Home | Begroting 2019 · de tweede bestuursrapportage 2018 echter alsnog in de (aangepaste)...

1

______________________________________________________

Programmabegroting 2019 en financiële begroting 2019 inclusief meerjarenbegroting 2020-2022

2

______________________________________________________


3

______________________________________________________


Programmabegroting 2019 en financiële begroting 2019 inclusief meerjarenramingen 2020-2022

4

______________________________________________________


Inhoudsopgave Inhoudsopgave .........................................................................................................................................4

Algemeen ..................................................................................................................................................6

Opzet begroting 2019 ...........................................................................................................................6

Kwaliteitsimpuls voor verbetering financiële functie ..........................................................................8

Financiële positie ..................................................................................................................................9

Programma's ......................................................................................................................................... 13

Duurzaamheid ................................................................................................................................... 14

Maatschappelijke ontwikkeling ......................................................................................................... 34

Leefomgeving .................................................................................................................................... 63

Economie, Toerisme, Recreatie, Cultuur en Sport ............................................................................ 96

Ruimtegevend bestuur .................................................................................................................... 119

Paragrafen ........................................................................................................................................... 138

Lokale heffingen .............................................................................................................................. 139

Weerstandsvermogen en risicobeheersing ..................................................................................... 150

Kapitaalgoederen ............................................................................................................................ 160

Financiering ..................................................................................................................................... 164

Bedrijfsvoering ................................................................................................................................ 169

Verbonden partijen ......................................................................................................................... 172

Grondbeleid ..................................................................................................................................... 197

Centrumplan .................................................................................................................................... 202

De Zeelder ....................................................................................................................................... 202

Financiën ............................................................................................................................................. 203

Samenvattend overzicht ontwikkeling begrotingssaldo ................................................................. 203

Uitgangspunten en grondslagen begroting 2019 en meerjarenramingen 2020-2022 ................... 205

Meerjarig overzicht van baten en lasten en de resultaatbestemming per programma ................. 206

Incidentele baten en lasten op programmaniveau ......................................................................... 208

Stand van zaken te realiseren taakstellingen en restant stelposten............................................... 210

Reserves .......................................................................................................................................... 211

Voorzieningen ................................................................................................................................. 215

Nieuw beleid, gehonoreerde wensen ............................................................................................. 217

Investeringen ................................................................................................................................... 221

Meerjarig overzicht balans .............................................................................................................. 222

Overzicht van baten en lasten en presentatie structureel begrotingssaldo ................................... 226

Inzicht in baten en lasten Begroting 2019 ....................................................................................... 228

Bijlagen ................................................................................................................................................ 234

5

______________________________________________________


Verplichte BBV indicatoren ............................................................................................................. 235

6

______________________________________________________


Algemeen

Opzet begroting 2019 Sinds 2017 zetten we met Sint-Michielsgestel geeft ruimte stevig in op de veranderende rolverdeling tussen inwoners en gemeente. Van bepalende instantie wordt de gemeente meer en meer de faciliterende speler in het veld. Met Sint-Michielsgestel geeft ruimte creëren wij een klimaat waarbij inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen uitgenodigd en uitgedaagd worden. Een klimaat waarin we hen, waar mogelijk, de ruimte geven om zelf de verantwoordelijkheid voor hun eigen leefomgeving te nemen.

Het nieuwe college van Sint-Michielsgestel werkt vanuit dezelfde grondgedachte: verantwoordelijkheid nemend waar het moet, ruimte gevend waar het kan. De Programmabegroting 2019, de Financiële begroting 2019 en de meerjarenramingen 2020-2022 (hierna genoemd de Begroting 2019) zijn daar een uitwerking van. We laten er in zien hoe we ‘verantwoordelijkheid nemen waar het moet, ruimte geven waar het kan’ in de praktijk invullen.

In deze begroting treft u dan ook niet alleen aan wat we gaan doen, maar geven we ook aan hoe we dat plannen in de komende vier jaar. Boter bij de vis zogezegd. Niet alles kan tegelijk, maar we faseren slim en maken en waar het kan werk met werk. Dat levert genoeg ruimte op om de speerpunten uit het coalitieakkoord te realiseren en de belofte van een financieel gezond Sint-Michielsgestel overeind te houden. We geven daarbij ‘van buiten naar binnen werken’ een extra impuls en zetten dwars door alle programma’s heen, stevig in op de vier hoofdthema’s duurzaamheid, leefbaarheid, sociaal domein en burgerparticipatie.

Voor u ligt, al met al een uitdagende eerste begroting van het nieuwe college. Toch is ondanks alle uitdagingen, het begrote resultaat bij de begroting 2019 € 59.200 positief tot ruim € 800.000 in 2022. Daardoor blijft er ruimte om ook in 2019 t/m 2022 in te spelen op actuele ontwikkelingen. Dat is ook nodig, want we weten nu al dat in 2019 nog het een en ander staat te gebeuren. Denk alleen al aan het afscheid van onze gewaardeerde burgemeester Jan Pommer en de komst van een nieuwe burgervader of burgermoeder in onze gemeente.

Indeling begroting

De Begroting 2019 is qua opzet anders dan de Begroting 2018. Bij de Kadernota begroting 2019 hebben de raden van de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel besloten om voor beide eenzelfde programma-opbouw te hanteren. De onderliggende producten voor elk programma zijn eveneens gelijk voor beide gemeenten. De Begroting 2019 van de gemeente Sint-Michielsgestel kent 5 programma’s met daaronder 33 beleidsproducten. De raad autoriseert de baten en lasten per beleidsproduct. De programma's zijn:

7

______________________________________________________


1. Duurzaamheid

2. Maatschappelijke ontwikkeling

3. Leefomgeving

4. Economie, Toerisme, Recreatie, Cultuur en Sport

5. Ruimtegevend bestuur

Het gevolgde proces

Om te komen tot het uitvoeringsprogramma hebben we een intensief proces doorlopen met bestuurders en het management. We hebben het college uitvoeringsprogramma van de gemeente concreet gemaakt en vertaald naar de vijf beleidsprogramma’s van de begroting en de daarbij behorende beleidsproducten. Naast de punten uit het coalitieakkoord zijn er ook going concern taken toegevoegd, zowel groot als klein, evenals taken waarbij besluiten reeds zijn genomen.

Samen met het college van Boxtel is bovendien gekeken op welke speerpunten beide gemeenten elkaar willen ontmoeten en verbinding kunnen leggen. Door waar dat kan voor een gezamenlijke aanpak te kiezen, zetten we in op een betere kwaliteit, minder kwetsbaarheid en kostenvermindering. Daarna hebben we alle speerpunten uitgezet in tijd voor de komende vier jaar, overeenkomend met de duur van het college uitvoeringsprogramma.

Borging

Per speerpunt wordt aangegeven in welk kwartaal de uitvoering start en wanneer het speerpunt afgerond wordt. Voor speerpunten met een doorlopend karakter is telkens als start aangegeven 2018 Q2 en als eind 2022 Q1. Ook hebben we aangegeven welke portefeuillehouder verantwoordelijk is voor het speerpunt. Bovendien hebben we opgenomen bij welke speerpunten we samenwerken met de gemeente Boxtel. Op deze manier zijn de komende vier jaar de speerpunten in het college uitvoeringsprogramma geborgd in de Planning- & Control documenten. (kadernota, begroting, bestuursrapportages en jaarverslag). In de stukken van de p&c-cyclus geven we bovendien aan wat de verdere uitwerking en de wijzigingen zijn, zodat ook de gemeenteraad de voortgang van deze punten kan volgen.

Alle moties en amendementen uit de Kadernota 2019 zijn verwerkt in de begroting 2019. Er is één uitzondering; de motie voor de herinvoering van de fractievergoeding. Deze komt via de tweede bestuursrapportage 2018 echter alsnog in de (aangepaste) begroting 2019.

Dynamiek

Het tijdspad staat niet in steen gegrift, omdat we te maken hebben met een dynamische buitenwereld die van invloed is op de speerpunten.

Op onderdelen zal eerst duidelijk moeten worden wat de status is van een speerpunt. Het kan zijn dat er eerst visie en beleidsvorming geschreven moet worden of dat we eerst een traject doorlopen van overheids- of burgerparticipatie. Pas daarna kunnen we deze

8

______________________________________________________


speerpunten concreet in een actieplan zetten. Sommige speerpunten hebben een doorlopend karakter. Het uitvoeringsprogramma is dan ook een dynamisch document.

Indeling

De opbouw van een programma ziet er als volgt uit:

Titel van het programma

Zo geeft dit programma ruimte

Dit valt eronder

Dit is het doel

Speerpunten in het college uitvoeringsprogramma

Dit kost het

Tabel bijdrage van het programma in relatie tot de begroting

Voor alle producten die onder een programma vallen, is opgenomen:

Verantwoordelijk portefeuillehouder(s)

Dit gaan we dit jaar doen

Zo maken we dit meetbaar

Dit kost het

Financiële toelichting

De begroting 2019 is samengesteld op basis van bovenstaande uitgangspunten.

Online versie

Net als vorig jaar is deze begroting in een online versie beschikbaar, die we conform toezegging dit jaar hebben doorontwikkeld. Sinds de ambtelijke fusie van de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel per 1 januari 2016 ligt de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering grotendeels bij de gemeenschappelijke regeling MijnGemeenteDichtbij (MGD). Meer informatie over MGD is terug te vinden in de begroting 2019 van GR MijnGemeenteDichtbij.

Kwaliteitsimpuls voor verbetering financiële functie Het project dat is opgezet voor verbetering van de financiële functie is, zoals bekend, een meerjarig traject. In het begin van deze bestuursperiode zijn we verder gegaan met het harmoniseren van de procedures en documenten van de planning en control cyclus van de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel. Naast een identieke benaming en opbouw van de vijf programma's van de begroting 2019, hebben beide gemeenten ook het proces en de inhoud van de Kadernota begroting 2019 geüniformeerd (voorheen werd in Boxtel de Kadernota begroting aangeduid als het dekkingsplan).

9

______________________________________________________


In de financiële verordeningen van Boxtel en Sint-Michielsgestel is opgenomen dat één keer in de vier jaar de raad enkele nota's vaststelt:

Een nota reserves en voorzieningen. Hierbij worden de bestaande reserves en voorzieningen doorgelicht. Bij de opstelling van de nieuwe nota bekijken we of op dit punt een verdere uniformering van beide gemeenten mogelijk is.

Geactualiseerde onderhoudsplannen voor activiteiten in de openbare ruimte, zijnde wegen, openbare verlichting, groen en speeltoestellen, een geactualiseerd rioleringsplan en een geactualiseerd onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen.

Het begin van een nieuwe bestuursperiode is een goed moment om deze nota's op te stellen. Nieuwe onderhoudsplannen worden opgesteld als de bestaande aflopen, in 2019 zal het speelruimteplan worden geactualiseerd.

Financiële positie De financiële positie van de gemeente beschrijven we in drie onderdelen:

Het resultaat vóór bestemming De verwachte inkomsten (baten) en uitgaven (lasten) van de gemeente.

De resultaatbestemming De wijzigingen in het eigen vermogen. Baten kunnen op voorhand in het eigen vermogen gestort worden (storting in reserves), of het eigen vermogen van de gemeente kan gebruikt worden om lasten te dekken (onttrekken aan reserves).

Het resultaat ná bestemming Het bedrag dat overblijft nadat alle (voorziene) lasten gedekt zijn door verwachte inkomsten (baten) of eigen vermogen.

10

______________________________________________________


Het resultaat (bedragen x € 1.000) Rekening

2017 Begroting

2018 Begroting

2019 Begroting

2020 Begroting

2021 Begroting

2022

Totaal baten 62.758 59.061 67.622 60.365 61.633 58.984

Totaal lasten 64.590 63.106 69.261 60.183 60.539 58.138

Resultaat vóór bestemming

(baten minus lasten) -1.832 -4.045 -1.640 182 1.093 846

Resultaatbestemming:

Totaal onttrekking reserves 6.566 5.811 2.271 1.309 1.776 874

Totaal storting reserves 3.585 1.766 572 918 1.931 907

Totaal resultaatbestemming 2.981 4.045 1.699 391 -155 -34

Resultaat (+=overschot) 1.149 0 59 574 939 813

Op 28 juni 2018 heeft de raad de kadernota 2019 vastgesteld. Tevens is de schijf voor het jaar 2018 als eerste bestuursrapportage vastgesteld. Voor een nadere toelichting voor de ontwikkelingen die hierin opgenomen zijn, verwijzen wij naar de betreffende raadstukken. Samenvattend is sprake van de volgende ontwikkeling van het begrotingssaldo.

Saldi rapportages (x € 1.000) 2019 2020 2021 2022

Primitieve Begroting 2018-2021 867 1.238 1.506

2e Bestuursrapportage 2017 776 1.188 1.332

Kadernota 2019 en 1e Bestuursrapportage 2018 10 235 241 335

Begroting 2019 – 2022 59 574 939 813

11

______________________________________________________


De vergelijkende cijfers In deze begroting zijn de vergelijkende cijfers van de jaarrekening 2017 en de gewijzigde begroting 2018 opgenomen.

De jaarrekeningcijfers 2017 zijn gebaseerd op de jaarrekening die door de gemeenteraad op 28 juni 2018 is vastgesteld. In de begrotingscijfers 2018 zijn de gegevens verwerkt van de primitieve begroting 2018, de 2e bestuursrapportage 2017, de kadernota 2018 en de overige geformaliseerde besluiten tot en met de raadsvergadering van 28 juni 2018.

De cijfers van 2019 zijn gebaseerd op de besluitvorming tot en met de raadsvergadering van 28 juni 2018 (vaststelling Kadernota 2019).

12

______________________________________________________


Presentatie structureel begrotingssaldo Incidenteel en structureel begrotingsresultaat 2019 2020 2021 2022

Bedragen x € 1.000

Baten 67.622 60.365 61.633 58.984

Lasten 69.261 60.183 60.539 58.138

Saldo -1.639 182 1.094 846

Resultaatbestemming 1.699 391 -154 -34

Resultaat ná bestemming 59 574 939 813

Incidentele baten/lasten -299 -188 -50 -19

Structureel begrotingsresultaat 359 761 990 831

overschot overschot overschot overschot

Uit deze cijfers kunnen we concluderen dat voor alle jaren 2019-2022 de begroting structureel en reëel in evenwicht is.

13

______________________________________________________


Programma's

14

______________________________________________________


Duurzaamheid

15

______________________________________________________


Zo geeft dit programma ruimte in Sint-Michielsgestel Het geven van ruimte is een rol die Sint-Michielsgestel wil invullen in de relatie met haar inwoners. Er is fysieke ruimte in de vorm van weidse velden, talrijke bossen, parken, rivieren en het kanaal. Volop ruimte om te fietsen, wandelen, varen of juist tot rust te komen. Maar we willen onze inwoners ook de ruimte geven om initiatief te nemen in het verbeteren van de leefomgeving. De ruimte bieden en stimuleren om mee te denken én te doen op het gebied van duurzaamheid.

Duurzaamheid is van iedereen en alleen samen zetten we duurzaamheid op de kaart. We moeten nu op allerlei gebieden maatregelen nemen. Dat geldt voor de gemeente, maar ook inwoners en (maatschappelijke) ondernemers kunnen en moeten hun steentje bijdragen. De duurzaamheidsvisie en bijbehorend uitvoeringsprogramma stellen we samen met inwoners, politiek en bedrijfsleven op. Zó draagt dit programma bij aan Sint-Michielsgestel geeft ruimte.

Dit valt eronder Duurzaamheid is niet zozeer een zelfstandig ‘thema’, maar een integrale manier van werken en denken die in alle beleidsvelden tot uiting komt. Duurzaamheid loopt daarmee dwars door de andere begrotingsprogramma’s heen.

De duurzaamheidsgedachte heeft zich door de jaren heen steeds breder ontwikkeld tot een belangrijk hedendaags speerpunt. De opgaven die wij krijgen vanuit het klimaatakkoord (klimaatadaptatie en energietransitie) vragen de komende jaren steeds meer aandacht.

Het algemene uitgangspunt van duurzaamheid is dat in de samenleving people-planet-prosperity met elkaar in evenwicht moeten zijn.

De samenhang met andere opgaven is groot. Dat pleit voor een integrale aanpak die zorgt voor duurzame bedrijfsontwikkeling, innovatie en verbetering van het woon-, werken leefklimaat. De integrale aanpak baseren we op de door de Verenigde Naties opgestelde "Global Goals".

We geven hier in de te ontwikkelen duurzaamheidsvisie 2040 verder handen en voeten. Duurzaamheid verdient een krachtige impuls, als verbinder van ecologie, sociaal en economie. Samen moeten we zoeken naar nieuwe mogelijkheden en innovatieve concepten op bijvoorbeeld het gebied van energie.

Onder het programma Duurzaamheid vallen de producten:

Klimaatadaptatie en energietransitie

Plattelandsvernieuwing

Afval

Riolering

Milieu

Mobiliteit

16

______________________________________________________


Dit is het doel Duurzaamheid is van iedereen en alleen samen zetten we duurzaamheid op de kaart in onze gemeente. Om in 2040 klimaatneutraal te zijn, moeten we nu op allerlei gebieden maatregelen nemen. Dat gaan we ook doen. Maar vanwege de grote impact op onze natuur en omgeving zetten we deze collegeperiode niet in op het plaatsen van windturbines.

Leefbaarheid houdt niet op bij onze dorpen. Ook ons buitengebied krijgt in deze bestuursperiode extra aandacht. Duurzaamheid, natuur en milieu spelen daarin een rol. Zodat ons buitengebied een nog betere plek wordt om samen te werken, te wonen en te recreëren.


Speerpunten (verantwoordelijkheid nemen)

Start Einde Verantwoordelijke Samen met

● We werken aan bewustwording bij inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen.

2018 Q3

2019 Q1

Bart van de Hulsbeek

● We ondersteunen ‘groene’ initiatieven, via bijvoorbeeld vergunningen, legesheffing, etc.

2018 Q2

2022 Q1


Boxtel

● We bekijken de mogelijkheden van nieuwe ontwikkelingen voor nieuwe duurzame bronnen van energie, waarbij we nieuwe technieken nadrukkelijk meenemen. Sint-Michielsgestel stelt een energietransitieplan op (als onderdeel van een regionale energie strategie).

2018 Q3

2019 Q1


Boxtel

● We verduurzamen gemeentelijk vastgoed.

2019 Q4

2022 Q1


● We maken een duurzaam verkeers- en vervoersplan.

2018 Q4

2019 Q4


Boxtel

● We zorgen dat woningen en wijken die nieuw gebouwd worden aardgasvrij zijn.

2018 Q3

2022 Q1


Boxtel

● We bevorderen energie-neutraal bouwen.

2018 Q2

2022 Q1


17

______________________________________________________


● We houden een praktijkproef met een nieuwe manier van afvalinzameling, we denken daarbij aan het principe van omgekeerd inzamelen.

2018 Q3

2020 Q4


Boxtel

●

We geven alleen beperkte uitbreidingsruimte aan intensieve veehouderijen als door het nemen van extra maatregelen het woon- en leefklimaat verbetert.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

●

We ondersteunen de doorontwikkeling naar een duurzame agrarische bedrijfsvoering.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

●

We volgen ontwikkelingen op gebied van landbouw & gezondheid om snel in te kunnen spelen op nieuwe technieken die gezondheidsrisico’s verminderen.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We handhaven strenger op overtreding van milieuregels.

2018 Q2

2018 Q4

Jan Pommer

●

We plaatsen elektrische laadpalen, bijvoorbeeld in het centrum van onze dorpen en bij sportaccommodaties.

2018 Q3

2019 Q1


● We vervangen openbare verlichting door LED.

2018 Q2

2022 Q1


●

We zorgen ervoor dat we regenwater kunnen opvangen in gebieden waar het valt (bijvoorbeeld met watertuinen).

2020Q1

2022 Q4


●

We sluiten aan bij operatie Steenbreek, om verstening van tuinen tegen te gaan.

2018 Q3

2019 Q3


18

______________________________________________________


Speerpunten (ruimte geven) Start Einde Verantwoordelijke Samen met

● We organiseren uiterlijk 1e kwartaal 2019 een duurzaamheidsconferentie met en voor onze dorpen als start van de nieuwe duurzaamheidsvisie.

2018 Q3

2019 Q1


● We maken samen met inwoners, politiek en bedrijfsleven in 2019 een duurzaamheidsvisie.

2019 Q1

2019 Q4


● We maken samen met geïnteresseerden een uitvoeringsprogramma, zodat het niet alleen bij woorden blijft.

2019 Q4

2022 Q1


● We stimuleren het vergroenen van het buitengebied, door bijvoorbeeld bestaande subsidies extra onder de aandacht te brengen.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We geven inwoners de mogelijkheid om te kiezen voor afkoppeling van de regenwaterafvoer en brengen samen met waterschappen in kaart welke stimuleringsmaatregelen we daar tegenover kunnen stellen.

2018 Q2

2022 Q1


Boxtel

● Landschapstriennale gezamenlijk vorm geven. Beide gemeenten willen graag voortrekkersrol.

2018 Q3

2020 Q4

Ed Mathijssen

Boxtel

● Vóór 2020 wordt voldaan aan de verplichting om een klimaatstresstest uit te voeren.

2018 Q4

2019 Q4


Boxtel

19

______________________________________________________


Dit kost het Baten x € 1.000 Rekening

2017 Begroting na

wijziging 2018

Begroting 2019

Klimaatadaptatie en energietransitie 0 0 0

Plattelandsvernieuwing 748 473 60

Afval 2.088 2.290 2.462

Riolering 1.889 1.840 1.874

Milieu 19 2 2

Totaal baten 4.744 4.604 4.398

Lasten

Klimaatadaptatie en energietransitie 20 107 187

Plattelandsvernieuwing 785 488 147

Afval 2.088 2.386 2.462

Riolering 1.889 1.858 1.874

Milieu 664 662 666

Totaal lasten 5.446 5.500 5.336

Totaal saldo -702 -896 -938

20

______________________________________________________


Tabel bijdrage van het programma in relatie tot de gehele begroting Begrote baten van dit programma

Begrote lasten van dit programma

21

______________________________________________________


Klimaatadaptatie en energietransitie

Verantwoordelijke(n): Ed Mathijssen en Bart van de Hulsbeek

Dit gaan we dit jaar doen 1. We werken aan bewustwording bij inwoners, bedrijven en maatschappelijke

instellingen; binnen een jaar organiseren we een grote duurzaamheidsconferentie, als opmaat naar een pakket maatregelen. In 2019 wordt een duurzaamheidsregeling ontwikkeld voor verenigingen met een eigen accommodatie.

De duurzaamheidsconferentie wordt in het eerste kwartaal van 2019 gehouden. We nodigen zo breed mogelijk belanghebbenden uit om hieraan deel te nemen. De resultaten van deze conferentie vormen de input voor een breed gedragen visie op duurzaamheid, die in het tweede kwartaal van 2019 aan de gemeenteraad voorgelegd wordt ter besluitvorming.

2. We onderzoeken hoe we in 2040 als gemeente klimaatneutraal kunnen zijn.

Vanuit het Klimaatakkoord wordt verwacht dat we vanuit de regionale energiestrategie lokaal een bod bepalen hoeveel duurzame energie we in de gemeente gaan opwekken, waarmee we in 2040 energieneutraal zijn. Hierover vindt eind 2018/begin 2019 besluitvorming plaats.

3. We ondersteunen ‘groene’ initiatieven, via bijvoorbeeld vergunningen, legesheffing, etc.

Tijdens de conferentie vragen we om input voor het stimuleringskader voor duurzaamheid, zoals de legesteruggave voor energie neutrale nieuwbouw.

22

______________________________________________________


4. We bekijken de mogelijkheden van nieuwe ontwikkelingen en technieken voor nieuwe duurzame bronnen van energie. We stellen een energietransitieplan op. (Als onderdeel van een regionale energie strategie).

Naar aanleiding van de regionale energiestrategie wordt lokaal conform het Klimaatakkoord een energietransitieplan opgesteld. Hierin geven we aan wat we als gemeente aan besparing en duurzame opwekking van energie gaan inzetten.

5. We verduurzamen gemeentelijk vastgoed.

Voor het vastgoed dat de gemeente beheert worden duurzame meerjaren onderhoudsplannen opgesteld. Deze worden in 2018 vastgesteld en in 2019 uitgevoerd. Indien hiervoor aanvullende budgetten noodzakelijk zijn, worden die gevraagd.

6. We maken een duurzaam verkeers- en vervoersplan.

In dit plan geven we nadrukkelijk aan hoe we duurzame mobiliteit op een innovatieve manier vorm kunnen geven. Vooruitlopend op de vaststelling geven we vorm aan een infrastructuur voor het elektrisch laden en onderzoeken we de mogelijkheden voor elektrisch deelvervoer.

7. We zorgen dat woningen en wijken die nieuw gebouwd worden aardgasvrij zijn.

Voor nieuwe woningen is dit al wettelijk bepaald. Ook voor bestaande woningen en wijken moet de gemeente volgens het Klimaatakkoord vóór 1-1-2021 een warmteplan maken waarin is aangegeven wanneer wijken worden afgekoppeld van het aardgasnet en welke alternatieve warmtevoorziening de gemeente als regisseur in de warmtetransitie biedt. Hiervoor worden innovatieve oplossingen gezocht.

8. We bevorderen energie-neutraal bouwen.

Dit doen we door zelf het goede voorbeeld te geven en ontwikkelaars te stimuleren dit voorbeeld te volgen.

9. We plaatsen elektrische laadpalen, bijvoorbeeld in het centrum van onze dorpen en bij sportaccommodaties.

Vooruitlopend op de vaststelling van het duurzame verkeers- en vervoersplan geven we vorm aan een infrastructuur voor het elektrisch laden.

10. We vervangen openbare verlichting door LED.

Tussentijds benutten we kansen om ook naast de jaarlijkse herverlichting bestaande PLL lampen te vervangen door LED.

11. We gaan via het programma Mozaïek Dommelvallei op zoek naar een betere benutting van het watersysteem. Daarmee wordt verdroging, hittestress en wateroverlast tegengegaan en de (openbare) ruimte krijgt een kwaliteitsimpuls.

Concreet doen we dit onder andere door het realiseren van de Watertuinen Aadal en De Beemden op basis van co-creatie met direct omwonenden. Via de samenwerking regio

23

______________________________________________________


Noordoost Brabant wordt regionaal in 2019 een achtereenvolgens een klimaatstresstest en klimaatrisicodialoog uitgevoerd, zoals overeen is gekomen in het Klimaatakkoord. Hierin wordt bepaald welke klimaatadaptieve maatregelen er noodzakelijk zijn.

12. We sluiten aan bij operatie Steenbreek, om verstening van tuinen tegen te gaan.

Dit word in 2018 voorbereid en in 2019 uitgevoerd.

13. We maken samen met geïnteresseerden een uitvoeringsprogramma, zodat het niet alleen bij woorden blijft.

In dit programma wordt de projecten en doelen concreet beschreven en worden de planning en de beschikbare middelen bepaald.

14. We geven inwoners de mogelijkheid om te kiezen voor afkoppeling van de regenwaterafvoer en brengen samen met waterschappen in kaart welke stimuleringsmaatregelen we daar tegenover kunnen stellen.

Het GRP wordt in het tweede kwartaal 2019 geactualiseerd, waarin de afkoppeling van regenwaterafvoer wordt uitgewerkt. Bij de reconstructies wordt een gescheiden rioolstelsel aangeboden en indien mogelijk wordt er voor gezorgd dat aansluitingen hun afvalwater gescheiden aanbieden. We streven er naar dat minimaal 50% van de aansluitingen afkoppelen. Het stimuleringskader wordt uitgewerkt in het kader van het programma Mozaïek Dommelvallei.

15. Duurzaamheidsprojecten op ad hoc basis.

De urgentie voor klimaatadaptatie (aanpassing aan gevolgen klimaatverandering) en klimaatmitigatie (voorkomen van klimaatverandering) is zo groot, dat het ook mogelijk moet zijn om onverwachte duurzaamheidsprojecten op ad hoc basis te ondersteunen, zowel vóór als na de vaststelling van de duurzaamheidsvisie. Goede initiatieven vanuit de samenleving kunnen op die basis ondersteund worden. Projecten worden dan opgenomen in het Uitvoeringsprogramma duurzaamheid.

Zo maken we dit meetbaar (indicatoren/kengetallen) Omschrijving indicator/

kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Duurzame ontwikkeling - Klimaatbeleid via percentage duurzaam opgewekte energie in de gemeente

2,5% elektrici-

teit en 5,9%

warmte

12% duurzame

energie

16% duurzame

energie

22% duurzame

energie

24

______________________________________________________


Dit kost het Klimaatadaptatie en energietransitie exploitatie x € 1.000

Rekening 2017

Begroting na wijziging

2018

Begroting 2019

Baten 0 0 0

Lasten 20 107 187

Saldo voor bestemming -20 -107 -187

Resultaatbestemming

Onttrekkingen aan reserves 0 0 0

Storting in reserves 0 0 0

Saldo 0 0 0

Saldo na bestemming -20 -107 -187

Financiële toelichting Product (verschil 2019 - 2018) x € 1.000

Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Klimaatadaptatie en energietransitie -107 -187 -80

Voor duurzame maatregelen aan eigen woningen worden duurzaamheidsleningen verstrekt. De kosten hiervoor bedragen € 5.000.

In 2018 is voor promoting van duurzaamheid een budget vrijgemaakt van € 75.000. Dit budget wordt voor 2019 en 2020 verhoogd tot € 150.000. Voor 2021 en daarna is een structureel budget geraamd van € 125.000.

25

______________________________________________________


Plattelandsvernieuwing

Verantwoordelijke(n): Bart van de Hulsbeek en Ed Mathijssen

Dit gaan we dit jaar doen 1. We stimuleren het vergroenen van het buitengebied, door bijvoorbeeld bestaande

subsidies extra onder de aandacht te brengen.

2. We geven gezamenlijk met de gemeente Boxtel vorm aan de landschapstriënnale. De gemeente Sint-Michielsgestel wil graag een voortrekkersrol.

3. We geven alleen beperkte uitbreidingsruimte aan intensieve veehouderijen als door het nemen van extra maatregelen het woon- leefklimaat verbetert.

4. We ondersteunen de doorontwikkeling naar een duurzame agrarische bedrijfsvoering.

5. We volgen ontwikkelingen op het gebied van landbouw en gezondheid om snel in te kunnen spelen op nieuwe technieken die gezondheidsrisico's verminderen.

6. Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een aanpassing van het ruimtelijk beleid voor het buitengebied. Te denken valt bijvoorbeeld aan beleid voor Vrijkomende Agrarische bedrijfsbebouwing en de energietransitie. Hiervoor starten we met de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied. We trekken in dit verband samen op met de gemeente Boxtel. Zie hoofdstuk 3 voor de financiële aspecten hiervan.

26

______________________________________________________


Zo maken we dit meetbaar (indicatoren/kengetallen) Er zijn nog geen indicatoren/kengetallen benoemd. Komende periode starten we met een verdere ontwikkeling van kengetallen en indicatoren.

Dit kost het Plattelandsvernieuwing exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 98 20 0

Lasten 785 488 147


Resultaatbestemming



Saldo 650 453 60



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Plattelandsvernieuwing -15 -87 -72

De budgetten komen voort uit de programmafinanciering "Gestel Groene Gemeente". De lasten betreffen voornamelijk de doorbelasting vanuit MijnGemeenteDichtbij en kapitaallasten.

De onttrekking uit de reserve van € 60.000 betreft de afdekking van de stelpost Ruimte voor Ruimte.

27

______________________________________________________


Afval

Verantwoordelijke(n): Bart van de Hulsbeek

Dit gaan we dit jaar doen 1. Advisering reinigingstaken en projecten

Er lopen verschillende projecten op gebied van renovatie/inrichting van de openbare ruimte waarbij aandacht gevraagd wordt voor afvalinzameling. Het goed inrichten van de openbare ruimte en het er voor zorgen dat de juiste voorzieningen op de juiste locaties staan, draagt bij aan een goede inzameling van waardevolle grondstoffen en een schone openbare ruimte.

2. Uitvoering reinigingstaken en directe dienstverlening

Er komen veel uitvoeringstaken kijken bij het adequaat reageren op meldingen uit de openbare ruimte (inclusief het afvalcontainerbeheer). Hetzelfde geldt voor de vele burgerinitiatieven en de woningbouwopgave.

28

______________________________________________________


3. Uitvoering afvalpilots

Wij willen in 2020 naar 100 kg restafval per inwoner. We willen dit bereiken door een aantal afvalpilots uit te voeren, waaronder één met omgekeerd inzamelen. Hierbij worden huis-aan-huis nog steeds plastic- en metaalverpakkingen en drankkartons (PMD) en GFT opgehaald, maar moeten inwoners zelf de reststoffen naar centrale voorzieningen op korte loopafstand wegbrengen. Voordat er gestart wordt met een of meerdere pilots gaan wij eerst kijken naar de resultaten van vergelijkbare vormen van afvalinzameling in andere gemeenten. Als de pilot uitgevoerd wordt en uit de evaluatie blijkt dat dit de gewenste resultaten oplevert, kan deze aanpak voor de gehele gemeente ingevoerd worden.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

hoeveelheid reststof per inwoner in de pilotgebieden

130 kg 130 kg 130 kg 95 kg

Dit kost het Afval exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 2.088 2.290 2.462

Lasten 2.088 2.386 2.462

Saldo voor bestemming -96

Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0

Saldo na bestemming -96


Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Afval -96 0 96

Met de kadernota 2019 zijn een aantal wensen toegevoegd, zowel structureel als incidenteel. De dekking van deze kosten zijn verwerkt in de tarievenafval en mutatie in de voorziening afval. Uitgangspunt is 100% kostendekkendheid, waardoor het saldo op 0,00 staat.

29

______________________________________________________


Riolering


Dit gaan we dit jaar doen De aspecten van duurzaamheid worden zo veel als mogelijk ingebed in de concrete uitvoeringstaken en uitgangspunten binnen het geplande technisch rioolbeheer. Binnen regio De Meierij werken 10 gemeenten, Brabant Water en twee waterschappen samen om ook dit onderwerp binnen het doelmatig waterbeheer te borgen.

30

______________________________________________________



kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Lengte vrijvervalriool in km 135 140 145 160

Aantal klachten/meldingen van storingen drukriool en rioolverstoppingen

240 230 220 200

Aantal afgekoppelde panden 9% 9% 9% 10%

Controle functioneren drukriool door opsporen illegale hemelwater- aansluitingen

15 stuks 15 stuks 15 stuks 15 stuks

Dit kost het Riolering exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 1.889 1.840 1.874

Lasten 1.889 1.858 1.874


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Riolering -18 0 18

Binnen de riolering is het uitgangspunt 100% kostendekkendheid. Voor 2019 zijn geen afwijkingen in de budgetten dan de afgesproken indexering en tariefstijgingen van het rioolrecht. Dit geeft per saldo een extra storting in de voorziening riolering van € 40.600, zodat het saldo 0 in 2019 is.

31

______________________________________________________


Milieu

Verantwoordelijke(n): Jan Pommer, Bart van de Hulsbeek en Ed Mathijssen

Dit gaan we dit jaar doen 1. We werken voorwaarden uit voor beperkte uitbreidingsruimte van de intensieve

veehouderijen. We ondersteunen de doorontwikkeling naar een duurzame agrarische bedrijfsvoering.

2. We faciliteren stoppende bedrijven in het buitengebied in hun keuze voor de toekomst.

3. We nemen deel aan regionale en landelijke werkgroepen op het gebied van landbouw en gezondheid.

4. We geven invulling aan de agenda voor de ondergrond, waarvoor het proces in 2018 wordt opgestart en de afronding plaats zal vinden in 2019.

5. We toetsen ruimtelijke ontwikkelingen op externe veiligheid, geluid, bodem, luchtkwaliteit en bedrijven en milieuzonering.

32

______________________________________________________


6. Woningen gelegen binnen het project Maaskantje – Hoogstraat die voor subsidie op basis van de Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (Ssv) in aanmerking komen voor geluidmaatregelen vanwege gemeentelijke wegen, krijgen hiervoor een concreet voorstel.

7. We inventariseren woningen met een hoge geluidbelasting gelegen binnen de projecten Hoogstraat te Berlicum en Theerestraat-Schijndelseweg te Sint-Michielsgestel. Voor de woningen die voor nader onderzoek in aanmerking komen op basis van de Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (Ssv) wordt een uitvoeringskrediet bij het ministerie aangevraagd. Wanneer gevelmaatregelen getroffen worden, vindt dat waarschijnlijk in 2020 plaats.

8. De ODBN zet in 2019 in op een gezonde organisatie, risicogericht toezicht bij bedrijven en projecten zoals Intensivering Toezicht Veehouderijen. Dit laatste project is een project van in totaal drie jaar en loopt tot en met 2020. Het is bedoeld om algeheel inzicht te krijgen in veehouderijen in Brabant. Onze gemeente neemt deel aan dit project en zal zelf ook een deel van de controles uitvoeren. Dit betreft controles bij de inrichtingen bij niet-basistaken bedrijven. Bij de controles die we zelf uitvoeren wordt de systematiek van de ODBN gebruikt. Onder andere de toekomst van het bedrijf komt aan bod, maar ook zaken als de verwijdering van asbestdaken voor 2024.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2020

Aantal voorstellen voor geluidisolatie woningen

3 45 45 0

Opgelegde lasten onder dwangsom op milieugebied

- - 1-5 1-3

Positief gevoel en rechts- zekerheid van een goed en veilig milieu met het naleefgedrag als indicator

3 Conform program-

ma 2018

Conform program-

ma 2019

Conform program-

ma

Veehouderijen die voldoen aan regelgeving

- 50% 65% 100%

33

______________________________________________________


Dit kost het Milieu exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 19 2 2

Lasten 664 662 666


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Milieu -660 -664 -4

Voor het project "Transitie Landbouw" is eenmalig € 9.000 opgenomen in de begroting 2019 afkomstig uit de Kadernota 2019.

34

______________________________________________________


Maatschappelijke ontwikkeling

35

______________________________________________________


Zo geeft dit programma ruimte in Sint-Michielsgestel Samen met inwoners kijken we hoe we de directe leefomgeving kunnen versterken. Hoe we inwoners meer in hun eigen kracht kunnen zetten en hoe we ze de ruimte kunnen geven om hun mogelijkheden goed te gebruiken. Daar waar dat niet mogelijk is kijken we hoe de gemeente via maatwerkoplossingen ondersteuning kan bieden. Zó draagt dit programma bij aan Sint-Michielsgestel geeft ruimte.

Dit valt eronder Onder het Programma Maatschappelijke ontwikkeling vallen alle producten, die bijdragen aan zelfredzaamheid van de burgers:

Maatschappelijk werk

Minderheden (vluchtelingen/statushouders)

Jeugdzorg

Wmo

Inkomensvoorziening

Participatie

Volksgezondheid

Onderwijs

Over al deze producten heen loopt het project van Transitie naar Transformatie.

Sint-Michielsgestel kiest ervoor om de coördinatie op het Sociaal Domein te beleggen bij één wethouder. Met de inhoudelijke portefeuillehouders zorgt hij vooral voor de afstemming en samenwerking op de volgende drie onderwerpen: transformatie, inkoop en financiën.

Project van Transitie naar Transformatie In juni 2017 hebben de raden van Boxtel, Sint-Michielsgestel en Haaren besloten, dat na 2 jaar ervaring opdoen met de decentralisaties in het Sociaal Domein, het tijd was om verder te gaan investeren in de borging van kwaliteit, innovatie en transformatie (van de tweede naar de eerste naar de nulde lijn). In een 2-jarig Transformatieproject dat van toepassing is voor de 3 gemeenten Boxtel, Sint-Michielsgestel en Haaren geven we hier met 5 projecten en 5 speerpunten uitvoering aan.

Projecten

1. Eén Sociaal Beleid Ontschotting van beleid, budgetten en uitvoering van Jeugd, Wmo, Participatie

en Onderwijs Eén ( omgekeerde) verordening, de vraag van de burger centraal in plaats van de Wet.

Eén integrale inkoop Wmo/Jeugd specialistische hulp 2. Een integrale toegang / één loket passend bij de gemeente.

Kwaliteit van de dienstverlening op peil ( gericht op de vraag en de eigen regie van de burger)

36

______________________________________________________


3. Het realiseren van een verschuiving van regio naar lokaal. Lokale regie op inkoop & uitvoering met de gezamenlijke zorgaanbieders

Wmo/Jeugdhulp Aanbod in de wijken vergroten: lichtere vormen van zorg dichterbij organiseren Ruimte om te investeren op nulde - en eerste lijn door een beperking van

verwijzingen naar specialistische hulp. 4. Monitoring van het Sociaal Domein op inhoud, financieel en bestuurlijk niveau. 5. Digitale dienstverlening is op orde, de inwoner heeft regie op zijn eigen gegevens

conform de AVG.

Speerpunten

6. Sluitende keten voor kwetsbare jongeren 16 tot en met 26 jaar (tevens Interbestuurlijk Programma)

7. Sluitende keten integratie statushouders en nieuwkomers ( tevens Interbestuurlijk Programma)

8. Armoede- en schuldenbestrijding ( Interbestuurlijk Programma en Digitale Agenda VNG)

9. Een sluitende keten participatie, waaronder verdere uitwerking prototypes WSD. 10. Uitwerking aanbod woonvoorzieningen bijzondere doelgroepen.

Dit is het doel Ruim twee jaar nadat gemeenten verantwoordelijk werden voor Wmo, jeugdzorg en participatie is het tijd voor de volgende stap. Met de transformatie in het sociaal domein halen we de schotten tussen Wmo, jeugdzorg en participatiewet weg. We zetten de vraag van de inwoner centraal en werken daarbij integraal vanuit de wettelijke kaders.

Zelfredzaamheid en het benutten van talenten zijn hierbij uitgangspunten. We sluiten beter aan bij veranderingen in de samenleving. Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Kwetsbare inwoners, zoals ouderen, mensen met een beperking, of mensen die het even niet zelf meer redden, geven we de ondersteuning en zorg die ze nodig hebben. Want uitgangspunt blijft: iedereen doet mee. Goed onderwijs helpt daarbij om dorpen leefbaar te houden.

Het doel van de transformatie op het sociaal domein is te komen tot:

snellere

betere

effectievere

en integrale ondersteuning en hulp

Deze verandering gaat gepaard met een andere manier van denken en handelen. Er is een andere werkwijze en houding van professionals én inwoners gewenst. We willen als gemeente toekomstbestendig vorm geven aan het sociale veld zodat het betaalbaar en organisatorisch houdbaar blijft en beter aansluit bij de wens van de inwoner.

37

______________________________________________________





● We maken de toegang tot de zorg en ondersteuning makkelijker, door met 1 loket te gaan werken (transformatie).

2018 Q2

2020 Q1

Peter Raaijmakers


● We evalueren de regionale inkoop van jeugdzorg en Wmo en wegen af of we het zelf beter kunnen doen.

2018 Q2

2018 Q4

Peter Raaijmakers


Boxtel

● We gaan in overleg met zorgaanbieders om wachtlijsten te verminderen.

2020 Q3

2022 Q1

Peter Raaijmakers


Boxtel

●

We organiseren voorzieningen in de samenleving (nulde- en eerste lijn) zodat de instroom naar specialistische hulp (tweede lijn) kleiner wordt.

2018 Q2

2020 Q1

Peter Raaijmakers


● We gaan mensen met een verdiencapaciteit van 30-80% in hun kracht zetten en ze via onze partners (zoals WSD) aan het werk helpen.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We gaan samen met Vluchtelingenwerk en BINT aan de slag om statushouders naar werk te begeleiden.

2018 Q3

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We gaan statushouders en hun gezinnen in taalvaardigheid ondersteunen.

2018 Q3

2022 Q1

Peter Raaijmakers

●

We faciliteren langer zelfstandig wonen voor kwetsbare groepen zoals ouderen, mensen met een lichte beperking en mensen met ggz-problematiek.

2018 Q3

2021 Q3

Peter Raaijmakers

38

______________________________________________________


● We zorgen ervoor dat kinderen in hun eigen dorp naar school kunnen.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We bevorderen brede kindcentra en financieren extra huisvesting op plaatsen waar dit nodig is.

2019 Q2

2019 Q4

Lianne van der Aa

Boxtel

●

We stimuleren het bedrijfsleven om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

Boxtel

● We zorgen bij onderhoudswerk voor extra inzet van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen


● We ondersteunen initiatieven die mantelzorgers ontlasten.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We betrekken verenigingen bij de inzet van Klijnsmagelden, in het bijzonder de Vincentiusvereniging.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We zetten in op het benutten van talenten zodat iedereen ook echt mee kan doen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We inventariseren onder andere samen met de ambassadeurs voor armoede hoe we het gebruik van bestaande voorzieningen kunnen stimuleren, zodat het geld terecht komt waar het nodig is.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

Boxtel

● We richten samen met professionele partijen en betrokken inwoners een lokaal netwerk op om een dementievriendelijke gemeente te worden.

2019 Q3

2019 Q3

Peter Raaijmakers

● We maken extra werk van de vermindering van eenzaamheid bijvoorbeeld in overleg met buurtplatforms en dorpstafels.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

39

______________________________________________________


● We bekijken in overleg met scoutingverenigingen de mogelijkheden voor verplaatsing van hun accommodatie.

2018 Q2

2018 Q2

Lianne van der Aa

● We gaan bekijken hoe we de nulde lijn beter op de transformatie in het sociale domein kunnen laten aansluiten.

2019 Q1

2019 Q2

Peter Raaijmakers Boxtel

●

We stimuleren maatschappelijke instellingen om met initiatieven te komen die volwaardig meedoen bevorderen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

●

We ondersteunen initiatieven om de gezondheid van jongeren te bevorderen en bijvoorbeeld obesitas onder jongeren terug te dringen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● Aanpak laaggeletterdheid. 2018 Q4

2018 Q4

Peter Raaijmakers

Boxtel

40

______________________________________________________


Dit kost het Decentralisatie-uitkering sociaal domein

Tot en met 2018 ontvangen gemeenten van het Rijk via een decentralisatie-uitkering middelen voor de uitvoering van taken voor de 3D’s. Vanaf 2019 wordt deze 3D-uitkering toegevoegd aan de algemene uitkering uit het gemeentefonds en loopt mee in de ontwikkeling van het accres. Hierdoor zijn de van het rijk te verkrijgen budgetten voor de 3D’s niet meer 1:1 te herleiden. Met ingang van begroting 2019 betekent dit:

Dat we het beleidskader voor het toepassen van een 1:1-relatie tussen de Rijksinkomsten en vertaling hiervan naar de uitgavenbudgetten loslaten en:

Op basis van de eigen begrotingsuitgangspunten de uitgavenbudgetten jaarlijks bijstellen voor volume- en prijsontwikkelingen;

Voor onderdelen waarbij sprake is van regionale inkoop van gespecialiseerde hulp zijn de budgetten opgenomen volgens de begroting van de regio voor het aandeel van onze gemeente.

De wijziging heeft geen invloed op de uitkering van het Rijk voor de Buig-budgetten (uitkeringen). Van de decentralisatie-uitkering in het kader van de Participatiewet gaat alleen het onderdeel re-integratie klassiek over naar de algemene uitkering.

Aanbevelingen Provincie over financiën sociaal domein

In juli 2018 is door de toezichthouder, Provincie Noord-Brabant, een onderzoeksrapport gepubliceerd: “Analyse financiën decentralisaties sociaal domein 2018”. Het onderzoeksrapport geeft de volgende aanbevelingen als handvat voor de begroting:

1. Laat de koppeling met de decentralisatie-uitkering vervallen en betrek de benodigde dekkingsmiddelen in een integrale afweging van alle dekkingsmiddelen. Zonder aanvullende dekkingsmaatregelen is het volgens de Provincie niet reëel om in de (meerjaren)begroting 2019-2022 het uitgangspunt van budgettair neutraal ramen te blijven hanteren.

2. Geef in de (meerjaren)begroting 2019-2022 duidelijk aan op welke uitgangspunten de ramingen zijn gebaseerd en leg hierbij ook een koppeling naar de realisatiecijfers in de jaarrekening 2017.

3. Wanneer er een taakstelling in de (meerjaren)begroting wordt opgenomen dan adviseert de provincie deze taakstelling reëel te onderbouwen.

In deze begroting 2019 en meerjarenraming 2020-2022 toegepaste uitgangspunten komen overeen met bovenstaande aanbevelingen van de Provincie. Boxtel heeft de 1:1 koppeling van rijksbaten en lasten losgelaten, gelet op de uitkomsten van de jaarrekening 2017 zijn de overeengekomen contracten voor regio-inkoop verwerkt in de begroting en is voor de meerjarige indexering dezelfde prijsstijging toegepast als voor de andere interne budgetten. Er is geen taakstelling in de (meerjaren)begroting opgenomen.

41

______________________________________________________


Baten x € 1.000 Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Maatschappelijk werk 354 507 52

Minderheden 144 89 89

Jeugdzorg 493 822 634

WMO 343 459 459

Inkomensvoorziening 3.748 3.659 3.591

Participatie 124 0 0

Volksgezondheid 9 0 0

Onderwijs 325 316 413

Totaal baten 5.541 5.852 5.239

Lasten

Maatschappelijk werk 518 650 188

Minderheden 281 412 202

Jeugdzorg 6.149 5.987 5.617

WMO 8.464 8.907 9.078

Inkomensvoorziening 6.044 5.772 5.678

Participatie 5.206 4.836 4.563

Volksgezondheid 872 935 966

Onderwijs 3.457 3.733 3.771

Totaal lasten 30.991 31.233 30.062

Totaal saldo -25.450 -25.381 -24.824

42

______________________________________________________


Tabel bijdrage van het programma in relatie tot de gehele begroting

Begrote baten van dit programma


43

______________________________________________________


Maatschappelijk werk

Verantwoordelijke(n): Peter Raaijmakers

Dit gaan we dit jaar doen 1. We maken de toegang tot de zorg en ondersteuning makkelijker, door met 1 loket te

gaan werken (transformatie).

2. We organiseren voorzieningen in de samenleving (nulde lijn) zodat de instroom naar specialistische hulp (eerste - en tweede lijn) kleiner wordt.

3. We stellen iedereen in de gelegenheid om initiatieven te nemen of mee te doen aan uiteenlopende activiteiten. Daarom zullen wij ook in 2019 het proces rondom de projecten van Volwaardig Meedoen blijven ondersteunen. Tevens zetten wij ons in om ook het onderdeel Langer Zelfstandig Thuis steviger op de kaart te zetten.

4. We zetten in op het benutten van talenten zodat iedereen ook echt mee kan doen.

5. Samen met de scoutingverenigingen in onze gemeente gaan we kijken naar hun toekomst.

44

______________________________________________________


6. We gaan bekijken hoe we de nulde- en eerste lijn beter op de transformatie in het sociaal domein kunnen laten aansluiten.

7. Er vindt een tussenevaluatie plaats over de innovatiesubsidie.

8. We geven uitvoering aan de uitvoeringsagenda Vrijwilligersbeleid.

9. In 2019 treden we toe tot Dementievriendelijk Brabant.

10. We compenseren verenigingen voor de kosten van een verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).


Dit kost het Maatschappelijk werk exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 0 0 0

Lasten 518 486 188


Resultaatbestemming



Saldo 354 343 52



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Maatschappelijk werk -144 -137 7

Per saldo zijn er geen noemenswaardige afwijkingen.

In 2017 en 2018 is er incidenteel budget beschikbaar gesteld voor de transformatie van het Sociaal Domein. Deze incidentele budgetten werden gedekt door een onttrekking aan de reserve Sociaal Domein. Hierdoor wijken de lasten (€ 300.000) en de baten (-€ 300.000) af.

45

______________________________________________________


Minderheden

Verantwoordelijke(n): Lianne van der Aa en Peter Raaijmakers

Dit gaan we dit jaar doen Met Minderheden worden hier hoofdzakelijk bedoeld: vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ook wel statushouders genoemd.

1. We zetten in op een goede opvang en huisvesting van statushouders. Dit houdt in:

We gaan door met de huisvesting van statushouders om de wettelijke taakstelling te realiseren. De termijn om dit te doen is drie maanden na toewijzing van de statushouder aan de gemeente.

We blijven vroegtijdige ondersteuning aanbieden in de thuissituatie aan statushouders door Wmo-professionals, daar waar nodig. Vroegtijdig houdt in binnen één maand na vestiging in de gemeente.

2. We zetten in op een goede integratie van statushouders. Dat houdt in:

46

______________________________________________________


We gaan samen met Vluchtelingenwerk, WSD BINT aan de slag om statushouders naar werk te begeleiden.

We ondersteunen statushouders en hun gezinnen in taalvaardigheid.

We vertalen de verbeterpunten uit de klantreis Statushouders (onderdeel project Prototypen WSD: 3D-ketensamenwerking) in concrete acties.

We versterken de samenwerking met partners in het veld met en onder regie van de gemeente, zodat alle partners met de statushouder werken naar hetzelfde doel.

We bereiden ons (met de regio) voor op de wetswijziging Wet inburgering. Hiermee komt de inburgering in 2020 weer onder de verantwoordelijkheid van de gemeente en daarmee ook de regiefunctie.

We zetten duale trajecten in, waarbij inburgering wordt gecombineerd met opleiding en/of betaald werk om de uitkeringsduur te verkorten en integratie en zelfredzaamheid te bevorderen.

We benutten regionale trajecten beter (Agrifood Capital) om statushouders toe te leiden naar krapteberoepen. In 2019 verrichten we een nulmeting.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Wettelijke taakstelling huisvesting statushouders

45 2018-I: 22 2018-II: 18

Publiceert Rijk in oktober 2018.

Publiceert Rijk in oktober 2021.

% huisvesting statushouders binnen 3 maanden na koppeling aan gemeente

N.v.t. 1-7-2018 5%

N.t.b. N.t.b.

% statushouders/migranten met uitkering t.o.v. alle uitkeringsgerechtigden

1-7-2018 35%

N.t.b. N.t.b.

Statushouders/migranten uitgestroomd uit de uitkering

N.v.t. N.v.t. Nulmeting

N.t.b.

Participatiegraad statushouders/ migranten met een uitkering*

N.v.t. N.v.t. Nulmeting

N.t.b.

*) Participatiegraad: Laag maatschappelijk actief (LMA): geïsoleerd leven / sociale contacten buitenshuis Gemiddeld maatschappelijk actief (GMA): georganiseerde activiteiten / onbetaald werk Hoog maatschappelijk actief (HMA): betaald werk (met ondersteuning)

47

______________________________________________________


Dit kost het Minderheden exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 144 89 89

Lasten 281 412 202


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Minderheden -323 -113 210

In 2017 zijn er gelden ontvangen van het rijk voor begeleiding en huisvesting van statushouders. Het niet bestede deel hiervan is incidenteel beschikbaar in 2018 om de begeleiding van de statushouders te bekostigen. Daarnaast is er bij de meicirculaire nog een incidenteel bedrag beschikbaar gesteld voor statushouders (€ 210.000).

48

______________________________________________________


Jeugdzorg


Dit gaan we dit jaar doen 1. We evalueren de regionale inkoop van jeugdzorg en wegen af of we het zelf beter

kunnen doen.

2. Beleid en uitvoering Jeugdwet.

Lokaal

- Afhankelijk van besluitvorming in het najaar van 2018 over de inkoopscenario's om lokaal in te gaan kopen, vindt een voorbereidingstraject plaats om (een deel van) de specialistische hulp lokaal in te gaan kopen.

- Het verbeteren van de werkwijze en dienstverlening vanuit het Basisteam Jeugd en Gezin is een constant aandachtspunt.

- We geven in 2019 uitvoering aan een cliëntervaringsonderzoek jeugd.

49

______________________________________________________


Regionaal

- In 2019 wordt daadwerkelijk uitvoering gegeven aan de regionale Transformatieopgaven voor Jeugd (opbouw, ombouw en afbouw). De zorgaanbieders, het BJG en betrokken partners geven uitvoering aan de opdracht zoals overeengekomen (via onderhandse aanbesteding voor de subregio Meierij).

- In januari 2019 vindt er besluitvorming plaats over de inkoop specialistische hulp jeugd vanaf 2020. De 16 gemeenteraden in Noordoost Brabant worden via een regionaal raadsvoorstel gevraagd om te besluiten over de inkoop vanaf 2020 en de manier waarop deze inkoop plaats dient te vinden.

- In 2019 vindt de voorbereiding en besluitvorming plaats voor het regionale beleidsplan jeugd én de nieuwe centrumregeling jeugdhulp voor 2020 en verder.

3. Uitvoering geven aan het huidige Jongerenwerk.


Dit kost het Jeugdzorg exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 7 8 8

Lasten 5.776 5.987 5.617

Saldo voor bestemming -5.768 -5.980 -5.609

Resultaatbestemming



Saldo 112 814 626

Saldo na bestemming -5.657 -5.166 -4.983


Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Jeugdzorg -5.166 -4.983 183

In 2018 zijn er meer lasten voor de transformatieopgaven van de regionale inkoop jeugdzorg (€ 139.400). Doordat dit gedekt wordt uit de reserve sociaal domein, is ook de onttrekking uit de reserve (€ 139.400) hoger in 2019.

De decentralisatie-uitkering Jeugdzorg 3D wordt vanaf 2019 volledig opgenomen in de algemene uitkering. Door de herberekening in de meicirculaire is er in 2019 € 208.500 minder budget.

50

______________________________________________________


Het uitgavenbudget voor jeugdzorg stijgt op grond van volume- en prijsontwikkelingen. Ook zijn nog niet alle knelpunten opgelost, wat zijn doorwerking heeft in 2019. Hierdoor stijgen de kosten voor de regionale inkoop jeugd in 2019 met € 205.108.

Door eerdere bijstellingen van het budget jeugdzorg is het budget in 2019 € 268.500 lager.

51

______________________________________________________


WMO


Dit gaan we dit jaar doen 1. We evalueren de regionale inkoop van Wmo en wegen af of we het zelf beter kunnen

doen.

2. Uitvoering geven aan het Mantelzorgbeleid. En initiatieven ondersteunen die mantelzorgers ontlasten. Te denken valt aan Respijtzorg, Huishoudelijke hulp Mantelzorgers (HHM), de jonge mantelzorgers en de Welzijnsdagbesteding (WDB)

3. Uitvoering geven aan de voortzetting en uitbreiding van het eenzaamheidsproject. Participatiecoaches (vrijwilligers) professioneel opleiden om het netwerk van eenzame inwoners op te bouwen, te versterken of uit te breiden.

4. Beleid opstellen en uitvoering geven aan de Wet maatschappelijke ondersteuning zodat de inwoners zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen.

52

______________________________________________________



kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal cliënten met een indicatie specialistische hulp (begeleiding)

285 300 285 260

Dit kost het WMO exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 343 459 459

Lasten 7.710 8.426 8.598


Resultaatbestemming



Saldo -754 -480 -480



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

WMO -8.447 -8.619 -171

De kosten van bedrijfsvoering vanuit MGD welke worden doorbelast aan de

gemeente zijn gestegen ten opzichte van 2018 (-€ 41.000).

De lasten op Wmo algemeen zijn lager in verband met een incidentele overheveling uit 2017 naar 2018 voor het ontwikkelen van een sociale kaart (€ 23.000).

De decentralisatie-uitkering Wmo 3D wordt vanaf 2019 volledig opgenomen in de algemene uitkering. In 2018 is het budget vanuit het rijk nog bijgesteld. Het budget voor begeleiding is hierdoor lager in 2019 (€ 198.000).

53

______________________________________________________


Inkomensvoorziening

Verantwoordelijke(n): Ed Mathijssen

Dit gaan we dit jaar doen 1. We inventariseren onder andere samen met de ambassadeurs voor armoede hoe we het

gebruik van bestaande voorzieningen kunnen stimuleren, zodat het geld terecht komt waar het nodig is.

2. We voeren het huidige Armoedebeleid uit.

3. We verstrekken uitkeringen rechtmatig en doelmatig. Indien er sprake is van fraude wordt de ten onrechte verstrekte bijstand terug gevorderd en wordt overwogen of er een boete opgelegd wordt conform wetgeving en jurisprudentie. Ondanks dat de rechtmatig van groot belang is blijft handelen in de geest van de wet mogelijk indien de cliënt hierbij gebaat is.

54

______________________________________________________



kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Het aantal opgelegde boetes 7 18 14 -

Aantal toegekende aanvragen Welzijnsvoorziening

317 330 340 360

Dit kost het Inkomensvoorziening exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 3.748 3.659 3.591

Lasten 5.864 5.772 5.678


Resultaatbestemming



Saldo -180 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Inkomensvoorziening -2.113 -2.087 27

Nu de economie aantrekt is de verwachting dat het aantal bijstandsuitkeringen zal

dalen door hogere uitstroom naar regulier werk. De begrote uitkeringslasten zijn lager dan in 2018 geraamd (€ 57.000).

Het budget van het rijk wordt jaarlijks pas aan het eind definitief vastgesteld. Meerjarig zijn deze rijksmiddelen niet bijgesteld in verband met een wijziging van het verdeelmodel. Hierdoor zijn de baten lager (-€ 68.000).

De lasten van de bedrijfsvoering kosten die door MGD worden doorbelast aan de gemeente zijn hoger dan in 2018 (-€ 49.000).

De lasten voor armoedebestrijding van kinderen zijn incidenteel overgeheveld van 2017 naar 2018. Hierdoor zijn de lasten in 2019 lager dan in 2018 (€ 87.000).

55

______________________________________________________


Participatie


Dit gaan we dit jaar doen 1. We zetten mensen met een verdiencapaciteit van 30-80% in hun kracht en helpen hen

via onze partners (zoals WSD) aan het werk. Het huidige re-integratiebeleid kan gehandhaafd blijven. Het biedt ruime mogelijkheden om maatwerk te leveren om duurzame uitstroom te bereiken.

2. We stimuleren het bedrijfsleven om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen.

3. We zorgen bij onderhoudswerk voor extra inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit kan onder andere door inzet van mensen bij de Woonomgevingsploeg (wijkbedrijf). Indien dit onderhoudswerk aanbesteed moet worden dan nemen we ook Social Return mee.

4. We voeren meer concrete projecten uit in kader van de Participatiewet om mensen naar zo regulier mogelijk werk te begeleiden. En we maken beter meetbaar wat de effecten zijn van het ingezette beleid.

56

______________________________________________________


5. We experimenteren in 2019 verder met de 10 uitgezette acties om het prototype 3D Ketensamenwerking te kunnen realiseren en nemen hierbij een actieve rol. De experimenteerfase wordt medio 2019 afgerond met een evaluatie. De raad maakt op basis daarvan eind 2019 een definitieve keuze over de nieuwe rol van WSD en het daarbij horende prototype.

6. In het kader van het regionale arbeidsmarktbeleid werken we mee in de arbeidsmarktregio Noordoost-Brabant (AgriFood Capital) aan gezamenlijke projecten en acties waar onze inwoners aan deel kunnen nemen om meer uitstroom te bereiken. Het betreft dan acties en projecten die we alleen lokaal niet kunnen uitvoeren wegens te gering volume of onderwerpen die een regionale aanpak vragen.

7. We blijven klanten aanleveren voor het Transitiearrangement en streven er naar dat de norm wordt gerealiseerd.

8. We werken meer samen met Jeugd om kwetsbare jongeren richting opleiding of werk te leiden. Voor acties ten aanzien van statushouders, zie paragraaf Minderheden.

9. We brengen eerder in beeld wanneer dagbesteding (met name arbeidsmatig) kan overgaan tot een vorm van participatie richting arbeid.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal klanten met arbeids-vermogen en een traject

207 234 250 -

Aantal reguliere werkgevers aan wie loonkostensubsidie wordt verstrekt t.b.v. een werknemer

- - nulmeting -

Inzet Social return bij opdrachten - - nog niet bekend

-

De resultaten van de 10 acties uit het prototype 3D Ketensamenwerking

- - resultaten medio 2019

bekend

-

Het aantal regioacties uitgevoerd vanaf 1-1-2019

- - nog niet bekend

-

M.b.t. het Transitiearrangement is de te halen norm de indicator. Maandelijks overzicht van WSD vermeld de norm

30 36 40 -

57

______________________________________________________


Dit kost het Participatie exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten -2 0 0

Lasten 5.206 4.836 4.563


Resultaatbestemming



Saldo 126 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Participatie -4.836 -4.563 273

Een klein onderdeel van het decentralisatiebudget PW wordt, door het Rijk,

overgeheveld naar de algemene uitkering. Het meerjarige re-integratie budget is oplopend in de begroting opgenomen, hierdoor is er in 2019 een hoger budget beschikbaar dan in 2018 (-€ 36.000).

De budgetten Participatie-WSW, die een afbouwend karakter hebben, blijven via een decentralisatie uitkering beschikbaar en worden doorbetaald aan de WSD. Het budget is in 2019 lager dan in 2018 (€ 312.000).

Het budget Participatie-nieuwe instroom wordt doorbetaald aan WSD waaruit trajecten betaald kunnen worden.

58

______________________________________________________


Volksgezondheid


Dit gaan we dit jaar doen 1. We zetten samen met partners (als de GGD) in op preventie

- We ondersteunen initiatieven om de gezondheid van jongeren te bevorderen en bijvoorbeeld obesitas onder jongeren terug te dringen.

- We zetten in op vitale ouderen, zodat zij prettig en zelfredzaam langer thuis kunnen wonen.

-Dit doen we met een preventiebudget en afspraken in het lokaal accent met de GGD.

2. We borgen de publieke gezondheid van onze inwoners

- We werken samen met de GGD om de gezondheid van onze inwoners te borgen.

- Samen met de GGD monitoren we onze publieke gezondheid zodat we waar nodig kunnen interveniëren.

59

______________________________________________________


- We volgen de ontwikkelingen rondom Intensieve veehouderijen op de voet.

-We bezien of we in overleg met de GGD nog een efficiëntieslag kunnen maken zodat we voorkomen dat zaken naast elkaar worden georganiseerd.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Jongeren 12/13 jaar met een normaal gewicht*

83%

Jongeren 12/13 jaar met een afwijkend gewicht (onder- en overgewicht)*

17%

Jongeren 12/13 jaar met (ernstig) ondergewicht*

2,6%

Jongeren 12/13 jaar met (ernstig) overgewicht*

15%

* Cijfers komen uit 2VO screening GGD

Dit kost het Volksgezondheid exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 9 0 0

Lasten 872 935 966


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Volksgezondheid -935 -966 -31

60

______________________________________________________


Onderwijs

Verantwoordelijke(n): Lianne van der Aa

Dit gaan we dit jaar doen 1. We bevorderen brede kindcentra en financieren extra huisvesting op plaatsen waar

dit nodig is.

2. We zetten een Taalhuis op en maken een actieplan om laaggeletterdheid aan te pakken samen met de bibliotheek, welzijnsinstelling en andere partners. Het Taalhuis ondersteunt inwoners die beter willen leren lezen, schrijven, rekenen en/of omgaan met de computer. Om de effecten van het Taalhuis meetbaar te maken, ontwikkelen we een evaluatiekader. Tot slot continueren we het aanbod voor volwasseneneducatie.

3. Uitvoering geven aan het huidige Leerplicht- en RMC-beleid waarbij we extra gaan inzetten op terugdringen van het aantal absoluut verzuimers.

4. Uitvoering geven aan het huidige Leerlingenvervoer en samen met de gemeenten Boxtel, Haaren en Vught een aanbestedingsprocedure aangaan voor de contracten voor de periode vanaf 01-08-2019. aanvragen om leerlingenvervoer worden in

61

______________________________________________________


samenwerking met het BJG beoordeeld waardoor een meer samenhangende voorziening ontstaat.

5. Vaststellen van visie en beleid op opvang, educatie en zorg 0-13 jaar

Uitvoering geven aan het huidige Passend onderwijs.

Uitvoering geven aan het huidige Beleid en uitvoering Wet Kinderopvang.

Uitvoering geven aan het nieuwe VVE-beleid (Vroeg en Voorschoolse Educatie).

6. Uitvoering geven aan de nieuwe Lokale Educatieve Agenda (LEA) na onderzoek adviesbureau.

7. Vaststellen van een Integraal Huisvestingsplan, waarbij we rekening houden met de toekomstige leerlingenaantallen.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

% kinderdagverblijven en peuterspeelzalen dat zorgt voor warme overdracht naar de basisscholen

100 100 100 100

% inspectierapporten van GGD die niet verontrustend zijn

83 85 85 85

Aantal leerlingen met vervoersbeschikking

104 100 111 111

Dit kost het Onderwijs exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 321 316 413

Lasten 3.457 3.733 3.771


Resultaatbestemming



Saldo 4 0 0


62

______________________________________________________



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Onderwijs -3.417 -3.358 59

De verdelingssystematiek van de middelen voor onderwijsachterstandenbeleid gaat veranderen. Hiervoor wordt vanaf 2019 een overgangstermijn van drie jaren gehanteerd. De definitieve verdeling per gemeente is nog niet bekend, daarom zijn in de begroting 2019 nog geen middelen (inkomsten en uitgaven) opgenomen voor het onderwijsachterstandenbeleid.

Bij de Kerntakendiscussie is in het verleden met ingang van 2019 een taakstelling opgenomen van € 125.000 voor marktconforme huurprijzen voor kinderopvang.

Het budget voor voorschoolse voorzieningen voor peuters loopt de komende jaren op. Hierdoor is het budget voor 2019 € 14.800 hoger.

Onderwijshuisvesting. Voor huisvestingslasten is via de Kerntakendiscussie een taakstellende bezuiniging opgenomen van € 50.000 met ingang van 2019. De kapitaallasten voor huisvesting basisonderwijs zijn € 147.000 lager door afschrijving doch die van het voortgezet onderwijs € 225.000 hoger wegens aanpassingen Elde college.

63

______________________________________________________


Leefomgeving

64

______________________________________________________


Zo geeft dit programma ruimte in Sint-Michielsgestel Het geven van ruimte is een rol die Sint-Michielsgestel wil invullen in de relatie met haar inwoners. Er is fysieke ruimte in de vorm van weidse velden, talrijke bossen, parken, rivieren en het kanaal. Volop ruimte om te fietsen, wandelen, varen of juist tot rust te komen. Maar we willen onze inwoners ook de ruimte geven om initiatief te nemen in het verbeteren van de leefomgeving. De ruimte bieden en stimuleren om mee te denken én te doen op het gebied van wonen, leven, werken en recreëren in de gemeente.

Zó draagt dit programma bij aan Sint-Michielsgestel geeft ruimte.

Dit valt eronder Onder het programma Leefomgeving vallen alle activiteiten, die bijdragen aan een goed gevoel bij inwoners, bedrijven/ondernemers en organisaties om te wonen, leven, werken en recreëren in de gemeente:

Volkshuisvesting

Ruimtelijke ontwikkeling

Grondexploitaties

Beheer onroerend goed

Groenbeheer

Beheer openbare ruimte

Verkeersmaatregelen

Parkeren

Begraafplaatsen

Dit is het doel Ook in 2022 is Sint-Michielsgestel een prima gemeente om te wonen. Om dit te realiseren kijken we niet alleen naar de beschikbaarheid van woningen, maar ook naar een woonomgeving die schoon, goed onderhouden en (verkeers-)veilig is. Winkels voor onze dagelijkse boodschappen en aandacht voor de dorpscentra helpen om dorpen leefbaar te houden. Daarbij hoort ook een passend accommodatiebeleid. Leefbaarheid houdt niet op bij onze dorpen. Ook ons buitengebied krijgt in de komende bestuursperiode extra aandacht. Duurzaamheid, gezondheid, ruimtelijke ontwikkeling, natuur en milieu spelen daarin een rol. Zodat ons buitengebied een nog betere plek wordt om samen te werken, te wonen en te recreëren.

Voldoende betaalbare woningen Voldoende betaalbare woningen voor alle doelgroepen leveren een grote bijdrage aan de aantrekkingskracht en daarmee de leefbaarheid van onze dorpen. Dit betekent zowel koop als huur, zowel goedkoop als duurder. Duurzaamheid is uiteraard ook bij nieuwbouw een belangrijk thema.

65

______________________________________________________


Inwoners halen het beste uit zichzelf en hun omgeving In onze gemeente kunnen inwoners, bedrijven, instellingen en organisaties het beste uit zichzelf en hun omgeving halen. Innovatie, creativiteit, nieuwe markten en integratie van kwetsbare groepen vinden we belangrijk. We zien voor Sint-Michielsgestel veel kansen op het gebied van economie, toerisme en recreatie. Die gaan we vastleggen in nieuwe plannen zodat we ze ook kunnen benutten. Daarbij zetten we in op actief acquisitiebeleid. We maken werk van werk, door plannen te ondersteunen die bijdragen aan een krachtige economie. Dat doen we lokaal, maar ook regionaal via samenwerkingsverbanden zoals AgriFood Capital.

Ruimtelijk beleid voor het buitengebied Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een aanpassing van het ruimtelijk beleid voor het buitengebied. Te denken valt bijvoorbeeld aan beleid voor Vrijkomende Agrarische bedrijfsbebouwing en de energietransitie. Hiervoor starten we met de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied. We trekken in dit verband samen op met de gemeente Boxtel.

Verkeer en vervoer Op het gebied van verkeer en vervoer gaan we slagen maken. Het nieuwe Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) dat we moeten maken, is een uitgelezen kans om bereikbaarheid, verkeersveiligheid en duurzaamheid aan elkaar te koppelen. Uiteraard staat voor ons de verkeersveiligheid voorop, dit geldt in het bijzonder voor het verkeer in het centrum van onze dorpen, bij scholen en sportaccommodaties.

Openbare ruimte en voorzieningen Door het bieden van een goed verzorgde openbare ruimte en voorzieningen dragen we ons steentje bij aan goed leven, werken en recreëren in de gemeente. Afgelopen jaren is gekozen voor een sobere uitvoering van het onderhoud aan de openbare ruimte. Dit heeft ervoor gezorgd dat op sommige plaatsen achterstanden zijn ontstaan. Die werken we zoveel mogelijk weg. Onkruidbestrijding en het onderhoud aan onze talrijke bomen zijn aandachtspunten, net als het onderhoud aan wegen, fietsen voetpaden.




● We zorgen dat we minimaal 220 nieuwe betaalbare woningen in alle segmenten en voor alle doelgroepen bouwen of in de planning hebben.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We zetten extra in op woningen voor mensen met een laag inkomen.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

66

______________________________________________________


● We bouwen in elk dorp, bijvoorbeeld Kerkuilhage en Hartkamers (Berlicum), SCI terrein, Irenestraat en Hortensiastraat (Sint-Michielsgestel), Veldstraat en Grinsel (Den Dungen).

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa en Ed Mathijssen

●

We maken in Gemonde een inhaalslag met (minimaal 25) woningen.

2019 Q1

2022 Q1

Lianne van der Aa

●

We geven extra aandacht aan kwaliteit van wonen (onder meer duurzaam en levensloopbestendig).

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa Boxtel

● We voeren de startersleningen weer in.

2018 Q4

2018 Q4

Lianne van der Aa

●

We maken huurders en kopers bewust dat investeringen in woonduurzaamheid renderen in lagere woonlasten.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

●

We optimaliseren het (openbaar) vervoer tussen de dorpen waar dat nodig is.

2018 Q4

2022 Q1


●

We verhelpen de problemen op de Hoogstraat/ Fonteinkruid in Berlicum en ontwikkelen voor de rest van de Hoogstraat een integrale aanpak.

2018 Q4

2019 Q4


● We doen extra onderzoek naar verkeersstromen en sluipverkeer door onze dorpen.

2018 Q4

2019 Q4


● We combineren de uitvoering van verkeersmaatregelen met geplande onderhoudswerkzaamheden om de verkeersveiligheid te verbeteren en overlast te beperken.

2018 Q2

2022 Q1


● We onderzoeken alternatieve duurzame vormen van vervoer.

2018 Q4

2019 Q4


67

______________________________________________________


● We verbeteren de verkeersveiligheid rondom gebouwen met een publieke functie.

2018 Q4

2020 Q3


● We zorgen voor voldoende parkeergelegenheid en parkeren blijft gratis.

2018 Q4

ntb


●

We koppelen onderhoud van wegen aan vervanging van riolering en waterleidingen en kijken ook naar koppeling met glasvezel.

2018 Q2

2022 Q1


● We verhogen het niveau van ons groenonderhoud (gelijkschakelen).

2018 Q4

2022 Q1


Boxtel

●

We stellen een bomenbeleidsplan op en kijken naar best practices bij buurgemeenten.

2018 Q3

2019 Q4


Boxtel

●

●

We kijken in buitengebied naar mogelijkheden voor detectie, zodat donkere plekken verlicht worden wanneer dat nodig is.

We maken een start met de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied.

2018 Q4

2018

Q4

2019 Q1

2022

Q4


Ed Mathijssen

Boxtel


● We maken met raad en inwoners een plan voor de mogelijke ontwikkeling van Dommeloevers in het centrum van Sint-Michielsgestel.

2020 Q3

2021 Q3

Ed Mathijssen

● We faciliteren agrarische ondernemers die willen stoppen met hun bedrijf met bijvoorbeeld ruimte voor ruimte, of ondersteuning van asbestsanering bij sloop.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We maken in overleg met ondernemers en inwoners van het buitengebied een passend beleid

2020 Q4

2020 Q4

Ed Mathijssen

68

______________________________________________________


voor vrijkomende agrarische bebouwing.

● We overleggen met inwoners en bedrijven hoe we verrommeling van het buitengebied tegen kunnen gaan.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We hebben een positieve grondhouding ten opzichte van woningsplitsing in het landelijk gebied, binnen de bebouwde kom is het maatwerk.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We geven inwoners via een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) de mogelijkheid samen met anderen hun eigen nieuwbouwproject te realiseren.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We maken prestatieafspraken met woningcorporaties over duurzaamheid, nieuwbouw, levensloopbestendigheid, doorstroming en het tegen gaan van scheefwonen.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We geven groen licht voor het bouwen van tijdelijke woningen (via corporaties) om snel het woonaanbod te vergroten.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

●

We overleggen met Sportclub Den Dungen en omwonenden over maatregelen om parkeeroverlast bij Sportpark Den Dungen op te lossen.

2018 Q2

2022 Q1


●

We inventariseren samen met inwoners per dorp de knelpunten in het verkeer, om ze snel op te kunnen lossen.

2018 Q4

2019 Q4


●

We overleggen met inwoners en fietsersbond hoe we het fietsverkeer kunnen bevorderen.

2018 Q2

2022 Q1


69

______________________________________________________


●

We onderzoeken het instellen van wijkbudgetten, waarbij we onderhoudstaken helemaal afstoten en het daarvoor benodigde geld ten goede laten komen aan de buurt.

2019 Q1

2019 Q1


●

We stellen samen met belanghebbenden een nieuw Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan op.

2018 Q3

2019 Q4


70

______________________________________________________


Dit kost het

Baten x € 1.000 Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Volkshuisvesting 244 226 222

Ruimtelijke ontwikkeling 1.157 1.138 1.152

Grondexploitaties 7.589 2.752 11.245

Beheer onroerend goed 1.749 1.206 1.145

Groenbeheer 7 140 85

Beheer openbare ruimte 188 92 55

Verkeersmaatregelen 149 86 86

Parkeren 0 0 0

Begraafplaatsen 11 3 3

Totaal baten 11.094 5.643 13.993

Lasten

Volkshuisvesting 293 288 287

Ruimtelijke ontwikkeling 2.413 2.793 2.517

Grondexploitaties 7.600 3.306 11.840

Beheer onroerend goed 1.633 1.036 963

Groenbeheer 1.724 2.125 1.964

Beheer openbare ruimte 2.142 2.088 2.054

Verkeersmaatregelen 539 600 578

Parkeren 0 0 25

Begraafplaatsen 3 8 8

Totaal lasten 16.347 12.244 20.237

Totaal saldo -5.253 -6.600 -6.244

71

______________________________________________________





72

______________________________________________________


Volkshuisvesting


Dit gaan we dit jaar doen In de speerpunten voor de periode 2018-2022 zijn meerdere ambities opgenomen voor de volkshuisvesting. In het jaar 2019 zetten we in op de volgende punten die de uitvoering van deze ambities ondersteunen:

1. Het aanjaagteam sociale woningbouw, dat is opgestart in juni 2018, heeft begin 2019 zicht op concrete woningbouwlocaties, in elk dorp. Hierover heeft bestuurlijke besluitvorming plaats gevonden en dit wordt in 2019 verder uitgewerkt. Het doel is 220 sociale huurwoningen tot 2026. We hebben in 2019 een beeld hoe dit vorm krijgt. Dit past binnen het coalitieakkoord waarin in bredere zin wordt gesproken over een toevoeging van betaalbare woningen en de extra inzet op woningen voor mensen met een laag inkomen. Indien corporaties tijdelijke woningen willen ontwikkelen, geven we hiervoor de ruimte.

73

______________________________________________________


2. Gezien het tekort aan nieuwe woningen in Gemonde, maken we in Gemonde een inhaalslag met (minimaal) 25 woningen. In 2019 wordt er meer duidelijk omtrent de transformatie van het leegstaande KEI-gebouw in zes sociale huurwoningen. Overige mogelijkheden voor Gemonde worden in 2019 onderzocht.

3. We onderzoeken de mogelijkheid om inwoners via een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) samen met anderen hun eigen nieuwbouwproject te realiseren.

4. We maken prestatieafspraken met woningcorporaties over duurzaamheid, nieuwbouw, levensloopbestendigheid, doorstroming en het tegengaan van scheefwonen.

5. De starterslening wordt ingevoerd. Hiervoor is € 300.000,- beschikbaar via de Kadernota 2019.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

% gerealiseerde woningen (van de totale opgave van 1.125 woningen tot 2025)

31% 40% 49% 100%

% sociale (van de totale opgave van het aanjaagteam van 220 woningen tot 2026)

14% 30% 40% 70%

Toelichting op de indicatoren:

- Percentage gerealiseerde woningen: in de Regionale Agenda Wonen, die de provincie in 2015 heeft opgesteld, wordt de behoefte aan toevoeging van woningen in Sint-Michielsgestel in de periode 2015-2025 geraamd op 1.125 woningen. Het streven in de begroting voor 2018 was om 40% van dit aantal woningen in 2019 te hebben gerealiseerd. Met de kennis van nu kan dit worden opgehoogd naar bijna 50%.

- Percentage sociale huurwoningen: in de Woonvisie 2016 is gesteld dat de behoefte aan sociale huurwoningen groot is. Veel ligt al vast in harde plancapaciteit. Daarom is afgesproken om bij nieuwbouwplannen binnen de beschikbare plancapaciteit uit te gaan van 70% sociale huur/koop en 30% (middel)dure huur/koop. Dit zijn in totaal 70 woningen. Met het aanjaagteam is afgesproken tot 2026 dit aantal op te hogen tot 220 sociale huurwoningen, gerekend vanaf de vaststelling van de Woonvisie in 2016. Dit zijn gemiddeld 22 sociale huurwoningen per jaar.

74

______________________________________________________


Dit kost het Volkshuisvesting exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 168 151 147

Lasten 293 288 287


Resultaatbestemming



Saldo 75 75 75



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Volkshuisvesting -61 -65 -4

Het verschil wordt veroorzaakt door rentemutaties op verstrekte leningen.

Voor de afbouw van leningen HNG wordt € 75.000 uit de Reserve HNG onttrokken.

75

______________________________________________________


Ruimtelijke ontwikkeling

Verantwoordelijke(n): Ed Mathijssen en Lianne van der Aa

Dit gaan we dit jaar doen 1. Ruimtelijke plannen landelijk gebied:

Nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een aanpassing van het ruimtelijk beleid voor het buitengebied. Te denken valt bijvoorbeeld aan beleid voor Vrijkomende Agrarische bedrijfsbebouwing en de energietransitie (o.a. zonnepanelen). Hiervoor starten we met de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied. We trekken in dit verband samen op met de gemeente Boxtel. Zie hoofdstuk 3 voor wat betreft de financiële aspecten.

We hebben een positieve grondhouding en opzichte van woningsplitsing in het landelijk gebied, binnen de bebouwde kom is het maatwerk.

We geven alleen beperkte uitbreidingsruimte aan intensieve veehouderijen als door het nemen van extra maatregelen het woon- leefklimaat verbetert. We werken daartoe voorwaarden uit.

76

______________________________________________________


We ondersteunen de doorontwikkeling naar een duurzame agrarische bedrijfsvoering.

We volgen ontwikkelingen op het gebied van landbouw en gezondheid om snel in te kunnen spelen op nieuwe technieken die gezondheidsrisico's verminderen. We nemen deel in regionale en landelijke werkgroepen op dit gebied.

We werken verder aan de 3e actualisatieronde van het bestemmingsplan buitengebied 2010 en aan de integrale herziening van het bestemmingsplan buitengebied (procesmatig samen met Boxtel).

We faciliteren agrarische ondernemers die willen stoppen met hun bedrijf met bijvoorbeeld ruimte voor ruimte, of ondersteuning van asbestsanering bij sloop.

We maken in overleg met ondernemers en inwoners van het buitengebied een passend beleid voor vrijkomende agrarische bedrijfsbebouwing.

We overleggen met inwoners en bedrijven hoe we verrommeling van het buitengebied tegen kunnen gaan.

2. Ruimtelijke plannen stedelijk:

De centrumplannen voor Sint-Michielsgestel en Berlicum worden verder uitgevoerd.

We ontwikkelen een stedenbouwkundige visie op het dorpshart van Den Dungen.

In het kader van de inhaalslag voor de actualisatie van de bestemmingsplannen voor de bebouwde kom, wordt een nieuw bestemmingsplan voor Berlicum/Middelrode vastgesteld (planning 4e kwartaal 2019). Het laatste te actualiseren plangebied is het gebied Kentalis/gemeentehuis. Het nieuwe bestemmingsplan hangt af van de plannen rond de herontwikkeling van het terrein en hoofdgebouw van Kentalis. Zodra hierover in principe overeenstemming is bereikt, kan een procedure worden gestart.

Er worden diverse bestemmingsplannen in procedure gebracht, waarbij de realisatie van sociale woningbouw bijzonder aandachtspunt is: Irenestraat, locatie De Huif, SCI-terrein in Sint-Michielsgestel, Kerkuilhage in Berlicum, Veldstraat en Grinsel in Den Dungen. Deze plannen moeten nog in procedure worden gebracht. De vaststelling is afhankelijk van het verloop van de afzonderlijke procedures.

In het kader van de inhaalslag woningbouw Gemonde, vindt overleg plaats met het voormalige Kei-bestuur, eigenaar van het leegstaande Kei-gebouw (Sint-Lambertusweg) om te komen tot een verbouwing/transformatie van het pand tot 6 sociale huurwoningen. De omgevingsvergunning voor deze transformatie zou wellicht eind 2018, begin 2019 verleend kunnen worden. Daarnaast verwachten wij dat het in 2019 duidelijkheid zal worden waar er woningen gebouwd worden en waar hiertoe (een of meerdere) planologische procedures kunnen worden opgestart.

77

______________________________________________________


Samen met de raad en inwoners wordt een plan ontwikkeld voor de Dommeloever in Sint-Michielsgestel. Hieraan voorafgaand vindt een principiële discussie plaats met de gemeenteraad over de gewenste ontwikkelingsrichting van het gebied.

Waar ruimtelijk/planologisch mogelijk, wordt medewerking verleend aan particuliere initiatieven.

3. Omgevingsvisie en omgevingsplan:

De nieuwe omgevingsvisie en het bijbehorende omgevingsplan worden, vanuit een vernieuwende aanpak, samen met de gemeenschap van Sint-Michielsgestel opgepakt. We trekken daarin zoveel mogelijk samen op met Boxtel.

4. Handhaving

In 2019 is er een nieuw toekomstbestendig handhavingsbeleid. Dit nieuwe beleid staat in het teken van de Omgevingswet. Toezicht in het buitengebied is een van de speerpunten in de uitvoering.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Percentage grondgebied waarvoor actuele structuurvisie(s) gelden

100% 100% 100% 100%

Percentage stedelijk grondgebied waarvoor actuele (<10 jaar) bestemmingsplannen gelden

88% 95% 99% 100%

Dit kost het Ruimtelijke ontwikkeling exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 908 952 1.102

Lasten 2.242 2.793 2.517


Resultaatbestemming



Saldo 77 186 50


78

______________________________________________________



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Ruimtelijke ontwikkeling -1.654 -1.365 289

Hogere doorbelasting vanuit MGD voor vergunningverlening € 22.500 in 2019.

Bestemmingsplannen. In 2018 zijn meerdere eenmalige budgetten vrijgemaakt tot € 197.000 voor diverse planologische ontwikkelingen en ter ontlasting van de werkdruk die is ontstaan door het herstel van de economische crisis. In 2019 is eenmalig budget van € 30.000 vrijgemaakt voor flexibele externe ondersteuning. Door de uitbreiding van de formatie Ruimtelijke Ontwikkeling is de bijdrage aan MijnGemeenteDichtbij verhoogd met € 83.000.

Anterieure overeenkomsten. Voor een inhaalslag met betrekking tot sociale woningbouw zijn budgetten geraamd in de jaren 2017 tot en met 2019 tot € 200.000. In 2017 resteert een budget van € 66.141 en dat is overgeheveld naar 2018. In 2018 is dan € 141.000 beschikbaar. Voor 2019 is € 50.000 geraamd. Deze budgetten worden gedekt door over de reserve te beschikken. Door het aantrekken van de economie worden in 2018 en 2019 structureel extra bijdragen van derden verwacht. In 2018 is daarvoor € 99.000 begroot en in de jaren daarna € 300.000.

79

______________________________________________________


Grondexploitaties


Dit gaan we dit jaar doen Er zijn vier grondexploitaties actief. Het gaat hier om de volgende grondexploitaties:

Jacobskamp

Centrumplan Sint-Michielsgestel

De Zeelder

Grinsel Triestpad

In 2017 heeft op een drietal grondexploitaties een tussentijdse winstneming plaatsgevonden. Dit zijn: Jacobskamp, De Zeelder en Grinsel Triestpad.

Voor de projecten Jacobskamp en Centrumplan staat de uitgifte en verdere inrichting op de rol ter uitvoering. We verwachten dat beide projecten in 2021 eindigen. Voor de projecten De Zeelder en Grinsel Triestpad geldt dat deze naar verwachting in 2018/2019 afgesloten

80

______________________________________________________


kunnen worden. Dit is echter wel afhankelijk van een voortvarende uitvoering van de bouw zodat de afbouw gerealiseerd kan worden.

Voor een uitgebreidere beschrijving van de voortgang van de hierboven genoemde grondexploitaties verwijzen we naar Paragraaf 7 Grondbeleid; voortgang van de exploitaties.


Dit kost het Grondexploitaties exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 7.475 2.752 11.245

Lasten 6.301 2.928 11.757

Saldo voor bestemming 1.174 -176 -513

Resultaatbestemming


Storting in reserves 1.299 379 82

Saldo -1.185 -379 -82



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Grondexploitaties -555 -595 -41

De ramingen in de begroting 2018 en 2019 vertonen grote verschillen doordat via de actualisaties van de grondexploitaties via de MPG zowel de investeringen als de opbrengsten in tijd naar 2019 zijn gemuteerd.

In 2018 is een storting in de Vrije Investeringsreserve geraamd als resultaat voor de grondexploitatie Grinsel Triestpad en in 2019 voor de exploitatie De Zeelder.

81

______________________________________________________


Beheer onroerend goed


Dit gaan we dit jaar doen Vanuit de gemeenteraad is de taakstelling opgelegd om de besparen op maatschappelijk vastgoed. Dit willen we bereiken door verder te gaan met het verminderen van het aantal eigendommen onroerend goed. Behoudens gemeentehuis- en werven, gemeenschapshuizen, scholen en sportaccommodaties zal op termijn het overige vastgoed afgestoten zijn.

Het gebouwenbeheer is verbeterd door energiescans en het bereiken van een kostprijsdekkende huur. Het onroerend goed in ons eigendom wordt op adequate manier beheerd en onderhouden.

De aspecten van duurzaamheid worden zo veel als mogelijk ingebed in de concrete uitvoeringstaken en uitgangspunten binnen het bouwkundige en installatietechnische beheer en onderhoud van de gemeentelijke gebouwen. Elk jaar wordt beoordeeld of de geplande technische onderhoudsmaatregel nog past bij de status van het gebouw. Afhankelijk hiervan wordt de norm gehanteerd: normaal onderhoud of instandhouding.

82

______________________________________________________


Dit jaar zal tevens het reststrokenbeleid herzien worden. Het reststrokenbeleid van Boxtel zal ook worden herzien. De bedoeling is om het nieuwe beleid zo veel mogelijk op elkaar af te stemmen.

We maken een visie met als doel leegstaand vastgoed een nieuwe bestemming te geven, we maken hierbij een inhaalslag in Den Dungen. We stellen in 2018 voor Den Dungen een stedenbouwkundige visie op (centrum en omgeving), om de leefbaarheid en woonkwaliteit van Den Dungen voor de toekomst te waarborgen. De visie wordt in principe eind 2018 vastgesteld, in 2019 wordt hier verder uitvoering aan gegeven.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

gebouwen 26 26 26 26

woningen 5 5 5 5

sportzalen (binnensport) 3 3 3 3

sportverenigingen (buitensport) 8* 8* 8* 8*

Panden met achterstallig onderhoud

2 5** 0 0

* overeenkomstig afspraken privatisering

** als gevolg van nieuwe bestemming, bijvoorbeeld sloop- verkoop.

Dit kost het Beheer onroerend goed exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 1.510 966 905

Lasten 1.106 1.036 963

Saldo voor bestemming 404 -70 -58

Resultaatbestemming



Saldo -288 240 240

Saldo na bestemming 116 169 181

83

______________________________________________________



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Beheer onroerend goed 169 181 12

Voor het verzekeren van onroerend goed is een periodieke taxatie verplicht gesteld voor gebouwen en inventarissen. Daarvoor is in 2019 een budget gereserveerd van € 12.000. In 2022 is weer een taxatie verplicht.

Structureel wordt € 240.000 onttrokken ter dekking lasten gemeentehuis uit de reserve.

84

______________________________________________________


Groenbeheer


Dit gaan we dit jaar doen 1. We onderzoeken wat de organisatorische en financiële effecten zijn om te komen tot

een algeheel hoger kwaliteitsniveau van het openbaar groen.

2. We stellen een bomenbeleidsplan op en kijken naar best practices bij buurgemeenten.

3. We onderzoeken het instellen van wijkbudgetten, waarbij we onderhoudstaken helemaal afstoten en het daarvoor benodigde geld ten goede laten komen aan de buurt. Daarbij zetten we het concept Right To Challenge in.

4. Regulier, planmatig beheer: er is een jaarcyclus daar waar het gaat over het communiceren, voorbereiden, aanbesteden en uitvoeren van uitvoeringsprogramma's en bestekken die te maken hebben met het beheer en onderhoud van openbaar groen, faunavoorzieningen en bomen. Daarbinnen geldt de intake en behandeling van de klachten/ meldingen Openbare Ruimte die situatie- en seizoensafhankelijk veel tijd vergen.

5. Projecten: aanbesteding van nieuwe en directievoering van lopende projecten, advisering en begeleiding van burger- en wijkinitiatieven vanuit de Wijkmakelaars.

85

______________________________________________________


6. Wijkbeheer: jaarrond de inspanning volgens het principe van "schoon, heel en veilig". Daarnaast de intake en coördinatie van de dagelijkse klachten/ meldingen inclusief de interne/externe afstemming en dienstverlening.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Sober-(doelmatig) groenbeheer op beeld

6- 6,5* 6- 6,5* 6- 6,5* 6,5- 7*

* cijfermatige indicator volgens beeldmeetlat.

Dit kost het Groenbeheer exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 7 15 15

Lasten 1.724 2.125 1.964


Resultaatbestemming



Saldo 0 125 70



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Groenbeheer -1.985 -1.879 106

In de kadernota 2019 zijn een aantal budgetten beschikbaar gesteld:

Voor de schade tijdens de storm in januari 2018 is extra budget beschikbaar gesteld om deze te herstellen (€ 40.000).

Opstellen van een bomenbeleidsplan in 2018 (€40.000), dat een overheveling is vanuit jaarrekening 2017.

Overheveling van het budget voor bestrijding bomenziekten vanuit jaarrekening 2017 naar 2018 voor binnen en buiten de kom. Hiervan wordt een gedeelte van € 55.000 gedekt wordt uit de reserve groenfonds. Dit geeft een extra onttrekking uit de reserve in 2018.

86

______________________________________________________


Beheer openbare ruimte


Dit gaan we dit jaar doen 1. We koppelen onderhoud van wegen aan vervanging van riolering en waterleidingen en

kijken ook naar de koppeling met glasvezel.

2. We kijken in buitengebied naar mogelijkheden voor detectie, zodat donkere plekken verlicht worden wanneer dat nodig is. Indien dit mogelijk is worden tussentijds kansen benut om ook naast de jaarlijkse herverlichting bestaande PLL lampen te vervangen door LED.

3. We onderzoeken het instellen van wijkbudgetten, waarbij we onderhoudstaken helemaal afstoten en het daarvoor benodigde geld ten goede laten komen aan de buurt.

4. Regulier, planmatig beheer: er is een jaarcyclus daar waar het gaat over het communiceren, voorbereiden, aanbesteden en uitvoeren van uitvoeringsprogramma's en bestekken die te maken hebben met het technisch beheer en onderhoud van wegen en verhardingen, openbaar groen, openbare verlichting, kunstwerken, riolering/ water, begraafplaatsen, gebouwen en alle andere voorzieningen die zich in de openbare ruimte

87

______________________________________________________


bevinden. Daarbinnen geldt de intake en behandeling van de klachten/ meldingen Openbare Ruimte die situatie- en seizoenafhankelijk veel tijd vergen.

5. Projecten: aanbesteding van nieuwe en directievoering van lopende projecten, advisering en begeleiding van burger- en wijkinitiatieven vanuit de Wijkmakelaars.

6. Wijkbeheer: jaarrond de inspanning volgens het principe van "schoon, heel en veilig". Daarnaast de intake en coördinatie van de dagelijkse klachten/ meldingen inclusief de interne/externe afstemming en dienstverlening.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Klachten/ meldingen verhardingen

240 230 220 200

Klachten/ meldingen Openbare verlichting

430 420 410 400

Kwaliteitsniveau verhardingen volgens CROW criteria

asfalt: voldoende

elementen: goed

asfalt: voldoende

elementen: voldoende

asfalt: voldoende

elementen: voldoende

asfalt: voldoende

elementen: goed

Beheer/onderhoud wegen (verhardingen) in miljoen m2

ca. 1,78 ca. 1,8 ca. 1,8 ca. 1,8

Beheer/ onderhoud kunstwerken 31 st 31 st 31 st 31 st

Beheer/ onderhoud openbare verlichting, aantal lichtmasten

6.145 6.200 6.250 6.350

Beheer/ in stand houding VRI's 3 st 3 st 3 st 3 st

Aantal verkeersborden 2.660 2.660 2.660 2.660

88

______________________________________________________


Dit kost het Beheer openbare ruimte exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 140 44 7

Lasten 2.046 2.088 2.054


Resultaatbestemming



Saldo -48 48 48



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Beheer openbare ruimte -1.996 -1.999 -3

De verschillen in de budgetten hebben geen nadere analyse nodig.

89

______________________________________________________


Verkeersmaatregelen


Dit gaan we dit jaar doen 1. We optimaliseren het (openbaar) vervoer tussen de dorpen waar dat nodig is, voor zover

wij daar invloed op hebben. De provincie is het bevoegd gezag hiervoor.

2. We stellen in overleg met de stakeholders (waaronder inwoners, fietsersbond, ondernemers etc.) een nieuw Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) op. Hierbij hoort een inventarisatie per dorp voor de knelpunten in het verkeer. Wij gaan actief na hoe wij het fietsverkeer tussen en binnen de kernen kunnen bevorderen. Een GVVP is een beleidsplan waar ook een uitvoeringsplan bij hoort.

3. We doen onderzoek naar gewenste en ongewenste verkeersstromen door onze dorpen als onderdeel van het nieuwe Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan.

4. We verhelpen de problemen op de Hoogstraat/ Fonteinkruid in Berlicum en ontwikkelen voor de rest van de Hoogstraat een integrale aanpak. De aansluiting van de Hoogstraat met Fonteinkruid wordt opnieuw ontworpen en zo spoedig mogelijk uitgevoerd. Tevens wordt voor het Mercuriusplein een plan ontwikkeld, in samenspraak met de

90

______________________________________________________


stakeholders, waarin de verkeersproblematiek nadrukkelijk aandacht krijgt. Bovendien gaan we in gesprek met de omwonenden van het Raadhuisplein over verkeerswerende maatregelen. Met het totaal aan maatregelen creëren we op drie plaatsen in de Hoogstraat een weerstand die verkeersoverlast moet beperken. Kleinere aanvullende maatregelen zoals het instellen van gelijkwaardige kruispunten maken van de totale Hoogstraat een veiligere straat. We monitoren nauwkeurig wat de effecten van de maatregelen zijn.

5. We combineren de uitvoering van verkeersmaatregelen met geplande onderhoudswerkzaamheden om de verkeersveiligheid te verbeteren en overlast te beperken.

6. We onderzoeken alternatieve duurzame vormen van vervoer. Hiervoor wordt eerst de reikwijdte en definitie bepaald. Wij houden rekening met de trends en ontwikkelingen van duurzame vormen van vervoer in ons GVVP.

7. We verbeteren de verkeersveiligheid rondom gebouwen met een publieke functie daar waar nodig.

8. We zorgen voor voldoende parkeergelegenheid bij nieuwe ontwikkelingen en parkeren blijft gratis.

9. We overleggen met Sportclub Den Dungen en omwonenden over maatregelen om parkeeroverlast bij Sportpark Den Dungen op te lossen.


Dit kost het Verkeersmaatregelen exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 97 31 31

Lasten 539 600 578


Resultaatbestemming



Saldo 52 55 55



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Verkeersmaatregelen -514 -492 22

91

______________________________________________________


In 2019 € 25.000 minder budget voor het opstellen van het beleidskader voor het Gemeentelijk Verkeers - en Vervoersplan (GVVP) ten opzichte van 2018.

92

______________________________________________________


Parkeren


Dit gaan we dit jaar doen De noodzaak tot het opstellen van (actief) parkeerbeleid komt in Sint-Michielsgestel steeds dichterbij. Daarom staat dit product nu al separaat in de begroting. Nut en noodzaak van dit product gaan we echter evalueren.


93

______________________________________________________


Dit kost het Parkeren exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 0 0 0

Lasten 25


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Parkeren 0 -25 -25

Met de Kadernota 2019 is een structureel budget beschikbaar gesteld vanaf 2019 voor het uitvoeren van handhaving op het gebied van parkeren (€ 25.000).

94

______________________________________________________


Begraafplaatsen


Dit gaan we dit jaar doen We continueren het bestaand beheer en exploitatie van de gemeentelijke begraafplaatsen.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Uitgifte nieuwe graven 2 2 2 2

Verlengen grafrechten 1 0 0 0

Restcapaciteit voldoende <20% in gebruik (Pelikaanstraat)

- - - -

95

______________________________________________________


Dit kost het Begraafplaatsen exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 11 3 3

Lasten 3 8 8

Saldo voor bestemming 8 -5 -5

Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0

Saldo na bestemming 8 -5 -5


Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Begraafplaatsen -5 -5 0

De verschillen in budgetten hebben geen nadere analyse nodig.

96

______________________________________________________


Economie, Toerisme, Recreatie, Cultuur en Sport

97

______________________________________________________


Zo geeft dit programma ruimte in Sint-Michielsgestel Het geven van ruimte is een rol die Sint-Michielsgestel wil invullen in de relatie met haar inwoners en ondernemers. Vanzelfsprekend is er ruimte voor initiatief van inwoners en ondernemers op het terrein van economie, toerisme, cultuur en recreatie en wordt ruimte gegeven aan mooie ideeën en plannen. We willen dat onze ondernemers zich verder kunnen ontwikkelen zodat werkgelegenheid wordt behouden en zo mogelijk wordt uitgebouwd. Als forensengemeente is het belangrijk om niet alleen binnen onze eigen gemeentegrenzen te werken aan een sterke economie, maar dat we eveneens oog hebben voor ontwikkelingen in de regionale samenwerking van AgriFood Capital.

Er is een prachtig aanbod aan maatschappelijke en sportvoorzieningen, vele vormen van cultuur en cultuurbeoefening en mooie recreatie- en verblijfsmogelijkheden. Kunst en cultuur staan niet naast de economie, maar leveren samen met de economische sector juist een sterke combinatie. Een sterk cultureel aanbod is maatgevend voor het vestigings- en woonklimaat en geeft onze gemeente bovendien een sterke basis voor het verder uitbouwen en ontwikkelen van ons toeristisch recreatief aanbod. Het maakt onze gemeente een prettige gemeente om te wonen, werken en recreëren. Zó draagt dit programma niet alleen bij aan Sint-Michielsgestel geeft ruimte, maar maakt het van Sint-Michielsgestel een prima gemeente om te wonen, te bezoeken en te recreëren.

Dit valt eronder Onder dit programma vallen die producten die bijdragen waaraan elke inwoner in elke fase van zijn of haar leven naar eigen voorkeur aan kan deelnemen, dan wel hierbij betrokken zijn:

Economische aangelegenheden

Recreatieve voorzieningen

Maatschappelijke voorzieningen

Kunst

Sport

Monumentenzorg en oudheidkunde

Dit is het doel Ook in 2022 is Sint-Michielsgestel een prima gemeente om te wonen. We kijken om dit te realiseren niet alleen naar de beschikbaarheid van woningen, maar ook naar een woonomgeving die schoon, goed onderhouden en (verkeers)veilig is. Sportfaciliteiten, kunst en cultuur en maatschappelijke voorzieningen helpen om dorpen leefbaar te houden. Leefbaarheid houdt niet op bij onze dorpskernen. Ook ons buitengebied krijgt in de komende bestuursperiode extra aandacht. Duurzaamheid, gezondheid, ruimtelijke ontwikkeling, natuur en milieu spelen daarin een rol. Zodat ons buitengebied een nog betere plek wordt om samen te werken, te wonen en te recreëren.

In onze gemeente kunnen inwoners, bedrijven, instellingen en organisaties het beste uit zichzelf en hun omgeving halen. Innovatie, creativiteit, nieuwe markten en integratie van kwetsbare groepen vinden we belangrijk. We zien voor Sint-Michielsgestel veel kansen op het gebied van economie, toerisme en recreatie. Die gaan we vastleggen in nieuwe plannen,

98

______________________________________________________


zodat we ze ook kunnen benutten. Daarbij zetten we in op actief acquisitiebeleid. We maken werk van werk, door plannen te ondersteunen die bijdragen aan een krachtige economie. Dat doen we lokaal, maar ook regionaal via samenwerkingsverbanden zoals AgriFood Capital.




● We maken een integraal plan voor verbetering van de drie sporthallen, waarbij De Run nog deze bestuursperiode aan de beurt is.

2018 Q4

2019 Q2

Lianne van der Aa

● We zorgen voor nieuwe gemeenschapshuizen in Sint-Michielsgestel en Gemonde via het concept van multifunctionele accommodaties (MFA).

2019 Q1

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We zorgen ervoor dat in de gemeenschapshuizen voldoende voorzieningen aanwezig zijn.

2019 Q1

2019 Q1

Lianne van der Aa

● We ondersteunen bij het oplossen van de exploitatieproblemen van De Litserborg.

2018 Q3

2019 Q3

Lianne van der Aa

● We leveren professionele ondersteuning aan alle gemeenschapshuizen voor versterking van maatschappelijk ondernemerschap en een betere exploitatie.

2018 Q4

2019 Q4

Lianne van der Aa

● We verbeteren samen met de verenigingen onze buitensportaccommodaties, waarbij een nieuwe voetbalaccommodatie in Sint-Michielsgestel urgent is.

2019 Q1

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We zorgen voor goede bibliotheekvoorzieningen in onze gemeente. We maken een start met het realiseren van het Bibliotheek op Schoolprogramma.

2018 Q4

2022 Q1

Lianne van der Aa

99

______________________________________________________


● We zoeken actief naar mogelijkheden om Sint-Michielsgestel in toeristisch en recreatief opzicht te verbinden met ’s-Hertogenbosch en de andere buurgemeenten.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

●

We spannen ons in voor een snelle uitrol van glasvezel in het buitengebied.

2018 Q2

2018 Q4

Ed Mathijssen

●

We stimuleren centrummanagement om de beleving in de winkelgebieden te vergroten; Afstemmen en doorontwikkelen centrummanagement.

2018 Q2

2019 Q4

Lianne van der Aa

Boxtel

● We sluiten beter aan bij AgrifFood Capital (in 2018 via We are Food), zodat de investeringen in deze samenwerking meer opleveren voor onze economie.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa


● We stellen een toeristisch actieplan op om kansen op het gebied van toerisme zoals Meerse Plas, Linie 1629, Seldensate, en de verbinding tussen de stad ’s-Hertogenbosch en onze dorpen te kunnen benutten.

2019 Q2

2019 Q4

Peter Raaijmakers

● We betrekken de andere gemeenten uit het samenwerkingsverband ‘5 van de Meierij’ om toerisme regionaal te versterken.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We maken een visie met als doel leegstaand vastgoed een nieuwe bestemming te geven, we maken hierbij een inhaalslag in Den Dungen.

2018 Q4

2019 Q2

Lianne van der Aa, Ed Mathijsen

● We stimuleren recreatieve mogelijkheden in het buitengebied onder andere door goede fietsen wandelpaden, en een andere

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

100

______________________________________________________


bedrijfsopzet van agrarische bedrijven (toeristische bestemming) en een koppeling met dagtoerisme uit ’s-Hertogenbosch.

● We maken een nieuwe visie en actieplan Economische Zaken.

2018 Q2

2019 Q1

Lianne van der Aa

● We brengen samen met betrokkenen economische kansen in beeld en kijken hoe we die kunnen verzilveren.

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We nodigen bij aanbestedingen lokale ondernemers nadrukkelijk uit om in te schrijven

2018 Q2

2022 Q1

Lianne van der Aa

● We gaan met ondernemers in overleg om de beeldkwaliteit van bedrijventerreinen en winkelgebieden te verbeteren.

2019 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen, Lianne van der Aa

● We organiseren een nieuw koopstromenonderzoek.

2018 Q2

2019 Q3

Lianne van der Aa Boxtel

101

______________________________________________________



2017 Begroting na

wijziging 2018

Begroting 2019

Economische aangelegenheden 40 53 54

Recreatieve voorzieningen 63 61 61

Maatschappelijke voorzieningen 533 701 303

Kunst 59 51 13

Sport 204 201 701

Monumentenzorg en oudheidkunde 6 5 5

Totaal baten 905 1.072 1.136

Lasten

Economische aangelegenheden 261 447 432

Recreatieve voorzieningen 377 337 360

Maatschappelijke voorzieningen 1.728 2.001 1.483

Kunst 337 316 280

Sport 1.876 1.842 2.443

Monumentenzorg en oudheidkunde 312 320 269

Totaal lasten 4.891 5.262 5.267

Totaal saldo -3.986 -4.190 -4.131

102

______________________________________________________





103

______________________________________________________


Economische aangelegenheden



Economie algemeen 1. We spannen ons in voor een snelle uitrol van glasvezel in het buitengebied.

In 2018 zijn de voorbereidingen getroffen voor de aanleg in het buitengebied. Eind 2018 gaat de eerste schop de grond in. Volgens planning van Glasvezel Buitenaf zal eind 2019 het project volledig zijn afgerond. De gemeente houdt toezicht op een goede uitvoering van de aanleg.

2. We stimuleren centrummanagement om de beleving in de winkelgebieden te vergroten.

De gemeente zet in op samenwerkingsverbanden tussen winkeliers, horecaondernemers, en bewoners in de (buurt)winkelcentra. Doel van deze samenwerkingsverbanden is zaken te behartigen en ontwikkelingen te initiëren die in het belang zijn van aantrekkelijke, kwalitatieve en duurzame (buurt)winkelcentra. Er moet ruime aandacht komen voor het bevorderen van de leefbaarheid van deze buurtcentra en het scheppen van een goede balans tussen winkelen, wonen en ontspanning. Op termijn moeten deze samenwerkingsverbanden doorgroeien naar een actief centrummanagement.

104

______________________________________________________


3. We maken een nieuwe visie en actieplan Economische Zaken.

De economische visie en bijbehorend actieprogramma zijn aan vernieuwing toe. Samen met ondernemers hebben we in 2018 belangrijke economische thema’s en kansen in beeld gebracht en hebben we gekeken hoe we deze kunnen verzilveren. Uiterlijk eerste kwartaal 2019 wordt de economische visie voorgelegd aan de raad met daarbij een uitwerking van het actieplan.

4. We nodigen bij aanbestedingen lokale ondernemers nadrukkelijk uit om in te schrijven.

Wanneer enkelvoudig onderhandse offerteaanvraag en/of een meervoudig onderhandse offerteaanvraag volgens de geldende weten regelgeving is toegestaan, houden we rekening met de lokale ondernemers.

Bij het uitnodigen van potentiële leveranciers (mede gezien de afweging van prijs- kwaliteit verhouding in relatie tot omvang van de opdracht) gaat deze bij voorkeur naar minimaal twee lokale / regionale inschrijvers en één die van buiten de regio komt.

We onderzoeken de mogelijkheid om in samenwerking met het lokale bedrijfsleven een marktplaats (of dynamisch aankoopsysteem) in te richten.

5. Beeldkwaliteit van bedrijventerreinen en winkelgebieden.

In 2019 brengen we samen met de ondernemers de beeldkwaliteit van bedrijventerreinen en winkelgebieden in kaart. Indien nodig maken we afspraken met elkaar hoe we dit behouden of verbeteren. Dit nemen we op in het economisch actieplan.

6. Organiseren van een nieuw koopstromenonderzoek.

De gegevens uit het koopstromenonderzoek over het koopgedrag van consumenten in onze gemeente, zorgen ervoor dat we vanaf 2019 gericht kunnen werken aan een toekomstbestendig winkelaanbod voor inwoners en bezoekers. Begin 2019 stellen we hiervoor een plan van aanpak op.

7. De ondernemers vijf daagse organiseren.

Omdat ondernemers in Sint-Michielsgestel en Boxtel positief reageerden op de ondernemers vijf daagse in 2017, zetten we deze tweejaarlijks voort. Tijdens de ondernemers vijf daagse zetten we onze ondernemers in het zonnetje. Daarbij staat ontmoeting tussen ondernemers uit Sint-Michielsgestel en Boxtel centraal. Samen met Gestelse en Boxtelse ondernemers stellen we een gevarieerd programma op waarbij de focus ligt op nieuwe manieren van netwerken en samenwerken.

8. Komen tot goede indicatoren om economische ontwikkelingen te meten en te

monitoren. We willen de effectiviteit van ons beleid periodiek meten middels een aantal indicatoren. We kunnen ons daarbij baseren op verschillende indicatoren en onderzoeksrapportages. In 2019 maken we een keuze welke indicatoren en onderzoeksrapportages het beleid inzichtelijk en meetbaar maken.

105

______________________________________________________


9. Verzelfstandiging weekmarkten. Per 1 januari 2019 treedt de verzelfstandiging van de weekmarkten in werking. Gedurende het jaar monitoren we met elkaar de voortgang en resultaten en sturen daar waar nodig bij.

10. Regionale rol ten aanzien van economie.

Naast een intensievere inzet ambtelijk en bestuurlijk, maken we zichtbaar wat we doen en wat het oplevert.

We gebruiken de bedrijfscontactfunctionaris intensiever om binnen de regio het juiste bedrijf op de juiste plek te huisvesten.

Expats wijzen we nadrukkelijk op de mogelijkheden van het expatcenter. Voor wat betreft de ontwikkelingen rondom de transitie landbouw zoeken we

regionaal aansluiting. Door een integrale aanpak maken we duurzame bedrijfsontwikkeling en innovatie mogelijk voor bedrijven die meegaan in deze transitie. Daarnaast zoeken we naar andere manieren om de bedrijven die stoppen te ondersteunen. Met name voor deze groep zoeken we aansluiting bij de (regionale) arbeidsmarktprogramma's vanuit het sociale domein.

11. Contacten bedrijventerrein.

We zetten in op samenwerkingsverbanden met ondernemers op bedrijventerreinen. Doel van deze samenwerkingsverbanden is zaken te behartigen en ontwikkelingen te initiëren die in het belang zijn van aantrekkelijke, kwalitatief en duurzame bedrijventerreinen. Er moet ruime aandacht komen voor de herstructurering van verouderde bedrijventerreinen en de bijbehorende klimaatdoelstellingen. Hiervoor zal een stappenplan gemaakt worden.

Vrijetijdseconomie 12. Verbinding Sint-Michielsgestel met 's-Hertogenbosch en buurgemeenten.

We zoeken actief naar mogelijkheden om Sint-Michielsgestel in toeristisch en recreatief opzicht te verbinden met ’s-Hertogenbosch en de andere buurgemeenten (vijf van de Meierij) via projecten zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van het Aa-dal en Hooge Heide, de ZuiderWaterLinie, ontwikkeling Oud Herlaer. Op steenworp afstand van ’s-Hertogenbosch is het logisch om de een stevige koppeling met het dagtoerisme uit ’s-Hertogenbosch te realiseren. Van belang is hierbij om de vindbaarheid van onze producten en verblijfsmogelijkheden online en fysiek te verbeteren. Dit doen we in samenwerking met de VVV en onze lokale spelers.

13. Toeristisch actieplan. In 2019 stellen we een actieplan op in samenwerking met onze stakeholders om de toeristische potentie van Sint-Michielsgestel goed te benutten. Gemoedelijke Brabantse kernen, een groene omgeving, de Linie 1629, de Meerse Plas, van golfbaan tot kamelenmelkerij, van Ruwenberg tot kleinschalige B&B. We gaan ons DNA gebruiken om onze profilering te bepalen, te versterken en te vermarkten. Dit alles op een gastvrije en Brabantse manier.

106

______________________________________________________


14. Recreatie in het buitengebied. We stimuleren recreatie in het buitengebied onder andere door te zorgen voor mooie

en goed onderhouden recreatieve routes (fiets, MTB, wandel, varen). We geven mede vorm aan initiatieven om de Dommel en Aa te bevaren.

We geven ruimte aan ondernemers in het buitengebied door bijvoorbeeld mee te denken over andere gebruiksmogelijkheden van agrarische bedrijven (toeristische bestemming).

15. Activiteiten toerisme en recreatie.

Tot slot pakken we in 2019 de volgende activiteiten en ontwikkelingen verder op: De Meerse Plas: we zoeken mogelijkheden om het burgerinitiatief te realiseren. Dit

gebeurt in samenspraak met omwonenden, andere aanwezige ondernemers, natuurwerkgroepen en de gemeente 's-Hertogenbosch.

Ontwikkelingen Oud Herlaer, Romeins Halder en Haanwijk: We volgen deze ontwikkelingen en nemen deze mee in de promotie van Sint-Michielsgestel.

Sint-Michielsgestel als verblijfsplaats voor een bezoek aan 's-Hertogenbosch; de shortstay-market en het tekort aan overnachtingsplekken in 's-Hertogenbosch biedt kansen.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal banen per 1.000 inwoners 476,6 460 480 490

Banen recreatie en toerisme per 1.000 inwoners

30,9 30 31,5 32

Aantal overnachtingen o.b.v. toeristenbelasting

95.005 - 100.000 110.000

Leegstand -% detailhandel WVO (bron jaarlijks leegstandsrapport Locatus, s.v.z. januari volgende jaar)

4,1 - 4 3,8

107

______________________________________________________


Dit kost het Economische aangelegenheden exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 40 53 54

Lasten 261 447 432


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Economische aangelegenheden -394 -378 17

In 2018 wordt een nieuwe visie en beleid inzake economische aangelegenheden opgesteld waarvoor een eenmalig budget beschikbaar is van € 30.000. Er is met ingang van 2019 een budget van € 10.000 opgenomen voor een tweejaarlijkse bijdrage in de voortzetting van de Ondernemersvijfdaagse.

108

______________________________________________________


Recreatieve voorzieningen

Verantwoordelijke(n): Lianne van der Aa en Bart van de Hulsbeek


Impuls kermissen Sint-Michielsgestel De kermissen binnen onze gemeente krijgen een impuls. Dit houdt in: meer variatie, tegen schappelijke prijzen. Tevens werken we aan een nieuwe opstelling vanwege de nieuwbouw aan de terreinen in Sint-Michielsgestel en Berlicum. Jaarlijks vinden nieuwe inschrijvingen plaats.

Speelvoorzieningen We willen een gevarieerd aanbod van veilige speelvoorzieningen op bereikbare afstand voor iedere doelgroep van 0 tot 99 jaar. Het aanbod moet gevarieerd zijn in doelgroep leeftijd, speelwaarden, omvang terrein en uitstraling. Er is binnen het beleid ruimte voor particuliere initiatieven. De beleidsnotitie spelen uit 2012 is richtinggevend, de kwaliteit van de toestellen en terreinen bepaalt de prioriteit in uitvoering.

109

______________________________________________________



kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal speelterreinen 77 82 84 85

Dit kost het Recreatieve voorzieningen exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 63 61 61

Lasten 377 337 360


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Recreatieve voorzieningen -276 -300 -24

In de kadernota 2019 is voor 2019 een budget beschikbaar gesteld van € 20.000 voor de 5 mei-viering in 2020. Dit wordt in de Burap-2-2018 gecorrigeerd naar dienstjaar 2020.

110

______________________________________________________


Maatschappelijke voorzieningen


Dit gaan we dit jaar doen 1. We zorgen voor nieuwe gemeenschapshuizen in Sint-Michielsgestel en Gemonde via

het concept van multifunctionele accommodaties (MFA).

2. We zorgen ervoor dat in de gemeenschapshuizen voldoende passende voorzieningen aanwezig zijn.

3. We ondersteunen bij het oplossen van de exploitatieproblemen van De Litserborg, in aansluiting op de door de raad goedgekeurde acties in het voorjaar van 2018.

4. We leveren professionele ondersteuning aan alle gemeenschapshuizen voor versterking van het maatschappelijk ondernemerschap en een betere exploitatie. Vanwege de dynamiek in de samenstelling van de besturen in de eerste helft van 2018, oriënteren we ons in het najaar van 2018 op vraagverheldering bij de besturen.

5. We verbeteren samen met de verenigingen onze buitensportaccommodaties, waarbij een nieuwe voetbalaccommodatie in Sint-Michielsgestel urgent is.

111

______________________________________________________


6. We zorgen voor goede bibliotheekvoorzieningen in onze gemeente. De bibliotheek verlaat de Brenthof die gesloopt wordt en vestigt zich in de nieuwe MFA in het gemeentehuis. De bibliotheekvestiging in Den Durpsherd en ook in de Litserborg (i.c. de Parochiële Bibliotheek) draagt bij aan de inhoudelijke en ruimtelijke ontwikkelingen in deze gemeenschapshuizen. We maken een start met het realiseren van het Bibliotheek op Schoolprogramma.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal bezoekers bibliotheek 220.000 220.000 220.000 220.000

Aantal gemeenschapshuizen 5 5 5 5

Dit kost het Maatschappelijke voorzieningen exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 146 149 116

Lasten 1.728 1.868 1.483


Resultaatbestemming



Saldo 387 419 187



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Maatschappelijke voorzieningen -1.300 -1.180 120

Bibliotheekvoorziening. In de begroting 2018 is een bedrag opgenomen van € 93.000 voor de realisatie kultuurhusconcept. Hiervan werd voor € 85.000 gedekt uit de reserve Realisatie kultuurhusconcept.

Gemeenschapshuizen. Met ingang van 2019 wordt een culturele ondernemer aangesteld. Per 2019 is hiervoor een budget beschikbaar van € 60.000. Voor aanpassingen voor gemeenschapshuis Gemonde is in 2018 een opstartbudget opgenomen van € 30.000. Ook voor de realisatie van een Multifunctionele Accommodatie zijn in de meerjarenbegroting de noodzakelijke budgetten geraamd. In 2019 ligt de raming voor realisatie € 87.000 lager dan in 2018. In 2019 is de dekking van de uitgaven vanuit de reserve € 146.000 lager.

112

______________________________________________________


Kunst



Cultuurhistorie Sint-Michielsgestel draagt in partnerschap met de gemeenten Vught, 's-Hertogenbosch en Heusden bij aan de ontwikkeling van de "Linie van 1629" als cultuurhistorische waarde in deze gemeenten. Hierbij staan, naast het behoud van de nog zichtbare elementen in het landschap ook de markering van relevante punten in het landschap en de verbetering van de toegankelijkheid op de agenda van 2019.

Onze linie 1629 maakt onderdeel uit van de provincie brede Zuiderwaterlinie. Al in 2018 heeft deze Zuiderwaterlinie enkele spraakmakende activiteiten georganiseerd. Ook in 2019 blijven wij hierbij betrokken. Dit geldt evenzeer voor de ontwikkeling van het Museaal Landschap bij Oud Herlaar, een initiatief van het Brabants Landschap en het Brabants Museum.

De beide Linies en de ontwikkeling van het Museaal Landschap dragen in hoge mate bij aan de toeristische aantrekkelijkheid van onze gemeente, waarbij erfgoed centraal staat.

113

______________________________________________________


Kunst in de openbare ruimte Er is voor 2019 budget beschikbaar om de kunst in de openbare ruimte te onderhouden en waar nodig te herstellen.

Lokale initiatieven op het gebied van het tentoonstellen van amateurkunst blijven belangrijk en worden ondersteund. Vooral de nieuw in te richten centrale ruimte van nieuwe MFA in het gemeentehuis biedt hiervoor goede mogelijkheden.

De Kunstcommissie blijft betrokken bij de inrichting van de openbare ruimte van het Centrumplan.

Muziekonderwijs We werken ook in 2019 samen met MEDEZ om het bereik en de kwaliteit van het reguliere muziekonderwijs te vergroten.

We ondersteunen de in 2018 in gang gezette initiatieven rond het MEDEZ pluspakket waardoor alle kinderen in de gemeente Sint-Michielsgestel op een laagdrempelige manier met muziek in aanraking komen.

Cultuur met Kwaliteit Plaza Cultura zet samen met haar netwerk van scholen en cultuuraanbieders haar beleid voort zoals de weg die is ingeslagen met CmK en De Cultuur Loper in de nieuwe beleidsperiode 2017-2020.

De uitgesproken culturele ambities van de scholen zijn leidend. Draagkracht heeft prioriteit. We geven de culturele ambities betekenis en implementeren deze binnen de onderwijsvisie.


kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal openbaar toegankelijke activiteiten, tentoonstellingen

2 2 2 2

Realiseren onderhoud kunstwerken

0 0 2 2

Aantal leerlingen MEDEZ 330 363 375 380

114

______________________________________________________


Dit kost het Kunst exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 14 0 0

Lasten 337 316 280


Resultaatbestemming



Saldo 45 51 13



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Kunst -265 -267 -2

De geringe afwijking betreft per saldo de indexatie van de budgetten. In 2018 zijn eenmalige kostendekkende onttrekkingen uit de reserve opgenomen van € 13.970 voor realisatie "Kunst aan de Keerdijk" en € 25.000 voor onderhoud aan kunstobjecten in het openbare gebied.

115

______________________________________________________


Sport


Dit gaan we dit jaar doen 1. We maken een integraal plan voor verbetering van de drie sporthallen, waarbij De Run

nog deze bestuursperiode aan de beurt is.

2. We maken een sportnota voor de binnen-en buitensportaccommodaties, waarbij we met verenigingen uitgangspunten en toekomstige ambities gaan ontwikkelen.

3. We ronden de aanpassingen aan de accommodatie van fusievereniging SCG '18 af.


116

______________________________________________________


Dit kost het Sport exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 133 130 131

Lasten 1.876 1.842 2.443


Resultaatbestemming



Saldo 71 71 571



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Sport -1.641 -1.742 -102

Sport algemeen. Voor sportverenigingen is een compensatie in de onroerend zaakbelastingen opgenomen van € 27.000. In 2018 is eenmalig een bedrag opgenomen van € 10.000 als bijdrage in het fonds "Compensatie administratieve lasten sportverenigingen".

Buitenaccommodaties. In 2019 wordt ingezet op verduurzaming van de sportaccommodaties. Daarvoor is structureel € 100.000 gereserveerd. Na uitvoering van de verduurzaming kan de jeugdsportsubsidie worden afgebouwd met € 50.000 met ingang van 2021.

Structureel wordt ter dekking van kapitaallasten € 71.000 onttrokken uit de reserve. In 2019 is een eenmalig onttrekking geraamd van € 500.000 als bijdrage in de aanleg van kunstgrasvelden.

117

______________________________________________________




Dit gaan we dit jaar doen 1. We beschermen het bestaande, gebouwde erfgoed doordat bij verbouwing en restauratie

omgevingsvergunningen nodig zijn waarbij de monumentencommissie vanuit deskundigheid adviseert.

2. We beschermen het archeologisch erfgoed door het opnemen van dubbelbestemmingen in het bestemmingsplan conform het archeologiebeleid.

3. We herzien het archeologiebeleid in 2019. Daarmee zijn we ook wat archeologie betreft voorbereid op de Omgevingswet die in 2021 ingevoerd wordt.

118

______________________________________________________



kengetal

Rekening 2017

Begroting 2018

Begroting 2019

Begroting 2022

Aantal gemeentelijke monumenten

131 131 131 131

Aantal rijksmonumenten 81 81 81 81

Aantal restauraties / verbouwingen

6 16 16 16

Aantal archeologische onderzoeken

15 15 15 15

Toelichting op de indicatoren:

Aantal restauraties / verbouwingen: is gemeten a.d.h.v. van het aantal omgevingsvergunningen voor monumenten en andere cultuurhistorisch waardevolle objecten.

Dit kost het Monumentenzorg en oudheidkunde exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 1 0 0

Lasten 312 320 269


Resultaatbestemming



Saldo 5 5 5



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Monumentenzorg en oudheidkunde -315 -264 51

In 2018 is een eenmalig budget beschikbaar voor inventarisatie naar het onderhoudsniveau van de monumenten binnen de gemeente.

119

______________________________________________________


Ruimtegevend bestuur

120

______________________________________________________


Zo geeft dit programma ruimte in Sint-Michielsgestel Het lokaal bestuur is in beweging. Gemeenten krijgen steeds meer op hun bordje. Taken en verantwoordelijkheden nemen toe. Regionale samenwerking, Doedemocratie, Right to challenge, wijkgericht werken, overheidsparticipatie, transities en transformaties, Veerkrachtig bestuur zijn thema’s, die onze aandacht vragen. Daarnaast willen burgers invloed op hun eigen leefomgeving en nemen daarin ook initiatieven. Een modern bestuur staat daar voor open en stimuleert dat.

Het wijkgericht werken is hier één van duidelijkste invullingen van. Inwoners worden uitgenodigd om met ideeën en initiatieven te komen en krijgen daarvoor vervolgens zoveel mogelijk ruimte. Deze ruimte kan verschillende vormen hebben. Bijvoorbeeld fysieke ruimte in de vorm van een stuk grond of een locatie waar activiteiten kunnen plaatsvinden. Of ruimte in regels en beleid, door uitzonderingen te maken of onnodige regels te schrappen. Maar ook financiële ruimte, als het eenmalig is en helpt om een initiatief te realiseren.

Zó draagt dit programma bij aan Sint-Michielsgestel geeft ruimte.

Dit valt eronder Om vorm en inhoud te kunnen geven aan de doelstellingen opgenomen in de programma’s is een gemeentebestuur, een ambtelijke organisatie en geld nodig.

Hieronder vallen de beleidsproducten:

Bestuur

Basisregistraties

Openbare orde en veiligheid

Algemene dekkingsmiddelen

Algemeen budgettair

Dit is het doel We nemen verantwoordelijkheid waar het moet en geven we ruimte waar het kan. De komende bestuursperiode is er een van ‘samen doen’. Dus samen nadenken aan het begin van belangrijke processen. Samen kijken naar wat er kan, uitgaand van mogelijkheden. Maar het vervolgens ook dóen, door samen de uitvoering op ons te nemen. De mouwen opstropen en aanpakken. Om aan te geven hoe belangrijk wij deze verbinding met onze inwoners vinden, hebben we burgerparticipatie hoog op onze agenda gezet.

Daar hoort ook bij dat we onze communicatie met onze inwoners gaan veranderen in 2019. Meer en meer willen we responsief worden in onze communicatie. Niet de kernboodschap van de gemeente staat centraal, maar het beantwoorden van de kernvraag van onze inwoners, bedrijven en instellingen. Dit vraagt een andere manier van werken, waar wij in 2019 een begin mee maken. Daarnaast willen wij bereiken dat onze inwoners weten waar ze moeten zijn voor informatie, met hun vragen én hun klachten. Om die reden gaan we onder andere onze website opnieuw inrichten.

121

______________________________________________________


Ondermijning tast de leefbaarheid aan. Daarom treden we samen met partners stevig op tegen vermenging van de onderwereld en de bovenwereld, zodat criminelen geen voet aan de grond krijgen in onze dorpen en het landelijk gebied.

Na de kerntakendiscussie en de bezuinigingen van de afgelopen jaren, staat Sint-Michielsgestel er financieel een stuk beter voor. Dat willen we graag zo houden. Daarom houden we vast aan een financieel sluitende begroting en een spaarpot met voldoende vermogen om risico’s te dekken. We berekenen geen inflatieverhoging meer voor de OZB zolang het financieel verantwoord is. Zo kunnen we nu en in de toekomst zorgen voor minimaal gelijkwaardige voorzieningen voor iedereen die in onze gemeente woont en werkt.




● We zetten het werk van de wijkmakelaars voort en maken daar opnieuw budgetten voor vrij om zo maximaal initiatieven van inwoners te ondersteunen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

Boxtel

● We vergroten de sociale veiligheid door het BIN-netwerk in 2018 nieuw leven in te blazen.

2018 Q4

2018 Q4

Jan Pommer

Boxtel

● We zetten stevig in op integrale veiligheid, waaronder bestrijding van ondermijnende criminaliteit en de aanpak van andere vormen van overlast, criminaliteit en crises.

2018 Q4

2018 Q4

Jan Pommer

Boxtel

● We zorgen dat inwoners en bedrijven vanaf 2021 ondanks de inflatie en een verwachte stijgende waarde van hun pand niet meer gaan betalen aan OZB, procentueel betekent dit een verlaging van de OZB.

2020 Q1

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We stellen in 2019 een budget beschikbaar voor verenigingen ter compensatie van legeskosten bij het organiseren van evenementen die bijdragen aan de leefbaarheid in onze dorpen. We compenseren verenigingen voor de kosten van een

2019 Q1

2019 Q4

Ed Mathijssen

122

______________________________________________________


verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).

● We schaffen de hondenbelasting af per 1 januari 2019

2019 Q1

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We blijven voorop lopen in de ketenaanpak verwarde personen en staan open om hiervoor pilotgemeente te zijn.

2018 Q2

2022 Q1

Jan Pommer

●

We compenseren verenigingen gedeeltelijk voor de stijging van de OZB in de afgelopen bestuursperiode via het subsidiebeleid.

2018 Q4

Lianne van der Aa

● Awareness creëren voor ondermijning in de samenleving en organisatie.

2018 Q3

2019 Q1

Jan Pommer


● We verkennen in overleg met de postcommandanten de oprichting van een jeugdbrandweer.

2020 Q1

2020 Q4

Jan Pommer Boxtel

● We gaan vanaf dit jaar jaarlijkse wijkschouwen houden in alle dorpen om met elkaar knelpunten in kaart te brengen en op te kunnen lossen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We geven het onderhoud van openbaar groen en speeltoestellen waar kan terug aan de wijk, via wijkinitiatieven.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

● We werken samen met een raadsgroep aan de ontwikkeling van de begroting en evalueren de online variant.

2018 Q2

2022 Q1

Ed Mathijssen

● We evalueren het bestaande subsidiebeleid in 2020 en passen het aan waar nodig.

2020 Q1

2020 Q4

Ed Mathijssen

123

______________________________________________________


● We laten bestaande subsidies beter aansluiten bij ontwikkelingen en vragen van onze inwoners.

2020 Q1

2020 Q4

Ed Mathijssen

● Bewoners kunnen samen bepalen wat nodig is voor hun straat, voor hun wijk; wijkplannen.

2018 Q2

2022 Q1

Peter Raaijmakers

124

______________________________________________________



2017 Begroting na

wijziging 2018

Begroting 2019

Bestuur 1.753 481 113

Basisregistraties 566 566 469

Openbare orde en veiligheid 22 15 13

Algemene dekkingsmiddelen 7.318 8.048 7.036

Algemeen budgettair 37.382 38.590 37.498

Totaal baten 47.040 47.701 45.128

Lasten

Bestuur 5.767 4.915 4.352

Basisregistraties 1.395 1.393 1.262

Openbare orde en veiligheid 2.245 2.410 2.638

Algemene dekkingsmiddelen 477 994 188

Algemeen budgettair 1.764 920 550

Totaal lasten 11.648 10.633 8.990

Totaal saldo 35.392 37.068 36.138

Exploitatie resultaat -59

125

______________________________________________________





126

______________________________________________________


Bestuur

Verantwoordelijke(n): Jan Pommer, Peter Raaijmakers en Lianne van der Aa

Dit gaan we dit jaar doen Bestuurlijke vernieuwing

1. We zetten het werk van de wijkmakelaars voort en maken daar opnieuw budgetten voor vrij om zo maximaal initiatieven van inwoners te ondersteunen.

2. We gaan vanaf dit jaar jaarlijkse wijkschouwen houden in alle dorpen om met elkaar knelpunten in kaart te brengen en op te kunnen lossen.

3. We geven het onderhoud van openbaar groen en speeltoestellen waar kan terug aan de wijk, via wijkinitiatieven. Daarbij zetten we het concept Right To Challenge in.

4. Bewoners kunnen samen bepalen wat nodig is voor hun straat, voor hun wijk via wijkplannen.

5. We werken samen met een raadsgroep aan de ontwikkeling van de begroting en evalueren de online variant.

127

______________________________________________________


Communicatie

6. We geven invulling aan de digitaliseringsopgaven; we verbeteren onze digitale dienstverlening met een vernieuwde gemeentelijke website.

7. We voeren een onderzoek uit onder onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners om onze communicatie zo goed mogelijk af te stemmen op hun vraag.

8. We zetten Sint-Michielsgestel geeft ruimte op de kaart, door blijvend aandacht te geven aan 'ruimte geven' binnen ons dagelijks werk en in projecten.

9. We onderzoeken de mogelijkheden om een Online Contact Centrum op te richten, om actief te kunnen inspelen op de onderwerpen die onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners bezig houden.

10. We stellen een persbeleid op voor de omgang met de pers.

Overig

11. We herschrijven het representatiehandboek, zodat onze gemeente ook in de toekomst op een goede manier vertegenwoordigd wordt.

12. De opheffing van gemeente Haaren wat leidt tot een ontvlechting van taken bij MGD.

13. Ondersteuning aan diverse verkiezingen (Gemeentelijk, Landelijk, Provinciaal, Europees).

14. We voeren de motie uit om de vergoedingen voor de fractieondersteuning vanaf 2019 weer in te voeren.


Dit kost het Bestuur exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 68 175 113

Lasten 6.179 4.915 4.352


Resultaatbestemming

Onttrekkingen aan reserves 1.685 306 0

Storting in reserves -413 0 0

Saldo 2.097 306 0


128

______________________________________________________



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Bestuur -4.434 -4.240 194

Verkiezingen: in 2019 incidenteel extra bedrag geraamd van € 73.000 voor het organiseren van 3 verkiezingen.

Dagelijks bestuur: uitbreiding van 3,5 naar 4,2 fte college in 2019 verhoging van het begroot bedrag van € 29.000 (inclusief autonome ontwikkelingen). Voor 2019 is een bedrag opgenomen van € 25.000 in verband met wachtgeldverplichting voor afgetreden wethouder.

Bestuurlijke samenwerking: in 2019 vermindering van € 64.000 (minder inkomsten) voor investeringen kostendekkende activiteiten.

In 2018 was een bedrag begroot van € 179.000 voor het programma dienstverlening. Het betreft een overheveling uit 2017.

In 2018 een bedrag begroot van € 94.000 voor BTW-effect MGD op loonkosten.

In 2017 is de ICT egalisatiereserve van MGD bij de gemeente belegd en in 2018 voor een bedrag van € 82.300 beschikbaar gesteld aan MGD. In 2019 is deze reserve nog niet bekend. Personele frictie inzet, t.l.v. Vrije Investeringsreserve € 135.600. In 2019 is de beschikking over deze reserve nog niet bekend. Dit effect geldt voor zowel de inkomsten als de uitgaven.

Bestuurlijke ondersteuning: lagere bijdrage aan MGD in 2019 van € 153.000

Wijkbeheer: in 2018 een bedrag van € 47.000 begroot voor haalbaarheidsonderzoek MFA Gemonde en voor stimuleringsbijdrage paraplu hooiberg Middelrode.

Voor 2019 is nog niet bekend of er een beschikking over de reserve plaats zal vinden. In 2018 bedroeg deze € 88.000.

Representatie: in 2018 extra budget € 10.000 voor het organiseren van de verkiezingsavond.

Promotie en voorlichting: in 2018 extra budget voor het gemeentejournaal van € 15.000.

Voor het project Sint-Michielsgestel geeft ruimte heeft er een overheveling uit 2017 plaatsgevonden voor een bedrag van € 15.000.

129

______________________________________________________


Basisregistraties

Verantwoordelijke(n): Jan Pommer

Dit gaan we dit jaar doen Basisregistratie Personen (BRP)

1. Het juist, volledig & actueel verwerken + proactief controleren van persoonsgegevens (geboorten, huwelijken, echtscheidingen, verhuizingen, wonen, overlijden, etc.).

2. Identificeren, controleren & verstrekken van bewijzen/verklaringen en bevestiging/ gegevens.

3. De gemeente geeft uitvoering aan de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit en mogelijke adresfraude waardoor de kwaliteit van de Basis Registratie Persoonsgegevens nog verder toeneemt.

4. De (digitale) werkprocessen aanpakken zodat de hoge kwaliteit wordt geborgd.


130

______________________________________________________


Dit kost het Basisregistraties exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 566 566 469

Lasten 1.395 1.393 1.262


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Basisregistraties -827 -793 34

Basisregistraties, BRP: in 2019 lagere opbrengst leges paspoorten en identiteitskaarten i.v.m. verlenging geldigheidsduur van 5 naar 10 jaar € 182.000. Hiertegenover staan lagere afdrachten rijksleges paspoorten en identiteitskaarten voor een bedrag van € 105.000.

Te realiseren taakstelling GBA en BS uit begroting 2015 vanaf 2019 een bedrag begroot van € 75.000. We geven in de tweede bestuursrapportage aan hoe we dit gaan invullen.

In 2019 Lagere bijdrage aan MGD voor het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit € 11.500.

In 2018 was eenmalig een budget beschikbaar gesteld voor personele capaciteit MGD voor een bedrag groot € 17.500

131

______________________________________________________



Verantwoordelijke(n): Jan Pommer

Dit gaan we dit jaar doen 1. We vergroten de sociale veiligheid door het BIN-netwerk verder door te ontwikkelen.

2. We zetten stevig in op integrale veiligheid, waaronder bestrijding van ondermijnende criminaliteit en de aanpak van andere vormen van overlast, criminaliteit en crises.

3. We blijven voorop lopen in de ketenaanpak verwarde personen en staan open om hiervoor pilotgemeente te zijn.

4. Awareness creëren voor ondermijning in de samenleving en organisatie.

132

______________________________________________________


Zo maken we dit meetbaar (indicatoren/kengetallen) Omschrijving indicator/kengetal Rekening

2018 Begroting

2019 Begroting

2020 Begroting

2021

Iedere ex-gedetineerde wordt tijdens en na detentie begeleid om terugval te voorkomen

100% 100%

Bewoners zijn positief over de veiligheid in hun leefomgeving

>7,5

>7,5

Vragen van burgers via meldpunt [email protected] worden binnen 2 dagen beantwoord

98% 98%

Dit kost het Openbare orde en veiligheid exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 22 15 13

Lasten 2.245 2.410 2.638


Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0



Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Openbare orde en veiligheid -2.395 -2.625 -230

Openbare orde en veiligheid, algemeen: vanaf 2019 is een bijdrage van € 2,00 per inwoner voor Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022 (op het niveau van het basisteam Meierij) opgenomen voor 2019 is dat een bedrag van € 57.000.

Brandweer en rampenbestrijding, Veiligheidsregio: in 2019 stijging van de bijdrage Veiligheidsregio als gevolg van een aantal knelpunten binnen de Veiligheidsregio/ Regionale Brandweer € 139.000.

mailto:[email protected]

133

______________________________________________________




Dit gaan we dit jaar doen 1. We schaffen de hondenbelasting af per 1 januari 2019. Besluitvorming hierover is

gedaan met de vaststelling van de kadernota.

2. Per 2019 nemen we de uitvoering van de Afvalstoffenheffing en de Rioolheffing over van Brabant Water. Om dit project uit te voeren, worden de voorbereidingskosten uit 2018 betaald uit het budget van 2019. Het beschikbare budget moet voldoende zijn om het project te kunnen uitvoeren en de werkzaamheden structureel intern te verrichten.


134

______________________________________________________


Dit kost het Algemene dekkingsmiddelen exploitatie x € 1.000

Rekening 2017


2018

Begroting 2019

Baten 7.318 8.048 7.036

Lasten 477 994 188

Saldo voor bestemming 6.840 7.054 6.848

Resultaatbestemming



Saldo 0 0 0

Saldo na bestemming 6.840 7.054 6.848


Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Algemene dekkingsmiddelen 7.054 6.848 -206

Het renteresultaat daalt per saldo met € 151.000. Vanwege de afschaffing van de hondenbelasting dalen de inkomsten met € 147.000 en de overige belastinginkomsten stijgen (trendmatig) met € 66.000. De kosten die verband houden met de invordering van belastingen dalen met € 25.000. Deze daling is met name het gevolg van de afschaffing van de hondenbelasting.

135

______________________________________________________


Algemeen budgettair




136

______________________________________________________


Dit kost het Algemeen budgettair exploitatie x € 1.000

Rekening 2017

Begroting na

wijziging 2018

Begroting 2019

Baten 35.406 36.266 37.277

Lasten 1.168 309 481

Saldo voor bestemming 34.238 35.957 36.796

Resultaatbestemming

Onttrekking aan reserves 1.976 2.324 220


Saldo 1.380 1.714 211

Saldo na bestemming 35.618 37.670 36.948

Exploitatie resultaat -59


Begroting 2018

Begroting 2019

Verschil

Algemeen budgettair 37.670 36.948 -723

Via dit product wordt er in 2018 per saldo € 1,72 miljoen onttrokken aan de reserves en in 2019 is hiervoor een bedrag van € 0,21 miljoen begroot. Dit leidt tot een nadeel van € 1,5 miljoen. De gemeentefondsuitkering is basis van de meicirculaire 2018 begroot, en deze leidt tot een verhoging van de inkomsten met € 1,0 miljoen. De overige afwijkingen (een nadeel van € 226.000) hebben betrekking op een aantal stelposten.

Toelichting herberekening gemeentefonds:

In de circulaire is een korting opgenomen wegens het plafond BCF. Bij herberekening van de meicirculaire is als uitgangspunt gehanteerd dat het bedrag van de korting alsnog tot uitkering komt in de jaren 2019 – 2022 volgens een percentage 60-50-40-30-20% over de verschillende jaren. Voor het jaar 2019 heeft dit de instemming van de toezichthouder.

Met ingang van 2019 gaan de 3D-budgetten over naar de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Gezien de groei van de accressen zou dit onbedoeld leiden tot een niet realistische groei van de uitgavenbudgetten voor de 3D’s bij het onverkort toepassen van het 1:1 beleidsuitgangspunt. Doordat het totale groei van het fonds op macroniveau voor gemeenten gelijk blijft, wordt de stijging van dit accres dat toe te wijzen is aan de algemene uitkering daarmee ook naar beneden bijgesteld. Daarmee wordt het bestaande beleidsuitgangspunt dat mutaties vanuit de inkomsten van het Rijk 1:1 vertaald worden naar de uitgavenbudgetten losgelaten. Gemeenten worden daar ook min of meer toe

137

______________________________________________________


verplicht omdat de bedragen voor de 3D-uitkeringen vanaf 2019 niet langer te herleiden zijn uit de algemene uitkering.

Door de overgang vanaf van de 3D-budgetten naar de algemene uitkering en daarmee het loslaten van de 1:1 relatie tussen inkomsten en uitgaven is het noodzakelijk om op basis van de eigen begrotingsuitgangspunten jaarlijks de 3D-uitgavenbudgetten voor volume- en prijsontwikkelingen te herzien. In de herberekening is op basis van eigen uitgangspunten een stelpost voor opgenomen van jaarlijks 1,9% vanaf 2020.

Een beperkte bijstelling van het budget voor Participatie (Wsw).

138

______________________________________________________


Paragrafen

139

______________________________________________________


Lokale heffingen

Inleidende tekst In principe worden de tarieven gebaseerd op een taakstellende begrote opbrengst. Deze worden jaarlijks aangepast met areaaluitbreiding en een indexering voor dat jaar. Afwijkingen hierin worden bij elke belasting afzonderlijk gemeld.

De tarieven van de lokale heffingen zijn hoogstens kostendekkend. Dat betekent dat de geraamde baten (inkomsten) de geraamde lasten (uitgaven) niet overschrijden. In het volgende overzicht maken we inzichtelijk hoe de tarieven van de heffingen berekend zijn. Het beleid per belastingsoort volgt daarna.

Het beleid algemeen Conform de uitgangspunten zoals die benoemd zijn in de kadernota Begroting 2019, is in de begroting 2019 rekening gehouden met een trendmatige stijging van de OZB en de legestarieven met 2,0%. Naast deze trendmatige indexering zorgen areaaluitbreidingen voor een stijging van de belastingopbrengst in 2019 ten opzichte van 2018.

Sinds maart 2017 zijn de teams Belastingen Ple1n en Belastingen Boxtel overgegaan in het Team Belastingen Woz en Invordering. In het bedrijfsplan van MijnGemeenteDichtbij is opgenomen om alle belastingtaken zelf uit te voeren. Op basis hiervan is besloten om in 2018 de afvalstoffenheffing en rioolheffing te implementeren en dit in 2019 zelf op te leggen. Door de belastingen vanuit één organisatie op te leggen geeft dat de inwoners en bedrijven een transparanter beeld van de belastingen die de gemeente oplegt.

Een wetswijziging verplicht de gemeenten om per 2022 de herwaardering van het onroerend goed uit te voeren op basis van oppervlakte (nu is de inhoud nog een bepalende factor). Dit betreft een grootschalig project waarbij de kwaliteit van de gegevens binnen o.a. de Basisregistraties Woz en BAG worden geoptimaliseerd.

Het beleid per belastingsoort

Onroerende zaakbelasting De Onroerende zaakbelasting (OZB) is een gemeentelijke belasting die geheven wordt over de vastgestelde waarde van elke onroerende zaak. De OZB wordt aangemerkt als een algemene heffing/dekkingsmiddel. Hiervoor is geen specifieke onderbouwing van de tarieven noodzakelijk.

De hoogte van de tarieven beweegt rond het landelijk gemiddelde. De geraamde opbrengst wordt als taakstellend aangemerkt. Dit heeft een aantal voordelen:

Hiermee bestaat er duidelijkheid voor het belastingjaar over de berekeningswijze van tarieven.

Het is praktisch uitvoerbaar.

Het geeft geen afhankelijkheid van de ontwikkelingen op landelijk niveau.

Er wordt rekening gehouden met de waardeontwikkeling van het onroerend goed.

De opbrengst ligt (met uitzondering van de areaalmutaties) vast.

140

______________________________________________________


Voor 2019 zullen de opbrengsten met het inflatiepercentage worden verhoogd. In de Kadernota 2019 is opgenomen dat vanaf 2021 (indien financieel haalbaar) de tarieven niet met een indexering verhoogd worden. Dit betekent dat de totale opbrengst nog uitsluitend zal stijgen met effecten uit de zogenaamde areaaluitbreiding.

De tarieven 2019 worden gebaseerd op de WOZ-waarde per peildatum 1 januari 2018. Deze is nu nog niet bekend en daarom wordt in deze begroting gerekend met een landelijk gemiddelde waardemutatie zoals die kenbaar zijn gemaakt in de meicirculaire 2018. Dat is een waardestijging van 7% voor de woningen en een waardestijging van 1% voor niet-woningen.

In beginsel worden de OZB-tarieven voor 2019 in december definitief vastgesteld. Deze worden dan gebaseerd op de dan wel bekende WOZ-waarden per 1 januari 2018 van het onroerend goed.

Als het nodig is worden de tarieven voorlopig vastgesteld in december. De hoogte wordt dan bepaald opdat de tarieven naar beneden bijgesteld kunnen worden waarbij rekening is gehouden met de taakstellende opbrengst. Immers tarieven kunnen in de loop van het belastingjaar niet hoger vastgesteld worden. Zij mogen wel naar beneden bijgesteld worden.

Hondenbelasting De hondenbelasting wordt aangemerkt als een algemene heffing/dekkingsmiddel. Hiervoor is geen specifieke onderbouwing van de tarieven noodzakelijk.

De hondenbelasting is per 1 januari 2019 afgeschaft. De verordening Hondenbelasting wordt ingetrokken.

Toeristenbelasting De toeristenbelasting wordt aangemerkt als een algemene heffing/dekkingsmiddel. Hiervoor is geen specifieke onderbouwing van de tarieven noodzakelijk.

De hoogte van de tarieven beweegt rond het landelijk gemiddelde.

Voor 2019 wordt een tarief voorgesteld van € 1,55 (tarief 2018 en indexering 2019).

Rioolheffing Het tarief wordt gebaseerd op het laatstelijk vastgesteld verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP).

De dekking bedraagt in het meerjarig perspectief maximaal 100%.

Het vGRP is in 2017 vastgesteld. Er zijn geen redenen om hier op dit moment van af te wijken. Bij de eerstvolgende update onderzoeken we of harmonisatie van structuur-opzet-financieel tot de mogelijkheden behoort.

Alle lasten en baten worden gebaseerd op de doorrekening van alle onderhoudskosten en investeringsplannen voor een periode van 60 jaren. Hierdoor wordt berekend dat op basis van het te indexeren tarief in een periode van 30 jaren de voorziening afgebouwd wordt tot nihil.

141

______________________________________________________


Een resultaat in een jaar wordt gestort of onttrokken aan de voorziening Riolering.

Onderbouwing tarieven riolering

(bedragen x € 1.000) Werkelijk 2017 Begroot 2018 Begroot 2019

bijdrage inzet MijnGemeenteDichtbij 366 379 385

energiekosten 87 95 95

inhuur personeel 0 14 14

kapitaallasten 318 373 326

kosten aanslagoplegging 47 48 48

kwijtscheldingen 21 10 10

overige goederen en diensten 324 351 366

Reserveringen/ voorzieningen 630 478 519

compensabele BTW 97 110 110

Totaal lasten 1.889 1.858 1.874

leges en andere rechten 1.889 1.840 1.874

Totaal baten 1.889 1.840 1.874

Dekkingsresultaat 0

18

0

Dekkingspercentage 100% 100% 100%

Afvalstoffenheffing In de Kadernota 2019 is een aantal ontwikkelingen genoemd die invloed hebben op de afvalstoffenheffing: Kringloop Het Goed

Aanbesteding contract milieustraat

Omgekeerd inzamelen (pilot)

Afbouw stortplaats Vlagheide: Op basis van de begroting 2019 van Stadsgewest Vlagheide ontstaat naar verwachting een tekort van ongeveer € 326.000. Dit tekort wordt meegenomen voor het jaar 2021. Is wel een risico wanneer deze uitgaven eerder komen.

142

______________________________________________________


In 2018 wordt ook een Europese aanbesteding voorbereid voor het huis-aan-huis inzamelen van afval vanaf 2019. De te verwachten financiële gevolgen zijn nog niet meegenomen voor het jaar 2019.

Onderbouwing tarieven afval

(bedragen x € 1.000)

Werkelijk 2017

Begroot 2018

Begroot 2019


kapitaallasten 11 11 11

kosten aanslagoplegging 108 109 111

kwijtscheldingen 20 16 16

overige goederen en diensten 1.433 1.684 1.821

reserveringen voorzieningen 71 0

compensabele BTW 347 320 325

Totaal lasten 2088 2.386 2.462

leges en andere rechten 1.737 1.625 1.725

overige bijdragen 651 563

571

resultaat, vrijval egalisatievoorziening tarieven

144 102 166

Totaal baten 2.088 2.290 2.462

Dekkingsresultaat 0 96 0


143

______________________________________________________


Leges omgevingsvergunning De leges omgevingsvergunning zijn gebaseerd op de laatst bekende inzet van menskracht per af te geven vergunning. In combinatie met de omvang van het tarief en het aantal af te geven vergunningen verwachten wij een 100% kostendekking te kunnen realiseren. Voorstel voor 2019 is om de tarieven maximaal trendmatig te verhogen.

Onderbouwing tarieven omgevingsvergunning


Werkelijk 2017 Begroot 2018 Begroot 2019

bijdrage inzet MijnGemeenteDichtbij 758,1 814,2 835,1

correctie i.v.m. overige ureninzet toezicht

en handhaving -290,9 -77,2 -111,3

kosten aanslagoplegging 23,0 23,0 23,0

overige goederen en diensten 4,8 15,2 15,5

resultaatbestemming 171,4 0,0 0,0

Totaal lasten 666,4 775,2 762,3

leges en andere rechten 621,4 730,2 762,3

resultaatbestemming 45,0 45,0 0

Totaal baten 666,4 775,2 762,3

Dekkingsresultaat 0 0 0

Dekkingspercentage 100 % 100 % 100 %

144

______________________________________________________


Leges dienstverlening/burgerzaken De leges burgerzaken worden voor een deel bepaald door de van Rijkswege vastgestelde (maximum) bedragen. Voor zover deze Rijkstarieven niet van toepassing zijn, kan de gemeente het zelf bepalen en worden de tarieven in 2019 trendmatig verhoogd. Van elke dienstverlening is een geschatte inzet van menskracht de basis voor het bepalen van die tarieven. 100% kostendekking is vanwege de door het rijk opgelegde maximering van de tarieven niet haalbaar.

Onderbouwing tarieven burgerzaken (bedragen x € 1.000)

Werkelijk 2017 Begroot 2018 Begroot 2019


inhuur personeel 0 0 0


rijksleges 228 224 120

Totaal lasten 796 807 687

leges en andere rechten 566 566 469

Totaal baten 566 566 469

Dekkingsresultaat (tekort) 230 241 218


145

______________________________________________________


Marktgelden Vanaf 2019 zijn de markten in de gemeente Sint-Michielsgestel geprivatiseerd. Vandaar dat geen tarieven voor marktgelden zijn opgenomen.

Onderbouwing tarieven markt (bedragen x€1000)

Werkelijk 2017

Begroot 2018

Begroot 2019



Totaal lasten 64 69 71

leges en andere rechten 40 53 54

Totaal baten 40 53 54

Dekkingsresultaat -24 -17 -17

Dekkingspercentage 62,9% 76,8% 76,1%

146

______________________________________________________


De tarieven en de verwachte opbrengsten Belasting Besluit

tarieven 2018

Tarief 2018 Voorstel tarieven 2019

OZB woningen Januari 2018

0,1395% van de WOZ-waarde

*)

0,1400 % van de WOZ-waarde *)

OZB

niet-woningen eigenaar

Januari 2018


**)

0,2399 % van de WOZ-waarde **)

OZB

niet-woningen gebruiker

Januari 2018


**)

0,1653 % van de WOZ-waarde **)

Hondenbelasting December 2017

€ 70 voor 1 hond;

€ 103 voor de 2e en de volgende per hond;

€ 347 voor geregistreerde kynologische kennels

Niet meer van toepassing

Toeristenbelasting December 2017

€ 1,52 per overnachting;

€ 0,25 per overnachting bij groepen > 10 in de leeftijd van 12-18 jaar;

€ 0,15 per overnachting bij groepen > 10 in de leeftijd van 0-12 jaar

€ 1,55 per overnachting;

€ 0,25 per overnachting bij groepen > 10 in de leeftijd van 12-18 jaar;

€ 0,15 per overnachting bij groepen > 10 in de leeftijd van 0-12 jaar

Rioolheffing December 2016

€ 117,84 Vastrecht per aansluiting;

€ 0,34 per m3 verbruikt/afgevoerd water.

€120,24 Vastrecht per aansluiting;

€ 0,36 per m3 verbruikt/afgevoerd water.

Afvalstoffenheffing December 2017

€ 68,04 vastrecht per aansluiting;

Per containerlediging:

€ 78,24 vastrecht per aansluiting;

Per containerlediging:

147

______________________________________________________


€ 1,84 restafval 60 liter



€ 0,94 groenafval 60 liter


€ 90,00 appartementencomplex






€ 103,56 appartementencomplex

Leges omgevingsvergunning

December

2017

Indexering met 1,5% tenzij regelgeving anders vereist.


Leges Dienstverlening December

2017



Marktgelden December

2017


Niet meer van toepassing

148

______________________________________________________


Opbrengsten belastingen en heffingen

belasting/heffing begrote

opbrengst 2018 (x € 1.000)

begrote opbrengst 2019 (x €

1.000)

Toelichting

Onroerende zaakbelastingen woningen eigenaar

4.851 4.948

Onroerende zaakbelastingen niet-woningen eigenaar

761 776

Onroerende zaakbelastingen niet-woningen gebruiker

433 442

Hondenbelasting 147 NVT

Toeristenbelasting 92 104

Rioolheffing 1.816 1.850

Afvalstoffenheffing 1.615 1.606

Leges omgevingsvergunning 467 762

Leges Dienstverlening 548 394

Marktgelden 53 n.v.t

Totaal 10.783 10.936

Aanduiding van de lokale lastendruk Bij de beoordeling van de gemiddelde belastingdruk worden de Afvalstoffenheffing, de Rioolheffing onderdeel woningen en de Onroerende zaakbelasting woning betrokken. Voor de vergelijking zijn de gegevens uit de Atlas van de lokale lasten 2018 gebruikt.

Landelijk geeft de lokale lastendruk het volgende resultaat over het afgelopen begrotingsjaar.

Coelo Atlas 2018 Landelijk gemiddeld *) Sint-Michielsgestel Rangnummer

Meerpersoonshuishouden 721€ 748€ 202

Eenpersoonshuishouden 654€ 668€ niet bekend

*) 388 gemeenten, nummer 1 is de goedkoopste

149

______________________________________________________


Overzicht gemeentelijke tarieven Coelo Atlas Overzicht tarieven 2018 SMG BOX landelijk

OZB tarief woningen 0,1395 0,1296 0,1180%

OZB tarief eigenaar niet-woningen 0,2370 0,2752 0,270%

OZB tarief gebruiker niet-woningen 0,1547 0,2201 0,2043%

Afvalstoffenheffing eenpersoonshuishouden 117 147 205

Afvalstoffenheffing meerpersoonshuishouden 166 208 253

rioolheffing huishoudens eenpersoonshuishouden 134 168 176

rioolheffing huishoudens meerpersoonshuishouden 164 168 194

rioolheffing bedrijven, waterverbruik 500 m3 288 639 333

woonlasten eenpersoonshuishouden 668 630 654

woonlasten meerpersoonshuishouden 748 691 721

toeristenbelasting per nacht 1,52 0,93 1,98

hondenbelasting 70,00 0,00 49,84

paspoort 64,76 65,30 65,22

identiteitskaart 50,66 51,08 51,00

rijbewijs 38,99 39,45 39,20

uittreksel BRP 9,50 11,50 11,19

Omgevingsvergunning 45.000 euro 1865 1970 1.334

Kwijtscheldingsbeleid Als een belastingplichtige (natuurlijke persoon), geen of weinig financiële middelen heeft om de belastingaanslag voor de gemeentelijke heffingen te kunnen voldoen, kan onder voorwaarden aan deze belastingplichtige kwijtschelding worden verleend. De beoordeling wordt gebaseerd op het wettelijk vastgestelde toetsingsinkomen en –vermogen. Het kwijtscheldingspercentage wordt gebaseerd op de zogenaamde 100%-norm.

Kwijtschelding wordt verleend voor de Onroerende zaakbelasting, Afvalstoffenheffing, Rioolheffing. De overige heffingen zijn uitgezonderd van kwijtschelding.

Geraamde kwijtschelding voor het jaar 2019:

Afvalstoffenheffing € 16.000 Rioolheffing € 10.000

150

______________________________________________________


Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Inleidende tekst Op basis van de in december 2015 door de raad vastgestelde financiële verordening neemt het college in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing bij de begroting tenminste de verplichte onderdelen op in de ontwerpbegroting. In artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is het volgende opgenomen:

1. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen:

a. de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken;

b. alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie.

2. De paragraaf betreffende het weerstandsvermogen en risicobeheersing bevat ten minste:

a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico's; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico's; d. een kengetal voor de:

i. 1a°. netto schuldquote; ii. 1b°. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen;

iii. 2°. solvabiliteitsratio; iv. 3°. grondexploitatie; v. 4°. structurele exploitatieruimte; en

vi. 5°. belastingcapaciteit. e. een beoordeling van de onderlinge verhouding tussen de kengetallen in

relatie tot de financiële positie.

De gemeente Sint-Michielsgestel heeft in 2005 de nota Weerstandsvermogen en risicomanagement vastgesteld waaraan tot met heden invulling is gegeven.

De weerstandscapaciteit Om de weerstandscapaciteit van de gemeente in beeld te brengen wordt beoordeeld of de gemeente bij een risicoscenario de schuldverplichtingen in de toekomst kan blijven nakomen zonder dat de uitgaven aan en de investeringen in noodzakelijke publieke voorzieningen in de knel komen.

De weerstandscapaciteit bestaat uit de incidentele en structurele weerstandscapaciteit.

Bij de incidentele capaciteit gaat het om de mogelijkheid tot opvangen van calamiteiten en eenmalige tegenvallers zonder dat het invloed heeft op voortzetting van taken op het vastgestelde niveau. Hiertoe rekenen we de middelen post onvoorzien, algemene (risico) reserve en stille reserves.

Met de structurele capaciteit worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen zonder dat dit ten koste gaat van uitvoering van de bestaande taken. Hiertoe rekenen we de middelen eventuele begrotingsruimte en onbenutte belastingcapaciteit.

151

______________________________________________________


Aanwezige weerstandscapaciteit

Incidenteel Een positief exploitatieresultaat is als post onvoorzien opgenomen in de meerjarenbegroting

Op basis van eerdere besluitvorming is de Algemene risicoreserve aangemerkt als primair weerstandsvermogen. Mocht deze onvoldoende zijn dan wordt de Vermogensreserve aangemerkt als secundair weerstandsvermogen. Het beleid is erop gericht de gewogen risico’s af te kunnen dekken door het primaire weerstandsvermogen.

Stille reserves (vooral opgesloten in panden en gronden als de marktwaarde uitkomt boven de boekwaarde) rekenen we niet mee bij de bepaling van de weerstandscapaciteit en wel om de volgende redenen:

de waardering van de stille reserves is vaak discutabel en op basis van schattingen stille reserves zijn vaak niet op korte termijn in geld om te zetten

Structureel Onder het programma Ruimtegevend bestuur, is de begrotingsruimte behorend bij deze meerjarenbegroting 2018-2021 opgenomen. Tekorten zijn op basis van bestendige gedragslijn onttrokken aan de Vrije investeringsreserve. De begrotingsruimte bedraagt hiermee voor de jaren 2018-2021 respectievelijk € 12.600, € 786.200, € 1.157.100 en € 1.427.800.

Op basis van de eerder geformuleerde beleidskaders ten aanzien van de omvang van de belastingheffing wordt geconcludeerd dat de heffing geen ruimte biedt. Immers de omvang van de heffing beweegt rond het landelijk gemiddelde.

Als onbenutte belastingcapaciteit op basis van artikel 12-uitkering van het Rijk aangemerkt wordt, dan wordt deze berekend door rekening te houden met de eisen die worden gesteld aan de eigen heffingen om in aanmerking te komen voor een zogenaamde artikel 12-uitkering van het Rijk. Deze eisen zijn: 100% kostendekking voor riolering en reiniging en een redelijk peil van de OZB-inkomsten. Voor 2018 is het OZB-percentage van de WOZ-waarde voor toelating tot artikel 12 door het Rijk vastgesteld op 0,1952 (was 0,1927 voor 2017). Het tarief 2018 bedraagt 0,1410%. Er is dan een ruimte van ongeveer 38 % van de verwachte OZB-opbrengsten. Een bedrag van ongeveer € 2,25 miljoen.

De risico's

Wat is een risico? In de literatuur en in de praktijk zijn er verschillende opvattingen over wat een risico is. Het is dan ook noodzakelijk om een eenduidige definitie te geven. Voor de risicoanalyse wordt er vanuit gegaan dat een risico bestaat uit 3 elementen:

Gebeurtenis: activiteit of gegeven met (financiële) gevolgen

Kans: de inschatting of deze gebeurtenis zich zal voordoen

Effect: de consequentie(s) van het optreden van het risico

152

______________________________________________________


Een risico kan het best als volgt geformuleerd worden; het verschil tussen uitgangspunten en de afwijking op die uitgangspunten dat zich, gegeven een bepaald materieel reëel scenario, op termijn kan voordoen.

Risico’s die afgedekt zijn door verzekeringen of waarvoor middelen beschikbaar zijn in de vorm van exploitatiebudgetten, voorzieningen of specifieke reserves worden wel benoemd maar niet gewogen. De risico’s die niet zijn afgedekt via verzekeringen, voorzieningen of specifieke reserves zijn hieronder vermeld.

Risico's afdekken door verzekeringen De gemeente heeft verschillende verzekeringen afgesloten. Wanneer de gemeente wordt geconfronteerd met een claim van een derde kan dit meestal worden verhaald op de verzekering. Zo ook bij schadegevallen. Het is wel zaak dat de gemeente in deze niets te verwijten valt. Er moet schadepreventief gewerkt worden, o.a. door voldoende onderhoud te plegen, het correct naleven van bestaande procedures en het goed gemotiveerd afhandelen van bezwaarschriften.

Risico's afdekken door beheer- en onderhoudsplannen Risico’s van achterstallig onderhoud beheerst de gemeente door het opstellen van beheerplannen. In onze gemeente zijn beheerplannen met daarbij horende budgetten opgesteld voor wegen, groen, verlichting, riolering, kunstwerken, sportaccommodaties en speeltoestellen. De daarbij horende voorzieningen zijn op het vereiste niveau. Voor het onderhoud van gemeentelijke gebouwen zijn onderhoudsplannen opgesteld hiervoor is een voorziening beschikbaar. Deze wordt jaarlijks 2 maal doorgerekend op toereikendheid.

Onderscheid in risico's De kwantificering van een risico is vaak lastig, evenals de bepaling van de kans dat het risico daadwerkelijk zal gaan optreden. Daarom maken we voor de kans een onderscheid tussen hoog (75%), midden (50%) en laag (25%). Door de financiële indicatie van het risico te vermenigvuldigen met de kans ontstaat het financieel effect.

We maken voorlopig geen onderscheid tussen incidentele en structurele effecten. Aangenomen wordt dat structurele effecten met structurele maatregelen afgedekt worden binnen of direct na de planperiode. De afwijking binnen de planperiode merken we tot die tijd als incidenteel aan. De jaarlijkse risico’s worden opgeteld.

153

______________________________________________________


Risico’s met een financieel effect Omschrijving in €1000 Geschat risico Kans Kans x Effect

Grondexploitatie 1.654

Wachtgelden bestuurders

400 50% 200

Aanbestedingsprocedure 225 50% 112

Prijsontwikkelingen p.m. p.m.

Garantiestellingen 500 50% 250

Civiele procedures en aansprakelijkstellingen

150 75% 112

Uitkering uit het gemeentefonds

-500 tot 500 50% 0

Vennootschapsbelasting overheidsbedrijven

0 50% 0

Fiscaliteit sport p.m. p.m.

TOTAAL 2.628

Toelichting

Grondexploitatie In het meerjarenprogramma Grondbedrijf functie (MPG) zijn de risico’s geïnventariseerd. De uitgevoerde risicoanalyse heeft geleid tot een totaal gewogen risicobeslag van € 1.654.000.

Voor de onderbouwing van dit bedrag wordt verwezen naar de risicoanalyse MPG van voorjaar 2017.

Wachtgelden bestuurders Minimaal eens in de 4 jaar bestaat het risico van wisseling van bestuurders. Voor aftredende collegeleden geldt dat zij gedurende een bepaalde periode van maximaal 3 jaar en 2 maanden recht kunnen hebben op wachtgeld. Uitgaande van het huidige college kan door 2 wethouders een beroep gedaan worden op een wachtgelduitkering. Hiervoor zijn in de begroting geen middelen beschikbaar.

Niet uitvoeren correcte procedures aanbestedingen Bij een aanbesteding zijn diverse juridische aspecten van toepassing, de aanbestedingsprocedure in praktische zin is nogal complex. Door de concurrentie in de

154

______________________________________________________


markt is men alert op een eventuele omissie en juridische procedures worden steeds sneller aangespannen. Opgemerkt is dat het niet naleven van de regels de gemeente kwetsbaar maakt voor claims van concurrente leveranciers die menen door het handelen van de gemeente benadeeld te zijn.

Procedure rondom aanbesteding en de aanbestedingsregels worden getoetst en indien nodig aangescherpt en geharmoniseerd (Gemeente Boxtel, Gemeente Sint-Michielsgestel en het samenwerkingsverband MijnGemeenteDichtbij). Daarom ramen wij het risico pro memorie.

Risico’s samenwerking Samenwerken leidt tot risico’s die moeilijker beïnvloedbaar zijn door de individuele gemeente. Hoewel de bewaking van de voortgang door middel van de planning en control-cyclus steeds verder versterkt wordt, leiden deze toch tot risico’s. De door de samenwerkingsverbanden gekwalificeerde risico’s beslaan een omvang van ongeveer € 225.000. Onder de paragraaf verbonden partijen zijn die risico’s verwoord.

In de begroting van het samenwerkingsverband MijnGemeenteDichtbij zijn risico’s benoemd maar niet gekwantificeerd en gewogen. De nader in te vullen taakstelling bedraagt nog € 0,9 miljoen in 2021. In verband met het (nog) ontbreken van een strategische aanpak (realisatie najaar 2017) wordt voor dit deel het risico voor de planperiode gebaseerd op € 3,5 miljoen met een aandeel van 46%. Het risicoprofiel wordt als laag aangemerkt.

Prijsontwikkelingen Met het bevriezen van de budgetten tot en met 2017, een indexering van 1,5% vanaf 2018 en een loonkostenontwikkeling van 2,25% in 2018 en 1,5% voor 2019 en verder is ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen jaren 1,7% kostenstijging een risico aanwezig dat onvoldoende budgetten beschikbaar zijn om de normale taakuitvoering te borgen.

Echter mede door de lage inflatie van de afgelopen jaren en de lage rentestand ramen wij dit risico pro memorie.

Garantiestellingen De gemeente heeft zich in het verleden garant gesteld voor de betaling van rente en aflossing van afgesloten geldleningen door instellingen en verenigingen. Weliswaar wordt het risico geminimaliseerd door de jaarlijkse toetsing van de jaarstukken, maar deze toetsing is achteraf. De totale garantiestelling bedraagt ongeveer € 10 miljoen. Het risico wordt becijferd op 5% met een midden risico profiel.

Civiele procedures en aansprakelijkheidsstellingen Gelet op de maatschappelijke ontwikkelingen moeten wij er vanuit gaan dat zowel privaatrechtelijk als bestuurlijk procedures tegen de gemeente opgestart worden en wij als eigenaar aansprakelijk gesteld kunnen worden. Hoewel dit fenomeen moeilijk te kwantificeren is ramen wij dit risico op € 150.000 met een hoog risicoprofiel.

155

______________________________________________________


Uitkering Gemeentefonds Naast de aanpassing van het accres zijn de jaarlijkse aanpassingen in de uitkeringsbasis van belang (vooral mutaties in aantallen bijstandsontvangers, woonruimten en inwoners, maar ook leerlingenaantallen onderverdeeld naar diverse soorten onderwijs). Hierbij spelen landelijke ontwikkelingen een rol, maar ook lokale ontwikkelingen.

Binnen de Gemeentefondsuitkering is voor het BTW Compensatie Fonds (BCF) een plafond afgesproken. Indien dit landelijk overschreden wordt, vindt een korting op de Gemeentefondsuitkering plaats. Bij de meicirculaire 2017 was nog sprake van ruimte onder het BCF-plafond.

Om er voor te zorgen dat de OZB jaarlijks niet te veel toeneemt heeft de rijksoverheid met de Vereniging Nederlandse Gemeenten een bovengrens afgesproken voor de stijging van het ozb-tarief.

Deze macronorm is in 2015 en 2016 overschreden, maar voor 2017 geldt dat de landelijke stijging binnen de norm is gebleven. De macronorm voor 2018 is vastgesteld op 3,1 procent. De norm is niet in de wetgeving vastgelegd, maar het Rijk kan wel besluiten sancties op te leggen als gemeenten (macro gezien) zich niet aan de afspraken houden. Tot op heden zijn geen sancties opgelegd. In de begroting is voor 2018 een stijging van de OZB woningen en niet woningen voorzien van 3,5%, derhalve meer dan toegestaan volgens de macronorm.

Door gewijzigde wetgeving, o.a. het afsluiten van de toegang tot de wet sociale werkvoorziening, stijgt het aantal bijstandsontvangers de komende jaren. Hiermee rekening houdend valt nog af te wachten in hoeverre de decentralisaties in het sociale domein budgettair neutraal kunnen worden uitgevoerd. Door de openeinde regelingen zijn er op dit punt risico’s voor de gemeente.

De door het kabinet Rutte II doorgevoerde bezuinigingen op apparaatslasten gemeenten i.v.m. opschaling gemeenten kennen een oplopend bedrag gedurende nog een groot aantal jaren. Hoewel de vorming van 100.000+ gemeenten van de baan is, heeft het kabinet besloten de daaraan gekoppelde bezuiniging te handhaven. Deze bezuiniging kan oplopen tot ongeveer € 1,5 miljoen. Tot en met 2020 is deze korting i.v.m. bezuinigingen op apparaatslasten gemeenten in onze begroting verwerkt, maar de verhogingen 2022-2025 zijn nog te gaan.

Inmiddels zijn de Tweede Kamer verkiezingen 2017 geweest. Een nieuw regeerakkoord is er nog niet, maar de op basis van de relevante partijprogramma’s is het mogelijk dat een verdere bezuiniging wordt doorgevoerd op het ambtelijk apparaat met een als gevolg een korting op het Gemeentefonds.

Vennootschapsbelasting overheidsbedrijven Gemeentelijke activiteiten die in concurrentie plaatsvinden in het economisch verkeer vallen met ingang van 2016 onder de vennootschapsbelasting. In dit verband valt onder andere te denken aan verhuur van gebouwen en grondexploitatie waarvan over de fiscale winst vennootschapsbelasting moet worden betaald.

Uit een uitgevoerd onderzoek is naar voren gekomen dat Sint-Michielsgestel niet onderworpen zal worden aan de vennootschapsbelasting dan wel dat er sprake is van

156

______________________________________________________


objectieve vrijstellingen. De gemeente moet wel jaarlijks onderbouwen dat de Vpb-plicht voor haar niet van toepassing is.

Eerder realiseren investeringen Alle investeringen zijn financieel geplaatst in de laatste jaarschijf. Er is dus niet gekozen voor het ramen in de jaarschijf en vervolgens het ramen van onderuitputting. Het is mogelijk dat deze naar voren gehaald worden. Op basis van het aangegeven investeringsmoment wordt het risico becijferd. Uitgaande van eerder te betalen rente en eerder de verantwoorden afschrijvingslasten.

Vlagheide Herinrichting en exploitatie van het gebied voormalige stortplaats Vlagheide en het te bereiken doelvermogen van het nazorgfonds hebben te kampen met financiële tegenvallers. Op basis van de concept begroting 2018 van Stadsgewest Vlagheide ontstaat naar een verwachting een tekort van € 225.000.

Fiscaliteit Sportbesluit In het Bridport-arrest (19 december 2013, zaak C-495/12) oordeelt het Hof van Justitie van de EU dat de btw-vrijstelling voor (niet winst beogende) sportdiensten niet alleen geldt voor diensten van sportorganisaties aan hun leden, maar ook voor diensten door sportorganisaties aan niet-leden (volgens de Europese btw-richtlijn).

De Staatssecretaris heeft aangegeven dat vanwege het Bridport-arrest Nederland de btw-wetgeving inzake sport moet aanpassen. De aanpassing leidt er toe dat het gelegenheid geven tot sportbeoefening (zonder winstoogmerk) voortaan vrijgesteld zal zijn van heffing van btw. Dit betekent een btw nadeel, met name omdat de btw op investeringen en exploitatie niet meer terug vorderbaar zal zijn.

Met het verruimen van de btw-sportvrijstelling per 1 januari 2019 verandert het landschap van de financiering van sportaccommodaties. Het recht op vooraftrek van btw die aan gemeenten in rekening is gebracht over de kosten die toerekenbaar zijn aan de ter beschikkingstelling van sportaccommodaties vervalt.

De rijksoverheid zal de gemeenten voor dit nadeel compenseren via de nieuwe specifieke-uitkering Sport (SPUK Sport). Gemeenten zullen om in aanmerking te kunnen komen vóór 1 december 2018 een aanvraag moeten indienen waarbij zij alle btw belaste kosten in kaart brengen met betrekking tot de bouw, het onderhoud van sportaccommodaties en het beheer van sport en de aanschaf en het onderhoud van sportmaterialen. De kosten die voor de aanvraag in aanmerking komen betreffen uitsluitend kosten die vanaf 1 januari 2019 gemaakt zijn.

Met Prinsjesdag zal de definitieve regeling opgevoerd worden vanuit het Rijk. Het is niet de intentie vanuit het Rijk om een btw nadeel te creëren voor de sport. De uitwerking van de nieuwe regeling zal uitwijzen hoe de nieuwe organisatie omtrent de sportstichtingen ingericht kan/moet worden.

157

______________________________________________________


Weerstandsvermogen De omvang van de risico’s is afgenomen en kan geheel gedekt worden uit het primaire weerstandsvermogen.

Gewogen risico’s: € 2.628.000

Primair weerstandsvermogen ultimo 2018 € 4.405.000

Ofwel een dekkingsgraad van 167 %.

Kengetallen Zoals in het begin van deze paragraaf vermeld moet met ingang van de begroting 2016 een set van vijf financiële kengetallen te worden opgenomen. De invoering van deze set van vijf kengetallen is bedoeld om de financiële positie voor bestuurders en raadsleden inzichtelijker te maken. Per kengetal wordt een korte beoordeling gegeven.

1. a Netto schuldquote De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de begrotingsomvang.

netto schuldquote per 31 december rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

4,35% 14,50% 4,50%

Een netto schuldquote tussen 0% en 100% wordt door de VNG als normaal beoordeeld, bij een percentage >100% is voorzichtigheid geboden. Er zijn gemeenten zoals onze gemeente die weinig vreemd vermogen op hun balans hebben staan.

1.b Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen Om inzicht te verkrijgen in hoeverre sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Op die manier wordt duidelijk in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast.

De wijze waarop de netto schuldquote gecorrigeerd voor de doorgeleende gelden wordt berekend is gelijk aan de netto schuldquote, met dien verstande dat bij de financiële activa ook alle verstrekte leningen worden opgenomen.

netto schuldquote per 31 december rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen

-2,03% 8,06% -1,24%

2. De solvabiliteitsratio Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat uit de reserves de Algemene reserve (inclusief jaarresultaat) en de bestemmingsreserves.

158

______________________________________________________


Solvabiliteitsratio rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

42,23% 46,85% 51,65%

De VNG beoordeelt een solvabiliteitsratio tussen 30% en 80% als normaal. Voor onze gemeente is de verhouding als acceptabel aan te merken.

3. Kengetal grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting of jaarstukken (ingevolge artikel 17, onderdeel c, van het BBV) en uitgedrukt in een percentage. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen.

Kengetal grondexploitatie rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

5,95% 6,96% -3,44%

Een lagere boekwaarde en daarmee een lager percentage is in dit geval gunstig.

4. Structurele exploitatieruimte Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte er is om tekorten of extra lasten te kunnen opvangen. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Bij incidentele lasten of baten gaat het om eenmalige zaken die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarvan het omgekeerde geldt. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten (zie artikel 17, onderdeel c, van het BBV) en uitgedrukt in een percentage.

Structurele exploitatieruimte rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

0,81% 0,63% 1,78%

Geconcludeerd kan worden dat op dit punt de flexibiliteit van de begroting toeneemt.

5. Belastingcapaciteit: Woonlasten meerpersoonshuishouden De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Coelo publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een woning met gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente.

159

______________________________________________________


De belastingcapaciteit van de gemeente wordt berekend door de totale woonlasten voor een meerpersoonshuishouden in jaar t (voor 2019 begroot op € 748) te vergelijken met het landelijk gemiddelde in jaar t-1 (€ 721) en uit te drukken in een percentage. Hierbij moet worden aangetekend dat hier wordt uitgegaan van een meerpersoonshuishouden van 2 personen of meer in een huis met een gemiddelde WOZ-waarde, een rioolheffing gebaseerd op een verbruik van 60 m3 waterverbruik per persoon en een afvalstoffenheffing gebaseerd op een meerpersoonshuishouden verhoogd met 18 ledigingen 140 liter container diftar.

Woonlasten meerpersoonshuishouden rekening 2017 begroting 2018 begroting 2019

99,56% 99,82% 103,81%

De belastingdruk ligt ongeveer op het landelijk gemiddelde.

160

______________________________________________________


Kapitaalgoederen

Inleidende tekst 1. De paragraaf betreffende het onderhoud van kapitaalgoederen bevat tenminste de

volgende kapitaalgoederen:

a. wegen

b. riolering

c. water

d. groen

e. speeltoestellen

f. begraafplaatsen

g. gebouwen

2. Van de kapitaalgoederen, bedoeld onder 1, worden aangegeven:

a. het beleidskader

b. de uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties

c. de vertaling van de financiële consequenties in de begroting.

Onze gemeente heeft een groot buitengebied. Verder zijn in het binnengebied veel gemeentelijke voorzieningen die van invloed zijn op hoe mensen wonen, werken en recreëren. De kwaliteit van de kapitaalgoederen zoals gebouwen, wegen, openbare verlichting en groen, worden mede bepaald door de wijze waarop deze worden beheerd en onderhouden. Het beleid van onze gemeente op dit terrein is vastgelegd in diverse beleid- en beheerplannen.

Wegen (inclusief Openbare verlichting) Het jaarbudget voor het beheer, uitvoering en regulier onderhoud voor wegbeheer bedraagt in 2019 afgerond € 1.058.700 (exclusief kapitaallasten en doorbelasting vanuit MGD).

Hierbij is onderscheid te maken in:

groot wegenonderhoud € 533.700

overig wegenonderhoud € 174.900

openbare verlichting € 174.900

civiele kunstwerken € 16.600

161

______________________________________________________


Groot wegenonderhoud Het jaarlijks groot onderhoud van wegen is gekoppeld aan een periodieke controle van het wegenbestand. Elke 5 jaar wordt een Wegenbeheerplan opgesteld volgens de actuele CROW systematiek in combinatie met visuele inspecties. Het meest recente plan dateert van 2018 voor de periode 2019- 2023. Hieruit is naar voren gekomen dat een kwaliteitsverbetering nodig is om met name het afgesproken onderhoudsniveau in het kader van rijcomfort, veiligheid en voorkomen volgschade te kunnen realiseren. Ter stimulering van recreatieve mogelijkheden in het buitengebied zal daarnaast extra aandacht worden geschonken aan kwalitatieve opwaardering van fietsen wandelpaden.

Overig wegenonderhoud Naast het groot wegenonderhoud stellen we jaarlijks budgetten vast voor overig wegenonderhoud.

Dit betreft onder meer:

Klein herstelwerk ter borging veiligheid weggebruiker

Constructief onderhoud bermen

Onderhoud verkeersborden, markeringen en overig wegmeubilair

Schoonhouden van de wegen, onkruidbestrijding

Gladheidsbestrijding

Openbare verlichting Het Beleidsplan Openbare verlichting geldt voor de periode 2011- 2017 en zal in 2019 worden geactualiseerd. Daarin betrekken we een onderzoek om bepaalde fietsroutes in het buitengebied te voorzien van detectie c.q. dynamische verlichting. Door middel van jaarlijkse herverlichting was de ombouw van geel naar wit licht in de woonkernen al in 2010 afgerond. Daarna is de openbare verlichting in het buitengebied omgebouwd naar LED en zijn beperkt fietsroutes voorzien van extra LED verlichting als gevolg van de effecten revitalisering N617.

Bij nieuwe plannen, ontwikkelingen of infrastructurele reconstructies voeren we de openbare verlichting standaard uit in LED. Door middel van de jaarbudgetten herverlichting kan de ombouw in de woonkernen van wit licht naar LED worden doorgezet.

Bij onderhoud openbare verlichting wordt onderscheid gemaakt in

Klein- en storingsonderhoud

Groot onderhoud/ remplace

Jaarlijkse herverlichting naar LED

Civiele kunstwerken Dit jaar zal de vervanging van een drietal bruggen worden voorbereid en opgestart. Op basis van een nadere inspectie zullen in 2019 uitvoeringstechnische maatregelen aan de overige bruggen plaatsvinden. Investeringen voor de vervangingen in 2018 € 60.000 en in 2019 € 60.000.

162

______________________________________________________


Riolering (inclusief Water) Het beleid en beheer van de riolering is vertaald in het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) voor de periode 2015-2019. In 2019 wordt dit plan geactualiseerd voor de jaren 2020-2024. Dit plan dient als voor de raming van de jaarlijkse kosten voor uitbreiding, instandhouding van rioolstelsel en als basis voor de bepaling van de hoogte van de rioolheffing.

Binnen de uitvoeringsstrategie van het VGRP zijn per 2020 en verder de grootschalige vervangingen van het vrijvervalriool op wijkniveau voorzien. Met het oog op deze strategie zal tot die tijd, de prioriteit gelegd worden bij het planmatig vervangen van de voorzieningen binnen het rioolsysteem zoals elektromechanische pompinstallaties van rioolgemalen, drukrioolunits in het buitengebied en randvoorzieningen. De grootschalige rioolvervangingen op wijkniveau zijn gericht op maximaal afkoppelen. Het VGRP geeft tevens invulling aan de wettelijke zorgplichten voor hemelwater en grondwater.

Het totaal van de lasten riolering (inclusief kapitaallasten, doorbelasting vanuit MijnGemeenteDichtbij en btw) bedraagt afgerond € 1.489.500. Hier staat tegenover dat de opbrengst van de rioolbelasting in principe een gelijk bedrag is (kostendekkend). Ten behoeve van een eventueel saldo (positief of negatief) is een voorziening Rioolbeheer in het leven geroepen, zodat dit onderdeel budget neutraal in de begroting is opgenomen.

Doelmatig Waterbeheer De Meierij In overeenstemming met het landelijk Bestuursakkoord Water (2011) werken we sinds 2013 binnen regio De Meierij samen aan doelmatig waterbeheer met een gezamenlijk uitvoeringsprogramma. Aan deze samenwerking nemen deel: gemeenten Boxtel, Best, Haaren, ‘s-Hertogenbosch, Heusden, Oirschot, Oisterwijk, Sint-Oedenrode (Meierijstad), Vught en de waterschappen De Dommel en Aa en Maas. Doelstellingen zijn de drie K’s: kostenbesparing, kwaliteitsborging en verminderen kwetsbaarheid. Jaarlijks wordt gezamenlijk een jaarplan vastgesteld van activiteiten. In 2017 is de samenwerkingsovereenkomst geactualiseerd. De looptijd is voorzien tot ten minste 2020. Naast het gezamenlijk ontwikkelen van beleid is er nadrukkelijk oog voor het gezamenlijk uitvoeren van operationele taken.

Groen Het groenbeleid is vastgelegd in het Groenbeleidsplan Sint-Michielsgestel (1999-2015). Aanvullend is voor een deel van de wijken een Groenbeheerplan opgesteld. Het groenbeheer is gericht op het in stand houden van bestaande groenstructuren en groenvoorzieningen. In 2019 zullen achterstand locaties aangepakt worden. Daarnaast onderzoeken we in 2019 de financiële en organisatorische effecten van een verhoging van het algehele kwaliteitsniveau van het groenbeheer.

De reguliere uitgaven die verband houden met het beheer worden jaarlijks in de begroting geraamd op basis van bestekken. De uitvoering van deze bestekken wordt grotendeels uitbesteed. Voor het reguliere onderhoud en beheer van het openbaar groen is voor 2019 een bedrag beschikbaar van € 762.000 (exclusief doorbelasting vanuit MijnGemeenteDichtbij).

163

______________________________________________________


Speeltoestellen De gemeente heeft in 2011 de Beleidsnotitie Speelvoorzieningen vastgesteld. Jaarlijks wordt een hoofdinspectie uitgevoerd om te beoordelen of het aanbod nog voldoet aan de veiligheidseisen en uitstraling. Met de resultaten van deze inspectie wordt een jaarwerkplan opgesteld.

Begraafplaatsen In de gemeente zijn twee gemeentelijke begraafplaatsen en enkele bijzondere begraafplaatsen. Uitgangspunt van de gemeente is dat de tarieven voor de diensten die samenhangen met de Wet op de Lijkbezorging in de pas lopen met die van andere (gemeentelijke) aanbieders. Verder continueren we het bestaand beheer en exploitatie van de gemeentelijke begraafplaatsen.

Gebouwen Voor het beheer van gebouwen (exclusief woningen) is een meerjaren onderhoudsplan (MOP gebouwen) opgesteld. Jaarlijks vindt er een storting in de betreffende onderhoudsvoorziening plaats die is gebaseerd op het onderliggende onderhoudsplan. Elk jaar wordt beoordeeld of de geplande technische onderhoudsmaatregel nog past bij de status van het gebouw. Afhankelijk hiervan wordt de norm gehanteerd: normaal onderhoud of instandhouding.

De storting in de voorziening bedraagt voor gebouwen en geprivatiseerde sportaccommodaties € 673.600 in 2019. De geplande uitgaven in 2019 bedragen voor gebouwen en geprivatiseerde sportaccommodaties € 1.294.600.

De onderhoudsvoorziening is op niveau en wordt jaarlijks beoordeeld op toereikendheid.

164

______________________________________________________


Financiering

Inleidende tekst Deze paragraaf bevat de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille en geeft inzicht in de rentelasten, het renteresultaat en de wijze waarop rente aan investeringen, grondexploitaties en taakvelden wordt toegerekend en de financieringsbehoefte.

De uitvoering van de gemeentelijke financieringsfunctie vindt plaats binnen de kaders zoals gesteld in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet FIDO). Deze financieringsparagraaf is samen met de in december 2015 vastgestelde financiële verordening een belangrijk instrument voor het transparant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie.

Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet is een door de Wet FIDO voorgeschreven sturings- en verantwoordingsinstrument ter beperking van het renterisico op de korte schuld met een looptijd van minder dan een jaar.

Deze kasgeldlimiet geeft het maximale bedrag aan dat met vlottende middelen mag worden gefinancierd en bedraagt 8,5% van de begrotingsomvang bij aanvang van het jaar. Voor onze gemeente is voor het begrotingsjaar 2019 de volgende kasgeldlimiet van toepassing.

begrotingsomvang kasgeldlimiet

€ 69.893.000 € 5.940.000

Met onze huisbankier, Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), is 1 januari 2015 een financieringsovereenkomst aangegaan van € 5.200.000.

Schatkistbankieren Op basis van de Wet FIDO zijn decentrale overheden verplicht om overtollige liquide middelen tegen marktconforme rente (zijnde de rente waartegen de Nederlandse staat zichzelf financiert op de geld -en kapitaalmarkten) in de schatkist aan te houden. Deze regeling trad per 31 december 2013 in werking.

Om decentrale overheden enige flexibiliteit te geven is een drempelbedrag van toepassing. Indien het totaal aan liquide middelen deze drempel overschrijdt, behoren de overtollige middelen te worden uitgezet bij de schatkist. Voor onze gemeente is voor het begrotingsjaar 2019 de volgende drempel voor schatkistbankieren van toepassing.

begrotingsomvang schatkistbankieren

€ 69.893.000 € 524.197

In de overeenkomst met de BNG worden bedragen vanaf € 400.000 automatisch afgeroomd.

165

______________________________________________________


Garantstelling In het verleden zijn er regelmatig garantstelling geweest voor leningen aan derden. De gemeente kan garantie verlenen voor leningen als daarmee het maatschappelijk belang gediend is er voldoende zekerheden gesteld worden. Per 1 januari 2018 was het totaal van de directe garantstellingen € 9,9 miljoen. Het totaal van de garantstellingen met een achtervangfunctie via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw was € 40,4 miljoen. Het risico dat de gemeente loopt bij deze garantstellingen is meegenomen in de berekening van het weerstandsvermogen.

Renterisiconorm Het renterisico is gebaseerd op de Wet FIDO en heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen en te spreiden. De renterisiconorm houdt in, dat de jaarlijkse verplichte aflossingen en renteherzieningen niet meer mogen bedragen dan 20% van de begrotingsomvang. Het doel hiervan is om het financieel risico bij rentestijgingen zoveel als mogelijk te spreiden over de jaren. Voor de komende meerjarenbegroting is de renterisiconorm als volgt berekend:

Berekening renterisiconorm Berekening renterisiconorm 2018 2019 2020 2021 2022


renteherzieningen 0 0 0 338 0

netto aflossingen 1.254 1.256 1.146 649 402

renterisico 1.254 1.256 1.146 987 402

begrotingsomvang 64.873 69.893 61.675 63.408 59.858

percentage risiconorm 20% 20% 20% 20% 20%

renterisiconorm 12.975 13.979 12.335 12.682 11.972

Conclusie is dat de renteherzieningen lager zijn dan de renterisiconorm.

Bij de berekening van de norm is rekening gehouden met het budgettaire risico voor de begroting. Daarom is uitgegaan van de netto aflossingen ofwel de te betalen aflossingen zijn verminderd met de te ontvangen aflossingen. Op basis van deze cijfers wordt geconcludeerd dat voor onze gemeente de financieringsfunctie als sterk aangemerkt kan worden.

Liquiditeitsbegroting In het begrotingsproces wordt financieringsruimte geclaimd en is het in het belang van een solide liquiditeitsbegroting om deze lasten zo voorspoedig mogelijk op te nemen. Door omstandigheden (procedures, personele capaciteit, economische ontwikkelingen e.d.) kunnen plannen vertragen en ontstaat er een afwijkend financieringsbeeld, uiteraard met de bedoeling om de begroting daar zo mogelijk op aan te passen. Gebaseerd op de werkelijke cijfers 2017, de geactualiseerde begroting 2018 en de meerjarenbegroting ontwikkelt de liquiditeitsbegroting zich als volgt.

166

______________________________________________________


financieringsbehoefte 2017 2018 2019 2020 2021 2022


saldo inkomsten exploitatie en investeringen 59.913 56.775 65.771 57.858 57.567 57.397

saldo ontvangen aflossingen 229 161 164 167 170 173

saldo ontvangsten 60.142 56.936 65.935 58.025 57.737 57.570

saldo uitgaven exploitatie 55.633 57.821 58.068 54.469 55.268 53.064

saldo investeringen en voorzieningen 1.027 5.852 1.860 1.781 4.956 1.329

aflossing geldleningen 1.305 1.254 1.256 1.146 649 402

saldo uitgaven 57.965 64.927 61.184 57.396 60.873 54.795

op te nemen geldleningen 0 0 0 0 0 0

financieringsresultaat 2.177 -7.991 4.751 629 -3.136 2.775

resultaat voorgaande jaren 2.822

Cumulatief 4.999 -2.992 1.759 2.388 -748 2.027

overschot tekort overschot overschot tekort overschot

Afhankelijk van de renteontwikkelingen wordt periodiek beoordeeld of het aantrekken van langlopende of kortlopende geldleningen wenselijk of noodzakelijk is. Op basis van deze prognoses zal financiering vermoedelijk plaatsvinden met kortlopende geldleningen.

EMU-saldo Op Europees niveau zijn afspraken gemaakt dat het EMU-tekort (het gezamenlijke begrotingstekort van de overheden en de sociale fondsen) niet meer dan 3% mag bedragen. Ook lokale overheden dragen bij aan dit tekort. Op basis van de Wet FIDO heeft de minister van Financiën aanwijzingsbevoegdheden met betrekking tot het EMU-saldo. Het afgesproken gezamenlijke tekort voor de decentrale overheden voor 2018 wordt ingeschat op -/-0,5 procent bbp.

In het Bestuurlijk Overleg Financiële verhoudingen van 23 mei 2018 jl. is gesproken over de EMU-norm voor de decentrale overheden voor de periode 2019 tot 2022.

Het Rijk en decentrale overheden hebben elkaar gevonden in een macro EMU-norm van -/- 0,5 procent van het bbp voor deze periode.

Het verwachte verloop van het EMU-saldo behoort opgenomen te worden in de jaarlijkse begroting. Hiervoor kan verwezen worden naar onderstaand overzicht.

167

______________________________________________________


Berekening EMU-saldo 2018 2019 2020

x € 1000,- x € 1000,- x € 1000,-

Volgens realisatie tot en met sept. 2018, aangevuld met

raming resterende

periode

Volgens begroting 2019

Volgens meerjarenraming in begroting 2019

Berekend EMU-saldo -6.763 -1.138 -73

Rente Rente speelt een belangrijke rol in de begroting; er zijn kosten (vergoeding voor het lenen van geld) maar ook opbrengsten (bespaarde rente) mee gemoeid. Mede gelet op de omvang van deze bedragen, is het gewenst dit onderdeel van de begroting inzichtelijk te maken. Daarbij gaat het zowel om factoren die invloed op de rente hebben, als het in beeld brengen van de keuzemogelijkheden die hier aanwezig zijn.

Onderscheid kan worden gemaakt tussen de zogenaamde korte rente en lange rente. We spreken van korte rente voor termijnen tot maximaal 1 jaar en van lange rente voor termijnen van 1 jaar of langer.

De hoogte van de rente kan fluctueren als gevolg van diverse omstandigheden. Gemeenten kunnen op de ontwikkelingen die van buiten komen, weinig tot geen invloed uitoefenen. Wel kunnen gemeenten de interne rekenrente bepalen en ook keuzes maken in de manier waarop geld aangetrokken of uitgezet wordt. Zij zijn daarbij gebonden aan wettelijke bepalingen, waaronder de Wet Fido en de Wet HOF.

Op basis van de BBV vernieuwing zoals die vanaf 2017 van toepassing is behoort voortaan de rente op een post in de begroting te worden opgenomen en wel via het taakveld treasury. De commissie BBV geeft aan dat er 3 methoden kunnen worden toegepast voor wat betreft de renteomslag:

1. In de renteomslag ook de berekende rente over het eigen vermogen en de voorzieningen verwerken;

2. Alleen de werkelijk betaalde rente verwerken in de renteomslag; 3. Geen renteomslag toepassen en alleen rente toerekenen aan projecten, investeringen en

grondexploitatie.

168

______________________________________________________


Wij hebben gekozen om methode 1 toe te passen om hiermee de taakvelden naar evenredigheid te kunnen blijven doorbelasten van de te maken rentekosten.

Samenvattend geeft dit het volgende overzicht.

Renteschema rentetoerekening (x € 1.000) 2017 2018 2019 2020 2021 2022

a. De externe rentelasten over de korte en lange financiering

193 232 472 441 426 414

b. De externe rentebaten 0 0 0 0 0 0

Totaal door te rekenen externe rente 193 232 472 441 426 414

c. De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend

71 21 35 -32 -19 0

De rente van projectfinanciering 0 0 0 0 0 0

Saldo door te rekenen externe rente 122 211 437 473 445 414

d.1 Rente over eigen vermogen 853 705 583 525 532 570

d.2 Rente over voorzieningen 319 398 413 399 380 397

De aan de taakvelden toe te rekenen rente 1.294 1.314 1.433 1.397 1.357 1.381

e. De werkelijke aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag)

1.007 1.185 1.220 1.174 1.181 1.203

f. renteresultaat op het taakveld treasury 287 129 213 223 176 178

afwijking in % 1,00% 0,38% 0,61% 0,66% 0,52% 0,52%

169

______________________________________________________


Bedrijfsvoering

Inleidende tekst De paragraaf Bedrijfsvoering geeft ten minste inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering.

Inleiding De verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering ligt bij onze gemeenschappelijke regeling MijnGemeenteDichtbij. De informatie hierover is terug te vinden in de begroting 2018 van GR MijnGemeenteDichtbij.

Een aantal in het oog springende onderwerpen wordt hier verder toegelicht.

Organisatieontwikkeling Er zijn twee specifiek geformuleerde programma’s die focussen op strategische ontwikkelingen en integraal werken, die bijdragen aan de organisatieontwikkeling, te weten:

Digitaal & procesgericht werken: digitaal platform, zaakgericht/CRM, procesgericht werken, digitaal samenwerken, informatievoorziening.

Omgevingswet: implementatie wet, voorbereiden en doorvoeren consequenties dienstverlening en organisatie.

Voor de twee programma’s fungeert de directie als opdrachtgever.

Het wijkgericht werken blijft ook in 2019 een belangrijk speerpunt dat vraagt om een prominente plaats in de organisatie. Ditzelfde geldt voor het in het dienstverleningsvisie verankerde programma ‘Van buiten naar binnen’. Beide sluiten nauw aan bij het collegebeleid van beide gemeenten.

Personeel en Organisatie In 2019 voeren we de uitkomsten uit van het in 2018 af te ronden onderzoek naar wat duurzame inzetbaarheid betekent voor de organisatie en de medewerkers. Zorgen zijn er vanwege de toenemende moeilijkheden om vacatures te vervullen, gecombineerd met het hoge ambitieniveau van de organisatie en een krapper wordende arbeidsmarkt. Binnen de organisatie zal er creatief gezocht moeten worden naar mogelijkheden hierin de balans te bewaren. Boeien en binden zal meer en meer een thema worden waar de organisatie mee aan de slag moet.

Veranderprogramma 'Anders Samenwerken' MijnGemeenteDichtbij wil transformeren naar een innovatieve werkomgeving waarin we van buiten naar binnen denken en werken en op excellente en efficiënte wijze samenwerken met elkaar, met burgers, instellingen en bedrijven. Daarvoor zijn in 2017 drie programma’s van start gegaan om deze ambities te realiseren.

170

______________________________________________________


Programma Digitaal en Procesgericht werken In dit programma voeren we integraal een aantal vernieuwingen door die efficiënter en effectiever werken mogelijk maken voor de interne organisatie die onze klanten gaan merken. Het grote voordeel van deze vernieuwingen is de mogelijkheid tot samenwerking met externen in projecten. We doen dat in een Office365 Online omgeving waar het mogelijk is om met team en projectensites documenten, kennis en informatie te delen. In 2017 en 2018 zijn een groot deel van de onderliggende projecten opgeleverd. Denk aan de migratie naar Windows 10 en Office 2016 en de overgang naar een nieuw Zaaksysteem inclusief een klantencontact systeem. In 2019 zullen we nog een aantal acties hebben omtrent het Zaaksysteem en realiseren we de uitrol van projecten en teamsites waarmee we samen kunnen werken met burgers en bedrijven.

Dienstverleningsvisie Met het programma ‘Van buiten naar binnen’ hebben we de organisatie vaardig gemaakt op de situatie dat de gemeenten samen met de gemeenschappen/inwoners/instellingen en bedrijven de gemeenschappelijke taken vervullen. 'Meewerkend Boxtel' en 'Sint-Michielsgestel geeft ruimte' zijn daarvoor het vertrekpunt.

Met het opstellen en vaststellen van de 'onlinestrategie' is de basis gelegd om de ambities voor digitale dienstverlening en samenwerking te realiseren. Het projectplan voor vernieuwing van de websites van de beide gemeenten is vastgesteld en wordt in 2018 uitgevoerd.

Programma Omgevingswet In de loop van 2017 is bekend geworden dat de Omgevingswet per 1 januari 2021 van kracht wordt. Talloze wetten worden samengevoegd en het proces van de inrichting van de fysieke leefomgeving verandert fundamenteel.

Vanaf april 2017 is gestart met het programma invoering Omgevingswet, dat tot doel heeft om tijdig klaar te zijn met de invoering van deze omvangrijke wijziging. Dit betekent in ieder geval dat de leidende principes van de Omgevingswet dagelijkse uitvoeringspraktijk zijn geworden. Dan heeft er een gedragsverandering plaatsgevonden bij initiatiefnemers, bestuur en ambtelijke organisatie gekenmerkt door:

een open communicatie tussen betrokkenen

in wederzijds vertrouwen samenwerken aan de verbetering en optimalisering van de fysieke leefomgeving in brede zin

een geoptimaliseerde (fysieke en digitale) dienstverlening

Daarbij hebben we invulling gegeven aan het Van Buiten naar Binnen werken, en de merken ‘Meewerkend Boxtel’ en ‘Sint-Michielsgestel geeft ruimte’ geladen.

In 2017 zijn onze inspanningen met name gericht geweest op bewustwording van de impact van de Omgevingswet. Daarvoor zijn er veel workshops, trainingen, en presentaties gehouden. Daarnaast hebben we ons georiënteerd op succesvolle voorbeelden van projecten bij andere gemeenten. Naar aanleiding daarvan zullen in 2018 diverse projecten starten.

171

______________________________________________________


Aan de raden van beide gemeenten is een koersdocument voorgelegd, dat richtinggevend is voor de verdere invulling van het programma. Ook is er een klantreis evenementenvergunning uitgevoerd. Een klantreis helpt ons om ons beter in te leven in onze klanten en daardoor onze dienstverlening beter af te stemmen op hun behoeften. Deze klantreis heeft niet alleen geleid tot verbeteringen in het proces van evenementenvergunning, maar ook inzicht gegeven dat we dit instrument bij de invoering van de Omgevingswet voor andere vergunningen gaan benutten.

We zijn gestart met een inventarisatie en analyse van alle huidige bestemmingsplannen, beleidsvisies en gemeentelijke verordeningen. Door het bestaande beleid vroegtijdig op een rij te zetten, kunnen mogelijke knelpunten zoals elkaar tegensprekende verordeningen, maar ook kansen voor versnelling of doorgang van gewenste ruimtelijke initiatieven binnen de gemeente worden geïdentificeerd. De opbrengsten van deze analyse vormen waardevolle input voor het proces om te komen tot een Omgevingsvisie en Omgevingsplan.

Huisvesting De MijnGemeenteDichtbij organisatie is ondergebracht binnen de gemeentehuizen en -werven van beide gemeenten. De organisatie hanteert het flexibel werken concept. Efficiënt gebruik van de gebouwen blijft continu het streven. Hieraan loopt parallel de ombouw van een deel van de gemeentehuizen tot multifunctionele accommodatie. Op dit moment ligt de haalbaarheid hiervan in onderzoek.

Informatieveiligheid Het informatiebeleid van MijnGemeenteDichtbij staat beschreven in de vastgestelde innovatieve I-visie. Onderstaand wat er is bereikt op een aantal speerpunten uit de I-visie.

Steeds meer applicaties in de cloud Waar mogelijk kiezen we voor web-oplossingen. Een goed voorbeeld is de digitalisering van de Planning & Control cyclus. Ter verbetering en harmonisering van het Planning & Control proces voor onze 3 organisaties is afgelopen periode de keuze gemaakt om dit proces te digitaliseren. Hiermee kan worden bereikt dat onze documenten gedigitaliseerd beschikbaar komen op de website en betrokken medewerkers meer grip krijgen op hun budgetten.

Benoemde Informatiebeveiliging en -privacy functionaris Vanaf 1 juli 2017 is er een fulltime medewerker die zich richt op informatiebeveiliging. Deze medewerker vervult de rollen van:

CISO = Chief Information Security Officer

FG = Functionaris Gegevensbeveiliging

Vastgesteld Informatiebeveiligingsbeleid 2018-2020 voor Boxtel, Haaren en Sint-Michielsgestel Het informatiebeveiligingsbeleid geeft onze organisatie kaders en richting om te voldoen aan landelijke afspraken, wetgeving maar vooral ook om een betrouwbare partner te zijn richting inwoners, bedrijven en ketenpartners.

172

______________________________________________________


Verbonden partijen

Inleidende tekst In deze paragraaf komen aan de orde onze visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting en de plannen betreffende de verbonden partijen. Daarbij gaan wij in op de bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en mogelijke risico’s bij de verbonden partijen

Visie op verbonden partijen Onze relatie met verbonden partijen heeft de volgende belangrijke kenmerken:

Wij participeren uitsluitend in verbonden partijen indien daarmee een publieke taak wordt gediend.

Waar de uitvoering van gemeentelijke taken als een vorm van ‘verlengd lokaal bestuur’ is overgedragen aan derde partijen, hechten wij hieraan op dezelfde wijze als bij uitvoering in eigen beheer belang aan bevordering van effectiviteit, efficiency en transparantie.

Waar het gaat om kaderstelling, toezicht houden en controle ten aanzien van verbonden partijen, vullen wij de gemeentelijke rol in door aanwijzing van vertegenwoordigers in de besturen van de verbonden partijen en doordat begrotingen aan de Raad ter goedkeuring worden voorgelegd.

Gemeenschappelijke regelingen Hierna volgt een lijst van de verbonden partijen waaraan Sint-Michielsgestel deelneemt.

1. Stadsgewest ’s-Hertogenbosch

2. GGD Hart voor Brabant

3. Veiligheidsregio Brabant-Noord

4. Regionale Ambulance Voorziening Brabant-Noord (RAV)

5. Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)

6. WSD-Groep

7. Omgevingsdienst Brabant-Noord

8. Samenwerkingsorganisatie MijnGemeenteDichtbij

173

______________________________________________________


Stadsgewest 's-Hertogenbosch Naam en vestigingsplaats Stadsgewest ’s-Hertogenbosch

Postbus 103

5480 AC Schijndel

Website https://www.s-hertogenbosch.nl/

Activiteit Beheer voormalige stortplaats de Vlagheide

Visie Beheer tot overdracht aan de provincie

Beleidsvoornemens

Spoedige afbouw bevorderen tegen zo laag mogelijke kosten

Programma

Product


Bestuur

Bestuurder/vertegenwoordiger De burgemeester, J. Pommer (secretaris van het algemeen bestuur).

Gemeentelijke bijdrage De gemeente levert geen bijdrage. De bestuurskosten worden betaald uit de reserves van het Stadsgewest ’s-Hertogenbosch.

Aandeel gemeente in financieel restrisico

Aandeel van de gemeente in het financiële restrisico is 8,13%

Financiële gegevens GR

· Eigen vermogen per 31-12 € -6.323.000

· Vreemd vermogen per 31-12 € 6.503.000

Bedrijfsresultaat op basis van de ingediende begroting

€ - 14.000

Financieel risico Het financieel risico: € 312.994 (bepaald door een

betalingsverplichting van 8,13% van € 3.851.000).

Deze staat geraamd onder het product afval in het jaar 2021.

https://www.s-hertogenbosch.nl/

174

______________________________________________________


Dit bedrag is afgedekt in de voorziening Afval.

175

______________________________________________________


GGD Hart voor Brabant Naam en vestigingsplaats GGD Hart voor Brabant

Postbus 3024

5003 DA Tilburg

Website Website GGD Hart voor Brabant

Activiteit Een bijdrage leveren aan de publieke gezondheidszorg.

Visie

Door samenwerking in de vorm van een openbaar lichaam de publieke gezondheidszorg inclusief jeugdgezondheidszorg behartigen.

Programma

Product


Volksgezondheid

Bestuurder/vertegenwoordiger De portefeuillehouder Volksgezondheid, de heer P. Raaijmakers (lid van het algemeen bestuur).

Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage aan de GGD over 2019 bedraagt:

- basispakket € 929.768

- incl. lokaal accent € 81.246

- per inwoner € 32,43

Aandeel gemeente in financieel restrisico Aandeel gemeente in het financieel restrisico is 2,7%.


· Eigen vermogen per 31-12 € 8.666.000

· Vreemd vermogen per 31-12 € 350.000

https://www.ggdhvb.nl/

176

______________________________________________________



€ 0,00

De risico’s bedragen € 1.196.000. Het weerstandsvermogen is ruim voldoende om de risico’s te dekken en is in overeenstemming met afspraken in het algemeen bestuur.

177

______________________________________________________


Veiligheidsregio Brabant-Noord Naam en vestigingsplaats Veiligheidsregio Brabant-Noord

Postbus 218

5201 AE ’s-Hertogenbosch

Website https://www.vrbn.nl/

Activiteit Doelmatige voorbereiding en uitvoering van georganiseerde en gecoördineerde, waar mogelijk integrale hulpverlening door brandweer, geneeskundige hulpverlening en gemeenschappelijk meldcentrum.

Visie

Samenwerking versterkt de mogelijkheden van gecoördineerde en georganiseerde hulpverlening.

Programma

Product




Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage aan de Veiligheidsregio Brabant-Noord over 2019 bedraagt € 1.586.422.

Aandeel gemeente in financieel restrisico Aandeel van de gemeente in het financiële restrisico is 4,4%.




https://www.vrbn.nl/

178

______________________________________________________



€ 0,00

Financieel risico Pm

179

______________________________________________________


Regionale Ambulance Voorziening Brabant-Noord (RAV) Naam en vestigingsplaats Regionale Ambulance-voorziening Brabant

Midden – West - Noord (RAV);

Postbus 3024

5003 DA Tilburg

Website https://www.ravbrabantmwn.nl/nl-NL/Home

Activiteit Het verzorgen van ziekenvervoer en noodhulp ambulancevervoer;

Visie door samenwerking kunnen professionele en betaalbare ambulancediensten worden verzorgd.

Beleidsvoornemens de samenwerking RAV ongewijzigd voortzetten

Programma

Product

Maatschappelijke Ontwikkeling

Volksgezondheid

Bestuurder/vertegenwoordiger Portefeuillehouder volksgezondheid, de heer P. Raaijmakers, is lid van het algemeen bestuur.

Gemeentelijke bijdrage Er wordt geen bijdrage van de gemeenten gevraagd.

Aandeel gemeente in financieel restrisico In de GR RAV is vastgelegd: De gemeenten zullen er steeds zorg voor dragen dat het openbaar lichaam te allen tijde over voldoende middelen beschikt om aan al zijn verplichtingen jegens derden te kunnen voldoen.

https://www.ravbrabantmwn.nl/nl-NL/Home

180

______________________________________________________


Hoewel er geen bijdragen van de gemeenten in de exploitatie wordt gevraagd, blijft de gemeente drager van het financieel risico.

Dit risico is gebaseerd op de verdeelsleutel naar rato van.





€ 0,00

Financieel risico Financieel risico: € 4.600.000

Weerstandsvermogen is, met een eigen vermogen van bijna € 13 miljoen, voldoende voor financieel risico.

181

______________________________________________________


Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) Naam en vestigingsplaats Brabants Historisch Informatie Centrum;

Postbus 81

5201 AB ’s-Hertogenbosch

Website https://www.bhic.nl/

Activiteit Het beheer van archiefbescheiden en collecties.

Visie Door samenwerking kan deskundigheid worden geboden tegen de minst mogelijke kosten.

Beleidsvoornemens De samenwerking BHIC voortzetten.

Programma

Product




Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage aan BHIC over 2019 bedraagt € 100.700

Aandeel gemeente in financieel restrisico Aandeel gemeente in het financieel restrisico is: 6% van het risico voor lagere overheden (gemeenten en waterschappen)

Het overige risico wordt gedragen door Rijk en Provincie.

https://www.bhic.nl/

182

______________________________________________________



· Eigen vermogen per 31-12 € 514.000



€ 0,00

Financieel risico Financieel risico: wel beschreven, niet gekwantificeerd.

Weerstandsvermogen van € 418.000 is max 10% van gezamenlijke bijdragen (statutair bepaald)

183

______________________________________________________


WSD-Groep Naam en vestigingsplaats WSD

Postbus 173

5280 AD Boxtel

Website https://www.wsd-groep.nl/

Activiteit Gezamenlijke uitvoering van de sociale werkvoorziening en overige gesubsidieerde arbeid

Visie Door samenwerking kan professionele begeleiding naar aangepast werk tegen betaalbare kosten worden gerealiseerd.

Beleidsvoornemens De samenwerking voorzetten en waar mogelijk in het kader van social return werkgelegenheid scheppen voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt.

Programma

Product


Participatie

Bestuurder/vertegenwoordiger De portefeuillehouder Sociale zaken en integratie de heer E. Mathijssen is lid van het algemeen Bestuur van de WSD.

Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage over 2019 bedraagt € 26.524

Aandeel gemeente in financieel restrisico Aandeel gemeente in het financieel restrisico is 11%.

https://www.wsd-groep.nl/

184

______________________________________________________






€ 0,00 (na resultaatbestemming)

Financieel risico Financieel risico: € 10.600.000 (minimumpositie).

Het weerstandsvermogen van € 17,4 miljoen is ruimschoots voldoende voor het financieel risico.

185

______________________________________________________


Omgevingsdienst Brabant-Noord Naam en vestigingsplaats Omgevingsdienst Brabant Noord

Postbus 88

5430 AB Cuijk

Website https://www.odbn.nl/home

Activiteit Het verzorgen van adequate advisering op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij bedrijven.

Visie Met samenwerking kan deskundigheid worden gebundeld en eenduidige uitvoering worden gegeven aan toezicht en handhavingstaken.

Beleidsvoornemens De samenwerking voortzetten.

Programma

Product

Duurzaamheid

Milieu

Bestuurder/vertegenwoordiger Portefeuillehouder Ruimtelijke ontwikkeling, de heer E. Mathijssen, is lid van het Algemeen Bestuur.

Burgemeester J. Pommer is aangewezen als zijn plaatsvervanger.

Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage aan ODBN is:

- Basistaken € 214.800 - Verzoektaken € 11.600 - Collectieve taken € 21.400 - Klachten € 2.600 - SSiB € 7.500

https://www.odbn.nl/home

186

______________________________________________________


Aandeel gemeente in financieel restrisico Aandeel gemeente in het financieel restrisico is 4,7%.


· Eigen vermogen per 31-12 € 5.425.000 (o.b.v. begroting 2018)

· Vreemd vermogen per 31-12 € 12.433.000 (o.b.v. begroting 2018)


€ -600.000 (idem, voor resultaatbestemming)

ODBN gaat € 627.000 inzetten vanuit de reserve voor dekking.

Financieel risico € 630.000. De beschikbare weerstandscapaciteit is € 200.000.

187

______________________________________________________


Samenwerkingsorganisatie MijnGemeenteDichtbij Naam en vestigingsplaats Samenwerkingsorganisatie

MijnGemeenteDichtbij

Markt 1

5281 DA Boxtel

Website http://www.mijngemeentedichtbij.nl/

Activiteit De Samenwerkingsorganisatie MijnGemeenteDichtbij levert de ambtelijke ondersteuning voor de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel.

Visie De organisatie wil hoogwaardig en efficiënte diensten verlenen aan burgers, ondernemers en het bestuur van de deelnemende gemeenten.

Beleidsvoornemens De samenwerking met de gemeente Boxtel in MijnGemeenteDichtbij verder voorzetten.

Programma

Product


Bestuur

Bestuurder/vertegenwoordiger Het Algemeen bestuur wordt gevormd door beide colleges.

Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter van het college en één wethouder. Voor Sint-Michielsgestel zijn burgemeester J. Pommer en wethouder E. Mathijssen aangewezen als lid van het DB.

Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage aan MijnGemeenteDichtbij over 2019 is € 15,932

http://www.mijngemeentedichtbij.nl/

188

______________________________________________________


miljoen (verdeelsleutel) en € 0,425 (aanvullend).

In totaal is dit een bijdrage van € 16,357 miljoen.

Aandeel gemeente in financieel restrisico Het gemeentelijk aandeel in het financieel risico is 46,15%


· Eigen vermogen per 31-12 € 0



€ 0,00

Financieel risico Financieel risico: € 2.000.000 (i.v.m. opheffing gemeente Haaren).

Gelet op de bepaling volgens artikel 30a van de Gemeenschappelijke Regeling als basis voor onze samenwerking is bepaald dat de GR geen eigen reserves zal gaan vormen. Eventuele exploitatieoverschotten worden na afloop van het jaar terugbetaald aan de beide gemeenten en eventuele exploitatietekorten worden aanvullend in rekening gebracht. Deze handelwijze impliceert dat risico’s niet door de GR kunnen worden opgevangen maar uiteindelijk doorgeleid gaan worden naar de beide gemeenten. Van een weerstandscapaciteit is derhalve geen sprake.

189

______________________________________________________


Deelneming in naamloze vennootschappen Hierna volgt een lijst van de verbonden partijen waaraan Sint-Michielsgestel deelneemt.

1. NV BNG Bank

2. Brabant Water NV

NV BNG Bank Naam en vestigingsplaats NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

Postbus 30305

2500 GH Den Haag

Website https://www.bngbank.nl/

Activiteit Verleent bancaire diensten.

Visie De gemeente neemt deel aan en bankiert bij voorkeur bij een financiële instelling die bekend is met het lokaal openbaar bestuur en die als zodanig van financiële soliditeit getuigt in de vorm van een triple-A rating.

Beleidsvoornemens Gelet op de wijze waarop BNG het openbaar belang behartigt, laten wij het aandelenbezit BNG zijn duurzame karakter behouden. Er is geen aanleiding om van huisbankier te veranderen.

Programma

Product



Bestuurder/vertegenwoordiger De gemeente wordt bij de Algemene vergadering voor Aandeelhouders vertegenwoordigd door de burgemeester.

Opbrengst deelneming De nettowinst na belastingen over 2017 bedroeg € 399.000.000 en € 141.000.000 wordt aan dividend uitgekeerd. Er vindt een dividend-payout plaats van € 2,53 per aandeel, in totaal

https://www.bngbank.nl/

190

______________________________________________________


€ 53.281. (2016: € 1,64 per aandeel, totaal € 34.538).

Aandeel gemeente in financieel restrisico Het gemeentelijk aandeel in het financieel risico gaat niet verder dan de nominale waarde van de aandelen: € 52.650.


· Eigen vermogen per 31-12-17 € 4.220.000

· Vreemd vermogen per 31-12-17 € 135.805.000


€ 399.000.000

Financieel risico Het financieel risico is laag

Brabant Water NV Naam en vestigingsplaats Brabant Water

Postbus 1068

5200 BC ’s-Hertogenbosch

Website https://www.brabantwater.nl/

Activiteit Brabant Water produceert, transporteert en levert water voor huishoudelijk en industrieel gebruik. Zodoende heeft Brabant Water een belangrijke functie in de openbare drinkwatervoorziening.

Visie De gemeente neemt als aandeelhouder deel in de N.V. Brabant Water.

Beleidsvoornemens Er bestaat geen voornemen om de huidige positie in de N.V. Brabant Water te wijzigen.

Programma

Product



https://www.brabantwater.nl/

191

______________________________________________________


Bestuurder/vertegenwoordiger De burgemeester J. Pommer vertegenwoordigt de gemeente bij de AvA. Deze bevoegdheid kan worden gemandateerd.

Opbrengst deelneming De gemeente is houder van 24.970 aandelen (nominaal á 0,10) = € 2.497,00. Er vindt geen winstuitkering plaats.

Aandeel gemeente in financieel restrisico Het gemeentelijk financieel risico gaat niet verder dan de nominale waarde van de aandelen: € 2.497,00.





€ 31.167.000

Financieel risico Het financieel risico is laag, nl. aankoopbedrag aandelen.

192

______________________________________________________


Deelneming in verenigingen Hierna volgt een lijst van de verbonden partijen waaraan Sint-Michielsgestel deelneemt:

1. Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG)

193

______________________________________________________


Deelneming in stichtingen Hierna volgt een lijst van de verbonden partijen waaraan Sint-Michielsgestel deelneemt.

1. Stichting Administratiekantoor Dataland

2. Stichting Agrifood Capital

Stichting Administratiekantoor Dataland Naam en vestigingsplaats Stichting Administratiekantoor Dataland

Noothoven van Goorstraat 11d

2806 RA Gouda

Website http://dataland.nl/

Activiteit Dataland verzorgt de toegankelijkheid van gemeentelijk vastgoed, geo- en WOZ-informatie voor publieke en private afnemers in Nederland.

Visie Deelname is niet anders te zien dan een vorm van samenwerking tussen gemeenten ter behartiging van het openbaar belang met als resultaat efficiëntie en kennisvoordelen op het gebied van de toegankelijkheid van overheidsinformatie, overheidsloket, e-government, dienstverlening, transparante en betrouwbare overheid en stroomlijning van basisgegevens.

Beleidsvoornemens gelet op de wijze waarop Dataland het openbaar belang ten aanzien van Geo- en WOZ informatie dient, bestaat het voornemen om deze samenwerking te continueren.

Programma

Product


Basisregistraties

Bestuurder/vertegenwoordiger De gemeente is als houder certificaten participant in de certificaathouders-vergadering.

Vergoeding De gemeente is houder van certificaten van aandelen Dataland BV á € 0,10 per certificaat.

http://dataland.nl/

194

______________________________________________________


Jaarlijks wordt een vergoeding aan deelnemende gemeenten uitgekeerd voor het leveren van de gemeentelijke gegevens. Deze bedraagt € 150 voor Sint-Michielsgestel.

Aandeel gemeente in financieel restrisico Het gemeentelijke financieel risico beperkt zich tot het geïnvesteerd bedrag in certificaten. (Dit betrof een eenmalige storting. Er zijn geen jaarlijkse kosten van deelname.)




Bedrijfsresultaat op basis van de jaarrekening 2017

€ -95.817

Financieel risico Het financieel risico is laag.

Stichting Agrifood Capital Naam en vestigingsplaats Stichting Agrifood Capital

Onderwijsboulevard 225

5223 DE ‘s-Hertogenbosch

Website https://www.agrifoodcapital.nl/

Activiteit het versterken van de regio op agrifoodgebied door samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven en onderwijs.

Visie Deelname aan Agrifood Capital betekent een kans op een sterke impuls voor de economische en sociale ontwikkeling van de regio

Beleidsvoornemens De regionale samenwerking in Noordoost Brabant (NOB) tussen zeventien gemeenten en twee waterschappen is vastgelegd in het ‘Bestuursconvenant regionale samenwerking

https://www.agrifoodcapital.nl/

195

______________________________________________________


Noordoost Brabant 2017 t/m 2020’. Het samenwerkingsconvenant loopt dus tot en met 2020.

Programma

Product


Bestuur

Bestuurder/vertegenwoordiger De burgemeester, J. Pommer, is lid van de bestuurlijke regiegroep.

Agrifood Capital valt onder de portefeuille van wethouder L. van der Aa.

Gemeentelijke bijdrage De gemeenten betalen een bijdrage van € 3 per inwoner per jaar voor Regiofonds en € 1 per jaar inwoner per jaar voor Arbeidsmarkt.

Aandeel gemeente in financieel restrisico De gemeente is geen deelnemer in de stichting en er is derhalve geen financieel risico.



· Vreemd vermogen per 31-12 € 0,00


- € 14.470

Financieel risico Financieel risico: geen compensatie voor de inleg

196

______________________________________________________


Overige samenwerking Hierna volgt een lijst van de verbonden partijen waaraan Sint-Michielsgestel deelneemt:

1. 5 Sterren-regio

2. Streekraad Het Groene Woud

197

______________________________________________________


Grondbeleid

Inleidende tekst Grondbeleid is beleid gericht op het realiseren van gewenste veranderingen in het grondgebruik en het handhaven van het bestaande grondgebruik vanuit de beleidsdoelstellingen van de gemeente. Grondbeleid is een middel om andere beleidsdoelen van de gemeente te realiseren op het gebied van bijvoorbeeld woningbouw, economie, natuur en recreatie.

In de paragraaf Grondbeleid komen de volgende punten aan de orde:

een visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma’s die zijn opgenomen in de begroting

een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert

een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie

een onderbouwing van de geraamde winstneming

de beleidsuitgangspunten over de reserves voor grondzaken in relatie tot de risico’s van de grondzaken

(Bovenstaande punten zijn gebaseerd op artikel 16 van het BBV)

Visie Het grondbeleid is een middel om het ruimtelijke beleid te kunnen voeren en kan tevens worden gebruikt voor regulering van het volkshuisvestingsbeleid. Grondbeleid is beleid dat gericht is op het realiseren van de gewenste verandering in het grondgebruik en het handhaven van het bestaande grondgebruik vanuit de (overwegend ruimtelijke) beleidsdoelstellingen van de gemeente.

Binnen het grondbeleid is de grondexploitatie het proces van productie en prijsvorming van bouwrijpe en woonrijpe grond en het ervoor zorg dragen dat deze grond op het juiste tijdstip op de markt komt. Grondexploitatie is voornamelijk de financieel economische kant van grondbeleid. Het is een langdurig proces met vaak grote financiële risico’s.

Het doel van grondbeleid is het gemeentelijk beleid ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit, wonen, economie, bereikbaarheid, duurzaamheid etc. concreet toe te passen in projecten. Aan de andere kant moet een project financieel en qua risicoprofiel haalbaar zijn. Zonder deze balans komt een project niet verder dan de tekentafel. Het maakt hierbij niet uit of het project door de gemeente dan wel andere initiatiefnemers gerealiseerd wordt.

Naast het inhoudelijke beleid hebben ook de specifieke kenmerken van een project invloed op de financiële en de beleidsinhoudelijke haalbaarheid. Projecten waar binnen de bebouwde kom geherstructureerd of getransformeerd moet worden zijn vanwege de hogere verwervingskosten moeilijker financieel haalbaar te maken dan projecten in uitbreidingslocaties. Daarnaast kunnen de locatie-specifieke kenmerken ook bepaalde kansen of belemmeringen bieden voor beleidsinhoudelijke doelstellingen. De kunst is om zo

198

______________________________________________________


goed mogelijk gebruik te maken van de kansen omdat hiermee een optimum ontstaat tussen de inzet van (financiële) middelen en het maatschappelijke resultaat.

Om in deze tijd haalbare projecten te kunnen realiseren moeten er gedurende de planvorming belangrijke keuzes gemaakt worden. Dit betekent feitelijk dat niet alle ambities en doelstellingen die voortkomen uit inhoudelijk beleid in zijn geheel in elk project toegepast kunnen worden. Hieronder worden per thema de aspecten beschreven waar, bij het opstellen van beleid en in de planvorming van projecten op gestuurd kan worden.

Nota Grondbeleid Op basis van de actuele Nota Grondbeleid voert de gemeente een passieve grondpolitiek. De doelstellingen op het gebied van wonen, werken en recreatie worden gerealiseerd door het ruimtelijke ordeningsbeleid en volkshuisvestingsbeleid. Afspraken over de planning, kwaliteit, woningdifferentiatie, kosten en financiële bijdrage worden in een anterieure overeenkomst opgenomen. Voor de lopende actieve projecten voert de gemeente een actieve grondpolitiek.

Voor het komende jaar gaan we de nota grondbeleid inhoudelijk beoordelen en bekijken in hoeverre de nota aan herziening toe is, waarbij de huidige economische situatie wordt meegenomen.

Exploitatieopzetten

Gronden in exploitatie Er ligt een exploitatieopzet en een bestemmingsplan aan ten grondslag. De kosten en opbrengsten worden geactiveerd op de balans. In 2018/2019 zijn onderstaande projecten actief.

Jacobskamp

Centrumplan Sint-Michielsgestel

De Zeelder

Grinsel Triestpad

Financiële sturing grondbedrijf De laatste jaren heeft de grondexploitatie het moeilijk gehad vanwege aanhoudende slechte economische omstandigheden. In 2014 – 2015 heeft een kentering plaatsgevonden op de woningmarkt en sinds deze tijd heeft de woningmarkt zich positief ontwikkeld. Wanneer de economie zich positief blijft ontwikkelen zal in de komende jaren de vraag naar woningen toenemen.

Om de financiële risico’s in het grondbedrijf te beperken is het van het grootste belang dat er voortgang geboekt wordt in de projecten. In eerste instantie dienen de projecten de juiste bestemming te krijgen om vervolgens verkocht te kunnen worden aan particulieren, bedrijven, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars. Bij grondverkoop door het grondbedrijf neemt de omvang van de financiële risico’s af. De focus van het grondbedrijf zit dus op bestemmen en verkopen.

199

______________________________________________________


Tussentijdse winstneming Bij het stelsel van baten en lasten zoals geformuleerd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) zijn het toerekeningbeginsel, het voorzichtigheidsbeginsel en het realisatiebeginsel essentiële uitgangspunten. Baten en lasten – en het daaruit vloeiende resultaat – moeten worden toegerekend aan de periode waarin deze zijn gerealiseerd. Bij meerjarige projecten betekent dit dat (de verwachte) winst niet pas aan het eind van het project als gerealiseerd moet worden beschouwd, maar gedurende de looptijd van het project tot stand komt en ook als zodanig moet worden verantwoord. Het verantwoorden van tussentijdse winst is daarmee geen keuze maar een verplichting die voortvloeit uit het realisatiebeginsel.

Bij het bepalen van de tussentijdse winst is het wel noodzakelijk de nodige voorzichtigheid te betrachten. Hiertoe dient voldoende zekerheid te bestaan over het (verwachte) resultaat van de grondexploitatie, het resultaat moet op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Bij de bepaling van de tussentijdse winst moet rekening gehouden worden met de risico's die specifiek samenhangen met de nog te realiseren kosten en opbrengsten van de betreffende grondexploitatie.

Voortgang van de exploitaties

Jacobskamp Tot en met het jaar 2017 hebben de ontwikkelende partijen bouwrijpe gronden afgenomen voor de realisatie van in totaal 195 woningen. De opgave van twee van de drie ontwikkelende partijen is voltooid. In het jaar 2017 zijn gronden afgenomen voor de realisatie van in totaal 48 woningen. Hiervoor zijn koopovereenkomsten gesloten en zijn gronden geleverd aan de betrokken ontwikkelende partijen.

Fase 1 Alle gronden in fase 1A zijn uitgegeven en de woningen zijn gebouwd. In fase 1B zijn 4 kavels afgenomen. De resterende kavels binnen deze fase worden naar verwachting als laatste fase op de markt gebracht. Momenteel wordt de voorkeur gegeven aan de ontwikkeling en afbouw van de in uitvoering zijnde fase 3 en 4.

Fase 2 Fase 2 is op één uitgeefbare vlek na uitgegeven en gerealiseerd.

Fase 3 In het kader van de afzetbaarheid van de woningen is voor de noordelijke strook van fase 3 overgegaan tot herverkaveling. In het kader van deze herverkaveling wordt het bestemmingsplan (deels) gewijzigd. In fase 3 zijn tot op heden gronden afgenomen voor de bouw van in totaal 47 woningen.

Fase 4 Fase 4 is vrijwel volledig bouwrijp gemaakt. De aanleg van het parkeerterrein nabij de sporthal is uitgevoerd. De verwachting is dat een groot deel van de uitgeefbare gronden in fase 4 op korte termijn door de ontwikkelende partij wordt uitgewerkt en op de markt wordt gebracht.

200

______________________________________________________


De afbouw van het openbaar gebied (woonrijp maken) vindt gefaseerd plaats. Het tempo van de afbouw is afhankelijk van de oplevering van de woningen.

Centrumplan

1e fase centrumplan De ontwikkeling van het Dommelsch Huys is als gezamenlijk project van gemeente, Ahold en Brabant Wonen op 6 maart 2015 gegund aan Van Wanrooij Projectontwikkeling. De omgevingsvergunning voor het bouwen is verleend op 2 november 2015. De 1e fase van het ‘Dommelsch Huys’ met daarin de nieuwe supermarkt en 22 sociale huurwoningen is opgeleverd. De 2e fase van het ‘Dommelsch Huys’ (3 sociale huur en 19 vrije sector appartementen) is in aanbouw en wordt eind 2018 opgeleverd.

2e fase centrumplan Concept-nl heeft de ontwikkeling van het noordelijk winkelconcentratiegebied in voorbereiding. Dit betreft het bouwblok Emté, het bouwblok ter plaatse van de bibliotheek en het kleine hoekblok ter plaatse van de huidige Emté. Met de ontwikkelaar van het noordelijk centrumdeel, ‘Plan Brenthof’, worden de afspraken op basis van de gesloten ontwikkelovereenkomst afgerond. De verkoop van de woningen start in het najaar van 2018, mits er een onherroepelijke omgevingsvergunning is.

De start van de bouwwerkzaamheden is gepland 4e kwartaal 2018. In de loop van 2018 starten de werkzaamheden in dit deel van het centrumplan die beginnen met het bouwrijp maken, zoals de sloop van de aanbouw aan de achterzijde van het voormalige gemeentehuis, een grondruil met de eigenaren van Petrus Dondersplein 25 en de sloop van de huidige Emté.

3e fase centrumplan Deze fase omvat de bouwblokken Toren en Villa. De aanbesteding van deze twee bouwblokken is in voorbereiding. Na vaststelling van het programmatisch kader zal in 2018 de formele biedingsprocedure starten met de selectie van een aantal marktpartijen. De start bouw van de 3e fase is gepland begin 2019, na gereedkomen van de 2e bouwfase van het Dommelsch Huys.

Overige deelprojecten Het plan ‘Hof van Overkerck’ (nieuwbouw winkels Nieuwstraat 1a-b, 2 appartementen en 4 grondgebonden woningen) start 4e kwartaal 2018. Project het 'Meestershuis' (ten noorden van de toren) betreft de realisatie van een horecavestiging + woning. Op de plek waar het ‘Meestershuis’ (horeca) gaat komen is het archeologisch onderzoek afgerond en de grond is verkocht. De bouwwerkzaamheden zijn inmiddels gestart. Ter plaatse van de voormalige brandweerkazerne aan de Ceintuurweg is een woonkavel uitgegeven. De bouw van de betreffende woning is voltooid.

De Zeelder Op 16 mei 2013 heeft de raad ingestemd met de denkrichting van het college om de verkoop van de kavel versneld op te starten. Dit geldt tevens voor de uitvoering van de gerelateerde civieltechnische werkzaamheden (bouwen woonrijp maken).

201

______________________________________________________


In het plangebied was een verontreiniging van het grondwater aanwezig. De benodigde sanering hiervan heeft plaatsgevonden. Eind 2016 is een koopovereenkomst getekend met een partij voor afname van de grond (1.019 m² ) voor de realisatie van vier patiowoningen. De kavels worden medio september/oktober 2018 geleverd. Het bestemmingsplan ‘Berlicum-Zuid’ is herzien. Het ontwerp-bestemmingsplan heeft ter inzage gelegen. Momenteel is een binnengekomen bezwaarschrift in behandeling.

Grinsel Triestpad Met de bouw van de woningen is gestart in 2012. Het appartementencomplex, de 16 starterswoningen alsmede 12 tweekappers zijn gebouwd en opgeleverd.

De verkoop van de kavels aan de Vaart maken onderdeel uit van het project en de grondexploitatie. De kavels maken onderdeel uit van het onherroepelijke bestemmingsplan ‘Kom Den Dungen’.

Voor de afname van de kavels (totaal 456 m² ) is een koopovereenkomst gesloten met een partij.

De civieltechnische werkzaamheden (bouwen woonrijp maken) zijn grotendeels afgerond. De resterende werkzaamheden hebben met name betrekking op de afbouw van het openbaar gebied rondom de kavels aan de Vaart en upgrading van het aanliggende speelterrein.

Verwachte resultaten

*) De verschillen in de vergelijking tussen voorjaar 2018 en najaar 2017 worden voor een groot deel veroorzaakt door de tussentijdse winstneming die bij de jaarrekening 2017 heeft plaatsgevonden.

Risico's versus kansen

Jacobskamp Op de grondexploitatie van project Jacobskamp zijn risico’s van toepassing. De belangrijkste risico's zijn:

In één van de overeenkomsten met de ontwikkelende partijen is een residuele toets van de grondwaarde overeengekomen. Deze toetsing vindt per fase/cluster plaats.

Vertraging in de te ontvangen grondopbrengsten door een lagere verkoopsnelheid dan op dit moment is voorzien (conjunctureel risico).

202

______________________________________________________


Centrumplan Op de grondexploitatie van project Centrumplan zijn risico’s van toepassing. De belangrijkste risico's zijn:

De winkels van het Hoefijzer worden tot aan het moment van sloop verhuurd. (Partiële) leegstand vormt een risico met betrekking tot de verkrijging van de huurinkomsten vanuit de diverse verhuurbare winkelruimten.

Het voormalig gemeentehuis wordt op termijn verkocht (begin 2020). Ondanks het gegeven dat de beoogde verkoopopbrengst naar beneden is bijgesteld (MPG voorjaar 2015), bestaat op basis van de huidige marktsituatie en de verwachtingen voor de toekomst, het risico dat de geprognosticeerde verkoopopbrengst niet wordt behaald.

De verhuur van het voormalig gemeentehuis is per 1 november 2017 beëindigd. Het risico is aanwezig dat ondanks alle inspanningen de inkomsten vanuit de verhuur van het voormalige gemeentehuis niet worden behaald. Hetgeen leidt tot een lagere opbrengst voor de grondexploitatie.

Hogere plankosten als gevolg van onvoorziene complicaties en vertraging in de uitvoeringsplanning.

Extra kosten in geval van tijdelijke huisvesting van de bibliotheek.

Extra kosten in geval van archeologische vondsten.

De Zeelder De civieltechnische kosten voor de aanleg van het openbaar gebied zijn gebaseerd op een globale inschatting. Op basis van de beoogde inrichting zal een gedetailleerde raming/bestek worden opgesteld.

203

______________________________________________________


Financiën

Samenvattend overzicht ontwikkeling begrotingssaldo Op 28 juni 2018 heeft de raad de kadernota begroting 2019 vastgesteld. Tevens is de schijf voor het jaar 2018 als eerste bestuursrapportage vastgesteld. Voor een nadere toelichting voor de hierin opgenomen ontwikkelingen wordt verwezen naar de betreffende raadstukken. Samenvattend is sprake van de volgende ontwikkeling van het begrotingssaldo.

Saldi rapportages 2019 2020 2021 2022

Primitieve Begroting 2018-2021 867 1.238 1.506

2e Bestuursrapportage 2017 776 1.188 1.332

Kadernota 2019 en 1e Bestuursrapportage 2018 10 235 241 335

Begroting 2019-2022 59 574 939 813

Ontwikkeling begrotingssaldo (x €1000)

2019 2020 2021 2022

Primitieve Begroting 2018 - 2021 867 1.238 1.506

Mutaties tot en met 2e Bestuursrapportage 2017 -91 -50 -174

Mutaties tot en met Kadernota 2019 en 1e bestuursrapportage 2018 -766 -953 -1.090 335

Mutaties Begroting 2019 49 339 697 477

Jaarresultaten Begroting 2019 – 2022 59 574 939 813

Verschillenanalyse kadernota 2019 en 1e burap 2018 2019 2020 2021 2022

Effecten begrotingen gemeenschappelijke regelingen -32 -102 -156 -211

Toerekening bijdrage MGD aan afval en riolering -32 -71 -106 -153

Uitvoering Motie handhaving parkeren c.s. -25 -25 -25 -25

Herberekening uitkering Gemeentefonds 144 442 624 586

Herberekening kapitaallasten, toerekening rente Grex, rente e.d. -5 95 360 280

204

______________________________________________________


Mutaties begroting 2019 49 339 697 477

Positieve bedragen zijn/leiden tot overschotten.

205

______________________________________________________


Uitgangspunten en grondslagen begroting 2019 en meerjarenramingen 2020-2022 Omschrijving 2019 2020 2021 2022

Aantal inwoners (per 1 januari) 28.729 28.779 28.829 28.879

Aantal woningen (per 1 januari) 12.068 12.166 12.397 12.642

Aantal hectares (per 1 januari) 5.841 5.841 5.841 5.841

College van burgemeester en wethouders in fte 4,20 4,20 4,20 4,20

Ambtelijke organisatie in fte 3,11 3,11 3,11 3,11

Ontwikkeling loonkosten 2,16% 2,25% 2,25% 2,25%

Ontwikkeling materiële kosten (inflatie) 1,60% 1,85% 1,85% 1,85%

Renteniveau korte financiering 1,00% 1,00% 1,00% 1,00%

Renteniveau lange financiering 2,00% 2,00% 2,00% 2,00%

Rekenrente 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%

Disconteringsvoet grondexploitatie 2,00% 2,00% 2,00% 2.00%

Rekenrente 3,50% 3,50% 3,50% 3,50%

Uurtarief grondexploitatie:

- t/m schaal 5 (2018: 73,00) 74,57 76,25 77,97 79,72

- schaal 6 t/m 9 (2018: 77,17) 78,83 80,61 82,42 84,28

- vanaf schaal 10 (2018: 98,02) 100,14 102,39 104,70 107,05

Heffingen en tarieven:

Leges en privaatrechtelijke tarieven 2,00% 2,10% 2,10% 2,0%

OZB woningen 2,00% 2,10% 0,00% 0,00%

OZB niet-woningen 2,00% 2,10% 0,00% 0,00%

Toeristenbelasting 2,00% 2,10% 2,10% 2,10%

Afvalstoffenheffing op basis van bijgestelde meerjarenbegroting.

Rioolrecht op basis van het laatst vastgestelde vGRP.

206

______________________________________________________


Meerjarig overzicht van baten en lasten en de resultaatbestemming per programma

Baten Rekening 2017

Begroting na wijziging 2018

Begroting 2019

Begroting 2020

Begroting 2021

Begroting 2022

Duurzaamheid 4.094 4.152 4.338 4.369 4.613 4.703


4.571 4.531 4.561 4.651 4.651 4.651

Leefomgeving 10.316 4.914 13.455 5.097 4.227 1.812


397 393 361 363 1.466 368

Ruimtegevend bestuur 43.379 45.070 44.908 45.885 46.676 47.451

Totaal baten 62.758 59.061 67.622 60.365 61.633 58.984

Lasten Rekening 2017


Begroting 2019

Begroting 2020

Begroting 2021

Begroting 2022

Duurzaamheid 5.446 5.500 5.336 5.370 5.671 5.679


29.683 30.589 29.582 29.436 29.653 29.788

Leefomgeving 14.253 11.865 20.154 11.890 11.101 8.996


4.891 5.130 5.267 4.497 4.565 4.692


Totaal lasten 64.590 63.106 69.261 60.183 60.539 58.138

Saldo Rekening

2017 Begroting na wijziging 2018

Begroting 2019

Begroting 2020

Begroting 2021

Begroting 2022

Duurzaamheid -1.352 -1.349 -998 -1.001 -1.058 -977


-25.112 -26.057 -25.022 -24.786 -25.002 -25.137

Leefomgeving -3.937 -6.951 -6.700 -6.793 -6.873 -7.184


-4.494 -4.736 -4.906 -4.134 -3.100 -4.324


Totaal saldo -1.832 -4.045 -1.639 183 1.093 846

207

______________________________________________________


Reserves Rekening 2017


Begroting 2019

Begroting 2020

Begroting 2021

Begroting 2022

Duurzaamheid

Onttrekkingen 650 453 60 60 131 39

Toevoegingen 0 0 0 0 0 0

Saldo reserveringen 650 453 60 60 131 39


Onttrekkingen 970 1.321 678 595 550 264

Toevoegingen 1.308 644 480 480 480 480

Saldo reserveringen -338 676 198 114 70 -216

Leefomgeving

Onttrekkingen 778 729 538 488 412 412

Toevoegingen 2.094 379 82 0 39 0

Saldo reserveringen -1.316 350 455 488 374 412


Onttrekkingen 507 679 775 154 93 145

Toevoegingen 0 133 0 0 977 0

Saldo reserveringen 507 546 775 154 -883 145


Onttrekkingen 3.660 2.630 220 13 589 13

Toevoegingen 183 611 10 438 435 427

Saldo reserveringen 3.478 2.019 211 -425 154 -414

Totaal resultaat 1.149 60 574 939 813

208

______________________________________________________


Incidentele baten en lasten op programmaniveau Uitgangspunt toezicht: materieel begrotingsevenwicht

Bij de beoordeling door de toezichthouder of de begroting structureel in evenwicht is, wordt gebruik gemaakt van het overzicht van incidentele baten en lasten. Op basis hiervan wordt het materiële begrotingsevenwicht beoordeeld: worden de structurele lasten gedekt door structurele baten. Dit geldt voor zowel het bestaande beleid als het in de begroting opgenomen nieuwe beleid. Met het inzicht in incidentele baten en lasten wordt dan, ook meerjarig, het structurele begrotingssaldo inzichtelijk gemaakt. Door de toezichthouder wordt vervolgens beoordeeld hoe het materiële begrotingsevenwicht zich verhoudt tot het formele begrotingsevenwicht. Dit geeft o.a. een indicatie hoe de begroting in het meerjarig perspectief sluitend is gemaakt en het realiteitsgehalte en volledigheid van in de begroting opgenomen ramingen van baten en lasten.

Regelgeving BBV

Op basis van de regelgeving opgenomen in het BBV is het overzicht van incidentele baten en lasten een onderdeel van de begrotingsstukken. Met ingang van 1 januari 2013 is de regelgeving in het BBV voor inzicht in incidentele baten en lasten verder uitgebreid. Met ingang van de begroting 2014 worden de incidentele baten en lasten opgenomen bij de programma's. Het BBV geeft echter geen harde definitie van de begrippen incidenteel en structureel. Ook in de praktijk is het onderscheid niet altijd even scherp te trekken.

Notitie Commissie BBV

Om eenduidige toepassing van regelgeving opgenomen in het BBV te bevorderen heeft de Commissie BBV daarom de notitie 'incidentele en structurele baten en lasten' opgesteld in januari 2012. Hiervoor is het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader (beleidskader gehanteerd door de toezichthouder) en de voorgestelde modernisering van het Financieel Toezicht als uitgangspunt gehanteerd. In de notitie wordt het onderscheid tussen incidenteel en structureel op basis van de volgende vier verduidelijkingen in een aantal praktijk voorbeelden nader uitgewerkt:

1. Indien bestaand structureel beleid, niet zijnde een tijdelijke geldstroom, binnen de termijn van 3 jaar een wijziging ondergaat dan worden de daarmee samenhangende lasten of baten in het begrotingsjaar niet als incidenteel aangemerkt. Bijvoorbeeld in het kader van de bezuinigingen besluit de gemeente in jaar t+3 geen subsidies meer te verstrekken; de daarmee samenhangende lasten worden in t+2, t+1 en t nog als structureel beschouwd.

2. Na afloop van een begrotingsjaar zullen bij het opmaken van de jaarrekening altijd wel enige (relevante) verschillen tussen de werkelijkheid en de begroting blijken. Het is van belang dat bij de analyse ex BBV artikel 28, lid a wordt bezien in hoeverre er alsnog sprake is geweest van niet begrote incidentele baten en lasten. Budgetverschillen op activiteiten betreffende structureel bestaand beleid blijven naar hun aard ‘structureel’.

3. Toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves worden als incidenteel

beschouwd, tenzij het gaat om reguliere onttrekkingen aan financieringsreserves c.q. dekkingsreserves (kapitaallasten) of om onttrekkingen uit een daartoe toereikende (bestemmings)reserve gedurende een periode van minimaal 3 jaar met als doel het dekken van structurele lasten.

209

______________________________________________________


4. Meerjarige tijdelijke geldstromen waarvan de eindigheid vastligt vanwege een raadsbesluit en/of een toekenningsbesluit klasseren als incidentele baten en lasten, ook als de geldstroom (nog) langer is dan 3 jaar.

In deze begroting zijn incidentele baten en lasten opgenomen. Op het niveau van de raadsprogramma’s geeft dit het volgende beeld:

Incidentele baten en lasten (bedragen x €1000) 2019 2020 2021 2022

incidentele baten programma:

Duurzaamheid 71 21 347 21

Maatschappelijke ontwikkeling 8

Leefomgeving 11.370 2.974 2.154

Economie, Toerisme, Recreatie, Cultuur en Sport 832 61 1.100

Ruimtegevend bestuur 43 205 371

Totaal incidentele baten 12.324 3.261 3.972 21

incidentele lasten programma:

Duurzaamheid 75 25 326

Maatschappelijke ontwikkeling 74 23

Leefomgeving 11.489 3.083 2.254

Economie, Toerisme, Recreatie, Cultuur en Sport 741 977

Ruimtegevend bestuur 244 318 465 40

Totaal incidentele lasten 12.623 3.449 4.022 40

Saldo incidentele baten -/- lasten -299 -188 -50 -19

210

______________________________________________________


Stand van zaken te realiseren taakstellingen en restant stelposten In de voorliggende begroting 2019 met bijbehorende meerjarenramingen 2020-2022 is een aantal nog te realiseren taakstellingen opgenomen. De stand van zaken hiervan is als volgt:

Overzicht taakstellingen 2019 2020 2021 2022


Personele beperking i.v.m. wegvallende leges 75,0 75,0 75,0 75,0

Harmonisatie peuterspeelzalen en kinderopvang 15,0 15,0 15,0 15,0

Kinderopvang/peuterspeelzalen huur 125,0 125,0 125,0 125,0

Invoeren inkomensafhankelijke bijdrage PSW 10,0 10,0 10,0 10,0

Clustering educatieve cluster / accommodatiebeleid 50,0 150,0 150,0 150,0

Totaal nog te realiseren taakstellingen 275,0 375,0 375,0 375,0

Toelichting taakstellingen:

De personele taakstelling vloeit voort uit de verlenging geldigheid (van 5 naar 10 jaren) van reisdocumenten waardoor én de inkomsten op termijn af zullen nemen en de personele inzet beperkter zal worden.

Met betrekking tot de kinderopvang is het VES al gerealiseerd; de resterende taakstelling is in onderzoek.

Overzicht vrij aanwendbare stelposten 2019 2020 2021 2022


Begrotingssaldo 59,0 574,0 939,0 813,0

De resultaten worden na realisatie gestort in de Vrije investeringsreserve.

211

______________________________________________________


Reserves I. ALGEMENE RESERVES

Algemene Risico Reserve

Behouden van eigen vermogen.

Reserve dient primair ten behoeve van het afdekken van risico's opgenomen, in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing, waarvoor geen bestemmingsreserve of voorziening is gevormd.

II. OVERIGE BESTEMMINGSRESERVES

Vrije investeringsreserve

Het creëren van een vrij te bestemmen reserve die bij nadere bestemming geen gevolgen voor de exploitatie heeft, bijvoorbeeld ter dekking van afschrijvingslasten voor een nieuwe investering.

Voeding vindt plaats door, onder andere, winsten uit de grondexploitaties.

Vermogensreserve

Reserve om het eigen vermogen in stand te houden. De reserve dient secundair ten behoeve van het afdekken van risico's opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing: voor zover het risicobeslag het niveau van de algemene risicoreserve te boven gaat.

Egalisatie MGD-budgetten voor IV en ICT

Het voor IV en ICT behouden van door MGD hiervoor begrote budgetten die aan het eind van het jaar niet besteed zijn door MGD.

Groenfonds

Reserve ter dekking van kosten verbonden aan het realiseren van projecten ter versterking van de recreatieve functie van de gemeente en ter vergroting van de natuurlijke en landmaatschappelijke waarden van het buitengebied, onder meer ter compensatie voor het verlies van open ruimten als gevolg van verstedelijking van de dorpsranden.

Hypotheekfonds H.N.G.

Reserve ten behoeve van het spreiden van het resultaat als gevolg van de gekapitaliseerde verkoopprijs in het verleden. De reserve wordt in 2020 opgeheven. Een eventueel saldo valt vrij.

Wegbeheer

Reserve ten behoeve van het jaarlijks egaliseren van de uitgaven van wegbeheer en het afdekken van extra kosten veroorzaakt door weer- en seizoensinvloeden.

212

______________________________________________________


Reserve Sociaal Domein

Reserve ten behoeve van het jaarlijks egaliseren van kosten derden uitvoering van de gebieden op het sociaal domein

Egalisatiereserve P&O

Reserve ten behoeve van het jaarlijks egaliseren lasten van derden gerelateerd aan de rechtspositieregeling personeel, Arbo, personeelsvoorzieningen en opleidingskosten en het flexfonds.

Gemeentelijke subsidies

Reserve ten behoeve van het jaarlijks egaliseren van kosten in verband met het gebudgetteerde subsidieplafond en realisatie van de opgelegde taakstelling.

Cultuurzaken

Reserve ten behoeve van het financieren van het realiseren van kunstobjecten in de gemeente.

Egalisatiereserve bouwvergunningen

Reserve ten behoeve van het opvangen van realisatierisico's ten aanzien van de hoogte van geraamde inkomsten van bouwleges in meerjarig perspectief.

Realisatie Educatieve Clusters (gebouwelijk)

Reserve ten behoeve van het dekken van de lasten met betrekking tot realisering van de educatieve clusters.

Realisatie Kulturhusconcept (gebouwelijk)

Reserve ten behoeve van het dekken van de lasten met betrekking tot realisering van de kulturhusen.

Egalisatiereserve lokaal onderwijs beleid

Reserve ten behoeve van het egaliseren van de kosten van het lokale onderwijsbeleid.

Egalisatiereserve afschrijvingen

Reserve ten behoeve van het egaliseren investeringen waarvan dekking plaatsvindt uit reserves. Vertoont een reserve in een jaar een negatieve stand dan wordt deze gedekt door successievelijk te beschikken over:

- de Vrije investeringsreserve

- de Vermogensreserve

- de Algemene reserve

213

______________________________________________________


Verloop van de reservepositie

RESERVES


saldo per 31 december 2017 2018 2019 2020 2021 2022

I. ALGEMENE RESERVES

Algemene Risico Reserve 5.010 4.405 4.405 4.405 4.405 4.405

II. OVERIGE BESTEMMINGSRESERVES

Vrije investeringsreserve 1.402 948 206 604 764 1.421

Vermogensreserve 1.733 1.177 1.127 1.560 1.990 2.417

Egalisatie MGD budgetten IV/ICT/Veranderprogr's 82 0 0 0 0 0

Groenfonds 1.007 681 611 541 471 401

Hypotheekfonds H.N.G. 198 137 71 0 0 0

Wegbeheer 407 407 407 407 407 407

Reserve Sociaal Domein 3.987 3.131 2.977 2.881 2.805 3.015

Egalisatiereserve P&O 606 561 561 561 561 561

Gemeentelijke subsidies 23 152 109 90 96 102

Cultuurzaken 82 85 72 60 47 35

Egalisatiereserve bouwvergunningen 634 634 634 634 634 634

Realisatie Kulturhusconcept (gebouwelijk) 769 456 274 213 1.190 1.138

Egalisatiereserve lokaal onderwijs beleid 27 27 27 27 27 27

Egalisatiereserve afschrijvingen 5.475 5.141 4.820 4.500 4.180 3.860

TOTAAL RESERVES 21.442 17.941 16.302 16.483 17.577 18.423

(Nog) niet in de begroting verwerkte posten (wel in bovenstaand overzicht):

214

______________________________________________________


1. Concept storting i.v.m. tekort afval (en terugstorting in 2023) in 2018 ten laste van de algemene reserve € 605.000

2. Concept storting i.v.m. exploitatieresultaat 2019-2022 respectievelijk, € 59.200, € 573.700, € 938.500 € 812.500

3. Concept onttrekking in 2021 i.v.m. opheffing reserve HNG € 436

215

______________________________________________________


Voorzieningen In de regelgeving, in de nota voorzieningen 2008-2012 en in de kadernota 2012 zijn de kaders geformuleerd voor het instellen van een voorziening. Er zijn 4 voorzieningen in 2017 in gebruik. Te weten:

Voorziening pensioenverplichtingen bestuurders (Appa)

Op basis van de regelgeving moet voor arbeidsgerelateerde verplichtingen van niet-gelijkblijvend volume een voorziening gevormd worden. De voorziening wordt jaarlijks beoordeeld of deze toereikend is om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. Waardering van de voorziening vindt plaats op basis van actuariële waarde berekening, rekening houdende met de sterftekansen.

Voorziening onderhoud accommodaties / gebouwen

Ter egalisatie van de kosten voor (groot)onderhoud is een onderhoudsvoorziening gevormd. In overeenstemming met de begroting en het meerjarige onderhoudsplan vinden stortingen in de voorziening plaats ten laste van de exploitatie. Onttrekkingen vinden plaats op basis van het onderhoudsplan. De mate van onderhoud wordt vastgelegd in dit plan. Dit onderhoudsplan wordt jaarlijks beoordeeld opdat ook vastgesteld kan worden of de voorziening op niveau is.

Een onderhoudsplan (versie augustus 2018) is beschikbaar.

Voorziening afvalverwijdering / -verwerking

Als gevolg van gewijzigde regelgeving worden de resultaten en toegevoegd aan een voorziening op basis van artikel 42-lid 1 BBV. Hierdoor worden die resultaten niet meer aangemerkt als eigen vermogen maar als vreemd vermogen. In de motie die is aangenomen bij de Kadernota 2017 is besloten de kosten voor het afwerken van de zaken rondom de stortplaats Vlagheide (€ 312.994) ook ten laste te laten komen van deze voorziening. Een meerjarig plan is beschikbaar.

Een tekort is voorzien van € 605.000 wordt in 2018 voorkomen door eenzelfde onttrekking te doen uit de Algemene reserve en de tarieven hierop aan te passen. In 2023 wordt het bedrag ten laste van de voorziening teruggestort in de Algemene reserve.

Voorziening rioolbeheer

Als gevolg van gewijzigde regelgeving worden de resultaten toegevoegd aan een voorziening op basis van artikel 42-lid 1 BBV. Hierdoor worden die resultaten niet meer aangemerkt als eigen vermogen maar als vreemd vermogen.

216

______________________________________________________


Voorzieningen


saldo per 31 december 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Onderhoud accommodaties (geen scholen) 2.314 2.147 1.526 635 833 433

Voorziening pensioenverplichting bestuurders (APPA) 2.404 2.383 2.266 2.147 2.026 1.906

Voorziening afvalverwerking 43 271 106 155 99 380

Voorziening rioolbeheer 6.613 6.991 7.510 7.932 8.398 8.707

TOTAAL VOORZIENINGEN 11.374 11.792 11.407 10.869 11.356 11.426

217

______________________________________________________


Nieuw beleid, gehonoreerde wensen Nieuw beleid/gehonoreerde wensen

Bij de vaststelling van de Kadernota 2018 heeft de gemeenteraad ingestemd met het opnemen van een aantal posten nieuw beleid/gehonoreerde wensen. Deze posten zijn verwerkt in begroting 2019. Dit is onder te verdelen in investeringen en (extra) budgetten:

Samenvattend geeft dit het volgende beeld:

Overzicht investeringen

(bedragen x € 1.000) Programma Krediet 2019 2020 2021 2022

Vervangen onveilige bruggen Leefomgeving 60 60

Aanpassen riool t.b.v. camping Hoge Heide Leefomgeving 130 130

Aanleg van een brandmeldinstallatie Cultuur, sport en recreatie 25 25

TOTAAL INVESTERINGEN 215 60 0 0 155

Overzicht budgetten (bedragen x € 1.000) 2019 2020 2021 2022

Borging huidige kwaliteit IC/ICT exploitatie 313 358 360 362

Knelpunten personele capaciteit 377 386 394 403

Taakstelling 275 275 275 275

Gemeentelijke dienstverleningsambities 64 64 65 65

Autonome wettelijke ontwikkelingen 41 41 24 6

Ondersteuning statushouders pm pm

Bijdrage € 2 per inwoner Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022 57 58 58 59

Inzameling textiel en kringloopgoederen door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt 30 30 30 30

Invoering digitale LTA en vormgeven vernieuwde vergaderstructuur - gemeenteraad 5 5 5 5

Uitbreiding formatie RO 60

Verduurzaming buitenaccommodaties sportverenigingen 100 100 100 100

Voortzetten ondernemersvijfdaagse 10 10

TOTAAL BUDGETTEN 1.332 1.317 1.321 1.305

218

______________________________________________________


Toelichting budgetten nieuw beleid

Vervangen onveilige bruggen

De gemeente heeft circa 30 bruggen in beheer. Een aantal van deze bruggen is dermate oud dat de conditie sterk is afgenomen waardoor soms gevaarlijke situaties ontstaan. Een drietal bruggen in Berlicum moet op korte termijn vervangen worden. Ook zijn de liggers van de Piet van der Lee brug aan vervanging toe. Hiervoor is in 2018 een investering nodig van € 60.000.

Dit jaar volgen nog inspectierapporten voor de overige bruggen. De verwachting is dat hieruit naar voren komt dat er nog meer bruggen vervangen moeten worden. Ook deze kosten zijn geraamd op € 60.000. Deze uitgaven komen in 2019.

Aanpassen riool t.b.v. camping Hoge Heide

Camping de Hoge Heide heeft plannen voor een uitbreiding. Als deze gerealiseerd worden zijn er ook aanpassingen nodig aan het gemeentelijk riool. De kosten voor deze aanpassingen zijn geraamd op € 130.000. Afgesproken is dat 50% van de kosten worden betaald door de camping.

Aanleg van een brandmeldinstallatie

De Moerkoal dient de brandmeldingsinstallatie te vernieuwen en uit te breiden om de gebruiksvergunning te behouden. Dit brengt een investering met zich mee van € 25.000.

Gehonoreerde wensen MGD

Inmiddels is de begroting van MGD vastgesteld door het Algemeen Bestuur en ter goedkeuring aangeboden aan de provincie. In deze begroting zijn nog de wensen verwerkt die in de kadernota van de gemeenten Boxtel en Sint-Michielsgestel waren opgenomen en waarmee beide raden hebben ingestemd. In deze meerjarenbegroting is dan ook verwerkt de in de tabel opgenomen extra bijdrage aan MGD. Deze extra bijdrage zal MGD als volgt aanwenden:

1. Het opnemen van budget om de huidige IV/ICT kwaliteit te kunnen borgen.

2. Het oplossen van knelpunten in de personele capaciteit.

3. Het schrappen van de resterende taakstelling in combinatie met de uitgesproken ambities van de gemeentebesturen.

4. Het kunnen voldoen aan aankomende autonome wettelijke verplichtingen voor de gemeenten.

5. Het kunnen voldoen aan gemeentelijke dienstverleningsambities waarvoor aanvullende IV/ICT budgetten nodig zijn.

Ondersteuning statushouders

Minimaal ¼ van het uitkeringsbestand bestaat inmiddels uit statushouders. Er blijkt nog steeds ondersteuning noodzakelijk voor oudkomers en nieuwkomers. In 2018 komt een integraal voorstel met het doel om statushouders meer te laten participeren en financieel

219

______________________________________________________


zelfredzaam te maken. Hierin kunnen vluchtelingenwerk en welzijnsinstelling BINT een rol hebben

Bijdrage € 2 per inwoner Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022

Financiële middelen beschikbaar stellen om, vooral, ondermijning tegen te gaan. Dit voor de komende beleidsperiode 2019 tot en met 2022. Daartoe een extra bijdrage van € 2,00 per inwoner beschikbaar stellen voor de financiering van:

Ontkleurd basisteam projectleider ondermijning; Het opzetten en inzetten van interventieteam(s) op het gebied van ondermijning; De ontwikkeling van een adequate tool op het gebied van de monitoring van het effecten

van het gevoerde veiligheidsbeleid. Nieuwe projecten of samenwerkingsverbanden op het gebied van veiligheid op het

niveau van het basisteam Meierij.

Inzameling textiel en kringloopgoederen door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt

In de gemeente Sint-Michielsgestel leeft de wens om te onderzoeken of de inzameling van textiel en kringloopgoederen kan worden ingezet om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt via werkplekken en werkervaringsplekken een kans te geven. Deze wens brengt echter kosten met zich mee.

Invoering digitale LTA en vormgeven vernieuwde vergaderstructuur - gemeenteraad

Budget van de raad ophogen om o.a. de digitale Lange Termijn Agenda (LTA) aan te kunnen schaffen en te onderhouden en de vernieuwde vergaderpoot ‘Informeren en ontmoeten’ te kunnen organiseren. Verder nemen in het algemeen de activiteiten rondom de raad toe, denk bv. aan raadsbrede cursussen en werkbezoeken.

Uitbreiding formatie RO

Om projecten in het kader van woningbouw op te pakken is uitbreiding van de capaciteit dringend gewenst. Aan de hand van de projectplannen is een plankostenscan opgesteld. De kosten van de gewenste uitbreiding zijn de kosten gemoeid met 3 fte. Voorgesteld wordt om twee fte in te vullen via een uitbreiding van de capaciteit en de derde fte voorlopig via inhuur om hiermee flexibiliteit te hebben en te kunnen inspelen op wijzigingen. De eerste twee FTE is al bij de MGD opgenomen.

Verduurzaming buitenaccommodaties sportverenigingen

In september 2017 heeft de raad de Notitie Subsidieprogramma Maatschappelijk Domein 2018 – 2021 vastgesteld. Hierin is onder meer een voorstel opgenomen gericht op verduurzaming van accommodaties die door een (buiten)sportvereniging worden geëxploiteerd. Deze plannen vinden hun oorsprong in suggesties die door verenigingen zelf tijdens gesprekstafels zijn gedaan. Doel is om door energiebesparende maatregelen op de accommodaties een zodanig positief effect op de exploitatie van de betreffende vereniging te realiseren dat de zogeheten “jeugdledensubsidie” van deze vereniging in 2021 kan worden beëindigd. Deze ondersteuning kan worden ingezet in combinatie met

220

______________________________________________________


subsidiemogelijkheden van het Ministerie van EZ en het Waarborgfonds Sport (co-financiering). Nadere details worden uitgewerkt in een regeling. De kosten hiervan bedragen jaarlijks € 100.000 en worden gedeeltelijk opgevangen door het vervallen van subsidies

Voortzetten ondernemersvijfdaagse

Om de samenwerking met de ondernemers en tussen de ondernemers onderling te versterken is in 2017 samen met gemeente Sint-Michielsgestel de ondernemersvijfdaagse georganiseerd. In deze vijfdaagse zijn ondernemers van beide gemeenten in het zonnetje gezet en stond ontmoeting centraal. Activiteiten tijdens deze week waren onder andere het ondernemersontbijt, de startersavond, maatschappelijke beursvloer en de afsluitende feestavond waar netwerken en plezier centraal stond. Vanuit de ondernemers zijn zeer positieve reacties ontvangen op dit initiatief.

221

______________________________________________________


Investeringen Economisch en maatschappelijk nut

De investeringen kunnen krachtens het Besluit Begroting en Verantwoording worden onderscheiden in investeringen met een economisch nut en investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut.

• Investeringen met een economisch nut worden gedefinieerd als investeringen die bijdragen aan de mogelijkheid middelen te verwerven en/of die verhandelbaar zijn. Deze investeringen met een meerjarig nut moeten bruto worden geactiveerd (reserves mogen niet in mindering gebracht worden; bijdragen van derden wel).

• Investeringen met een meerjarig maatschappelijk nut brengen vaak veel onderhoud met zich mee, terwijl ze meestal niet worden vervangen. Er is geen markt voor waar deze activa kunnen worden verhandeld. Tot en met 2016 was de regel deze investeringen bij voorkeur niet te activeren, of indien wel activering plaatsvond deze in een zo kort mogelijke periode af te schrijven. Bij deze investeringen was het echter wel toegestaan reserves of voorzieningen als dekking in mindering te brengen op de investering. Met het oog op een betere vergelijkbaarheid van de kosten wordt in het nieuwe BBV de systematiek van activering en afschrijving voor alle investeringen gelijk getrokken: investeringen met een maatschappelijk nut dienen, evenals investeringen met een economisch nut, te worden geactiveerd en over de verwachte levensduur te worden afgeschreven. Dit komt overeen met het vastgestelde beleidskaders voor activering- en afschrijving in de gemeente Sint-Michielsgestel. Daarnaast geldt voortaan voor beide type investeringen de netto methode; dat wil zeggen dat investeringsbijdragen van derden direct in mindering mogen worden gebracht.

In het navolgende overzicht worden de totaal begrote investeringen voor 2019 tot en met 2022 weergegeven met daarbij het gevoteerde krediet voor het genoemde investeringswerk. Met het vaststellen van de programmabegroting worden ook de in de begroting opgenomen investeringen geautoriseerd.

Overzicht investeringen Programma Krediet 2019 2020 2021 2022Aanpassen riool t.b.v. camping Hoge Heide 2. Leefomgeving € 130.000 € 130.000Aanleg van een brandmeldinstallatie 3. Cultuur, Sport en Recreatie € 25.000 € 25.000TOTAAL INVESTERINGEN met economisch nut € 155.000 € 0 € 0 € 0 € 155.000

Vervangen onveilige bruggen 2. Leefomgeving € 60.000 € 60.000TOTAAL INVESTERINGEN met maatschappelijk nut € 60.000 € 60.000 € 0 € 0 € 0

TOTAAL € 215.000 € 60.000 € 0 € 0 € 155.000

222

______________________________________________________


Meerjarig overzicht balans Met het opnemen van een geprognosticeerde balans krijgt de raad meer inzicht in de ontwikkeling van onder meer investeringen, reserves en voorzieningen, en in de financieringsbehoefte. De geprognosticeerde balans moet aansluiten op de balans in de jaarrekening, maar behoeft niet dezelfde mate van detail te kennen.

Het EMU-saldo kan afgeleid worden van de mutaties in de balans, dat is nl. het saldo van mutaties in de vorderingen en de mutaties in de schulden ofwel de som van de mutaties van de vaste en vlottende financiële activa minus de som van de mutaties van de vaste en vlottende schuld. Een berekening van het EMU-saldo is opgenomen in het bijlagenboek.

Voor het opstellen van de meerjarige prognose van de balans zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

Kolom 2017 betreft de definitieve cijfers volgens de vastgestelde jaarrekening 2017; Kolom 2018 tot en met 2022 betreft de meerjarige prognose van de balans; Alle liquide middelen, overlopende activa en overlopende passiva zijn met elkaar

verrekend: het saldo in de balans geeft de kortlopende financieringsbehoefte of de tijdelijke overschotten weer;

Het onderdeel Eigen vermogen – resultaat is in de prognose van het onderdeel reserves verwerkt.

Begroting balans (bedragen x € 1.000)

ACTIVA, per 31 december 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Vaste activa

Immateriële vaste activa 22 14 5 4 3 2

- Kosten verbonden aan sluiten geldlening en saldo agio/disagio

- Kosten onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief

- Bijdrage aan activa in eigendom van derden 22 14 5 4 3 2

Materiële vaste activa 27.966 30.366 29.192 27.984 31.027 29.725

- Investeringen met een economisch nut 24.041 26.194 25.154 24.118 27.170 26.037

- Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

3.568 3.494 3.374 3.272 3.132 3.030

- Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 358 678 665 594 725 658

Financiële vaste activa 4.005 3.808 3.878 3.641 3.471 3.297

- Kapitaalverstrekking aan deelnemingen 55 55 55 55 55 55

- Kapitaalverstrekking aan gemeenschappelijke regelingen 2.008 1.938 1.868 1.798 1.727 1.657

- Kapitaalverstrekking aan overige verbonden partijen

- Leningen aan woningbouwcorporaties 1.534 1.470 1.377 1.281 1.182 1.080

- Leningen aan deelnemingen

- Leningen aan overige verbonden partijen

223

______________________________________________________


- Leningen aan openbare lichamen (art. 1a Wet Fido)

- Overige langlopende leningen 209 208 508 507 506 506

- Uitzettingen in •'s Rijks schatkist met een rente typische looptijd van één jaar of langer

- Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier met een rente typische looptijd van één jaar of langer

- Overige uitzettingen met een rente typische looptijd van één jaar of langer 198 136 70

Totaal vaste activa 31.993 34.188 33.076 31.629 34.501 33.025

Vlottende activa

Voorraden 3.732 4.111 -2.325 -2.375

- Overige gronden hulpstoffen

- Onderhanden werk (incl. bouwgronden in exploitatie) 3.732 4.111 -2.325 -2.375

- Gereed product en handelsgoederen

- Voorraden vooruitbetalingen

Uitzettingen met een rente typische looptijd korter dan één jaar 16.904 808 803

- Vorderingen op openbare lichamen 7.734

- Verstrekte kasgeldleningen aan openbare lichamen

- Overige verstrekte kasgeldleningen 808 803

- Rekening courant verhouding met het Rijk 8.018

- Rekening courant verhoudingen overige niet-financiële instellingen

- Overige vorderingen 1.151

- Uitzettingen in •'s Rijks schatkist

- Uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier

- Overige uitzettingen

Liquide middelen 221

- Kassaldi

- Banksaldi 221

Overlopende activa 640

- De van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel uitgesplitst naar de nog te ontvangen bedragen van:

- Europese overheidslichamen

- Het Rijk

- Overige Nederlandse overheidslichamen

224

______________________________________________________


- Overige nog te ontvangen bedragen en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen

640

Totaal vlottende activa 21.497 4.111 -1.516 -1.572

TOTAAL ACTIVA 53.490 38.299 31.560 30.057 34.501 33.025

Begroting balans (bedragen x € 1.000)

PASSIVA 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Vaste passiva

Eigen vermogen 22.591 17.941 16.302 16.483 17.577 18.423

- Algemene reserve 5.010 4.405 4.405 4.405 4.405 4.405

- Bestemmingsreserves 16.432 13.536 11.896 12.078 13.171 14.017

- het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

1.149

Voorzieningen 11.374 11.792 11.407 10.869 11.356 11.427

- Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's 2.404 2.383 2.266 2.147 2.026 1.906

- Voorzieningen ter egalisering van kosten 2.314 2.147 1.526 635 833 433

- Voorzieningen voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven

- Voorzieningen voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is 6.656 7.262 7.615 8.087 8.497 9.087

Vaste schulden met een rente typische looptijd van één jaar of langer 6.361 5.107 3.851 2.705 2.056 1.654

- Obligatieleningen

- onderhandse leningen van:

1. binnenlandse pensioenfondsen en verzekeraars

2. binnenlandse banken en overige financiële instellingen 6.361 5.107 3.851 2.705 2.056 1.654

3. binnenlandse bedrijven

4. openbare lichamen

5. overige binnenlandse sectoren

6. buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren

- Door derden belegde gelden

- Waarborgsommen

- Overige leningen met een rente typische looptijd van één jaar of langer

Totaal vaste passiva 40.327 34.840 31.560 30.057 30.989 31.503

Vlottende passiva

225

______________________________________________________


Netto-vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar 11.932 3.459 3.511 1.522

- Kasgeldleningen aangegaan bij openbare lichamen

- Overige kasgeldleningen 3.459 3.511 1.522

- Banksaldi 972

- Overige schulden 10.960

Overlopende passiva 1.231

- Verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume

- De voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, ontvangen van:

- Europese overheidslichamen

- het Rijk 14

- overige Nederlandse overheidslichamen 173

- overlopende vooruitontvangen bedragen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen

1.044

Totaal vlottende passiva 13.163 3.459 3.511 1.522

TOTAAL PASSIVA 53.490 38.299 31.560 30.057 34.501 33.025

226

______________________________________________________


Overzicht van baten en lasten en presentatie structureel begrotingssaldo De gemeenteraad heeft de wettelijke taak een begroting vast te stellen die structureel en reëel in evenwicht is. De provincie als toezichthouder heeft geconstateerd dat niet alle Brabantse gemeentebegrotingen een (uniforme) presentatie van het structureel begrotingssaldo bevatten. Daarom heeft de provincie de gemeenten geadviseerd gebruik te maken van onderstaande opstelling, die tevens volledig invulling geeft aan de voorschriften van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV).

Overzicht van baten en lasten begroting 2019

(bedragen x € 1.000) Baten Lasten Saldo

Programma 1 duurzaamheid 4.338 5.336 -998

programma 2 maatschappelijke ontwikkeling 4.561 29.582 -25.022

programma 3 leefomgeving 13.455 20.154 -6.700

programma 4 economie, toerisme, recreatie, cultuur en sport 361 5.267 -4.906

programma 5 ruimtegevend bestuur 1.508 4.893 -3.385

Algemene dekkingsmiddelen, taakvelden:

- 0.5 Treasury -757 53 -810

- 0.61 OZB woningen 4.948 558 4.390

- 0.62 OZB niet-woningen 1.218 0 1.218

- 0.64 Belastingen overig 713 808 -95

- 0.7 Algemene uitkeringen en overige uitkeringen Gemeentefonds 36.842 0 36.842

Overhead (taakveld 0.4) 0 2.128 -2.128

Heffing Vpb (taakveld 0.9 vennootschapsbelasting) 0 0 0

Bedrag onvoorzien (deel taakveld 0.8 overige baten en lasten) 435 540 -105

SALDO VAN BATEN EN LASTEN 67.622 69.321 -1.699

227

______________________________________________________


Toevoeging en onttrekking aan de reserves:

Programma 1 duurzaamheid 60 0 60

programma 2 maatschappelijke ontwikkeling 678 480 198

programma 3 leefomgeving 538 82 455

programma 4 economie, toerisme, recreatie, cultuur en sport 775 0 775

programma 5 ruimtegevend bestuur 220 10 211

RESULTAAT 69.893 69.893 0

incidentele baten en lasten 9.881 9.817 64

STRUCTUREEL BEGROTINGSSALDO 60.012 60.076 -64

228

______________________________________________________


Inzicht in baten en lasten Begroting 2019 Inzicht baten Begroting 2019

In navolgend overzicht wordt ingegaan op de verdeling van de baten zoals begroot voor het jaar 2019. De totaal geraamde baten, na bestemming van het resultaat voor het begrotingsjaar 2019 bedragen € 69,893 miljoen. Deze baten worden als volgt gepresenteerd:

Als baten per programma Als baten per inkomstensoort

Baten per programma De voor het jaar 2019 begrote baten (bedragen x € 1.000) op basis van de programma indeling, kunnen als volgt worden weergeven.

Programma 1 duurzaamheid 4.398

programma 2 maatschappelijke ontwikkeling 5.239

programma 3 leefomgeving 13.993

programma 4 economie, toerisme, recreatie, cultuur en sport 1.136

programma 5 ruimtegevend bestuur 45.128

Totaal baten inclusief resultaatbestemming 69.893

229

______________________________________________________


Baten als inkomstensoort Voor een globaal inzicht in alle exploitatiebaten zijn deze onderverdeeld in hoofdgroepen. Hiermee wordt inzicht gegeven in de herkomst van de baten/dekkingsmiddelen.

Betreft (bedragen x € 1.000) Begroot %

uitkering gemeentefonds 36.842 52,71%

belastingen en heffingen 11.117 15,91%

grondverkopen 11.044 15,80%

rijksbijdragen 3.462 4,95%

resultaatbestemming 2.271 3,25%

bijdragen derden 1.370 1,96%

administratief 1.310 1,87%

huren en pachten 1.201 1,72%

inkomens- en vermogensoverdrachten 481 0,69%

taakstelling 427 0,61%

rente en dividend 202 0,29%

vrijval voorziening 166 0,24%

Totaal 69.893 100,00%

230

______________________________________________________


Samenvattend kan worden gesteld dat bijna 74% van de gemeentelijke baten bestaan uit gemeentefonds (53%), belastingen en heffingen (16%) en rijksbijdragen (5%). Voorts wordt ruim € 2,2 miljoen vanuit de reservepositie ingezet als dekkingsmiddel.

231

______________________________________________________


Inzicht lasten Begroting 2019

In navolgend overzicht wordt ingegaan op de verdeling van de lasten zoals begroot voor het jaar 2019. De totaal geraamde lasten, na bestemming van het resultaat voor het begrotingsjaar 2019 bedragen € 69,893 miljoen. Deze baten worden als volgt gepresenteerd:

Als lasten per programma Als lasten per uitgavensoort.

Lasten per programma De voor het jaar 2019 begrote lasten (bedragen x € 1.000) op basis van de programma indeling, kunnen als volgt worden weergeven.

Programma 1 duurzaamheid 5.336

programma 2 maatschappelijke ontwikkeling 30.062

programma 3 leefomgeving 20.237

programma 4 economie, toerisme, recreatie, cultuur en sport 5.267

programma 5 ruimtegevend bestuur 8.991

Totaal lasten inclusief resultaatbestemming 69.893

232

______________________________________________________


Lasten per uitgavensoort Voor een globaal inzicht in de diverse exploitatielasten zijn deze onderverdeeld in hoofdgroepen. Hiermee wordt inzicht gegeven in de bestedingen.

Betreft (bedragen x € 1.000) Begroot %

bijdrage MijnGemeenteDichtbij 16.357 23,40%

overige goederen en diensten 9.712 13,90%

administratief 7.746 11,08%

bijdragen gemeenschappelijke regelingen 7.193 10,29%

Wmo 5.262 7,53%

subsidies en bijdragen 5.208 7,45%

jeugdzorg 4.917 7,03%

grondexploitatie 4.491 6,43%

inkomensvoorzieningen 3.815 5,46%

rente en afschrijving 1.823 2,61%

salarissen 1.130 1,62%

storting onderhoudsvoorzieningen 674 0,96%

resultaatbestemming 572 0,82%

storting verplichtingenvoorzieningen 524 0,75%

energiekosten 225 0,32%

rijksbijdragen 126 0,18%

belastingen en heffingen 83 0,12%

inhuur personeel 36 0,05%

Totaal 69.893 100,00%

233

______________________________________________________


Samenvattend zien we dat met een aandeel van ruim 23% is de bijdrage aan MijnGemeenteDichtbij de grootste uitgavenpost is. De uitgaven sociaal domein omvatten 20% van de totaal begrote lasten.

234

______________________________________________________


Bijlagen

235

___________________________________________________________________________________


Verplichte BBV indicatoren

236

______________________________________________________


In het BBV 2004 werden gemeenten voor het eerst verplicht om niet-financiële informatie in de begroting en jaarstukken op te nemen. Naast de financiële gegevens werden de 3 ‘w-vragen’ (wat mag het kosten, wat willen we bereiken en wat gaat we daarvoor doen) opgenomen. Dit heeft er toe geleid dat de begrotingen beleidsmatiger werden. Het wordt steeds belangrijker voor gemeenten om te kunnen sturen op basis van meetbare prestaties.

Naast de uniforme taakvelden, wordt daarom in het herziene BBV voorgeschreven dat gemeenten vanaf 2017 een basisset van 39 beleidsindicatoren hanteren voor de begroting en verantwoordingsstukken. Desgewenst kunnen daar eigen indicatoren, toegesneden op de lokale situatie, aan worden toegevoegd. De indicatoren maken deel uit van de beleidsbegroting bij de programma’s.

Zo kunnen raadsleden en anderen een helder beeld vormen over de beleidsresultaten van de gemeente en gemeenten onderling vergelijken.

Voor de gemeenten is door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING), met raadpleging van enkele gemeenten, een lijst van indicatoren ontwikkeld en samengesteld. Daarbij golden een aantal belangrijke uitgangspunten:

de indicatoren leveren een bijdrage aan de versterking van het horizontaal toezicht; de raadsleden worden daarmee in staat gesteld om op maatschappelijke effecten te

kunnen sturen; de indicatoren zijn van toepassing op alle gemeenten; de indicatoren zijn gebaseerd op landelijke bronnen waardoor er geen extra informatie

uitvraag hoeft te worden gedaan en zodat gemeenten automatisch deelnemen; er worden bestaande bronnen gebruikt; de indicatoren worden regelmatig door de bronnen gepubliceerd; voor de indicatoren met betrekking tot het ‘sociaal domein’ is aangesloten bij de reeds

bestaande ‘Gemeentelijke monitor sociaal domein’.

Via de website ‘waarstaatjegemeente.nl’ zijn nagenoeg alle gegevens voor het opnemen van de indicatoren voor alle gemeenten beschikbaar. De beleidsindicatoren in het taakveld ‘bestuur en ondersteuning’ zijn niet op deze website opgenomen maar worden via de gemeenten zelf ingevuld. In verband met de ambtelijke fusie zijn juist deze gegevens voor onze gemeenten niet beschikbaar aangezien de budgetten voor bedrijfsvoering, overhead e.d. overgezet zijn naar onze GR.

In navolgend overzicht worden de indicatoren van onze gemeente gepresenteerd. als vergelijk zijn tevens de landelijke cijfers opgenomen en de cijfers van onze samenwerkingsgemeente Boxtel. De opgenomen cijfers zijn gebaseerd op gegevens die beschikbaar waren per 20 augustus 2018.

237

___________________________________________________________________________________


Indicator Taakveld eenheid periode Sint-Michielsgestel Boxtel Nederland Bron Beschrijving Formatie 0. Bestuur en ondersteuning Fte per 1.000 inwoners 2018 *) *)

Eigen gegevens Formatie in fte per 1.000 inwoners.

Bezetting 0. Bestuur en ondersteuning Fte per 1.000 inwoners 2018 *) *)

Eigen gegevens Bezetting in fte per 1.000 inwoners.

Apparaatskosten 0. Bestuur en ondersteuning Kosten per inwoner 2018 *) *) Eigen gegevens Apparaatskosten per inwoner. Externe inhuur 0. Bestuur en ondersteuning Kosten als % 2018 *) *)

Eigen gegevens Kosten inhuur derden als % van totale

loonsom + kosten inhuur derden.

Overhead 0. Bestuur en ondersteuning % van totale lasten 2018 *) *)

Eigen gegevens Omvang overhead als % van de totale lasten.

Verwijzingen Halt per 10.000 inwoners van 12-17 jaar

1. Veiligheid aantal per 10.000 inw 12-17jr 2017 68 171 131 Bureau Halt Verwijzingen Halt per 10.000 inwoners van 12-17 jaar

Harde kern jongeren 1. Veiligheid per 10.000 inw 12-14jr 2014 0,9 1,1 1,3 Korps Landelijke Politiediensten (KLPD)

Het aantal harde kern jongeren, per 10.000 inwoners in de leeftijd van 12-24 jaar.

Winkeldiefstal per 1.000 inwoners 1. Veiligheid aantal per 1.000 inwoners 2017 0,2 0,8 2,2 CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

Het aantal winkeldiefstallen per 1.000 inwoners.

Geweldsmisdrijven per 1.000 inwoners 1. Veiligheid aantal per 1.000 inwoners 2017 2,1 4,8 5,0 CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

Het aantal geweldsmisdrijven, per 1.000 inwoners. Voorbeelden van geweldsmisdrijven zijn seksuele misdrijven, levensdelicten zoals moord en doodslag en dood en lichamelijk letsel door schuld (bedreiging, mishandeling, etc.).

Diefstal uit woning per 1.000 inwoners 1. Veiligheid aantal per 1.000 inwoners 2017 1,9 2,1 2,9 CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

Het aantal diefstallen uit woningen, per 1.000 inwoners.

Vernieling en beschadiging per 1.000 inwoners 1. Veiligheid aantal per 1.000 inwoners 2017 2,8 4,3 4,8 CBS - Geregistreerde criminaliteit & Diefstallen

Het aantal vernielingen en beschadigingen, per 1.000 inwoners.

Ziekenhuisopname nav verkeersongeval met een motorvoertuig

2. Verkeer en vervoer % 2015 10,00 5,00 8,00 VeiligheidNL Verkeersongeval met motorvoertuig als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen.

Ziekenhuisopname nav vervoersongeval met een fietser

2. Verkeer en vervoer % 2015 9,00 10,00 9,00 VeiligheidNL Vervoersongeval met fietser als aandeel van het totaal aantal ongevallen die leiden tot ziekenhuisopnamen.

Functiemenging 3. Economie % 2017 41,90 52,70 52,40 LISA De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen.

238

___________________________________________________________________________________


Bruto gemeentelijk product (verwacht/gemeten)

3. Economie index 2013 84 108 100 Atlas voor Gemeenten Bruto gemeentelijk product (BGP) is het product van de toegevoegde waarde per baan en het aantal banen in een gemeente. De verhoudingswaarde tussen verwacht BGP en gemeten BGP geeft aan of er boven verwachting (<100) of beneden verwachting (>100) wordt gemeten/verwacht.

Vestigingen 3. Economie per 1.000 inwoners 15-64jr 2017 136,4 114,5 139,7 LISA Het aantal vestigingen van bedrijven, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.

Absoluut verzuim 4. Onderwijs per 1.000 leerlingen 2017 3,86 5,37 1,82 DUO - Dienst Uitvoering Onderwijs

Het aantal leerplichtigen dat niet staat ingeschreven op een school, per 1.000 leerlingen. Leeftijd 5-18 jaar.

Relatief verzuim 4. Onderwijs per 1.000 inw. 5-18 jr 2017 9,64 1,65 26,58 Ingrado Het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar ongeoorloofd afwezig is, per 1.000 inwoners lft. 5-18 jaar. De cijfers van Ingrado hebben betrekking op schooljaren. De periodeaanduiding "2017" staat voor schooljaar "2016/2017".

Voortijdige schoolverlaters totaal (VO + MBO) %

4. Onderwijs % 2016 0,80 1,60 1,70 DUO - Dienst Uitvoering Onderwijs

Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12 - 23 jaar) dat voortijdig, dat wil zeggen zonder startkwalificatie, het onderwijs verlaat.

% Niet-sporters 5. Sport, cultuur en recreatie % 2016 42,70 45,80 48,70 Gezondheidsmonitor volwassenen (en ouderen), GGD’en, CBS en RIVM

Het percentage niet-wekelijks sporters t.o.v. bevolking van 19 jaar en ouder. Bevolking van 19 jaar en ouder dat niet minstens één keer per week aan sport doet.

Banen 6. Sociaal domein per 1.000 inwoners 15-64jr 2017 476,6 769,1 758,2 LISA Het aantal banen, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.

Jongeren met delict voor rechter 6. Sociaal domein % 2015 0,73 1,04 1,45 Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel

Het percentage jongeren (12-21 jaar) dat met een delict voor de rechter is verschenen.

% Kinderen in armoede 6. Sociaal domein % 2015 2,31 3,83 6,58 Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel

Het percentage kinderen tot 18 jaar dat in een gezin leeft dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen.

Netto arbeidsparticipatie 6. Sociaal domein % 2017 69,10 67,90 66,70 CBS - Arbeidsdeelname Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de (potentiële) beroepsbevolking.

239

___________________________________________________________________________________


% achterstandsleerlingen 6. Sociaal domein % 2012 7,02 8,20 11,61 Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel

Het percentage leerlingen (4-12 jaar) in het primair onderwijs dat kans heeft op een leerachterstand.

% Jeugdwerkloosheid 6. Sociaal domein % 2015 0,87 2,05 1,52 Verwey Jonker Instituut - Kinderen in Tel

Het percentage werkeloze jongeren (16-22 jaar).

Bijstandsuitkeringen 6. Sociaal domein per 1.000 inw 18jr eo 2e halfjaar 2017 14,6 23,7 41,1 CBS - Participatie Wet Het aantal personen met een bijstandsuitkering, per 1.000 inwoners.

Aantal re-integratievoorzieningen 6. Sociaal domein per 1.000 inw 15-65jr 2e halfjaar 2017 18 28 29 CBS - Participatie Wet Het aantal re-integratievoorzieningen, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar

Jongeren met jeugdhulp 6. Sociaal domein % van alle jongeren tot 18 jaar 2e halfjaar 2017 7,50 9,10 9,70 CBS - Beleidsinformatie Jeugd Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp ten opzichte van alle jongeren tot 18 jaar.

Jongeren met jeugdbescherming 6. Sociaal domein % 2e halfjaar 2017 0,70 1,50 1,00 CBS - Beleidsinformatie Jeugd Het percentage jongeren tot 18 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel ten opzichte van alle jongeren tot 18 jaar.

Jongeren met jeugdreclassering 6. Sociaal domein % 2e halfjaar 2017 0,00 0,20 0,40 CBS - Beleidsinformatie Jeugd Het percentage jongeren (12-22 jaar) met een jeugdreclasseringsmaatregel ten opzichte van alle jongeren (12-22 jaar).

Wmo-cliënten met een maatwerkarrangement

6. Sociaal domein per 1.000 inw 2e halfjaar 2017 30 48 57 CBS - Monitor Sociaal Domein WMO

Aantal per 1.000 inwoners in de betreffende bevolkingsgroep. Een maatwerkarrangement is een vorm van specialistische ondersteuning binnen het kader van de Wmo. Voor de Wmo-gegevens geldt dat het referentiegemiddelde gebaseerd is op 327 deelnemende gemeenten.

Fijn huishoudelijk restafval 7. Volksgezondheid en Milieu kg per inwoner 2016 128 141 189 CBS - Statistiek Huishoudelijk afval

Niet gescheiden ingezameld huishoudelijk afval.

Hernieuwbare elektriciteit 7. Volksgezondheid en Milieu % 2015 4,40 2,10 12,20 Rijkswaterstaat Klimaatmonitor

Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa.

WOZ-waarde woningen 8. Vhrosv duizend euro 2017 291 237 216 CBS - Statistiek Waarde Onroerende Zaken

De gemiddelde WOZ waarde van woningen.

Nieuwbouw woningen 8. Vhrosv aantal per 1.000 woningen 2016 3,7 2,0 7,2 ABF - Systeem Woningvoorraad

Het aantal nieuwbouwwoningen, per 1.000 woningen.

Demografische druk 8. Vhrosv % 2018 80,20 77,20 69,60 CBS - Bevolkingsstatistiek De som van het aantal personen van 0 tot 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 15 tot 65 jaar.

240

___________________________________________________________________________________


Woonlasten éénpersoonshuishouden 8. Vhrosv euro 2018 668 630 649 COELO, Groningen Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een éénpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten.

Woonlasten meerpersoonshuishouden 8. Vhrosv euro 2018 748 691 721 COELO, Groningen Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een meerpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten.

Home | Begroting 2019 · de tweede bestuursrapportage 2018 echter alsnog in de (aangepaste)...

Documents

Transcript of Home | Begroting 2019 · de tweede bestuursrapportage 2018 echter alsnog in de (aangepaste)...