Instructie monitoring Bloeiende Boerensloot

In deze instructie vindt u meer informatie over de monitoring. Voor de monitoring gebruikt u de vragenlijst. U kunt de vragenlijst voor de bloeiende boerensloot op hdsr.nl vinden en invullen (https://hdsr.nl/werk/info-op-maat/agrariers/nieuws-0/meten-waterkwaliteit) Hiervoor heeft u uw persoonlijke code nodig. Heeft u nog geen persoonlijke code ontvangen, dan kunt u deze aanvragen via de mail: bloeiendeboerensloot@hdsr.nl

Uitgangspunten

Uitgangspunt tijdens de monitoring is dat we met respect voor plant en dier inventariseren. We werken volgens de Flora en Faunawet. Dit houdt in dat u planten en dieren niet met opzet beschadigt of verstoort. Tijdens het broedseizoen benadert u met extra zorg de locatie en voorkomt verstoring van broedende vogels. Gevonden soorten worden na determinatie teruggezet.

Opzet monitoring

U monitort de sloten, de natuurvriendelijke oevers en de vooroevers twee keer per jaar. De eerste monitoringsronde is eind mei/begin juni. De tweede ronde is eind augustus/september. Let u er op dat het monitoren voor het maaien en baggeren gebeurt?

Meetgebied

Iedere agrariër monitort minstens twee sloottrajecten . U geeft op de kaart de juiste plaats bij de sloot aan. Als de stip goed staat kunt u verder gaan met de vragen.

Een traject is 100 meter, waarbij u meet vanaf de kant tot twee meter het water in en boven water tot twee meter de kant op. Binnen een traject van 100 meter worden drie deeltrajecten van 10 meter bemonsterd (zie figuur) Dit is één meting.

Bij het uitzetten van de trajecten maakt u een foto. U inventariseert per traject welke water- en oeverplanten er groeien. Ook worden de a-biotisch kenmerken zoals de waterbreedte, waterdiepte etc. gemeten. Ook kijkt u naar de macrofauna, vissen, libellen, vlinders en amfibieën.

MeetharkOm te kunnen monitoren is het handig dat u een meethark gebruikt. U kunt zelf een meethark maken. De maatverdeling is met een watervaste stift goed te lezen. Pak een meetlat of rolmaat. Vanaf de hark zet u om de 10 cm een maatstreep en noteert de cijfers erbij, zodat u het makkelijk kan aflezen. De binnenkant van de hark kunt u het beste wit verven met watervaste witte verf, zodat je de hark in het water beter ziet. Het doorzicht meten doet u als volgt. Laat de meethark verticaal en rustig in het water zakken, totdat de witte tanden net niet meer zichtbaar zijn. De overgang tussen niet zichtbaar en witte tanden is het doorzicht. Ook kunt u de diepte van de sloot (voorzichtig tot aan de bodem) en de slibdikte (doordrukken in de bodem, het slib) met de meethark meten. Daarnaast is het handig om met de hark de ondergedoken waterplanten omhoog te halen. U kunt dan op de zoekkaart kijken welke soort het is. Ook vragen we u op welke wijze u het slootkantenbeheer uitvoert.

Monitoring van de soortgroepen

Vegetatie. Per traject determineert u de soorten planten en schat u de aantallen in op basis van het bedekkingspercentage (Tansley schaal).

0 % 0-5% 5-25% 25-65% 65 %

- Ondergedoken waterplanten: de planten bevinden zich volledig onder water. Een voorbeeld is waterpest. Ook planten die op het meetmoment nog volledig onder water zijn, behoren tot ondergedoken waterplanten. Deze groeivorm is niet altijd goed zichtbaar en wordt daardoor nog al eens onderschat. Gebruik daarom de hark zeker als het water niet zo helder is en hark op minimaal vijf plekken over het meettraject.

- Drijfbladplanten: de planten hebben hun wortelstelsel en stengels onder water. Het blad drijft op het water en wortels zitten vrijwel altijd vast aan de bodem. Een voorbeeld is witte waterlelie of kikkerbeet. Krabbescheer rekenen we ook tot de drijfbladplanten.

- Boven het water uitstekende planten : de planten staan deels in het water (wortelen in de bodem onder water) en steken boven het water uit. Voorbeelden zijn liesgras, gele lis.

- Kroos: kroos wortelt niet in de bodem, maar drijft op het water.- Flab: flab is een samengeklonterde drijvende algenmassa.

Zoekkaarten

In deze map zitten een aantal zoekkaarten. Ook in de vragenlijst komt u de plantenfoto’s tegen. De aangetroffen soorten vult u in. U kunt ook de app HDSR plant gebruiken voor het herkennen van de drijvende en ondergedoken waterplanten, voor de droge en natte oeverplanten, voor de niet inheemse waterplanten en voor de floristische score.

De bloeiende boerensloot meetformulier

( https://hdsr.nl/werk/info-op-maat/agrariers/nieuws-0/meten-waterkwaliteit)

Geef uw code:

Wat is uw naam?

Wat is uw e-mail adres?*

Wat is uw postcode*

Wat is uw huisnummer?*

Wilt u uw meetgegevens delen met anderen?* Ja Nee

Van welk collectief maakt u deel uit?*

Geen Lopikerwaard Rijn Gouwe Wiericke Utrecht Oost Rijn Vecht en Veenen

Vanaf welk jaar voert u ecologisch beheer uit?*

Welk type natuurbeheerpakket(ten) heeft u op dit traject?*

Geen Akkerstrook (botanische weide rand) Rietzoom Vooroever (project Lage Weide)

Natuurvriendelijke oever (NVO) Ecologisch slootschonen Anders

Wat is het landgebruik aan de zijde waar u de opname doet?Akkerbouw / Fruitteelt / Grasland

Datum inwinning*

Tijdstip inwinning*

Kies uw locatie*

Klik op onderstaand plaatje om de locatie te checken. Zorg ervoor dat het pinnetje op de sloot staat waar u de monitoring heeft uitgevoerd

Mijn locatie vinden

Powered by Esri

Aan welke kant van de sloot staat u?*

Noord Oost Zuid West

Gemiddelde breedte sloot in meters ?*

Wat is de diepte van de sloot in cm (zover mogelijk in het midden meten).*

Hoe dik is de baggerlaag in cm?*

Wat is de kleur van het water?* Doorzichtig Bruin Groen

Heeft het water een specifieke geur?* Geen opvallende geur Opvallende geur Stank

Is er doorzicht tot de slootbodem?* Ja Nee

Nee, het doorzicht van het water wordt verticaal gemeten, is cm (waar je de witte hark in het water net niet meer ziet.)

Hoe is het talud onder de watergrens?*

Flauw talud <45 graden Steil talud >45 met beschoeiing Steil talud >45 graden zonder beschoeiing

Is het een natuurvriendelijk over?* Ja Nee

Grondsoort net boven waterlijn* Zand Klei Veen

Heeft u afrastering langs de sloot? Ja Nee

Is er een drinkplaats of drinkbak aanwezig?* Ja Nee

Is de oever vertrapt door het vee?* Ja Nee

Is er beschoeiing aan de zijde waar u staat?* Ja Nee

Staan er bomen in het traject waar u gaat meten?* Ja Nee

Hangen deze bomen over de sloot?* Ja Nee

Wanneer is het traject voor het laatst geschoond?* 2021 2020 2019 Voor 2019Nooit

In welke maand is het geschoond?*

Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober

November December

Welke machine is hiervoor gebruikt?* Maaikorf Baggerspuit Dichte bak Anders

In welk jaar is er voor het laatst gebaggerd?*2020 /2019 /2018/2017/2016/2015

Vegetatie

Bedekking ondergedoken waterplanten*

Geen 0% Weinig <5% Duidelijk aanwezig 5-25% Plaatselijk veel 25-65% Veel >65%

Bedekking drijvende waterplanten*

Geen 0% Weinig <5% Duidelijk aanwezig 5-25% Plaatselijk veel 25-65% Veel >65%

Bedekking boven het water uitstekende planten*

Geen 0% Weinig <5% Duidelijk aanwezig 5-25% Plaatselijk veel 25-65% Veel >65%

Bedekking kroos*

Geen 0% Weinig <5% Duidelijk aanwezig 5-25% Plaatselijk veel 25-65% Veel >65%

Bedekking flab / algen*

Geen 0% Weinig <5% Duidelijk aanwezig 5-25% Plaatselijk veel 25-65% Veel >65%

Detailfoto begroeiing in de sloot

image-bestand selecterenDetailfoto begroeiing oever

image-bestand selecterenWaterplanten

Kransblad Aarvederkruid Smalbladige fonteinkruiden Kroos Sterrenkroos Grof Hoornblad

Smalle waterpest Kikkerbeet Waterviolier Krabbenscheer Gele plomp Glanzig fonteinkruid

Drijvend fonteinkruid Loosblaadjeskruid Witte waterlelie Watergentiaan

Natte oeverplanten

Moeras-vergeet-mij-nietje Echte Valeriaan Grote Egelskop Pijlkruid Zwanenbloem

Waterdrieblad Wateraardbei Watermunt Pitrus Liesgras Boterbloem Pijptorkruid Gele lis

Dotterbloem

Droge oeverplanten

Margriet Knoopkruid Korenbloem Orchidee St. Janskruid Grote wederik

Vleugeltjesbloem Brunel Ratelaar Ogentroost Grote ereprijs Wilde peen

Floristische score

Ook worden de oeverplanten gescoord conform de floristische score. Dit is een score die rekening houdt met de biologische betekenis van de soort in de waterkant. In een zogenaamd bloemrijke waterkant zijn er belangrijke soorten voor nectar- en/of stuifmeelbronnen voor insecten. Zo is Grote kattenstaart nectarplant voor bijen en vlinders, Haagwinde voor hommels, Gewone engelwortel en Echte valeriaan voor kevers en vliegen, terwijl Koninginnenkruid zeer in trek is bij dagvlinders. Bloemrijke waterkanten spelen zo een cruciale rol en zijn vaak rijk aan opvallend bloeiende planten met allerlei, sterk met elkaar contrasterende bloemkleuren: roodpaars, roze, roomwit, goudgeel en paarsblauw. 

Blauw glidkruid Dotterbloem Gewone waternavel Gewone smeerwortel Gele lis Gewone

Engelwortel Koninginnenkruid Wilgenroosje Moerasspirea Moerasandoorn Vogelwikke Echte

koekoeksbloem Penningkruid Gewone kattenstaart Moerasrolklaver Wolfspoot

Ziet u libellen en/of vlinders en/of bijen? Libellen Vlinders Bijen

Ziet u watervogels?* Ja Nee

Ziet u in de omgeving weidevogels?* Ja Nee

Ziet u vissen?

Kleine (10-20 cm) Middelgrote (20-40 cm) Grote (> 40 cm)

Ziet u rivierkreeften in het water?* Ja Nee

Liggen er resten van rivierkreeften op de oever of in het land?* Ja Nee

Ziet u niet-inheemse (exotische) planten in de sloot?

Grote waternavel Ongelijkbladig vederkruid Parelvederkruid Kleine waterteunisbloem

Waterteunisbloem Waterwaaier Watersla Waterhyacint Watercrassula Hydrilla Egeria Grote vlotvaren

Overige waarnemingen: Ringslang Bunzing Otter Muskusrat Anders

Op welk plaatje lijkt deze sloot?