Het woonzorgdecreet

december 2009

Stand van zaken• Woonzorgdecreet van 13 maart 2009: BS 14 mei 2009

• Uitvoeringsbesluiten - procedurebesluit van 5 juni 2009: BS 14 aug 08- Voorafgaande vergunning van 5 juni: BS 4 sept 09- Stambesluit + bijlagen: Vl Reg 24 juli 09 (nog niet in B.S.)! Niet in uitvoering: assistentiewoningen en woonzorgnetwerken

Decreet : twee in één

Thuiszorg + ouderenzorg = woonzorg

→integratie van thuiszorgdecreet en ouderenzorgdecreet

→nieuwe voorzieningen→zorgcontinuïteit→ zorgafstemming

Decreet :thuiszorg• Gezinszorg en aanvullende thuiszorg• Logistieke hulp• Diensten voor oppashulp• Diensten voor thuisverpleging• Lokale dienstencentra• Regionale dienstencentra• Dienst voor gastopvang• Centrum voor herstelverblijf• Dienst maatschappelijk werk van het ziekenfonds

Decreet : ouderenzorg

• Dagverzorgingscentrum• Centrum voor kortverblijf• Groep van assistentiewoningen• Woonzorgcentrum

Woonzorg: Ouderenzorg + thuiszorg

• Woonzorgnetwerken

3 niveau’s

1. Aanmelding en controle op algemeen aanvaardbare maatschappelijke principes

2. Erkenning en controle op het niveau van de erkenningsnormen

3. Supplementaire erkenning en controle op het niveau van bijkomende kwaliteitseisen

Decreet :3 niveau’sBijkomende kwaliteitseisen:- Reële inzet personeel in de voorziening- Vorming en bijscholing personeel- Prijzenbeleid- Opnamebeleid(! Bijkomende subsidiëring mogelijk – nog niet in

uitvoering)

Kader

Wat kan de wens om zelfstandig te blijven bemoeilijken?

1. Zorgbehoevendheid2. Nood aan toezicht3. Beperkt netwerk4. Onveilige en onaangepaste woning5. Versnippering van het zorglandschap6. Dualiteit eigen huis – eigen thuis7. Kostprijs van de zorg

Werkingsprincipes• de toegankelijkheid van de woonzorg waarborgen zonder

enige vorm van discriminatie op basis van ideologische, godsdienstige en filosofische overtuiging of lidmaatschap of enig ander criterium waarop kan worden gediscrimineerd.

• door de gebruiker, in gevraagd en aanvaard voorkomend geval de mantelzorgers, zijn.

• oog hebben voor de hele zorgsituatie, inclusief palliatie.• naar aard, tijdstip, plaats, duur en intensiteit het best

aangepast zijn aan de behoeften van de gebruiker.

Werkingsprincipes• de persoonlijke levenssfeer van de gebruiker en zijn mantelzorgers

eerbiedigen zonder discriminatie op grond van ideologische, godsdienstige en filosofische overtuiging of lidmaatschap of enig ander criterium op grond waarvan kan worden gediscrimineerd

• de persoonlijke autonomie en zelfverantwoordelijkheid van de gebruiker en zijn mantelzorgers vrijwaren, ondersteunen en stimuleren.

• maximaal een beroep doen op het zelfzorgvermogen en de zelfredzaamheid van de gebruiker en zijn mantelzorgers, rekening houdend met hun draagkracht.

• de gebruiker en zijn mantelzorgers informeren over de mogelijkheden en beperkingen van de woonzorg en van eventuele andere hulp- en dienstverlening.

Werkingsprincipes

• De prijsvorming bepaald door de Vlaamse Regering naleven.• Een beleid ontwikkelen rond ethisch verantwoorde zorg. Het

woonzorgnetwerk kan hiervoor het vertrekpunt zijn.• De vrijwilligerszorg (zorg geboden door vrijwilligers) stimuleren,

organiseren of samenwerkingsverbanden aangaan met organisaties die vrijwilligerszorg aanbieden.

• De inspraak van de gebruikers organiseren.• Belemmerende factoren in het aanbieden van de woonzorg beleidsgericht

signaleren• Programma’s ontwikkelen rond vorming, training en systemen van

intervisie ter bevordering van de deskundigheid van personeel en management.

Werkingsprincipes• de communicatie tussen gebruiker, mantelzorgers en voorziening

stroomlijnen om de gebruiker en zijn mantelzorgers naar de gepaste zorg te kunnen toeleiden.

• bijzondere aandacht besteden aan gebruikers die een verhoogd risico lopen op verminderde welzijnskansen.

• bijzondere aandacht hebben voor diversiteit zoals allochtonen - autochtonen, hetero’s – holibi’s, hooggeschoolden – laanggeschoolden, stad-platteland, mannen - vrouwen.

• bijzondere aandacht besteden aan specifieke doelgroepen zoals psychiatrische patiënten, dementerenden, personen met een handicap, …

Werkingsprincipes

• De voorzieningen indiceren de behoeften van de gebruiker, rekening houdend met diens zelfzorgvermogen en met de beschikbare mantelzorg en de behoefte aan ondersteuning ervan.

UITVOERINGSBESLUITEN3 soorten :

- Voorafgaande vergunning- Procedurebesluit- Erkenningsbesluiten : stambesluit + bijlage per

voorziening! Niet in uitvoering: assistentiewoningen en

woonzorgnetwerken

Uitvoeringsbesluiten: voorafgaande verguning

Aanvraag voorafgaande vergunningBeslissing voorafgaande vergunningBewijs eigendom na 1 jaar => zo niet vervalBewijs aanvraag stedenbouwkundige vergunning na 3

jaar => zo niet vervalWinddichte infrastructuur na 5 jaar => max 3 jaar

uitstel! Overgangsmaatregelen voor wie reeds Voorafgaande

vergunning heeft

Uitvoeringsbesluiten: procedurebesluit

Erkenning = onbepaalde duurErkenning via aanvraag tot erkenningMogelijkheid tot voorlopige erkenning

Mogelijkheid tot wijziging erkenning (vrijwilllig)Wijziging erkenning, schorsing en intrekking erkenning

Uitvoeringsbesluiten: stambesluit- Erkenning enkel binnen programmatie

- Erkenningsvoorwaarden voldoen aan spec erkenningsvwdn infrastructuur per voorziening

- Werkingsprincipes en andere voorwaarden uit decreet

- Kwaliteitshandboek- Jaarplanningverslag en kwaliteitsplanning

- Erkenningsvoorwaarden per soort voorziening- Zelfzorgvermogen van gebruiker evalueren en

indiceren

StambesluitJaarlijks voor 15 april bezorgen aan het Agentschap:• Jaarverslag van het voorbije jaar• Kwaliteitsplanning voor het lopende jaarJaarverslag: registratiegegevens over de activiteiten (onderwerp, doel, vorm,

frequentie, intensiteit, bereikte doelgroep), evaluatie van de kwaliteitsplanningKwaliteitsplanning: omschrijving van activiteiten die worden ontplooid om de

doelstellingen, de kwaliteitseisen en het kwaliteitssysteem te bepalen en te realiseren + de zelfevaluatie

Opgelet: ouderenzorg : niet opsturen maar ter beschikking hebben

Uitvoeringsbesluiten: stambesluitZelfevaluatie

telkens gedurende een periode van 2 jaar ( eerste keer tegen 1/1/2012)

5 verplichte stappen: 1° syst wijze gegevens verzamelen en registreren

2° gegevens aanwenden om doelstellingen te bereiken3° stappenplan met tijdspad om doelstellingen te bereiken

4° frequentie evaluatie van bereikte doelstellingen5° stappen ondernemen bij niet bereiken doelstellingen

(art 5§3 van het kwaliteitsdecreet van 17.10.2003)

Uitvoeringsbesluiten: stambesluit- Afwijkingen:

Gemotiveerd verzoek aan administrateur – generaal

- Afwijken leeftijdsgrens 65 jaar :- Woonzorgcentra: gemotiveerd verzoek aan

administrateur- generaal- Dagverzorging en kortverblijf: verslag beschikbaar

( geen andere voorziening beschikbaar die de zorg gepast kunnen beantwoorden)

Uitvoeringsbesluiten: stambesluitVoorwaarden subsidiëring:

- Erkenning- Boekhoudregels volgen- Ouderenvoorzieningen: bepaalde rechtsvorm- Subsidie-enveloppe: minister bepaalt, voorschot

90 % mogelijk- Indexering

StambesluitProjecten:Minister kan projecten subsidiëren. De minister

bepaalt nadere regels over:1.Wijze waarop men moet aanvragen2.Criteria en methode van evaluatie3.Vaststelling van bedrag4.Wijze van uitbetaling→ moeten geen vastgelegde thema’s zijn

Uitvoeringsbesluiten: bijlagenI : Diensten voor gezinszorg en aanvullende

thuiszorgII: Diensten voor logistieke hulpIII: Diensten voor oppashulpIV: Diensten voor thuisverplegingV: Diensten maatschappelijk werk van het

ziekenfondsVI: Lokale dienstencentra

Uitvoeringsbesluiten: bijlagenVII : Regionale dienstencentraVIII: Diensten voor gastopvangIX: DagverzorgingscentraX: Centra voor herstelverblijfXI: Centra voor kortverblijfXII: WoonzorgcentraXIII: Verenigingen van gebruikers en mantelzorgersXIV: Subsidiëring van de animatiewerking in de

woonzorgcentra en de centra voor kortverblijf

Decreet en besluit : thuiszorg

Geen leeftijdsgrensGeen commerciële initatieven

Relevante voorzieningen voor OCMW’s: Diensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg Diensten voor logistieke hulp Lokale dienstencentra

Voorzieningen:thuiszorgDiensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg

1. Persoonsverzorging2. Huishoudelijke hulp3. Algemene psychosociale en pedagogische

ondersteuning en begeleiding4. Schoonmaakhulp (al dan niet in samenwerking)5. Optioneel: oppashulp en karweihulp

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg:

aandachtspunten

1. De dienst indiceert de behoeften van de gebruiker op het vlak van gezinszorg en aanvullende thuiszorg. Daartoe verricht begeleidend personeel van de dienst jaarlijks in het natuurlijk thuismilieu van de gebruiker een sociaal onderzoek. De behoeften van de gebruiker worden vastgesteld aan de hand van de BEL-profielschaal.

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg:

aandachtspunten

2. Schoonmaakhulp moet in eerste instantie verricht worden door logistiek personeel of doelgroepwerknemers. Verzorgend personeel kan schoonmaakhulp nog alleen verrichten wanneer de taken die het verzorgend personeel bij de gebruiker verricht overwegend persoonsverzorging en huishoudelijke hulp blijven, tenzij het doel van de zorg of de aard van de zorgsituatie de competentie van een verzorgende vereisen. Wanneer de verzorgende schoonmaakhulp verricht dan moet de dienst dit motiveren en deze motivatie bij het gebruikersdossier voegen.

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg:

aandachtspunten3. Bij opname van een gebruiker in een woonzorgcentrum,

kan een verzorgend personeelslid zorg verlenen aan de bewoner in het woonzorgcentrum, als dat aangewezen is voor het welzijn van de gebruiker en de kwaliteit van de zorg, en met akkoord van de gebruiker en de initiatiefnemer van het woonzorgcentrum.

4. Aanvullende thuiszorg: bijdrage per gepresteerd uur aanvullende thuiszorg obv minstens het inkomen en de gezinssamenstelling.

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg:

aandachtspunten

5. Minstens 10 vte verzorgend personeel doorlopend tewerkstellen. Mogelijkheid tot aanpassing tegen ten laatste 31 december 2015 (art. 42).

6. Iedere dienst verleent onregelmatige prestaties afhankelijk van de noodwendigheden. Onregelmatige prestaties zijn uren die gepresteerd worden, hetzij op weekdagen tussen 20 uur en 7 uur, hetzij op zater-, zon- en feestdagen, met het oog op een continue hulp- en dienstverlening .

7. Kwaliteitsnormen nu ook van toepassing op de aanvullende thuiszorg.

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor logistieke hulp1. Schoonmaakhulp aan gebruikers met een

verminderd zelfzorgvermogen.2. Optioneel: karweihulp (al dan niet op basis van een

samenwerkingsverband).

Enkel voor OCMW’s of gemeenten die geen erkende dienst voor gezinszorg hebben !!!

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor logistieke hulp: aandachtspunten1. Bijdragen bepalen obv inkomen en gezinssituatie.

Naar de toekomst mogelijks opgelegde bijdrageschaal

2. Sociaal onderzoek3. Voldoen aan alle kwaliteitsvereisten vanuit de

gezinszorg en aanvullende thuiszorg4. Geen opgelegde schaalgrootte5. Geen duidelijkheid voor de dienstencheques

Voorzieningen:thuiszorgDienst voor logistieke hulp: erkenning vragen?+ subsidiëring nieuwe werknemers (doelgroepwerknemers),

toegang tot VIA-toeslagen, recurente subsidies (ook voor omkadering), spelen binnen de woonzorg en vooral komt in aanmerking voor het maximumfactuur in de thuiszorg

- opgelegde bijdrageschaal, kwaliteitszorg, voldoen aan alle werkingsprincipes, nog niet direct een subsidie voor de gesco‘s, enkel subsidiëring voor uitbreiding

Bemerking: logistieke hulp voor zorgbehoevenden zal voortaan moeten gemeld worden

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentraVerplichte activiteiten al dan niet op basis van een

samenwerkingsverband:1. Activiteiten van algemeen informatieve, vormende

en recreatieve aard organiseren.2. Hygiënische zorg aanbieden.3. Warme maaltijden aanbieden.4. Hulp bieden bij het boodschappen doen.

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentra5. Buurthulp aanbieden. Buurthulp is het organiseren

en ondersteunen van activiteiten en initiatieven die het sociale netwerk, de communicatie en het veiligheidsgevoel versterken.

6. Initiatieven nemen of ondersteunen die de mobiliteit van de gebruikers tot stand brengen of verhogen

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentraOptionele activiteiten:• uitlenen van personenalarmtoestellen en een

personenalarmcentrale organiseren al dan niet op basis van een samenwerkingsverband

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentra: extra werkingsprincipes• een maximale laagdrempeligheid waarborgen;• bijzondere aandacht besteden aan het voorkomen

van vereenzaming door te werken aan het behoud en herstel van het sociale netwerk;

• bijzondere aandacht besteden aan de toegankelijkheid van het zorgaanbod voor nieuwkomers en etnisch-culturele minderheden.

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentra: aandachtspunten1. Veel optionele activiteiten worden verplicht zoals

aanbieden van warme maaltijden in LDC op regelmatige basis

2. Antennewerking (deels) mogelijk voor vormende, informatieve en recreatieve activiteiten

3. Samenwerking andere thuiszorgvoorzieningen: activiteiten tellen mee voor 1/3 van vormende, informatieve en recreatieve activiteiten

Voorzieningen:thuiszorgLokale dienstencentra: aandachtspunten4. Bijzondere aandacht voor nieuwkomers en etnisch-

culturele minderheden5. Samenstelling en organisatie centrumraad6. Woonassistent kan iemand van LDC zijn7. Nieuwe LDC‘s: meer infrastructuurnormen

(ontmoetingsruimte, lokaal voor activiteiten en ruimte voor centrumleider), rolstoeltoegankelijk !!!

Decreet : ouderenzorg

Extra werkingsprincipes:1. Sociale netwerkvorming stimuleren2. Activering, ondersteuning en revalidatie aanbieden3. Animatie en creatieve ontspanning organiseren4. Psychosociale ondersteuning aanbieden

• Leeftijdsgrens = 65 jaar

Decreet - ouderenzorg

Dagverzorgingscentrum - definitie1. Hygiënische en verpleegkundige hulp-en

dienstverlening2. Activering, ondersteuning en revalidatie aanbieden3. Animatie en creatieve ontspanning organiseren4. Psychosociale ondersteuning aanbieden

Decreet - ouderenzorgDagverzorgingscentrum (2)• Nieuw : minimumerkenning naar 5 (ipv 7)• Nieuw: andere intiatiefnemers• Nieuw: leeftijdsgrens = 65 jaar• Nieuw: nachtopvang mogelijk (optioneel)• Nieuw : verplicht erkend

Voorzieningen - ouderenzorgCentrum voor kortverblijf1. Bieden van aangepaste huisvesting, gebruikelijke

gezins- en huishoudelijke zorg, hygiënische en verpleegkundige zorg, (re)activering en psychosociale ondersteuning, animatie en sociale netwerkvorming

2. crisisopvang

Voorzieningen - ouderenzorgCentrum voor kortverblijf (2)• In woonzorgcentrum of in centrum voor

herstelverblijf• Moet uitsluitend voor kortverblijf gebruikt worden• Verplicht erkend• Programmatie: Min 3 per gemeente, per WZC min 1• Erkenning : Max 10 (tenzij < 40, dan 3)

Voorzieningen - ouderenzorgWoonzorgcentrum1. Aangepaste huisvesting2. De gebruikelijke gezins- en huishoudelijke zorg3. Hygiënische en verpleegkundige zorg, kan gedifferentieerd

en gespecialiseerd4. (Re)activering en psychosociale ondersteuning5. Animatie en sociale netwerkvorming6. Opmaak en bijwerking zorg-en begeleidingsplan voor elke

gebruiker

Woonzorgnetwerk• Wat?Buurtgericht functioneel samenwerkingsverband tss:- Huisarts of huisartsenkring- Erkend woonzorgcentrum- Erkend centrum voor kortverblijf- Erkende groep voor assistentiewoningen- Erkende dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg

of andere erkende thuiszorgvoorziening die zorg aan huis levert

Woonzorgnetwerk 1. Afspraken tussen leden met het oog op doelmatigheid,

doeltreffendheid en continuïteit van de ouderenzorg2. Gezamenlijk aanbod ouderenzorg realiseren3. Toegang tot ouderenzorg faciliteren met behulp van één

aanmelding4. Acute zorgvragen beantwoorden5. Gezamenlijk personeel en expertise inzetten6. Informatie uitwisselen

• Niet verplicht erkend

Beslissingen voor het OCMW• Erkenning logistieke hulp (als OCMW ook

gezinszorg aanbiedt zal er een integratie gebeuren)

• Opnemen van coördinatie multidisciplinair overleg

• Erkenning voor groep van assistentiewoningen• Erkenning voor woonzorgnetwerk

COÖRDINATIE MULTIDISCIPLINAIR OVERLEG

JA: invulling van lokaal sociaal beleid (overlegtafel), meeste garantie neutraal aanspreekpunt, betere opvolging eigen cliënten, betrokkenheid bij de zorgverlening, naadloze zorgovergang garanderen, contacten met andere actoren, mooie uitwerking Sociaal Huis

NEEN: subsidiëring niet duidelijk, verhoging werklast (belangrijk om hier iemand voor vrij te stellen)

ERKENNING GROEP ASSISTENTIEWONINGEN

Niet-erkennen = woonvoorziening

Voordelen erkenning: flexibele erkenning als woonzorgcentrum, woonassistent, deel van woonzorgnetwerk

Nog geen zicht op uitvoeringsbesluiten en financiering

OPRICHTING WOONZORGNETWERK

Lokaal sociaal beleid in de praktijkMogelijkheden tot betere samenwerkingBelangrijk voor cliënten

Haalbaarheid versus wenselijkheid

Vragen en opmerkingen ?

Elke.Verlinden@vvsg.be, 02/211.55.71(thuiszorg)

Elke.Vastiau@vvsg.be, 02/211.55.70(ouderenzorg)