Werk je met oudere, gehandicapte of chronisch zieke mensen? Of in de

thuiszorg? Dan gaat deze gids je helpen. Rond talrijke onderwerpen vind je

hier een overzicht van de ondersteuningsmogelijkheden van Vilans. Bij-

voorbeeld om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Om het zelfmanagement

van mensen te prikkelen. Om de familie meer bij de zorg te betrekken. En

om de boel slimmer te organiseren. Vind je niet wat je zoekt? Op de web-

site staan nog veel meer trainingen, methodieken, tips en bijeenkomsten

die je verder helpen. Knap handig!

Hoe Vilans je helpt om de langdurende zorg te verbeteren

Hoe Vilans je helpt om de langdurende zorg te verbeteren

2

kwaliteits medewerker

verpleegkundige

cliëntvertegen woordiger

beleidsmaker

Jij bent...

mantelzorger

3

verzorgende

bestuurder

opleider

manager

kwaliteits medewerker

huisarts

innovator

... cliëntvertegen woordiger

4

...lees dan verder!6 Kwaliteit van zorg

10 Zorg vernieuwen

12 Zelfmanagement

14 Medicatieveiligheid

18 Hulpmiddelen

20 Levensvragen

22 Vrijheidsbeperking

24 Opleiden in de zorg

26 Mantelzorg

30 Kleinschalig wonen

Let op!We hebben deze gids met veel zorg voor je samengesteld. Kijk altijd voor de meest recente informatie en prijzen op de website van Vilans. De prijzen in deze gids zijn inclusief verzendkosten en btw.

AccreditatieAl onze trainingen zijn erkend door het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs en opgenomen in hun kwaliteitsregister. Ook zijn we geaccrediteerd door de Accreditatiecommissie van het Kwaliteitsregister V&V.

5

Wat is dit? In de Vilansgids kom je deze QR-code op veel plekken tegen. Scan deze code met je smartphone. Je komt dan direct uit op de webpagina met meer informatie. Geen smartphone? Ga dan naar de webpagina die genoemd staat onderaan de pagina.

Er is nog meer!De gids is een greep uit wat Vilans voor je kan betekenen. We hebben nog veel meer in huis! Wil je bijvoorbeeld rond een onderwerp een persoonlijk advies of een traject op maat? Dat kan! We vertellen je graag over de mogelijkheden.

...lees dan verder!32 Ketenzorg

34 Familieparticipatie

36 Inclusie

38 Dementie

42 Hersenletsel

44 Multimorbiditeit

46 Communiceren in de zorg

48 Domotica

50 Vrijwilligers in de zorg

54 Toegankelijkheid

56 Probleemgedrag

58 Diversiteit

60 Zelfredzaamheid

62 Toekomstbestendigheid

64 10 vragen over Vilans

66 Hieraan herken je Vilans

67 Ook Vilans

72 Trefwoordenlijst

6 Kwaliteit van zorg

10 Zorg vernieuwen

12 Zelfmanagement

14 Medicatieveiligheid

18 Hulpmiddelen

20 Levensvragen

22 Vrijheidsbeperking

24 Opleiden in de zorg

26 Mantelzorg

30 Kleinschalig wonen

6

94% van de dodelijke ongevallen bij 55-plussers wordt veroorzaakt door een val. In verpleeghuizen heeft 1 op de 5 bewoners decubitus. Een kwart van de bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen is ondervoed. In de ggz heeft

Kwaliteit van zorgIedereen is het erover eens: de kwaliteit van zorg is een groot goed. Veel wordt eraan gedaan om de kwaliteitsstandaard hoog te houden. Met elkaar bedenken we onophoudelijk hoe het beter kan. Die oplossingen vertalen we naar nieuwe aanpakken en handelwijzen. Er valt veel te halen uit al die inspanningen.

Meer weten over wat Vilans voor je kan betekenen? Bel of mail met Mirella Minkman, (030) 789 2499, m.minkman@vilans.nl

Wil je ook een verbetering van zorg in gang zetten én met succes doorvoeren? Maak dan gebruik van het werk van je collega’s! Zij deden de afgelopen jaren mee aan het landelijk verbetertraject Zorg voor Beter, dat Vilans hielp uitvoeren in opdracht van ZonMw en VWS. Vilans heeft de ervaringen van deze organisaties vertaald naar een boek over het managen van zorgverbeteringen. Het boek geeft tal van praktische tips over hoe je een verbetering kunt starten. Maar vooral ook over hoe je de resul-taten kunt verspreiden en borgen in de hele orga-

Boek helpt

zorgkwaliteit verbeterennisatie. Een onmisbare leidraad voor organisaties die blijvend hun kwaliteit van zorg willen verbete-ren. Bijvoorbeeld rond onderwerpen als decubi-tus, medicatieveiligheid en uitdroging.

Boek Blijvend zorgen voor beterVoor wie: managers, zorgverleners en opleidersPrijs: € 32,50

Al meer dan 175 zorgorganisaties in Nederland zijn aangesloten bij de Vilansprotocollen.

ook interessant voor opleidingen!

7Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/kwaliteitvanzorg

Een protocol dat niet gebruikt wordt, heeft geen waarde. Dus is het zaak om een protocol goed ge-implementeerd te krijgen binnen de organisatie. Hoe doe je dat zodat medewerkers echt volgens de laatste inzichten zorg verlenen? Kom naar de workshop ‘Richtlijnen en protocollen’ en ontdek daar hoe je protocollen kunt verankeren in het werk en in de organisatie.

Workshop Richtlijnen en protocollen Duur: halve dag Voor wie: kwaliteitsfunctionarissen, opleiders, managers staf- en beleidsmedewerkersPrijs: € 205

Minder werkdruk. Minder kosten. En meer welzijn voor de bewoners. Dat zijn de opbrengsten van betere continentiezorg.

Workshop helpt

richtlijnen goed inzetten

Protocollen zijn onmisbaar voor wie kwalitatief goede zorg wil geven. Maar waarom zou je die pro-tocollen zelf willen ontwikkelen en bijhouden? Daar met anderen de schouders onder zetten, le-vert vaak meer op! Vilans organiseert dat. Inmid-dels kun je in onze databank 450 protocollen terug-vinden voor voorbehouden, risicovolle en overige handelingen. Deze Vilansprotocollen hebben we samen met de praktijk ontwikkeld. Sluit je ook aan, de voordelen zijn groot. Je beschikt altijd over actu-ele protocollen. Je kunt zelf meedenken over het ontwikkelen ervan. De protocollen geven een kwali-teitsimpuls aan de zorg die je biedt. En meedoen bespaart nog organisatiekosten ook!

Maak de protocollen voortaan samen!

Aansluiten bij de Vilansprotocollen voor voorbehouden en risicovolle handelingenPrijs: € 4.350 voor 1 jaar Voor wie: zorgorganisaties en onderwijs-instituten

Vraag jij je ook wel eens af of incontinentie bij een bewoner te voorkomen was geweest? Lees dan eens het boekje ‘Verantwoorde continentiezorg: wat jij als verzorgende kunt doen!’. Daarin vertel-len verzorgenden wat hun ervaringen zijn en welke oplossingen zij hebben uitgeprobeerd. Wat blijkt: je hoeft niet altijd te wachten op een manager die de incontinentiezorg oppakt. Verzorgenden weten namelijk heel goed wat er in de praktijk nodig is en wat werkt! Lees er meer over. En laat je verrassen door de vele voorbeelden, tips en trucs.

Uitgave Verantwoorde continentiezorg: wat jij als verzorgende kunt doen!Voor wie: verzorgendenPrijs: € 10,00

Pak zelf

incontinentie van bewoners aan!

94% van de dodelijke ongevallen bij 55-plussers wordt veroorzaakt door een val. In verpleeghuizen heeft 1 op de 5 bewoners decubitus. Een kwart van de bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen is ondervoed. In de ggz heeft

8

Hoe doe je dat eigenlijk: de maaltijdambiance verbeteren? Of probleemgedrag voorkomen? Of ondervoeding tegengaan? Rond allerlei onderwerpen heeft Vilans toolkits ontwikkeld die je daarbij helpen. En met resultaat. Want in deze Zorg-zelf-voor- Beter-toolkits zitten alleen de succesvolle instrumenten en methodieken die in de praktijk al zijn uitgeprobeerd en verfijnd. Dat is gebeurd binnen het landelijk verbeterprogramma Zorg voor Beter. Alle handreikingen zijn praktisch en direct in te zetten in de praktijk!

Meer weten over wat Vilans voor je kan betekenen? Bel of mail met Mirella Minkman, (030) 789 2499, m.minkman@vilans.nl

Toolkit Eten en drinkenToolkit om aan de slag te gaan met het onderwerp eten en drinken. Bijvoorbeeld nagaan hoe je orga-nisatie scoort op ondervoeding en maaltijdambi-ance. Het opstellen van een actieplan. En instru-menten voor weegbeleid en het screenen van ondervoeding. Met de toolkit kan het aantal geval-len van onvrijwillig gewichtsverlies met 50 procent afnemen. Prijs: € 205,00

Toolkit LesmoduleStappenplanProbleemgedragStappenplan om als organisatie zelfstandig te werken aan probleemgedrag bij cliënten. Insteek: bewust worden van de achtergronden van pro-bleemgedrag en probleemsituaties. Vaak kan probleemgedrag met simpele oplossingen sterk verminderen. Met het stappenplan kun je het pro-bleemgedrag bij cliënten verminderen tot wel 60 procent. Prijs: € 170,00

Toolkits om zelf de zorg te verbeteren

heeft 25% van de cliënten wel eens te maken gehad met seksueel misbruik. Ruim de helft van verpleeghuis- en ver zorgingshuisbewoners is incontinent. Bijna één op de drie ouderen zijn regelmatig eenzaam. Dit is een belangrijke risicofactor voor verlies van gezondheid en kwaliteit van leven.

9

Toolkit Meer zeggenschapToolkit vol instrumenten die medewerkers aan het denken zetten over zeggenschap, zoals ervarings-kaarten, een inspiratiewaaier, een verbetermeter en het Zeggenschapsspel. Resultaat: meer besef van hoe belangrijk zeggenschap van cliënten is. Prijs: € 215,00

Toolkit Preventie seksueel misbruikIn vijf stappen tot een preventieve aanpak komen. Hoe maak je bijvoorbeeld seksuele intimidatie be-spreekbaar in je organisatie? En hoe voorkom je met elkaar dat de aandacht verslapt? De opbreng-sten zijn: meer veiligheid voor cliënten en betere meldingsprocedures. Prijs: gratis (download)

Toolkit VrijheidsbeperkingToolkit om vrijheidsbeperkende maatregelen af te bouwen. Bij elke stap zitten de nodige handreikin-gen, zoals een draaiboek, formulieren en tips. Op-brengst? In 9 maanden bouw je de vrijheidsbeper-kende maatregelen in je organisatie af tot wel 50 procent. Prijs: gratis (download)

Toolkit Betere medicatieveiligheidToolkit vol handreikingen rond verschillende as-pecten van medicatieveiligheid. Zoals eigen be-heer van medicatie, registreren en aftekenen, en verstoringen tijdens de medicatiedeelronde. De toolkit leidt tot meer bewustwording en minder fouten. Prijs: gratis (download)

Toolkit Valpreventie Overzicht van goede voorbeelden om vallen te voorkomen. En ook vijf principes om zelf tot verbe-teringen te komen. Zoals registratie, periodieke risico-inventarisatie en multidisciplinaire samen-werking. Resultaat: het aantal valincidenten ver-mindert gemiddeld met 30 procent. Prijs: gratis (download)

Organisatiebreed meerdere thema’s aanpakken Een toolkit met zes handzame boeken. Een basis-boek over de principes van een verbetertraject en hoe je dit zelf in gang kunt zetten. De andere boe-ken bieden informatie en praktische tips over on-derwerpen als verbeterkracht vergroten, de rol van het management en het borgen van resultaten. Prijs: € 53

Organisaties die met valpreventie aan de slag gingen, wisten de valincidenten te verminderen tot wel 40 procent!

Alles weten over toolkits? Kijk op: www.vilans.nl/zorgzelfvoorbeter

Toolkit Familieparticipatie Gereedschapskist om in kleine stappen de fami-liebetrokkenheid in kleinschalige woonvormen verder uit te bouwen én in goede banen te leiden. Ook digitaal communiceren komt aan bod. Resul-taat? Een beter samenspel tussen zorgprofessio-nals, familieleden, mantelzorgers en vrijwilligers. Prijs: gratis (download)

heeft 25% van de cliënten wel eens te maken gehad met seksueel misbruik. Ruim de helft van verpleeghuis- en ver zorgingshuisbewoners is incontinent. Bijna één op de drie ouderen zijn regelmatig eenzaam. Dit is een belangrijke risicofactor voor verlies van gezondheid en kwaliteit van leven.

10

Zorg vernieuwenMensen veranderen. Inzichten veranderen. En de zorg verandert ook. Toch krijgen verbeteringen soms nauwelijks een kans in de praktijk. Hoe succesvol ze ook zijn. Tegelijkertijd blijven oude werkwijzen soms hardnekkig verankerd – terwijl ze niet het gewenste effect hebben. De laatste jaren is er veel kennis ontwikkeld over zorgvernieuwing. Die kennis is onmisbaar voor wie de zorg écht verbeteren wil.

Meer weten over onze ondersteuningsmogelijkheden? Bel of mail met Aukje Boland, (030) 789 2450, a.boland@vilans.nl

Vernieuwingen vragen om een ander werkgedrag. Daarvoor is continu leren noodzakelijk. Maar hoe zorg je voor een goede leeromgeving in je organisa-tie? Een leeromgeving die aansluit bij de koers van de organisatie én de motivatie van de medewer-kers? Waarover medewerkers zelf de regie kunnen voeren? En die aansluit bij het personeelsinstru-mentarium? Het In voor zorg!-leermodel biedt hou-vast. Daarin staan acht belangrijke bouwstenen be-schreven. Deze bouwstenen helpen organisaties een toekomstbestendige leeromgeving te ontwer-

Model helpt leren veranderenpen en in te richten. Het model valt op door zijn uit-gesproken aanpak waarmee elke organisatie kwali-teitsbevordering van haar personeel inzichtelijk kan maken.

In voor zorg!-leermodelVorm: downloadVoor wie: HRM/P&O-functionarissen, opleiders, leidinggevenden, beleidsmedewerkers en zorgcoachesPrijs: gratis

Tot nog toe leidt innovatie in de zorgsector vooral tot verbetering van de zorgkwaliteit. Maar nog amper tot hogere arbe idsproductiviteit. Voor echte innovatie zijn de volgende persoonskenmerken nodig: een open mentaliteit, in zee durven gaan

Wil je een verbetering in de zorg invoeren? Een nieuw protocol bijvoorbeeld of een handboek? Steek dan je licht op bij de workshop van Vilans over implementeren. Na afloop weet je exact wat werkt – en wat niet - als je met een verbetering aan de slag gaat. Zo voorkom je dat de verandering moei-zaam verloopt of zelfs mislukt. Je krijgt ook de Ver-anderplanner mee. De Veranderplanner geeft je al

Eerste hulp bij implementerenin een vroeg stadium een beeld wat de haalbaar-heid is van je vernieuwing.

Workshop Eerste hulp bij implementatieDuur: 1 dagdeelVoor wie: iedereen die iets wil verbeterenin de langdurende zorgPrijs: € 175

11Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/invoorzorg.nl

Verbeter de zorg,

laat patiënten participeren Als zorgaanbieder heb je de drive om de best moge-lijke zorg te geven. Dat lukt het beste door patiënten een stem te geven bij het verbeteren van de zorg. Wat zijn hun wensen? Welke behoeften hebben ze? Het antwoord op die vragen levert een schat aan in-formatie op voor je organisatie. Hun perspectief is immers vaak anders dan het gezichtspunt van de organisatie. Laat die kennis niet onbenut! En ge-bruik het stappenplan van Vilans dat patiëntenpar-ticipatie helpt vormgeven.

Handreiking Verbeter de zorg vanuit het perspectief van uw patiëntVorm: downloadVoor wie: professionals en managersPrijs: gratis

‘ Wij hebben onze vijfduizend medewerkers in beweging gebracht. Door mensen kritisch naar hun eigen gedrag te laten kijken, door overbodige regels te schrappen en door met nieuwe ideeën te komen, die het aanbod voor cliënten aantrekkelijker maken. Het bijhouden van onnodige lijstjes maakte plaats voor meer tijd voor de cliënt.’ Henk van de Werfhorst, bestuurder BrabantZorg

Toolkit brengt je

vernieuwing over het voetlichtVerbeteringen doorvoeren? Verdiep je dan vooral ook in de vraag hoe je daarover gaat communice-ren. Hoe beter de communicatie, hoe meer kans dat de vernieuwing slaagt. In de toolkit communi-catie vind je praktische tips waarmee je zelf direct aan de slag kunt. Bijvoorbeeld om te bepalen wie je doelgroepen zijn en wat je gaat communiceren. De toolkit maakt deel uit van In voor zorg!, het lan-delijke stimuleringsprogramma dat Vilans uitvoert voor het ministerie van VWS.

Toolkit communicatie In voor zorg!Vorm: downloadVoor wie: zorgvernieuwers Prijs: gratis

Kijk op ook pagina 6 over Kwaliteit van zorg!

Tot nog toe leidt innovatie in de zorgsector vooral tot verbetering van de zorgkwaliteit. Maar nog amper tot hogere arbe idsproductiviteit. Voor echte innovatie zijn de volgende persoonskenmerken nodig: een open mentaliteit, in zee durven gaan

12

Als professional heb je vaak maar enkele keren per jaar contact met mensen die een chronische ziekte hebben. Dat is niet veel om hen te helpen keuzes te maken die goed zijn voor hun gezond-heid en behandeling. Hoe krijg je hen in korte tijd zo ver en hoe zorg je ervoor dat zij die keuzes vol-houden? Vilans ontwikkelde daarvoor een stap-penplan samen met experts in de praktijk. De suc-cesfactoren? Niet in je eentje aan de slag gaan, maar met de collega’s in je team. Samen met de patiënt inschatten wat de mogelijkheden zijn. En de vinger aan de pols houden. De tien heldere stappen – voorzien van concrete handvatten - brengen je tot maximaal resultaat!

Stappenplan zelfmanagementondersteuningVorm: download en te bestellenVoor wie: professionals in de zorg voor chronisch zieken Prijs: € 12,00 (de download is gratis)

ZelfmanagementHet is belangrijk dat mensen met een chronische aandoening gezonde keuzes maken. Keuzes die hun aandoening niet verergeren. Ze moeten als het ware hun leven met een ziekte goed leren managen. De patiënt bepaalt zelf hoe dat leven eruitziet. En de zorgverlener? Die coacht, vraagt, luistert, steunt.

Meer weten over hoe we je kunnen helpen met zelfmanagement? Bel of mail met Jeanny Engels, (030) 789 2534, j.engels@vilans.nl

Voer in tien stappen zelfmanagement in!

Technologie kan een belangrijke rol spelen bij het managen van een chronische ziekte. Het aanbod is groot. Van zelf waarden meten tot een online dag-boek en digitale alerts zodra gezondheidswaarden afwijken. Meer weten? Vilans maakte een hand-zaam overzicht. Daarmee kun je beter adviseren: wat beveel je aan, voor wie en op welk moment?

Uitgave Wegwijs in Zelfmanagement & TechnologieVorm: downloadVoor wie: professionals in de zorg voor chronisch ziekenPrijs: gratis

Welke

technologie is zinvol bij zelfmanagement?

Mensen met een chronische ziekte veranderen pas hun gedrag wanneer zij zelf een leidende rol hebben in hun behande ling. Minder dan 40% van de patiënten wordt door de zorgverlener uitgedaagd om mee te denken over de behande-

13Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/zelfmanagement

Vind je het ook belangrijk dat patiënten meer ei-gen regie en verantwoordelijkheid nemen om zo gezond mogelijk te leven met hun aandoening? En ben je op zoek naar goede ideeën en praktische tips? Volg dan onze opleidingsmodule ‘Zelfma-nagement in de dagelijkse praktijk’. Er is veel ruimte voor eigen casuïstiek. En diverse experts en ervaringsdeskundigen delen hun kennis met je. Na afloop kun je zelfmanagement niet alleen inte-greren in je eigen handelen. Je weet het ook in te voeren binnen je eigen team.

Basismodule Zelfmanagement in de dagelijkse praktijkDuur: 2 studiemiddagenVoor wie: zorgprofessionals, zoals huisartsen, specialisten, verpleegkundigen en diëtistenPrijs: € 545,00

Boek direct resultaat met module over zelfmanagement

Interessante vervolgmodulen• Hoe maak ik ruimte voor zelfmanagement in mijn consult?• Hoe kies ik de juiste interventies?• Hoe motiveer ik moeilijk bereik- bare groepen tot zelfmanagement?• Hoe werk ik met een individueel zorgplan?

‘ Ik heb ook lang gedacht: als de patiënt gemotiveerd is, doet hij wel wat ik zeg. Maar zo werkt het niet altijd. Aandacht voor zelfmanagement leert je een hoop.’ Carel Bakx, huisarts

Bewegen, gezond eten en goed ingesteld zijn, helpt mensen met diabetes zo gezond mogelijk te blijven. Het Individueel Zorgplan Diabetes helpt hierbij. In dit zorgplan leg je samen met de patiënt informatie vast over zijn gezondheid. En over bij-behorende doelen, zoals meer bewegen, gezonder eten en een betere instelling. Samen bespreken jullie hoe de patiënt dit kan bereiken. Hierdoor ontstaat er een concreet persoonlijk plan dat tijdens alle afspraken met zorgverleners een lei-draad biedt.

Samen individueel zorgplan diabetes opstellen

Boekje Individueel Zorgplan Diabetes en handreiking

Vorm: download en te bestellen Voor wie: professionals in de zorg voor chronisch ziekenPrijs: gratis

Download ook de Overzichtskaart individueel zorgplan Vitale Vaten met praktische tips voor zorgprofessionals.

geaccrediteerd voor 9 punten!

Mensen met een chronische ziekte veranderen pas hun gedrag wanneer zij zelf een leidende rol hebben in hun behande ling. Minder dan 40% van de patiënten wordt door de zorgverlener uitgedaagd om mee te denken over de behande-

14

Wil je het medicatieproces in je organisatie verbe-teren? Volg dan de Vilansworkshop. Die helpt het medicatieproces snel veiliger maken. In één mid-dag krijg je handvatten om zelf een verbetertraject te starten. Hoe organiseer en plan je bijvoorbeeld zo’n traject? Wie heb je daarbij nodig? En welke verbeteringen pak je als eerste bij de kop? In de workshop zitten alle onderdelen versleuteld waar-van we in de afgelopen jaren hebben achterhaald dat ze medicatiefouten helpen voorkomen. Dus succes verzekerd.

MedicatieveiligheidVeel mensen in de langdurende zorg gebruiken diverse soorten medicijnen. Daarbij kan veel fout gaan. Of bijna fout. Meestal gebeurt dat tijdens het voorschrijven van medicijnen en tijdens het toedienen. Vaak worden de kans op fouten en de gevolgen ervan onderschat.

Deelnemers van verbetertrajecten is het gelukt om het aantal medicatie-incidenten sterk terug te dringen. Vaak met 50 procent! Zelfs eenvoudige verbeteringen kunnen een groot effect hebben op de veiligheid. Dit blijkt uit de vele praktijkverhalen die zijn gebundeld in het boek ‘Slik geen medica-tiefouten’. Laat je inspireren door hoe anderen zo veel succes wisten te boeken.

Boek Slik geen medicatiefoutenVoor wie: zorgverleners, meldingscommissie, kwaliteitsmedewerkers, managersPrijs: € 10,00 (de download is gratis)

Meer weten over onze ondersteuning bij medicatieveiligheid? Bel of mail met Marijke Wigboldus, (030) 789 2475, m.wigboldus@vilans.nl

Bij organisaties die werk maken van medicatieveiligheid, loopt het aantal medicatie-incidenten met 50 procent terug.

Laat je

inspireren door anderen

Handvatten voor snel

meer veiligheidWorkshop Het medicatieproces veiliger makenVorm: ook in company mogelijkDuur: 1 dagdeelVoor wie: leidinggevenden en kwaliteits-functionarissenPrijs: € 245 (prijs voor in company op aanvraag)

Nederland jaarlijks 19.000 mensen in het ziekenhuis. De meeste medicatiefouten worden gemaakt bij het voorschrijven van medicijnen en tijdens het toedienen. Een gebrekkige organisatie van de zorg verhoogt het risico op medicatiefouten met een factor 2

15Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/medicatieveiligheid

Boek Zicht op medicatieVoor wie: zorgverleners, kwaliteitsmedewerkers, managers, artsen en apothekersPrijs: € 10,00 (de download is gratis)

Workshop Medicatiefouten gemeld, en dan?Vorm: in companyDuur: 1 dagdeelVoor wie: zorgverleners, meldingscommissies, kwaliteitsmedewerkers, managersPrijs: op aanvraag

Veel organisaties hebben een meldings- en volg-systeem voor het melden van incidenten, waaron-der medicatiefouten. Met alleen het melden ben je er echter nog niet. Veel belangrijker is de vraag: hoe ga je hiermee om? Deze workshop helpt je om de meldingen te analyseren en de problemen bin-nen medicatieveiligheid te identificeren. Na afloop van de workshop weet je wat risicovolle processen zijn. Ook ben je in staat om in je eigen organisatie de knelpunten aan te pakken en leer je hoe je mel-dingen kunt inzetten om gericht te sturen, zodat je blijvende verbeteringen realiseert.

Regelmatig overleg tussen apotheker, arts en de direct verzorgende kan de medicatieveiligheid enorm vergroten. Zo’n periodieke medicatiebe-oordeling is vooral belangrijk als mensen meer dan vijf medicijnen chronisch gebruiken. Organi-seer zo’n periodieke beoordeling met de methode die Vilans heeft ontwikkeld met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik. Met die aanpak ver-minder je het aantal bijwerkingen. Je vergroot het toedieningsgemak. En je verkleint de kans op toe-dieningsfouten.

Houd zicht op gebruik van

meerdere medicijnen

Medicatiefouten gemeld,

en dan?

Nederland jaarlijks 19.000 mensen in het ziekenhuis. De meeste medicatiefouten worden gemaakt bij het voorschrijven van medicijnen en tijdens het toedienen. Een gebrekkige organisatie van de zorg verhoogt het risico op medicatiefouten met een factor 2

16

werkWelkom in onze

Wat doet Vilans?We organiseren het en we begeleiden het. Ook zorgen we ervoor dat anderen in de zorg met de nieuwe oplossingen hun voordeel kunnen doen.

Zo werkt het R Schuif aan rond een actueel onderwerp, samen met anderen uit je eigen of een andere organisatie. R Bedenk samen een nieuwe werkwijze en probeer deze uit. R Help het nieuwe inzicht vertalen naar een nieuwe werkwijze of methodiek.

17

werkDit is dé plek om samen met anderen kennis te ontwikkelen en te delen. Voordeel? Niet meer in je eentje een aanpak ontwikkelen. Maar samen met anderen daaraan werken. Gebruikmakend van elkaars inzichten en ervaring. Daar kom je altijd verder mee.

Welkom in onze

18

HulpmiddelenVoor veel mensen zijn hulp- middelen onmisbaar om goed te functioneren in het leven van alledag. De laatste jaren gaat de ontwikkeling van hulpmiddelen enorm snel. Er komen steeds meer slimme oplossingen op de markt die mensen helpen een zelfstandig bestaan te leiden. Bijblijven is belangrijk.

Wil je ook optimaal hulpmiddelen inzetten? Bel of mail met Edith Hagedoren, (030) 789 2439, e.hagedoren@vilans.nl

Ben je op zoek naar een hulpmiddel? In de Vilans Hulpmiddelenwijzer vind je eerlijke informatie over meer dan 10.000 hulpmiddelen. De informa-tie hebben we zelf samengesteld, waardoor goed vergelijken mogelijk is. Je kunt onder meer zoe-ken op probleem, op de ruimte waar het hulpmid-del nodig is, en op soort hulpmiddel.

Zoek in meer dan

10.000 hulpmiddelenDatabank Vilans HulpmiddelenwijzerVoor wie: ergotherapeuten, verzorgenden, ouderenadviseurs, Wmo-adviseurs, cliënten en mantelzorgersPrijs: gratis

Geef ouderen de kans om zo zelfstandig mogelijk te blijven. Dat kan door ze goed te adviseren over hulpmiddelen die daarbij helpen. Maar welke hulpmiddelen zijn er zoal? Hoe weet je welk hulp-middel echt uitkomst biedt? En hoe ga je een ge-sprek aan over hulpmiddelen met iemand die daarin wat terughoudend is? Laat je op het goede spoor zetten met de workshop ‘Een hulpmiddel helpt’. De workshop duurt een dag en is enorm praktisch. Zo zijn er rollenspelen, een ervarings-parcours en een snuffelmarkt.

Verbeter je

adviesvaardighedenWorkshop Een hulpmiddel helptVorm: in company Duur: 1 dagVoor wie: ouderenadviseurs en praktijk-ondersteuners in huisartsenpraktijkenPrijs: op aanvraag

In 2010 werden 2.357.000 hulpmiddelen verstrekt door de zorgverzekeraars. 3,5% van de Nederlandse bevolking gebruikt een hulpmiddel om beter te horen, 60% om beter te zien, 4,7% om beter te bewegen. Van de bevolking ouder dan 55 jaar heeft 13,6%

19Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/hulpmiddelen

‘ Via Google vind je vaak alleen de meest gangbare hulpmiddelen. Wil je meer vinden? Dan moet je lang zoeken én veel handelingen verrichten. Met de Vilans Hulpmiddelenwijzer heb ik snel overzicht op de hulpmiddelen die er zijn.’ Angelien Bouvrie, ergotherapeut/Wmo-adviseur bij GGD Zuid Limburg

Je wilt je cliënt goed adviseren bij het kiezen en gebruiken van een hulpmiddel. Maar hoe doe je dat eigenlijk? Omdat protocollen daarvoor ontbre-ken, helpt Vilans deze ontwikkelen. Zo’n protocol levert veel op. De zoektocht naar het hulpmiddel en het gebruik ervan verloopt beter. En de cliënt staat in dat proces centraal; het gaat om zíjn func-tioneren! Vilans ontwikkelt de protocollen met beroepsverenigingen, cliëntenorganisaties en koe-pelorganisaties. Ook zorgen we ervoor dat de pro-fessionals het protocol kennen en kunnen toepas-sen in de praktijk.

Ontwikkeling protocollen hulpmiddelenzorgVoor wie: zorgverzekeraars, gemeenten, brancheorganisaties, belangenbehartigersPrijs: afhankelijk van de vraag

Protocollen voor het beste

hulpmiddelen-advies

Mensen met een verstandelijke beperking hebben veel aan ondersteunende technologie. Maar dan moet je als professional wel de juiste technologie op de juiste manier inzetten. Het Vilansprotocol voor ondersteunende technologie helpt je daarbij. Die beschrijft alle stappen die noodzakelijk zijn bij het kiezen en gebruiken van technologie. Bij het protocol zitten ook veel handige documenten, zo-als een implementatieplan om met het protocol te werken.

Protocol Ondersteunende TechnologieVorm: downloadVoor wie: zorgprofessionals en managersPrijs: gratis

Technologie inzetten bij mensen met een verstande-lijke beperking

Met de juiste hulpmiddelen hoeven ouderen minder snel een beroep te doen op de zorg van anderen.

Hulpmiddelen

In 2010 werden 2.357.000 hulpmiddelen verstrekt door de zorgverzekeraars. 3,5% van de Nederlandse bevolking gebruikt een hulpmiddel om beter te horen, 60% om beter te zien, 4,7% om beter te bewegen. Van de bevolking ouder dan 55 jaar heeft 13,6%

20

Als je werkt in de zorg, delen cliënten vaak levens-vragen met jou. Soms heel openlijk, vaak verbor-gen. Op deze vragen is vaak geen antwoord, maar ze verdienen wel je aandacht en erkenning. Je bent er voor hen; dat is de kracht van je vak. Het gratis werkboek ‘Er zijn voor de cliënt met al je voelsprieten’ helpt je daarbij. Het gaat bijvoor-beeld over jouw contact met de cliënt. Over de vra-gen die je kunt stellen. En hoe je belangrijke zaken kunt vastleggen in het zorgleefplan. Er staan veel

LevensvragenHeb ik goed geleefd? Heb ik wel alles gedaan wat ik kon? Wat wil ik nog, nu mijn leven op zijn eind loopt? Levensvragen komen op als mensen ouder worden. Of als zij door ziekte afscheid moeten nemen van wat ooit kon. Aandacht hebben voor die levensvragen - ook dat hoort bij de zorg.

Aandacht voor het mentaal welbevinden van cliën-ten in de zorg is geen extraatje. Het vormt juist het hart van de zorg! Zoek je handvatten om de aan-dacht daarvoor een plek te geven in je werk? Volg dan de workshop die Vilans daar speciaal voor heeft ontwikkeld. Na afloop heb je uitgebreid kun-nen oefenen in concrete situaties. Je hebt een per-soonlijk plan om meteen mee aan de slag te gaan. En je beschikt over talrijke handvatten om succes-

Meer weten over hoe we kunnen ondersteunen bij levensvragen? Bel of mail met Christien Begemann, (030) 789 2407, c.begemann@vilans.nl

vol aandacht te besteden aan het mentaal welbe-vinden van je cliënten in de dagelijkse praktijk.

Workshop Werken aan mentaal welbevinden- zorgverleners Vorm: in companyDuur: 2,5 uurVoor wie: zorgverleners en EVC’ersPrijs: op aanvraag

Leer aandacht schenken aan mentaal welbevinden

Er zijn met al je voelsprieten praktijkverhalen in én werkvormen. Het werkboek is een uitgave van Vilans, V&VN en het Expertisenet-werk Levensvragen en Ouderen.

Werkboek Er zijn met al je voelsprietenVorm: downloadVoor wie: (leerling-) helpenden en verzorgenden, teamleiders en roc-docentenPrijs: gratis

Cliënten van zorginstellingen vinden dat verzorgenden doorgaans te weinig aandacht hebben voor hun levensvragen. De Tweede Kamer heeft in 2011 een motie aangenomen: zorg- en welzijnsinstellingen moeten meer aandacht hebben voor levensvragen bij

geaccrediteerd voor 2 studiepunten!

21

Er zijn verschillende gesprekstechnieken om men-sen met levensvragen te ondersteunen. Contact leggen, luisteren, samenvatten en doorvragen zijn daarbij belangrijk. Hoe voelde u zich toen? Wat be-tekent dat allemaal voor u? Wat zou u kunnen hel-pen? Help verzorgenden en vrijwilligers om te gaan met levensvragen en gebruik de dvd die Vi-lans en Vereniging Het Zonnehuis hebben ontwik-keld met het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen. Daarbij zit ook een handige brochure. De dvd biedt veel levensechte praktijkvoorbeelden,

Hoe kun je medewerkers helpen om meer aan-dacht te hebben voor het mentaal welbevinden van cliënten? Vilans ontwikkelde speciaal voor teamlei-ders en managers een workshop die daarvoor alles uit de kast haalt. Je maakt oefensituaties mee, die gaan over het aansturen en begeleiden van je me-dewerkers. Je krijgt handvatten om de aandacht voor mentaal welbevinden ook in je eigen werkwijze te integreren. Tot slot maak je een persoonlijk ac-tieplan om dit alles in de praktijk tot uitvoering te brengen.

Workshop Werken aan mentaal welbevinden - teamleidersVorm: in companyDuur: 3,5 uurVoor wie: teamleiders en managersPrijs: op aanvraag

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/levensvragen

Cliënten zijn het meest tevreden over zorgorganisaties waar medewerkers tijd hebben voor eenpraatje.

Educatieve spelsituaties helpen omgaan met levensvragen

gespeeld door het Toetstheater. Een onmisbaar on-derdeel bij scholing over levensvragen, zingeving en bejegening!

Dvd Leren omgaan met levensvragenVoor wie: trainers, geestelijk verzorgers, activiteitenbegeleiders, vrijwilligers-coördinatoren, psychologen en teamleidersPrijs: € 20,00

Hulp bij

actieplan voor teamleiders en managers

Cliënten van zorginstellingen vinden dat verzorgenden doorgaans te weinig aandacht hebben voor hun levensvragen. De Tweede Kamer heeft in 2011 een motie aangenomen: zorg- en welzijnsinstellingen moeten meer aandacht hebben voor levensvragen bij

22

VrijheidsbeperkingVrijheidsbeperking gaat niet alleen over vastbinden. Ook eenzijdige afspraken en afgesloten deuren vallen hieronder. Iedereen is het erover eens: vrijheidsbeperking moet zo min mogelijk. Maar tegelijkertijd drukt de verantwoordelijkheid voor veiligheid zwaar. Hoe ga je daarmee om?

Meer weten over onze hulp om vrijheidsbeperkende maatregelen af te bouwen? Bel of mail met Marjolein van Vliet, (030) 789 2489, m.vanvliet@vilans.nl

Speciaal voor (para)medici organiseren we in de regio bijeenkomsten over vrijheidsbeperking. Er zijn veel goede redenen om daarbij te zijn. Als (para)medicus kun je een belangrijke rol spelen bij het voorkomen van vrijheidsbeperking. In dat ge-val breng je je specifieke expertise in tijdens be-slissingen in het behandelteam. Zorg er daarom voor dat je goed op de hoogte bent van vakspeci-fieke kennis en methodieken die vrijheidsbeper-king helpen terugdringen. Vilans organiseert voor jou en je vakgenoten speciale bijeenkomsten. Laat je daar bijpraten en oefen in adviesvaardigheden. Informeer naar de data!

Verdiepingsconferenties voor paramedici over omgaan met vrijheidsbeperkingVoor wie: medici en paramedici in de gehandicaptensector en verpleeghuissector Prijs: € 200

Laat je bij-praten over vrijheidsbeperking

Wil je het gebruik van vrijheidsbeperkende maat-regelen terugdringen? En weet je niet precies hoe? Kom dan naar de speciale inspiratiedag over dit onderwerp. Kom in je eentje of neem je team mee! Er valt veel te halen op de inspiratiedag. Zo-als belangrijke inzichten en methodieken. Hand-reikingen om de maatregelen af te bouwen. En ook een handige toolkit. Je stelt je eigen programma-route samen, dus de dag is helemaal afgestemd op jouw behoefte. Ook belangrijk: je kunt de vol-gende dag direct zelf aan de slag met wat je hebt geleerd!

Inspiratiedag ‘Morgen ga ik los!’Voor wie: iedereen die vrijheidsbeperkende maatregelen wil (helpen) afbouwenPrijs: gratis

Inspiratiedag brengt

je op nieuwe ideeën

ook voor roc-docenten!

Bij 41 tot 64% van de verpleeghuisbewoners wordt nog fysieke vrijheidsbeperking toegepast. Denk aan bedhekken, onrust banden of strikte huisregels om zo cliënten met probleemgedrag te beschermen. Vrijheidsbeperkende maatregelen komen vaak voort

23

Bij 41 tot 64% van de verpleeghuisbewoners wordt nog fysieke vrijheidsbeperking toegepast. Denk aan bedhekken, onrust banden of strikte huisregels om zo cliënten met probleemgedrag te beschermen. Vrijheidsbeperkende maatregelen komen vaak voort

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/vrijheidsbeperking

Veel organisaties is het gelukt om het gebruik van banden met 50 procent af te bouwen. Wanneer medewerkers bewuster omgaan met de aanleiding om mensen in hun vrijheid te beperken, dan zijn alternatieven in de helft van de gevallen niet eens nodig!

Alle alternatieve oplossingen op een rij!Ook op zoek naar alternatieven voor vrijheidsbe-perking? Raadpleeg dan de Alternatievenbundel van Vilans. De bundel vergemakkelijkt je zoek-tocht. Van alle alternatieven, zoals ballendekens en trippelrolstoelen, is een handige beschrijving en een illustratie opgenomen. De bundel inspi-reert ook om vrijheidsbeperking zo veel mogelijk te voorkomen. De verhalen uit de praktijk laten zien dat het ook anders kan – en dat een alterna-tief soms niet eens nodig is!

Alternatievenbundel VrijheidsbeperkingVorm: downloadVoor wie: zorgprofessionals, managers, inkopers, cliëntvertegenwoordigers en (para)mediciPrijs: gratis

Wil je ook in korte tijd het gebruik van onrustban-den afbouwen? De toolkit ‘Zorg zelf voor minder vrijheidsbeperkende maatregelen’ helpt daarbij. Stap voor stap en binnen negen maanden. Bij elke stap krijg je de nodige handreikingen, zoals een draaiboek, formulieren en tips. Ook andere vrijheidsbeperkende maatregelen in je organisa-tie kunnen daarmee op de schop, zoals een tafelblad over de stoel en verpleegdekens.

Toolkit helpt vrijheidsbeperkende maatregelen zorgvuldig afbouwen

Toolkit Zorg zelf voor minder vrijheids-beperkingVorm: downloadVoor wie: managers en zorgprofessionals Prijs: gratis

24

Opleiden in zorg De zorg kan niet zonder goed geschoolde mensen. Er is veel vraag naar mensen die in de zorg willen werken. Bovendien blijkt uit alles dat zij grotendeels de kwaliteit van zorg bepalen. Investeren in de opleiding van mensen is dan ook belangrijk. Of ze nou net beginnen, of al jaren bezig zijn. Zaak is nieuwe inzichten uit de wetenschap en praktijk een plek te geven in het handelen van zorgverleners en managers.

Meer weten over wat Vilans doet voor opleiden in de zorg? Bel of mail met Ruth Pel, (030) 789 2501, r.pel@vilans.nl

Geef je les aan studenten die een baan willen in de zorg? En struin je ook geregeld internet en vakbladen af om het lesmateriaal actueel te houden? De afgelopen jaren heeft Vilans veel praktische kennis en instrumenten ontwikkeld. Die hebben we voor je verzameld in zogeheten kennisbundels. Handig, want je bent in één klap bij. En je weet zeker dat je de aankomende verzorgenden de beste handvatten biedt om goede en veilige zorg te leveren.

Kennisbundel Medicatieveiligheid De kennisbundel medicatieveiligheid beschrijft hoe het medicatieproces in elkaar steekt. En laat zien welke taken de verzorgende daarin vervult. Ook vind je in de bundel interessante casussen uit de praktijk die je kunt gebruiken in de les. De bun-del verwijst ook naar allerlei handige instrumen-ten. Daarmee kun je de leerlingen leren om zelf te zorgen voor medicatieveiligheid.Download de gratis kennisbundel!

Kennisbundel ProbleemgedragHoe vaak komt probleemgedrag voor? Wat zijn de oorzaken? Hoe kun je probleemgedrag aanpak-ken? De meest recente informatie daarover vind je in deze kennisbundel over probleemgedrag. In de bundel zitten prikkelende voorbeelden uit de prak-tijk. Ook vind je er een stappenplan dat verzorgen-den helpt omgaan met probleemgedrag. Download de gratis kennisbundel!

Binnen 1 maand zijn de kennisbundels al 2.000 keer gedownload!

Handige kennisbundels voor docenten Zorg & Welzijn!

Per jaar melden 45.000 studenten zich aan voor de mbo-opleiding Zorg & Welzijn. 10% van de afgestudeerde hbo-verpleeg kundigen is van allochtone herkomst. Bij de mbo-opleidingen zorg en welzijn is dit 35%. De helft van de verzorgenden en verpleegkun-

25De kennisbundels kun je vinden op www.vilans.nl/kennisbundels-roc

Kennisbundel Eten en drinkenDeze bundel bevat informatie over ondervoeding en het voorkomen ervan. Aan bod komen bijvoor-beeld: oorzaken van ondervoeding. Hoe je de sig-nalen ervan tijdig kunt oppikken. En wat je in die situaties kunt doen als zorgmedewerker. In de bundel zitten ook veel praktijkvoorbeelden en tal-rijke suggesties waardoor cliënten (weer) gezond en lekker gaan eten. Download de gratis kennisbundel!

Kennisbundel IncontinentieNaar schatting zijn er in Nederland 750.000 men-sen incontinent. Incontinentie is een groot ge-zondheidsprobleem met veel gevolgen voor de kwaliteit van leven. Er is veel leed te voorkomen door per cliënt de oorzaak van incontinentie te achterhalen. Reik daarvoor je leerlingen de juiste kennis aan met hulp van de kennisbundel. Daarin zitten ook veel inspirerende voorbeelden uit de praktijk. Download de gratis kennisbundel!

Kennisbundel ValpreventieIn de kennisbundel over valpreventie staat veel in-formatie over de oorzaken en gevolgen van vallen. De belangrijkste vraag is natuurlijk: wat kun je er als verzorgende aan doen? De bundel reikt ver-schillende strategieën, instrumenten en praktijk-voorbeelden aan om de valpreventie te verbeteren. Download de gratis kennisbundel!

Kennisbundel VrijheidsbeperkingWat zijn vrijheidsbeperkende maatregelen? En waarom is het belangrijk om die maatregelen te verminderen? Daarover gaat deze kennisbundel over vrijheidsbeperking. In de bundel zitten ook suggesties om de maatregelen te beperken. En natuurlijk allerlei voorbeelden uit de praktijk. Download de gratis kennisbundel!

‘ De kennisbundels zijn een mooi resultaat van samenwerking tussen de verschillende scholen en Vilans. We gaan er zeker gebruik van maken!’ Pauline Amsing, docent verzorgende ROC A12

Kijk ook op de pagina over Kwaliteit van zorg. Daar vind je verschillende toolkits die ook in de opleiding goed van pas kunnen komen!

Per jaar melden 45.000 studenten zich aan voor de mbo-opleiding Zorg & Welzijn. 10% van de afgestudeerde hbo-verpleeg kundigen is van allochtone herkomst. Bij de mbo-opleidingen zorg en welzijn is dit 35%. De helft van de verzorgenden en verpleegkun-

26

Goede zorg vraagt om samenspel tussen zorgver-leners en mantelzorgers. Maar wie is die mantel-zorger eigenlijk? En hoe kun je samen de beste zorg leveren? Speel eens het mantelzorgspel. Het bordspel prikkelt jou en je collega’s om je meer te verdiepen in de mantelzorger. Het leidt je langs al-lerlei weetjes over mantelzorg. Er zitten vragen tussen die de discussie op gang brengen, zodat je kunt leren van elkaars inzicht. En er komen con-crete situaties aan bod, die je moet zien op te los-sen. Het spel speel je in dertig tot zestig minuten. Vooral een teamoverleg, intervisie of training biedt daarvoor een mooi moment.

Bordspel Het mantelzorgspel Voor wie: verzorgenden en helpenden in de V&VT-sectorPrijs: € 35,00

MantelzorgFamilieleden, buren, vrienden – al die mantelzorgers zijn onmis-baar in de zorg. Toch loopt hun samenwerking met zorgprofessio-nals niet altijd probleemloos. Verwachtingen kunnen verschillen. De onderlinge communicatie loopt soms stroef. En steeds meer mantelzorgers raken overbelast. Tijd voor actie.

Maar liefst een op de vijf patiënten in de huisart-senpraktijk is mantelzorger. Mantelzorgers lopen grotere kans op overbelasting en gezondheids-klachten. Als huisarts of praktijkondersteuner kun je met weinig al veel voor hen betekenen. Dat kan grote overbelastingsproblemen helpen voorko-men. Gebruik daarvoor de handige toolkit die Vi-lans vanuit het Expertisecentrum Mantelzorg heeft ontwikkeld. Dat gebeurde in samenwerking met de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) en andere partners. In de toolkit zitten handreikingen voor talrijke situaties. Wat doe je bijvoorbeeld als de mantelzorger noodgedwongen de zorg moet overdragen aan een ander? Welke vragen kun je stellen om overbelasting te signaleren? En hoe meet je de mate van belasting?

Toolkit Mantelzorg in de huisartsenpraktijkVorm: downloadVoor wie: huisartsen, praktijkondersteuners en assistentesPrijs: gratis

Meer weten over onze ondersteuningsmogelijkheden bij mantelzorg ? Bel of mail met Wendy van Lier, (030) 789 2404, w.vanlier@vilans.nl

Je spelenderwijs

verdiepen in de mantelzorger

Mantelzorg in de

huisartsen-praktijk: een toolkit

In Nederland zorgen 3,5 miljoen mensen voor een naaste die hulp nodig heeft. 2,6 miljoen doen dat meer dan 8 uur per week of langer dan 3 maanden. Als we mantelzorgers zouden uitbetalen voor hun inzet, zou dat de samenleving 3 tot 7 miljard euro per

27

Hoe kun je mantelzorgers meer betrekken bij de zorg voor mensen met dementie die naar klein-schalige woonvormen verhuizen? Vind daarvoor handige tips in de toolkit Een Sterke Band! Naast allerlei instrumenten vind je er verhalen van ver-schillende organisaties. Hun situaties verschillen van elkaar, maar een ding hebben ze gemeen-schappelijk. Ze willen meer werk maken van de familiebetrokkenheid. Logisch. Want ook in klein-schalige woonvormen blijft de familieband be-langrijk. Familieleden kennen immers de behoefte van hun geliefde als geen ander. En ze kunnen helpen om hun verblijf zo aangenaam mogelijk te maken.

Toolkit Een Sterke Band Vorm: downloadVoor wie: zorgorganisaties Prijs: gratis

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/mantelzorg

Welke verbeteringen zijn er nodig voor een goede samenwerking met de mantelzorgers? Er is maar een manier om daarachter te komen: vraag het de betrokkenen zelf. Dus aan de medewerkers, lei-dinggevenden én de mantelzorgers. Welke proble-men ervaren zij? En welke oplossingen zien ze? De scan bestaat uit een eenvoudig formulier om in te vullen. Een Excel-bestand helpt de uitkomsten analyseren. Er zijn speciale versies voor de thuis-zorg en voor de verblijfszorg. Vilans heeft de Sa-menspelscan ontwikkeld vanuit het Expertisecen-trum Mantelzorg.

SamenspelscanVorm: downloadVoor wie: professionals die met mantelzorgers samenwerkenPrijs: gratis

Goed samenspel tussen professionele zorgverleners en mantelzorgers verdient zichzelf terug. In tijd. In kwaliteit. En het werk wordt er leuker van.

Op zoek naar ver-beteringen? Doe de

Samenspel-scan!

Mantelzorgers

betrokken houden in kleinscha-lige woonvormen

In Nederland zorgen 3,5 miljoen mensen voor een naaste die hulp nodig heeft. 2,6 miljoen doen dat meer dan 8 uur per week of langer dan 3 maanden. Als we mantelzorgers zouden uitbetalen voor hun inzet, zou dat de samenleving 3 tot 7 miljard euro per

28

Welkom in onze

Wat doet Vilans?We nemen het initiatief om belangrijke onderwerpen aan te kaarten. We organiseren dat mensen elkaar vinden rond belangrijke kwesties. We inspireren ze om gezamenlijk tot ideeën te komen. En we begeleiden het proces.

Zo werkt het R Breng een vraagstuk in dat urgent is in de langdurende zorg.R Stap in de denktank rondom dat vraagstuk. Of stel zelf een bondgenootschap voor.R Doe mee aan een experiment of onderzoek.

29

Welkom in onze

Ben je er de persoon niet naar om te wachten op wat een ander bedenkt? Neem je liever zelf het roer in handen om brandende kwesties in de langdurende zorg op te pakken? In de broedplaats van Vilans vind je gelijkgestemden én alle mogelijkheden om je ideeën verder te brengen.

30

Advies Particulier initiatief kleinschalig wonenDuur: afhankelijk van je vraagVoor wie: particulier-initiatiefnemersPrijs: op aanvraag

Heb je als particulier plannen om een kleinschali-ge woonvoorziening op te zetten? Klop dan aan bij Vilans. Met onze jarenlange ervaring loodsen we je snel door het woud van regels, modellen en opvat-tingen. Steeds meer mensen zetten zelf een klein-schalige woonvorm op. Voor kinderen met een zware handicap bijvoorbeeld. Of voor mensen met dementie. Bij zo’n initiatief komt veel kijken. Een heldere visie op zorg en wonen bijvoorbeeld. De juiste keuzes bij de bouw. En een goed onderne-mersplan.

Kleinschalig wonenNiet voor niets zijn kleinschalige woonvoorzieningen zo in trek. Ze vormen een goed alternatief voor als thuis wonen niet meer lukt. Het leven van de bewoner lijkt er zo veel mogelijk op het leven thuis. Veilig. Knus. Huiselijk. Met je eigen spullen om je heen. En alles in je eigen dagritme. Dat willen we toch allemaal?

Meer weten over hulp van Vilans bij kleinschalig wonen? Bel of mail met Petra Crombag, (030) 789 2532, p.crombag@vilans.nl

Ouderen met dementie zijn beter af in een kleinschalige woonvorm. Ze zijn meer betrokken, genieten meer van de omgeving en hebben vaker iets omhanden. Verzorgenden zijn meer tevreden met hun werk en hebben minder burn-outklachten dan hun collega’s in verpleeghuizen.

Hulp bij eigen initiatief!

Download ook de toolkit die een kleinschalige woonvorm helpt opzetten.

25% van de verpleeghuiszorg voor mensen met dementie vindt plaats in kleinschalige woonvormen. Dat aantal neem de komende jaren toe. Medewerkers kiezen bewust voor een functie in een kleinschalige woonvorm. Het werken daar vereist

31

Werken op een kleinschalige woonvoorziening is vaak een hele omschakeling voor medewerkers. Voortaan staan ze merendeels alleen op een groep. Ze moeten huiselijkheid brengen in de woongroep. En ervoor zorgen dat bewoners elke dag genoeg omhanden hebben. Ben je leidingge-vende en wil je je medewerkers daar goed op voor-bereiden? De trainingen van Vilans bieden je daar-voor de nodige handvatten. In de trainingen komt ook je eigen rol als leidinggevende aan de orde. Want ook in het aansturen van je medewerkers verandert het een en ander!

Train de trainer Kleinschalig wonenVorm: in company of binnen de Vilanswerkplaats met andere organisaties Duur: afhankelijk van je wensenVoor wie: zorgcoördinatoren, teamleiders, afdelingshoofden Prijs: op aanvraag Extra optie: aansluitend een intervisietraject

Bouw verder

op de ervaring van anderenHoe bouw je een nieuw thuis voor ouderen met de-mentie? Die vraag houdt veel architecten en zorg-bestuurders bezig. Je wilt toch weten wat het woonplezier van mensen met dementie vergroot. Wat de invloed is van ligging en schaalgrootte op bijvoorbeeld hun oriëntatievermogen. En of er ele-menten zijn die gevoelens van agressie of depres-siviteit oproepen. Lees er meer over in het boek ‘Bouwen aan een thuis!’. De uitgave beschrijft de invloed van huisvesting op het welzijn van de be-woners, gebaseerd op een onderzoek van Vilans en AKTA. Ook vind je talrijke tips voor de bouw en inrichting van je eigen kleinschalige woonvorm en een vragenlijst waar je zelf mee aan de slag kan.

Onderzoeksrapport Bouwen aan een thuis!Voor wie: bestuurders, architecten, onderzoekers, financiers Prijs: € 25,00

Wil je het gebruik van domotica invoeren in het kleinschalig wonen? Vilans heeft niet alleen ken-nis van technologie in de zorg. We weten ook hoe die technologie met succes is in te voeren binnen organisaties en in het bijzonder in het kleinschalig wonen. Eerst stellen we een speciale projectgroep samen in je organisatie. Daarin denken alle mede-werkers mee, die betrokken zijn bij de zorg op af-stand. Bijvoorbeeld vanuit de zorg, de techniek en de communicatie. Vervolgens gaan we gezamen-lijk aan het werk. Resultaat is een goed doordacht functioneel programma van eisen. Een welover-wogen gekozen leverancier voor de technologie. En draagvlak onder iedereen die ermee aan de slag moet in de organisatie.

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/kleinschaligwonen

Kijk ook op pagina 26 over Mantelzorg!

Leer anders

leiding geven bij kleinschalig wonen

Succesvol domotica invoeren in het kleinschalig wonen

Begeleidingstraject Aan de slag met domoticaVoor wie: managers, zorgverleners, teamleiders, ergotherapeutenPrijs: afhankelijk van je wensen - die we graag met je bespreken

Hierbij helpen we ook:• het opstellen van een businesscase• een risicoanalyse• het proces om verantwoord te besluiten of je wel of niet met domotica gaat werken• het doorvoeren van de vernieuwing• de scholing van medewerkers

Kleinschalig wonen

Hulp bij eigen initiatief!

25% van de verpleeghuiszorg voor mensen met dementie vindt plaats in kleinschalige woonvormen. Dat aantal neem de komende jaren toe. Medewerkers kiezen bewust voor een functie in een kleinschalige woonvorm. Het werken daar vereist

32

KetenzorgMensen moeten op zorg kunnen rekenen. Dat vraagt iets van álle partijen die daarbij betrokken zijn. Zoals afstemmen op wat de cliënt nodig heeft. En de onderlinge samenwerking soepel laten lopen. Het aantal initiatieven tot ketenzorg groeit gestaag. Maar hoe krijg je die ketenzorg echt succesvol?

Eens van gedachten wisselen over hulp bij ketenzorg? Bel of mail met Mirella Minkman, (030) 789 2499, m.minkman@vilans.nl

Blijf bij in de ketenzorgKetenzorg is volop in ontwikkeling. Blijf daarom op de hoogte van de laatste nieuwtjes. Laat je inspire-ren door de uiteenlopende ervaringen van collega-organisaties. En maak volop gebruik van de in-strumenten die zij hebben ontwikkeld. Kijk voor dat alles op de website van het landelijk program-ma In voor zorg!, dat Vilans uitvoert. Je vindt er voorbeelden, praktijkverhalen, actuele informatie, tools en informatie over bijeenkomsten en onder-steuning.

Website invoorzorg.nl Voor wie: ketenpartners in de langdurende zorgPrijs: gratis

‘Wij kunnen nu met onze ketenpartners aan de slag met de verbeteringen. Er is draagvlak van alle partners en we weten wat ons te doen staat. De ondersteuning van Vilans bracht veel inzicht en nam ons veel werk uit handen.’ Hedi ter Blaak, manager Zorggroep Synchroon

In Nederland zijn al meer dan 100 ketenzorggroepen opgericht. Voornamelijk rond diabetes, COPD en Vasculair Risico Mana gement. De duur van een ketentraject bij dementie is gemiddeld 8 jaar, inclusief de verblijftijd in een verpleeghuis. Gemeenten krij-

33

Onmisbare

leidraad bij het opzetten van ketenzorg Vraag jij je ook wel eens af of zorgketens wel de op-lossing zijn voor chronisch zieken? Zij zijn immers niet met één behandeling te helpen. Bovendien hebben ze op verschillende momenten uiteenlo-pende vormen van zorg, begeleiding en ondersteu-ning nodig. We legden die prikkelde vraag voor aan professionals. Met hun antwoorden hebben we een ontwerp gemaakt voor de langdurige, complexe zorg. Wat zijn bijvoorbeeld de kenmerken van zo’n keten? Welke prestaties staan centraal? En welke leidersstijl is nodig? Lees er alles over in de uitga-ve ‘Ketens in de langdurige zorg’, een onmisbare leidraad voor als je een keten in de langdurende zorg ontwikkelt.

Uitgave Ketens in de langdurige zorgVoor wie: professionals, managers, staf-functionarissen en opleiders Prijs: € 14,95

Bij ketenzorg komt veel kijken. Wie neemt bijvoor-beeld de regie? Hoe stroomlijn je de zorg? En wel-ke prestatie-indicatoren benoem je? Vilans biedt ketenondersteuning op maat. We staan je als ke-tenregisseurs en projectleiders bij met advies en ondersteuning. We denken mee over een strategie om je keten te verbeteren. We helpen je maximaal resultaat te halen uit de ketenbijeenkomsten. En we brengen kennis en ervaring uit vergelijkbare

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/ketenzorg

ketens in, zodat je daarmee je voordeel kunt doen. Vraag eens naar de mogelijkheden!

Advies en ondersteuning bij ketenzorgVoor wie: ketencoördinatoren, bestuurders van zorggroepen Prijs: afhankelijk van wat er moet gebeuren

Vilans helpt zorgketens opzetten en verder verbeteren

Bij Vilans is het Ontwikkelingsmodel voor Ketenzorg ontwikkeld. Het model is wetenschappelijk onderbouwd en op grote schaal toegepast in de praktijk. Alle belangrijke aspecten komen aan bod, zoals commitment, cliëntgerichtheid, resultaatmanagement en transparant ondernemerschap. Vilans zet het model in bij ketenondersteuning om tot duur-zame oplossingen te komen.

ook bijzonder geschikt voor opleidingen

Benieuwd naar hoe je zorgketen ervoor staat? De speciale zelfevaluatietool van Vilans helpt de kwa-liteit van je zorgketen doorlichten. Hoe scoort de keten bijvoorbeeld op cliëntgerichtheid, ketenlo-gistiek, ketencommitment, resultaten of onderne-merschap? De tool laat onder meer zien waar verbeteringen mogelijk zijn. En of er voldoende consensus is tussen de ketenpartners. Ook kun je je keten spiegelen aan andere ketens in Neder-land. De tool kunnen we compleet op maat maken om specifiek jouw keten door te lichten! Ontwikkelingsmodel als uitgangspunt!

Online test Zelfevaluatie ketenzorgVoor wie: programmamanagers en keten-coördinatoren van een keten of netwerkPrijs: op aanvraag

Neem zelf je zorg-keten onder de loep

In Nederland zijn al meer dan 100 ketenzorggroepen opgericht. Voornamelijk rond diabetes, COPD en Vasculair Risico Mana gement. De duur van een ketentraject bij dementie is gemiddeld 8 jaar, inclusief de verblijftijd in een verpleeghuis. Gemeenten krij-

34

Ben je veel tijd kwijt om met familieleden van be-woners in contact te komen? En denk je ook dat die communicatie sneller kan - tegen minder kos-ten? Teken dan in voor de Vilansworkshop over di-gitale communicatie. Na afloop weet je precies wat handige alternatieven zijn. Je hebt de ver-schillende technieken kunnen uitproberen. Je weet wat er nodig is aan randvoorwaarden en bud-get. En je gaat naar huis met de nodige handrei-kingen om daarvoor draagvlak te vinden in je orga-nisatie.

FamilieparticipatieAls zorgverlener samenwerken met de familie. Dat is geen punt van overweging meer, maar pure noodzaak. Gezamenlijk kun je namelijk betere zorg geven. Bovendien komen wat extra handen en aandacht de bewoners ten goede.

Als verzorgende of leidinggevende praat je met de cliënten en hun familie over 1001 onderwerpen. Vaak gaat dit goed, maar soms ook niet. Net als je denkt dat je iets afgesproken hebt met het ene fa-milielid, vindt de ander het geen goed idee. Leer tijdens onze workshop ‘Van verschillende kanten bekeken’ hoe je de gesprekken met de familie het beste kunt aanpakken. Na afloop kun je beter om-gaan met de verschillende standpunten. Alleen dat geeft al rust en ruimte om samen te werken met de familie. We werken met veel praktische op-

Meer informatie over hoe Vilans kan helpen met familieparticipatie? Bel of mail met Theo Royers, (030) 789 2410, t.royers@vilans.nl

Nieuwe oplossingen voor

communiceren met familieledenWorkshop ff communiceren met de familie Vorm: in companyDuur: 1 dagdeelVoor wie: zorgmanagers, teamleiders en EVV’ers Prijs: op aanvraag

Oefenen in familiegesprekken drachten in kleine groepjes. Dus volop kans om je eigen dilemma’s in te brengen en nieuwe vaardig-heden te trainen.

Workshop Van verschillende kanten bekekenVorm: in companyDuur: 1 dagVoor wie: leidinggevenden, EEV’ers en zorg-coördinatoren Prijs: op aanvraag

25% van de bewoners van psychogeriatrische verpleeghuizen heeft een partner. Daarvan komt ongeveer de helft dagelijks op bezoek. 85% van de bewoners van psychogeriatrische verpleeghuizen heeft kinderen. Daarvan komt 12% dagelijks op bezoek en

Ook interessant: advies op maat. Bel of mail over de mogelijkheden met Yvonne de Jong, (030) 789 2402, y.dejong@vilans.nl.

35

Neem je familieparticipatie serieus? Dan moet dat ook blijken op je website. Juist je site is een krach-tig communicatiemiddel waarmee je in contact kunt komen met familie. Het helpt je organisatie nog profileren ook! Toch zijn er maar weinig zorg-aanbieders die de aandacht voor familie een plek geven op het hoofdmenu van hun site. Laat die kans niet liggen en teken je in voor de workshop van Vilans. Je neemt je eigen website onder de loep. We bespreken de verbeterpunten. En we bekijken de interactiekansen van Twitter, Face-book, Hyves en YouTube.

Workshop Familie op het hoofdmenuVorm: in companyDuur: 1 dagdeelVoor wie: zorgmanagers, communicatie-adviseurs, contentmanagers en facilitymanagers Prijs: op aanvraag

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/familieparticipatie

‘ Laatst zei een verzorgende tegen mij: “Annie, ik dacht altijd dat het lastige familieleden waren, maar nu denk ik dat het betrokken familieleden zijn in lastige situaties.” Die bewustwording is de belangrijkste slag.’ Annie Vrij, projectleider mantelzorgparticipatie Zorggroep Noorderbreedte en Pallet

Praten over wederzijdse verwachtingen tussen jou en de familie. Daar kunnen familiebijeenkomsten enorm bij helpen. Maar hoe organiseer je die? Volg de Vilansworkshop en je werkt al voor een deel aan de voorbereiding! Je krijgt tal van tips en voor-beelden. En je weet zeker dat je het gesprek over familieparticipatie op gang kunt houden.

Workshop Het organiseren van familiebijeen-komsten Duur: 1 dagdeelVoor wie: leidinggevenden, zorgcoördinatoren, maatschappelijk werkenden, activiteiten-begeleidersPrijs: € 205,00

Het organise-renvan familie-bijeenkomsten

Wat zegt je

website over familieparticipatie?

25% van de bewoners van psychogeriatrische verpleeghuizen heeft een partner. Daarvan komt ongeveer de helft dagelijks op bezoek. 85% van de bewoners van psychogeriatrische verpleeghuizen heeft kinderen. Daarvan komt 12% dagelijks op bezoek en

36

Mensen met een beperking worden nog vaak aangesproken op wat ze níet kunnen. Hoe zou het zijn als we hen per definitie onder- steunen in wat er wél kan? Hoogste tijd om anders te kijken - in en met de samenleving. En om elkaar te overtuigen met inspirerende voorbeelden waaruit blijkt dat inclusie echt kan.

Eens van gedachten wisselen over hoe Vilans kan helpen bij inclusie? Bel of mail met Inge Redeker, (030) 789 2343, i.redeker@vilans.nl

‘ Ik kon niet voorkomen dat de kinderen uit huis geplaatst werden. Mijn begeleiders konden dat ook niet, maar ze hebben me wel geholpen om voor mezelf te knokken. Ik vind het fijn als ik voel dat de begeleiding echt betrok- ken is. Sommige begeleiders stralen dat uit, anderen niet. Wederzijds respect is belangrijk. En humor.’ Helena, moeder met een verstandelijke beperking

Inclusie

Ook mensen met een verstandelijke beperking kunnen een kinderwens hebben. Hoe ga je daar als medewerker mee om? En hoe kun je de juiste ondersteuning bieden? Onze speciale e-learning-module helpt als deze vraag op je pad komt. Na

Een verstandelijke beperking én een

kinderwensafloop kun je mensen coachen bij het maken van een zorgvuldige keuze. Je leert een vertrouwens-relatie opbouwen en een coachingstraject opzet-ten. Je reflecteert op je eigen rol en motieven. Je hebt zicht op succes- en faalfactoren en hoe de wetgeving in elkaar zit als er noodsituaties ont-staan. Ook krijg je veel handige tips en tools. De cursus is online. Je kunt dus zelf bepalen wanneer je begint en welk tempo je aanhoudt. We hebben de cursus gemaakt met MEE en diverse zorgaan-bieders en belangenorganisaties.

Cursus Kijk op kinderwensVorm: in companyVorm: online cursus of e-learningVoor wie: begeleiders, maatschappelijk werken-den, consulenten, gedragsdeskundigenPrijs: op aanvraag

1,7 miljoen mensen met een lichamelijke beperking wonen in Nederland zelfstandig. Zij hebben minder vaak werk dan mensen zonder beperking en. Van de zelfstandig wonende mensen met een verstandelijke beperking heeft 60% werk. 11% heeft een ‘gewone’, betaalde baan. 48%

Grote korting bij meer deelnemers!Gaan meer mensen in je organisatie de cursus ‘Kijk op kinderwens’ volgen? Vraag dan een licentie aan en druk zo de kosten. De korting loopt al snel op. Bij 25 deelnemers betaal je bijvoorbeeld € 60 per persoon. En bij 150 deelnemers nog maar € 20!

37

Wil je ook (virtueel) mensen ontmoeten die - net als jij - personen met een beperking ondersteu-nen? Ben je op zoek naar inspiratie, nieuwe kennis en prikkelende voorbeelden? Kijk dan snel op het Kennisplein gehandicaptensector. Het is dé plek om kennis en ervaring uit te wisselen. Het kennis-plein is een initiatief van Vilans, Vereniging Gehan-dicaptenzorg Nederland en MEE Nederland.

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/inclusie

Kom voor inspiratie naar het

Kennisplein gehandicaptensector

Website kennispleingehandicaptensector.nlVoor wie: iedereen die betrokken is bij de zorg/ondersteuning van mensen met een beperkingPrijs: gratis

Mooie termen hoor: participatie en inclusie. Maar hoe besteed jij daar eigenlijk aandacht aan in je werk? Steeds meer verschuift het accent van zorg naar support van mensen met een beperking. Zo-dat zij uiteindelijk zelf de regie kunnen voeren, ei-gen keuzes maken en zich kunnen ontplooien. Die nieuwe stijl van werken vraagt om specifieke vaar-digheden. En ook van je organisatie wordt er het nodige verwacht. Lees er alles over in de nieuwe factsheet.

Van verzorgen naar ondersteunen Hoe dan?

Factsheet De professional nieuwe stijl werkt aan participatie en inclusieVorm: downloadVoor wie: zorgprofessionals, managers en bestuurders Prijs: gratis

1,7 miljoen mensen met een lichamelijke beperking wonen in Nederland zelfstandig. Zij hebben minder vaak werk dan mensen zonder beperking en. Van de zelfstandig wonende mensen met een verstandelijke beperking heeft 60% werk. 11% heeft een ‘gewone’, betaalde baan. 48%

38

Wil je als dementienetwerk goed op de hoogte blij-ven van de laatste ontwikkelingen? En vind je het ook belangrijk dat knelpunten in de dementiezorg snel worden gezien en opgepakt? Sluit je dan aan bij het Landelijk Netwerk Dementie. We bundelen en verspreiden nieuwe kennis via netwerkbijeen-komsten en nieuwsbrieven. We zijn het aan-spreekpunt voor al je vragen rondom ketenzorg dementie. En we brengen de knelpunten in bij het kernteam dementie van VWS. Daarin zitten de di-rectie Langdurige Zorg, Alzheimer Nederland,

DementieVerlies van grip op het leven. Contact mijden. Bang en in de war zijn. De gevolgen van dementie zijn ingrij-pend. Niet alleen voor de persoon zelf, maar ook voor zijn omgeving. Goede dementiezorg sluit naadloos aan op de verschillende fases van het vaak lange proces. Daar heb je elkaar in de zorg hard bij nodig.

In verpleeg- en verzorgingshuizen hebben men-sen met dementie een grote kans op ondervoe-ding. Je kunt de kans daarop aanzienlijk verklei-nen door aandacht te besteden aan bijvoorbeeld de sfeer en inrichting tijdens de maaltijd. Veel van je collega’s ontdekten dat kleine verbeteringen vaak een groot effect hebben. Zij gebruikten daar-voor de speciale e-learning over eten en drinken. Deze zit boordevol tips, informatie, filmpjes, checklists en adviezen om de maaltijdambiance te verbeteren.

Meer weten over onze ondersteuning bij dementiezorg? Bel of mail met Margje Mahler, (030) 789 2482, m.mahler@vilans.nl

Op grote schaal netwerken voor betere dementiezorg

Zorgverzekeraars Nederland, Vereniging Neder-landse Gemeenten en ActiZ. Zo bereiken we samen een betere en integrale dementiezorg.

Netwerk Landelijk Netwerk DementieVoor wie: ketenregisseurs en professionals werkzaam binnen een netwerk dementiePrijs: gratis

E-learning helpt ondervoeding voorkomen

E-learning Eten en drinkenVoor wie: zorgverleners in verpleeg- en verzorgingshuizenPrijs: gratis

1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. In Nederland hebben ruim 243.000 mensen dementie. Naar verwachting st ijgt het aantal tot meer dan een half miljoen in 2040. Alzheimer Nederland en Vilans werken aan een zorgstandaard dementie. Deze

39Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/dementie

Wil je je zorgketen spiegelen aan die van anderen? Gebruik dan de set netwerkindicatoren en spiegel je daarmee jaarlijks aan andere ketens. Vilans heeft deze indicatoren ontwikkeld en getest met Alzheimer Nederland, Zorgverzekeraars Neder-land, VWS en diverse veldpartijen. De indicatoren gaan niet alleen over de kwaliteit van de keten-zorg, maar ook over de kwaliteit van je communi-catie. En over de prijs-kwaliteitverhouding, die van belang is bij de inkoop van zorg.

Benchmark Netwerkindicatoren ketenzorg dementieVoor wie: ketencoördinatoren en ketenregisseursPrijs: gratis

Veilig thuis wonen met dementie. Welke aanpas-singen in de woning kunnen daarbij helpen? Kijk voor ideeën op thuiswonenmetdementie.nl. Per ruimte in huis vind je advies over bijvoorbeeld de inrichting en verlichting. Ook vind je er adviezen voor het ontwerp van nieuwbouwhuizen voor men-sen met dementie. De site is een initiatief van Vi-lans, Alzheimer Nederland en Hogeschool Utrecht.

Website thuiswonenmetdementie.nlVoor wie: mensen met dementie, hun mantel-zorgers en professionalsPrijs: gratis

Meer dan 70 ketens maken deel uit van het Landelijk Netwerk Dementie. Dat is een landelijke dekking van 90 procent.

Veilig wonen met dementie

Spiegel je keten aan andere

De zorgstandaard dementie: in 2013 beschikbaar!

1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. In Nederland hebben ruim 243.000 mensen dementie. Naar verwachting st ijgt het aantal tot meer dan een half miljoen in 2040. Alzheimer Nederland en Vilans werken aan een zorgstandaard dementie. Deze

40

Welkom in onze

Wat doet Vilans?We ontwikkelen samen met professionals leertrajecten - grote en kleine - die je helpen om nieuwe kennis in de praktijk te brengen. Bijvoorbeeld in de praktijk van je eigen handelen, die van je team of je organisatie.

Zo werkt het R Volg een training of workshop rond een specifiek thema.R Of stap in een uitgebreider verbetertraject, waar je met een verbeterplan maximaal resultaat boekt.

We kijken altijd naar de sterke kanten die er al zijn, maar nog weinig worden benut. Door die verder te ontwikkelen, valt er veel te winnen. We staan je terzijde. We sturen bij in het proces. En we zorgen voor handige instrumenten waarmee je direct aan de slag kunt en die jou en jouw organisatie versterken.

41

Welkom in onze

Ondervind hier hoe je écht kunt veranderen als je de zorg verbeteren wilt. Je werkwijze bijvoorbeeld. Of processen in je organisatie. Verbind hier nieuwe kennis met je eigen handelen. En ervaar dat veranderingen echt mogelijk én vol te houden zijn.

42

HersenletselAls volwassene of als kind getroffen worden door hersenletsel is vaak erg ingrijpend. Ook voor de omgeving. Het heeft lange tijd geduurd voordat de – vaak niet zichtbare – gevolgen werden begrepen. Inmiddels snappen we beter wat de impact is van niet-aangeboren hersenletsel. De ontwikkelingen zijn in volle gang om deze groep beter te helpen.

Het olifantje Elvin is de jongste van zijn kudde. Vro-lijk en een uitblinker in het tellen van vijgen. Alles verandert als een enorme tak op het hoofd van El-vin terechtkomt. Elvin is sindsdien niet meer de-zelfde. Hij maakt geregeld ruzie, vergeet dingen en vijgen tellen lukt ook niet meer zo goed. Elvin speelt deze rol in een prachtig prentenboek dat Vi-lans uit het Amerikaans liet vertalen. Het helpt aan kinderen uitleggen wat niet-aangeboren her-senletsel is. Wat de gevolgen zijn. En hoe je daar-mee om kunt gaan. Het boekje is als psycho-edu-

Meer weten over ons ondersteuningsaanbod bij hersenletsel? Bel of mail met Marjan Hurkmans, (030) 789 2540, m.hurkmans@vilans.nl

‘ Gezinsondersteuning heeft mij rust gegeven en me geholpen om te overleven. Eerder had ik regelmatig het gevoel te leven op mijn laatste kracht.’ Marlies, moeder van een 9-jarig jongetje met NAH

Prentenboek helpt kinderen hun hersenletsel begrijpen

catiemiddel goed in te zetten in het ziekenhuis, het revalidatiecentrum, op school of thuis. Ook zeer geschikt voor broertjes en zusjes!

Prentenboek Elvin, het vergeetachtige olifantjeVoor wie: iedereen die betrokken is bij kinderen met niet-aangeboren hersenletselPrijs: € 22,00

In Nederland lopen 100.000 mensen per jaar hersenletsel op, waarvan 12.000 kinderen en adolescenten. Meer dan 70% van hen houdt langdurig of blijvend problemen op cognitief gebied of kampt met gedrags- en karakterveranderingen.

43

Concentratieverlies, vermoeidheid, snel boos ra-ken en dingen moeilijk onthouden. Vaak komen dergelijke gevolgen van niet-aangeboren hersen-letsel bij kinderen pas laat aan het licht. Hou deze kinderen goed in beeld met de speciale signale-ringslijst van Vilans. De lijst screent hoe het gaat met het kind. Hoe staat het met zijn concentratie? Geheugen? Taalvermogen? En emotionele gesteld-heid? De uitkomsten helpen beslissen wat er no-dig is.

Signaleringslijst voor kinderen en jongeren met NAHVorm: downloadVoor wie: leerkrachten, mentoren, intern of ambulant begeleiders, psychologen, pedagogen, huisartsen, revalidatieartsen, kinderneurologenPrijs: gratis

Wil je ook dat gezinnen goede begeleiding krijgen als een kind hersenletsel oploopt? Gebruik dan de Richtlijn Gezinsbegeleiding. We hebben de richtlijn ontwikkeld met diverse zorgorganisaties. De nood bleek hoog. Want als een van de kinderen hersen-letsel oploopt, lijdt het hele gezin mee. Alle aan-dacht gaat uit naar het kind. Vaak zijn er gedrags-problemen. En ouders kunnen dikwijls de complexe problematiek niet aan. Om het gezin goed te onder-steunen, vind je in de richtlijn veel aandachtspunten en achtergrondinformatie. Ook vind je een overzicht van wat je moet kunnen en weten om de begeleiding op je te nemen.

Richtlijn Gezinsbegeleiding NAHVorm: downloadVoor wie: hulpverleners betrokken bij de begeleidingPrijs: gratis

De afgelopen jaren is veel kennis opgedaan om gezinnen te begeleiden waarin een kind hersen-letsel heeft opgelopen. Vilans heeft alle wetens-waardigheden en handigheidjes gebundeld in de Toolkit NAH. Doe daar vooral je voordeel mee! In de toolkit zitten nuttige handreikingen. Bijvoor-beeld om je een beeld te vormen van hoe het er-voor staat in het gezin. Om het gedrag van het kind te begrijpen en bij te sturen. En om ervoor te zor-gen dat het gezin niet geïsoleerd raakt. Ook zit er een handige toolzoeker in om snel te vinden wat je nodig hebt.

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/nah

Houd kinderen met letsel

in beeld

Richtlijn voor

begeleiding van gezinnen

Tools voor betere

gezinsbegeleidingToolkit Gezinsbegeleiding NAHVorm: downloadVoor wie: hulpverleners Prijs: gratis

In Nederland lopen 100.000 mensen per jaar hersenletsel op, waarvan 12.000 kinderen en adolescenten. Meer dan 70% van hen houdt langdurig of blijvend problemen op cognitief gebied of kampt met gedrags- en karakterveranderingen.

44

MultimorbiditeitIn de zorg weten we steeds beter hoe we mensen met ziekten als diabetes en COPD kunnen ondersteunen. Maar wat als mensen meerdere aandoeningen tegelijkertijd hebben? Deze groep wordt steeds groter en dat stelt de zorg op de proef. Zo is het niet eenvoudig om een beeld te krijgen van de situatie van deze patiëntengroep. En de kostendruk is groot.

Eens met Vilans van gedachten wisselen over je aanpak van mutimorbiditeit? Bel of mail met Ruth Pel -Littel, (030) 789 2501, r.pel-littel@vilans.nl

Help de zorg beter afstemmen op mensen die meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd hebben. Hoe? Door anders naar de werkelijkheid te kijken. We kunnen in de zorg voor deze groep niet meer standaard volstaan met een ziektespe-cifieke benadering. Daarvoor grijpen de aandoe-ningen en de problemen die ze veroorzaken te veel in elkaar. Laat je daarom inspireren door het Spa-ghettimodel van Vilans. Het model maakt in een oogopslag duidelijk hoe de aandoeningen elkaar beïnvloeden op alle levensterreinen.

Publicatie Multimorbiditeit: een groeiend probleemVorm: downloadVoor wie: beleidsmakers in de eerste lijnPrijs: gratis

Leer anders denken over de aanpak van chronische ziekten!

15 tot 20% van de chronisch zieken heeft te maken met meerdere aandoeningen. Ruim 70% van de 55-plussers heeft niet één maar meer chronische ziekten. Het RIVM berekende dat het aantal mensen met meerdere chronische ziekten toeneemt tot 1,3 à 2

Wil je het nieuwe denken over multimorbiditeit toepassen in de zorg? Vilans werkt aan een hand-leiding. Daarin komen elementen aan bod als probleeminventarisatie, een individueel zorgplan opstellen, coaching bij zelfmanagement en het ondersteunen van mantelzorgers. Volg de berichtgeving op www.vilans.nl.

45

Ben je huisarts of praktijkondersteuner? En vind je het ook belangrijk dat mensen met een chronische aandoening grip houden op hun ziekte en gezond-heid? Gebruik dan ‘Mijn actieplan’ van Vilans. In dit actieplan houdt de patiënt samen met jou belang-rijke zaken bij. Bijvoorbeeld zijn eigen doelen, zijn leefregels, een overzicht van medicijnen, afspraken met hulpverleners en situaties waarin hij direct aan de bel moet trekken – en bij wie. Voordeel van dit actieplan is dat je het voor meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd kunt inzetten. Voor de patiënt is dat belangrijk, omdat hij anders de kans loopt het overzicht kwijt te raken.

Mijn actieplan Vorm: invulbaar pdfVoor wie: zorgverleners, zoals huisartsen en praktijkondersteunersPrijs: gratis

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/multimorbiditeit

Maak een

actieplan met elke patiënt

Als zorgverlener weet je hoe belangrijk maatwerk is in de zorg voor mensen met meerdere chroni-sche aandoeningen. Maar hoe hou je met die per-soon goed zicht op bijvoorbeeld alle behandelingen, onderzoeken, uitslagen, leefadviezen en afspra-ken? Per ziekte een individueel zorgplan invullen – dat is onnodig ingewikkeld en kost veel tijd. Vilans helpt je uit de brand met een individueel zorgplan dat is in te zetten bij meerdere ziektes tegelijkertijd. Wel zo handig en enorm overzichtelijk!

Webartikel Schets van een generiek zorgplanVoor wie: zorgverleners zoals huisartsen en praktijkondersteunersPrijs: gratis

Eindelijk één zorgplan voor meerdere ziektes

‘ Alle richtlijnen en zorgprogramma’s in Nederland zijn gemaakt voor een specifieke ziekte, terwijl de zorgverlener te maken heeft met een veel complexere patiënt. Dat realiseren we ons nog te weinig.’ Prof. dr. François Schellevis, programmaleider Huisartsgeneeskundige zorg bij het NIVEL.

15 tot 20% van de chronisch zieken heeft te maken met meerdere aandoeningen. Ruim 70% van de 55-plussers heeft niet één maar meer chronische ziekten. Het RIVM berekende dat het aantal mensen met meerdere chronische ziekten toeneemt tot 1,3 à 2

46

Heb je dat ook wel eens als verzorgende? Dat je ineens kribbig uit de hoek komt. Of de dingen iets anders zegt dan je bedoelt. Of dat je nét iets te snel bedenkt wat een ander wil. Het overkomt ieder-een. Tijdens je werk communiceer je namelijk voortdurend. Met bewoners, familie, collega’s… Meestal gaat dat goed, maar natuurlijk niet altijd. Wat zijn de valkuilen en hoe kun je die voorkomen? Lees eens het tijdschrift ‘Sandra en Siona gaan voor een goed gesprek’. Met de fotostrip kijk je mee naar hun ervaringen en oplossingen. Natuur-lijk vind je er ook uiteenlopende tips. Je kunt het

Communiceren in de zorgWie wil dat niet? Meer werkplezier binnen de organisatie. Betere samenwerking op de werkvloer. Doen waar het om gaat in de zorg. Minder ziekteverzuim en roosterproblemen. Uit alles blijkt: een organisatiecultuur met veel ruimte voor communicatie is de succesfactor. Daarbij gaat het niet alleen om de dialoog tussen zorgverleners, cliënten en familie. Maar ook tussen bestuurders, managers en medewerkers.

Andere ondersteuning nodig bij communiceren in de zorg? Bel of mail met Henry Mostert, (030) 789 2487, h.mostert@vilans.nl

Prikkelend magazine helpt

een goed gesprek voerenblad alleen lezen. Maar ook als team, om daarna jullie ervaringen uit te wisselen.

Magazine Sandra en Siona gaan voor een goed gesprekVorm: download en te bestellenVoor wie: verzorgenden, praktijkbegeleiders, opleiders, teamleiders, docenten Prijs: download is gratis. Bestellen: € 8,00 per stuk

verpleeg- en verzorgingshuizen. Zij verzorgen jaarlijks meer dan 580.000 cliënten. Hun manier van communiceren bepaalt voor meer dan 50% de tevredenheid van cliënten, het werkplezier van werknemers en een soepele bedrijfsvoering. Hoe beter de communicatie, hoe doelmatiger

Als bestuurder of manager sta je voor talrijke op-gaven. Hoe geef je sturing aan het belangrijkste aspect van zorg: respect en aandacht voor elkaar? En welke keuzes maak je in de huidige stroom van eisen die op de organisatie én de zorgverleners af-komen? Laat je inspireren door de verhalen van collega-bestuurders. Wat zien zij als hun grootste managementopgave? En hoe gaan zij hiermee om. Rode draad in hun vertellingen is het belang van ruimte voor een goede dialoog in de organisatie.

Boek Sturen op ruimte voor dialoogVorm: downloadVoor wie: bestuurders en managers in de langdurende zorg Prijs: gratis

Laat je inspireren door hoe andere

bestuurders de dialoog aangaan

47Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/communiceren

Instrumenten om een goede

dialoog te voeren Op zoek naar instrumenten die helpen om in de zorg een goede dialoog te voeren? Die het levens-verhaal van cliënten als uitgangspunt nemen? Of die het team helpen reflecteren op de dagelijkse praktijk? Vilans verzamelt tips en technieken daarvoor in een speciale databank. Je kunt het materiaal raadplegen, downloaden of bestellen. Er zit van alles in: van folders en brochures tot stappenplannen en methodieken. Kijk eens in de databank wat jou aanspreekt, want er zijn redenen genoeg om de dialoog in de zorg te verbeteren. Aandacht, respect en werkelijke interesse geven cliënten immers het gevoel dat zij serieus geno-men worden. Als medewerker ervaar je daardoor meer voldoening. En als organisatie zie je de werk-sfeer verbeteren en de prestaties groeien.

Databank Dialoog Voor wie: iedereen die beter wil communiceren in de zorg Prijs: gratis

Geen takenlijstjes meer aflopen, maar zorg geven vanuit je hart. Gewoonweg samen de goede dingen doen en zo het werkplezier vergroten en de kwali-teit van zorg verbeteren. Bij dat alles blijkt com-municatie een doorslaggevende factor te zijn. Vi-lans helpt je daarom om meer ruimte te maken voor een goede dialoog. We lopen mee in de orga-nisatie om te kijken wat er beter kan en we bege-leiden bij het inzetten van verbeteringen. Onze aanpak hebben we ontwikkeld met diverse zorgor-ganisaties. Daardoor weten we een blijvend resul-taat te boeken. Meer weten? Neem vrijblijvend contact met ons op. Samen kijken we welke onder-delen van het pakket het beste passen bij het com-municatievraagstuk in jouw organisatie.

Ondersteuningstraject Ruimte voor dialoogVoor wie: beslissers in de zorg en hun medewerkersPrijs: op aanvraag

Effectief traject voor meer

werkplezieren betere zorg

Wat zijn zoal de mogelijkheden?• een scan op de werkvloer die inzicht geeft in de communicatie- vraagstukken • een gericht advies en plan van aanpak• een begeleidingstraject dat naadloos past in de organisatie• een meting van de resultaten• initiatieven die de resultaten helpen borgen

verpleeg- en verzorgingshuizen. Zij verzorgen jaarlijks meer dan 580.000 cliënten. Hun manier van communiceren bepaalt voor meer dan 50% de tevredenheid van cliënten, het werkplezier van werknemers en een soepele bedrijfsvoering. Hoe beter de communicatie, hoe doelmatiger

48

Wil je het gebruik van domotica invoeren binnen je zorgorganisatie? Vilans heeft niet alleen kennis van technologie in de zorg. We weten ook hoe die tech-nologie met succes is in te voeren binnen organisa-ties. Eerst stellen we een speciale projectgroep sa-men in je organisatie. Daarin denken medewerkers mee die betrokken zijn bij de zorg op afstand. Bij-voorbeeld vanuit de zorg, de techniek en de com-municatie. Vervolgens gaan we gezamenlijk aan het werk. Resultaat is een goed doordacht functioneel programma van eisen. Een weloverwogen gekozen leverancier voor de technologie. En draagvlak on-der iedereen die ermee aan de slag moet in de or-ganisatie.

DomoticaDomotica bieden veel voordelen. Met zorg op afstand blijven men-sen langer zelfstandig. Je grijpt zo min mogelijk in op hun leven. En er zijn meer kansen om de zorg beter en goedkoper te maken. De ontwikkelingen in domotica gaan echter razendsnel. Dat maakt kiezen uit alle oplossingen vaak lastig. Bovendien is er nog een uitdaging. Hoe krijg je die nieuwe oplossingen doorgevoerd in je eigen organisatie?

Meer weten over hulp van Vilans bij zorg op afstand? Bel of mail met Johan van Dijkhuizen, (030) 789 2465, j.vandijkhuizen@vilans.nl

Succesvol domotica invoeren Begeleidingstraject Aan de slag met domoticaVoor wie: managers, zorgverleners, teamleiders, ergotherapeutenPrijs: afhankelijk van je wensen - die we graag met je bespreken

Voordelen van domotica? Het bespaart tijd. Die tijd komt ten goede aan betere zorg voor meer cliënten. En de op-lossingen houden mensen zo lang mogelijk zelfstandig.

1/3 van het capaciteitsprobleem in de zorg in 2020 is op te lossen als we zorg op afstand landelijk toepassen. Met geavanceerde senso rtechnologie en cameratechnologie is er ’s nachts nog maar 1 medewerker nodig op 36 bewoners. Dat was eerst 1op 24.

Hierbij helpen we ook:• het opstellen van een businesscase• een risicoanalyse• het proces om verantwoord te besluiten of je wel of niet met domotica gaat werken• het doorvoeren van de vernieuwingen• de scholing van medewerkers

49

De laatste jaren komen er steeds meer én betere oplossingen op de markt om op afstand zorg te bie-den. Welke mogelijkheden bieden domotica? En waar moet je op letten als je een keuze maakt? Sluit je aan bij de kenniscirkel van Vilans en je bent ver-zekerd van onafhankelijke informatie. De kenniscir-kel helpt je aan voorbeeldprojecten, programma’s van eisen, workshops en tips voor financiering. Per-soonlijk en altijd op maat gesneden!

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/domotica

Verantwoord kiezen uit beschikbare domotica

Kenniscirkel Domotica voor Wonen en ZorgVoor wie: managers, zorgverleners, opleiders, woningbouwers en verhuurdersPrijs: € 1.200 per jaar per organisatie, met onbeperkte toegang voor alle medewerkers

Ben je benieuwd naar wat collega-organisaties aan domoticaprojecten hebben opgezet? En wat daarvan te leren valt? Log dan in bij de Vilansdata-bank Zorg op afstand. Daarin vind je meer dan 85 projecten die op afstand zorg leveren aan mensen thuis. In de databank kun je zoeken op doelgroep, zorgorganisatie, type zorg en provincie.

Databank Zorg op afstandVoor wie: beleidsmakers, managers, zorgverlenersPrijs: gratis

Voordat je domotica inzet, wil je natuurlijk wel eerst weten wat je ermee opschiet. Neem het Unattended Autonomous Surveillance-systeem, waarbij talloze draadloze sensoren aangebracht worden in het huis van een dementerende bewo-ner. Kun je ervan op aan dat ze een noodsituatie detecteren, als die er is? En helpt het de cliënt om zo langer thuis te kunnen wonen? Vilans heeft hier met de Hogeschool Utrecht onderzoek naar ge-daan in Zorgpalet Baarn-Soest. Lees in het evalu-atieonderzoek over de resultaten.

Evaluatieonderzoek UAS-project van Zorgpalet Baarn-SoestVorm: download Voor wie: beleidsmakers en managersPrijs: gratis

Lukt het om met domotica

langer thuis te blijven wonen?

Meekijken met andermans initiatieven

Uitstel van opname bespaart € 6.000 gemiddeld per cliënt. Daarbij is rekening gehouden met € 2.000 kosten voor zorg thuis, zoals dagopvang en case-management.

1/3 van het capaciteitsprobleem in de zorg in 2020 is op te lossen als we zorg op afstand landelijk toepassen. Met geavanceerde senso rtechnologie en cameratechnologie is er ’s nachts nog maar 1 medewerker nodig op 36 bewoners. Dat was eerst 1op 24.

50

Vrijwilligers zijn onmisbaar in de zorg. Dus is het zaak om zuinig op ze te zijn. Mensen doen vrijwil-ligerswerk voor een ander en ze beleven er zelf ook plezier aan. Maar wat als het de vrijwilliger al-lemaal te veel wordt? Als hij het gevoel heeft te-kort te schieten? Of als het veel meer tijd kost dan hij zou willen? Vilans ontwikkelde een cursus die vrijwilligers helpt om grenzen te stellen - en aan te geven. Organisaties die werken met vrijwilli-gers, kunnen de cursus inzetten om hun vrijwilli-gers te ondersteunen. De cursus biedt veel gele-genheid om ervaring uit te wisselen met andere vrijwilligers. Ook zit de cursus boordevol nuttige tips. De vrijwilligers doen bovendien de ‘voldoe-ningstest’ om te kijken wat ze zelf kunnen doen om het vrijwilligerswerk leuk te houden.

Vrijwilligers in de zorgWe kunnen in de zorg niet zonder vrijwillige inzet. Alleen al in de ouderen- en gehandicaptensector zijn er 150.000 vrijwilligers actief. En in de hele zorgsector zelfs 450.000. Werken met vrijwilligers stelt je voor uitdagende kwesties. Wat spreek je bijvoorbeeld met elkaar af? En waar liggen de verantwoordelijkheden? Een goed samenspel biedt uitkomst.

Wat kunnen we voor jou doen om vrijwilligerswerk goed te organiseren? Bel of mail met Cecil Scholten, (030) 789 2411, c.scholten@vilans.nl

Laat vrijwilligerswerk leuk blijven

Cursus Laat vrijwilligerswerk leuk blijvenVorm: in companyDuur: 2 dagdelenVoor wie: vrijwilligersPrijs: op aanvraag

In de zorg werken 450.000 vrijwilligers. Daarvan zijn er 150.000 actief in de ouderenzorg en 50.000 in de gehandicaptensector. Er is 1 vrijwil liger op elke 2 à 3 medewerkers. Gemiddeld werken zij 4 uur per week. Dit zijn 21.000 voltijdsbanen. De economische waarde hiervan is zo’n 500

51

Vergoedingen aan vrijwilligers. Scholingsmoge-lijkheden. Onderlinge afspraken. Grenzen stellen. Vrijwilligersbeleid. Er zijn veel dingen belangrijk wanneer je als organisatie werkt met vrijwilligers. Met hun inzet wordt de zorg beter. Maar dat gaat niet zonder betere zorg voor al die vrijwilligers. Op de website Zorg Beter met Vrijwilligers vind je talrijke tips en een schat aan actuele informatie. Vilans is een van de initiatiefnemers van deze site.

We kunnen in de zorg niet zonder de 450.000 vrij-willigers. Zij vormen als het ware het cement in het bouwwerk van de zorg. Maar is dit cement ste-vig genoeg voor de toekomst? Wordt er niet te veel van ze gevraagd nu cliënten langer thuis wonen en hun hulpvraag complexer wordt? Verschuiven de taken van beroepskrachten niet te veel naar vrij-willigers? Hoogste tijd om de ontwikkelingen en uitdagingen in het vrijwilligerswerk in kaart te brengen. Vilans deed dat samen met NOV en MO-VISIE. Resultaat? Een visionaire uitgave die veel stof tot nadenken geeft voor nu en de toekomst.

Uitgave Zonder cement geen bouwwerkVorm: downloadVoor wie: iedereen die zich bezighoudt met vrijwilligers in de zorgPrijs: gratis

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/vrijwilligers

80 organisaties deden mee aan Zorg beter met Vrijwilligers. Resultaten volgens de deelnemers:

• meer aandacht voor cliënten• meer aanwas van vrijwilligers• beter contact tussen vrijwilligers en beroepskrachten• betere kwaliteit van het vrijwilligerswerk.

Zorg goed voor vrijwilligers

Hoe houden we de vrijwilligers in de zorg?

Zorg voor meer

jongeren over de vloer

Website zorgbetermetvrijwilligers.nlVoor wie: iedereen die zich bezighoudt met vrijwilligers in de zorgPrijs: gratis

Veel zorgorganisaties krijgen graag jongeren over de vloer. Logisch. Cliënten vinden het contact met hen leuk. Jongeren hebben vaak verfrissende ideeën. En ook hun helpende handen komen goed van pas. Het aanbieden van een maatschappelijke stage voor scholieren is dan ook een overweging waard. Maar hoe organiseer je zo’n stage? We hel-pen je graag op weg met tips en achtergrondinfor-matie.

Hulp bij maatschappelijke stagesVorm: downloadVoor wie: voor iedereen die zich bezighoudt met vrijwilligerswerk in zorgorganisaties Prijs: gratis

In de zorg werken 450.000 vrijwilligers. Daarvan zijn er 150.000 actief in de ouderenzorg en 50.000 in de gehandicaptensector. Er is 1 vrijwil liger op elke 2 à 3 medewerkers. Gemiddeld werken zij 4 uur per week. Dit zijn 21.000 voltijdsbanen. De economische waarde hiervan is zo’n 500

52

vindWelkom in onze

Zo werkt het R Ga naar de website van Vilans.R Zoek op het onderwerp waarover je meer wilt weten.R Vind antwoord op vragen als wát en hóe en ervaar hoe anderen werken aan het onderwerp.R Laat een bericht achter waar Vilans je eventueel verder mee kan helpen.R Deel je ervaring met anderen.

Wat doet Vilans?Vilans zoekt onophoudelijk met het veld naar nieuwe inzichten, voorbeelden en methodieken. We vertalen die naar toepasbare middelen, zoals protocollen, toolkits en stappenplannen. Een gebruikersgroep kijkt over onze schouders mee, zodat we altijd goed zitten met onze oplossingen.

53

vindWelkom in onze

Dit is dé plek waar je informatie vindt over onderwerpen die jóu bezighouden. Overzichtelijk. Direct toepasbaar. Prikkelend. En vooral: betrouwbaar. Daar staan we voor in. Want alle kennis ontwikkelen we met de wijsheid van mensen die werken voor de langdurende zorg. Zo bouwen we verder op elkaars inzichten.

54

Producten en diensten toegankelijk maken. Dat hoeft niet altijd kostbaar, ingrijpend of ingewikkeld te zijn. Er zijn veel praktijkvoorbeelden die dat aantonen. Daarbij werken ondernemers en klan-ten vaak samen. De website AllesToegankelijk.nl bundelt al die ervaringen. Laat je er verrassen door de grote hoeveelheid voorbeelden, tips en checklists die Nederland toegankelijk helpen ma-ken. AllesToegankelijk is een samenwerkingsver-band van talrijke organisaties, waaronder Vilans.

Website AllesToegankelijk.nlVoor wie: ondernemers, beleidsmakers, consumentenPrijs: gratis

Inspiratie opdoen

met AllesToegankelijk

ToegankelijkheidMeedoen aan het maatschappelijk leven is soms een hele klus als je een beperking hebt. Er zijn veel hindernissen. Zoals losliggende stoeptegels. Hoge brievenbussen. En verpakkingen die niet open te krijgen zijn. Overal kunnen komen, alles kunnen doen. Daar draait het om bij toegankelijkheid.

Meer weten over onze ondersteuning bij toegankelijkheidsvraagstukken? Bel of mail met Judith van Lier, (030) 789 2441, j.vanlier@vilans.nl

‘ Ik heb veel gehad aan de informatie op allestoegankelijk.nl. Daar vind je alles wat nodig is om je uitgaansgelegenheid toegankelijk en gastvrij te maken. Zo bleek het bijvoorbeeld heel eenvoudig te zijn om een menukaart in braille te regelen.’ Jos van Alphen, eigenaar cafetaria Eetplezier in Best. Winnaar toegankelijkheidsprijs.

Anderen eens laten ervaren welke hindernissen je tegenkomt als je blind, doof of minder mobiel bent? Schrijf je dan direct in voor het ervarings-parcours van Vilans! Je legt een parcours met ob-stakels af. Bijvoorbeeld in een rolstoel, met een speciale bril op die je zicht vertekent, of in een pak dat je minder mobiel maakt. Samen met andere deelnemers wissel je na afloop ervaringen uit. Veel locaties lenen zich voor het uitzetten van ons parcours, zoals een schoolplein, de centrale hal of een lange gang.

Ervaringsparcours van A naar BVoor wie: zorgverleners, vrijwilligers, studenten, gemeenteambtenaren Prijs: afhankelijk van de opzet, je wensen en het aantal deelnemers

Leef je in met een parcours vol

hindernissen

ruimte hoeft - met het juiste ontwerp - niets extra’s te kosten. Goed nadenken vooraf over de behoeften van alle burgers voorkomt duurdere herstelkosten achteraf. De Verenigde Naties heeft een verdrag opgesteld: ook mensen met een beperking hebben

55Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/toegankelijkheid

Wil je écht weten hoe toegankelijk je gebouw of ge-meente is? Vraag dan een schouw aan bij Vilans. We komen langs om de toegankelijkheid te toetsen. Is het gebouw bijvoorbeeld gebruiksvriendelijk voor alle bezoekers? En kunnen mensen met een beper-king zich er goed in bewegen? De schouw levert be-langrijke aanbevelingen op. Daarmee kun je de ruimte nog gebruiksvriendelijker maken – voor mensen met en zonder beperking.

Toegankelijkheidsschouw gebouwen en ruimtenVoor wie: gemeenten, bedrijven, scholen, kantorenPrijs: afhankelijk van je wensen

Laat je gebouw of gemeente schouwen!

Ben je vanuit de gemeente verantwoordelijk voor de inrichting van (openbare) gebouwen of de open-bare ruimte? Doe dan je voordeel met de ervarin-gen die collega’s in het land hebben opgedaan. Praktische instrumenten hebben we gebundeld in een speciale uitgave. Je kunt daarmee direct aan de slag om een toegankelijkheidsbeleid in de ge-meente op te zetten en uit te voeren.

Toolkit Werken aan toegankelijkheidVorm: downloadVoor wie: leidinggevenden van gemeentelijke afdelingen Wmo, Ruimtelijke ordening en stedenbouwPrijs: gratis

Ervaringen van anderen helpen je verder

Er is ook een handreiking verschenen, speciaal voor gemeenteambtenaren en wethouders! Gratis te downloaden.

ruimte hoeft - met het juiste ontwerp - niets extra’s te kosten. Goed nadenken vooraf over de behoeften van alle burgers voorkomt duurdere herstelkosten achteraf. De Verenigde Naties heeft een verdrag opgesteld: ook mensen met een beperking hebben

56

ProbleemgedragMachteloos, bang of geïrriteerd. Zo voelen zorgverleners zich vaak als een cliënt problematisch gedrag vertoont. Begrijpelijk. Want agressie, apathie en claimen doen een groot beroep op jou als persoon. Toch zijn er talrijke mogelijkheden om probleemgedrag om te buigen. Soms zelfs met een kleine inspanning. Maar vooral ook door na te gaan wat het probleemgedrag eigenlijk veroorzaakt.

Andere wensen voor hulp bij probleemgedrag? Bel of mail met Ruth Pel, (030) 789 2501, r.pel@vilans.nl

Ook in de opleiding aandacht voor probleemgedrag

is zelden een keuze van de cliënt. Meestal is er een onderliggend probleem. Bijvoorbeeld pijn of verveling. Probleemged rag kan het gevolg zijn van verstoorde communicatie. Cliënten kunnen zich dan niet uiten of worden niet begrepen. Dat leidt tot het mijden van contact of tot wan-

Ben je roc-docent Zorg & Welzijn? Grote kans dat je studenten dan voorbereidt op omgaan met pro-bleemgedrag in de langdurende zorg. Dat is maar goed ook. Gedrag als claimen en agressie komt veel voor, bijvoorbeeld bij mensen met dementie. Zelfs doorgewinterde professionals ervaren daar-bij machteloosheid en irritatie. In de kennisbundel probleemgedrag hebben we alles verzameld om les te geven over dit onderwerp. Zoals de aller-laatste kennis, methodieken en instrumenten. Dat scheelt een hoop zoeken!

Kennisbundel probleemgedragVorm: downloadVoor wie: roc-docenten Zorg & WelzijnPrijs: gratis

57

Weten hoe je probleemgedrag kunt voorkomen, is belangrijk. Maar hoe kun je daarin je team bege-leiden? In een speciale workshop van Vilans leer je een succesvolle aanpak implementeren. Dat ge-beurt met een stappenplan dat in én met de prak-tijk is ontwikkeld. Professionals wisten zo het pro-bleemgedrag zelfs met 60 procent terug te dringen. Na afloop van de workshop heb je je eigen actieplan klaar waarmee je direct aan de slag kunt in de or-ganisatie. Je kunt je ervaringen uitwisselen met an-deren. En heb je nog specifiek advies nodig? Dan staan we voor je klaar.

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/probleemgedrag

Probleemgedrag voorkomen? Volg de Vilansworkshop!

Instellingen die werk maakten van probleemgedrag, realiseerden een afname tot soms wel 60 procent.

Wie dagelijks te maken krijgt met probleemge-drag, kan overvallen worden door gevoelens van irritatie en machteloosheid. Hoe ga je daarmee om? De lesmodule probleemgedrag biedt uit-komst. De module laat je beseffen wat de impact is van probleemgedrag. En biedt tal van oplossingen waarmee je binnen je organisatie zelf direct aan de slag kunt. Juist de praktische invalshoek maakt

Toolkit Lesmodule

Probleemgedrag

Workshop Multidisciplinair werken aan probleemgedragVoor wie: zorgprofessionals die teams ondersteunen bij probleemgedragDuur: twee dagdelenPrijs: € 415 (inclusief de Lesmodule stappenplan probleemgedrag)

de lesmodule succesvol. Die is samen met prak-tijkwerkers ontwikkeld!

Toolkit Lesmodule Stappenplan probleemgedragVoor wie: verzorgenden en hun teamleiders Prijs: € 170,00

is zelden een keuze van de cliënt. Meestal is er een onderliggend probleem. Bijvoorbeeld pijn of verveling. Probleemged rag kan het gevolg zijn van verstoorde communicatie. Cliënten kunnen zich dan niet uiten of worden niet begrepen. Dat leidt tot het mijden van contact of tot wan-

‘ Geef cliënten de vrijheid om zelf beslissingen te nemen. Zo ontdekken ze zelf wat goed is en wat niet. Strakke regels dagen juist uit tot overtreden. Maar als je ruimte schept, kunnen ze die ruimte rustig verkennen. Ons motto? Als je loslaat, heb je twee handen vrij.’ Greet Timmerman, unitmanager dagbesteding bij Het Gors

58

Allochtone vrouwelijke mantelzorgers raken nogal eens overbelast. Vaak heeft dit te maken met de eisen en verwachtingen die hun omgeving aan ze stelt. Werk je met deze vrouwen en wil je ze leren omgaan met hun gevoelens en grenzen? Volg dan de eendaagse train-de-traineropleiding van Vi-lans! Je oefent met uiteenlopende opdrachten. Na afloop krijg je een handige cursusmap mee om daarmee je eigen training voor te bereiden. Ook voorzien we je van cursusmappen voor de deelne-mers van je training. Op verzoek bespreken we hoe je de cursus kunt geven aan analfabete vrouwen.

Train-de-traineropleiding Leren balancerenDuur: 1 dagVoor wie: professionals die met allochtone mantelzorgers werken Prijs: € 395,00

Een goede gezondheidszorg houdt rekening met verschillen tussen mensen. Wie zorg op maat wil leveren, moet oog hebben voor die verschillen. Maar daarmee ben je er nog niet. Want hoe kom je er bijvoorbeeld achter wat voor een ander belangrijk is in het leven? En wat kun je doen om daarop aan te sluiten?

Meer weten over onze hulp bij diversiteitsvraagstukken ? Bel of mail met Marije Vermaas, (030) 789 2397, m.vermaas@vilans.nl

‘ Goede zorg staat of valt met respect voor individuele voorkeuren. Daar moet je als zorg- organisatie rekening mee houden. Anders kun je niet voortbestaan. Aandacht voor diversiteit moet vanzelfsprekend zijn.’ Anne-Rose Abendanon, programmamanager interculturalisatie Cordaan

Allochtone mantelzorgers leren overbelasting te voorkomen

Diversiteit

zo’n 400.000 homoseksuele en lesbische 55-plussers in ons land. Er werken 100.000 niet-westerse allochtone Nederlanders in de zorg- en welzijnssector, naast 1,03 miljoen Nederlanders. Dat is krap 10% van de beroepsgroep. Nederland telt 3,36 miljoen

59

Hoe kun je mensen met een verstandelijke beper-king helpen zo zelfstandig mogelijk mee te doen in de samenleving? Door gebruik te maken van han-dige technologie. Dat gebeurt nog weinig. Vaak is niet bekend wat er allemaal op de markt is. Vilans zette daarom de hulpmiddelen specifiek voor deze groep op een rij. Technologische snufjes bijvoor-beeld die mensen helpen omgaan met tijd. Aange-paste agenda’s die de dag helpen plannen. Hulp-middelen die de communicatie ondersteunen. Aangepaste computers om te kunnen internetten.

Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/diversiteit

Handige hulpmiddelen voor mensen met

een verstandelijke beperkingEn middelen voor zelfstandig reizen. Het handboek hierover is een aanwinst om de kwaliteit van leven te vergroten!

Handboek Hulpmiddelen helpen meedoenVoor wie: (aankomend) professionals in de zorg, familieleden en mantelzorgers Prijs: € 25,50

Volgens de statistieken is 5 tot 10 procent van de ouderen die in zorginstellingen wonen homosek-sueel. Veel zorgverleners en managers realiseren zich dat niet. Zij vragen zich dus ook niet bewust af hoe ze ook deze ouderen kunnen benaderen met respect voor de eigen identiteit en leefstijl. Terwijl juist hierin de essentie ligt van verantwoorde zorg. Zo krijgen ouderen bij de intake standaard de vraag voorgelegd of ze getrouwd zijn geweest –

Meer aandacht voor homoseksuele ouderen in zorginstellingen

wat veel ‘roze ouderen’ een ongemakkelijke start geeft. Bovendien leven er bij zorgverleners en me-debewoners dikwijls vooroordelen over homosek-sualiteit. Steek uw licht op bij Vilans over hoe u ook deze bewoners onbevangen tegemoet kunt treden.

Training Roze ouderen in de zorgVorm: op maat en bij voorkeur in company Voor wie: managers en zorgverleners in de ouderenzorgPrijs: afhankelijk van de vraag

Wil je ook roc-leerlingen interesseren voor de ou-derenzorg? Betrek daarbij dan de allochtone af-komst van leerlingen. Onder het toenemend aan-tal ouderen dat zorg nodig heeft, zitten namelijk ook veel nieuwe Nederlanders. De leerlingen zul-len eerder openstaan voor informatie over de oude-renzorg, als je een brug slaat met hun persoonlijke ervaringen met ouders en grootouders. Gebruik

Nieuwe Nederlanders prikkelen voor baan in de zorg

daarvoor de docentenhandleiding die Vilans heeft ontwikkeld in opdracht van ActiZ. Deze is uitge-breid getoetst in de praktijk.

Docentenhandleiding Ouder worden in Nederland in de 21ste eeuwVoor wie: docenten roc’s Prijs: € 28,00

Maak gebruik van de gratis intake! Samen met u maken we de training op maat.

zo’n 400.000 homoseksuele en lesbische 55-plussers in ons land. Er werken 100.000 niet-westerse allochtone Nederlanders in de zorg- en welzijnssector, naast 1,03 miljoen Nederlanders. Dat is krap 10% van de beroepsgroep. Nederland telt 3,36 miljoen

60

Hoe versterk je de zelfredzaamheid van ouderen? Hoe werk je daarin samen met de cliënt, de man-telzorg, vrijwilligers en professionals? Hoe maak je gebruik van de kracht van de wijk? In de Leer-werkplaats Zelfredzaamheid krijg je tijdens zes bijeenkomsten concrete handvatten. Tussen de bijeenkomsten werk je aan opdrachten om het ge-leerde in de praktijk te brengen.

Leerwerkplaats ZelfredzaamheidVorm: in company Duur: zes bijeenkomstenVoor wie: multidisciplinaire samenwerkingsver-banden in de wijkPrijs: op aanvraag

Bij dementie wordt zelfstandig thuis wonen steeds moeilijker. Toch zijn er veel aanpassingen in huis die helpen om dat wel mogelijk te maken. Veilig-heid en comfort zijn daarbij belangrijk. Zicht krij-gen op alles wat kan? Kijk dan op thuiswonenmet-dementie.nl. Een initiatief van onder meer Vilans, Hogeschool Utrecht en Alzheimer Nederland.

Website Thuiswonenmetdementie.nlVoor wie: ouderen en hun omgevingPrijs: gratis

ZelfredzaamheidJezelf kunnen redden op alle levensterreinen. Dat is wat mensen het liefste willen. Ook maatschappelijk gezien is het belangrijk dat mensen zo lang mogelijk zelfredzaam blijven. Laten we met elkaar het uiterste doen om die zelfredzaamheid mogelijk te maken.

Meer weten over hoe je zelfredzaamheid kunt stimuleren? Bel of mail met Beatrijs Jansen, (030) 789 2399, b.jansen@vilans.nl

Ouderen

in hun kracht houden Kijk op de website

wonen met dementie

Jezelf kunnen redden is voor veel mensen een voorwaarde voor een gelukkig leven. Techniek en hulpmiddelen kunnen de zelfredzaamh eid van mensen verbeteren. Andere Europese landen leggen meer verantwoordelijkheid en keuze bij mensen zelf. Zo geven Duitsland, Oostenrijk,

61Er is nog veel meer! Kijk op: www.vilans.nl/zelfredzaamheid

Voordelen van zelfredzaamheid?

• meer onafhankelijkheid• langer zelfstandig kunnen wonen• meer kwaliteit van leven• minder taakbelasting van zorgverleners en mantelzorgers• minder snelle groei van de vraag naar verblijf in verpleeg- en verzorgingshuizen.

Koken, boodschappen doen, schoonmaken. Om deze activiteiten zo lang zelf te blijven doen, vind je in de gids ‘Zelfredzaam zijn, zelfredzaam blijven’ allerlei oplossingen. Je krijgt informatie over han-dige producten en hulpmiddelen. En we geven tips om activiteiten anders uit te voeren. Ook komt aan de orde wat het betekent om hulp te (moeten) vra-gen aan anderen. Een handig naslagwerkje voor wie zelfstandig wil blijven of mensen daartoe wil stimuleren!

Zelfredzaam zijn, zelfredzaam blijven

Uitgave Zelfredzaam zijn, zelfredzaam blijvenVoor wie: mensen met een hulpvraag en zorgprofessionalsPrijs: 8,00

Jezelf kunnen redden is voor veel mensen een voorwaarde voor een gelukkig leven. Techniek en hulpmiddelen kunnen de zelfredzaamh eid van mensen verbeteren. Andere Europese landen leggen meer verantwoordelijkheid en keuze bij mensen zelf. Zo geven Duitsland, Oostenrijk,

62

232 organisaties werken met In voor zorg! aan hun toekomstbestendigheid. Hoe ze dat doen?

• ze voeren ondernemerschap in• ze schenken extra aandacht aan tevredenheid van medewerkers • ze versterken de ketenzorg • en ze benutten technologie beter

ToekomstbestendigheidVeel zorgorganisaties staan op scherp. Hoe kun je voldoende zorg - van goede kwaliteit - blijven garanderen, terwijl budgetten teruglopen en de vraag naar zorg groeit? Keuzes zijn noodzakelijk. Zijn er andere organisatievormen mogelijk? Kan de kosten- beheersing beter? En kunnen we bedrijfsprocessen misschien slimmer organiseren? Deze tijd vraagt om oplossingen met lef en visie.

Meer weten over onze ondersteuningsmogelijkheden? Bel of mail met Aukje Boland, (030) 789 2450, a.boland@vilans.nl

neemt toe. In 2025 kan nog slechts aan 60% van de zorgvraag voldaan worden. In 2025 zou een kwart van de beroepsbevolking in de zorg moeten werken om aan de vraag naar zorg te voldoen. Tot 2060 stijgen de kosten in de hele Europese Unie van 1,3% tot

Op zoek naar goede oplossingen voor specifieke vraagstukken waar je tegenaan loopt? Meld je dan aan voor een praktijknetwerk. Daarin kom je met collega’s uit het land bij elkaar om zo’n vraagstuk bij de kop te pakken. Zoals interne processen ver-beteren met hulp van LEAN. En slimmer werken door zelfsturende teams in te zetten. Met hulp van een In voor zorg!-coach werk je systematisch aan nieuwe inzichten, werkbare oplossingen en kans-rijke toepassingen. Ook houd je met elkaar contact via een online platform. ‘Snel inzicht, inspiratie en concrete tips’, zo karakteriseren deelnemers de op-brengsten. Ook meedoen? Kijk op de website voor de mogelijkheden.

Eigentijdse oplossingen vind je met

praktijknetwerkenPraktijknetwerk In voor zorg!Voor wie: managers, beleidsmedewerkers, uitvoerendenPrijs: gratis voor iedereen die in de langdurende zorg werkt

63Er is nog veel meer! Kijk op: www.invoorzorg.nl

Meer klantgerichtheid. Meer efficiency. Meer ef-fectiviteit. Wil je verbeteringen daarvoor doorge-voerd én goed verankerd krijgen in je zorgorgani-satie? Dan heeft het Vilansprogramma In voor zorg! een ondersteuningsaanbod dat naadloos bij je past. Veel is mogelijk. Zo maken we een scan van je organisatie om te kijken wat noodzakelijk is. Je kunt kiezen voor een coach die helpt bij het rea-liseren en borgen van de verbetering. Er zijn vele vormen van ondersteuning bij bestuurlijke, strate-gische en financiële vraagstukken. Je kunt kennis en ervaringen uitwisselen. En je hebt altijd toe-gang tot de meest actuele informatie, voorbeelden uit de praktijk en handige instrumenten. Kijk op de website voor de mogelijkheden!

Programma In voor zorg!Voor wie: bestuurders en managers in de langdurende zorgPrijs: gratis, wel een inspanningsverplichting

Haal meer uit je

organisatie!Zorgorganisaties besturen – dat brengt veel ei-gentijdse uitdagingen met zich mee. Maak daarom eens kennis met het gedachtegoed van andere be-stuurders. Juist die uitwisseling brengt vaak nieu-we oplossingsrichtingen aan het licht. Dit blijkt uit de verschillende bestuurdersbijeenkomsten die we organiseren. Tijdens elke bijeenkomst staat één thema centraal. Je deelt je kennis daarover, aangevuld met de expertise van deskundigen die speciaal daarvoor zijn uitgenodigd. Eens per maand is er een bijeenkomst. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden!

Bestuurdersbijeenkomsten In voor zorg!Voor wie: bestuurders in de langdurende zorgPrijs: gratis

Wissel

ervaringen uit tijdens de bestuurder-bijeenkomsten

neemt toe. In 2025 kan nog slechts aan 60% van de zorgvraag voldaan worden. In 2025 zou een kwart van de beroepsbevolking in de zorg moeten werken om aan de vraag naar zorg te voldoen. Tot 2060 stijgen de kosten in de hele Europese Unie van 1,3% tot

64

over VilansWat is de visie van Vilans?Steeds meer mensen doen een beroep op de langdurende zorg. Belangrijk is niet alleen dat er voldoende zorg is, betaalbaar en van goede kwaliteit. Maar vooral ook dat mensen die zorg nodig hebben, een waardevol leven hebben en behouden. Dat is alleen te bereiken als praktijkwerkers, bestuurders, cliënten en beleidsmakers gezamenlijk optrekken. Samen kunnen zij nieuwe oplossingen creëren en die succes-vol invoeren. Vilans neemt daarin het voortouw, zodat méér mensen, met mínder middelen, kwalitatief nóg betere zorg krijgen.

Wat doet Vilans?Vilans helpt ervoor zorgen dat:• mensen meer de eigen regie nemen over hun gezondheid en ziekte • mensen zo lang mogelijk zelfstandig en zelfsturend blijven• de langdurende zorg wint aan kwaliteit, doelmatigheid en veiligheid • medewerkers met bezieling en plezier hun werk kunnen (blijven) doen.

Waarin onderscheidt Vilans zich?We gaan altijd voor de beste oplossing en die delen we met iedereen. Dat kunnen we vanwege onze onafhankelijke en niet-commerciële status. Ons enige belang is: doen wat de langdurende zorg écht helpt verbeteren. Onze aanpak: het probleemoplossend vermogen van de sector aanspreken, en met het veld zelf de oplossingen vinden en doorvoeren.

Hoe komt Vilans aan kennis om de langdurende zorg te verbeteren?Die kennis ontwikkelen we niet alleen. Dat doen we samen met praktijkwerkers, bestuurders, cliënten, beleidsmakers, opleiders en onderzoekers. We bepalen samen met hen welke vraagstukken Vilans moet oppakken. En we bedenken gezamenlijk de oplossingen. Die toetsen we met hen in de praktijk om te kijken of ze werken.

10 vragen

R

R

R

R

65

Wat zijn onze inkomstenbronnen?Onze inkomsten zijn deels afkomstig van de overheid. Bijvoorbeeld van het ministerie van VWS dat het belangrijk vindt dat we nieuwe kennis ontwikkelen en toepasbaar maken voor de praktijk. Een ander deel is (semi)publiek geld, afkomstig van bijvoor-beeld verzekeraars, fondsen of zorgorganisaties. Zij vragen Vilans bijvoorbeeld om een extra impuls te geven aan specifieke verbeteringen. En ze nemen de producten en diensten af die Vilans samen met het veld ontwikkeld heeft.

Wat kost ondersteuning vanuit Vilans? Dat hangt ervan af. Een deel van de kennis stelt Vilans gratis beschikbaar. Zo voorko-men we dat alleen organisaties met voldoende budget toegang hebben tot die kennis. Daarnaast zijn er producten en diensten die wel wat kosten. Daarbij proberen we als publieke organisatie altijd zo veel mogelijk te bieden tegen zo min mogelijk geld. We vinden dat belangrijk, juist in tijden van economische druk.

Wie kunnen er bij Vilans aankloppen?Iedereen die werkt in of voor de langdurende zorg. Van zorgverlener tot bestuurder. Van gemeenteambtenaar tot verzekeraar. En van huisarts tot cliëntvertegen-woordiger.

Waar liggen de wortels van Vilans?Vilans bestaat in 2012 vijf jaar. Maar onze geschiedenis gaat veel verder terug. Vilans is in 2007 ontstaan uit een fusie tussen verschillende organisaties die zich sterk maken voor de langdurende zorg. Die herkomst geeft ons een solide basis en zorgt voor een schat aan ervaring.

Welke expertise heeft Vilans in huis? We zijn voortdurend bezig om de langdurende zorg te verbeteren. Dat levert veel generieke kennis op. Bijvoorbeeld over hoe je tot een zorgvernieuwing komt. Hoe je het lerend vermogen van een organisatie kunt versterken. En wat je kunt doen om een vernieuwing in te bedden in je werkprocessen. Daarnaast genereren we veel specialistische kennis. Over ketenzorg bijvoorbeeld. Over medicatieveiligheid. Maar ook over onderwerpen als mantelzorg, domotica en zelfmanagement. Onze kracht ligt in het verbinden van die generieke kennis met die specialistische kennis. Die kunnen niet zonder elkaar.

Hoe kom je het snelst aan informatie bij Vilans? Ga naar de website van Vilans. Zoek op trefwoord of laat je inspireren door de woor-denwolk met termen waar je collega’s vaak op zoeken. Vind je niet wat je zoekt? Bel of mail ons vooral om je vraag voor te leggen of om je bevindingen te delen. Abonneer je ook op de digitale nieuwsbrief van Vilans. Dan blijf je altijd bij.

R

R

R

R

R

R

over Vilans

66

R onze ambitie

R onze pragmatische aanpak

R ons enthousiasme

R de mensen

R onze samenwerkingspartners

R onze onafhankelijke positie

R onze resultaten

Hieraan herken je Vilans

67

Ook Vilans

68

Wat is het?In voor zorg! is een landelijk stimuleringsprogramma. Bedoeld om de werkpro-cessen in organisaties beter in te richten, met het oog op de toekomst. Het doel is een meer klantgerichte organisatie. Het programma bundelt bestaande kennis en het biedt praktische ondersteuning aan organisaties die een veranderingstraject ingaan. Vier thema’s staan centraal: bedrijfsvoering, ketenzorg, professionals, en zorg op afstand.

Waarom nodig?We krijgen te maken met een krapper wordende arbeidsmarkt. De zorgvraag groeit en de financiële en economische druk nemen toe. Kennis delen over kansrijke oplossingen is dus belangrijk.

Wat kun je er doen en halen?R Je kunt er terecht voor het laatste nieuws, achtergrondinformatie, inspirerende voorbeelden van succesvolle verbeterprojecten en handige instrumenten en hulpmiddelen. R Je kunt meedoen aan bijeenkomsten rond specifieke vraagstukken om samen met anderen op zoek te gaan naar werkzame principes en kansrijke toepassingen.

Wat doet Vilans?Het ministerie van VWS is initiatiefnemer en Vilans is verantwoordelijk voor de uitvoering van In voor zorg!.

invoorzorg.nl

69

Wat is het?Een levendige ontmoetingsplek. Voor iedereen die werkt aan de zorg en ondersteuning van mensen met een beperking. Het motto is halen én brengen. Het kennisplein staat midden in de gehandicaptensector. Het is voor iedereen die kennis wil delen. Aan het kennisplein werken veel partijen samen, zoals cliëntenorganisaties, beroepsverenigingen en andere kenniscentra.

Waarom nodig?In de gehandicaptensector is veel kennis en ervaring beschikbaar. Die blijft vaak verborgen in organisaties, terwijl anderen er ook veel aan kunnen hebben om de zorg te verbeteren. Het kennisplein doet daar wat aan. Het plein biedt ook ruimte voor nieuwe ideeën.

Wat kun je er doen en halen?R Je kunt er kennis en ervaring uitwisselen. Bijvoorbeeld via netwerken of communities.R Je kunt er informatie en producten vinden rondom diverse en actuele onderwerpen, zoals vrijheidsbeperking, gezondheid, empowerment, zelfbeschikking en participatie.R Die uitwisseling kan via de website, maar ook tijdens bijeenkomsten en de jaarlijkse kennismarkt.R Op het kennisplein vind je data van bijeenkomsten, de jaarlijkse kennis- markt, kennisdossiers, dagelijks nieuws en handige richtlijnen en protocollen. R Je kunt er vinden wie in Nederland deskundig is op welk gebied.

Wat doet Vilans?Vilans is een van de initiatiefnemers van het Kennisplein Gehandicaptensector. De andere initiatiefnemers zijn de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en MEE Nederland.

kennispleingehandicaptensector.nl

70

Wat is het?Een online kennisplein voor verzorging, verpleging en zorg thuis. Voor zorg-professionals, managers en opleiders. De plek waar je kennis kunt vinden over hoe de zorg nog beter kan. En waar je met elkaar die kennis verder ontwikkelt.

Waarom nodig?Nieuwe kennis voor verzorging, verpleging en thuiszorg is enorm versnipperd. Er zijn veel plekken waar je kennis kunt vinden, maar zelden bieden ze het volledige antwoord op je vraag. De kracht van dit kennisplein zit in de samenhang van kennis en in de vertaalslag van deze kennis naar de praktijk van verschillende gebruikers. Van zorgprofessional tot opleider. En van kwaliteitsadviseur tot manager.

Wat kun je er doen en halen?R Je vindt er goed onderbouwde kennis, nieuws, achtergrondinformatie en ervaringen. R Je kunt er samen met anderen kennis ontwikkelen.R Je vindt er experts op zorgthema’s met wie je samen de kwaliteit van zorg kan verbeteren.

Wat doet Vilans?Vilans is samen met ActiZ en ZonMw initiatiefnemer van dit kennisplein.Het kennisplein borduurt voort op de diensten van de website www.zorgvoorbeter.nl. Deze site gaat medio 2012 uit de lucht. Iedereen vindt het belangrijk om de kennis uit Zorg voor Beter te behouden, te gebruiken en uit te breiden. Dat gaat dit kennisplein doen. Doet u mee?

Zorg voor Beter Kennisplein VVT www.zorgvoorbeter.nl

nieuw!

71

allestoegankelijk.nlOveral kunnen komen, alles kunnen doen. In AllesToegankelijk werken ondernemers, mensen met een beperking, kennisorganisaties en overheden samen aan toegankelijkheid van goederen en diensten. Vilans is partner en beheert de site.

netwerklevensvragen.nlHet expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen wil ervoor zorgen dat ouderen kunnen rekenen op aandacht voor hun levensvragen, en ondersteuning daarbij. Het verzamelt kennis en ervaring - en maakt deze landelijk beschikbaar. Partners zijn onder meer ActiZ, MOgroep, Humanistisch Verbond en Vilans.

expertisecentrummantelzorg.nlHet landelijk kenniscentrum voor mantelzorg(ondersteuning) is een gezamenlijk initiatief van MOVISIE en Vilans. De website biedt informatie en handreikingen. Van visie tot praktische oplossingen en van inspiratie tot advies.

zorgbetermetvrijwilligers.nlSamenwerkingsinitiatief tussen Vilans, MOVISIE, V&VN, Agora, ActiZ en VGN. De website biedt informatie over vrijwillige inzet, zoals vrijwilligersbeleid, vergoedingen, juridische aspecten, afspraken en medezeggenschap.

domoticawonenenzorg.nlEen initiatief van Vilans. Geeft onafhankelijke informatie over het gebruik van domotica en zorg op afstand.

hulpmiddelenwijzer.nlWebsite waar consumenten en professionals terechtkunnen met vragen over hulpmiddelen, handige producten, domotica en zorgtechnologie. De site is een initiatief van Vilans.

...en nog meer

72

Trefwoordenlijst

Op zoek naar? Kijk op pagina:

Bedrijfsvoering 10-11, 62-63, 68

Chronische zieken 12-13, 32-33, 44-45

Communiceren in de zorg 34, 46-47, 70

Dementie 38, 60, 70

Dialoog 46-47, 70

Diversiteit 58-59, 69

Doelmatigheid 10-11, 62-63, 68

Domotica 31, 48-49, 71

Efficiency 10-11, 32-33, 62-63, 68, 70

Eten en drinken 6, 8, 25, 70

Familieparticipatie 9, 34-35

Hersenletsel 42-43

Hulpmiddelen 18-19, 59, 69, 71

Implementatie 10-11, 68, 69, 70

Inclusie 36-37, 69

Incontinentie 7, 25, 70

Innoveren 10-11, 62-63, 68, 69, 70

Ketenzorg 32-33, 39, 68, 70

Klantgericht werken 62-63, 68, 69

Kleinschalig wonen 27, 30-31

Kwaliteit van zorg 6-9, 69, 70

Leiderschap 62-63, 68

Levensvragen 20-21, 71

Mantelzorg 26-27, 69, 71

Medicatieveiligheid 9, 14-15, 24, 70

Multimorbiditeit 44-45

73

Opleiden in de zorg 24-25, 56, 59, 70

Participatie 36-37, 69

Probleemgedrag 8, 24, 56-57, 69, 70

Protocollen 7, 70

Seksueel misbruik 9, 69, 70

Toegankelijkheid 54-55, 69, 71

Toekomstbestendigheid 62-63, 68, 69, 70

Valpreventie 6, 9, 25, 70

Verantwoorde zorg 6-7, 70

Vraaggericht werken 20-21, 68, 69

Vrijheidsbeperking 9, 22-23, 25, 69, 70

Vrijwilligers in de zorg 50-51, 69, 71

Werkgeverschap 62-63, 68

Zelfmanagement 9, 12-13, 69

Zelfredzaamheid 60-61, 69

Zelfsturende teams 30-31, 62-63, 68

Zorgplan 13, 45, 70

Zorg op afstand 48-49, 68, 71

Zorg Vernieuwen 10-11, 68, 69, 70

74

Dit is Vilans

Vilans is het kenniscentrum voor langdurende zorg. We ontwikkelen vernieuwende en praktijkgerichte kennis. En we versnellen de processen die nodig zijn om nieuwe kennis en goede voorbeelden succesvol door te voeren in de praktijk. Dat doen we samen met professionals, bestuurders, cliënten en beleidsmakers. Zo houden we met elkaar niet alleen de lang-durende zorg efficiënt, betaalbaar én van goede kwaliteit. Ook verbeteren we zo de kwaliteit van leven van mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben.

Abonneer je op de digitale nieuwsbrief van Vilans: www.vilans.nl/nieuwsbrief.Je kunt ons ook volgen op Twitter en Linkedin.

Colofon

Concept en tekst: Cecile VossenRedactie: Hanne van der WaaEindredactie: Vilans en Tekstaal Foto’s: Eveline Renaud, Hans Oostrum, Wim Oskam, Pim RuschGrafische vormgeving: Taluut UtrechtDruk: Zalsman Zwolle

ISBN/EAN: 978-90-8839-095-1

© Vilans juni 2012, tweede druk

VilansCatharijnesingel 47 | Postbus 8228 | 3503 RE Utrecht | 030 789 2300 | www.vilans.nl

Werk je met oudere, gehandicapte of chronisch zieke mensen? Of in de

thuiszorg? Dan gaat deze gids je helpen. Rond talrijke onderwerpen vind je

hier een overzicht van de ondersteuningsmogelijkheden van Vilans. Bij-

voorbeeld om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Om het zelfmanagement

van mensen te prikkelen. Om de familie meer bij de zorg te betrekken. En

om de boel slimmer te organiseren. Vind je niet wat je zoekt? Op de web-

site staan nog veel meer trainingen, methodieken, tips en bijeenkomsten

die je verder helpen. Knap handig!

Hoe Vilans je helpt om de langdurende zorg te verbeteren