HET TIJDPERK VAN DE

VERLICHTING

Despoot & Verlicht

Frederik II 1712 – 1786

Catharina de Grote 1729 - 1796

LEVIATHAN

Or

The Matter, Forme and Power of A Common

Wealth Ecclesiasticall and Civil

De samenstelling, vorm en macht van een

kerkelijke en wereldlijke staat

1588-1679

Jacques Bossuet 1627-1704

bisschop en hofpredikant

Politiek ontleend aan de Heilige Schrift

1679 / 1709 gepubliceerd

‘Ziehier de plichten die een vorst moet nakomen. Om te verzekeren dat hij ze nooit

vergeet, moet hij zich geregeld voorhouden dat hij slechts een mens is, net als zijn

minste onderdaan;

als hij de eerste rechter, de eerste generaal, de eerste minister van de samenleving is,

dan is hij dat niet om zich aan zichzelf over te geven, maar om de daarbij behorende

plichten uit te voeren.

Hij is slechts de eerste dienaar van de staat, verplicht om in eerlijkheid, wijsheid en

met een totaal gebrek aan eigenbelang te handelen, alsof hij ieder moment geroepen

kan worden om zijn rentmeesterschap tegenover zijn medeburgers te verantwoorden.’

DE PRUISISCHE FILOSOOF-KONING

Frederik II van Pruisen

‘Der Alte Fritz’

Frederik de Grote

1712 – 1786

Koning vanaf 1740

Films met Otto Gebühr als Frederik de Grote

1920: Die Tänzerin Barbarina

1921–23: Fridericus Rex

- Sturm und Drang

- Vater und Sohn

- Sanssouci

- Schicksalswende

1926: Die Mühle von Sans Souci

1927: Der Alte Fritz – 1. Teil Friede

1927: Der Alte Fritz – 2. Teil Ausklang

1930: Das Flötenkonzert von Sans-souci

1932: Die Tänzerin von Sans Souci

1933: Der Choral von Leuthen

1936: Heiteres und Ernstes um den großen König

1936: Fridericus

1937: Das schöne Fräulein Schragg

1942: Der große König

Otto Gebühr als Frederik de

Grote (1920)

Sophia Dorothea van Hanover & Frederik Wilhelm I

‘Friedrich’ & Wilhelmine

1935

Hans Hermann von Katte

1704 – 1730

‘Friedrich’ met zijn broers (1737)

Van 1730 tot 1732 opgesloten in Schloss Küstrin

Elisabeth Christine van Brunswijk-Bevern

koningin van Pruisen

1715 - 1797

Huwelijk op 12 juni 1733 in Schloss

Salzdahlum

Rheinsberg (1736 – 1740)

Eerste verschijning in 1740

Charlottenburg, v.a. 1740 (afgewisseld met Sansouci)

https://www.tumblr.com/search/friedrich der gro%C3%9Fe

‘s Morgens is hij een groot koning, na de maaltijd een groot schrijver, de hele dag een menselijk

filosoof en ‘s avonds een voortreffelijk gastheer

Honderdvijftigduizend soldaten, opera,

toneel, filosofie, poëzie, grootheid en

gratie, grenadiers en muzen,

trompetten en violen, de maaltijden

van Plato, gezelschap, vrijheid – wie

zou het geloven – en toch is het waar

Hier durft iedereen zijn vermetelste

gedachte te uiten, hier is men vrij

Frederik krabt met één hand, maar

streelt met de andere… Ik word in

niets tegengewerkt. Ik heb een haven

gevonden na vijftig jaar storm. Ik heb

de bescherming van een koning

gevonden, de conversatie van een

filosoof, de bekoring van een

beminnelijk mens (…)

Wanneer er één ding is waarop men

bouwen kan, dan is het het karakter

van de koning der Pruisen

Voltaire bij Frederik II: 1751 - 1753

‘U hebt mij groot onrecht aangedaan ...

… u zoudt volmaakt zijn, als u geen man was’

TSARINA CATHARINA DE GROTE

Sophia Augusta Frederika,

prinses van Anhalt-Zerbst-

Dornburg

Catharina II

Catharina de Grote

1729 – 1796

Tsarin vanaf 1762

U bent niet de aurora borealis., U bent

de meest schitterende ster van het

noorden, en nog nooit heeft een

hemellichaam zo weldadig geschenen

Catharina was rijkelijk begiftigd met

enorme talenten en een scherpzinnig

intellect. In haar waren op wonderbaarlijke

wijze kwaliteiten verenigd, die je zelden in

één persoon aantreft (…)

Haar eerzucht kende geen grenzen, maar

zij wist die aan te wenden voor

verstandige doeleinden (…)

Ze was een zeer groot monarch en een

lieve dame

Louis-Phillipe de Ségur

Onze Catharina is een weergaloos

huichelaarster! Ze is teder, trots,

majestueus, vriendelijk; maar in haar

hart is ze erg van zichzelf overtuigd

en jaagt ze alleen haar persoonlijke

belangen na, koste wat het kost, om

haar doel te bereiken

Marie-Daniel Bourrée de Corberon

Geboren in 1729 als Sophia Augusta

Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst-

Dornburg

1744: naar Rusland om te trouwen

met grootvorst Pjotr Fjodorovitsj,

kleinzoon van Peter de Grote

1745: huwelijk met Pjotr Fjodorovitsj

1761: Tsarina Elisabeth Petrovna

overlijdt

1762: Peter III bestijgt de troon

1762: vlucht en gevangenneming van

Peter III – een week later wordt hij

vermoord

28 juni 1762: Catharina neemt de

troon over

Keizerin van juni 1762 tot haar dood 1796

Keizerin van juni 1762 tot haar dood 1796

Denis Ddiderot (1713 – 1784)

1762

Catharina verzoekt d’Alambert

gouverneur te worden van de

kroonprins

Voltaire wordt uitgenodigd aan het hof

van Catharina

Catharina biedt aan de Encyclopédie in

Rusland te voltooien

1763

Begin briefwisseling Catharina en

Voltaire

1764

Catharina koopt de bibliotheek van

Diderot en stelt hem aan als

bibliothecaris voor het leven

Denis Ddiderot (1713 – 1784)

1764

Catharina onteigent het landbezit van

de Kerk en stelt salarissen voor de

geestelijkheid in

Catharina neemt een abonnement op

het exclusieve Correspondance littéraire

1765/67

Instruction – commissie voor het

instellen van wetten

1772

Catharina verwerft, door bemiddeling

van Diderot, de schilderijencollectie

Crozat

1773

Verblijf van Friedrich Melchior Grimm

en Diderot in Sint-Petersburg

Denis Ddiderot (1713 – 1784)

1778

Na het overlijden van Voltaire verwerft

Catharina zijn bibliotheek

Begin jaren ‘80

Catharina koopt voor Diderot een

appartement aan de Rue Richelieu en

schenkt de weduwe Diderot duizenden

ponden

‘Ik word bekoord door zijn onuitputtelijke

verbeelding maar ook door zijn hartslag.

Ik schaar hem onder de meest

uitzonderlijke mensen die hebben

bestaan’

Wanneer je weet, dat het gebied van deze stad nog geen vijftig jaar geleden

een onbegaanbaar moeras was, dan zou je bij een eerste blik denken, dat zij

door tovenarij is gesticht. De schitterende gebouwen, de brede straten, de

vergulde klokketorens en de dakbedekking van de vele paleizen geven een

beeld, de verrukking waardig

Haar hof was een ontmoetingsplaats van alle heersers en belangrijke

personen van haar eeuw en de troon van de tsaar verhief zich tot de

machtigste en meest vooraanstaande tronen. Daarvóór was St. Petersburg,

dat temidden van kou en ijs was gebouwd, bijna onopgemerkt en het leek

wel of het zich in Azië bevond

De rijkdom en weelderigheid van het Russische hof overtreffen de meest

bombastische beschrijvingen. Sporen van de oude Aziatische pracht is

vermengd met Europese verfijndheid. De weelde en schittering van de aan

het hof gedragen kleding en de overvloed aan edelstenen laat de pracht van

de andere Europese hoven ver achter zich