1:10B

1:10C

1:10D

1:10E

1:10F

1:10G

1:10H

1:10I

1:10A

De Arnhemse krachtwijken

Het Arnhemse Broek

Klarendal

Malburgen

Presikhaaf

De Arnhemse GSO-III wijken

Geitenkamp

Sint Marten / Spoorhoek

Vredenburg / Kronenburg

Elderveld

De Laar

1:10C

1:10G

1:10H

1:10I

1:10F

1:10A

1:10D

1:10E

1:10B

Luchtfoto: Gemeente Arnhem

Het geheim van Arnhem 20 x ingezoomdHet geheim van Arnhem Het geheim van Arnhem

1:10A

Colofon

Uitgave Gemeente Arnhem, februari 2010, oplage: 1.000

Idee, tekst en realisatie Marlies Leupen Projecten

Ontwerp & opmaak Diep Arnhem

Drukwerk Drukkerij de Rijn, Velp

Persoonlijke verhalen van bewoners en professionals over de Arnhemse krachtwijken en preventiewijken.

Arnhem is een stad met een mooie voorkant en rauwe achterkant. Ruim dertig procent van de Arnhemmers woont in een Vogelaarwijk en ruim 25 procent in een preventiewijk. Eigenlijk is er in Arnhem altijd sprake geweest van een grote tweedeling tussen rijk en arm en tussen kansrijk en kansarm.

In 2008 zijn wij als gemeente, bewoners en betrokken professionals een intensieve samenwerking gestart. Twee jaar later zien we dat deze samenwerking, én het extra geld dat nu beschikbaar is voor de krachtwijken en GSO-wijken, iets oplevert. Het leefklimaat in Arnhem wordt voelbaar beter. We hebben vertrouwen in elkaar gekregen. En we zien dat iedereen z’n stinkende best doet; de eerste positieve resultaten zijn bereikt!

Iemand vroeg ons hoe we deze kentering voor elkaar hebben gekregen. Natuurlijk heeft het te maken met een paar stevige uitgangspunten:- bewoners, professionals en gemeente zijn gelijkwaardige

partners voor elkaar;- we gaan voor structurele verbetering en brengen daar het

geduld voor op;- en er is extra geld beschikbaar voor een reeks van jaren.

Maar het échte geheim van Arnhem zit volgens ons in de mensen die ’t doen. Een aantal van die mensen stellen we graag aan u voor in ‘Het geheim van Arnhem, 20x ingezoomd’.

Veel leesplezier!

Voorwoord

Namens alle betrokken organisaties Gerrit Breeman, directeur Volkshuisvesting ArnhemNamens alle bewoners Ria Bouwen, voorzitter Wijkplatform Het Arnhemse BroekNamens gemeente Arnhem Barth van Eeten, wethouder van o.a. Samenlevingsbeleid, Wijkgericht werken, Coördinatie Vogelaarwijken en Coördinatie integrale aanpak overlast

Foto: Judith Zwikker

Foto: Ivonne Zijp

Een goed begin is het halve werk

Wij met z’n allen

We hebben nu eindelijk reële mogelijkheden om problemen in de wijken op te lossen. Er is geld. Er zijn uitvoerbare plannen. En het belangrijkste: iedereen is er nu van doordrongen dat het zonder elkaar niet kan. Bewoners en professionals hebben elkaar nodig om het leefklimaat in de wijken structureel te verbeteren. En dat laten we over en weer aan elkaar zien. Bewoners zijn partner bij het nemen van besluiten en het maken van keuzes; professionals maken geen beleid meer achter een whiteboard maar gaan de wijken in voor overleg. En, het lijkt voor de hand liggend, maar dat was het niet: de professionals zoeken elkaar en de bewoners op om samen te werken. Ze schuiven aan bij een ‘economische’ tafel, een ‘sociale’ tafel of het ‘pandjesoverleg’ (nu het overleg overlast & zorg) om kennis te delen en aanpak op elkaar af te stemmen. Niet meer ieder voor zich, maar wij met z’n allen. Dat levert een kwaliteit op die ik in de dertig jaar dat ik nu meedraai, nog nooit heb gezien. Jan Jans, programmamanager krachtwijken en GSO-III preventiewijken gemeente Arnhem

Foto: Hans Geerlings

fotograaf

Meteen kennismaken

Het was mei vorige jaar, ik werkte nog bij de afdeling wijkeconomie. “Kom nou vast kennismaken”, vroegen ze. “Dat komt nog wel”, dacht ik, “het duurt nog zolang voordat ik daar echt als wijkmanager begin”. Maar achteraf had ik spijt. Die mensen kenden al twee maanden m’n naam, maar ze hadden nog geen idee wie ik was. In mijn eerste week ben ik met een paar mensen van het wijkplatform Elderveld gaan verkennen. Dick hard fi etsend voorop en volop aan het woord. Linda, Marie-Louise en ik erachter aan. Drie Eldervelders die mij met liefde hun groene wijk lieten zien en hier en daar met heimwee over vroeger vertelden. ... Mooi om zo ‘mijn’ wijk te leren kennen. Ik hoop dat veel meer mensen Arnhem-Zuid gaan ontdekken. Daniëlle van Haard, wijkmanager GSO-III wijk Elderveld

Foto: Ivonne Zijp

Zij moeten ook een kans krijgen

Vroeger zaten hier veel winkels langs de Klarendalseweg. Zelf had ik een snackbar. Ik ben nu onderhand 63, ’t is wel mooi geweest. Ik heb zestien jaar bij Vitesse gespeeld. Willem van Hanegem heeft m’n snackbar nog geopend. Toen er steeds meer grote winkels in de buurt kwamen, gingen die kleine kruideniertjes één voor één dicht en begon de boel hier te verpauperen. We zagen wel dat er geen klandizie meer was voor die winkels. Toen kwam dat idee om modemensen hier een plek te geven. Eerst vond men dat maar niks. Als ze dan bij mij in de snackbar kwamen, dan zei ik: “Die moeten toch ook onderdak hebben en een kans krijgen? Die moeten toch ook leven en hun hobby kunnen uitvoeren? Laten we blij zijn dat er iets met die winkels gebeurt.” Dan zag je ze denken en kijken. Maar je ziet dat het heeft gewerkt. Ik vind dat ze het goed hebben aangepakt. We hebben hier slechte tijden gehad met junks en zo. Maar nu is het enorm rustig in Klarendal. Rustig en netjes. Bennie Hofs, voorheen eigenaar van snackbar Nieuw Klarendal, nu bewoner van Klarendal

Meer informatie >> www.100mode.nl

Foto: Zefanja Hoogers

Foto: Ivonne Zijp

Wij geven het goede voorbeeld

Wij zijn de hoofdrolspelers van de RemiXx. Wij, dat zijn ongeveer zes jongeren die hier stage lopen of hier werken als vrijwilliger. De beroepskrachten geven ons heel veel vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. Als ik zie dat de jongeren lol hebben bij een activiteit die ik heb georganiseerd, dan krijg ik een kick en wil ik er meteen weer één organiseren. Voor ik een idee ga uitwerken vraag ik altijd minstens drie mensen wat ze ervan vinden: een willekeurige jongere, een beroepskracht natuurlijk en één van de ouders. Want iedereen moet het wel zien zitten. Dat steeds meer jongeren van de straat hier hun tijd komen doorbrengen, daar ben ik wel trots op. Een echt hoogtepunt van de dag vind ik als ze bij ons aan het ‘chillen’ zijn. Dan kan je even met ze babbelen. Ik volg nu bij het Rijn IJssel een opleiding voor Sociaal Cultureel Werk, ik wil namelijk jongerenwerker worden. Ibo Ahmed, bewoner en vrijwilliger van het jongerencentrum RemiXx in krachtwijk Malburgen

Ferdie Willems, Ismael Balikoc, Ibo Ahmed en Anne Salomé voor de RemiXx

Bruisend trefpunt in wording

Extra zitbanken, een kinderkamp, een straatfeest ... de bewoners van Presikhaaf hebben allerlei ideeën hoe ze hun buurt aantrekkelijker kunnen maken. En met het bewonersbudget is er nu geld om die plannen ook echt uit te voeren. De bewoners in het wijkplatform beoordelen alle aanvragen en wij opbouwwerkers ondersteunen bij de uitvoering. Zulke initiatieven brengen leven in de wijk. Er zijn nu plannen om hier in Presikhaven een paar keer per jaar een avondvoorstelling te organiseren. We kwamen op dat idee toen we met collega’s en bewoners naar het optreden van cabaretier Jan Jaap van der Wal in de Snuffelpaal gingen (had-ie de wijk aangeboden om z’n oudejaarsopmerkingen over Presikhaaf goed te maken!). Het nieuwe multifunctionele centrum is prachtig, maar hoe je het echt tot een trefpunt maakt, dat zijn we nog een beetje aan ’t verkennen. We willen natuurlijk dat Presikhaven een centrale functie in de wijk krijgt. Lies Vonk, opbouwwerker in krachtwijk Presikhaaf

Opening MFC Presikhaven, een project van vrouwopdeveranda en Anna Bouyeure in samenwerking met het Fort van de Verbeelding

Foto: Carien Poissonnier

Foto: Ivonne Zijp

Samen sta je sterk

Wij zijn Arnhemmers

De minister noemt ons ‘nieuwe Nederlanders’. Maar allochtonen voelen zich geen Nederlander, die voelen zich Turk, of wat dan ook. Ik zeg tegen de allochtonen bij mij in de wijk: “wij zijn Arnhemmers”. Daar kunnen ze niks tegenin brengen. Twee jaar geleden was hier de Moederdag Matjesmarkt. Het was heel druk en gezellig. Iedereen stond bij de barbecue en praatte met elkaar. Toen dacht ik: “wij moeten meer samen doen dan alleen eten”. En zo zijn we begonnen met Vaders Actief. Wij willen dat de vaders in de wijk elkaar leren kennen. Daarom organiseren wij activiteiten in de Symfonie. Iedere zondagavond volleybal onder leiding van een echte trainer. Maar behalve het volleyen, spreken we elkaar ook. Over het werk of over de kinderen. Veel vrouwen hebben gezegd: “hartelijk bedankt, onze mannen gaan nu naar jullie toe en niet meer naar het koffi ehuis”. We willen nog veel meer activiteiten gaan organiseren. De vaders moeten zich niet alleen thuis voelen in de Symfonie, maar ook in de rest van Arnhem. Ohran Marasli, bewoner en lid van het wijkplatform van krachtwijk Het Arnhemse Broek

Vaders Actief, een initiatief van Ismail Dilekci, Rob van Sprang en Ohran Marasli

Foto: Jos van Beek

Daar moet je wat aan doen!

Ik heb het van de daken geschreeuwd: “Jullie maken een getto met een gouden randje. Die nieuwbouw is mooi, maar die huizen daarbinnen hebben geen toekomst!” Op het Kamilleplein, ietsje terug bij mij, daar zaten onderhuurders die de ramen van leegstaande panden kapot sloegen. Tijdens de wijkschouw, toen we op de fi ets door de buurt gingen, heb ik aangewezen wat er opgeknapt moet worden. Volkshuisvesting heeft toen een paar panden gekocht en daar het leer- en werkcentrum van Rijn IJssel in gezet. Ik was bij de feestelijke opening. Ze zijn nu bezig om ook andere oude huizen te renoveren. Ook de mensen met een eigen huis proberen we te motiveren om hun woning op te knappen. Hoe ik dat aanpak? Gewoon menselijk en beleefd blijven. Vragen wat de mensen willen. En dat breng ik dan naar voren, bij de corporatie, maar ook bij de minister en de koningin. Het gaat langzaam, maar we komen er wel. Ciska Arnold, bewoonster Malburgen

Kamillion is het leer- en werkcentrum van Rijn IJssel in Malburgen

Foto’s: Michiel Lammerse

Zien hoe het werkt

Met mooi weer zitten er soms wel zeventig kinderen en jongeren bij het skateveld in De Laar. Zo’n twintig van hen, in de leeftijdsgroep van 15 tot 18 jaar, willen een eigen ontmoetingsplek. Ze hebben met elkaar een idee uitgewerkt. Allerlei professionals hebben ernaar gekeken. En toen heeft buurtcoach Sanne van der Werff voorgesteld dat ze zelf hun plan zouden presenteren bij het wijkplatform, want daar zitten de mensen die over het bewonersbudget gaan. Ik heb ze verteld wie daar aan tafel zitten: bewoners, maar ook de wijkmanager, de wijkagent en soms iemand van de raad. En tips gegeven hoe je met weerstand om kan gaan. Ik heb uitgelegd dat iedereen aandacht wil voor z’n eigen standpunt. Er zijn nu eenmaal meerdere belangen. Het is goed als jongeren zelf zien hoe dat werkt. Ik vind dat ze hun plan goed voor het voetlicht hebben gebracht en het is voor hen een mooie overwinning dat het wijkplatform daar nu een bijdrage aan wil leveren. Jerreld Emanuel, ambulant jongerenwerker in GSO-III wijken Elderveld, De Laar en Vredenburg / Kronenburg

Foto: Jos van Beek

Verbindingsoffi cier

Ik heb dat wel gedaan, met een probleem van een bewoner naar een collega stappen. Maar die deed er niks aan, vervolgens zat ik met het probleem en kon ik met de slechte boodschap weer terug naar die bewoner. Als je net begint, dan denk je dat je op elke vraag een antwoord moet hebben en elke klacht kunt verhelpen. Nou, dat is een valkuil. Door schade en schande wijs geworden, introduceer ik tegenwoordig bewoners met een vraag of probleem bij de juiste persoon. Ik regel het contact en hou in de gaten of bewoners een duidelijk antwoord krijgen. Maar ik ben geen accountmanager die zorgt dat de klant krijgt wat-ie wil. Ik ben een verbindingsoffi cier, iemand die investeert in het proces van samenwerken. Tegen alle partijen die iets in Presikhaaf willen, zeg ik “kom, dan introduceer ik je even”. Als wijkmanager doe ik geen uitspraken over de inhoud, ik zorg dat iedereen elkaar weet te vinden. Hans Haarler, wijkmanager krachtwijk Presikhaaf

Buurtbank van Francoise Braun en Marijn Ubbels, een project vanvrouwopdeveranda

Foto’s: Carien Poissonnier

Een plek waar je kunt afspreken

Ik moest meteen denken aan van die wijkjes aan het spoor bij de metrostations van Parijs en Londen. Mijn opdracht was om een bewegwijzering te ontwerpen naar het Modekwartier. Toen zei ik: “dan moet je Klarendal en Sint Marten ook echt op de kaart zetten, met een plek waar je kunt afspreken”. Als uitgangspunt nam ik de gezelligheid van deze wijken, de gordijntjes van Klarendal en de nijverheid van vroeger. Van daaruit kwam ik op breien en borduren. En uiteindelijk combineerde ik dat idee van brei- en steekpatronen met oude metrostations en zo ontstond mijn defi nitieve ontwerp. Heel veel mensen zijn in mijn studio in Klarendal komen kijken. Toen iedereen er wel wat in zag, werd het voor de opening van het Modekwartier in hout uitgevoerd. Dit jaar is er hopelijk genoeg geld om er een echt mozaïek van te maken, met tegeltjes van 5 x 5 cm. Ik geloof wel 17.000 stuks in totaal! Hanneke van de Pol, ontwerpster bewegwijzering Modekwartier en bewoonster van Klarendal

Foto: Jos van Beek

Foto: Ivonne Zijp

Nieuwe bezems vegen schoon

Vers bloed

Mijn rol? Die zou ik omschrijven als die van een voorzichtige regisseur. Voorzichtig, omdat ons succes afhangt van een vruchtbare samenwerking hier in de wijk. Ik hou me bezig met de grote lijnen. Zijn al onze inspanningen gericht op het doel dat we voor ogen hebben? Zitten we met de juiste partners aan tafel? De afgelopen jaren hebben we hier een sterke coalitie gesmeed. De corporaties hebben hun nek uitgestoken en leegstaande winkelpanden langs de hoofdader van Klarendal aangekocht en opgeknapt. De gemeente heeft met het programma Buiten Gewoon Beter geïnvesteerd in het weer op orde brengen van de openbare ruimte. Die optelsom betekende een echt in het oog springende facelift van Klarendal. Maar toen was het spannend of de modeondernemers om wie het ging, de stap durfden te zetten om zich echt in Klarendal te vestigen. Want dat er ook mensen van buiten nodig zijn om Klarendal weer op de kaart te zetten, daar waren we met z’n allen wel van overtuigd. Charly Tomassen, wijkprogrammaleider krachtwijk Klarendal

Meer informatie >> www.100mode.nl

Foto: Zefanja Hoogers

Net effe anders

Aan m’n man kan ik het niet verkopen. Maar toen hij op oudejaarsavond vroeg wie onze dochter uit de stad zou ophalen, zei ik meteen “dat doe ik wel”. Kon ik tenminste even gaan kijken hoe de stemming in de wijk was. Vorig jaar waren er hele bankstellen, schuttingen van buren en weet ik niet wat nog meer in de hens gegaan. Dit jaar boden we de bewoners, op het idee gebracht door twee ‘verse’ wijkagenten, tonnen aan om op straat een vuurtje te stoken. De spelregels: twintig euro borg en dat krijg je terug als je ‘m weer inlevert. Het werkte! Toen ik ’s avonds in de wijk was, stonden de Geitenkampers met een glaasje champagne rond hun ton, gezellig met de buren en andere mensen uit de straat. Prima sfeertje. Ik ging die avond met een goed gevoel naar huis om met mijn familie oud en nieuw te vieren. Anneke Nijman, wijkmanager GSO-III wijk Geitenkamp

Foto: Erik-Jan Ouwerkerk / HH

Kinderen moeten studeren

Fysiek wordt het hier allemaal mooi en aardig. Maar ik zeg: ’t sociale, jongens. Problemen achter de voordeur? Wanhoop achter de achterdeur! Daar moet je je zorgen over maken. Want wanhoop leidt tot geweld. Dat heb ik als kind ervaren. Mijn vader had astma en er waren thuis altijd trubbels. Ik heb zelf ook astma en ik werd gediscrimineerd omdat ik geen baan kon krijgen. Aan die wanhoop wilde ik iets doen. Alle jongens hier in de wijk willen profvoetballer worden. Snelle status, daar zijn ze naar op zoek. Maar het lukt misschien één jongen, de rest moet gaan studeren, anders raken ze aan de drugs. Ik lok ze met voetbal. Maar dan moeten ze eerst huiswerk maken. Als ze dat niet bij zich hebben, dan moeten ze weer naar huis. Ik heb speciaal een meester ingehuurd die de jongens lesgeeft. Twee studenten van het Sportbedrijf gaan daarna met ze in de zaal voetballen. Iedere week komen er wel twintig kinderen op af. Die geef ik zo een steuntje in de rug. Sjef Hamer, voormalig jeugdtrainer bij Vitesse en bewoner van krachtwijk Malburgen

Sjef Hamer (in lichtblauwe jas) blikt in de Spiegeltent terug op Pimp my goal, een ‘Kan wél’ project (meer informatie >> www.kanwel.nl)

Foto: Michiel Lammerse

Nieuw elan

In onze wijken heb je geen problemen die de krant halen. Maar er spelen natuurlijk wel allerlei zaken. Als wijkplatform proberen wij om daar oplossingen voor te bedenken die de achterban tot tevredenheid stemmen. Soms lukt dat, soms niet. Het is een blubberig pad om het maar zo te zeggen. Enige tijd geleden is ervoor gekozen om het wijkplatform te vernieuwen. Dat juich ik van harte toe. We hebben in november een bijeenkomst georganiseerd om leden te werven voor deelvergaderingen. Daar kun je onderwerpen bespreken die dichter bij de mensen liggen. Speerpunten die in onze wijken spelen zijn bijvoorbeeld het uitlaatbeleid voor honden, verbetering van het openbaar vervoer en de veiligheid op straat. Mensen hebben wel belangstelling voor het wijkplatformwerk, maar het zijn toch vooral de ouderen. Persoonlijk vind ik het jammer dat het ons niet lukt om allochtonen voor dit werk te interesseren. Zij maken toch ook deel uit van onze samenleving, doe dan mee! Henk Degenhart, secretaris wijkplatform HVKR (o.a. GSO-III wijken Vredenburg/Kronenburg)

Foto: Hans Geerlings

Kom maar op!

We hebben er twee jongens uitgehaald. Zij vormden de kern van de groep die steeds voor overlast zorgde. Ik nodigde die jongens uit op het Stadskantoor. Een beetje groot en indrukwekkend kan geen kwaad, dacht ik. De eerste kwam niet opdagen en daarom belde ik ‘m op. Toen hij alsnog mocht komen, bood ik hem wat te drinken aan en viel toen met de deur in huis. “Ik benader je met respect en dat verwacht ik omgekeerd ook van jou. Jij mag het zeggen. Wil je met me verder, dan moet je eerlijk zijn en niet met smoezen komen.” Daarna kregen we het over die overlast. “Heb je niks beters te doen? Wat wil je eigenlijk?” En toen kwamen de verhalen. Verveling, veel schulden. Hulp aangeboden krijgen, maar dan te laat komen en weer weggestuurd worden. Ik heb tegen hem gezegd “kom maar op, zeg wat je dwars zit, dan help ik je op weg”. Aan het einde vroeg ik of hij de volgende keer op tijd wilde komen. De keer daarna was-ie te vroeg... PS. Er is nu geen overlast meer in ’t Broek! Jamila Ahbouk, participatiecoach van krachtwijk Het Arnhemse Broek

Dit zijn twee andere jongens die spelen bij De Blokhut, een Richard KrajicekPlayground met professionele sportbegeleiding

Foto: Jos van Beek

Foto: Ivonne Zijp

De aanhouder wint

Je moet er energie in blijven steken

Mijn vrouw Lidy en ik hebben al meer dan 21 jaar een slagerij aan de Honigkamp. We hebben het de afgelopen jaren best moeilijk gehad. De buurt vergrijst, het standaard winkelaanbod verandert. Maar de gemeente is nu bezig om ons winkelcentrum op te knappen. Strak in de tegels en een goede parkeerplaats. Ik vind echt dat het nu de goede kant op gaat. Wij moeten het grote winkelcentrum een stap voorblijven. Hoffmeister is een actieve vent. Hij luistert goed en maakt waar wat-ie belooft. Er is nu ook een netwerk van ondernemers in de wijk gestart: Ondernemend Presikhaaf. Natuurlijk ga ik naar die bijeenkomsten. Niet achteraf zeiken, maar de koppen bij elkaar steken en kijken hoe we als ondernemers kunnen samenwerken. Afgelopen zomer hadden we een barbecue met gratis eten en drinken. Dan komen ze allemaal. Maar met één keer ben je er niet. Je moet er energie in blijven steken. Aan mij zal het niet liggen. Ik hou van de slagerij. Ik wil me graag voor de Honigkamp inzetten. Henk Greven, slager in krachtwijk Presikhaaf

Gezamenlijke barbecue van ‘Ondernemers Presikhaaf’

Foto: Jos van Beek

Samen krijg je een wijk wel groener

Alle mensen willen wonen in een groene wijk. En dan denken ze aan beschutte plekjes waar je lekker kunt zitten of spelen. Of aan kleur in de wijk en niet alleen dat saaie openbare groen. De gemeente heeft het groenonderhoud uitbesteed en stuurt alleen op hoofdlijnen. Mijn passie zit in de details: hoe maak je nu samen met de bewoners aantrekkelijke groene plekken in een wijk? Ik sta tussen de bewoners en de mensen op kantoor. In Klarendal ben ik nu bijna drie jaar bezig en daar zie je dat de groengroep echt begint te lopen. We hebben de wijk al behoorlijk wat extra kleur gegeven met voorjaarsbollen, groene boomspiegels en gevelgroen op strategische plekken. In De Laar ben ik pas net begonnen. Daar ga ik met buurtbewoners iets doen aan groene erfafscheidingen en een beschutte speeltuin. M’n volgende stap wordt om dat nieuwe groen ook goed te gaan onderhouden, samen met de wijkbewoners, gemeente en corporaties. Nog genoeg werk aan de winkel! Bas Roodbergen, ‘groene’ opbouwwerker in krachtwijken Het Arnhemse Broek, Klarendal en Malburgen en GSO-III wijk De Laar-West

Foto: Bas Roodbergen

Je doet ’t voor de mensen

Voordat ik hier in Het Broek kwam, werkte ik tien jaar als buurtbeheerder in Arnhem Zuid. Bij m’n vertrek wilden de bewoners van een van de fl ats nog even afscheid van me nemen. Toen ik daar aankwam stonden ze me met bijna vijftig man in de hal op te wachten met een cadeaubon en een bos bloemen. Dat is toch echt grandioos? In Het Broek heb ik het nu ook weer naar m’n zin. Ik heb daar ongeveer vijfhonderd woningen onder m’n beheer. Bewoners spreken me aan als ik door de wijk loop. Dan vragen ze bijvoorbeeld wanneer de buitendienst komt om een klacht te verhelpen. Ik ga dan voor ze bellen. Niet op kantoor, maar gewoon meteen ter plekke. Dan zien ze: “hé, hij gaat erachteraan”. Als ik rondloop let ik op de voortuinen en de achterpaden. Ziet het er allemaal een beetje netjes uit? Als er teveel rommel ligt, dan spreek ik de mensen daar op aan. Maar ik verbeeld me niks. Ik heb zelf ook wel eens iets in m’n voortuin staan. Je moet gewoon vriendelijk blijven. Toon de Reus, buurtbeheerder van Vivare in krachtwijk Het Arnhemse Broek

Toon de Reus, samen met de woonomgevingsploeg in Het Broek

Foto: Vivare

Snapt u dat, minister?

Er zijn Nederlanders die problemen hebben met de buitenlanders die hier ook wonen. Er gebeurt wel van alles op multi-culti gebied, maar hier wordt toch maar heel weinig aan gedaan. Ik ben echt niet voor Wilders, maar ik zie gewoon dat als er teveel mensen van één groep bij elkaar wonen, de anderen zich bedreigd gaan voelen. Ik woon in zo’n wijk waar dat aan de hand is. Persoonlijk heb ik er geen last van. Ik kan het me zelfs wel voorstellen: zelf heb ik 25 jaar in Brazilië gewoond. Daar woonden de Nederlanders ook in een kolonie bij elkaar. Maar toen ik het daar moeilijk had, ben ik er wel op uitgegaan om hulp te vragen. Die eerste stap moet je zelf zetten. Tegenwoordig zeg ik dat ook bij al het vrijwilligerswerk dat ik doe - ik geef schilderles – “wie niet mee wil doen, die moet maar thuis blijven”. Buitenlanders moeten zelf moeite willen doen om de Nederlandse taal en cultuur te leren kennen. Ik wil ze er graag bij helpen. Annette Noevers, lid wijkplatform Malburgen

Foto: Michiel Lammerse

De wereld is groter dan alleen de wijk

Ze verklaarden me voor gek. “Je kunt toch ook een culturele activiteit in het wijkcentrum organiseren?” Maar ik was vastbesloten. Ik kocht van het extra bewonersbudget twintig kaartjes voor de voorstelling Bloedband van Orkater in Schouwburg Arnhem. “Leuk, wij gaan mee.” Ik was die kaartjes zo kwijt. Jan zou z’n vrouw meenemen. Petra zou met haar buurvrouw komen. Die bewuste avond was ik om half acht met mijn vrouw bij de schouwburg. Maar al wie ik zag, geen bewoners uit Het Broek. “Waar was je nou?” vroeg ik de volgende dag. “De vrouw was ziek.” ... “We kregen visite.” ... Maar ik liet me niet uit het veld slaan en probeerde het gewoon nog een keer. Die tweede keer kwam de helft opdagen en tegenwoordig zijn de kaartjes binnen een dag uitverkocht. Ik verkoop ze in de wijkwinkel, voor vier euro per stuk of een Arnhem Card-coupon. Chris Zeevenhooven, nu wijkprogrammaleider krachtwijk Malburgen, destijds wijkmanager van Het Broek

Een samenwerkingsproject van gemeente Arnhem en cultuurscout Mieke Hendrikse. Meer informatie >> www.kennismakenmetkunst.nl

Foto: Jos van Beek

Foto: Ivonne Zijp

Nog verder inzoomen

Op 22 maart 2007 heeft Ella Vogelaar, toenmalig Minister van Wonen, Wijken en Integratie, veertig wijken aangeduid als ‘krachtwijk’. In deze wijken doet kabinet Balkenende IV extra investeringen om een einde te maken aan de stapeling van sociale, fysieke en economische problemen. De Gemeente Arnhem kent vier krachtwijken: Het Arnhemse Broek, Klarendal, Malburgen en Presikhaaf. In het Akkoord Krachtwijken van 7 oktober 2008 zijn met alle betrokken partijen afspraken gemaakt over de jaarlijkse realisering van nieuwe plannen. Anno 2010 staat de organisatie, zijn de bewoners aangesloten en worden de eerste resultaten geboekt.

Naast de vier krachtwijken telt Arnhem ook nog zeven ‘GSO-III preventiewijken’. Deze wijken vallen onder het programma Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid waarvan nu de tweede fase is afgerond. Provincie Gelderland heeft besloten om een derde fase in te zetten die loopt tot en met 2011. In de wijken Geitenkamp, St. Marten / Spoorhoek, Elderveld / De Laar en Vredenburg / Kronenburg zijn in samenspraak met de bewoners en maatschappelijke partners maatregelenkaarten en wijkprogramma’s opgesteld om de leefbaarheid, arbeidsparticipatie, kwaliteit van de leefomgeving en de mogelijkheden voor een wooncarrière in de wijk te vergroten.

Arnhem heeft gekozen voor een eenduidige en gelijktijdige aanpak van de krachtwijken en GSO-III preventiewijken, in nauwe samenwerking met de woning-corporaties Portaal, Vivare en Volkshuisvesting Arnhem.

De veertig wijken van Vogelaar

De GSO-III preventiewijken

Eenduidige en gelijktijdige aanpak

Foto: Michiel Lammerse

Elly van Kooten, programmadirecteur Wijken van VROM / WWI:

“Met vier wijken is Arnhem zwaar vertegenwoordigd in de wijkenaanpak. De vorderingen die nu al gemaakt zijn, vind ik een groot compliment waard naar iedereen die zich actief inzet voor het verbeteren van de leefbaarheid in deze wijken.”

Minister Eberhard van der Laan voor Wonen, Wijken en Integratie:

“Ik zie dat de wijkenaanpak in Arnhem goed op de rails staat. Mensgericht werken is kenmerkend, bijvoorbeeld bij het project participatiecoaches en de formulierenbrigade. En wat betreft betrokkenheid van bewoners heeft Arnhem een naam hoog te houden. Bewoners zetten zich op allerlei gebieden in; van meedenken over de aanpak van de wijk tot concrete acties zoals zorgen voor meer groen in de wijk. Bewoners en professionals zijn hier écht samen bezig. Een goed voorbeeld, óók voor andere gemeenten, want niets heeft immers meer succes dan succes!”

Foto: Michiel Lammerse

Het Arnhemse BroekHet laaggelegen Arnhemse Broek werd vanaf de 20-er jaren van de vorige eeuw ontwikkeld als woon- en industriegebied. Na tijden van verval en achteruitgang vindt er nu in de wijk een grootscheepse renovatie en nieuwbouw plaats, ook het industriegebied in deze wijk wordt gerevitaliseerd.

KlarendalKlarendal (klèrendoal) ontstond vanaf 1830 nabij de Arnhemse binnenstad, grenzend aan een van de oudste stadsparken. Het is een authentieke volkswijk met tegenwoordig een etnisch gevarieerde bevolkingsamenstelling. Na roerige momenten in de 70- en 80-er jaren van de vorige eeuw wordt er nu hard gewerkt aan een nieuwe toekomst van Klarendal als Modekwartier.

MalburgenToen Arnhem in de jaren dertig van de vorige eeuw niet verder in Noordelijke richting mocht uitbreiden, maakte de stad de sprong over de rivier en ontwikkelde daar Malburgen. Na de tweede wereldoorlog werd de wijk verder uitgebouwd. In de komende jaren krijgt Malburgen door renovatie en nieuwbouw een heel ander gezicht.

PresikhaafMet zijn rechte straten en huizenblokken is Presikhaaf een typische 60-er jaren woonwijk. Het winkelcentrum van Presikhaaf stond ooit model als modernste winkelcentrum van Europa. Na een ingrijpende renovatie doet tegenwoordig heel Oost Arnhem daar (overkapt!) boodschappen. Veel oudere woningen worden op dit moment gesloopt of staan daarvoor op de nominatie, om plaats te maken voor nieuwbouw.

De Arnhemse krachtwijken

Foto: Ruben Ruwhof

GeitenkampMet zijn circa tweeduizend woningen behoort de Geitenkamp tot Nederlands grootste gemeentelijke sociale woningbouwprojecten uit de 20-er jaren. Geitenkamp is een dorp in de stad, gelegen op een heuvel, met beschermde architectuur en straten waar de trots vanaf spat. Maar ook een echte volkswijk, met alleen goedkope huurwoningen en toenemende problemen waar nu hard aan gewerkt wordt.

Sint Marten / SpoorhoekSt. Marten en Spoorhoek zijn twee dicht tegen het stadscentrum gelegen oude volkswijken. Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw werden ze gebouwd rond de Hommelstraat, van oudsher een gebied met veel bedrijvigheid. In deze zeer dicht bebouwde wijken met weinig openbaar groen vond in de 70-er jaren zeventig een omvangrijke stadsvernieuwing plaats.

Vredenburg / KronenburgIn de 70’ en 80-er jaren werden in Arnhem Zuid Vredenburg en Kronenburg gebouwd. In deze wijken zijn enkele

grote kantoren en een middelbare school gevestigd. Winkelcentrum Kronenburg vervult een belangrijke regionale functie. De woningvoorraad bestaat voor het grootste deel uit huurwoningen.

ElderveldIn Arnhem Zuid ligt Elderveld, een groene woonwijk uit de 70-er en 80-er jaren met enkele fl ats en veel eengezinswoningen. Het centrum van de wijk wordt gevormd door het onlangs gerenoveerde winkelcentrum Elderhof. Met het project Buiten Gewoon Beter is de openbare ruimte in deze wijk duidelijk opgeknapt.

De LaarToen eind jaren ‘70 en begin jaren ‘80 meer jonge gezinnen naar een woning zochten, werd in Arnhem Zuid de wijk De Laar gebouwd. De Laar West heeft een klein winkelcentrum, een sporthal en sinds kort een nabij gelegen station. De Laar Oost heeft een groter winkelcentrum en ook een meubelboulevard die bezoekers uit de verre omgeving aantrekt.

De Arnhemse GSO-III preventiewijken

Foto: Jos van Beek