2016

www.Samen-Oplopen.nl

1

Inhoudsopgave Inleiding ..................................................................................................................................................................... 3

1. Gezinnen .......................................................................................................................................................... 4

Typering gezinnen .................................................................................................................................................. 4

Problematiek .......................................................................................................................................................... 4

Nieuw in 2016 ......................................................................................................................................................... 4

2. Vrijwilligers........................................................................................................................................................ 4

Type vrijwilliger ....................................................................................................................................................... 4

Aanmeldingsprocedure ........................................................................................................................................... 5

Duur, inhoud en (ruime) grens ................................................................................................................................. 5

Deskundigheidsbevordering vrijwilligers ................................................................................................................... 5

Speciale vrijwilligers ................................................................................................................................................ 5

Nieuw: Startraining ................................................................................................................................................. 6

Nieuw: vrijwilligers voor de vluchtelingen/’nieuwkomers’ ........................................................................................... 6

Pilot statushouders ................................................................................................................................................. 6

Ondersteuning van de vrijwilligers door de coördinatoren ......................................................................................... 6

3. Invulling geven aan de samenwerking met andere organisaties .......................................................................... 7

Centrum voor Jeugd en Gezin ................................................................................................................................. 7

Het Sociaal Team ................................................................................................................................................... 7

Welzijn ................................................................................................................................................................... 7

Samenwerking Kringloop en Weggeefwinkel en anderen op projectbasis.................................................................. 7

Netwerken .............................................................................................................................................................. 8

Gezinsoverleg met partners en ouders .................................................................................................................... 8

Pilot: Vluchtelinggezinnen en vluchtelingenwerk ...................................................................................................... 8

4. Gehanteerde werkwijze m.b.t. instroom, signalering, doorverwijzing en afsluiten van koppelingen ....................... 9

Instroom ................................................................................................................................................................. 9

Aanmelding ............................................................................................................................................................ 9

Koppeling ............................................................................................................................................................... 9

Bewaken van de veiligheid van de kinderen ............................................................................................................. 9

Doorverwijzen ......................................................................................................................................................... 9

Afbouw en beëindiging koppeling ............................................................................................................................ 9

5. Vergroten sociaal netwerk van het gezin ...........................................................................................................10

‘Community’...........................................................................................................................................................10

Netwerkactiviteiten in 2016.....................................................................................................................................10

6. Aantal koppelingen...........................................................................................................................................11

7. Innovatie, transformatie en aandachtspunten ....................................................................................................12

Veranderingen in de zorg .......................................................................................................................................12

Aandachtspunten en risico’s voor Samen Oplopen .................................................................................................12

Nodig ....................................................................................................................................................................13

2

Aandachtspunten voor de veranderingen-in-gang ...................................................................................................13

8. Inkomsten en uitgaven .....................................................................................................................................14

3

Inleiding

Samen Oplopen helpt gezinnen en jongeren tot 24 jaar met meerdere problemen tegelijk. Hierbij sluiten we aan bij de doelgroep van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Ons doel is dat de kinderen in de gezinnen zich goed kunnen ontwikkelen. We bereiken dit door het hele gezin te steunen in de volle breedte (generalistisch) bij wat hen in de negatieve spiraal houdt: geïsoleerd leven, moeite met opvoeden, geen overzicht in de financien of huishouden, een minimumsituatie/armoede, overbelasting, Nederland(s) niet begrijpen, integreren en participeren, trauma’s, verdriet of verlies, gebrek aan leuke dingen doen, enzovoort. We doen dit door een vrijwilliger of mede-gezin te koppelen aan een gezin dat veel stress ervaart. Deze lopen een tijdje samen op in het leven. Professionele coördinatoren begeleiden de vrijwilligers en het gezin en leveren zelf soms een stukje kortdurende zorg in het gezin. De vrijwilligers denken en doen mee in alles wat nodig is en het gezin wenst. Preventie en een samenwerking tussen vrijwilligers en professionele zorg dus. Onze kracht is dat we vele uren per week ín de gezinnen komen, daar waar de kinderen het grootste deel van hun jeugd door brengen. Er ontstaat een vriendschappelijke vertrouwensband. Door de ruime tijd en de band zien we van heel dichtbij waar het voor de ouders en kinderen écht om gaat. Onze visie is dat als ouders en kinderen weer gelukkiger worden, alles vanzelf (weer) beter gaat. Voor 2016 kreeg Samen Oplopen een bijdrage van de gemeente Zeist en van verschillende fondsen. Deze bijdrage was bedoeld voor het begeleiden van 85 koppelingen, waarvan 35 koppelingen nieuwe koppelingen tussen vrijwilligers en gezinnen met meervoudige problemen in Zeist. Er zijn in 2016 94 koppelingen begeleid, waarvan 64 nieuwe koppelingen. Daarnaast blijft er met gezinnen, die ooit de koppeling afrondden, een lijntje bestaan met Samen Oplopen. Nieuw was dat veel vluchtelinggezinnen in 2016 in Zeist kwamen wonen. Ook voor hen werd vaak een ‘maatje’ gevraagd die met alles wat zich voor deed kon mee denken en doen.

4

1. Gezinnen

De gezinnen die instromen bij Samen Oplopen werden doorverwezen door de partners met wie we samen werken:

60% door het CJG

20% door vluchtelingenwerk

10% door de verloskundigen

10% overig: sociaal team, inloophuizen, vrijwilligerscentrale. Door de vluchtelingeninstroom is er meer samengewerkt met vluchtelingenwerk dan in de jaren hiervoor. Typering gezinnen 89% van de gezinnen bij Samen Oplopen leeft in een armoedesituatie, 30% is alleenstaande moeder, 90% van de ouders is niet in Nederland geboren. Het sociale netwerk van de gezinnen is door allerlei redenen zeer schraal. De gezinnen hebben het zwaar door alle bovenstaande belastende factoren. Het maakt dat er veel stress is in de gezinnen en ouders vaak maar net het hoofd boven water houden. Vaak blijft er geen energie over om leuke dingen te doen met de kinderen of ze goed op te voeden. Vrijwilligers lopen een a twee jaar met deze gezinnen op en denken en doen mee waar nodig. Een maatje, of een steunend vrijwilligersgezin denkt en doet mee in alles wat maar nodig is. Dat vermindert stress, helpt een netwerk op te bouwen, geeft weer grip op het leven en uiteindelijk ontwikkelen de kinderen in de gezinnen zich beter. Problematiek 50% van de gezinnen heeft zware en complexe problematiek. De coördinatoren van Samen Oplopen hebben in deze gezinnen deels een hulpverlenende rol (naast de coaching van de vrijwilliger) of werken samen met (een) professional(s) van het CJG. 50% van de gezinnen hebben ‘lichte’ problematiek. Daar heeft Samen Oplopen vooral een preventieve rol of blijft in het gezin als hulpverlening is afgesloten. Nieuw in 2016 Nieuw in 2016 was de focus op specifieke koppelingen tussen vrijwilligers en vluchteling gezinnen. In de 2e helft van 2016 bleken er veel vluchtelinggezinnen in te stromen vanuit de Asielzoekerscentra die nog maar net in Zeist een huis hadden gekregen. De zogenaamde statushouders of nieuwkomers. Samen Oplopen kreeg ze doorverwezen door verloskundigen of vluchtelingenwerk. In dit verslag vertellen we daar meer over.

2. Vrijwilligers

In 2016 waren er 90 vrijwilligers. Daar waar u ‘vrijwilliger’ leest, kunt u ook denken aan een heel gezin of een echtpaar dat ‘vrijwilliger is voor een ander gezin. Vooral bij de vrijwilligers voor vluchtelinggezinnen zien we dit veel. Er zijn vrijwilligers die om de week 1,5 uur met een gezin op trekken en vrijwilligers die 8 uur per week aan een gezin besteden. Gemiddeld komen de vrijwilligers en coördinatoren 5 uur per week in een gezin. Type vrijwilliger Vrijwilligers bij Samen Oplopen zijn over het algemeen hoog opgeleid en hebben hun leven zelf goed in balans. Zij kijken over de eigen grenzen van hun eigen leven en ontwikkelen vaardigheden die ze voor die tijd niet hadden. Er zijn 4 moeders die voorheen gesteund werden, die nu vrijwilliger zijn. 8 vrijwilligers hebben zelf een meervoudige culturele achtergrond.

5

Een maatje is van belang en doet zichtbaar goed aan het leven van de ander door ze o.a. uit de negatieve spiraal trekken. Dit werkt zingevend voor de vrijwilligers en maakt gelukkig. Aanmeldingsprocedure Met nieuwe vrijwilligers wordt een intensief aanmeldingsgesprek gehouden om een goed beeld van de vrijwilliger te krijgen en wat hij/zij kan en leuk vindt om te doen. En wat zijn/haar sterke kanten zijn en valkuilen. Voor elke vrijwilliger wordt een VOG aangevraagd en zij tekenen omgangsregels en de gedragscode van ‘In Veilige Handen’ van het NOV (Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk). Daarna worden ze in een mailinglijst geplaatst waarin we alle activiteiten communiceren, zoals de starttrainingen en vrijwilligersavonden en informatie voor de gezinnen. Duur, inhoud en (ruime) grens De vrijwilligers bezoeken wekelijks over om de week kort of lang een gezin. Ze kijken samen waar de behoefte ligt. Dat kan zijn: samen fietsen, praten, met de kinderen spelen, naar de post en financiën kijken, mee denken in problemen, Nederland(s) helpen begrijpen, naar buiten gaan, enz. Sommige vrijwilliger(gezinnen) halen de kinderen ook op om bij henzelf te laten spelen, tot soms logeren toe. Het moet voor beide partijen een leuk en zinvol contact zijn. De vrijwilliger bepaald zelf zijn/haar grens. De coördinatoren bewaken dat mee.

Deskundigheidsbevordering vrijwilligers

Samen Oplopen organiseert 5 keer per jaar een vrijwilligersavond voor alle vrijwilligers die via Samen-Oplopen gekoppeld zijn aan een gezin. De avonden bestaan uit een inleiding/lezing over een specifiek thema, en vervolgens intervisie tussen de vrijwilligers onderling, begeleid door de coördinatoren. Thema’s waren bijvoorbeeld:

Hoe stel je activerende vragen zodat je een ouder motiveert te veranderen? Uitleg van de Sociaal Raadslieden (Elly Arts) over aandachtspunten rond financien. Uitleg van Vluchtelingenwerk (Inge Gillis) over alles rond Nieuwkomers en leven in 2 culturen. De meldcode. Een presentatie van een Syrier over zijn land en vlucht.

We merken dat uitwisseling over hoe het in het gezin gaat en met elkaar mee denken voor vrijwilligers zeker zo belangrijk is als informatie geven via thema’s. Er is veel kennis en kunde in de groep aanwezig door de achtergronden en ervaring van de vrijwilligers.

Speciale vrijwilligers

We hebben een vrijwilliger die heeft aangeboden alles rond computers te verzorgen bij de gezinnen. Hij koopt de spullen goedkoop in en maakt de computers klaar voor uitlevering. Als gezinnen geen computer hebben gaat hij ze instaleren en onderhoudt ze, voor zover mogelijk.

En we hebben een vrijwilliger die overal hand en spandiensten doet bij gezinnen thuis: kasten in elkaar zetten, verhuizen, kabels aan leggen, papieren in mappen stoppen, enz.

Ook zijn er 3 vrijwilligers in het bestuur die 5x per jaar bij elkaar komen en tussendoor veel doen op thema (begroting, personeel). 6 vrijwilligers in het Comité van Advies schuiven 2x per jaar aan bij een bestuursvergadering en denken op specifieke onderwerpen incidenteel extra mee. Daarnaast waren er in 2016 2 stagiaires die elk 3 à 4 gezinnen begeleidden. Zij worden begeleid door stagegesprekken met een van onze coördinatoren, die om de week plaats vinden.

6

Nieuw: Startraining In juni 2016 hebben we voor het eerst een starterstrainingen georganiseerd voor nieuwe vrijwilligers. Deze trainingen zijn opgezet in samenwerking met Samen Oplopen in De Bilt. Er namen per keer +/- 12 nieuwe vrijwilligers deel. De training wordt verdeeld over 2 avonden van 3 uur en gaat inhoudelijk in op de presentiebenadering, het bewaken van je grenzen, het omgaan met cultuurverschillen en de aard van de ondersteuning. De training werd 2 keer per jaar gaan geven, in het voor- en najaar. Nieuw: vrijwilligers voor de vluchtelingen/’nieuwkomers’

Na o.a. een oproep in de Nieuwsbode kregen we in juni 2017 28 nieuwe vrijwilligers voor de doelgroep

vluchtelingen/nieuwkomers. Begin juni hebben we een informatie avond georganiseerd voor deze groep: uiteraard met

informatie over de aanpak van Samen Oplopen, wat het invullen van je rol als vrijwilliger inhoudt, maar ook specifiek

over wat ze kunnen verwachten binnen gezinnen die afkomstig zijn uit (voornamelijk) Syrië.

De tweede helft van het jaar steeg het aantal aanvragen voor koppelingen met vluchtelingen verder, en kwam ook de

groep alleenstaande jongeren uit Eritrea in beeld. Omdat de statushouders (gezinnen en jongeren) echt een aparte

groep vormen, met hun eigen problematiek (taalbarrière, ontheemd, soms trauma van vlucht, situatie herkomstland en achterlaten familie), hebben we de vrijwilligersgroepen ook opgesplitst.

Pilot statushouders Deze eerste koppelingen hebben ons geleerd wat wel werkt en niet waardoor we dit zien als een pilot als opmaat voor een nieuw project in 2017. Een voorbeeld is dat een informatieavond alleen niet genoeg is. Het blijkt beter dat we de vrijwilligers toch elk een intakegesprek bieden (a 1,5 a 2 uur) om goed op maat te bespreken waar ze aan beginnen en hoe wij zien dat ze het best aansluiten op deze groep die nog amper Nederlands spreek, vaak nog ‘in shock’ is (veel gezinsherenigingen), trauma’s heeft en Nederland nog zo slecht begrijpt.

Ondersteuning van de vrijwilligers door de coördinatoren

De vrijwilligers worden individueel begeleid door een van de coördinatoren. De frequentie van het contact wisselt per vrijwilliger en is afhankelijk van persoon en van de aard van de problematiek in het gezin. Met sommige vrijwilligers (gekoppeld aan complexe gezinnen) is wekelijks of om de week contact, met andere vrijwilligers (gekoppeld aan minder complexe gezinnen) kan dit eens per twee maanden zijn. De afspraak is dat de ondergrens van het contact een keer per kwartaal is. De vrijwilligers weten dat zij in complexe situaties altijd een van de coördinatoren kunnen bellen en dit gebeurt ook veelvuldig omdat er veel in de gezinnen speelt. De HBO-stagiaires worden begeleid door uitgebreide stagegesprekken die om de week plaats vinden. Daarin komt de begeleiding van het gezin strak gevolgd en gecoacht én de ontwikkeling van de student zelf.

7

3. Invulling geven aan de samenwerking met andere organisaties

We werken samen met alle partners van het CJG en de sociale teams (AMW, JGZ, Thuisbegeleiding, ambulante hulpverlening, jeugdzorg, verloskundigen, enz enz). Maar ook met Sociaal Raadslieden, scholen, Sociale dienst, Inburgering, Vluchtelingenwerk, Samen voor Zeist, De Maatjesalliantie, bedrijven, voedselbanken, serviceclubs, buurtnetwerken, kerken, rode kruis, jeugdsportfonds- en cultuurfonds, enzovoort . Centrum voor Jeugd en Gezin De coördinatoren spreken een keer per 2 a 3 maanden af met de coördinator van het CJG in Zeist. Tijdens deze afspraak worden de volgende punten bekeken:

De stand van zaken in de gezinnen waar het CJG ook bij betrokken is (casuïstiek).

Er wordt geëvalueerd hoe doorverwijzingen lopen en de werkwijze eventueel beter kan.

Wanneer afgeschaald kan worden door het CJG naar Samen Oplopen.

Wanneer hulp erbij gevraagd wordt door Samen Oplopen aan CJG.

Wanneer de coördinatoren van Samen Oplopen zelf extra uren inzetten voor een gezin, als er tijdelijk hulpverlening nodig is. N.B. Als het beter is voor het gezin dat de coördinator van Samen Oplopen zélf een stuk hulpverlening doet in het gezin kiezen we daarvoor omdat het gezin dan geen nieuw gezicht ziet. Dan is de slogan: 1 gezin 1 plan van toepassing, maar ook: 1 gezin, 1 gezicht (Samen Oplopen: Coördinator, zie het gezin al kent én de vrijwilliger). Voor het gezin is dit beter en goedkoper; een nieuwe hulpverlener het gezin heeft inwerktijd nodig en tijd een vertrouwensband op te bouwen.

Het Sociaal Team Het Sociaal Team (ST) in Zeist kent Samen Oplopen goed. Maar omdat het ST alle hulpvragen boven de 23 jaar krijgen wordt er minder door het ST doorverwezen naar Samen Oplopen. Onze doelgroep past vooral bij het CJG. Gemiddeld komen er 2 doorverwijzingen per jaar via het Sociaal team. In andere plaatsten heet dit buurtteam of wijkteam. Welzijn Met Meander Omnium worden vooral werkzaamheden afgestemd naar aanleiding van verschillende programma’s en projecten. Zo zit Samen Oplopen in de klankbordgroep van Steunouders, en is er overleg wanneer Meander Omnium een nieuw project opstart. Samenwerking Kringloop en Weggeefwinkel en anderen op projectbasis Met de Kringloop hebben we afspraken gemaakt dat als de coördinator van samen Oplopen in schat dat ouders spullen niet kunnen betalen, zij deze gratis mee krijgen of thuis bezorgd krijgen. De Weggeefwinkel heeft een gesloten babylokaal. Als Samen Oplopen een aanbevelingsbrief schrijft, krijgt een ouder daar toegang. Op projecten werken we samen met partijen als

De Rotary Op Seijst (vluchtelingen: helpen aan een werkervaringsplek/baan, leden helpen met de feesten (rijden, BBQ verzorgen), schenken van gebruikte computers uit bedrijven.

Groen doet Goed (programma verzorgen op zomerfeest).

Jeugdcultuur- en jeugdsportfonds (opgeven van de kinderen uit gezinnen voor sport en dans/tekenen/toneel)

Rode Kruis (betalen en mee-regelen van kampen voor de kinderen in de zomer bij de YMCA).

Rebecca’s lõge (betalen van 2 vakantiehuisjes voor gezinnen).

Moedercentrum de Horizon (lenen van de ruimte voor koffie-ochtenden en Suikerfeest).

Oosterkerk Zeist (leveren van kerstpakketten aan gezinnen).

Particulieren (geschonken cadeaugeld feestjes voor zomerfeest en winterfeest).

Boekenactie (een particulier laat de gezinnen boeken uitzoeken bij een boekhandel voor kerst).

8

Netwerken Samen Oplopen neemt deel aan verschillende netwerkoverleggen: Netwerkoverleg Noord, Netwerkoverleg Kerkebosch en Netwerkoverleg Minima. Incidenteel zijn er overleggen met vluchtelingewerk, st Tolerance en ‘Welkom’ in Zeist, ‘Wegwijz in Zeist (integratieroute), taalhuis Zeist en netwerkbijeenkomsten die de gemeente organiseert rondom Preventie of de Transformatie of een nieuwe manier van werken (bijvoorbeeld uitlopend in de doorbraaksessies). Daar worden we vaak voor uitgenodigd en aanwezig. De maatjesalliantie heeft 2 netwerkbijeenkomsten per jaar waarin alle organisaties elkaar zien, uitwisselen, kennis delen en thema’s bespreken. Dit wordt tegenwoordig sinds 2015 georganiseerd door de vrijwilligerscentrale. Maar omdat Linda initiatiefnemer was van de maatjesalliantie is zij betrokken bij de organisatie en de gesprekken met de gemeente namens alle maatjesprojecten. (N.B. Samen Oplopen ziet zich zelf niet meer als puur ‘maatjesproject’, maar een organisatie tussen zorg en informele zorg in. We leveren zorg d.m.v vrijwilligers én professionele krachten). De verschillende samenwerkingen zijn geïntegreerd in de werkwijze van Samen Oplopen. Omdat gezinnen vaak met meerdere partijen te maken hebben is afstemming tussen de partijen onderling van wezenlijk belang. De organisaties werken dus samen om de zorg goed af te kunnen stemmen en goed op de hoogte te zijn van nieuwe ontwikkelingen en nieuwe initiatieven in de wijken.

Gezinsoverleg met partners en ouders

Op gezinsniveau worden er regelmatig gezinsoverleggen georganiseerd als er meerdere partijen (professionals en vrijwilligers) in het gezin komen. Soms initieert Samen Oplopen dat, soms een andere organisatie. We proberen ouders zelf en het netwerk hierbij te betrekken. Opvallend is dat Samen Oplopen door het gezin meestal wordt gezien als de meeste vertrouwde persoon. Pilot: Vluchtelinggezinnen en vluchtelingenwerk In 2016 hebben we nauw samen gewerkt met Vluchtelingenwerk Zeist. Dit was een nieuwe samenwerking die organisch ontstond omdat veel Nieuwkomers in Zeist een woning kregen en het CJG en Vluchtelingenwerk deze gezinnen naar ons door verwees. Omdat deze doelgroep nieuw voor ons was en een andere aanpak bleek te vragen, hebben we besloten dat we in 2017 een nieuwe doelgroep gaan maken van deze Nieuwkomers, met eigen vrijwilligers die we anders werven en trainen. De eerste koppelingen in 2016 aan nieuwe vluchtelingen die een status hebben en nét in Zeist wonen, waren daarvoor een ‘pilot’. We werken daarvoor in 2016 ook samen met stichting Welkom in Zeist en Stichting Tolerance. De laatste heeft een achterban van vluchtelingen, en zij helpen ons bijvoorbeeld met tolken bij nieuwe intakes. In de tweede helft van 2016 zijn we nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Integratieroute Zeist. We leveren input voor de ontwikkeling van het traject (contactpersoon Hana Rahim) en geven feedback vanuit de doelgroep door, bijvoorbeeld door gebruik van de app Wegwijz in Zeist door ‘onze gezinnen’.

9

4. Gehanteerde werkwijze m.b.t. instroom, signalering, doorverwijzing en afsluiten van koppelingen

Instroom De gezinnen stromen meestal in via het CJG, partners van het CJG of Vluchtelingenwerk. Wanneer het CJG of een andere organisatie een gezin of een jongere aanmeldt is er eerst telefonisch overleg over de aard van de problematiek. Bekeken wordt of Samen Oplopen inderdaad de juiste partij is om het gezin/jongere te ondersteunen. Wanneer Samen Oplopen zegt iets te kunnen betekenen, wordt er een intensieve intake met het gezin/jongere gepland. Aanmelding Tijdens de intake wordt er ingegaan op de situatie in alle leefgebieden (financiën, psychisch, opvoeding, huisvesting, eigen verzorging, sociaal netwerk, enz.) en ontstaat een goed beeld van de problematiek. Ook wordt besproken wat ze van Samen Oplopen kunnen verwachten en wat de rol van de vrijwilliger en de coördinator is.

Koppeling

Wanneer er een geschikte vrijwilliger is gevonden wordt de koppeling gemaakt. In de eerste drie maanden van de koppeling onderhoudt de coördinator frequent contact met zowel vrijwilliger als gezin/jongere (wekelijks-2-wekelijks). Na de eerste drie maanden gaat de frequentie wat omlaag, met als ondergrens elk kwartaal.

Bewaken van de veiligheid van de kinderen

Samen Oplopen meldt kinderen van de gezinnen aan in VIR (verwijs index risicojongeren) als zij dit nodig acht. De signalering loopt voor een deel via de vrijwilligers omdat zij het meest intensieve contact met het gezin onderhouden. Met de vrijwilligers wordt zowel tijdens de intake als tijdens de vrijwilligersavonden besproken wat voor situaties in de gezinnen aanleiding kunnen zijn om contact op te nemen met de coördinator. De vrijwilligers worden geschoold op de ‘meldcode’. Wanneer er zorgelijke signalen zijn komt de coördinator ook ‘in het gezin’. De coördinator overlegt regelmatig met haar eigen collega’s over de gezinnen, met het CJG en zo nodig met het SAVE-team of ‘Veilig Thuis’. Alles volgens de privacyregels. Bij complexe problematiek registreren we via het CJG, in TOP (registratiesysteem van het CJG).

De vrijwilligers van Samen Oplopen zijn gescreend volgens de standaarden van ‘In veilige handen’. Daarbij hoort o.a. een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).

Doorverwijzen In de meeste gevallen is de extra ondersteuning van de coördinator voldoende om de problemen op te pakken en op te lossen. Soms wordt de problematiek te zwaar en verwijzen de coördinatoren door naar andere instanties. Dit gaat altijd in overleg met het CJG. Afbouw en beëindiging koppeling Tijdens de duur van een koppeling, wordt door vrijwilliger, coördinator en gezin steeds gekeken naar de situatie van het gezin en de noodzaak voor ondersteuning. Wanneer mogelijk wordt eerst de frequentie van het contact met de vrijwilliger afgebouwd. Wanneer gezin, vrijwilliger en de coördinator alledrie vinden dat het gezin op eigen kracht verder kan, wordt een koppeling afgerond. In de praktijk is dit meestal na ruim een jaar, maar het komt ook voor dat gezinnen na 2 jaar toch nog een verlenging nodig hebben. Dit komt in ongeveer 5% van de koppelingen voor. Vaak blijven vrijwilligers op vriendschappelijke basis contact houden met het gezin nadat de koppeling is afgerond. Bij afsluiting vindt er een evaluatie plaats met het gezin en met de vrijwilliger. Na afsluiting blijft het gezin onderdeel van ‘de Samen Oplopen gemeenschap’: zij ontvangen uitnodigingen voor ontmoetingen en feesten, verjaardagskaarten, en weten dat zij altijd mogen bellen naar de coördinatoren wanneer dat nodig is. De drempel is laag om ons te bellen wanneer er opnieuw heftige dingen in het leven van een gezin

10

gebeuren. En vaak kunnen we door dan ‘even’ 3 a 5 keer weer mee op te lopen een gezin weer op de rit krijgen. Dit zijn de koppelingen die we niet tellen, maar waar we wel tijd aan besteden. Communicatie We versturen 4 nieuwsbrieven per jaar om vrijwilligers en externe partners te informeren over wat er speelt en de afgelopen maanden gebeurd is. Daarnaast hebben we regelmatig overleg met onze financiers, zoals de accountmanagers van de gemeente Zeist en de fondsen. De website wordt regelmatig bijgewerkt en eind 2016 is een filmpje gemaakt van Samen Oplopen. https://www.youtube.com/watch?v=yEuGSu5XcjA Samen Oplopen is genomineerd door het Oranjefonds voor een ‘Appeltje van Oranje’ voor onze aanpak voor ‘Kwetsbare kinderen’.

5. Vergroten sociaal netwerk van het gezin

Samen Oplopen heeft aandacht voor het vergroten van het netwerk van het gezin. We organiseren activiteiten, wijzen op bestaande activiteiten en vrijwilligers gaan met hen mee daar naar toe.

‘Community’

Er is de afgelopen jaren een community ontstaan van mensen die betrokken zijn bij Samen Oplopen. In 2016 zijn 150 gezinnen (+/- 250 ouders en 400 kinderen) en ongeveer 100 vrijwilligers en 50 leden van serviceclubs (Rotary Op Seijst en de Roteract) betrokken geweest. Met velen daarvan hebben we nog contact en ook zonder tussenkomst van Samen Oplopen hebben betrokkenen onderling contact. Het is voor gezinnen die een klein netwerk hebben ontzettend fijn als je ‘bekenden’ tegen komt in het dorp. Tevens worden er dingen geruild en uitgewisseld (kleding, meubilair, kinderspeelgoed). Alle kinderen en ouders van de gezinnen en vrijwilligers ontvangen een persoonlijk geschreven kaart voor hun verjaardag. Bij gelegenheden als geboorte en soms een belangrijke verjaardag gaan we op visite en nemen cadeautjes mee. Dit wordt zeer gewaardeerd. Men voelt zich belangrijk en ‘gezien’.

Netwerkactiviteiten in 2016

In 2016 zijn de volgende activiteiten door Samen Oplopen georganiseerd om het sociale netwerk van de gezinnen te vergroten:

Winterfeest (23 januari) en Zomerfeest (27 augustus 2016). Beiden waren succesvol: het aantal bezoekers groeit, ook vanuit andere maatschappelijke organisaties. Op het Winterfeest, in de zalen naast de Noorderlichtkerk, waren zo’n 150 mensen aanwezig : ouders, vrijwilligers, kinderen en belangstellenden. En op het Zomerfeest op de Boswerf waren 200 mensen. Op het zomerfeest werkten we samen met Groen doet Goed (o.a. pizzabakker en buitenprogramma) en met de Rotary Op Seijst, die een Barbecue verzorgde en mensen bracht en haalde met hun auto’s.

De koffieochtend in Vollenhove voor moeders en hun kinderen (in moedercentrum de Horizon van Meander Omnium is stop gezet. Het moedercentrum sloot haar deuren en heeft haar activiteiten voortgezet vanuit Basisschool Op Dreef. Daar wordt nu maandelijkse een koffiemoment voor vrouwen georganiseerd waar we onze moeders naar door hebben verwezen.

Doorverwijzen en mee gaan naar de activiteiten van de inloophuizen. Mailing over bij bestaande activiteiten in Zeist aan gezinnen en vrijwilliger,

zoals over de activiteiten van ‘Groen-doet-goed’, ‘Eigen Kracht’ training van Meander Omnium, Lobbus, slottuintheater, theatervoorstellingen, bioscoopbezoeken door sponsors, Boswerf, van CJG, huiswerkbegeleiding, inloophuizen, bibliotheek, taalhuis, Samen voor Zeist, e.d.

11

Betaalbare oppaspool van betrouwbare jonge meiden voor de gezinnen, zodat de moeders naar activiteiten kunnen. In 5 gezinnen hebben meiden regelmatig opgepast. Het gezin betaalt 1 euro per uur aan het oppasmeisje, Samen Oplopen vult 3 euro aan.

Regelen van vakanties of kampen voor kinderen (via Rode Kruis, St. KAC en fonds voor aanstaande zomer). 12 kinderen zijn mee geweest naar een kamp van Fun2stay in Leusden, 1 kind naar een speciaal kamp van Y-camps en 3 gezinnen zijn op vakantie geweest ( midweek of week in huisje of tent in Nederland). Deze vakanties worden gesponsord door de service club Odd Fellows Utrecht.

Op 7 juli organiseerden we het Suikerfeest. Er zijn zo’n 25 ‘nieuwe’ moeders geweest, vooral uit Syrie. Moeders en kinderen die elkaar nog niet eerder hadden ontmoet maakten kennis met elkaar. We deden dit samen met Souad Belouchi van Meander Omnium.

Regelmatig koppelen we gezinnen aan elkaar door met hen mee te gaan en ze kennis met elkaar te laten maken, als we vermoeden dat er een ‘klik’ zal zijn door gemeenschappelijke cultuur, buurt, behoeften of leeftijd van de kinderen.

Vrijwilligers trainen we op ‘sociale netwerk vergroten’. Vele vrijwilligers maken met hun gezin kennis met de buren of gaan mee naar activiteiten in Zeist of sport.

6. Aantal koppelingen

Het aantal koppelingen dat wij in 2016 hebben begeleid is 94. Er zijn 30 koppelingen meegekomen vanuit 2016 en er zijn 64 nieuwe koppelingen gemaakt. De eis van de gemeente was de ondersteuning van 85 gezinnen, waarvan 35 nieuwe gezinnen. De aantallen zijn opgesplitst naar verschillende categorieën in de tabel hieronder.

2016 aantal koppelingen

Actieve koppelingen per 1 januari 2016 30

Nieuwe koppelingen in 2016 64

Totaal aantal koppelingen in 2016 94

Gezinnen die niet gekoppeld zijn maar wel tijd aan besteed* 8

Afgeronde koppelingen in 2016 32 (-)

Actieve koppelingen per 1 januari 2017 62

* Dit zijn gezinnen waar een uitgebreid aanmeldingsgesprek is gevoerd maar waar we besloten hebben geen maatje aan te koppelen om allerlei redenen, maar wél tijd aan zijn blijven besteden. Zoals: toe leiden tot inburgering of Jeugdsportfonds, contacten met de sociale dienst, sociaal raadslieden, schuldsanering, Veilig Thuis.

N.B Inmiddels hebben we in de afgelopen 6 jaar 210 koppelingen gemaakt. Met 50% van de gezinnen is nog regelmatig contact door mail, whatsapp, bij sommigen een koffie bezoekje en op de feesten. Deze contacten doen niet mee in de telling, maar zijn voor de gezinnen zeer belangrijk. Ze voelen zich gewaardeerd en ‘gezien’ en de drempel blijft laag om Samen Oplopen om advies of hulp te vragen.

12

7. Innovatie, transformatie en aandachtspunten

Veranderingen in de zorg De transformatie is bedoeld op een andere manier te gaan werken in de zorg en welzijn. Zodat mensen zoveel mogelijk kunnen meedoen in de maatschappij en dat zij zo veel mogelijk zelfstandig hun eigen keuzes kunnen maken. De nadruk ligt op wat mensen wel kunnen, eventueel met hulp van mensen uit hun eigen omgeving. Daarna komt de vraag welke professionele zorg of ondersteuning nodig is. Is er inderdaad professionele hulp nodig? Dan gebeurt dit volgens het principe: één gezin, één plan, één regisseur. Dit voorkomt dat meerdere hulpverleners zijn betrokken die niet efficiënt samenwerken. De nieuwe werkwijze

moet ook resulteren in het terugdringen van de uitgaven (Stimulansz, kennis- en adviespartner in het sociaal

domein). Samen Oplopen als transformator en innovatief Samen Oplopen doet volop mee in deze beweging en heeft deze principes als belangrijke drijfveren. We zijn een belangrijke partner in de transformatie door innovatief te werken.

Samen Oplopen: Zorgt dat problemen preventief worden aangepakt. Maakt dat er minder inzet is van hulpverlening. Maakt dat hulpverlening sneller kan afschalen. Combineert hulpverlening (door de professionele coördinatoren) met inzet van vrijwilligers binnen

een gezin. Vrijwilligers en professionals die vanuit 1 organisatie samen hulp bieden. We zijn daarin vernieuwend.

Zorgt voor verbindingen die er nog niet waren: tussen hulpverlenersorganisaties en vrijwilligersorganisaties (ook in de maatjesalliantie), tussen het gezin en een (nieuw) sociaal netwerk rond het gezin.

Brengt een deregulering tot stand. We proberen te kijken naar wat goed is voor de mens en niet voor de organisatie of het systeem. We hebben weinig regels en papieren rompslomp.

Sluit aan bij de behoeften en de kracht van het gezin en komt niet met eigen ideeën over goede zorg (mensen kiezen en beslissen zelf).

Is gelijkwaardig in de steun door een vrijwilliger. Zet de leefwereld van het gezin centraal. Zo lang de ontwikkeling van kinderen niet in het geding is, bewegen

we mee met waar het voor het gezin/de jongere om gaat. De menselijke maat wordt weer normaal. Is zeer breed in haar aanpak (generalistisch): van opvoeding tot financien, van samen-koken tot samen muziek

maken, van vrienden maken tot huiswerkbegeleiding, van taal-oefenen tot samen naar een voetbalwedstrijd gaan, van mee naar de sociale dienst tot mee naar de kinderrechter.

De vertrouwensband zorgt voor een goed inzicht waar écht de oplossing van het probleem gevonden moet worden.

De relatie stuurt de richting van de zorg.

Aandachtspunten en risico’s voor Samen Oplopen Samen Oplopen is hard gegroeid door een groeiende bekendheid en behoefte. Dit levert ‘groeipijnen’ op.

Met de groei van de aantallen gezinnen groeit de administratie aanzienlijk en wordt complexer. Daar was niet voldoende budget voor.

De werkdruk van de coördinatoren van Samen Oplopen is te hoog. De complexiteit van gezinnen neemt toe. Samen Oplopen heeft een vertrouwensband met het gezin, dus als het gezin mag kiezen, houden ze graag de hulpverlening door Samen Oplopen in plaats van een nieuwe hulpverlener. Er zijn niet alleen vrijwilligers begeleid, maar er is ook professionele zorg geleverd. Er zijn veel extra onbetaalde uren gedraaid. Zo’n 25% bovenop het contract. Deze inzet voorkomt hulpverlening, en is goedkoper voor de zorg, maar wordt niet uitbetaald en is ongezond voor de coördinatoren.

De fondsenwerving ging moeizaam. Grote fondsen geven maximaal 3 jaar en kleine fondsen vroegen relatief veel tijd in aanvraag en verantwoording vergeleken met de hoogte van de financiële steun.

13

Een positieve uitzondering was de bijdrage van SOZW die de kerstattenties voor de vrijwilligers sponsorde.

Veel fondsen willen niet mee-betalen aan coördinatie-kosten terwijl deze noodzakelijk zijn voor de kwaliteit en voortgang van alles wat Samen Oplopen doet..

We hebben ingeteerd op het eigen vermogen. Nodig Wat een antwoord zou zijn op bovenstaande risico’s en aandachtspunten is:

Bewaking van het uitdijende werk zonder onze eigen speciale kwaliteiten te verliezen. Een stabiele bekostiging van de coördinatoren-uren met ruimte voor maatwerk. Meer zekerheid door een meerjarige aanpak van Samen Oplopen en de financiering.

Aandachtspunten voor de veranderingen-in-gang

Als Samen Oplopen zien wij veel wat op gezinsniveau anders kan, maar ook signaleren wij knelpunten binnen de bestaande structuren in Zeist. Wij hebben dit veelvuldig besproken met partnerorganisaties zoals het CJG, Sociaal team, de accountmanagers van de gemeente, RDS, en in netwerken. Andere organisaties liepen soms tegen dezelfde knelpunten aan. Wij zien daar kansen voor de gemeente om te innoveren.

Positief is dat, onder andere door de signalen van Samen Oplopen (samen met Sociaal team en CJG), momenteel met bepaalde veranderingen geëxperimenteerd wordt of deze besproken gaan worden. Zoals:

1. De doorbraaksessies (casusbesprekingen waar men elkaar lijkt tegen te werken met bijv. CJG, ST, RSD).

2. Het maatwerkbudget (buiten de bestaande regels om geld vertrekken aan cliënten zodat problemen sneller en goedkoper opgelost kunnen worden).

3. Ontwikkelingen van een andere manier van werken binnen het CJG (kortere lijnen voor Samen Oplopen dan via de normale aanmelding via de frontoffice).

4. De RSD beter laten samenwerken met zorg. 5. De financiële problemen bij Nieuwkomers (vluchtelingen) breder en beter aanpakken.

Punt 1 is er al, 2 komt. Over punt 3, 4 en 5 zijn we in gesprek via het CJG, en over punt 4 en 5 met de accountmanagers van de gemeente Zeist.

We hopen dat we in de toekomst tijd houden voor deze vorm van signaleren en zo de zorg kunnen helpen transformeren. De drive is er zeker vanuit Samen Oplopen: een betere zorg dichtbij de behoeften van mensen. We zijn er van overtuigd dat deze manier van werken niet alleen prettiger is voor mensen maar ook goedkoper is. Dit omdat mensen minder hulpverlening nodig hebben als zij beter geholpen worden en daardoor minder stress ervaren.

Wij signaleren in 2016 als aandachtspunten voor de transformatie:

Niet goed op elkaar aansluitende wet- en regelgeving zorgt ervoor dat de zorg elkaar tegen werkt. Mensen die zorg nodig hebben worden vaak nét zo behandelt door wet en regels van bijvoorbeeld de RSD, als gezond hoogopgeleide mensen. Dit werkt averechts in het ‘leven weer op de rit krijgen’. Er zou meer naar de redenen van niet-aan-de-verplichtingen-kunnen-voldoen gekeken moeten worden en samengewerkt worden in vertrouwen op en met de hulpverlening.

Er ontstaat veel extra stress in een gezin bij een zorgmelding en onderzoek van Veilig Thuis of de raad voor de kinderbescherming. De kosten zijn, naast de onrust en negatieve spiraal, hoog. We moeten in de zorg kritisch blijven of deze stap écht nodig is

Van vluchtelingen wordt al snel veel verwacht, terwijl ze soms nog maar amper de taal spreken. Ook doordat ze niet meteen bij de inburgering terecht kunnen en deze is vaak ‘maar’ 3x 2,5 uur per week.

Doordat vluchtelingenwerk al na een jaar moet stoppen met de begeleiding, gaat er veel mis in bijvoorbeeld het omgaan met de financien en sociale dienst.

14

Kinderen van Nieuwkomers kunnen de school voor hun kind niet kiezen waardoor ze in klassen komen waar vooral hun eigen cultuur wordt geleefd en gesproken. Dit vertraagt de integratie. Ook van de ouders.

We blijven in gesprek met CJG en de accountmanagers van de gemeente om dit soort signalen te delen en oplossingen te vinden.

8. Inkomsten en uitgaven

De inkomsten en uitgaven zijn te vinden in bijgevoegde financiële verantwoording over 2016. We sturen ook de balans d.d. 31-12-2016 en de accountantsverklaring mee (verstrekt voor de bijdrage van de gemeente Zeist).