Tanzaniaanse vrouwenonderhandelen met Unilever

Petra Stienen: “Vrouwen laten heel duidelijk hun stem horen”

Vrouwen in ontwikkelingslanden dragen een zware werklast

magazineJaargang 17 | Nummer 3, oktober 2011 | www.hivos.nl

�#3

2011

ColofonHivos Magazine Jaargang 17/nummer 3/oktober 2011

Hivos Magazine is een vierjaarlijkse uitgave van Hivos, en wordt toegezonden aandonateurs en overige geïnteresseerden.Aan dit nummer werkten mee: Ilse Ambachtsheer, Roman Baatenburg de Jong, Fleur de Bruijn, Gerdien ten Cate, Kathelijn Fenger, Yvonne Gispen, Amanda van Nieuwenhoven, Christine Wagner, Catherine van der Wees, Caroline Wildeman, Ginet Vargas, Francis Vollebregt Redactie: Global Village Media, Amsterdam Tekst: Margreet van der Hel, Selma Kers, Manuela Monteiro Fotografie: Widhi Cahya, Hivos, Hollandse Hoogte, Hans Hordijk, LeineRoebana, Eldad Mark, Caroline Wildeman Vormgeving: Groep merkcreatie & communicatie, Utrecht Druk: Zwaan Printmedia, WormerveerISSN: 0169-0337

Inhoud

In de vrijhandelszones in Midden-Amerika werken duizenden vrouwen onder barre omstandigheden. Partnerorganisaties Codemuh uit Honduras en Ormusa uit El Salvador strijden voor betere arbeidsrechten.

Women@Work: Vrouwen dragen een zware werklast

In het noorden van Tanzania verzamelen vrouwen en ook steeds meer mannen de oliehoudende zaden van de Allanblackia boom. Door de slimme aanpak van Hivos-partner Faida Market Link maken vrouwen actief deel uit van de nieuwe handelsketen die is ontstaan.

Onderhandelen met Unilever

4-5 9

Van de bloemenbedrijven in Kenia is 85 procent in buiten-landse handen. Anders dan in Nederland en Europa zijn de arbeidsomstandigheden echter slecht. Hivos werkt met ReactAfrica samen in haar campagne Women@Work.

Bloemen plukken in Kenia

8 11

Arabist, publicist en voormalig diplomaat Petra Stienen belicht de huidige situatie van vrouwenrechten in Egypte.

“Vrouwen laten heel duidelijk hun stem horen”

Hivos Postbus 855652508 CG Den Haagtel: 070 376 55 00 fax: 070 362 46 00info@hivos.nlwww.hivos.nlRabobank 133.133.133

Samen met maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden werkt Hivos aan een vrije, eerlijke en duurzame wereld. Daarin hebben vrouwen, mannen en kinderen gelijke toegang tot middelen en kansen voor ontwikkeling. Onze projecten hebben tot doel mensen actief en gelijkwaardig te laten deelnemen aan de besluitvorming die bepalend is voor hun leven en hun samenleving. Zo geeft Hivos mensen een stem.

Het werk van Hivos wordt mede mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij.

#32011 �

De Zweedse conceptueel kunstenaar Sven schilderde zo’n honderd kussende lippen. De serie heeft een duidelijke boodschap: iedereen heeft recht van spreken, en iedereen die een kus krijgt of geeft, is gelijk. Wie online een van zijn kunstwerken koopt, steunt Hivos.

Koop een Kus!

Jongeren aller lande…De spirit van de Arabische lente kent geen grenzen. Overal ter wereld lijken jongeren, al dan niet georganiseerd, plotseling aangestoken door het revolutionaire elan. Dat domino-effect is fascinerend en de röring beperkt zich allerminst tot het Midden-Oosten. In Oeganda en Malawi trokken jonge burgers de straat op om hun onvrede van zich af te schreeuwen. In India liepen ze massaal uit om hun steun te betuigen aan Anna Hazare, een soort nieuwe Ghandi die corruptie wil uitbannen. Jongeren in Griekenland en Spanje deden hetzelfde. Of het nu gaat om een schrijnend gebrek aan vrijheid of hoge broodprijzen, zonder uitzondering is het verzamelde ongenoegen gericht tegen verouderde politieke en economische instituties. Het is verleidelijk om te speculeren over welke diepere motieven er achter de onvrede schuilgaat. Zijn we getuige van een nieuwe mobilisatie-golf met als doel sociale verandering? Zijn de protesten en de sit ins op een of andere manier met elkaar gelinkt? Voelt een jonge Spanjaard zich verbonden met een demonstrant op het Tahrirplein in Caïro? Het zijn voor ons relevante vragen. Ontwikkelings-organisaties ontketenen geen revoluties. Wel hebben we kunstmest aangedragen daar waar de grond voor maatschappij-kritiek en verandering vruchtbaar was. En dat blijven we nog altijd doen. Waar het gaat om verbinden en het betrekken van jongeren hier met de problematiek daar zetten we eigentijdse middelen in. Onze hit op internet, de webactie ‘Ondertitel de tiran’ laat dat op een speelse manier zien. Ook wij hebben ons met deze interactieve actie laten inspireren door de Arabische lente.

Column

Korte berichten

Manuela MonteiroAlgemeen directeur10

6-7

Het Hivos Klimaatfonds en Climate Neutral Group bundelen hun krachten. En wie op een verjaardag, bruiloft, buurtfeest of vereniging geld wil inzamelen voor Hivos, kan het gratis ‘Sterker met een stem’ pakket aanvragen.

“We hebben kunstmest aangedragen daar waar de grond voor maatschappijkritiek en verandering vruchtbaar was.”

Ondertitel de tiran De internetactie ‘Ondertitel de tiran’, waarmee Hivos protesteert tegen de censuur die dictators toepassen, is een groot succes. Binnen een week maakten bezoekers van de actiewebsite meer dan 1000 filmpjes die de draak steken met de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad, de Libische leider Moammar Gaddafi en het Noord-Koreaanse staatshoofd Kim Jong-Il. Hivos moest overstappen naar een nieuwe server om de stroom van bezoekers te kunnen blijven bedienen; op piek-momenten werden per uur gemiddeld 11.000 filmpjes bekeken. Met de actie vraagt Hivos aandacht voor activisten, kunstenaars en bloggers die zich – niet zonder risico – uitspreken voor vrijheid, gerechtigheid en welvaart in hun land. Doe ook mee: www.hivos.nl/ondertiteldetiran

VOLG ONS OP

4#3

2011

In de vrijhandelszones in Midden-Amerika staan duizenden textielfabrieken. In grote fabriekshallen worden bekende kledingmerken geproduceerd, zodat wij in het Westen er volgens de laatste mode bij kunnen lopen. “Wij strijden voor betere arbeidsrechten, samen met Hivos en de Fair Wear Foundation”, vertellen partnerorganisaties Codemuh uit Honduras en Ormusa uit El Salvador. “Kledingconcerns moeten goede arbeidsomstandigheden eisen van de textiel-fabrieken. Het helpt als ook consumenten daarom vragen.”

Vrouwen in de textielindustrie in Midden-Amerika

“Ik vouw �.800 kledingstukken per dag”

In de textielfabrieken werken vooral vrouwen die tegen schamel loon lange dagen maken. “Ik ben 27 jaar en woon in Olocuilta. Sinds drie jaar werk ik in de plaatselijke textielfabriek. Ik sta om 5 uur ‘s ochtends op, om eten te maken voor mijn man en twee kinderen. Van 7 uur ‘s ochtends tot 5 uur ‘s middags werk ik op de inpakafdeling, waar ik minstens 2.800 kledingstukken per dag moet vouwen en verpakken”, vertelt Marta Martínez uit El Salvador.

Minimumloon“We verdienen het minimumloon”, voegt Roxana Portillo eraan toe. “Maar ik ben al twee dollar per dag kwijt aan reiskosten”. Het minimumloon bedraagt 187,68 dollar per maand (130 euro), mits de arbeidsters voldoende stuks produceren. Als ze hun target niet halen, worden ze gekort of ontslagen. “Als we meer pro-duceren, krijgen we een bonus. Maar alles is zo duur geworden. Zelfs met bonus hebben we maar net genoeg om eten te kopen”, verzucht Portillo. “Ik denk erover om ontslag te nemen en zelf tortilla’s te gaan verkopen.”

Zeventig uurDe arbeidsters maken veel overuren om in hun levensbehoeften te kunnen voorzien. “Zij werken soms bijna zeventig uur per week om voldoende te verdienen”, legt Hivos-partner Codemuh uit. Codemuh maakt de vrouwen bewust van hun rechten en pleit op alle niveaus voor goede arbeidsomstandigheden. “Wettelijk is 44 uur per week in Honduras het maximum, dus dat zou voldoende moeten opleveren om van te leven. De fabrieken behoren pauzes door te betalen en moeten vrouwen die kampen met gezondheidsproblemen lichter werk aanbieden.” 46 aanklachtenFanny Rossibel Lopez Alfaro heeft echter geen tijd voor pauzes. Ze naait mouwen aan sweatshirts en zet er zakken op. Duizenden repeterende bewegingen per uur maakt ze, met pijnlijke armen en schouders tot gevolg. Ze is pas 21 jaar, maar houdt het moordende tempo niet vol. Fanny krijgt een mondelinge waarschuwing omdathaar prestaties onder de maat blijven. Na een schriftelijke reprimandeneemt ze gedwongen ontslag, omdat ze de druk niet meer aankan.

Women@Work: Vrouwen in ontwikkelingslanden dragen een zware werklast

#32011 5

“Zij werken soms bijna zeventig uur per week om voldoende te verdienen”

De verhalen van Fanny en andere arbeidsters komen via Code-muh terecht bij het Hondurese Instituut voor Sociale Zekerheid, dat moet toezien op de naleving van het arbeidsrecht, maar schromelijk tekortschiet. Namens 46 arbeidsters heeft Codemuh de textielfabriek aangeklaagd bij de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten.

“Ook consumenten kunnen bijdragen”, vult partnerorganisatie Ormusa aan. “Bijvoorbeeld door projecten te steunen die betere rechten afdwingen. Maar ook door kleding te kopen die onder goede arbeidsomstandigheden is geproduceerd.”■

Rank a Brand is de grootste merkenvergelijkingssite van Nederland. Hier ziet u in één oogopslag hoe goed uw favoriete merk scoort. “Hoe meer mensen kiezen voor de hoogst gerankte merken, hoe groter de prikkel voor bedrijven“, aldus Rank a Brand. Met steun van Hivos heeft Rank a Brand een applicatie ontwikkeld voor de i-phone. Check uw favoriete merk tijdens het winkelen. Download de app op www.rankabrand.nl/home/mobile.

Gedragscode voor bedrijvenKledingconcerns kunnen zich aansluiten bij de Fair Wear Foundation, om samen de arbeidsomstandigheden in de textielfabrieken te verbeteren. De concerns hebben een intentieverklaring ondertekend om zich te houden aan een vastgestelde gedragscode. Zie www.fairwear.org.

Check uw favoriete merk

6#3

2011

Vrijkaartjes voor Ghost Track Vanaf 18 november is de voorstelling Ghost Track te zien op de Nederlandse podia. LeineRoebana, het moderne dansgezelschap van Andrea Leine en Harijono Roebana, werkt hierin samen met de Indonesische componist Iwan Gunawan. Hij combineert traditionele Indonesische gamelanmuziek met moderne compositietechnieken en live elektronica.‘Verwacht van LeineRoebana geen afgebakende weergave van Indonesische traditie tegenover westerse moderniteit; Ghost Track is ontstaan uit een wederkerige nieuws-gierigheid die de vooroordelen danig door elkaar schudt’, meldde het Nederlandse dansgezelschap na het repetitieproces. Dit vond afgelopen zomer plaats in Indonesië. Met steun van het Hivos Cultuurfonds reist Iwan Gunawan in november af naar Nederland, met zijn zevenkoppige gamelan ensemble Kyai Fatahillah. In Ghost Track spelen zij live, onder andere op snaarinstrumenten als de rebab, slaginstrumenten als de kendhang, en op bamboe-instrumenten.

Na de première in het Chassé Theater in Breda op 18 november, gaat de voorstelling Ghost Track op tournee door Nederland. Zie voor de speeldata > www.leineroebana.comHivos mag enkele vrijkaartjes weggeven, hou onze website in de gaten > www.hivos.nl

Daladala TV, razend populair in Tanzania

Korte berichten

Op hun wereldreis langs goededoelenprojecten die steun ontvangen van de Nationale Postcode Loterij, stapten Sijmen Tenwolde en Rikus Wegman in een Tanzaniaanse daladala. Dit is niet zomaar een lokale minibus, maar dé Daladala. Met steun van Hivos is deze veertienzitter omgebouwd tot een mobiele tv-studio, waarin de gewone man dagelijks zijn zegje kan doen. Deze baanbrekende en vernieuwende talkshow is uitgegroeid tot een fenomeen.

Internationaal Goede Doelen ambassadeurs Sijmen en Rikus zijn laaiend enthousiast over hun bezoek aan Daladala TV: “Het is een revolutionaire talkshow want nog nooit werd de lokale bakker, slager of taxichauffeur een platform geboden om over sociale en politieke vraagstukken mee te praten. Daladala TV geeft gewone Tanzanianen een stem.” Het tv-programma trekt iedere dag ruim drie miljoen kijkers. De twee presentatoren, Daniel Kijo en de kleine comédienne Bibi Kiroboto, zijn razend populair, en de minibus kan niet langer ongemerkt door het land. Dat zagen Sijmen en Rikus met eigen ogen. In augustus reden ze vlak buiten Dodoma, het politieke hart van Tanzania, mee met de Daladala.“Lachende gezichten en verheugde agenten die trots Daladala schreeuwen naar ons naderende busje. ‘Jullie moeten een keer een programma maken over de uitbereiding van de universiteit en de gevolgen voor de stad Dodoma’, oppert een van de agenten. En zo gaat het overal. Waar we ook rijden, mensen lijken trots op het programma en dragen sociale issues aan. Daladala TV leeft, heeft

veel invloed op het sociale bewustzijn in Tanzania, en oefent druk uit op de politiek. Civil society in the making… Tof om dit van dicht bij mee te maken”, schrijven de heren in hun reisverslag.Hivos ondersteunt het Daladala-project en werkt aan uitbreiding ervan in buurland Kenia en in Oeganda.

Internationaal Goede Doelen Ambassadeurs Rikus en Sijmen laten met hun wereldreis zien wat er gebeurt met het geld dat ruim 25 goede doelen ontvangen van de Nationale Postcode Loterij.Volg hun belevenissen via > www.internationaalambassadeur.nl

#32011 7

Compenseer uw vakantieWie in het najaar de CO2-uitstoot van zijn of haar vakantie compenseert, krijgt een leuke fairtrade autosleutelhanger uit Madagaskar cadeau (zolang de voorraad strekt). Kom dus snel in actie: bereken met onze klimaatcalculator uw CO2-uitstoot én met welk bedrag u die kan compenseren. Uw geld wordt geïnvesteerd in duurzame energieprojecten van het Hivos Klimaatfonds.

Vul onze klimaatcalculator in via > www.hivos.nl/energie

WAT DOE JIJ UIT op 10 oktober? 10:10 The Energy Challenge is een baanbrekend initiatief om heel Nederland achter één idee te krijgen: bespaar zelf 10% op je energieverbruik in één jaar en verlaag de CO2-uitstoot! Dat is goed voor het klimaat én voor de portemonnee. Op 10 oktober aanstaande lanceert 10:10 de unieke nationale elektriciteitsmeter, die live laat zien hoeveel Nederland die dag bespaart. Hoe? Gewoon, door iets uit te doen. Met de nieuwe actie ‘WAT DOE JIJ UIT’ geven alle deelnemers de wereld een signaal: energiebesparing is noodzakelijk én mogelijk. Duizenden huishoudens, bedrijven en gemeentes staan al in de startblokken om iets ‘uit te doen’; van stofzuigers en vaatwassers tot het licht in de toiletten en computers tijdens de lunch. Als partner van 10:10 ondersteunt Hivos deze actie. Doe mee op > www.1010nl.org Hier is een handige checklist voor thuis en op het werk te downloaden.

Hivos op je feestje Wie op een verjaardag, bruiloft, buurtfeest of vereniging geld wil inzamelen voor Hivos, kan het gratis ‘Sterker met een stem’ pakket aanvragen. Het pakket maakt gegarandeerd de tongen los en voorziet uw feest of evenement van een goed doel en een goed verhaal. De inhoud: een kartonnen spaarpot om geld in te zamelen, posters, Hivos Magazines, flyers en Hivos-hartjes. Om uw gasten te bedanken, sturen wij een aantal voicepins mee die u de gulle gevers op kunt spelden. Stuur een e-mail naar info@hivos.nl (o.v.v ‘Sterker met een stem-pakket’, naam, adres, telnr).

Krachtenbundeling voor klimaatneutraal ondernemen

In hun streven naar een 100% klimaatneutrale wereld bundelden het Hivos Klimaatfonds en Climate Neutral Group (CNG) onlangs hun krachten. CNG - in 2001 opgericht door Stichting DOEN en de Triodos Bank - is marktleider in de Benelux in de verkoop van emissierechten. Deze emissierechten worden gerealiseerd via duurzame energieprojecten, en garanderen de koper dat zijn CO2-uitstoot op de juiste wijze wordt gecompenseerd, met oog voor de lokale bevolking en positieve effecten op het milieu.Sinds 1 september 2011 neemt CNG de verkoop van emissierech-ten aan Nederlandse bedrijven over van Hivos. Zo kan het Hivos Klimaatfonds zich nóg beter concentreren op waar het goed in is: het investeren in duurzame energieprojecten in ontwikkelingslan-den, zoals in zonnepanelen, kleinschalige waterkrachtcentrales, biogasinstallaties en zuinige houtfornuizen. Zo krijgen arme bevolkingsgroepen toegang tot schone en duurzame energie en dus tot een welvarender toekomst.

Nieuwe huisbank Hivos: nieuw rekeningnummer voor donaties

De Rabobank is sinds kort Hivos’ nieuwe huisbank. Een bank die mensenrechten, milieu en duurzaam ondernemen hoog in het vaandel heeft staan. En een bank die het doen van betalingen wereldwijd mogelijk maakt. Dit betekent ook dat er een nieuw rekeningnummer is voor giften: 1��.1��.1��. Donateurs ontvangen binnenkort een persoonlijk bericht over wat dit voor hen betekent.

8#3

2011

Supermarktrozen komen tegenwoordig voor 80 tot 85 procent uit Afrika, Midden- en Zuid-Amerika. Afrika alleen levert meer dan de helft van alle bloemen die in Nederlandse winkels te koop zijn. De meeste plukkers zijn vrouwen die lange dagen maken tegen een laag loon. Zij hebben geen vast contract en durven niet voor hun rechten op te komen uit angst om hun werk te verliezen. Geregeld hebben zij te maken met (seksuele) intimidatie. Bedrijven en consumenten lijken zich niet druk te maken over de omstandigheden waaronder de bloemen zijn geteeld.

OngestoordHet is hoog tijd dat daar verandering in komt, vindt Joyce Gema. “Zo’n 70 procent van de bloemenbedrijven in Kenia maalt niet om de arbeidsomstandigheden van hun werkers. Zij leveren hun bloemen aan Nederlandse veilingen, die nog onvoldoende vragen stellen over de arbeidsomstandigheden. De kopers weten niet onder welke barre omstandigheden de bloemen soms zijn geteeld. Bedrijven moeten daar meer op aangesproken worden.”

CampagnesJoyce Gema werkt als consultant om de eerlijke handel in Oost-Afrika te bevorde-ren. “Wij voeren campagnes om alle partijen hun verantwoordelijkheid voor eerlijke handel te laten nemen, de produ-

centen, maar ook de handelaren en de consumenten. Keniaanse vakbonden zijn helaas niet zo heel erg gevoelig voor de rechten van vrouwen. Het zijn mannen bolwerken. Wij trainen de vrouwen, zodat zij zich bewust worden van hun rechten en hier samen voor durven opkomen. Vrouwen moeten een actieve rol gaan spelen bij onderhandelingen over loon en werk.”

Goed loonVolgens Gema zijn er een stuk of dertig bedrijven in Kenia die bereid zijn te investeren in betere arbeidsomstandighe-den. “Zij leveren vaak rechtstreeks aan supermarkten, die wel eisen stellen aan de manier waarop de bloemen zijn geprodu-ceerd.” Arbeiders van bijvoorbeeld fairtrade bloemenbedrijven mogen lid

Van de bloemenbedrijven in Kenia is 85 procent in buitenlandse handen. Vijftien kwekerijen hebben een Nederlandse eigenaar, van de driehonderd in totaal. ”Anders dan in Nederland en Europa worden de arbeidsomstandigheden echter slecht gecontroleerd”, vertelt Joyce Gema van ReactAfrica. Hivos werkt met ReactAfrica samen in haar campagne Women@Work.

Nederlandse bloemen komen vooral uit Afrika

Keniaanse pluksters komen op voor hun rechten

Waar te koop?Sinds 2009 zijn er fairtrade bloemen in Nederland te koop. Vrouwen die op fairtrade bedrijven werken, kunnen rekenen op fatsoenlijke arbeidsomstandigheden. Ondersteun de pluksters door eens een eerlijk bloemetje te kopen. Rond moederdag verspreidde Hivos kortingsbonnen voor fairtrade bloemen. De actie was een groot succes en zal een vervolg krijgen met Valentijnsdag. Fairtrade rozen zijn onder meer verkrijgbaar via www.stuurbloemen.nl.

Voor de groothandel zijn gecertificeerde bloemen te koop via Fair Flowers Fair Plants (FFP). Hieraan hangt geen label voor de consument, maar u kunt in de bloemenwinkel wel vragen naar FFP-bloemen.

worden van een vakbond. Zij werken onder veilige omstandigheden en krijgen meer betaald dan het CAO-loon dat de vakbonden in Kenia hebben uitonder-handeld. Is het vakbondsloon 35 euro per maand, dan betaalt een fairtrade bedrijf bijvoorbeeld 42 euro, plus een huurtoeslag van ruim 12 euro. “Dat is beter dan op de meeste bedrijven”, erkent Gema. Maar dan vervolgt ze fel: “Geen enkel bedrijf betaalt een loon waar de vrouwen echt goed van kunnen leven. Loon dat voldoen-de is om de basisbehoeften te betalen zoals huisvesting, voeding, gezondheidszorg en schoolgeld voor de kinderen. Daarvoor hebben we nog een lange weg te gaan. Ik verwacht wel dat vrouwen op fairtrade-bedrijven eerder een goed loon durven eisen. Daar voeren we nu campagne voor.” ■

#32011 9

Eigenlijk was de Allanblackia boom een tamelijk waardeloze boom. Het hout heeft niet de kwaliteit van tropisch hardhout en de zaden bleven nutteloos op de grond liggen. Unilever ontdekte echter dat de olie uit de Allanblackia zaden op kamertemperatuur stolt. Dat maakt het een uitstekende grondstof voor smeerbare producten. “Bij vloeibare palmolie zijn allerlei chemicaliën nodig om margarine te produceren. Allanblackia olie wordt vanzelf vast”, legt Tom Sillayo van Faida Market Link (Faida MaLi) uit. De afgelopen tien jaar groeide de vraag naar Allanblackia olie. De prijs vervijfvoudigde. Boeren in Tanzania, Ghana, Nigeria en Liberia ontdekten de nieuwe inkomstenbron. Zijn er momenteel elfduizend producenten, Unilever denkt de olie van een half mil-joen producenten te kunnen verwerken.

Quota voor vrouwenIn Tanzania begeleidt de Hivos-partnerorganisatie inmiddels zestig producentengroepen van meer dan drieduizend boeren. Zij verzamelen de Allanblackia zaden in de bossen, maar planten ook nieuwe bomen aan. Faida MaLi is erin geslaagd om harde eisen te stellen aan de deelname van vrouwen in de nieuwe handelsketen. Minstens veertig procent van de producenten moet vrouw zijn, ook in de producentenorganisaties. Hierdoor kunnen zij daadwerkelijk invloed uitoefenen op de prijsafspraken met Unilever, de kwaliteits-controles en de inzamellocaties. Faida MaLi organiseert trainingen die voor echtparen gratis zijn. Mannen die alleen komen, moeten voor de training betalen.

RuggensteunRecente cijfers onderstrepen het nut van de gemaakte afspraken. Door de stijgende prijs krijgen steeds meer mannen interesse in de productie van de zaden. Het aantal vrouwelijke producenten daalde daardoor van 53 tot 43 procent. “Het vereiste deelname quotum geeft vrouwen een steun in de rug. Als Faida MaLi geen minimumeisen had gesteld aan de deelname van vrouwen, dan hadden mannen de hele productie naar zich toe getrokken. Daar ben ik van overtuigd”, aldus Tom Sillayo.

Positief“Het heeft de nodige overredingskracht gekost om een minimum quotum voor vrouwen er bij alle partijen door te krijgen”, herinnert Sillayo zich. “Toen we de districtsoverheden mee kregen, zijn we samen naar de dorpsbestuurders gegaan. Uiteindelijk is de rol van vrouwen in de handelsketen geaccepteerd.” Dat blijkt positief uit te pakken voor de vrouwen, maar ook voor de mannen en voor het bedrijfleven. Gezinnen hebben er baat bij dat man én vrouw bij de teelt betrokken zijn. De zekere inkomsten motiveert hen om nieuwe bomen aan te planten om de productie te verhogen. En daar is de margarineproducent natuurlijk weer blij mee. ■

In het noorden van Tanzania verzamelen vrouwen en ook steeds meer mannen de oliehoudende zaden van de Allanblackia boom. Zij verkopen ze aan Unilever, die de olie verwerkt in margarines. Door de slimme aanpak van Hivos-partner Faida Market Link maken vrouwen actief deel uit van de nieuwe handelsketen die is ontstaan.

“Het heeft de nodige overredingskracht gekost om een minimum quotum voor vrouwen er bij alle partijen door te krijgen”

Tanzaniaanse vrouwen onderhandelen met Unilever

DAAR

10#3

2011

“In Stockholm bezocht ik onlangs het atelier van Sven, een conceptueel kunstenaar uit Zweden. Daar hing een hele muur vol ‘monden’ van 12 bij16 cm. Echt een monnikenwerk, indrukwekkend”, vertelt Anne de Vries. Met zijn Nederlandse bedrijf Bubble Projects organiseert hij nu samen met Hivos de online verkoop van Sven’s serie monden. Deze online kunstverkoop startte op 1 september en loopt een jaar. Een deel van de opbrengst gaat naar Hivos.

Homo of hetero“Toen Sven me uitlegde wat hij met zijn kunstwerken bedoelde, kwam ik op het idee om Hivos te benaderen, omdat beiden opkomen voor dezelfde idealen: gelijkwaardigheid en het recht van spreken. Sven’s filosofie is dat ondanks de vele verschillen tussen mensen - man, vrouw, kort, lang, Chinees of Ier, homo of hetero - de mond universeel is. Zodra er een ‘kus’ wordt gegeven, maakt het niet uit wie of wat je bent. Daarnaast ziet hij de mond als het middel om je stem te laten horen. Met zijn serie brengt Sven onder de aandacht dat het normaal lijkt dat iedereen kan zeggen wat hij wil, maar dat dat natuurlijk niet overal het geval is.”

Kus op maatDe Vries: “Op de website van Bubble Projects hebben potentiële kopers de keuze uit zo’n honderd monden, maar ze kunnen ook hun individuele wensen kenbaar maken. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil díe kleur lippen, en een gele of blauwe achtergrond.’ De levertijd voor zo’n ‘kus op maat’ is wel iets langer, omdat Sven die eerst in zijn atelier moet maken en het kunstwerk dan pas vanuit Zweden naar Nederland komt.” ■

De Zweedse conceptueel kunstenaar Sven schilderde zo’n honderd kussende lippen. De serie heeft een duidelijke boodschap: iedereen heeft recht van spreken, en iedereen die een kus krijgt of geeft is gelijk. Wie online een van zijn kunstwerken koopt, steunt Hivos.

Online kunstverkoop voor Hivos

Koop een Kus!

Online kunstverkoopWilt u het werk van Hivos steunen én een mooi kunstwerk aan de muur? Koop dan online één of meer kussende lippen van de Zweedse conceptuele kunstenaar Sven. Met zijn serie ‘monden’ van 12 cm x 16 cm vraagt hij aandacht voor gelijkwaardigheid en het recht op vrije meningsuiting. Van de opbrengst gaat 30 procent naar Hivos; uw geld komt ten goede aan initiatieven op het gebied van kunst en cultuur, en homo-emancipatie. Eén kus kost € 35,- (inclusief verzend-kosten).

Eén of meer kussende lippen bestellen? Ga naar de webwinkel > www.hivos.nl/kus

Anne de Vries van Bubble Projects

#32011 11

“Dat dictator Mubarak wegmoest, daar is iedereen het over eens. Onder zijn regime waren de Egyptenaren zo wanhopig en lethargisch. Sinds zijn val is de Egyptische samenleving totaal gepolitiseerd. In het huidige maatschappelijk debat laten vrouwen heel duidelijk hun stem horen, vooral in de media. Denk maar aan Esraa Abdel Fatah, alias de Facebookgirl, die als eerste dit sociale medium als politiek actiemiddel inzette in Egypte. Of neem Mona el-Shazly. Zij presenteert dé talkshow van de avond op Dream TV, een Egyptische satellietzender. Ook hebben enkele vrouwen zich prominent kandidaat-gesteld voor de presidents-verkiezingen in 2012.”Petra Stienen ziet nog meer ‘lichtpuntjes’ voor de positie van vrouwen: “Jonge mannen en vrouwen willen echt op een andere manier hun leven inrichten. Deze progressieve generatie ziet elkaar niet alleen als seksuele wezens, maar wil als partners samenwerken. Dat heb ik ook echt gezien en gevoeld bij de revolutionaire jongeren op het Tahirplein.”

Harde werkelijkheidEr zijn zeker kansen voor Egyptische vrouwen, maar de realiteit is weerbarstig. “De euforie na Mubaraks val is inmiddels bekoeld en de harde werkelijkheid dient zich aan. Het land gaat door heel veel chaos, pijn, en verdriet. Vrouwelijke activisten maken zich terecht zorgen over de invloed van radicaal denkende islamitische groeperingen zoals de Moslimbroederschap.” Deze salafisten zijn een gevaarlijke machtsfactor bij de parlementsverkiezingen en het opstellen van een nieuwe constitutie; zij zijn fel gekant tegen gelijke rechten voor mannen en vrouwen.“Voor de toekomst van Egypte is het van belang om de positie van de hele bevolking te verbeteren, en dus ook die van vrouwen”, benadrukt Stienen. “De meeste Egyptenaren willen

gewoon betaald werk, eten op de plank en fatsoenlijke scholing voor hun kinderen. Verbetering van het onderwijs, de arbeids-markt, en de gezondheidszorg zijn cruciale vraagstukken. Op al deze terreinen moeten vrouwen gewoon kunnen meedoen. Zo zal hun stem doorklinken in de hele maatschappij, en krijgen ze geleidelijk meer invloed en macht.”

Op de agenda“Progressieve vrouwenorganisaties in Egypte en andere Arabische landen hebben veel behoefte aan partnerschappen en netwerken”, signaleert Stienen. Voor ontwikkelingsorganisaties zoals Hivos ziet zij een belangrijke faciliterende rol weggelegd. Adviseren, ondersteunen van vernieuwende initiatieven en werken aan capaciteitsversterking is al onderdeel van het palet. “Het is ongelooflijk belangrijk dat vrouwelijke activisten kunnen samenkomen om onderling ervaringen uit te wisselen. Hivos biedt ook ondersteuning bij het gebruik van sociale media zoals Twitter en Facebook. Sociale media zijn echt van groot belang als communicatiemiddel, ze zijn de thermometer van wat er in de gepolitiseerde samenleving speelt. Daarnaast is er behoefte om in Nederland, Europa en de Verenigde Naties de Arabische wereld op de agenda te houden, specifiek de vrouwenrechten.” ■

Arabist, publicist en voormalig diplomaat Petra Stienen belicht de huidige situatie van vrouwenrechten in Egypte.

Petra Stienen over vrouwenrechten in Egypte

“Vrouwen laten heel duidelijk hun stem horen”

Vrouwenconferentie CaïroRuim 90 vrouwelijke activisten uit 11 Arabische landen kwamen van 13-16 mei bijeen in de Egyptische hoofdstad Caïro. Op de mede door Hivos georganiseerde conferentie stond de versterking van vrouwenrechten centraal.

Vindt u het werk van Hivos belangrijk en wilt u ons daarom structureel steunen? Hivos biedt u de mogelijk-heid om volgens uw eigen wensen, fiscaal aantrekkelijk een bijdrage te leveren aan een wereld die vrijer, eerlijker en duurzamer is. Welke manier past bij u?

SchenkenU schenkt jaarlijks een bedrag voor een periode van vijf jaar of langer. Dit wordt officieel vastgelegd in een notariële akte. Het bedrag van een schenking is ieder jaar geheel aftrekbaar van het inkomen. Op deze manier betaalt de fiscus mee en kunt u mensen in ontwikkelingslanden een aanzienlijk bedrag extra bezorgen. Zonder dat het u iets extra kost.

NalatenIn uw testament legt u vast wat er met uw bezit zal gebeuren als u er niet meer bent. Uw nalatenschap komt natuurlijk allereerst ten goede aan de mensen die u dierbaar zijn, maar misschien ook aan de dingen die u belangrijk vindt. Door middel van een

erfstelling kunt u het deel van uw bezit dat normaalgesproken naar de fiscus gaat nalaten aan Hivos. Ook kunt u ervoor kiezen om Hivos een vooraf vastgesteld deel van de erfenis te schenken, een zogenaamd legaat.

Ontwikkelingsfonds op naamMet een Ontwikkelingsfonds op Naam kunt u volgens uw eigen wensen, fiscaal aantrekkelijk bijdragen aan een betere wereld. U kunt een Ontwikkelingsfonds op Naam instellen vanaf € 50.000 met een looptijd van bijvoorbeeld 5 jaar. Het rendement van het fonds komt ten goede aan het werk van Hivos maar u bepaalt zelf de bestemming van het geld.

Neem contact op met Kathelijn Fenger of Francis Vollebregt via 070 �76 55 00. U vindt ook meer informatie op www.hivos.nl

Persoonlijker en aantrekkelijker doneren