Hoofdstuk 5Hoofdstuk 5

KwaliteitssystemenKwaliteitssystemen

Het nut van certificering

• Organisaties beschikken over een systeem waarin alle processen, procedures, werkinstructies, verantwoordelijkheden en informatiestromen nauwkeurig zijn vastgelegd.

• Er zijn procedures om te controleren of ook volgens de normen wordt gewerkt.

ISO-normen

• Werken volgens de ISO-normen betekent dat er een goed functionerend kwaliteitssysteem aanwezig is.

• Het garandeert niet dat er altijd volgens dezelfde normen wordt gewerkt.

• Met betrekking tot certificering wordt wel onderscheid gemaakt tussen ‘wil-bedrijven’ en ‘moet-bedrijven’.

Certificering

• Belangrijkste voordeel van certificering is dat naar buiten toe wordt bewezen dat aan bepaalde kwaliteitsnormen wordt voldaan.

• Een erkend certificaat wordt alleen uitgereikt door erkende en daarin gespecialiseerde bedrijven.

ISO – de ontstaangeschiedenis

• International Organization for Standardization.• Oorsprong in het Amerikaanse leger om niet

afhankelijk te zijn van wisselende kwaliteitsniveaus per leverancier.

• In Groot-Brittannië werd vervolgens de BS 5750 norm ontwikkeld voor niet-militaire afnemers.

• De ISO-organisatie kreeg de opdracht om één internationale norm te ontwikkelen. Deze werd in 1987 geïntroduceerd.

De ISO-versie uit 1994

Er bestonden verschillende ISO-versies:• ISO 9000: kwaliteitszorg en normen voor

kwaliteitsborging.• ISO 9001: het ontwerpen, ontwikkelen,

vervaardigen, installeren en de nazorg.• ISO 9002: vervaardiging en installatie.• ISO 9003: alleen de eindkeuring.• ISO 9004: kwaliteitszorg en de elementen van

een kwaliteitssysteem.

ISO-versie uit 2000 (ISO 9000:2000)

• Veel aandacht aan de klanttevredenheid. Wensen en behoeften van bestaande en toekomstige klanten worden in kaart gebracht.

• Schematisch:Klanteisen → Input → Managementactiviteiten

en middelen → Output → Klanttevredenheid

Belangrijkste veranderingen ISO 9001:2000

• ISO 9000: de acht managementprincipes.• ISO 9001: de eisen waaraan organisaties

moeten voldoen om voor certificering in aanmerking te komen.

• ISO 9004: de richtlijnen en aanbevelingen voor prestatieverbetering.

• ISO 19011: een richtlijn voor de auditing van een kwaliteitsmanagementsysteem.

Acht kwaliteitsmanagementprincipes

1. Klantgerichtheid2. Leiderschap 3. Betrokkenheid van medewerkers4. Procesbenadering5. Systeembenadering6. Continue verbetering 7. Besluitvorming op basis van feiten8. Win-winrelaties met leveranciers

Certificatie ISO 9001 in een organisatie

• Om een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9000:2000 te certificeren dient het beschreven te worden.

• Het kwaliteitsmanagementsysteem bestaat uit een handboek en zes verplichte procedures.

Zes verplichte procedures

• Documentenbeheer• Kwaliteitsregistratie• Interne audits• Beheersing van producten met afwijkingen• Corrigerende en preventieve maatregelen• Relevante documentatie voor de organisatie

HACCP – Analyselijst van Kritische Controlepunten

• Productkwaliteit kan te maken hebben met de voedselveiligheid.

• HACCP: Hazard Analysis and Critical Control Points ofwel Analyselijst voor Kritische controlepunten.

• Sinds 1995 verplicht voor voedingsmiddelen-bedrijven.• De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het

product, proces of systeem ligt in toenemende mate bij de levensmiddelenproducent zelf.

• De overheid beperkt zich daarbij tot het houden van toezicht op keuringen en het uitvoeren van controles.

De HACCP-methodiek

• Alle stadia van het productieproces, van grondstof tot consumptie wordt systematisch aan een kritische beschouwing onderworpen.

• Bij iedere processtap wordt een Level of Concern vastgesteld: een inschatting van de risico’s rond microbiologische, chemische en fysische gevaren voor de veiligheid en de deugdelijkheid van het voedingsmiddel.

De HACCP-methodiek

• Met een CCP-beslissingsboom de zogenaamde Kritische Controlepunten aangewezen.

• Met behulp van prestatie-indicatoren wordt op deze punten gemeten of geobserveerd.

• Indien nodig wordt het proces bijgestuurd (corrective actions).

• Vervolgens worden de procesgegevens geregistreerd en gedocumenteerd.

De HACCP-methodie in de praktijk

• Een levensmiddel wordt als ‘onveilig’ beschouwd als het schadelijk is voor de volksgezondheid.

• Hiervan is sprake als een ingrediënt niet wordt gedeclareerd.

• De aanwezigheid van allergenen. Deze stoffen kunnen soms een allergische reactie veroorzaken.

Procedures om de voedselveiligheid te garanderen

1. Ingrediëntenopslag en -verhandeling: scheiding tussen allergene en niet-allergene producten.

2. Schoonmaken van gereedschappen en apparatuur.

3. Verwerken van rework.4. Etiketteren.5. Documenteren.

ISO 22000, BRC en IFS

• ISO 22000 is bestemd voor de voedingsmiddelenbranche. Deze norm stelt eisen aan een managementsysteem voor voedselveiligheid en is gericht op alle schakels in de voedselketen.

• Er wordt uitgegaan van basishygiëne-voorwaarden van de Codex Alimentarius Commission en op die van de HACCP-methodiek.

BRC – Britisch Retail Certificate• Ontstaan vanuit een aantal supermarktketens.• Het BRC-voedselveiligheidsplan is gebaseerd

op de volledige HACCP-methodiek en voldoet aan de ISO 9001-norm.

Twee overwegingen:• Supermarktketens helpen voldoen aan de

wettelijke verplichtingen.• Eisen stellen aan producenten van

huismerken. Dit in verband met mogelijke beperking imago-schade.

IFS - International Food Standard

• Opgericht door de HDE (Hauptverband des Deutchen Einzelhandels).

• IFS is van toepassing op alle levensmiddelenproductieketens.

• Deze voedselveiligheidsnorm is opgelegd aan alle leveranciers.

• Tussen BRC en IFS zit een grote overlap.• Een belangrijke doelstelling is de beperking

van de risico’s bij de productie van huismerken.