Hijsgereedschappen.pdf

EKH

Werkvoorschriften

DEEL 1

Hijsgereedschappen (odh)

© Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of wijze, hetzij elektronisch, motorisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de EKH.

EKH-werkvoorschriften hijsgereedschappen Deel 1 Revisie 7 Pagina 0 - 1

Revisieoverzicht: Revisienummer staat per hoofdstuk in de inhoudsopgave vermeld

Inhoudsopgave Inhoudsopgave ................................................................................................................................................... 1 1 Inleiding (Rev. 7) ....................................................................................................................................... 1

1.1 Toelichting waarom keuringen ............................................................................................................ 3 1.2 Beleid EKH met betrekking tot afwijkingen van de werkvoorschriften ......................................... 5

2 Begrippen en definities (Rev. 7) ................................................................................................................. 1 2.1 Erkende Keurbedrijven Hijs- en hefmiddelen ...................................................................................... 1 2.2 Hijs- en hefmiddelen ............................................................................................................................ 1 2.3 Werklast (WLL) (in kg of ton) ............................................................................................................. 1 2.4 Proeflast c.q. proefbelasting (PL) (in kN) ............................................................................................ 1 2.5 Manufacture Proof Force (MPF) (in kN) ............................................................................................. 1 2.6 Theoretische breekkracht (TB) (in kN) ................................................................................................ 1 2.7 Werkelijke breekkracht (WB) (in kN) ................................................................................................. 1 2.8 Gebruiksfactor ..................................................................................................................................... 2 2.9 Rek (vervorming) ................................................................................................................................. 2 2.10 Eigen massa (EM) (in kg) ............................................................................................................... 2 2.11 Inspecteren ...................................................................................................................................... 3 2.12 Keuren ............................................................................................................................................. 3 2.13 Destructief onderzoek ..................................................................................................................... 3 2.14 Non-destructief onderzoek .............................................................................................................. 3 2.15 Warmtebehandeling ........................................................................................................................ 3 2.16 Schema keurings- en deskundigheidseisen ..................................................................................... 3

3 Methoden van beproeven (Rev. 7) ............................................................................................................. 1 3.1 Statisch beproeven ............................................................................................................................... 1 3.2 Dynamisch beproeven .......................................................................................................................... 1 3.3 Breekproef ........................................................................................................................................... 2

4 Scheuronderzoek (Rev. 7) .......................................................................................................................... 1 4.1 Penetrant onderzoek ............................................................................................................................. 1 4.2 Magnetisch scheuronderzoek (MPI) .................................................................................................... 2 4.3 Wervelstroom-scheuronderzoek (EC) .................................................................................................. 2

5 Proeflasten (Rev. 7) .................................................................................................................................... 1 5.1 Proeflasten ........................................................................................................................................... 1 5.2 Tabel Proefbelasting 125% WLL ........................................................................................................ 3 5.3 Tabel Proefbelasting 200% WLL ........................................................................................................ 4

6 Warmtebehandeling (Rev. 7) ..................................................................................................................... 1 6.1 Gloeien ................................................................................................................................................. 1 6.2 Normaal gloeien (korrel verfijnen) ...................................................................................................... 2 6.3 Spanningsarm gloeien .......................................................................................................................... 3

7 Voorschriften (Rev. 7)................................................................................................................................ 1 7.1 Wettelijk .............................................................................................................................................. 1 7.2 Voorschriften ....................................................................................................................................... 2 7.3 Normbladen ......................................................................................................................................... 3 7.4 Voorschriften klassebureaus ................................................................................................................ 3

8 Nieuw leveringen (Rev. 7) ......................................................................................................................... 1 8.1 Verklaring van overeenstemming ........................................................................................................ 1 8.2 Gebruikshandleidingen ........................................................................................................................ 1

9 Gebruikshandleidingen (Rev. 7) ................................................................................................................. 1 9.1 Algemene gebruikshandleiding voor hijsgereedschappen ................................................................... 1 9.2 Omgevingsinvloeden ........................................................................................................................... 3 9.3 Checklist gebruikshandleiding hijsbanden ........................................................................................... 6


10 Merken van hijsgereedschappen (Rev. 7) ............................................................................................ 1 10.1 Jaarkleuren ...................................................................................................................................... 1 10.2 Inslag- en ingegraveerde merken .................................................................................................... 2 10.3 Sjabloon- of plakletters ................................................................................................................... 2 10.4 Merkplaten ...................................................................................................................................... 2 10.5 Etiketten .......................................................................................................................................... 2 10.6 Signaalkleuren ................................................................................................................................. 3 10.7 Grootte van cijfers en letters ........................................................................................................... 3 10.8 Kettingwerk ..................................................................................................................................... 3 10.9 Staalkabels ...................................................................................................................................... 4 10.10 Bijzondere hijsgereedschappen ....................................................................................................... 4 10.11 Hijsbanden ...................................................................................................................................... 4 10.12 Touwwerk ....................................................................................................................................... 4 10.13 Blokken ........................................................................................................................................... 5 10.14 Spanschroeven ................................................................................................................................ 5 10.15 Hand-kettingtakels /rateltakels e.d. ................................................................................................. 5 10.16 Hijsjukken, traversen, evenaars en werkbakken.............................................................................. 5 10.17 Vorkheftrucklepels .......................................................................................................................... 5

11 Certificaten (Rev. 7)............................................................................................................................. 1 11.1 Certificaat formulieren .................................................................................................................... 1 11.2 Overige formulieren ........................................................................................................................ 2 11.3 Invulling formulieren ...................................................................................................................... 2 11.4 Belang van certificaten/ fabrikantenverklaring ............................................................................... 4 11.5 Digitalisering van documenten........................................................................................................ 4 11.6 Modellen ......................................................................................................................................... 5 Certificaat hijsmiddelen ................................................................................................................................. 6 Certificaat staalkabels .................................................................................................................................... 7 Certificaat hijsbanden ..................................................................................................................................... 8 Fabrikantenverklaring hijsmiddelen ............................................................................................................... 9 Keuringsrapport hijsmiddelen ...................................................................................................................... 10

12 Inspectie- en keuringstermijnen (Rev. 7) ............................................................................................. 1 Bijlage 1 Rapport Penetrant Onderzoek (Rev. 7) ............................................................................................... 1 Bijlage 2 Rapport Magnetisch Onderzoek (Rev. 7) ........................................................................................... 2 Bijlage 3 Bijzondere eisen te waterlating (Rev. 7) ............................................................................................. 3


1 Inleiding (Rev. 7)

De EKH-werkvoorschriften bevatten de regels en de toelichting daarop die gelden voor gecertificeerde EKH-bedrijven en die betrekking hebben op de levering en keuring van hijsen hefmiddelen in Nederland. De werkvoorschriften zijn opgedeeld in drie delen.

• Deel 1 EKH-Werkvoorschriften Hijsgereedschappen (odh)

Bevat de algemene voorschiften die bij de keuring van hijsen hefgereedschappen en losneembare hijswerktuigen (takels en loopkatten) moeten worden gehanteerd.

• Deel 2 EKH-Werkvoorschriften Hijsgereedschappen (od h) Bevat specifieke uitvoeringseisen die gelden per item voor hijsen hefgereedschappen en losneembare hijswerktuigen

• Deel 3 EKH-Werkvoorschriften Keurmeester Hijskranen (bdh) Bevat specifieke uitvoeringseisen die gelden voor hijskranen.

Deze versie bevat herzieningen van de werkvoorschriften, waarin de huidige geldende regelgeving zoals het Arbobesluit en de EG-Machinerichtlijn zijn opgenomen. Omdat de werkvoorschriften onderdeel moeten uitmaken van een volgens NEN-EN-ISO 9001 of – 9002 gecertificeerd kwaliteitssysteem en de wijzigingen ten opzichte van de vorige versie van de werkvoorschriften te uitgebreid zijn, is een complete nieuwe versie gemaakt. Ten behoeve van een eenvoudige verspreiding en verwerking van toekomstige wijzigingen, is een paginanummering ingevoerd, aangevuld met hoofdstuksgewijze inhoudsopgave. Gewijzigde pagina’s zullen te herkennen zijn aan het revisienummer. Een opsomming wordt gegeven van de handelingen die moeten worden verricht bij: • Levering van nieuwe artikelen; • Periodieke inspecties van gebruikte hijsmiddelen; • Keuring en beproevingen van gebruikte hijsmiddelen; • Warmtebehandelingen van nieuwe artikelen of na beproeving / reparatie; • Reparaties / wijzigingen. De werkvoorschriften geven per product of per groep van producten: • De door gecertificeerde bedrijven te hanteren minimumperiodes die gelden voor

inspectie, keuring en beproeving; • Instructies voor het gebruik en de invulling van de EKH-certificaten,

-keuringsrapporten en fabrikantenverklaring; • De rapportage en het merken van de artikelen; • Instructies voor gebruik en de bediening van de trekbank en gloeioven; • Minimale opleidingsniveaus voor het uitvoerend en toezichthoudend personeel. De open handelsgrenzen binnen Europa manifesteren zich steeds duidelijker door de Europese wetgeving en normen. Zo zijn de Europese Machinerichtlijn en Arbeidsmiddelenrichtlijn volledig in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Dat wil zeggen dat deze richtlijnen in Nederland dienen te worden nageleefd. De genoemde Europese wetten regelen de veiligheid van machines en hijsgereedschappen die op de Europese markt worden gebracht en worden gebruikt. EG-Machinerichtlijn


De Europese Machinerichtlijn is sinds 1 januari 1995 van kracht. De laatste versie (2006/42/EG) van de richtlijn is in de Nederlandse wetgeving opgenomen in de Warenwet door het Warenwetbesluit Machines. Deze EG-richtlijn richt zich op de fabrikant van de machine of hijsgereedschappen en geeft in hoofdzaak constructie- en gebruiksvoorschriften. De fabrikant moet de door hem gemaakte “machine” toetsen aan de veiligheidseisen van de richtlijn voordat hij deze in de handel brengt. Vervolgens moet hij passende veiligheidsmaatregelen nemen en instructies geven voor veilig gebruik van de machine en hijsgereedschappen. Als bewijs voor het voldoen aan de eisen brengt hij de CE- markering aan. Machines en hijsgereedschappen die na 1 januari 1995 voor het eerst in de handel zijn gebracht moeten aan deze richtlijn voldoen. EG- Arbeidsmiddelenrichtlijn Op het terrein van de veiligheidszorg (onderhoud en inspectie) van de arbeidsmiddelen is er de Europese Arbeidsmiddelenrichtlijn. Arbeidsmiddelen zijn alle op de arbeidsplaats gebruikte machines, installaties, apparaten, transportmiddelen en gereedschappen. De richtlijn richt zich op de gebruiker van machines of hijsgereedschappen, of degene die verantwoordelijk is voor het veilig gebruik ervan. In veel gevallen is dit de werkgever. De richtlijn is in Nederland opgenomen in het Arbeidsomstandighedenbesluit. De werkgever heeft ten opzichte van de veiligheid van zijn werknemers een eigen verantwoordelijkheid. Hij moet onder andere zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden. Daartoe behoren ook veilige arbeidsmiddelen. De werkgever moet daarom machines en hijsgereedschappen aanschaffen die in een bepaalde arbeidssituatie voldoende veilig zijn. Verder moet hij voldoende instructie (laten) geven voor juist gebruik van de machine, toezien op het veilig gebruik, enzovoorts. De EG- Arbeidsmiddelenrichtlijn is zo opgezet dat ieder Europees land zijn nationale systeem van veiligheidszorg kan handhaven.

Arbeidsomstandighedenbesluit In het Arbobesluit zijn de minimumvoorschriften van de EG- Arbeidsmiddelenrichtlijn direct overgenomen. Er zijn derhalve geen eisen opgenomen, die van een hoger niveau zijn dan deze minimumvoorschriften. Alle arbeidsmiddelen dienen aan dit besluit te voldoen. Hoofdstuk 7 van het Arbobesluit bevat voorschriften waaraan moet worden voldaan bij de aanschaf en de ter beschikkingstelling van arbeidsmiddelen aan de werknemers. Tevens zijn hierin voorschriften die betrekking hebben op het onderhoud en de periodieke keuringen opgenomen, die ten doel hebben de gevaren bij het gebruik van arbeidsmiddelen te beperken. Het is hierbij van belang te vermelden dat: “Alle arbeidsmiddelen (en dus ook hijsen hefwerktu igen) die ter beschikking staan van de werknemers op de arbeidsplaats moeten, ongeacht de fabricagedatum, voldoen aan de in de EG-Machinerich tlijn opgenomen specifieke voorschriften voor deze arbeidsmiddelen”.


1.1 Toelichting waarom keuringen Het in Nederland sinds 1939 voor hijsgereedschappen gehanteerde keuringsysteem, waarvan de trekinrichtingen een essentieel onderdeel uitmaken, heeft ervoor gezorgd dat regelmatig gekeurde hijsgereedschappen zelden de aanleiding zijn van ongevallen. Op het gebied van nationale weten regelgeving is de laatste decennia veel gebeurd, voornamelijk geïnitieerd door Europese wetgeving. In Nederland zijn nu de wettelijke eisen die gelden voor hijsen hefgereedschappen vastgelegd in het Arbeidsomstandighedenbesluit, waarin onder meer wordt bepaald: ‘Hijs- en hefgereedschap wordt tenminste 1x per jaa r door een deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling op zijn goede staat onderzocht, waarbij het zo nodig wordt beproefd. Deze persoon of instelling beschikt over de daartoe benodigde uitrusting’. De gewijzigde wetgeving is zoals eerder opgemerkt tot stand gekomen door de Europese wetgeving. Daarbij moet worden vastgesteld dat in de Europese Akte van 1987, in art. 118a is vastgelegd: ‘De lidstaten zullen zich beijveren om verbetering va n het arbeidsmilieu te bevorderen’. Essentieel is daarbij dat wordt gestreefd naar een gelijk minimaal veiligheidsniveau van arbeidsomstandigheden en arbeidsmiddelen. Om dit te bereiken wordt in Europese normen aangegeven hoe dit kan worden bereikt. Met nadruk wordt echter in hetzelfde art. 118a gesteld: ‘De op basis van dat artikel vastgestelde bepalingen mogen niet beletten dat een lidstaat een hogere graad van bescherming handhaaft’.

Rol van de EKH

De EKH voelt zich als vertegenwoordiger van keurbedrijven voor hijsen hefmiddelen verantwoordelijk om de binnen Nederland gebruikelijke hoge graad van bescherming te handhaven. Daarom probeert de EKH sinds zijn oprichting de deskundigheid bij de individuele leden te vergroten. Hiertoe hanteren EKH-leden stringente werkvoorschriften, waarin staat voorgeschreven welke handelingen moeten worden uitgevoerd bij de herkeuring van hijsgereedschappen. Tevens onderzoekt de EKH, voortdurend, welke keurmethoden noodzakelijk zijn om ten aanzien van hijsen hefmiddelen de “hoge graad van bescherming” binnen Nederland te handhaven.

1.1.1 Mogelijke gebreken De staalsoorten, die voor de fabricage van hijsgereedschappen de afgelopen eeuw werden gebruikt, zijn sterk veranderd. Momenteel worden voor de fabricage van hijsgereedschappen veelal hoogwaardig gelegeerde staalsoorten gebruikt. Hierdoor zijn materiaalgebreken, zoals bijvoorbeeld de verouderingsgevoeligheid van het materiaal, praktisch uitgebannen. Voor veel onderdelen betekent het echter wel dat de toegepaste materiaalspanningen zijn toegenomen. Hierdoor zijn ook voor deze modern gefabriceerde hijsgereedschappen oorzaken te noemen die de betrouwbaarheid terug laten lopen waardoor verder gebruik niet langer verantwoord is.


De belangrijkste oorzaken van teruglopende betrouwbaarheid zijn: • vervorming (ontstaan door overbelasting of verkeerde belasting) • slijtage (ontstaan door veelvuldig of ruw gebruik) • corrosie (ontstaan door milieu of verhitting) • beschadiging (ruw gebruik) • chemische aantasting (materiaalkeuze niet afgestemd op milieu) • vermoeiing (hoge belasting en/of veelvuldig gebruik) • fabricagegebreken (onvolledig doorlassen en materiaal onvolkomenheden)

1.1.2 Toegepaste keurmethoden Met de keurmethoden die kunnen worden gebruikt, dienen deze gebreken te worden ontdekt om veilig gebruik te kunnen garanderen. Hiervoor kunnen worden toegepast:

• Visueel/ meten Vervormingen, slijtage, corrosie en beschadigingen zijn defecten die goed visueel zijn waar te nemen. Door te meten zijn deze invloeden zelfs te kwantificeren. Voor veel hijsgereedschappen, met name kettingwerkproducten, gelden echter vrij grote maattoleranties, die het gevolg zijn van de “ruwe” fabricagemethode (smeden, drop-forge, gieten, etc.).

• Scheuronderzoek Microscheuren komen in smeed- en gietproducten en warmtebehandeld staal voor. Microscheuren zijn met het blote oog niet of minder goed waarneembaar. Ook materiaalvermoeiing is oorzaak van het ontstaan van microscheuren. Vermoeiing geldt als een van de voorkomende materiaaldefecten bij hijsgereedschappen.

Methoden die kunnen worden gebruikt zijn: 1. Penetrerende-vloeistofinspectie; 2. Magnetische inspectie; 3. Wervelstroominspectie.

• Trekproef Visuele beoordeling, eventueel aangevuld met metingen en/ of scheuronderzoek biedt geen 100 % zekerheid over de goede staat van een hijsgereedschap en een veilig voortgezet gebruik! De trekproef met een gecontroleerde overbelasting (voor kettingwerk meestal 2-voudig) biedt een vangnet voor onjuist of onvoldoende nauwkeurig uitgevoerde inspecties. Niet gedetecteerde gebreken zoals materiaalscheurtjes die over het hoofd zijn gezien, onzichtbare materiaal- of lasfouten kunnen in sommige gevallen door de trekproef ontdekt worden. Hetzelfde geldt voor verzwakkingen ontstaan tijdens het gebruik door bijvoorbeeld chemische- of thermische invloeden. Ervaringen en gegevens uit de praktijk bewijzen de toegevoegde waarde van de trekproef in dit kader. Op de materiaalvermoeiing heeft de trekproef een niet weg te cijferen positief aspect. Door het verschijnsel van “crack closure”, zal de kwaliteit van het materiaal niet verslechteren, maar wellicht zelfs verbeteren door een verlaagde scheurgroeisnelheid. Toelichting: Na het uitoefenen van een gecontroleerde overbelasting sluiten de microscheuren, die zijn ontstaan door gebruik of fabricage. Dit verschijnsel wordt in de metaalkunde aangeduid met “crack closure”. Bij scheurtjes van enige importantie zal door het uitoefenen van een gecontroleerde overbelasting rond de scheurtip vervorming optreden, waardoor het scheurgroeiproces in het gebruik zal worden vertraagd, dit verschijnsel wordt aangeduid met “blunting”. De trekproef, uitgevoerd met een grotere kracht dan de maximale werklast, krijgt hierdoor een toegevoegde waarde.


De trekproef controleert niet alleen de huidige sterkte, maar kan de resterende levensduur van het materiaal ook nog eens verlengen. Wanneer geen trekproef uitgevoerd wordt is de kwaliteit van het onderzoek afhankelijk van de kwaliteit van het onderzoekend personeel. Een foutje kan dan niet meer door de trekproef opgevangen worden. Het vangnet ontbreekt, wat een ongewenste situatie is. De trekproef past ook in een tijdperk van moderne materialen zeer goed en is absoluut noodzakelijk om de hoge graad van bescherming die wij in Nederland gewend zijn, te handhaven.

1.2 Beleid EKH met betrekking tot afwijkingen van de werkvoorschriften

1.2.1 Algemene verklaring : EKH is van mening dat het nauwkeurig volgen van de werkvoorschriften, waarvan beproeven een essentieel onderdeel is, noodzakelijk is voor het verantwoord omgaan met hijsen hefmiddelen en de keuring en inspectie daarvan. Daarom zijn op basis van jarenlange ervaring, wetgeving en normen de frequenties voor periodieke keuringen en beproevingen van diverse hijsen hefmiddelen opgesteld. EKH is van mening dat de klant (in zijn hoedanigheid van werkgever) bij het volgen van dit systeem aan zijn zorgplicht voldoet. In bijzondere gevallen (zware gebruiksomstandigheden, hoge gebruiksfrequenties, regelmatig voorkomend verkeerd gebruik etc.) kan dit zelfs nog onvoldoende zijn. EKH erkent dat er situaties kunnen zijn waarin beproeven overbodig of onmogelijk is. In die gevallen is het onder voorwaarden mogelijk dat kan worden volstaan met jaarlijkse (visuele) inspecties. De eigenaar van het hijs-/hefmiddel moet dan wel zelf de risico’s voldoende hebben geïnventariseerd en hebben vastgelegd in zijn RI&E. Alleen indien de klant (de zorgplichtige voor het hijs-/hefmiddel) schriftelijk verklaart dat hij bovenstaande geregeld heeft, is het een EKH-lid toegestaan om bij die klant te volstaan met het uitvoeren van (visuele) inspecties. 1.2.2 Uitgangspunt EKH-leden hanteren voor de keuringstermijnen de “kruisjestabel” en voeren alle in de werkvoorschriften beschreven handelingen uit. Alleen indien de jaarlijkse inspectie en (meer-)jaarlijkse keuring is uitgevoerd volgens de EKH-werkvoorschriften mogen de EKH-certificaten worden afgegeven of afgetekend. Afwijking: Afwijking hiervan is, in specifieke situaties, slechts toegestaan indien daarbij geen afbreuk wordt gedaan aan de deskundigheid en autonomie van de keurmeester en het keurbedrijf. Bij afwijking moeten de verantwoordelijkheden van het EKH-bedrijf en de klant in een “keurcontract” zijn vastgelegd. Keurcontract: 1. De tussen het EKH-bedrijf en de klant overeengekomen afwijkingen van de EKH-

regels (keuringstermijnen en werkvoorschriften) dienen in het contract te zijn vermeld.

2. In het keurcontract kan een zwaarder regime (kortere keuringstermijnen en strengere afkeurcriteria) ten opzichte van de EKH-regels worden opgenomen. Dit kan worden verantwoord door de klant (eigenaar van de hijsgereedschappen) op


basis van een voor zijn branche geldende risico inventarisatie (RI&E) eventueel opgenomen in de Arbocatalogus.

3. In het keurcontract kan een lichter regime (langere keuringstermijnen en minder strenge afkeurcriteria) ten opzichte van de EKH-regels worden opgenomen. Dit kan uitsluitend worden verantwoord door de klant (eigenaar van de hijsgereedschappen) zelf, op basis van een voor zijn bedrijf geldende RI&E. Een voor zijn branche geldende RI&E of Arbocatalogus kan niet worden geaccepteerd, omdat omstandigheden die zouden kunnen leiden tot een lichter keuringsregime zich uitsluitend incidenteel voor kunnen doen.

4. De autonomie van de keurmeester en/of het keurbedrijf, ten aanzien van de beslissing of wel of niet wordt afgeweken EKH-regels, moet zijn vastgelegd.

Absolute voorwaarde is dat de klant in de RI&E omschrijft dat voor de betreffende hijsen hefmiddelen een van de EKH-regels afwijkend regime geldt. De klant dient hierbij de risico’s te hebben geïnventariseerd, waarna hij vervolgens de inschatting maakt dat in deze specifieke situatie een ander regime kan gelden. 1.2.3 Keuren zonder te beproeven Indien in de werkvoorschriften staat dat een keuring vergezeld gaat van een beproeving (in welke vorm dan ook), dan is een EKH-lid verplicht deze uit te voeren. Is een klant van mening dat beproeven niet noodzakelijk is, dan kan een EKH-lid volstaan met het slechts uitvoeren van (visuele) inspecties. 1e Voorwaarde is dat de klant schriftelijk (in het keurcontract) verklaart aan het EKH-lid dat hij het niet nodig acht om te beproeven en dus op dat punt af wil wijken van het EKH-regime. De keurmeester (inspecteur) en/of het keurbedrijf kan dan alleen een (visuele) inspectie uitvoeren en hiervan zijn bevindingen meedelen. Uiteraard wordt er geen nieuw EKH-certificaat (inclusief II-A-verklaring) afgegeven of een rapport dat suggereert dat er meer is gebeurd dan alleen een (visuele) inspectie. 2e Voorwaarde is dat de klant zich schriftelijk (in het keurcontract) met het volgende akkoord verklaart: Is de keurmeester na visuele inspectie en meting niet overtuigd dat het hijsgereedschap goed en veilig verder te gebruiken is, omdat hij bijvoorbeeld verkeerd gebruik vermoedt of tekenen ervan aan het hijsgereedschap ziet, dan moet hij het recht hebben alsnog een beproeving of ander nader (scheur-) onderzoek uit te voeren. Uiteraard kan dan na uitvoering daarvan met positief resultaat, wel een nieuw EKH-certificaat (inclusief II-A-verklaring) worden afgegeven.


2 Begrippen en definities (Rev. 7)

De in dit hoofdstuk opgenomen begrippen en definities zijn toegepast in de EKH-werkvoorschriften.

2.1 Erkende Keurbedrijven Hijs- en hefmiddelen

EKH-bedrijven zijn gecertificeerde bedrijven voor inspectie en keuring van hijsen hefmiddelen. Om voor erkenning in aanmerking te komen dient het bedrijf te beschikken over een kwaliteit (management) systeem dat is gecertificeerd volgens NEN-EN-ISO 9001. Daarnaast moet het bedrijf voldoen aan de overige voorwaarden zoals genoemd in de EKH-checklist, ten aanzien van onder meer vakbekwaamheid personeel en gekalibreerde beproevingsapparatuur. Tijdens een aan de hand van de EKH-checklist uitgevoerde jaarlijkse audit, uitgevoerd door een onafhankelijke door de EKH-Certificatiecommissie aangewezen auditor, dient te worden vastgesteld of het getoetste bedrijf hieraan voldoet. Tevens zijn voorwaarden opgesteld door het bestuur en Algemene Ledenvergadering van toepassing.

2.2 Hijs- en hefmiddelen

Hieronder worden verstaan zowel de hijsen hefgereedschappen als de hijsen hefwerktuigen alsmede hijskranen. De typen hijskranen die specifiek worden beoogd in de werkvoorschriften zijn: bovenloopkranen, kolom- en wandzwenkkranen, brugkranen en monorailkranen. Voor alle hijsen hefmiddelen gelden de volgende b egrippen:

2.3 Werklast (WLL) (in kg of ton) De maximaal toelaatbare nuttige last waarmee het hijs- of hefgereedschap mag worden belast of die met het hijs- of hefwerktuig mag worden gehesen (bij hijskranen spreekt men ook wel van hijslast, bij hefwerktuigen van hefvermogen). De werklast wordt aangeduid met de in Europa voorgeschreven aanduiding WLL , hetgeen betekent Working Load Limit. Voor zeeschepen geldt conform het ILO-verdrag 152 de term SWL (Safe Working Load).

2.4 Proeflast c.q. proefbelasting (PL) (in kN) De kracht waarmee een hijs- of hefgereedschap moet worden beproefd of de last waarmee een hijs- of hefwerktuig bij eerste of herhaalde beproeving moet worden belast.

Voorts gelden voor hijs- of hefgereedschappen de be grippen:

2.5 Manufacture Proof Force (MPF) (in kN) De proeflast waarmee kettingwerk na de fabricage door de fabrikant na fabricage moet worden beproefd, deze kan volgens de Europese normen variëren van 2x tot 2,5x de WLL.

2.6 Theoretische breekkracht (TB) (in kN) De door berekening bepaalde breekkracht ofwel, het product van de doorsnede en de nominale breeksterkte van het materiaal en indien van toepassing een factor behorende bij de constructie (zie o.a. ISO 2532).

2.7 Werkelijke breekkracht (WB) (in kN) De kracht waarbij bij beproeving breuk optreedt of een zodanige vervorming, dat de

belasting niet verder kan worden opgevoerd.


NB. Bij staalkabels, touw en hijsbanden wordt de werkelijke breekkracht beïnvloed door het type eindverbinding of het stikselpatroon.

2.8 Gebruiksfactor De verhouding tussen werkelijke breekkracht en werklast. Of: gebruiksfactor = WB / WLL (Voorheen ook wel: veiligheidsfactor en veiligheidscoëfficiënt)

2.9 Rek (vervorming) Structurele rek is een blijvende verlenging die in de eerste gebruiksperiode van een staalkabel, touw of hijsband optreedt. Deze verlenging wordt veroorzaakt door de structuur van het hijsgereedschap (ruimte tussen vezels en draden na fabricage). Door voorrekken kan een gedeelte voor gebruik worden weggenomen.

Elastische rek is een verlenging die evenredig is met de belasting en geheel verdwijnt na het wegnemen van de belasting. Plastische rek is een verlenging die na het belasten en het vervolgens ontlasten achterblijft. De totale percentages voor elastische en plastische rek zijn vaak voorgeschreven. De bepaling van de rek geschiedt vrijwel altijd door voorgeschreven beproeving.

2.10 Eigen massa (EM) (in kg)

Tijdens het gebruik van hijsgereedschappen speelt de eigen massa (het gewicht) van het hijsgereedschap een belangrijke rol vanwege ergonomische overwegingen. Zo moeten (hijs)gereedschappen die in de hand worden genomen zijn voorzien van een aanduiding van de eigen massa vanaf 23 kg in verband met de wettelijke "til"norm. Tevens is de eigen massa van hijsgereedschappen van belang omdat de werklast van een hijswerktuig de maximaal toelaatbare massa van de nuttige last is inclusief de eventuele hijsgereedschappen. Zo is bij hijsmagneten een eigen massa van 50 kg of meer dan 5% van de hijslast maatgevend. De eigen massa (EM) moet op hijsgereedschappen worden vermeld vanaf 100 kg.

Fig: 1. Schematische voorstelling van het spanning/rekdiagram


2.11 Inspecteren Onder inspecteren wordt in deze werkvoorschriften verstaan het opnemen van de toestand waarin een hijsmiddel zich bevindt. Aan de hand van deze opname wordt beoordeeld of het verantwoord is het hijsmiddel gedurende een periode tot de volgende inspectie veilig te gebruiken. Wettelijk dient de inspectie van hijsmiddelen tenminste 1x per jaar te worden uitgevoerd door een deskundige. Deze termijn is echter sterk afhankelijk van de wijze van gebruik. Indien een gereedschap intensief wordt gebruikt moet deze periode worden verkort.

2.12 Keuren Onder keuren wordt in deze werkvoorschriften verstaan het opnemen en beoordelen van de toestand van een hijsmiddel door middel van metingen, non-destructieve onderzoeksmethoden of -beproevingen. De resultaten worden getoetst aan vastgelegde (afkeur) maatstaven, waarna wordt beoordeeld of verder gebruik van het hijsmiddel verantwoord is, of dat afkeur of herstelling (reparatie) dient te volgen.

2.13 Destructief onderzoek

Hierbij wordt de structuur of de sterkte van een proefstuk onderzocht, waarbij als resultaat van de beproeving een blijvende beschadiging aan het proefstuk optreedt. Hieronder valt dus een trekproef tot breuk, waarbij een hijsgereedschap wordt belast met oplopende trekkracht, totdat door breuk of bezwijken de kracht niet verder toeneemt.

2.14 Non-destructief onderzoek

Hierbij wordt een proefstuk onderzocht, zonder het proefstuk te beschadigingen. Hieronder vallen alle “NDO” methoden, zoals visueel, penetrant, magnetisch, ultrasoon of wervelstroomonderzoek. Als algemene regel geldt deze benaming eveneens voor de beproeving van hijsgereedschappen. Hierbij wordt de werkelijke belasting nagebootst echter met een grotere (proef) last. Doel hiervan is eventuele fouten en gebreken aan het licht te laten komen. Het hijsgereedschap mag hierbij dus niet blijvend vervormen of bezwijken. Hetzelfde geldt voor de functionele beproeving, hierbij wordt het hijsmiddel belast met een kracht die maximaal gelijk is aan de werklast van het hijsmiddel. Daarbij wordt het goed en doelmatig functioneren van het hijsmiddel onder belasting beoordeeld.

2.15 Warmtebehandeling

Onder warmtebehandeling wordt verstaan een behandeling van het materiaal door middel van temperatuurverhoging, gevolgd door een snelle of langzame afkoeling, met het doel de eigenschappen van het materiaal te veranderen. Voor hijsen hefgereedschappen wordt onderscheid gemaakt in de navolgende wijzen van warmtebehandeling: a. veredelen b. harden c. normaal gloeien d. spanningsverlagend gloeien.

2.16 Schema keurings- en deskundigheidseisen

Onderstaand schema is afkomstig uit AI 17 en geeft duidelijkheid ten aanzien van de eisen betreffende inspecteren, keuren etc.


Omschrijving wanneer persoon niveau rapport items Beproeving bij nieuw

levering deskundige op constructieniveau

meting c.q. (proefbelasting)

fabrikanten-verklaring

alle hijs-en hefmiddelen

Controle voor elke inzet

gebruiker visueel op toestand en capaciteit

neen** alle hijsen hefmiddelen

Inspectie minimaal 1x per jaar*

deskundige boven gebruikersniveau

beoordeling/ meting

ja, waarop beoordeeld

alle hijsen hefmiddelen

Keuring

afhankelijk van het gebruik, volgens aanbeve- lingen van deskundige of fabrikant

keurmeester, deskundige opgeleid tot gecertificeerd EKH-keurmeester

meting c.q. (proef)belasting

ja, met vermelding meetgegevens en/of proefbelasting, na wijziging fabrikanten-verklaring

alle hijs-en hefmiddelen

* afhankelijk van gebruik of op aanwijzing van fabrikant in de gebruiksaanwijzing vaker. ** voor werkbak rapporteren.


3 Methoden van beproeven (Rev. 7)

3.1 Statisch beproeven Trekbank

Met behulp van een trekbank kan een statische proefbelasting op een proefstuk (hijsgereedschap) worden aangebracht. De trekbank moet zodanig zijn ingericht dat:

• de trekkracht en de onderlinge afstand van de inspankoppen tijdens de beproeving zeer geleidelijk en gelijkmatig kan worden vergroot;

• de beproeving zuiver horizontaal of verticaal kan worden uitgevoerd; • de belasting tijdens de beproeving kan worden afgelezen en de hoogst bereikte

belasting afleesbaar blijft; • de vereiste proefbelasting gedurende tenminste 10 seconden constant gehouden

kan worden; • geen gevaar bestaat dat, bij eventuele breuk van het proefstuk, personen door

wegspringende delen worden getroffen (NEN 3359); • alle overige eisen aangaande veilig gebruik, ingevolge bepalingen van de Arbowet

zijn opgevolgd.

Een trekbank voor het beproeven van hijsgereedschappen moet zijn voorzien van een geldig door de Nederlandse Kalibratie Organisatie (NKO) erkende instelling afgegeven certificaat van kalibratie. De kalibratie moet minimaal 1x per 2 jaar worden uitgevoerd door een NKO-erkende instelling, waarbij de grootste afwijking niet meer dan 2% van de meetwaarde mag bedragen. (Machineklasse 2 volgens NEN-EN-ISO 7500-1). Indien beproevingen tevens onder toezicht van een classificatiebureau worden uitgevoerd dan dient de kalibratietermijn aan de eisen van het classificatiebureau te worden aangepast. Dynamometer De beproeving van hijsgereedschappen kan ook hangend in een hijskraan met een voldoende zwaar testgewicht. Met een dynamometer tussen de kraanhaak en het proefstuk kan de opgebrachte trekkracht worden gemeten. De dynamometer moet voortdurend veilig (eventueel op afstand) afleesbaar zijn. De trekkracht moet dan tijdens de beproeving geleidelijk kunnen worden opgevoerd. Het testgewicht moet gelijk en in ieder geval niet veel zwaarder zijn dan de toegestane proefbelasting Deze methode van beproeving is niet toegestaan voor breekproeven.

De te gebruiken dynamometer kan worden gekalibreerd op een trekbank die voorzien is van een geldig kalibratiecertificaat (zie 3.1). Van de kalibratie van de dynamometer dient een verklaring te worden opgesteld. De kalibratie van dynamometers dient tenminste jaarlijks te worden uitgevoerd. De grootste afwijking zal bij deze methode van kalibreren maximaal 4% van de meetwaarde bedragen.

3.2 Dynamisch beproeven

Het te beproeven hijsmiddel (bijv. takels) wordt bij deze methode belast met behulp van een testgewicht. Hierbij dienen gekalibreerde*) testgewichten te worden gebruikt. Door het gewicht in vrijhangende toestand te brengen wordt de vereiste proefbelasting ontwikkeld. Eventueel kan ook gebruik worden gemaakt van een daarvoor geschikte (dynamische) trekbank. Deze trekbank moet dan geschikt zijn om bij gelijkblijvende proeflast met het takel de hijsen vierbeweging uit te voeren. De dynamische overbelasting moet tenminste 45 seconden worden uitgeoefend, waarbij alle functionele bewegingen die bij het hijsmiddel behoren onder proefbelasting worden uitgevoerd.

*) Het gewicht van de testgewichten dient te worden bepaald met behulp van een gekalibreerde weegschaal of gekalibreerde elektronische lastweeginrichting.


3.3 Breekproef

Het uitvoeren van breekproeven op hijsmiddelen, ten behoeve van bijvoorbeeld een typekeuring, is uitsluitend toegestaan op een trekbank die voldoet aan de eisen zoals beschreven in par. 3.1 Statisch beproeven. Bovendien dient de trekbank te zijn uitgevoerd met een automatische registratie van de uitgeoefende trekkracht en de opgetreden verlenging (rek) tot aan de breuk. Deze registratie dient voldoende nauwkeurig te zijn, de rek in mm. en de belasting in kN dienen nauwkeurig te kunnen worden afgelezen. Voor breekproeven op staalkabels is deze automatische registratie niet vereist.


4 Scheuronderzoek (Rev. 7)

Bij de inspectie of keuring van hijsmiddelen komen voor het controleren van het materiaal op microscheuren om praktische en economische redenen de volgende Niet Destructieve Onderzoek “NDO”-methoden in aanmerking.

4.1 Penetrant onderzoek

Hierbij moet het oppervlak van het te onderzoeken werkstuk vrij zijn van verf, coating, materiaalschilfers, roest, olie, vet en water. Dan wordt het oppervlak ontvet en schoongemaakt waarna een penetrerende vloeistof op het te onderzoeken oppervlak wordt aangebracht. Er kunnen verschillende penetrerende vloeistoffen worden gebruikt. Het meest toegepast hiervoor zijn fel kleurende (rode) of onder UV-licht oplichtende vloeistoffen.

UV-methode Na gebruik van UV-penetrant wordt het te onderzoeken oppervlak met UV-lampen belicht om eventuele (haar)scheuren aan het oppervlak te constateren. De zichtbaarheid ontstaat doordat de vloeistof die zich verzamelt in de scheur duidelijk oplicht ten opzichte van het oppervlak.

Dye-Check methode Hierbij wordt eerst het oppervlak ontvet en schoongemaakt, waarna een penetrerende (meestal rood) gekleurde vloeistof op het te onderzoeken oppervlak wordt aangebracht. Daarna wordt daarover een kalkhoudende sterk absorberende laag opgebracht. Plaatselijke sterke verkleuring van deze kalkhoudende laag duidt op het mogelijk aanwezig zijn van haarscheuren. Kwalificatie Voor beide methodes geldt dat deze moeten worden uitgevoerd door een door de Stichting Kwalificatie Non Destructief Onderzoek gekwalificeerde persoon. Deze dient in het bezit te zijn van een geldig SKNDO “Penetrant onderzoek Level I”-certificaat. Alleen een gekwalificeerde persoon2, in het bezit van SKNDO1 “Penetrant onderzoek Level II” certificaat, mag zelfstandig een rapport van het onderzoek maken en afgeven. Gebruik Beide methodes van penetrant onderzoek zijn bruikbaar op alle metaalsoorten, inclusief de niet magnetiseerbare en non ferro metalen. Daarnaast zijn de methodes penetrant onderzoek bruikbaar als indicatie, uitgevoerd door daartoe opgeleide keurmeesters. Het verdient in veel gevallen aanbeveling om eerst zeker te stellen of er scheuren aanwezig zijn, voordat het hijsgereedschap aan een uitgebreid NDO onderzoek wordt onderworpen. Voor alle methodes van NDO scheuronderzoek geldt immers dat ze moeten worden uitgevoerd door gekwalificeerd personeel. Mede daardoor en door het gebruik van speciale apparatuur zijn deze methodes kostbaar. Rapport Voorbeeld rapportageformulier, zie bijlage 1.


4.2 Magnetisch scheuronderzoek (MPI) Bij het magnetisch scheuronderzoek (Magnetic Particle Inspection) wordt het materiaal gemagnetiseerd. Dit kan gebeuren met behulp van een elektromagnetisch of permanentmagnetisch juk (yoke) direct, of door het materiaal door een magneetspoel te halen, Het gemagnetiseerde oppervlak wordt daarna te bestreken of bespoten met een ijzerstof of magnetiseerbare fluorescerende stof bevattende vloeistof. Door het samenklonteren van het ijzerstof of de fluorescerende stof bij onderbrekingen van het magnetisch veld, worden (mogelijke) haarscheuren zichtbaar gemaakt. Kwalificatie Deze methode dient door een gekwalificeerde persoon2 (SKNDO “Magnetisch onderzoek” Level II) te worden uitgevoerd en geëvalueerd volgens ASTM E 709 en E 125. De gebruikte apparatuur dient gekalibreerd2 te zijn. Rapport Voorbeeld rapportage formulier, zie bijlage 2.

4.3 Wervelstroom-scheuronderzoek (EC) Dit onderzoek wordt ook wel Eddy Current Inspection genoemd. Hierbij wordt gebruik

gemaakt van een wisselend magnetisch veld, dat door een juk aan een te onderzoeken object wordt overgedragen. Elektrisch contact met het object is hiervoor niet noodzakelijk. Defecten in het materiaal beïnvloeden het verloop van deze wervelstromen. De wervelstromen in het materiaal veroorzaken eveneens een magnetisch veld. Het vergelijken van de veranderingen tussen deze twee magnetische velden geeft informatie over de toestand van te onderzoeken hijsgereedschap op dat punt.

Een aan het oppervlak uittredend defect verstoort het veld ter plaatse van het uiteinde van de indicatie. Voor het bepalen van de scheurdiepte wordt gebruik gemaakt van een wiskundig model, dat in de software van het meetsysteem is opgenomen. De methode is geschikt voor het onderzoeken van bijvoorbeeld kettingwerkonder-delen, plaatogen en lasverbindingen die zich onder een verflaag bevinden. Referentiemeting Aangezien er bij deze techniek een verandering wordt geconstateerd in het materiaal is de meting een relatieve waarneming. Voorafgaand aan een inspectie wordt een kalibratiestuk geïnspecteerd dat qua samenstelling en dimensies gelijk is aan het te onderzoeken werkstuk. In het kalibratiestuk zijn bekende defecten aangebracht. De meetsignalen van het eigenlijke onderzoek worden vergeleken met die van de referentiedefecten. Aan de hand van deze vergelijking kunnen de verkregen meetsignalen worden geïdentificeerd.

Deze methode dient door gekwalificeerde personen2 (in het bezit van MT of ET level II met training voor AFCM-onderzoek door RTD) te worden uitgevoerd. De gebruikte apparatuur, zoals scheurmeter, tasters, ijkplaten en computer dienen te zijn voorzien van een geldige goedkeuringsverklaring2 van RTD. Rapport In het eindrapport dienen de volgende zaken te worden vermeld; - naam klant, object en/of onderzochte delen en gevolgde (RTD)-procedure, - materiaalsoort, oppervlakteconditie, - apparatuur en hulpmiddelen, - resultaat, datum onderzoek en naam van de onderzoeker.


4.4 Ultrasoon scheuronderzoek

Ultrasoon onderzoek maakt gebruik van geluidsgolven. Het geluid beweegt zich in het metaal rechtlijnig voort. Bij een overgang van twee materialen worden de geluidsgolven gereflecteerd. Deze eigenschap wordt gebruikt om fouten in materialen op te sporen. Het ultrasone geluid dat wordt toegepast heeft een frequentie tussen de 0,5 en 20 MHz. Om een ultrasoon geluid op te wekken wordt gebruik gemaakt van piëzoëlektrische kristallen. Door op een piëzoëlektrisch kristal een spanning te zetten gaat het vervormen. Door met een frequentie tussen de 0,5 en 20 MHz een spanning op een piëzoëlektrisch kristal te zetten ontstaat een ultrasoon geluidssignaal dat gebruikt kan worden voor onderzoek.

Uitvoering van het onderzoek

Om een werkstuk te controleren wordt op het oppervlak een taster geplaatst. Deze bevat een kristal dat ultrasoon geluid uitzendt en een kristal dat ultrasoon geluid ontvangt. De signalen die de taster ontvangt worden met een oscillograaf zichtbaar gemaakt op een klein beeldscherm. Links is de echo van het oppervlak te zien, meer naar rechts de echo van de onderkant van het werkstuk. De afstand tussen de twee echo's is een maat voor de dikte van het werkstuk ter plaatse.

Als een werkstuk onregelmatigheden bevat dan kan het ultrasoon geluid uit de taster niet meer ongestoord de onderkant van het werkstuk bereiken en teruggekaatst worden. Een scheur of insluitsel in het werkstuk zal op de oscillograaf te zien zijn als een piek. Een kleine scheur of insluitsel reflecteert maar een deel van het ultrasone geluid en zal te zien zijn als een kleine piek. Hoe groter de oneffenheid hoe groter de piek. De plaats van de piek op het beeldscherm geeft weer waar de scheur in het materiaal aanwezig is. In de bovenstaande figuur is dit zichtbaar. De scheur ligt het dichtst bij de bovenkant van het werkstuk. Op het beeldscherm is te zien dat de echo van de scheur het dichtst bij de echo van het oppervlak ligt.


Voordelen van ultrasoon onderzoek zijn: - fouten diep onder het oppervlak zijn op te sporen - een meting kan vanaf één zijde van het materiaal gedaan worden - kan gebruikt worden om verschillende soorten materialen te testen.

Enkele nadelen van ultrasoon onderzoek: - voor een goede meting is veel ervaring vereist - een werkstuk mag niet te onregelmatig van vorm zijn. - de kosten zijn hoger dan bij magnetisch of penetrant onderzoek.

Kwalificatie Deze methode dient door een gekwalificeerde persoon2 (SKNDO “Ultrasoon onderzoek” Level II) te worden uitgevoerd en geëvalueerd volgens ASTM of NEN normen. De gebruikte apparatuur dient gekalibreerd2 te zijn. Rapport In het eindrapport dienen de volgende zaken te worden vermeld; - naam klant, object en/of onderzochte delen en gevolgde (RTD)-procedure, - materiaalsoort, oppervlakteconditie, - apparatuur en hulpmiddelen, - resultaat, datum onderzoek en naam van de onderzoeker.


5 Proeflasten (Rev. 7) De te hanteren proeflast voor hijsen hefmiddelen is afhankelijk van het soort hijsen hefmiddel, maar tevens van de grootte van de werklast. Per hijs- of hefmiddel is in deze werkvoorschriften de te hanteren proeflast aangegeven in percentage groepen gebaseerd op de werklast (WLL). De gehanteerde proeflasten zijn gebaseerd op de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG en de normen: NEN-EN 292-3, NEN-EN 818, NEN 3359, en NEN 2024.

Let op: Proeflasten in de percentagegroepen 125% en 200% zijn ingedeeld in werklastgroepen. Voor de berekening wordt uitgegaan van een werklast in tonnen. De proeflast dient te worden aangegeven en gemeten in kN. Voor de berekening dient een zwaartekrachtversnelling aangehouden te worden van: g = 9,81 m/s².

5.1 Proeflasten

Voor de diverse percentagegroepen dienen de volgende formules te worden gebruikt: 300% Wordt voor bijzondere hijsgereedschappen gehanteerd als fabricageproeflast (bijv. heftruckvorken, volgens NEN-ISO 2330). Bij de herbeproeving van permanentmagneten dient eveneens een proeflast van 300% te worden toegepast.

250%

De fabricageproeflast (MPF) voor kettingen en kettingwerkonderdelen vervaardigd volgens NEN-EN 818 bedraagt: PL= 2,5 x g x WLL kN

200%

De proeflast voor herbeproeving van ketting en kettingwerk en de meeste overige hijsgereedschappen (voor zover niet berekend volgens NEN-EN 13155) bedraagt, afhankelijk van de WLL, volgens NEN 3359:

WLL ≤ 25 ton → PL= 2 x g x WLL kN WLL > 25 ≤ 180 ton → PL= 1,22 x g x WLL + 200kN kN WLL >180 ton → PL= 1,33 x g x WLL kN De belastingtoename bij het uitvoeren van de trekproef mag niet meer bedragen

dan: 30N/mm²/sec. 150% De proeflast voor alle door menskracht aangedreven hijsen hefwerktuigen bedraagt volgens Richtlijn 2006/42/EG: PL= 1,5 x g x WLL kN Deze berekening geldt bij handtakels tot en met 5 ton WLL. Bij hogere werklasten dient men de voorschriften van de fabrikant/importeur op te volgen. 125%

De proeflast voor alle door motorische kracht aangedreven hijsen hefwerktuigen, hijsjukken en vast aan het werktuig verbonden hijsen hefgereedschappen bedraagt, afhankelijk van de WLL, volgens Richtlijn 2006/42/EG, NEN-EN 292-3 en NEN 2024:

WLL ≤ 20 ton → PL= 1,25 x g x WLL kN WLL > 20 ≤ 50 ton → PL= (WLL+5ton) x g kN WLL > 50 ton → PL= 1,10 x g x WLL kN


110% De proeflast, alleen voor hydraulische cilinders (vijzels) bedraagt: PL= 1,10 x g x WLL kN

Tabellen : Op de volgende pagina’s zijn uitgewerkte proeflasttabellen gegeven voor de percentage groepen 125% en 200 %.

Aanbeveling: Het verdient aanbeveling uitgewerkte lijsten van proefbelastingen (tot de maximum capaciteit van de betreffende trekbank) bij de trekbank aanwezig te hebben, ter verificatie en vermijding van misverstanden.


5.2 Tabel Proefbelasting 125% WLL WLL PL WLL PL WLL PL In ton in kN in ton in kN in ton in KN 1 12,3 75 809 290 3129 2 24,5 80 863 295 3183 3 36,8 85 917 300 3237 4 49,1 90 971 305 3291 5 61,3 95 1025 310 3345 6 73,6 100 1079 315 3399 7 85,8 105 1133 320 3453 8 98,1 110 1187 325 3507 9 110 115 1241 330 3561 10 123 120 1295 335 3615 11 134 125 1349 340 3669 12 147 130 1403 345 3723 13 159 135 1457 350 3777 14 172 140 1511 355 3831 15 184 145 1565 360 3885 16 196 150 1619 365 3939 17 208 155 1673 370 3993 18 221 160 1727 375 4047 19 234 165 1781 380 4101 20 245 170 1834 385 4155 21 255 175 1888 390 4208 22 265 180 1942 395 4262 23 275 185 1996 400 4316 24 284 190 2050 405 4370 25 294 195 2104 410 4424 26 304 200 2158 415 4478 27 314 205 2212 420 4532 28 324 210 2266 425 4586 29 334 215 2320 430 4640 30 343 220 2374 435 4694 31 353 225 2428 440 4748 32 363 230 2482 445 4802 33 373 235 2536 450 4856 34 383 240 2590 455 4910 35 392 245 2644 460 4964 40 441 250 2698 465 5018 45 491 255 2752 470 5072 50 540 260 2806 475 5126 55 594 265 2860 480 5180 60 647 270 2914 485 5234 63 680 275 2968 490 5288 65 701 280 3021 495 5342 70 755 285 3075 500 5396


5.3 Tabel Proefbelasting 200% WLL WLL PL WLL PL WLL PL In ton in kN in ton in kN in ton in KN 1 19,6 75 1098 290 3784 2 39,2 80 1157 295 3866 3 58,9 85 1217 300 3914 4 78,5 90 1277 305 3979 5 98,1 95 1337 310 4045 6 118 100 1397 315 4110 7 137 105 1457 320 4175 8 157 110 1517 325 4249 9 177 115 1576 330 4306 10 196 120 1636 335 4371 11 216 125 1696 340 4436 12 235 130 1756 345 4501 13 255 135 1816 350 4567 14 275 140 1876 355 4632 15 294 145 1935 360 4697 16 314 150 1995 365 4762 17 334 155 2055 370 4827 18 353 160 2115 375 4893 19 373 165 2175 380 4958 20 392 170 2235 385 5023 21 412 175 2294 390 5088 22 432 180 2354 395 5154 23 451 185 2414 400 5219 24 471 190 2479 405 5284 25 491 195 2544 410 5349 26 511 200 2609 415 5415 27 523 205 2675 420 5480 28 535 210 2740 425 5545 29 547 215 2805 430 5610 30 559 220 2870 435 5676 31 571 225 2936 440 5741 32 583 230 3001 445 5806 33 595 235 3066 450 5871 34 607 240 3131 455 5937 35 619 245 3197 460 6002 40 679 250 3262 465 6067 45 739 255 3327 470 6132 50 798 260 3392 475 6197 55 858 265 3458 480 6263 60 918 270 3523 485 6328 63 954 275 3588 490 6393 65 978 280 3653 495 6458 70 1038 285 3718 500 6524


6 Warmtebehandeling (Rev. 7)

In het kader van deze werkvoorschriften zijn slechts de warmtebehandelingen, normaal gloeien en spanningverlagend gloeien van toepassing. Deze dienen te worden uitgevoerd in een daarvoor geschikte gloeioven. Gloeioven De gloeibehandelingen dienen te worden uitgevoerd in een voldoende ruime oven waarin het materiaal in een zuurstofarme omgeving kan worden verhit. De temperatuurmeting van de gloeioven dient te zijn voorzien van een geldig certificaat, afgegeven door een door de Nederlandse Kalibratie Organisatie (NKO) erkende instelling. De geldigheid van dit certificaat is 1 jaar. Personeel Warmtebehandelingen dienen te worden uitgevoerd door, of onder toezicht van, daartoe voldoende geïnstrueerd personeel.

6.1 Gloeien Gloeien van materiaal is het verwarmen op een bepaalde temperatuur beneden de

soliduslijn, het gedurende een bepaalde tijd op deze temperatuur houden , en het vervolgens afkoelen van het materiaal. De temperaturen en tijden worden gekozen, afhankelijk van het doel dat men wenst te bereiken (figuur 2).

Fig. 2 Gloeitemperatuur van staal als functie van het koolstofgehalte

1. Diffusie gloeien 2. Normaal gloeien 3. Zacht gloeien 4. Spanningsarm gloeien


6.2 Normaal gloeien (korrel verfijnen) Doel Het aan staal teruggeven van zijn normale structuur. Dat wil zeggen een structuur die fijnkorrelig is en die bestaat uit korrels met een ronde vorm die alle ongeveer even groot zijn. Er zijn twee verschillende oorzaken die normaal gloeien noodzakelijk maken.

Deformerende motorische bewerkingen Tengevolge van smeden, buigen, walsen en het plaatselijk oververhitten zoals op kan treden bij het lassen, verandert de materiaalstructuur. De kristallen in het materiaal zijn dan onregelmatig opgebouwd, met als gevolg spanningen.

Smeed-, wals-, trek-, en gietstructuren, grofkorreligheid en textuur, kunnen altijd weer worden teruggevoerd in de normale structuur van het materiaal, d.m.v. normaal gloeien. Hierbij krijgt het de oorspronkelijke waarden van zijn eigenschappen (treksterkte, rek, enz.) weer terug.

Materiaalveroudering Bij staal dat gevoelig is voor het verschijnsel van veroudering (niet gekalmeerd staal), treedt tijdens het gebruik, een structuurwijziging op. Wisselende materiaalbelastingen en temperatuurschommelingen (zelfs kleine) zijn oorzaak van het verschijnsel dat men verouderingsgevoeligheid noemt. De structuur van het materiaal verandert, er treden materiaalspanningen op hetgeen ‘brosse’ breuk tot gevolg kan hebben. Vooral bij gebruikstemperaturen onder 0°C kan het vallen op een harde bodem reeds leiden tot een versplinterde breuk. Gekalmeerd staal is niet gevoelig voor het verschijnsel van veroudering. C-staal in de klasse 30 heeft deze toevoeging niet en is daardoor verouderingsgevoelig. Bij toevoeging van 0,02% Al (aluminium) of 0,002% Bo (boron) aan het staal spreekt men van gekalmeerd staal.

Opmerking Het gebruik van ongekalmeerd staal voor de fabricage van nieuwe hijsgereedschappen is volgens de Europese geharmoniseerde (EN)normen verboden. Behandeling Het staal langzaam opwarmen tot ca. 600°C, zodat er geen grote temperatuurverschillen zullen ontstaan tussen de randzone en de kern. Zeer snelle verhitting veroorzaakt in dit temperatuurstraject een ongelijkmatige uitzetting, waardoor het risico van scheuren ontstaat. Vervolgens snel verhitten tot in het gebied van de omzetting, dat wil zeggen, tot ca. 30 à 50°C boven de lijn GSK (zie figuur 2). In aansluiting hierop wordt het staal betrekkelijk snel afgekoeld, bijvoorbeeld in stilstaande lucht (tot beneden de lijn PSK). Vanaf dit punt kan het werkstuk verder met een willekeurige snelheid worden afgekoeld. Voor grote en dikwandige werkstukken geldt overigens wat onder spanningsarm gloeien is vermeld. Nieuw gefabriceerde producten worden vóór een eventuele beproeving normaal gegloeid. Gebruikte hijsgereedschappen , van materiaal dat gevoelig is voor het verschijnsel van veroudering, dienen om eventuele vervorming te voorkomen pas na de (her)beproeving te worden normaal gegloeid.


6.3 Spanningsarm gloeien Doel: het verminderen van de inwendige spanningen. Er zijn drie oorzaken waardoor inwendige spanningen kunnen ontstaan. Warmtespanningen Ontstaan doordat het krimpen tijdens afkoeling wordt verhinderd. Het inwendige van een stuk materiaal heeft tijdens het afkoelen een hogere temperatuur dan de randzone. De afgekoelde randzone houdt het krimpen van de hetere kern tegen. Hierdoor ontstaan trekspanningen in de kern. Omzettingsspanningen Ontstaan als gevolg van structuuromzettingen die gepaard gaan met volumeveranderingen. Zij treden vooral op als deze volumeveranderingen niet in de gehele materiaaldoorsnede gelijkmatig plaatsvinden

Eigenspanningen Ontstaan als gevolg van koudvervorming, die niet door het gehele materiaal gelijkmatig heeft plaatsgevonden. Bij het terugveren van het elastische deel van de vervorming, treden in het blijvend vervormde deel spanningen op. Op deze inwendige spanningen verhogen de materiaalspanningen die door de uitwendige belasting bij gebruik ontstaan. Indien dit tot (plaatselijke) overschrijding van de vloeigrens leidt, kan vervorming of zelfs breuk optreden.

Toepassing Gesmede en gegoten werkstukken voordat zij verder verspanend worden bewerkt. In het bijzonder werkstukken die na het verspanen aan zeer nauwe maattoleranties moeten voldoen. Gelaste werkstukken, vooral bij moeilijke lasconstructies (bijvoorbeeld tanks) worden door gloeien van de lasnaadzone met branders spanningsarm gemaakt. Dit vereist een zorgvuldig uitgevoerde bewerkingsvolgorde. Het spanningsarm gloeien kan samengaan met normaal en zacht gloeien. Daarbij is het dan noodzakelijk dat, na het normaal respectievelijk zacht gloeien vanaf 600°C zeer langzaam in stilstaande lucht wordt afgekoe ld. Mechanisme De structuur wordt door spanningsarm gloeien niet veranderd. Bij hoge temperaturen daalt de vloeigrens (rekgrens) van het staal (figuur 3). Als de inwendige spanningen hoog zijn, vervormt het materiaal. Vezels die onder trekspanning stonden worden langer, vezels die onder drukspanning stonden worden korter. Daarbij worden de spanningen zo laag dat er nog slechts een restspanning overblijft. Deze is namelijk gelijk aan de vloeigrens van het staal bij de gloeitemperatuur.


Behandeling De werkstukken worden langzaam verwarmd tot in het gebied tussen 550 en 650°C en gedurende ca. 4 uur op deze temperatuur gehouden. Zeer belangrijk is langzaam afkoelen in rustige lucht, zodat het werkstuk van moment tot moment overal steeds een vrijwel gelijke temperatuur zal hebben.

Fig. 3: De treksterkte en de rekgrens (vloeigrens) bij hogere temperaturen


7 Voorschriften (Rev. 7)

Bij de uitvoering van de leveringen, inspecties en keuringen van hijsen hefmiddelen heeft men te maken met de hieronder vermelde wettelijke - en niet wettelijke voorschriften. Zoals in hoofdstuk 1 ‘Inleiding’ reeds is vermeld, zijn de wettelijke bepalingen en andere voorschriften in de EKH-werkvoorschriften gevolgd. Daar waar naar het oordeel van de EKH het veiligheidsniveau van gebruikte arbeidsmiddelen in het geding kwam, door het volgen van de nieuwe EG-wetgeving en –normen, zijn bestaande keuringsmethoden en fabrikantenvoorschriften gevolgd.

7.1 Wettelijk

Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)

Verantwoordelijkheden ten aanzien van de hijs- of hefmiddelen zijn voornamelijk gebaseerd op bepalingen in de Arbowet.

De Arbowet is eveneens geldend aan boord van schepen en binnen ondernemingen vallend onder de winningsindustrie (Offshore en energiewinning).

Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit) De Arbowet is aangevuld met een redelijk gedetailleerd Arbobesluit. De wettelijke eisen zijn hierin algemeen geldend en slechts nog met een enkele

uitzondering per bedrijfstak specifiek aangeven. In het Arbobesluit zijn de bepalingen van de EG- Arbeidsmiddelenrichtlijn

opgenomen. EG- Arbeidsmiddelenrichtlijn De bepalingen uit de Europese wetgeving die gelden voor in gebruik zijnde hijsen

hefmiddelen zijn volledig opgenomen in het Arbobesluit. EG-Machinerichtlijn De bepalingen uit de Europese wetgeving die gelden voor nieuwe hijsen

hefmiddelen zijn opgenomen in de Warenwet. Certificering en Erkenning De erkenning van keurbedrijven is voor hijsen hefmiddelen die worden gebruikt in

de meeste bedrijfstakken is niet wettelijk geregeld. Het door EKH gekozen certificeringsysteem van bedrijven en personen voor het

keuren van hijsen hefmiddelen, is vrijwillig opgezet om invulling te geven aan de gehanteerde wettelijke termen: “deskundige natuurlijke persoon, rechtspersoon of instelling”. De door de EKH gehanteerde productcertificaten zijn een vervanging voor de vroeger in de wet genoemde certificaten. De EKH-certificaatformulieren bevatten alle in Internationale verdragen voorgeschreven gegevens en zijn voorzien tweetalige teksten (Nederlands en Engels) om Internationaal gebruik te mogelijk te maken.

Voor het keuren en beproeven van hijsen hefwerktuigen en hijsen hefgereedschappen aan boord van schepen wordt in het Arbobesluit wel gesproken over onze Minister en gecertificeerde instellingen. Tevens wordt hier gesproken over certificaatformulieren die door de gecertificeerde instelling mogen worden afgegeven. Voor de uitvoering van deze taken heeft onze Minister de classificatie- of klasse bureaus aangewezen. Deze erkenning is dus wettelijk geregeld. De klasse bureaus hebben hier het toezicht op de door EKH-bedrijven uit te voeren taken (leveren, inspecteren en keuren van hijsen hefgereedschappen).


7.2 Voorschriften Nadere voorschriften, bedoeld om uitleg te geven op de in algemene bewoordingen vastgelegde wettelijke eisen, worden gegeven in de hierna genoemde voorschriften. Met nadruk moet worden gesteld dat dit geen wettelijke voorschriften zijn, doch dat zij slechts bedoeld zijn om aan te geven hoe kan worden voldaan aan de wet! Beleidsregels Beleidsregels geven nadere uitleg bij de wettelijke bepalingen uit het Arbobesluit. Ze zijn, artikelsgewijs, opgesteld door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), om een eenduidig handhavingsbeleid van de Arbeidsinspectie te bevorderen. De beleidsregels worden door de Arbeidsinspectie gebruikt in haar toezichthoudende functie. De beleidsregels vervangen voor een groot deel de oude P-bladen en zijn dus een manier om aan de wettelijke regels te voldoen. In de beleidsregels wordt voor verdere gedetailleerde uitwerkingen veel verwezen naar normen (NEN-, NPR- en NEN-EN normen). Arbocatalogus Sector- of branchegewijs kan in een Arbocatalogus worden vastgelegd hoe een sector of branche voldoet aan de doelvoorschriften (elementaire eisen voor veiligheid en gezondheid), zoals gesteld in de Arbowetgeving. Een door een sector/branche opgestelde Arbocatalogus dient te worden beoordeeld en goedgekeurd door de Arbeidsinspectie. Hierbij wordt beoordeeld of de risico’s die binnen die sector/branche kunnen optreden voldoende zijn afgedekt. Indien een Arbocatalogus is goedgekeurd, dan geldt deze als maatstaf voor de Arbeidsinspectie voor de specifieke sector/branche. De Arbocatalogus geeft dan de manier aan hoe de sector/branche voldoet aan de wettelijke regels. Deze kan dan afwijken van de betreffende beleidsregels! Arbo-Informatiebladen Deze bladen (AI-bladen) worden door de Staatsuitgeverij SDU uitgegeven onder toezicht van het ministerie van SZW. Ze zijn bedoeld als voorlichtingsbladen en geven nadere informatie omtrent de voor dat specifieke onderwerp geldende wettelijke regels. Met name het blad AI-17 gaat in op hijsen hefgereedschap en veilig hijsen. Mededelingen aan de Mijnondernemingen Deze mededelingen geven de voor mijnondernemingen en/of voor hen werkzame andere ondernemingen geldende specifieke regels en worden uitgegeven door de Inspecteur Generaal der Mijnen. Mededelingen aan de Scheepvaart Deze mededelingen worden uitgegeven door het Hoofd der Scheepvaart Inspectie. In deze voorschriften zijn eveneens de afwijkende constructie- en beproevingseisen opgenomen, die betrekking hebben op tewaterlatings- en reddingsmiddelen. (bijlage 3 van deze EKH-Werkvoorschriften deel 1)


7.3 Normbladen Nederlandse normbladen (NEN-normen) en Nederlandse Praktijk Richtlijnen (NPR) worden uitgeven door het Nederlands Normalisatie Instituut. Ze zijn opgesteld door deskundige normcommissies en geven zeer gedetailleerde kwaliteits- en keuringseisen ten aanzien van hijsen hefmiddelen. Binnen Nederland zijn deze steeds gehanteerd om zodoende aan de hoge veiligheidseisen te voldoen. Om zoveel mogelijk te voldoen aan de in Europese Richtlijnen gestelde regels, worden steeds meer Nederlandse Normen en Praktijk Richtlijnen vervangen door Europese normen (NEN-EN-normen), die vaak globaler zijn en minder hoge eisen stellen. Bij de totstandkoming van Europese normen wordt vaak, om belemmeringen bij Internationale handel te voorkomen, uitgegaan van ISO-normen (International Standardisation Organisation). Pas als een Europese norm door de Europese Raad is geharmoniseerd is hij bindend voor alle EG-landen en mag geen Nationale norm van gelijke strekking meer worden gehanteerd. Steeds meer Europese normen zijn geharmoniseerd, niet alleen algemene veiligheidsnormen ook vele produktnormen zijn geharmoniseerd. Een lijst van in de EKH-werkvoorschriften toegepaste normen is in deel 2 opgenomen.

7.4 Voorschriften klassebureaus

Klasse- of classificatiebureaus zijn internationaal werkende organisaties die volgens eigen voorschriften, of volgens door anderen (bijvoorbeeld overheden) opgegeven voorschriften, keuringen verrichten op allerlei terreinen. Ten aanzien van de keuring van specifieke hijsen hefmiddelen, gebruikt voor het laden en lossen (laad- en losgerei) van schepen zijn zij dus aangewezen door de Minister van SZW. Zij staan daarbij onder toezicht van de Scheepvaartinspectie. Klassebureaus kunnen op hun beurt weer EKH-bedrijven machtigen om die keuringen uit te voeren en hun specifieke certificaten af te geven. De voorschriften van die door de klassebureaus worden gehanteerd verschillen onderling en kunnen op details afwijken van de EKH-werkvoorschriften. Het verdient daarom de voorkeur, om bij zo’n keuring de specifieke voorschriften van het klassebureau op te vragen. Aangewezen zijn: - Lloyd's Register of Shipping - Germanischer Lloyd - Det Norske Veritas - Bureau Veritas - American Bureau of Shipping - Registra Italiano Navale - Nippon Kayi Kyokai


8 Nieuw leveringen (Rev. 7) Bij machines en hijsen hefgereedschappen dienen (volgens de EG-Machinerichtlijn) door de fabrikant of de door hem gemachtigde leverancier de volgende documenten te worden meegeleverd: • verklaring van overeenstemming (fabrikanten- of II-A-verklaring); • gebruikshandleiding. Indien een compleet hijsgereedschap (bijvoorbeeld een kettingviersprong) dat wordt opgebouwd tot een samenstel dat door de fabrikant van de componenten is voorzien, dan geldt de samensteller niet als fabrikant. Wordt het samenstel zodanig samengesteld dat de componentenfabrikant dat niet heeft voorzien, dan geldt de samensteller als fabrikant. Dit is bijvoorbeeld het geval indien gebruik wordt gemaakt van onderdelen die door verschillende fabrikanten zijn geleverd.

8.1 Verklaring van overeenstemming

Ieder nieuw geleverd hijs- of hefmiddel (of onderdeel daarvan) dient te zijn voorzien van een zogenaamde II-A-verklaring. Hierin verklaart de fabrikant (of de leverancier namens hem) dat het hijs- of hefmiddel overeen komt met de veiligheidseisen zoals gesteld in de EG-Machinerichtlijn. De EKH-certificaten zijn zodanig geformuleerd dat deze tevens verklaring van overeenstemming zijn. Het gebruik van, en de verschillende modellen zijn opgenomen in hoofdstuk 11 van dit deel 1 van de werkvoorschriften. Per product of productgroep is in de werkvoorschriften deel 2 aangegeven welk certificaat dient te worden afgegeven.

8.2 Gebruikshandleidingen

Nieuwe machines en hijsgereedschappen dienen vanaf 01-01-1995 te zijn voorzien van een gebruikshandleiding. Om praktische redenen heeft de EG-commissie beslist dat de gebruikshandleidingen voor hijsgereedschappen ook ter beschikking mogen worden gesteld van de gebruiker door deze (verzameld) op te nemen in een brochure of catalogus. Op die manier kunnen gebruikers worden voorzien van de relevante gebruikshandleiding. De leverancier dient ervoor zorg te dragen dat indien een gebruikshandleiding in de vorm van een catalogus wordt verstrekt, dit aantoonbaar geschiedt.

De gebruikshandleiding moet opgesteld zijn in de taal van het land van gebruik, hetgeen in de meeste gevallen neerkomt op de Nederlandse taal. Een algemeen voorbeeld van een gebruikshandleiding is opgenomen in hoofdstuk 9 van dit deel 1 van de werkvoorschriften. Per product of productgroep is in de werkvoorschriften deel 2 aangegeven, indien van toepassing, welke specifieke zaken (voorschriften keuring en afkeurgrenzen) naast de algemene, zeker in de gebruikshandleiding dienen te worden aangegeven.


9 Gebruikshandleidingen (Rev. 7) De EG-Machinerichtlijn schrijft voor dat machines en ook hijsgereedschappen die na 1-1-1995 worden geleverd dienen te zijn voorzien van een gebruikshandleiding. Voor zover het machines betreft, dient deze gebruikshandleiding bij de machine te worden meegeleverd. In de gebruikshandleiding dient de fabrikant of samensteller van een hijsgereedschap zeker de volgende onderwerpen te behandelen: • voorzorgsmaatregelen en veiligheidsinstructies • aanwijzingen voor correct gebruik • waarschuwingen tegen verkeerd gebruik • voorschriften voor onderhoud en keuring • wijze van reparatie met bijbehorende bevoegdheid • afkeurgrenzen

9.1 Algemene gebruikshandleiding voor hijsgereedsch appen Aanwijzingen vooraf: • voor ingebruikname de gebruikshandleiding lezen en in acht nemen; • gebruik van hijsgereedschappen alleen door bevoegde en voorgelichte personen; • alleen geschikte hijspunten gebruiken, niet aan bindmiddelen van de verpakking

hijsen; • blootstelling aan chemische invloeden, bijv. zuren, logen en gassen is beperkt of

verboden. Gecontroleerd voor het eerste gebruik moet worden d at: • het hijsgereedschap voldoet aan de bestelspecificatie; • de CE-verklaring / certificaat aanwezig is; • de werklast en de merken overeenkomen met de CE-verklaring / certificaat

gegevens; • alle specificaties van het hijsgereedschap zijn ingevoerd in een centraal register

(indien dit aanwezig is). Gecontroleerd voor elk gebruik moet worden dat het hijsgereedschap: • een werklast heeft die geschikt is voor de beoogde toepassing; • geen beschadigingen of andere afkeurverschijnselen vertoont; • binnen de ervoor vastgelegde keuringsintervallen wordt gebruikt. Gecontroleerd voor het hijsen van de last moet word en dat: • het hijsgereedschap niet wordt overbelast; • het hijsgereedschap niet is gedraaid of geknoopt; • de lasthaak wordt belast in het draagpunt en niet op de punt; • de lasthaak vrij beweegbaar en draaibaar is; • alle hijshaken zijn voorzien van veiligheidskleppen; • de topschalm van het hijsgereedschap vrij beweegbaar en volledig dragend is in

de lasthaak; • de last vrij beweegbaar is; • indien ‘gestropt’ wordt aangeslagen de buitenhoek van het hijsgereedschap zich

zonder probleem kan instellen op < 60° buitenhoek; hijsgereedschappen die met de last in aanraking komen, vooral bij scherpe hoeken worden beschermd.


Tijdens gebruik: • Is de last gereed om te worden gehesen, dan dienen de hijsgereedschappen

voorzichtig op spanning te worden gebracht. Controleer nadat de last net los is van de ondergrond of de hijsgereedschappen goed en veilig zijn aangeslagen en of de last horizontaal hangt.

• Dreigt de last te kantelen dan moet deze worden neergezet en moeten de hijsgereedschappen anders (beter) worden aangeslagen.

• Bij sterke versnellingen of vertragingen van de last kunnen grote dynamische krachten in de hijsgereedschappen en hijswerktuig optreden (stoot- of schokbelasting).

• Om verwondingen aan handen en andere lichaamsdelen te voorkomen dient bij het hijsen veilige afstand te worden gehouden van last en hijsgereedschappen.

Keuze: De werklast van het hijsgereedschap mag niet door de massa van de aangehangen last worden overschreden. De last moet altijd zo worden aangeslagen dat beschadiging van de last of het hijsgereedschap wordt vermeden. Zwaartepunt: Lasten die worden gehesen dienen stil, stabiel en horizontaal te zijn opgehangen. Om te voorkomen dat een last scheef gaat hangen of kantelt, dient op de volgende

zaken te worden gelet: • bij gebruik van een enkele of eindloze strop dient het hijspunt zich loodrecht boven

het zwaartepunt van de last te bevinden; • bij gebruik van een tweesprong moeten de hijspunten aan beide zijden en boven het

zwaartepunt liggen; • bij gebruik van een drie- of viersprong moeten de hijspunten gelijkmatig verdeeld

worden én boven het zwaartepunt liggen; • bij gebruik van meersprongen moeten de hijspunten en pootlengten zo zijn gekozen

dat de buitenhoeken van de parten kleiner zijn dan de buitenhoek waarvoor het hijsgereedschap is bestemd;

• bij voorkeur zijn alle buitenhoeken bij meersprongen gelijk, buitenhoeken groter dan 15° zijn veiliger omdat de last dan stabieler hangt;

• de lasthaak waarin het hijsgereedschap is opgehangen dient zich boven het zwaartepunt van de last te bevinden.

Manier van aanslaan: Hijsgereedschappen kunnen op verschillende manier aan de last worden aangeslagen. De manier van aanslaan heeft consequenties voor de optredende belasting van het hijsgereedschap. Hijsogen: Bij het direct aanslaan aan hijsogen moeten de haken goed passen, zodat het draagpunt of -vlak in de keel van de haak ligt. Het belasten van een haak op de punt is verboden.


Gestropt: De strop of leng wordt om de last gevoerd en het ene eind door het oog van het andere eind gestoken. Bij het stroppen dient de werklast (WLL) met 20% te worden gereduceerd. Als meerdere hijsgereedschappen worden gestropt om één last, moet erop worden gelet dat door het stroppen geen torsie op de last ontstaat. Er moet dus parallel worden gestropt. Ook dient te worden gecontroleerd dat de opening van elke strop zich tot een buitenhoek van 60° kan instellen. Dubbel: Het hijsgereedschap wordt hierbij onder de last doorgevoerd en met beide einden in de lasthaak gehangen. In het algemeen wordt deze wijze van aanslaan met 2 stroppen paarsgewijs uitgevoerd. Deze methode is ongeschikt voor losse bundels. Meersprongen: Bij de berekening van meersprongen is er van uitgegaan dat alle parten worden gebruikt. In de praktijk komen ook situaties voor waarbij dit niet het geval is (bijv. van een viersprong worden slechts twee parten gebruikt). De werklast moet in die gevallen worden gereduceerd. De parten die niet worden gebruikt mogen niet los blijven hangen, omdat dit gevaar voor ongewild vasthaken veroorzaakt. Door de niet gebruikte haken in de topschalm te hangen is dit gevaar te voorkomen. Bij meersprongen moeten de haken steeds met de punt naar buiten wijzen. Bij het gebruik van meersprongen (geheel of gedeeltelijk) speelt de symmetrie van de belasting een belangrijke rol. E.e.a. is afhankelijk van de lengte per part in combinatie met het zwaartepunt van de last. • Als bij meersprongen de afzonderlijke parten onder verschillende buitenhoeken

staan, treedt de grootste belasting op in het part met de kleinste buitenhoek. Is de buitenhoek van een part 0º dan hangt de gehele last in dat ene loodrechte part.

• Als bij meersprongen de last minder dan 80% van de werklast van het hijsgereedschap bedraagt en de buitenhoek kleiner is dan 15° bij 3- en 4- sprongen en de binnenhoeken onderling niet meer dan 15° verschillen dan kan de belasting als symmetrisch worden beschouwd. Is aan één of meer van deze voorwaarden niet voldaan dan is de belasting als asymmetrisch te beschouwen en mag de belasting van het hijsgereedschap slechts 50% van de WLL bedragen.

9.2 Omgevingsinvloeden

Temperatuur De invloed van de omgevingstemperatuur is van belang indien het hijsgereedschap hieraan zo lang wordt blootgesteld dat de temperatuur van het hijsgereedschap zelf hierdoor wordt beïnvloed. De hierna gegeven grenzen gelden daarom voor de temperatuur van het hijsgereedschap zelf. Staalkabel De temperatuurgrenzen voor staalkabel worden in belangrijke mate bepaald door het staalkabelvet. Bij normale vetting zijn staalkabels te gebruiken van -20°C tot +100°C. Bij toepassing van speciale vetten kunnen deze grenzen iets worden verruimd.


Kunststof hijsbanden Hijsbanden mogen niet buiten het temperatuurgebied van -40°C tot +100°C worden gebruikt. Natte hijsbanden die zijn bevroren mogen nooit worden gebruikt. Kettingen Voor kettingen worden de temperatuurgrenzen bepaald door de materiaalklasse. Bij overschrijding van die grenzen kan door reductie van de WLL nog met het kettingwerk worden gewerkt. Onderstaande tabel geeft de waarden voor de verschillende klassen.

Temperatuurgrenzen in °C: Werklastpercentage in % per materiaal klasse: Minimum Maximum Klasse 2 Klasse 4 Klasse 5 Klasse 8

-40 -20 0 100 100 100 -20 -10 50 100 100 100 -10 0 75 100 100 100 0 100 100 100 100 100 100 150 75 100 100 100 150 200 50 100 100 100 200 250 30 100 75 90 250 300 0 100 75 90 300 400 0 75 50 75 400 475 0 50 0 0 475 hoger 0 0 0 0 Chemische invloeden De invloed van chemische stoffen in gasvorm of vloeibaar is op de diverse hijsgereedschappen zeer verschillend. Staalkabels Sterke zuren tasten het staaldraad aan en hebben daardoor veel invloed op de sterkte van de staalkabel. Zwakkere zuren en zouten veroorzaken een sterk corrosief milieu waardoor het onbeschermde draadmateriaal door corrosie zal worden aangetast. Door de draden te verzinken is de weerstand tegen corrosie te verbeteren. Kunststof hijsbanden De sterkte van polyester hijsbanden wordt aangetast door sterke zuren en logen. De sterkte van nylon hijsbanden wordt aangetast door geconcentreerde basen. Beide kunststoffen kunnen niet tegen cresol en fenolverbindingen. Kettingen Hijskettingen van klasse 8 mogen niet aan chemische invloed worden blootgesteld. Zuren en basische dampen (logen) kunnen brosheid en scheurvorming veroorzaken. Hijskettingen mogen niet zonder toestemming van de fabrikant worden vuurverzinkt of een galvanische bewerking ondergaan. Hijskettingen van de kwaliteitsklasse 4 kunnen bij chemische invloeden worden ingezet. Indien door de fabrikant geen nadere richtlijnen zijn gegeven gelden de volgende voorwaarden: reductie van de WLL met 50%, direct na gebruik met schoon water afspoelen, dagelijkse controle voorafgaand aan gebruik. Voor de toepassing van hijskettingen van klasse 2 en 5 bij chemische invloeden, is overleg met de fabrikant noodzakelijk.


Andere invloeden Combinaties van invloeden, zoals hoge temperatuur tezamen met chemische invloeden vragen extra aandacht. In die gevallen dient de fabrikant te worden geraadpleegd. Opslag en onderhoud Hijsgereedschappen dienen na gebruik op een geschikte plaats te worden opgeslagen. Zij mogen niet op de vloer blijven liggen, om beschadigingen te voorkomen. Opslag kan bij voorkeur door ze vrij van de grond op te hangen. De ruimte waarin zij worden opgeslagen dient goed geventileerd, droog en niet te warm te zijn. Staalkabels, kettingen en andere stalen hijsgereedschappen Dienen als zij voor langere tijd niet worden gebruikt tegen corrosie te worden beschermd. Bij verontreiniging met sterk slijtageverhogende stoffen (zand, borax e.d) of agressieve chemische stoffen (zuren e.d.) dienen deze met zoet water te worden afgespoeld. Zo nodig dienen zij daarna opnieuw tegen corrosie te worden beschermd. Kunststof hijsbanden Mogen niet voor langere tijd aan zonlicht worden blootgesteld. Hijsgereedschappen die door gebruik sterk zijn vervuild met stoffen die schade kunnen veroorzaken aan het gereedschap, dienen voor hergebruik te worden gereinigd. Sterk slijtageverhogende stoffen, zoals zand en cement die tussen de vezels zijn gedrongen, kunnen vaak moeizaam worden verwijderd. Is grondige reiniging niet mogelijk dan moeten de banden worden afgekeurd. Alle hijsgereedschappen dienen regelmatig (tenminste 1 x per jaar) door een deskundige te worden geïnspecteerd. Afhankelijk van de aard van het gebruik (ruwheid of intensiteit) moet deze periode worden verkort. Als bij een gebruiker twijfel bestaat t.a.v. de gebruikstoestand van een hijsgereedschap dan dient dit buiten gebruik te worden gesteld en aan een keuring (beproeving) door een deskundige te worden onderworpen. Afkeurcriteria Hijsgereedschappen die één of meerdere van de volgende gebreken vertonen dienen direct te worden afgekeurd: • aanduiding van identiteit zoals WLL, materiaalkwaliteit en fabrikant, niet (meer)

aanwezig; • blijvende vervorming van enig onderdeel; plastische vervorming van de

oorspronkelijke vorm veroorzaakt ontoelaatbare vermindering van de materiaalsterkte;

• slijtage met als gevolg een vermindering van de diameter of dikte met 10% of meer; • bij kettingwerk en andere stalen hijsgereedschappen: uitwendige beschadigingen

zoals kerven, inkepingen, groeven, scheuren of barsten, overmatige roestvorming en verkleuring door warmte;

• bij staalkabels: uitwendige beschadigingen zoals draadbreuken, strengbreuk, overmatige roestvorming en vervorming waarbij de kabelkern niet meer zijn centrale positie in de kabel inneemt;

• bij hijsbanden: uitwendige beschadigingen zoals insnijdingen, kantbeschadigingen met als gevolg een vermindering van de bandbreedte van 10% of meer. Daarnaast kapotte dragende stiksels, chemische aantasting (bijvoorbeeld door verf), inbrandingen door lasspetters en warmteschade.


In geval van twijfel dient te allen tijde het hijsgereedschap buiten bedrijf te worden gesteld en aan een deskundige ter keuring worden aangeboden. Reparatie Reparaties aan hijsgereedschappen mogen alleen door deskundigen worden uitgevoerd. Elk vervangend onderdeel moet voldoen aan de betreffende Europese norm of aan de geldende Nederlandse norm. Als een vervormd onderdeel van een samenstel moet worden vervangen dient rekening te worden gehouden met mogelijke overbelasting van het gehele samenstel. Vervanging van het gehele part, waarvan het vervormde onderdeel deel uit maakt, is dan op zijn minst noodzakelijk. Kettingwerk en andere stalen hijsgereedschappen Laswerkzaamheden aan kettingwerk en hijsgereedschappen mogen alleen worden uitgevoerd door deskundigen die daartoe door de fabrikant zijn gemachtigd. Zij moeten in staat zijn het kettingwerk of hijsgereedschap een geëigende warmtebehandeling te laten ondergaan. Kettingwerk en stalen hijsgereedschappen dienen na reparatie te worden herbeproefd. Staalkabels, kunststof hijsbanden en rondstroppen Aan deze losse onderdelen kan niet worden gerepareerd. Beschadigingen van de hoes bij ronde polyester stroppen kunnen hooguit worden afgedekt door een los hoesje nadat geconstateerd is dat er geen garens zijn beschadigd.

9.3 Checklist gebruikshandleiding hijsbanden Gebruikshandleidingen voor hijsbanden die door fabrikanten / leveranciers worden verstrekt aan de gebruiker dienen in de Nederlandse taal te zijn. Met als basis de gegevens vermeld in de normen NEN-EN 1492-1 en NEN-EN 1492-2, is deze checklist opgesteld. Gebruikshandleidingen voor hijsbanden dienen praktisch bruikbare informatie te bevatten. Tenminste de volgende onderwerpen dienen te worden behandeld: Aanwijzingen voor veilig gebruik • werklastaanduiding; • invloed diverse aanslag methodes op optredende belasting; • toepassing juiste verbindingsmiddelen. Waarschuwingen nadelige invloeden bij gebruik • vervorming van de doorsnede; • inwerking chemische stoffen; • omgevingstemperatuur; • invloed slijtage; • invloed scherpe hoeken; • invloed wrijving (warmte schade); • invloed schokbelasting; • eisen aan opslag.


Periodieke controles • frequentie; • rapportage. Afkeurmaatstaven • vuil; • chemische aantasting; • slijtage; • beschadiging / insnijding; • warmteschade; • identificatiegegevens ontbreken; • las- of brandschade.


10 Merken van hijsgereedschappen (Rev. 7) Hijsgereedschappen dienen te zijn voorzien van merken, omdat de veiligheid tijdens gebruik hiervan kan afhangen. Volgens de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG hijsgereedschappen door de fabrikant tenminste van de volgende merken te worden voorzien: • werklast (WLL); • fabrikantenmerk; • CE- merk; • materiaalaanduiding. Opmerkingen: Voor hijsgereedschappen die staalkabel- of touwwerkcomponenten bevatten waarop de boven omschreven merken niet kunnen worden aangebracht, moeten de merken op een plaat of met een ander stevig middel op het gereedschap zijn aangebracht Daarnaast wordt in de diverse EN-normen voorgeschreven welke gegevens verder moeten worden aangegeven. Van belang hierbij is dat hijsgereedschappen moeten zijn voorzien van een Traceabilitycode (serie-/productienummer). Voor meer gedetailleerde informatie wordt verwezen naar het hoofdstuk over het betreffende artikel. Indien de werklast van het hijsgereedschap afhankelijk is van de hoek waaronder het wordt toegepast (verschillende lastfactoren), dan dienen in de gebruiksaanwijzing alle mogelijkheden te zijn vermeld. Voorbeeld: Op een kettingviersprong dient in ieder geval de maximale werklast bij een buitenhoek van 45°-60° te worden aangegeven, maar te vens de maximale werklast bij een buitenhoek van 0°-45°. Per product of productgroep is in de werkvoorschriften gedetailleerd aangegeven welke merken voorts dienen te zijn aangegeven. In dit hoofdstuk worden aanwijzingen gegeven voor de te gebruiken methoden zowel bij nieuwlevering als na keuring. Het merken van hijsgereedschappen kan op diverse manieren worden uitgevoerd. Voorop dient te staan dat de aangebrachte merken zoveel mogelijk onuitwisbaar dienen te zijn. Merken dienen daarnaast te zijn aangebracht op een zodanige plaats dat de sterkte van het hijsgereedschap niet wordt aangetast en veilig gebruik gewaarborgd blijft. In aanmerking hiervoor komen het aanbrengen van: • jaarkleuren; • inslagmerken en -letters of ingegraveerde merken of letters; • sjabloon- of plakletters; • merkplaten; • etiketten; • signaalkleuren.

10.1 Jaarkleuren

Het gebruik van jaarkleuren wordt ten zeerste aanbevolen om aan te geven dat het betreffende hijsgereedschap in dat jaar is geleverd of geïnspecteerd.


Het verdient daarbij om veiligheidsredenen de voorkeur om één systeem van jaarkleuren te hanteren. Door de EKH is gekozen voor het onderstaande door de IMO (International Maritime Organisation) gehanteerde kleursysteem.

Jaarkleuren IMO (International Maritime Organisatio n) Bruin 2004 2010 2016 Blauw 2005 2011 2017 Geel 2006 2012 2018 Rood 2007 2013 2019 Zwart 2008 2014 2020 Groen 2009 2015 etc.

Om zoveel mogelijk ruimte te bieden om deze kleuren te laten afwijken van de in de werkomgeving gebruikte kleuren, zijn voor de jaarkleuren geen RAL-kleuren vastgelegd. Beschikt de klant over een eigen kleursysteem dan is het mogelijk om van dit kleursysteem af te wijken en het door de klant voorgeschreven systeem toe te passen.

10.2 Inslag- en ingegraveerde merken De inslag- en ingegraveerde merken dienen zoveel mogelijk op een plaats te worden aangebracht die niet onderhevig is aan slijtage of hoge materiaalspanningen. Om eventuele kerfwerking te voorkomen dienen de slagletters en -cijfers enigszins afgerond te zijn.

10.3 Sjabloon- of plakletters

Het merken van grotere hijsgereedschappen, zoals hijsjukken, werkbakken etc. dient met grotere letters en cijfers te worden uitgevoerd, omdat hier de leesbaarheid op grotere afstand belangrijk is. De gebruikte letters en cijfers dienen in met de ondergrond contrasterende kleur (bij voorkeur zwart of wit) te worden uitgevoerd.

10.4 Merkplaten

Merkplaten voorzien van ingegraveerde cijfers en letters kunnen worden uitgevoerd van diverse materialen. Goed bruikbaar zijn gelaagd kunststof, aluminium, koper, brons of RVS. De materiaalkeuze hangt af van de omgeving waarin het hijsmiddel wordt gebruikt en is vaak voorgeschreven door de klant (gebruiker). De bevestiging van de merkplaat dient zo te worden gekozen dat deze eveneens voldoet aan het beoogde gebruiksdoel. Voorkomen dient te worden dat de last aan de labelbevestiging wordt aangeslagen.

10.5 Etiketten

Etiketten of labels worden gebruikt voor flexibele hijsgereedschappen en dienen te zijn vervaardigd van sterk en slijtvast materiaal. Het aanbrengen van etiketten en labels dient zodanig te gebeuren dat de sterkte van het hijsgereedschap niet vermindert. Het wijzigen van etiketten dient zodanig te gebeuren dat de nieuw aangebrachte gegevens onuitwisbaar zijn.


10.6 Signaalkleuren Het verdient om veiligheidsredenen de voorkeur om hijsgereedschappen en -werktuigen te voorzien van een met de omgeving contrasterende kleur. Daarnaast moeten zware en volumineuze gereedschappen waarbij gevaar van beknelling of verwonding voor personen reëel aanwezig is, worden voorzien van signaalkleuren. De signaalkleuren moeten tenminste worden aangebracht op de uiteinden, hoeken of kanten die het beknellingsgevaar kunnen veroorzaken.

De signaalkleuren die moeten worden gebruikt zijn zwarte en gele of rode en witte strepen, waarbij de kleuren om en om volgens een 50/50 verdeling zijn aangebracht. De strepen moeten onder een hoek van 45° zijn aangeb racht. De breedte van de strepen mag aan de grootte van het gereedschap worden aangepast, doch dient tenminste 20 mm te zijn.

10.7 Grootte van cijfers en letters

De cijfers en letters die worden gebruikt voor de diverse voorgeschreven merken dienen volgens onderstaande tabel, afkomstig uit de “Code for lifting appliances in marine environment” van Lloyd's Register of Shipping, te worden uitgevoerd. Tabel afmetingen van de cijfers en letters

Onderdeel Middenlijn van het onderdeel in mm.

WLL van onderdeel in ton.

Afmeting merk in mm.

Kettingen, schalmen, ringen, sluitingen, oogbouten etc.

Onder 12,5 12,5 - 26 boven 26

vanaf 1 3,0 4,5 6,0

Driehoeksplaten, staalkabel eindverbindingen, haken en blokken.

Tot 2 2 tot 8 boven 8

3,0 4,5 6,0

Hijsjukken, spreaders, hijsframes

Alle Minimum 75

10.8 Kettingwerk

Kettingen worden over het algemeen niet ingeslagen, met uitzondering van grote kettingmaten. Omdat kettingen vrijwel altijd in samenstellen worden toegepast, vindt het merken op een daarvoor geschikt (meestal het grootste) onderdeel van dit samenstel plaats.

Voorbeelden Takelketting: merken op hijshaak /-blok of op speciale merkplaat aan de laatste schalm. Stropkettingen /-lengen en 2-, 3- en 4-sprongen: op de topschalm. Daar een registratiemerk slechts eenmalig gedurende de gebruiksduur wordt afgegeven dient dit tijdens de periodieke inspectie en tijdens de keuring te worden gecontroleerd en zonodig ververst (beter leesbaar maken). Het uitslijpen van de schalm geeft plaatselijk een verzwakking van de doorsnede en wordt dan ook afgeraden.


Het verdient te allen tijde aanbeveling om ter voorkoming van schade of verzwakking aan de topschalm de merken aan te brengen op een stalen plaatje 5-, 6- of 8-kantig volgens NEN-EN 818. Losse kettingwerkonderdelen zoals schalmen, sluitingen, haken, ringen, wartels en oogbouten /-moeren dienen apart van inslagmerken te worden voorzien.

10.9 Staalkabels

Merken dienen duidelijk en onuitwisbaar te zijn aangebracht op zodanige plaats dat veilig gebruik gewaarborgd blijft. Over het algemeen kunnen de merken worden aangebracht in de eindverbindingen. Andere methoden (busje of merkplaat) zijn eveneens toegestaan. Een meegeslagen merklint of merkdraad geeft aanwijzing omtrent de fabrikant.

10.10 Bijzondere hijsgereedschappen Hiertoe worden gerekend: platenklemmen, balkenklemmen, hijsklemmen en hijstangen, laadvorken en C-haken, hefmagneten en vacuüm hijsgereedschappen. Op deze artikelen kunnen de merken worden aangebracht door direct inslaan in het materiaal. Ter wille van de duidelijkheid verdient het de aanbeveling om de merken dan met contrasterende verf te markeren. Ook kan gebruik worden gemaakt van een ingeslagen of gegraveerde merkplaat die door middel van popnagels wordt bevestigd. De wijze van merken is verder gelijk aan die van kettingwerk.

10.11 Hijsbanden Op elke hijsband moet een etiket zijn aangebracht. De kleur van het etiket dient overeenkomstig NEN-EN-1492-1 en –2 de materiaalsoort aan te duiden. De onuitwisbaarheid van de op het etiket aangebrachte merken en gegevens verdient grote aandacht. In feite dient de bandfabrikant de leesbaarheid voor de bandlevensduur te garanderen! Eventuele door de klant vereiste merken dienen bij voorkeur op het bestaande etiket te worden aangebracht. Indien dit niet mogelijk is, kan een extra label aan het bestaande etiket worden genaaid of gelijmd. Ook is het mogelijk om een extra eindloos genaaid label om de lus aan te brengen. Hierbij dient een niet te grote opening te worden toegepast, zodat aanslaan in de label praktisch niet mogelijk is. In geen geval mag door de band of lus heen geniet of genageld worden. Merken van de band bij voorkeur niet uitvoeren met verf of inkt.

10.12 Touwwerk

In touw dat wordt toegepast voor hijsdoeleinden moet een merklint zijn meegeslagen waarop vermeld: • fabrikant (naam of merk); • trosnummer. Touw kan bovendien volgens de norm NEN 3303 zijn voorzien van merkgarens. Eventueel door de klant vereiste merken kunnen worden aangebracht op een koperen busje of kunststof bandje of hoesje dat om het touw wordt geschoven.


10.13 Blokken Op blokken kunnen de merken worden aangebracht door inslaan van het blok op het beslag of wang. Ter wille van de duidelijkheid dient het merken plaats te vinden op een schoongeslepen vlak en met contrasterende verf rechthoekig te worden gemarkeerd. Onderblokken met WLL tot 20 ton moeten in ieder geval in een, ten opzichte van de omgeving, contrasterende kleur zijn geschilderd. Onderblokken met WLL van 20 ton en hoger moeten zijn voorzien van signaalkleuren door het aanbrengen van zwarte strepen op gele achtergrond, waarbij het geel tenminste 50% van het oppervlak moet beslaan.

10.14 Spanschroeven

Op spanschroeven kunnen de merken worden aangebracht door inslaan in het huis.

10.15 Hand-kettingtakels /rateltakels e.d. Elektrische- / pneumatische kettingtakels Staalkabeltakels Hydraulische vijzels Dommekrachten Lieren Loopkatten

Deze artikelen worden gemerkt met behulp van een merkplaatje dat wordt ingeslagen of gegraveerd. Het aanbrengen van het plaatje moet op een niet kwetsbare plaats gebeuren en kan gebeuren door lijmen of nagelen.

10.16 Hijsjukken, traversen, evenaars en werkbakken Op deze artikelen moeten de merken met een letter- en cijferhoogte van minimaal 75 mm duidelijk leesbaar en onuitwisbaar met plak - of sjabloonletters zijn vermeld. Beproevingsdatum en keuringsmerk kunnen rechtstreeks in het artikel of op een daarop aangebrachte merkplaat worden ingeslagen. Werkbakken moeten van signaalkleuren zijn voorzien door de onderrand zwart /geel-gestreept te schilderen, waarbij geel tenminste 50% van het oppervlak moet beslaan.

10.17 Vorkheftrucklepels

Het merken van heftrucklepels vindt plaats door middel van inslagletters en -cijfers op de boven- of zijkant van het verticale gedeelte.


11 Certificaten (Rev. 7) De in de diverse hoofdstukken genoemde certificaatformulieren zijn de EKH-formulieren. Het zijn elektronisch vervaardigde formulieren die worden uitgegeven door uitgeverij Sdu. De modellen zijn vastgelegd in dit hoofdstuk van deze werkvoorschriften. EKH-leden zijn verplicht de Sdu-certificaatformulieren en de voorgeschreven tekstmodellen toe te passen voor door hen te leveren producten en diensten. Er zijn 5 verschillende formulieren, te weten: • Certificaat hijsmiddelen • Certificaat staalkabels • Certificaat hijsbanden • Fabrikantenverklaring hijsmiddelen • Keuringsrapport hijsmiddelen 3.1.B volgens NEN-EN-10204

11.1 Certificaat formulieren CERTIFICAAT HIJSMIDDELEN (zie blz. 11-5)

CERTIFICAAT STAALKABELS (zie blz. 11-6) CERTIFICAAT HIJSBANDEN (zie blz. 11-7) Gebruik bij nieuw levering De certificatenformulieren zijn tevens fabrikantenverklaring (model II-A volgens de EG-Machinerichtlijn) en zijn daarom bij nieuw leveringen zonder meer te gebruiken. De fabrikant/ samensteller is immers verplicht om bij nieuw levering van een stuk hijsgereedschap, een fabrikantenverklaring (model II-A volgens de EG-Machinerichtlijn) mee te leveren. Deze verklaring dient door de eigenaar van het hijsgereedschap te worden bewaard, zolang het gereedschap door hem wordt gebruikt. De Arbowet verplicht het bezit van ‘een bewijsstuk’, waarop onderzoeken en beproevingen zijn vermeld. Dit is het ‘certificaatdeel’ van het formulier en omdat deze verplichting ook geldt na uitvoering van de periodieke inspecties, is de achterzijde van de certificaten voorzien van voorbedrukte kolommen waarin de uitgevoerde inspecties kunnen worden afgetekend. De koppeling van deze verklaringen op één formulier levert een herkenbaar certificaat van de EKH en een eenduidige opmaak van de II-A-verklaring. Gebruik bij herkeuring Herkeuring van een hijsmiddel (definitie van keuring volgens Arbobesluit art. 7.2a: onderzoek of beproeving) betekent dat een deskundige beoordeelt of het hijsmiddel (nog) voldoet aan de daarvoor geldende eisen. Omdat de EG-Arbeidsmiddelenrichtlijn voorschrijft dat hijsmiddelen vanaf 5 december 2002 moeten voldoen aan de elementaire veiligheidseisen zoals gesteld in de Machinerichtlijn, is ook hiervoor de combinatie certificaat / II-A-verklaring te gebruiken. Voor een gebruikt stuk hijsgereedschap dient daarom na reparatie, herkeuring of bij het zoek raken van het originele certificaat, een nieuw certificaat / II A verklaring te worden afgegeven. De herkeuring en / of herbeproeving krijgt door deze koppeling, indien uitgevoerd door een erkend keurbedrijf duidelijk meerwaarde. Het keurbedrijf treedt daarbij op namens de (originele) fabrikant, waarbij de II-A-verklaring alleen dan kan worden afgegeven indien van alle afzonderlijke onderdelen van het hijsgereedschap bekend is door wie dit is geproduceerd of geleverd (traceability).


Het keurbedrijf dat een keuring c.q. herbeproeving uitvoert op een gebruikt stuk hijsgereedschap, moet zekerstellen wie de fabrikant is van het hijsgereedschap, omdat deze fabrikant met naam en adres ook na herkeuring op de gecombineerde certificaat/ II-A-verklaring moet worden vermeld. Is de herkomst van het hijsgereedschap niet te achterhalen (fabrikant niet bekend en documentatie ontbreekt), dan kan het keurbedrijf zich opstellen als fabrikant van het hijsgereedschap. Dit betekent dat hij opnieuw een technisch dossier moet opstellen waarin onder meer de toegepaste materiaalsoorten en normen staan vermeld en via tekening en berekening de constructie bekend en gecontroleerd moeten zijn. Het keurbedrijf kan dan, als alle gegevens bekend zijn, een certificaat/ II-A-verklaring afgeven en een CE merk aanbrengen. Het spreekt voor zich deze procedure een dure en vaak moeizame operatie kan zijn.

11.2 Overige formulieren

FABRIKANTENVERKLARING HIJSMIDDELEN (zie blz. 11-8) Gebruik bij nieuw levering Wordt een nieuw inkompleet hijsmiddel of een onderdeel van een hijsmiddel geleverd, door een EKH-bedrijf, zonder dat dit is onderzocht of beproefd dan kan alleen een fabrikantenverklaring worden afgegeven.

KEURINGSRAPPORT HIJSMIDDELEN (zie blz. 11-9) Gebruik bij herkeuring In de praktijk blijkt vaak bij herkeuring van hijsmiddelen dat de originele formulieren (certificaat en/ of fabrikantenverklaring) zoek zijn geraakt. De eigenaar van het hijsmiddel dient echter toch te worden voorzien van een nieuw bewijsstuk. Is de herkomst van het hijsgereedschap niet te achterhalen (fabrikant niet bekend en documentatie ontbreekt), dan moet het keurbedrijf ten minste beoordelen of dit hijsgereedschap voldoet aan de elementaire veiligheidseisen van de EG-Machinerichtlijn. De eigenaar van een hijsgereedschap, tevens de klant van het keurbedrijf, kan besluiten gezien de kosten die verbonden zijn met het opstellen van een nieuwe II-A-verklaring, een keuring met herbeproeving van zo’n hijsgereedschap voldoende te vinden. Dan kan alleen een keuringsrapport hijsmiddelen worden afgegeven.

11.3 Invulling formulieren

Voor alle in de EKH-Werkvoorschriften genoemde hijsen hefmiddelen geldt: worden deze geleverd (nieuw of na keuring) aan de gebruiker dan moet een certificaat of ander formulier worden meegeleverd, volgens in de voorschriften genoemde modellen.

Van belang hierbij is dat de gebruiker van het hijs- of hefmiddel (dat is degene die

eigenaar is en zelf het middel gebruikt of laat gebruiken door derden) een wettelijk bewijs in handen heeft dat het artikel voldoet aan de geldende nationale voorschriften. Certificaten moeten correct en zo volledig mogelijk zijn ingevuld. Per hijs- of hefmiddel staat in de Werkvoorschriften aangegeven welk formulier moet worden gebruikt en welke gegevens tenminste daarop moeten worden vermeld.


Om een correcte invulling te verkrijgen worden hieronder enkele voorbeelden genoemd waarbij in de praktijk nog wel eens foutieve gegevens worden ingevuld. De correcte invulling hiervan is:

• Certificaatnummer : het in het EKH-bedrijf gehanteerde (unieke) nummer. • Registratiemerk en -nummer : het door de leverancier (EKH-bedrijf)

aangebrachte unieke nummer. • Afmetingen : nominale afmetingen vermelden, bijv. voor takels de hijshoogte. • Afwerking oppervlakte : bijv. poedercoating, lak, thermisch verzinkt etc.. • Toegepaste proefbelasting(en) eventueel per onderdeel aangegeven. • Gebruiksfactor : voor takels, lieren, loopkatten en div. hijsgereedschappen

niet van toepassing. • Toepassing : bijv. hijsen, sjorren heffen, etc. • Hijsmiddel vervaardigd volgens norm : bijv. zoals opgegeven door de

fabrikant, het liefst een geharmoniseerde norm maar kan ook zijn fabrikantennorm. Ook kan hier worden verwezen naar de EKH-werkvoorschriften, omdat daarin de gehanteerde normen per item zijn vermeld. Deze indirecte verwijzing is toegestaan!

• Naam en adres fabrikant : naam, plaats van vestiging en land is hier voldoende.

Het is toegestaan om, eventueel op verzoek van de klant, extra gegevens op de certificaten te vermelden. De lay-out mag daarbij niet worden gewijzigd! Indien één van de gegevens niet van toepassing op het betreffende hijs- of hefgereedschap dan dient dit te worden opengelaten.


11.4 Belang van certificaten/ fabrikantenverklaring Fabrikanten- of II-A-verklaringen (volgens de EG-Machinerichtlijn) die door de fabrikant, of zijn binnen de EG gevestigde en door hem gemachtigde handelaar, worden afgegeven zijn bedoeld om vrij handelsverkeer binnen de EG mogelijk te maken. De fabrikant of zijn gemachtigde verklaart daarin dat zijn product voldoet aan in de EG-Richtlijnen gestelde minimum veiligheidseisen. De verklaringen zijn van belang in het kader van de EG-Richtlijn Productaansprakelijkheid (Richtlijn PA). Bij gebreken aan het product is het van belang dat kan worden bewezen wie de fabrikant (of samensteller) is, door de merktekens op het product en de erbij behorende formulieren (verklaringen en / of technisch dossier). Indien in geval van aansprakelijkheidstelling het ‘spoor’ vanaf het product ‘stokt’ bij een tussenhandelaar geldt voor deze de volledige aansprakelijkheid voor het product. De EKH-certificaten zijn een combinatie van certificaat en II-A-verklaring. Deze combinatie is in veler belang.

Enerzijds voorziet het de eindgebruiker van zijn in de nationale wet voorgeschreven bewijsstuk (het certificaat) en geeft het de eindgebruiker de mogelijkheid in geval van gebreken van het product direct het spoor van de aansprakelijkheidstelling op te pakken (verklaring EG-Machinerichtlijn). Anderzijds bezorgt het de leverancier (het EKH-lid) minder administratieve handelingen door het gebruik van één formulier. Diverse EKH-leden leveren hun producten aan gebruikers en vaak ook aan handelaren (die soms zelf EKH-lid zijn) zijn hiervoor meerdere mogelijkheden. Voor levering aan handelaren is een certificaat niet voorgeschreven maar moet wel een fabrikantenverklaring of een kopie daarvan worden meegeleverd. Dit betekent voor het EKH-bedrijf dat bij opdracht / aflevering zekerheid dient te bestaan of de artikelen aan de gebruiker dan wel aan een (tussen) handelaar worden geleverd. In onderstaand schema zijn de diverse mogelijkheden weergegeven. (Kortheidshalve is hierin de fabrikantenverklaring aangeduid met: II-A-verkl.). Hieruit blijkt tevens duidelijk de toegevoegde waarde bij leveringen door EKH-bedrijven aan de gebruiker.

11.5 Digitalisering van documenten

Digitalisering van documenten, formulieren etcetera is een proces dat niet meer te stoppen is in deze tijd. Daarom is door de EKH een systeem aanvaard waarbij, naast het verstrekken van papieren certificaten, tevens certificaten, keuringsresultaten (rapporten) en dergelijke digitaal beschikbaar mogen worden gesteld via Internet. Door een steeds groter deel van de klantenkring van de EKH-bedrijven wordt digitale vastlegging vereist. Met nadruk wordt er op gewezen dat het hier alleen gaat om de EKH-certificaatformulieren en de EKH keuringsrapporten, waarvan de modellen zijn

fabrikant/ importeur

EKH-lid cert+II-A-verkl II-A-verkl

II-A-verkl Handel

II-A-verkl EKH-lid cert+II-A-verkl Gebruiker

Gebruiker

Gebruiker II-A-verkl


opgenomen in deel 1 en deel 2 van de EKH werkvoorschriften Hijsgereedschappen (odh). Het EKH-kraankeuringsrapport en het EKH-kraanboek zijn niet in deze regeling opgenomen! Voor het digitaal beschikbaar stellen van EKH-certificaten en formulieren via Internet, moet aan navolgende voorwaarden worden voldaan. Certificaat bij nieuwleveringen Bij nieuwleveringen kan worden volstaan met het digitaal beschikbaar stellen van een certificaat met daarop de IIA-verklaring. Het papieren exemplaar (hardcopy) behoeft dus niet nog separaat worden toegezonden. Op Internet dient een kopie van het EKH-certificaat te verschijnen (pdf) dat normaal als hardcopy wordt verstrekt. Hierbij dienen dezelfde regels met betrekking tot opmaak en de inhoud van het Internetcertificaat te worden gehanteerd als bij een “normaal” certificaat. In de lay-out moet wel duidelijk worden aangegeven, dat het hier om een Internetcertificaat gaat. Het is toegestaan om het Internetcertificaat weer te geven zonder handtekening. Overige formulieren Voor overige EKH-formulieren (zoals fabrikantenverklaring, keuringsrapport hijsmiddelen) geldt hetzelfde als bij nieuwleveringen. Een exacte Internetkopie (pdf) van de voorgeschreven EKH formulieren dient op het Internet te verschijnen. Resultaten/registratie van Inspectie & Keuring In het huidige regime wordt meestal door een EKH-bedrijf de achterkant van een certificaat gebruikt om inspecties te registreren. Deze registratie mag worden vervangen door het tonen op het scherm van minimaal de volgende velden : - Certificaatnummer - Omschrijving H/H-middel - Laatste keurings- c.q. inspectiedatum - Resultaat van de keuring of inspectie (goedgekeurd/afgekeurd) Het keurbedrijf moet uiteraard indien gevraagd (bijv. tijdens een EKH-audit), in staat zijn aan te tonen dat de inspecties/keuringen zijn uitgevoerd. Dit kan door een getekende werkbon of iets dergelijks. Hiermee moet door derden kunnen worden vastgesteld wanneer welke inspecteur (paraaf of handtekening) de inspectie c.q. keuring van het betreffende hijsmiddel heeft uitgevoerd. Verstrekking hardcopy Door de EKH worden alleen EKH-formulieren (hardcopy) erkend die door een EKH-bedrijf zijn geprint op officieel EKH-certificaatpapier. Alle andere uitingsvormen zijn niet toegestaan.

11.6 Modellen Op de volgende pagina’s zijn de modellen van de diverse certificaat formulieren vastgelegd. Op pagina 11-10 is de achterzijde van alle EKH-certificaat formulieren vastgelegd.


Certificaat hijsmidd elen

CERTIFICAAT HIJSMIDDELEN CERTIFICATE OF HOISTING EQUIPMENT Ondergetekende verklaart namens zijn firma, dat onderstaande gegevens juist zijn en dat het omschreven hijsmiddel en alle gebruikte onderdelen overeenkomen met de bepalingen van de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG, bijlage II-A. Het samenstellen, het onderzoek en de beproeving is uitgevoerd door een bevoegd persoon onder zijn toezicht, volgens de EKH-Werkvoorschriften. The undersigned certifies on behalf of his company, that below particulars are correct and that the described hoisting equipment and the all used parts are according to the regulations of the EG-Machinery Directive 2006/42/EG, appendix II-A. The assembling, examination and test was carried out under his supervision by a competent person, according to the EKH-Code of practice.

Referentie klant: Reference customer

Certificaat nummer: Certificate number

Opdrachtnummer: Order number

Registratie merk en nummer: Distinguishing mark and number

Werklast in kg of T WLL : Working load limit Omschrijving : Description Afmetingen : Measurements Materiaal : Material Warmtebehandeling : Heat treatment Afwerking oppervlak : Surface finishing Sterkte Toegepaste proefbelasting(en) in kN PL : Strength Proofload applied Datum beproeving : Date of test Gebruiksfactor : Coeffficient of utilization Toepassing : Application Hijsmiddel vervaardigd volgens norm : Hoisting equipment manufactured according standard Kenmerk/Fabrieksnummer : Identification/Production number Naam en adres Fabrikant : Name and address of manufacturer Hijsmiddel geleverd aan : Hoisting equipment supplied to

Leveringsdatum Date of delivery

Naam en adres van leverancier Name and adres of supplier

Gegevens betreffende levering Note of delivery

Handtekening gemachtigde Signature of authorised person


Certificaat staalkab els

CERTIFICAAT STAALKABELS CERTIFICATE OF WIRE ROPES Ondergetekende verklaart namens zijn firma, dat onderstaande gegevens juist zijn en dat de omschreven staalkabel of het staalkabel samenstel overeenkomt met de bepalingen van de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG, bijlage II-A. Het samenstellen, het onderzoek en de beproeving is uitgevoerd door een bevoegd persoon onder zijn toezicht, volgens de EKH-Werkvoorschriften. The undersigned certifies on behalf of his company, that below particulars are correct and that the described wire rope or complete gear is according to the regulations of the EG-Machinery Directive 2006/42/EG, appendix II-A. The assembling, examination and test was carried out under his supervision by a competent person, according to the EKH-Code of practice.





Werklast in kg of T WLL : Working load limit _______________________________________________________________________________________________ Omschrijving : Description Afwerking van de kabeleinden : Confectioning of rope ends Overig gebruikte onderdelen samenstel : Other used parts of complete gear _______________________________________________________________________________________________ Afmetingen Nominale kabelmiddellijn : mm Dimensions Nominal wire rope diameter Lengte geleverde staalkabel : m Length of supplied wire rope Constructie Aantal strengen x aantal draden+ kernen : Construction Number of strands x number of wires+cores Slagrichting en slagwijze : Direction and type of lay Voorgevormd : Preformed Materiaal Treksterkteklasse : Material Tensile grade Afwerking draadoppervlak : Surface finishing of wires Sterkte Minimum breekkracht van de kabel in kN BL : Strength Minimum breaking strength of wire rope Toegepaste proefbelasting bij trekproef in kN PL : Proofload applied Datum beproeving : Date of test Toepassing : Application Staalkabel vervaardigd volgens norm : Wire rope manufactured according standard Kenmerk/Fabrieks/haspelnummer : Identification/Production number/reel number Naam en adres fabrikant : Name and address of manufacturer _____________________________________________________________________________________________________ Staalkabel geleverd aan : Wire rope supplied to






Certificaat hijsband en

CERTIFICAAT HIJSBANDEN CERTIFICATE OF WEBBING SLINGS

Ondergetekende verklaart namens zijn firma, dat onderstaande gegevens juist zijn en dat de omschreven hijsband of het hijsband samenstel overeenkomt met de bepalingen van de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG, bijlage II-A. Het samenstellen en het onderzoek is uitgevoerd door een bevoegd persoon onder zijn toezicht, volgens de EKH-Werkvoorschriften. The undersigned certifies on behalf of his company, that below particulars are correct and that the described webbing sling or complete gear is according to the regulations of the EG-Machinery Directive 2006/42/EG, appendix II-A. The examination and test was carried out under his supervision by a competent person, according to the EKH-Code of practice.





Werklast in kg of T WLL : Bandkleur : Working load limit Color of the sling _____________________________________________________________________________________________________ Omschrijving : Description Afwerking bandoppervlak : Surface finishing of sling Overig gebruikte onderdelen samenstel : Other used parts of complete gear _____________________________________________________________________________________________________ Afmetingen Gemeten breedte : mm Dimensions Measured width Gemeten dikte : mm Measured thickness Werkende lengte : m Working length Constructie Type band : Construction Type of sling Afwerking lussen : Finishing connection eyes Materiaal Band : Material Sling Stikgaren : Stitch yarn Sterkte Breekkracht van de hijsband in kN BL : Strength Breaking strength of webbing sling Gebruiksfactor : Coefficient of utilization Hijsband vervaardigd volgens norm : Webbing sling manufactured according standard Kenmerk : Traceability code Datum van fabrikage : Date of manufacture Naam en adres fabrikant : Name and address of manufacturer _________________________________________________________________________________ Hijsband geleverd aan : Webbing sling supplied to Leveringsdatum Date of delivery





Fabrikantenv erklaring h ijsmiddelen

FABRIKANTENVERKLARING HIJSMIDDELEN Verklaring nummer:

MANUFACTURERS DECLARATION OF HOISTING EQUIPMENT Declaration number Ondergetekende verklaart namens zijn firma, dat onderstaande gegevens juist zijn en dat het omschreven hijsmiddel en alle gebruikte onderdelen overeenkomen met de bepalingen van de EG-Machinerichtlijn 2006/42/EG, bijlage II-A. The undersigned certifies on behalf of his company, that below particulars are correct and that the described hoisting equipment and the all used parts are according to the regulations of the EG-Machinery Directive 2006/42/EG, appendix II-A. Hijsmiddel geleverd aan : Referentie klant: Hoisting equipment supplied to Reference customer Opdrachtnummer: Order number Omschrijving : Description Afmetingen : Measurements Aantal : Number Materiaal : Material Warmtebehandeling : Heat treatment Afwerking oppervlak : Surface finishing Sterkte Toegepaste proefbelasting PL : kN Strength Proofload applied Datum beproeving : Date of test Werklast WLL : t Working load limit Toepassing : Application Hijsmiddel vervaardigd volgens norm : Hoisting equipment manufactured according standard Kenmerk Registratie merk en nummer : Identification Distinguishing mark and number Naam en adres Fabrikant : Name and address of manufacturer






Keuring srappo rt hijsmidd elen

KEURINGSRAPPORT HIJSMIDDELEN REPORT OF EXAMINATION OF HOISTING EQUIPMENT Ondergetekende verklaart namens zijn firma, dat onderstaande gegevens juist zijn en dat het omschreven reeds in gebruik zijnde hijsmiddel is beproefd en onderzocht door een bevoegd persoon onder zijn toezicht, volgens de EKH-Werkvoorschriften. The undersigned certifies on behalf of his company, that below particulars are correct and that the described already used hoisting equipment was tested and examined by a competent person under his supervision, according to the EKH-Code of practice.


Verklaring nummer: Declaration number



Omschrijving : Description Werklast in kg of t WLL : Working load limit Afmetingen : Measurements Materiaal : Material Warmtebehandeling : Heat treatment Afwerking oppervlak : Surface finishing Sterkte Toegepaste proefbelasting in kN PL : Strength Proofload applied Datum beproeving : Date of test Gebruiksfactor : Coefficient of utilization Toepassing : Application

Eigenaar/ gebruiker van het hijsmiddel : Owner/ user of the hoisting equipment


Naam keuringsinstelling) Name testing company

Historische gegevens betreffende hijsmiddel Historical data of the hoisting equipment

Handtekening deskundige Signature of competent person


Gegevens kunnen met duidelijk handschrift worden ingevuld. Data may be filled in by clear handwriting.

Naam en adres van keurbedrijf Name and adres of examination company

Gegevens betreffende inspectie, levering, veranderingen of reparaties Data of examination, delivery, changes or repairs

Inspectiedatum Date of examinations

Firmastempel en handtekening deskundige Stamp of company and signature of competent person


12 Inspectie- en keuringstermijnen (Rev. 7)

In deze paragraaf wordt een algeheel overzicht gegeven van de door gecertificeerde EKH-bedrijven gehanteerde minimum termijnen van inspectie, keuring en beproevingen van hijsmiddelen. Zoals in de inleiding reeds vermeld komen deze overeen met de per product of productgroep opgegeven minimum termijnen. Alle genoemde termijnen zijn als minimum termijnen te hanteren maar dienen te allen tijden te worden aangepast (verkort) indien sprake is van zeer intensief of ruw gebruik, conform de door de fabrikant in de gebruikshandleiding opgenomen voorschriften. In onderstaand overzicht is indien er een keuring met beproeving moet worden uitgevoerd (zowel bij de jaarlijkse- als 4 jaarlijkse keuring) de toe te passen proeflast aangegeven in percentage groep.

Overzicht van inspectie - en keuringstermijnen hijsmiddelen (getallen voor rubriek verwijzen naar hoofdstuknumme rs)

Jaarlijkse Inspectie

Jaarlijkse Keuring en beproeving

4-Jaarlijkse Keuring en beproeving

Eenmalige certificering

bij nieuw leveren

13 Kettingwerk Kortschalmige ketting X X 200% Ketting stroppen X X 200% Ketting lengen X X 200% Eindloze ketting X X 200% Ketting meersprongen X X 200% Topschalmen en ringen X X 200% Verbindingsschalmen X X 200% D- en harpsluitingen X X 200% Oogbouten en –moeren X X 200% Transportringen X X 200% Wartels X X 200% Ketting samenstellen X X 200% Eindbeslag voor hijsbanden X X 200% 14 Haken (alle soorten,

gesmeed of samengesteld uit plaatmateriaal)

Laadvorken en C-haken X X 125 of 200% **)

Inkorthaken en –klauwen X X 200% Pijpenhaken X X 200% Kisthaken X X 200% Vat- of schenkelhaken X X 200% Balenhaken X X 200% Stelcon plaathaken X X 200% Containerhaken X X 200% Gieterijhaken X X 200% Karabijnhaken X X 200% Klephaken X X 200% Rijg- en glijhaken X X 200%

**) Zie betreffende hoofdstuk


Overzicht van insp ectie - en keuringstermijnen hijsmiddelen Jaarlijkse

Inspectie Jaarlijkse

Keuring en beproeving



bij nieuw leveren

Oog- en gaffelhaken X X 200% Veiligheidshaken X X 200% Jibhaak X X 200% Wartelhaak X X 200% Sliphaken X X 200% 15 Kraan -/stifthaken Enkele haak X X *) 200% Ramshoornhaak X X *) 200% 16 Staalkabels Stroppen en lengen X X Meersprongen X X Grommers X X Voorlopers X X Aangezette haken, ringen, etc. X X 200% Diverse sockets en draadhuizen X X Tuikabels X 17 Touwwerk Aangezette haken, ringen, etc. X X 200% 18 Hijsklemmen Balkklemmen X 150 of

200% **)

Platenklemmen X 200% Hijsklemmen X 125% Motorische hijsklemmen X 125% 19 Hefgereedschap en -werktuigen

Hydraulisch vijzels X X 110% Mechanische vijzels X X 150% Hefkussens X 150% Heftruckvorken X X 200% Hydraulische werkplaatskraan X 110% Hydraulisch pallettrucks X 110% 20 Hijsbanden Eindloze hijsbanden (rondstrop) X X Platte hijsbanden X X Hijsbanden van staaldraad X X 200% Aangezette haken, ringen etc. X X 200% 21 Magnetisch - en vacuüm

hijsgereedschap

Hijsmagneten X 200 of 300% **)

Vacuüm hefapparatuur ¼ jaar X 200% *) Alleen indien los genomen of los aangeboden ter keuring. **) Zie betreffende hoofdstuk


Overzicht van inspectie - en keuringstermijnen hijsmiddelen Jaarlijkse

Inspectie Jaarlijkse

Keuring en beproeving



bij nieuw leveren

22 Diverse hijsgereedschappen Hijsjukken X X 125 of

200% **) Stortgoedbakken X X 125 of

200% **) Voorzetapparatuur vorkheftrucks X X 125 of

200% **) Spanschroeven X X 200% 23 Personen werkbakken Werkbak voor hijswerktuig X X 125% Werkbak voor hefwerktuig X X 125% 24 Valbeveiligingsapparatuur Valgordels, vallijnen en karabijnhaken

X X

25 Blokken Blokken vast machineonderdeel X Blokken verwisselbaar uitrustingsstuk

X X 200%

26 Takels , lieren en loopkatten Handkettingtakels en rateltakels X 110 en

150% **)

Elektrische-/pneumatische kettingtakels

X 110 en 125% **)

Tirfortakels X 150% Handlieren X 150% Motorisch aangedreven lieren X 110 of

125% **)

Loopkatten X X 125 of 150% **)

27 Ondersteuningen en vaste ogen

Loopkatbanen en –balken X X 125% Puttings en plaatogen X X 125% Wand- en kolomzwenkkranen X X 125% Duwverrijdbare portaalkranen X X 125% 28 Heftafels Heftafels X 110% 29 Sjormiddelen Sjorbanden X Sjorkettingen X Sjorkabels X 30 Containers voor landgebruik Containers X X NDO 31 Afdaalmiddelen X Voor beproeven onderdelen gelden

de toepasselijke hoofdstukken **) Zie betreffende hoofdstuk

EKH-werkvoorschriften hijsgereedschappen Deel 1 Revisie 7 Pagina B - 1

Bij lage 1 Rapp ort Pen etrant Ond erzo ek (Rev. 7)

Rapport Penetrant onderzoek

Ordernr.

Rapportnr.

Paginanr.

Klant : Contractor : Adres : Bonnr. : Order : Teken.nr. : Contactpersoon : Plaats ond. : Object : Doel ond. : Onderzochte gedeelten : Datum ond. : Basismat. : Specific. -code : Lasmat. : Beoordeling Norm: Opp.toest. : Procedure nr. : Gegloeid : Opm. : Dikte mm :

Temperat.Object in o C: > 15 ⃞⃞⃞⃞ < 55/special: ⃞⃞⃞⃞ ……… o C

Fabrikaat : Methode : Type code Tijd in min. Kleur penetrant Spuit Vooraf schoon Fluorescerende pen Kwast Penetrant Emulgeerbare pen Dompel Emulgator M.b.v. oplosmidd.verwijderbare pen Gieten Oplosmi ddel Water afwasbare pen Ontwikkelaar U.V.-lampnr.: Type : Reinigen

Bijlage: Datum : Naam + handtekening onderzoeker: Toezicht van klant : Rapport gecontroleerd: _____________________________ Getypt r apport: ja / nee Taal N / E / D Aantal kop:


Bij lage 2 Rapp ort Magnetisch Onderzoek (R ev. 7)

Rapport Magnetisch onderzoek

Ordernr.

Rapportnr.

Paginanr.

Klant : Contractor : Adres : Bonnr. : Ordernr. : Teken.nr. : Contactpersoon : Plaats ond. : Object : Doel ond. : Onderzochte gedeelten : Datum ond. : Basismat. : Specificatiecode : Lasmat. : Beoordelingsnorm : Opp.toest. : Procedure nr. : Gegloeid : ja / nee Opmerkingen : Dikte mm :

Temp, Object in o C: ⃞⃞⃞⃞ 0>5 ⃞⃞⃞⃞ >50<60 ⃞⃞⃞⃞ 0>60

Apparatuur: Methode: Test Medium Ferrotest Nr. Elektroden Amps Nat Yoke Tiede Nr. Spoel Ampturns Droog Yoke Magnaflux Nr. Centrale Geleid Amps Kleur Perm. Magnets Nr. Stroom door object Amps Fluoresc. Calibratie controle, DC ⃞⃞⃞⃞ AC ⃞⃞⃞⃞ Fabrikaat

Vervaldatum : Contrastverf Ja ⃞⃞⃞⃞ Nee ⃞⃞⃞⃞

Gedémagnetiseerd Ja ⃞⃞⃞⃞ Nee ⃞⃞⃞⃞

Bijlage: Datum : Naam + handtekening onderzoeker: Toezicht van klant : Rapport gecontrolee rd: _____________________________ Getypt rapport: ja / nee Taal N / E / D Aantal kop:


Bijlage 3 Bijzondere eisen te waterlating (Rev. 7) 1.4 Een tewaterlatingsmiddel moet zo zijn ingericht dat het vanaf een plaats aan dek en vanaf één plaats in het groepsreddingmiddel of de hulpverleningsboot door een persoon in werking gesteld kan worden; het groepsreddingmiddel en de hulpverleningsboot moet zichtbaar zijn voor degene die het tewaterlatingsmiddel aan dek bedient. 1.5 Ieder tewaterlatingsmiddel moet zo zijn geconstrueerd dat er een minimum aan onderhoud nodig is. Alle onderdelen die regelmatig onderhoud door de bemanning behoeven, moeten goed bereikbaar en gemakkelijk te onderhouden zijn. 1.6 De lierremmen van het tewaterlatingsmiddel moeten sterk genoeg zijn om: 1.6.1 een statische beproeving te doorstaan met een proefbelasting van ten minste 1,5 maal de maximale werkbelasting; en 1.6.2 een dynamische beproeving te doorstaan met een proefbelasting van ten -minste 1,1 maal de maximale werkbelasting bij de maximale afviersnelheid. 1.7 Een tewaterlatingsmiddel met toebehoren, met uitzondering van de lierremmen, moet sterk genoeg zijn om een statische beproeving met een proefbelasting van ten minste 2,2 maal de maximale werkbelasting te doorstaan. 1.8 Structurele onderdelen en alle blokken, lopers, ogen, sluitingen, bevestigingen en alle andere benodigdheden die verband met het te water laten worden gebruikt, moeten zijn ontworpen met een minimum veiligheidsfactor gebaseerd op de vastgestelde maximum werkbelasting en de treksterkte van het materiaal dat voor de constructie werd toegepast. Voor alle structurele onderdelen van davits en lieren moet een minimum veiligheidsfactor van 4,5 en voor alle lopers, kettingen, sluitingen en blokken moet een minimum veiligheidsfactor van 6 worden toegepast. 2.1 Lopers moeten van draaivrij en corrosiebestendig staaldraad zijn vervaardigd. 2.9 Op ieder tewaterlatingsmiddel moeten remmen zijn aangebracht die het afvieren van het groepsreddingmiddel of de hulpverleningsboot kunnen stoppen en deze met volle bezetting en volledige uitrusting beladen veilig kunnen vasthouden; de remblokken moeten waar nodig worden beschermd tegen water en olie. 2.10 Met de hand bedienbare remmen moeten zo zijn aangebracht dat de rem altijd in werking staat, tenzij de bediener daarvan, of een mechanisme dat door de bediener in werking wordt gesteld, de rem in de afvierstand houdt. 2.11 Onderblokken of enkele lopers mogen niet zijn voorzien van haken, anders dan veiligheidshaken.

Hijsgereedschappen.pdf

Documents

Transcript of Hijsgereedschappen.pdf