Indicatorenset Galblaasverwijdering Uitvraag 2014 over verslagjaar 2013

Definitieve versie – okt. 2013

2

Colofon Internet: Portal voor aanlevering kwaliteitsgegevens verslagjaar 2013: http://ziekenhuizentransparant.nl. Meer informatie:

Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen: www.nvz-ziekenhuizen.nl/onderwerpen/zichtbare-zorg;

Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra: www.nfu.nl. Samengesteld door: Zorginhoudelijke indicatoren Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ healthcare), UMC St Radboud Eerder tot stand gekomen in opdracht en onder eindverantwoordelijkheid van de stuurgroep Zichtbare Zorg Ziekenhuizen. Let op: Zichtbare Zorg is per 1 januari 2013 gestopt en gaat op in het Kwaliteitsinstituut. De ondersteuning die het programmabureau Zichtbare Zorg leverde aan ziekenhuizen en ZBC’s met betrekking tot het verzamelen en aanleveren van de indicatoren, komt hiermee te vervallen. Het beschikbaar stellen van kwaliteitsinformatie is een wettelijke opdracht aan zorgaanbieders, die van kracht blijft. De indicatoren uit deze indicatorengids worden daarom in 2014 niet aangeleverd via de ZiZo-portal, maar via een webportal van Dutch Hospital Data. Den Haag, oktober 2013

3

Inhoudsopgave Deel 1: Zorginhoudelijke indicatoren 4

1. Algemene informatie over zorginhoudelijke indicatoren 5 2. Factsheets zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering 7 3. Lijst te verzamelen variabelen 13 Bijlage 1: Wijzigingstabel zorginhoudelijke indicatoren 16

Deel 2: Klantpreferentievragen 17 Bij deze indicatorenset zijn (nog) geen klantpreferentievragen opgesteld die ingaan

op het aanbod van de zorg Afkortingenlijst 18

4

Deel 1: Zorginhoudelijke indicatoren

5

1. Algemene informatie over Zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering Indicatorwerkgroep De werkgroep voor de ontwikkeling van de indicatorenset Galblaasverwijdering bestond in 2011 uit de volgende personen: NVvH: Dhr. Dr. B.A. van Wagensveld, chirurg, St Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam ZN: Dhr. Drs. G.W. Salemink, medisch adviseur Zorgverzekeraars Nederland Dhr. Drs. T. Kuiper, medisch adviseur Achmea Dhr. Dr. T. Verweij, medisch adviseur Menzis Afstemming met bestaande richtlijnen Voor deze indicatorengids is gebruikt gemaakt van de richtlijn ‘Onderzoek en behandeling van galstenen’ (NVvH, 2007). Populatiebepaling Galblaasverwijdering De populatie van deze indicatorset bestaat uit patiënten die een operatieve galblaasverwijdering hebben ondergaan voor galstenen. De volgende aandoeningen vallen onder deze indicatorenset:

- Symptomatische cholecystolithiasis, - Symptomatische choledocholithiasis, - Acute cholecystitis, - Cholangitis.

Patiënten met asymptomatische galstenen worden niet chirurgisch behandeld en daarom worden ze voor deze indicatorenset geëxcludeerd. De eerste stap in het bepalen van de indicatoren is het vaststellen van de populatie. Voor alle Zichtbare Zorg indicatorensets was als uitgangspunt gekozen om de populatie te bepalen aan de hand van de Diagnose Behandel Combinaties (DBC’s). Door de invoering van DOT (DBC’s op weg naar transparantie) per 1 januari 2012, is de populatiebepaling van de Zichtbare Zorg indicatoren gewijzigd. Let op: In deze indicatorengids zijn nog de oude DBC’s vermeld die voor verslagjaar 2012 en eerder nodig waren om de populatie te bepalen. Specifieke DOT-instructies zijn opgenomen in een separaat document bij de indicatorengidsen.

DBC’s De populatie voor de indicatorenset Galblaasverwijdering bestaat uit het aantal patiënten bij wie op enig moment in het verslagjaar een DBC wordt afgesloten die voldoet aan:

- 0303.xx.323.202: cholecystitis / cholelithiasis, operatief met dagopname, - 0303.xx.323.203: cholecystitis / cholelithiasis, operatief met klinische episode(n), - 0303.xx.323.206: cholecystitis / cholelithiasis, KZD operatief met klinische episode(n), - 0303.xx.323.302: cholecystitis / cholelithiasis, operatief-endotechniek met dagopname, - 0303.xx.323.303: cholecystitis / cholelithiasis, operatief-endotechniek met klinische

episode(n), - 0303.xx.323.306: cholecystitis / cholelithiasis, KZD operatief-endotechniek met klinische

episode(n). De werkgroep heeft ervoor gekozen om alleen Heelkundige DBC’s te includeren; DBC’s van andere specialismen (zoals MDL) worden geëxcludeerd. De volgende Zorgverrichtingen zijn van toepassing:

- 35350: Cholecystectomie, - 35355: Cholecystectomie per laparoscoop, inclusief eventueel peroperatief te verrichten

cholangiogram, - 35300: Heropenen van de galwegen, eventueel papilla vateriplastiek, open procedure, - 35301: Endoscopische heropenen van de galwegen, eventueel papilla vateriplastiek, - 35320: Primair openen van de galwegen met bilidigestieve anastomose al dan niet met

cholecystectomie, open procedure, - 35321: Endoscopisch primair openen van de galwegen met bilidigestieve anastomose al of

niet met cholecystectomie, - 35351: Cholecystectomie inclusief choledochotomie, open procedure,

6

- 35356: Endoscopische cholecystectomie inclusief choledochotomie, De populatie wordt uiteindelijk bepaald door de in 2013 afgesloten DBC-zorgproducten. In het document met DOT-instructies vindt u relevante DBC-zorgproducten. Om dubbelregistratie te voorkomen, dient – indien de indicator gebaseerd is op tellingen op patiëntniveau – geselecteerd te worden op het unieke patiëntnummer. In alle andere gevallen wordt geteld op verrichtingenniveau en telt iedere verrichting apart mee. Voor codes en instructies, zie de variabelenlijst en rekenregels (tabellen 1 en 2). Peildatum De structuurindicatoren worden, in verband met de actualiteit, eenmaal per jaar op peildatum 1 maart geregistreerd. In- en exclusiecriteria Om een eerlijke vergelijking tussen zorgaanbieders te kunnen maken, heeft de werkgroep in- en exclusiecriteria vastgesteld. Zo kunnen patiënten bijvoorbeeld op leeftijd of comorbiditeit worden uitgesloten. Ook kunnen extra eisen worden gesteld aan het DBC-zorgproduct. Bijvoorbeeld de aanwezigheid van een specifieke verrichting. In- en exclusiecriteria hoeven niet per definitie voor alle indicatoren in de set gelijk te worden toegepast. Soms dienen er bijvoorbeeld extra gegevens te worden verzameld om later te kunnen corrigeren voor comorbiditeit, die de waarde van de indicator beïnvloedt. Op basis van de populatie en de in- en exclusiecriteria wordt de noemer van de indicator vastgesteld.

7

2. Zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering

1. Opnamedagen na operatie

Relatie tot kwaliteit Galblaasverwijderingen worden veel uitgevoerd. Van belang is dat een laparoscopische galblaasverwijdering niet leidt tot toename van complicaties (galwegletsel) en dat converteren zoveel mogelijk voorkomen wordt. Converteren en de behandeling van complicaties gaan gepaard met een verlengde opnameduur. De opnameduur na laparoscopische galblaasverwijdering kan daarom worden beschouwd als een indicator voor de kwaliteit van zorg.

Operationalisatie

Aantal opnamedagen (spreiding, mediaan, gemiddelde) vanaf de datum van de laparoscopische galblaasverwijdering tot en met de datum van ontslag uit het ziekenhuis

Definitie(s) Conversie: het ongepland tijdens de operatie omschakelen van endoscopische naar open operatietechniek Opnameduur: aantal dagen tussen datum laparoscopische galblaasverwijdering en datum ontslag, waarbij de datum van ontslag ook meetelt. Mediaan: De middelste waarde uit een reeks Gemiddelde: Het gemiddelde van de rij van waarnemingen Aantal dagen afronden op hele dagen (<0,5 wordt naar beneden afgerond,

0,5 wordt naar boven afgerond)

In- /exclusiecriteria Inclusie: Geplande laparoscopische galblaasverwijdering, inclusief conversies. Exclusie: Primair ‘open’ galblaasverwijderingen

Bron DBC-registratie, EPD, status of operatieverslag

Meetfrequentie Continu

Verslagjaar 01-01-2013 tot en met 31-12-2013

Rapportagefrequentie 1x per verslagjaar

Type indicator Proces

Meetniveau Patiëntniveau

Kwaliteitsdomein Tijdigheid, patiëntgerichtheid

Rekenregels

Indicator 1 Opnamedagen na operatie Formule

1) Selecteer het aantal patiënten met een geplande laparoscopische galblaasverwijdering

# patiënten waarvoor G1 en G2 gelden

2) Bereken vervolgens het minimum, het maximum, de mediaan en het gemiddelde van het aantal dagen tussen datum geplande laparoscopische galblaasverwijdering en datum ontslag uit ziekenhuis (opnameduur postoperatief). Omdat de dag van ontslag ook meetelt als een opnamedag dient bij de berekening van de gevraagde gegevens een dag opgeteld te worden.

(MIN (G7)) + 1 (MAX (G7)) + 1 (MEDIAN (G7)) + 1 (MEAN (G7)) + 1

Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg De laparoscopische cholecystectomie werd geïntroduceerd in 1985 en werd al snel de methode van keuze voor het verwijderen van de galblaas, hoewel het bewijs van superioriteit ten opzichte van de ‘small-incision’ techniek afwezig is. Laparoscopische cholecystectomie en de small-incision techniek kennen een kortere opnameduur en een snellere werkhervatting van de behandelde patiënten, in

8

vergelijking met de klassieke open cholecystectomie (verschil van 3,1 dagen voor laparoscopisch en 2,8 dagen voor small-incision) (Keus, 2010). Mogelijkheden tot verbetering Deze indicator moet leiden tot een beter inzicht in gemiddelde, mediaan en spreiding van opnamedagen na een laparoscopische galblaasverwijdering. De werkgroep verwacht dat op dit moment nog veel variatie in opnameduur bestaat tussen de verschillende ziekenhuizen en dat er mogelijkheden zijn voor verbetering. Beperkingen bij gebruik en interpretatie De indicator zegt indirect iets over complicaties van een laparoscopische galblaasverwijdering. Aangezien er geen norm is gesteld, zegt het niks over de wenselijkheid van de duur van opname. De indicator is geschikt als spiegelinformatie. De werkgroep indicatorontwikkeling wil benadrukken dat het onwenselijk is om patiënten te snel te ontslaan. Redenen voor verlengde opnameduur kunnen bijvoorbeeld leeftijd en comorbiditeit zijn (zie ook het kopje Vergelijkbaarheid). Inhoudsvaliditeit De mate van bewijskracht voor deze indicator is D, wat wil zeggen dat de werkgroep hierover consensus heeft bereikt. De werkgroep is van mening dat deze indicator een belangrijke relatie heeft met de kwaliteit van zorg. Statistisch betrouwbaar onderscheiden Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren. Vergelijkbaarheid De werkgroep is van mening dat bijvoorbeeld een hogere leeftijd en comorbiditeit redenen voor een verlengde opnameduur kunnen zijn. Ziekenhuizen met een oudere populatie zouden dus hoger kunnen scoren op de opnameduur, wat dan niet direct hoeft samen te hangen met een mindere kwaliteit van zorg. Registratiebetrouwbaarheid De werkgroep verwacht dat deze indicator onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer) dezelfde resultaten oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij de aanleverende ziekenhuizen zelf. De gevraagde gegevens worden voor een deel vastgelegd in DBC- en verrichtingenregistraties, deze gegevens zijn relatief makkelijk terug te vinden. Voor het aantal geplande laparoscopische galblaasverwijderingen, inclusief conversies, moet handmatig in het EPD, de status of het operatieverslag gezocht worden. Referenties - NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse

Vereniging voor Heelkunde. - Keus F, Gooszen HG, van Laarhoven CJHM. Open, small-incision, or laparoscopic

cholecystectomy for patients with symptomatic cholecystolithiasis. An overview of Cochrane Hepato-Biliary Group reviews. Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 1.

9

2. Heropname

Relatie tot kwaliteit Indien een patiënt een galblaasverwijdering ondergaat kan dit soms leiden tot een heropname. Een heropname is vaak het gevolg van één of meerdere complicaties. Complicaties kunnen onvermijdbaar zijn maar kunnen ook het gevolg zijn van onvoldoende kwaliteit van zorg (bijvoorbeeld een suboptimale operatietechniek bij de primaire operatie, suboptimale peri-operatieve zorg of suboptimale indicatiestelling).

Operationalisatie Percentage patiënten dat binnen 30 dagen na de galblaasverwijdering heropgenomen is geweest

Teller Aantal patiënten dat binnen 30 dagen na de galblaasverwijdering heropgenomen is geweest

Noemer Aantal patiënten met een galblaasverwijdering

Definitie(s) Heropname: Een opname is een heropname als de patiënt opgenomen wordt voor een complicatie, zoals bloeding, infectie en galwegletsel gerelateerd aan de galblaasverwijdering. De heropname hoeft niet altijd plaats te vinden in hetzelfde ziekenhuis of behandelcentrum waar de primaire operatie heeft plaatsgevonden. Op dit moment bestaat er geen instellingsoverstijgende registratie. Aangezien de zorgverzekeraar de verzekeringsnemer wel instellingsoverstijgend kan volgen, kan deze heropname in een andere instelling dan het primaire behandelcentrum analyseren.

In- /exclusiecriteria Inclusie: alle galblaasverwijderingen (open en laparoscopische)

Bron Ziekenhuisregistratie

Meetfrequentie 1x per jaar

Verslagjaar 01-01-2013 tot en met 30-01-2014*

Rapportagefrequentie 1x per verslagjaar

Type indicator Uitkomst

Meetniveau Patiëntniveau

Kwaliteitsdomein Veiligheid

* Let op: De galblaasverwijdering moet hebben plaatsgevonden tussen 01-01-2013 en 31-12-2013 (van invloed op de noemer). Omdat voor de indicator tot 30 dagen na de operatie gekeken moet worden, kan de heropname hebben plaatsgevonden tussen begin 2013 en 30-01-2014 (van invloed op de teller). Rekenregels

Indicator 2 Dagbehandeling Formule

Teller Tel van de in de noemer geselecteerde patiënten het aantal patiënten dat binnen 30 dagen na de galblaasverwijdering heropgenomen is geweest

Handmatig na te gaan door zorginstellingen

Noemer Selecteer alle patiënten die een galblaasverwijdering hebben ondergaan op uw ziekenhuislocatie

Deze noemer is hetzelfde als indicator 3b

# patiënten waarvoor G5 en G6 gelden

Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg Een patiënt kan na een operatie opnieuw opgenomen worden omdat de operatie tot complicaties heeft geleid. Complicaties kunnen onvermijdbaar zijn, maar kunnen ook het gevolg zijn van onvoldoende kwaliteit van zorg (bijvoorbeeld een suboptimale operatietechniek bij de primaire operatie, suboptimale peri-operatieve zorg, suboptimale indicatiestelling) (IGZ, 2009). Complicaties van een galblaasverwijdering kunnen onder anderen bloeding, infectie of galwegletsel zijn. De waarneming van gal zonder evidente galblaasperforatie kan duiden op een galwegletsel. Bij het vermoeden of vaststellen van een galwegletsel moet de hulp van een in galwegchirurgie

10

gespecialiseerde chirurg worden ingeroepen. Wanneer deze expertise niet in huis voorhanden is, dient overleg met een expert elders in het land en/of overplaatsing plaats te vinden (NVvH, 2007). Mogelijkheden tot verbetering Deze indicator moet leiden tot een beter inzicht in het aantal heropnames na een galblaasverwijdering. De werkgroep verwacht dat op dit moment nog veel variatie bestaat tussen de verschillende ziekenhuizen en dat er voldoende mogelijkheden zijn voor verbetering. Beperkingen bij gebruik en interpretatie De meeste indicatoren kunnen worden gelezen als hoe hoger de score, des te beter de geleverde kwaliteit van zorg. Dit geldt niet voor indicator 2. Hoe hoger de score op deze indicator, hoe minder wordt voldaan aan goede zorg. Het is mogelijk de score te lezen als (100-x), waarbij x de score is op de indicator. Dan geldt wel weer het principe ‘hoe hoger de score, hoe beter de zorg’. Inhoudsvaliditeit De mate van bewijskracht voor deze indicator is D, wat wil zeggen dat de werkgroep indicatorontwikkeling hierover consensus heeft bereikt. De werkgroep is van mening dat deze indicator een belangrijke relatie heeft met de kwaliteit van zorg. Statistisch betrouwbaar onderscheiden Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren. Vergelijkbaarheid Comorbiditeit of de leeftijd van de patiënt kunnen leiden tot meer heropnames maar de werkgroep is van mening dat controle voor eventuele verschillen in demografische en sociaal-economische samenstelling van patiëntengroepen niet nodig is. Registratiebetrouwbaarheid. De werkgroep verwacht dat deze indicatoren onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer) dezelfde resultaten oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij de aanleverende ziekenhuizen zelf. Referenties

- IGZ. Prestatie-indicatoren ziekenhuizen: Basisset 2010. Utrecht, 2009: Inspectie voor de Gezondheidszorg.

- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse Vereniging voor Heelkunde.

11

3. Volume

Relatie tot kwaliteit Zorg vergt deskundigheid en ervaring. Dit aspect weegt zwaar vanuit veiligheid- en patiëntenperspectief. Patiënten geven aan dat zij graag behandeld willen worden door een arts die vaak een bepaalde handeling doet; het vaker verrichten van de handeling vergroot de vaardigheid.

Operationalisatie 3a

Hoeveel chirurgen op uw ziekenhuislocatie voeren galblaasverwijderingen uit op de peildatum?

Operationalisatie 3b Hoeveel patiënten hebben een galblaasverwijdering ondergaan op uw ziekenhuislocatie in het verslagjaar?

Definitie(s) n.v.t.

In- /exclusiecriteria 3a: Exclusief ANIOS en AIOS 3b: Inclusief behandelingen door ANIOS en AIOS

Bron 3a: Ziekenhuisregistratie 3b: DBC-registratie

Meetfrequentie 3a: 1x per jaar 3b: continu

Peildatum 3a: 01-03-2014

Verslagjaar 3b: 01-01-2013 tot en met 31-12-2013

Rapportagefrequentie 3a: 1x per jaar 3b: 1x per verslagjaar

Type indicator 3a: Structuur 3b: Proces

Meetniveau 3a: Specialistniveau 3b: Patiëntniveau

Kwaliteitsdomein Veiligheid, effectiviteit, patiëntgerichtheid

Rekenregels

Indicator 3b Volume Formule

Tel alle patiënten die een galblaasverwijdering hebben ondergaan in het verslagjaar op uw ziekenhuislocatie. Deze waarde is hetzelfde als de noemer van indicator 2

# patiënten waarvoor G5 en G6 gelden

Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg De prevalentie van galblaasstenen varieert in westerse landen tussen de 13% en 22%, afhankelijk van de risicofactoren. Risicofactoren voor het ontstaan van cholesterol galstenen zijn: leeftijd, vrouwelijk geslacht, obesitas, fors gewichtsverlies, zwangerschap, etniciteit, parenterale voeding, oestrogenen gebruik, octreotide gebruik en positieve familie-anamnese. In Nederland worden per jaar 21.000 cholecystectomieen uitgevoerd (NVvH, 2007). Complicaties van een cholecystectomie kunnen onder andere galwegletsel en bloedingen zijn. Onderzoek toont bij steeds meer aandoeningen aan dat de kwaliteit beter is naarmate het team dat bij de zorg betrokken is meer ervaring heeft (Begg, 1998; Birkmeyer, 2001; Dudley, 2004; Luft, 1979; Ross, 2010). Dit hangt samen met onder meer de aan- of afwezigheid van technologische voorzieningen, de ervaring van de betrokken artsen, de kwaliteit van de eventuele operatieve interventie en nazorg, en andere zorgaspecten (IGZ, 2004). Zogenoemde hoogvolume zorgaanbieders hebben in dit type studies veelal een significant lagere ziekenhuismortaliteit, minder complicaties en betere overall resultaten dan laagvolume zorgaanbieders (Murray 2006, Halm 2002). Mogelijkheden tot verbetering Voor niet-acute zorg geldt dat patiënten kunnen worden doorverwezen of expertise van gespecialiseerde centra kan worden aangetrokken.

12

Beperkingen bij gebruik en interpretatie Het aantal patiënten (operationalisatie b) kan niet één-op-één worden gedeeld door het aantal specialisten (operationalisatie a), aangezien er verschillende factoren van invloed zijn zoals omvang van de aanstelling van de medisch specialist en het feit dat een medisch specialist op meerdere locaties werkzaam kan zijn. Inhoudsvaliditeit Uit een literatuurstudie komt naar voren dat een hoger volume galblaasverwijderingen per ziekenhuis en chirurg leidt tot minder complicaties (Murphy, 2010; Csikesz, 2010). De bewijskracht voor de stelling dat een hoger volume galblaasverwijdering leidt tot betere uitkomsten is C. Dit wil zeggen dat er enkele niet-vergelijkende onderzoeken bekend zijn. Statistisch betrouwbaar onderscheiden Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren. Vergelijkbaarheid Bij deze indicator spelen bias en case-mix geen rol. Registratiebetrouwbaarheid De werkgroep verwacht dat de indicator onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer) hetzelfde resultaat oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij de aanleverende ziekenhuizen zelf. De benodigde informatie wordt door ziekenhuizen geregistreerd in de zorgactiviteiten-registratie en DBC-registratie. Deze indicator is daarmee op een betrouwbare manier te meten en de resultaten zijn goed retrospectief controleerbaar. Referenties - Begg CB, Cramer LD, Hoskins HJ, Brennan MF. Impact of hospital volume on operative mortality

for major cancer surgery. JAMA 1998;280:1747-1751. - Birkmeyer JD, Finlayson EVA, Birkmeyer CM. Volume standards for high-risk procedures:

Potential benefits of the Leapfrog initiative. Surgery 2001;130:415-22. - Csikesz NG, Singla A, Murphy MM, Tseng JF, Shah SA. Surgeon volume metrics in laparoscopic

cholecystectomy. Dig Dis Sci 2010;55:2398-405. - Dudley RA, Johansen KL, Bran R, Rennie RJ, A Milstein. Selective referral to high-volume

hospitals estimating potentially avoidable deaths. JAMA 2000;283:1159-66. - Halm EA, Lee C, Chassin MR. Is volume related to outcome in health care? A systematic review

and methodologic critique of the literature. Ann Int Med 2002;137:511-20.

- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse Vereniging voor Heelkunde.

- IGZ. Rapport prestatie-indicatoren ziekenhuizen. Utrecht, 2004: Inspectie voor de Gezondheidszorg.

- Murphy MM, Ng SC, Simons JP, Csikesz NG, Shah SA, Tseng JF. Predictors of major complications after laparoscopic cholecystectomy: surgeon, hospital, or patient? J Am Coll Surg 2010;211:73-80.

- Murray GD, Teasdale GM. The relationship between volume and health outcomes – a review. Scott Med J 2006;51:17-22.

- Ross JS, Normand ST, Wang Y, Ko DT, Chen J, Drye EE, Keenan PS, Lichtman JH, Bueno H, Schreiner GC, Krumholz HM. Hospital volume and 30-day mortality for three common medical conditions. N Engl J Med 2010;362:1110-18.

13

3. Lijst te verzamelen variabelen In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de gegevens voor het bepalen van de indicatoren verzameld worden. Dit gebeurt aan de hand van een variabelenlijst. Een variabele is een te verzamelen data-element. Variabelenlijst Structuurindicatoren worden op ziekenhuisniveau verzameld. Het is voor deze indicatoren voldoende om één keer per jaar een vraag met ja of nee te beantwoorden. Om de proces- en uitkomstindicatoren te kunnen bepalen, worden gegevens op patiëntniveau verzameld en worden verschillende bronnen geraadpleegd. Op de volgende pagina’s worden alle variabelen beschreven die nodig zijn om de indicatoren te kunnen bepalen van de set Galblaasverwijdering. Van de variabelen worden de volgende gegevens vastgelegd: - Variabele nummer: Het nummer van de variabele wordt later gebruikt om uit te kunnen

leggen welke variabelen gebruikt moeten worden voor de berekening van een indicator.

- Naam: Naam/beschrijving van de variabele. - Vast te leggen waarde: De vast te leggen waarde is een omschrijving om aan te geven wat een

ziekenhuis moet vastleggen. Dit kan bijvoorbeeld een codering zijn, ja/nee of een datum.

- Bron: De bron is bedoeld om het zoeken naar de variabele (het data-element) te vereenvoudigen Dit is gebaseerd op de bevindingen van de ziekenhuizen uit de praktijktest. Het kan zijn dat dit in andere ziekenhuizen onder een andere naam of op een andere plaats/systeem wordt vastgelegd.

- Instructie: Deze beschrijft met welke zoekwaarden gezocht moet worden. Ook worden praktijktips gegeven.

- Nodig voor indicator: Als laatste staat aangegeven voor welke indicatoren de variabele gebruikt wordt.

Voor sommige variabelen is het niet mogelijk om direct uit de data de waarde van de variabele te bepalen. Leeftijd is hierbij het meest duidelijke voorbeeld. Om de leeftijd te kunnen bepalen is een peildatum en een geboortedatum nodig. Deze eerste twee gegevens zijn opgenomen bij de variabelen. Bij de indicatoren zijn rekenregels gedefinieerd die de uiteindelijke variabele berekenen. Een voorbeeld is: peildatum – geboortedatum = leeftijd.

14

Tabel 1: Variabelen uit verschillende bronnen in het ziekenhuis

Varia-

bele

Naam Vast te leggen waarde Bron Instructie Benodigd

voor indicator

G0 Patiëntnummer ZIS Het patiëntnummer is het unieke element dat de basis vormt om koppelingen tussen registratiesystemen mogelijk te maken.

1: Opnamedagen 3: Volume

G1 Laparoscopisch galblaasverwijdering

DBC codering: 0303.xx.323.302 0303.xx.323.303 0303.xx.323.306

DBC-registratie

De patiënten die een geplande laparoscopische galblaasverwijdering hebben ondergaan

1: Opnamedagen

G2 Zorgverrichting laparoscopische galblaasverwijdering

Zorgverrichtingen: 35355 35321 35356

Zorgverrichtingen registratie

1: Opnamedagen

G3 Datum operatie dd-mm-jjjj ZIS, EPD De datum van operatie voor G1 1: Opnamedagen

G4 Datum ontslag dd-mm-jjjj ZIS, EPD De datum van ontslag voor G1 1: Opnamedagen

G5 Galblaas-verwijdering

DBC codering: 0303.xx.323.202 0303.xx.323.203 0303.xx.323.206 0303.xx.323.302 0303.xx.323.303

0303.xx.323.306

DBC-registratie

De patiënten die een galblaasverwijdering ondergaan

3: Volume

G6 Zorgverrichting galblaasverwijdering

Zorgverrichtingen: 35350 35355 35300 35301 35320 35321 35351 35356

Zorgverrichtingen registratie

3: Volume

15

Tabel 2: Rekenregels voor te berekenen variabelen

Variabele Te berekenen gegevens Berekening Formule Validatie-

Regels

Nodig voor indicator

G7 Opnameduur (dagen) Datum ontslag – Datum operatie G4-G3 >=0 1: Opnamedagen

.

16

Bijlage 1: Aanpassingen in zorginhoudelijke indicatoren n.a.v. gegevensuitvraag in 2013 over verslagjaar 2012

Galblaasverwijdering

Indicator* Aanpassingen Opmerkingen

ZI 3 Volume In-/exclusiecriteria van indicator 3b aangepast.

Indicator 3b is inclusief behandelingen door ANIOS en AIOS. Hierdoor is indicator 3b ook daadwerkelijk gelijk aan de noemer van indicator 2. Dit is in lijn met de volume-indicatoren uit andere indicatorensets.

* Indien een indicator niet in deze lijst voorkomt, is deze ongewijzigd gebleven

17

Deel 2: Klantpreferentievragen Bij deze indicatorenset zijn (nog) geen klantpreferentievragen opgesteld die ingaan op het aanbod van de zorg.

18

Afkortingenlijst indicatorengids Galblaasverwijdering CB Consumentenbond CBS Centraal Bureau voor de Statistiek COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease DBC Diagnose Behandel Combinatie EPD Elektronisch patiëntendossier ERCP Endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie FKG Farmaceutische kostengroep IGZ Inspectie voor Gezondheidzorg KZD Klinisch zonder dagen (= geen ligdagen) MAX Maximum MDL Maag Darm Lever MIN Minimum NFU Nederlandse Federatie van Universitair Medisch Centra NPCF Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie NVGIC Nederlandse Vereniging voor GastroIntestinale Chirurgie NVvH Nederlandse Vereniging voor Heelkunde NVZ Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen OECD Organisation for Economic Co-operation and Development RVZ Raad voor de Volksgezondheid en Zorg SCP Sociaal en Cultureel Planbureau SES Sociaal economische status ZBC Zelfstandig Behandelcentrum ZIS Ziekenhuisinformatiesysteem ZN Zorgverzekeraars Nederland