Mark Veurink

Missionaire Master TU Kampen 2012

Aanleiding en onderzoeksvraag

AanleidingNaast het traditionele kerkmodel zijn nieuwe modellen van kerk-zijn in opkomst. Deze modellen gaan vaak uit van kleine groepen. Soms worden deze modellen geïntegreerd in het traditioneel kerkmodel, zoals bijvoorbeeld de ‘groeigroep’, maar andere modellen laten het traditionele model helemaal los, zoals huiskerken en, in mindere mate, celkerken. Deze modellen zijn geschikter voor missionair kerkzijn claimen sommigen.

Aanleiding en onderzoeksvraag

AanleidingNaast het traditionele kerkmodel zijn nieuwe modellen van kerk-zijn in opkomst. Deze modellen gaan vaak uit van kleine groepen. Soms worden deze modellen geïntegreerd in het traditioneel kerkmodel, zoals bijvoorbeeld de ‘groeigroep’, maar andere modellen laten het traditionele model helemaal los, zoals huiskerken en, in mindere mate, celkerken. Deze modellen zijn geschikter voor missionair kerkzijn claimen sommigen.

OnderzoeksvraagWat is de potentie van de modellen van huiskerken en celkerken in Nederland?

1. Literatuuronderzoek naar model

2. Praktijkonderzoek naar functioneren

3. Kruisbestuiving tussen geref. opvattingen kerkzijn <> potentieel van huis- & celkerken?

Vanuit de literatuur (1 van 4)

Onderzoek op 3 niveaus

1. Identiteitsniveau: wat is het wezen van kerkzijn? het terrein van de Systematische Theologie.

2. Functies van kerkzijn: aan welke taken moet de kerk uitdrukking geven? het terrein van de Praktische Theologie (Gemeenteopbouw)

3. Vormgeving van kerkzijn. Uitvoerend niveau van de Praktische Theologie.

De functie van dit hoofdstuk is het vormen van een theoretisch kader aan de hand waarvan een aantal huiskerken en celkerken in Nederland onderzocht kunnen worden.

Vanuit de literatuur (2 van 4)

Nivo 1 - Identiteitsniveau: het wezen van kerkzijn?

Voor kleine kerken is kerk het samenzijn van gelovigen. En Kerkzijn heeft als doel Gods naam in zijn wereld bekend maken.

Aanvullend:• Er is openheid naar andere kerken • De sacramenten hebben een wezenlijke plaats

Niet nodig: • Het hebben van ambten

Vanuit de literatuur (3a van 4)

Nivo 2 - Functies van kerkzijn (VOORDELEN VAN KLEINE KERKEN)

• Gemeenschap (pg 18*)

“Gemeenschap kan pas in de kleine groep echt beleefd worden. Groepen die groter worden dan 15 tot 20 personen kunnen niet meer informeel functioneren”

• Leiderschap & gaven (pg 18 / 19*)

“Kleine kerken zijn zo overzichtelijk dat er geen officiële functies hoeven te zijn. In plaats daarvan dienen de leden elkaar met hun gaven. Het doel hiervan is elkaar op te bouwen.”“Ambten zijn niet principieel maar functioneel.” (*Volf)

* Citaten uit scriptie geciteerd uit R.W. Neighbour, Where Do We Go From Here?

CommentaarVeel ‘grotere’ kerken zetten kringen en cellen in… (hierom?)

CommentaarGereformeerde kerken kennen een sterke eeuwenoude praxis t.a.v. het ambt. Hier ligt mogelijk niet een theoretische, maar vooral praktische weerstand tegen kleine kerken. Kunnen geref. mensen zich kerk voorstellen zonder ambten?

Vanuit de literatuur (3b van 4)

Nivo 2 - Functies van kerkzijn (VOORDELEN VAN KLEINE KERKEN)

• DiscipelschapVeurink: “Christen zijn is niet iets statisch, het is een proces van voortdurend leren. Juist dat leren zou in een kleine kerk veel gemakkelijker kunnen dan in een grote kerk. In een kleine groep kunnen mensen elkaar helpen discipel te zijn <> discipelschap is daarmee een verbijzondering van gemeenschap.”

• MissieVeurink: “Vorm van kleine kerken versterkt het missionaire doel:1 Beter evangeliseren via relaties 2 Nieuwe christenen in een vertrouwde groep opvangen. 3 Nieuwe christenen kunnen in eigen huis een kerk vormen veel lager dan de drempel naar een traditioneel kerkgebouw.”

Vanuit de literatuur (4 van 4)

Nivo 3 - Vormgeving van kerkzijn.

Kenmerken

1. Eenvoud2. Informele bijeenkomsten3. Maaltijden4. Het ‘hele leven’ delen5. Kinderen en jongeren horen er bij

Onderzoek naar de praktijk

In de vorm van

1. inventarisatie van huiskerken en celkerken

2. kwalitatief onderzoek binnen een aantal van deze kerken. (8 stuks)

Onderzoek naar de praktijk (1 van 5)

Inventarisatie op basis van

- Eigen (online) zoektocht en doorverwijzingenwww.indehuizen.nl en www.simplechurch.eu bijvoorbeeld

- M. van der Woude (e.a.), Simple Church in Europe

Resultaat: CELKERKENVeurink: “Kerken die zichzelf als celkerk bestempelen, zijn er in Nederland zeer weinig. Ik heb zes van zulke initiatieven gevonden”

Resultaat: HUISKERKENVeurink: “Op basis van dit onderzoek kan gezegd worden dat er in Nederland ten minste 100 huiskerken zijn. Het is zeer waarschijnlijk dat het er aanmerkelijk meer zijn. De beweging van huiskerken is ook aan het groeien. ”

Onderzoek naar de praktijk (2 van 5)

Uit de interviews volgen dan gesorteerde resultatenm.n. in de vorm van citaten

ECCLESIOLOGIE: WEZEN

ECCLESIOLOGIE: FUNCTIES

VORMGEVING

Onderzoek naar de praktijk (3 van 5)ECCLESIOLOGIE: WEZEN

De potentie van het huiskerkmodel zit met name op een aantal functies van kerkzijn die in huiskerken goed behartigd worden. • De onderlinge gemeenschap.

In de onderzochte huiskerken kwam steeds naar voren dat hun leden sterk op elkaar betrokken zijn. Deze betrokkenheid komt tot uitdrukking in het met elkaar meeleven, maar ook in het elkaar stimuleren in discipelschap.

• Discipelschap is het groeien als christen om als christen in de wereld te staan. Omdat je in een huiskerk niet anoniem bent, kunnen huiskerken daar een grote bijdrage aan leveren. Je wordt bevraagd op je geloof en je leven. Op die manier kan ook de tucht een natuurlijke plek krijgen.

• In de onderzochte huiskerken worden de leden gestimuleerd om hun gaven in te zetten.

• Iedereen heeft zo taken in de gemeente. Toch is het leiden van een huiskerk intensief.

Onderzoek naar de praktijk (4 van 5)ECCLESIOLOGIE: FUNCTIES (m.n. het missionaire)

Huiskerken zijn niet de oplossing om missionair kerk te zijn…• Huiskerken zijn pas dan missionair als hun leden gedreven zijn iets

voor hun omgeving te betekenen. • Zelfs al zijn huiskerken missionair gericht, dan nog worden de

exponentiële groeibeloftes uit de literatuur bij lange na niet gehaald.• Wel kennen de onderzochte huiskerken relatief meer nieuwe

christenen dan traditionele kerken. • Huiskerken hebben een aantal voordelen in het missionair zijn, maar

daar staan ook nadelen tegenover. In sommige Nederlandse subculturen hebben huiskerken veel missionaire kansen, in andere subculturen zal een meer traditionele vorm van kerkzijn meer aanslaan.

• Wat een duidelijke missionaire kracht van huiskerken is, is dat ze hun leden kunnen stimuleren om missionair te zijn.

Onderzoek naar de praktijk (5 van 5)VORMGEVING

• Op het niveau van vormgeving wijken huiskerken sterk af van wat in de GKv (N.B. vrijgemaakte kerken) gangbaar is. Toch mag dat niet bepalen of het model van huiskerken legitiem is. VRAAG ISKunnen huiskerken passen in een gereformeerde ecclesiologiewezen van de kerk?

• Met een aantal aanpassingen is dat mogelijk. Voorwaardes1. dat een huiskerk zich onder het gezag van andere kerken plaatst.2. Dat verschillende functies van kerkzijn in huiskerken tot hun recht

komen.

HUISKERKEN IN EEN GEREFORMEERDE SETTING?

EINDCONCLUSIE

Mark Veurink:

1. De gereformeerde kerken moeten ruimte bieden voor huiskerken binnen hun kerkverbanden

2. Hen als volwaardig kerk beschouwen 3. Mits ze zich willen voegen in een gereformeerde ecclesiologie van

wezen en functies van kerkzijn

Highlights uit GODS-HUIZEN

de potentie van huiskerken voor de GKV?

Ze zijn een alternatief voor een kleine kring / werkwerk in de gewone kerken

In huiskerken• Ontstaat meer discipelschap • Mee doen is commitment• De kleine gemeenschap werkt

(voor sommigen – believers church)

Voordelen Huiskerk• Dichter bij omgeving• Sneller aanpassen aan veranderingen• Laag leiderschap• Miss.-diac gerichtheid• Meer toetreders

Mijn conclusieBinnen gevestigde tradionele

kerken is de kleinheid, ambstloosheid en ‘ongewisse

status’ van huiskerken oorzaak van vragen t.a.v.

positie, ambt, sacramenten…

Daar valt nog veel te leren!

Peter WierengaAdviseur gemeenteopbouw, evangelisatie & kerkplanting

p.wierenga@centrum-g.nl PeterWiereng

linkedin.com/in/peterwierenga

centrum-g.nl