32 GEZONDGIDS februari 2017

Test

Fabrikantenverdoezelen

voedings-waarden

Pakjes en zakjes zitten vaak bomvol zout, suiker en vet. Dat verdoezelen fabrikanten met een ingewikkeld etiket waarop ze de

voedingswaarden per ‘bereid product’ zetten. Dat moet duidelijker.

Tekst Antje Houmes Fotografie Marcel Graumans

Vaak is het onduidelijk hoeveel zout, suiker en vet er in een flesje woksaus, zakje sausmix of een maaltijdpakket zit. De

meeste fabrikanten zetten dat niet op het etiket. Ze verdoezelen de waarheid liever met een ingewikkelde voedingswaarde-tabel, met daarin de voedingswaarden per 100 gram ‘bereid product’ of per por-tie ‘bereid product’. Met bereid product bedoelt de fabrikant dat wat uiteindelijk op het bord ligt. Tenminste, áls je het recept op de verpakking volgt, ínclusief de extra ingrediënten die je volgens het recept zelf nog moet toevoegen, zoals vlees, groenten en rijst.

Deze onduidelijke vermelding op het etiket is wettelijk toegestaan, maar be-hoorlijk onhandig. Want hoeveel zout, suiker en vet in 100 gram maaltijd zit, zegt weinig over wat er in de verpakking zit. Bovendien heb je niet veel aan de infor-

Fabrikanten houden achter hoe ongezond hun product is

HET ETIKET

ProductVerschillende verpakkingen

Uitvoering De Consumenten-

bond zocht in diver-se supermarkten naar voorbeelden

van producten met de voedingswaarden per ‘bereid product’

op het etiket. We ko-zen uit het enorme

aanbod vijf verschil-lende producten die we voorlegden aan vijf consumenten.

wat & hoe

Onduidelijk hoeveel suiker

je toevoegt met de saus

©

februari 2017 GEZONDGIDS 33

voedingswaarde

matie per bereid product als je je niet aan het recept op de verpakking houdt. De fabrikanten lijken de truc te gebrui-ken om hun producten gezonder te laten lijken dan ze zijn. Het sausje of de mix is vaak veel zouter, vetter en suikerrijker dan de maaltijd, omdat er in de maaltijd vaak ook groenten, pasta, rijst of aardap-pels zitten. Zo zit er 5% suiker in de Coni-mex woksaus sweet & sour, ‘na bereiding’, maar in de hele fles zit 50% suiker. En dát staat niet op het etiket.

Fabrikanten zeggen overigens de con-sument van dienst te willen zijn met deze vermelding per bereid product. Niet al-leen Albert Heijn en Lidl passen deze truc toe, ook bijvoorbeeld Unilever doet het veelvuldig. Deze fabrikant van onder meer Knorr, Bertolli en Conimex laat ons weten dat dit ‘relevante informatie geeft over de daadwerkelijke inname’. Enkel en alleen informatie over de voedingswaar-de van het onbereide product vindt Uni-lever ‘ook niet ideaal in de informatie-voorziening naar de consument’. Als ‘goedmakertje’ geeft Unilever op coni-mex.nl de informatie van de pure Coni-mex-producten. Voor de andere merken kun je er vooralsnog naar fluiten.

MisleidDe consumenten die wij spraken zijn niet gediend van deze praktijken. ‘Heel kwalijk’, vindt Ruud de Roo het (zie pagi-na 13). Hij voelt zich misleid. De Consu-mentenbond vindt dat de informatie over de voedingswaarden per onbereid product, dus wat er in het zakje of flesje zit, op het etiket moeten staan. Zo weet de consument wat hij koopt. Dat dat heel goed kan, bewijzen andere grote merken zoals Heinz op de Honig-mixen, Nestlé bijvoorbeeld op de Maggi-pakjes en Jum-bo op de maaltijdpakketten. Als extraatje vermelden ze soms ook wat er in een bereide portie zit. ■

Kunt u inschatten hoeveel suiker er in dit product zit?‘Poeh, ik heb geen idee. Het zal veel zijn, want ik heb mijn Surinaamse vrien-den weleens pindasaus zien maken en daar ging flink wat suiker in.’

Hoeveel suiker zit er in de saus volgens het etiket?‘Na bereiding is dat 7,7 gram per 100 milliliter. Even reke-nen: je moet het zakje op-

lossen in 150 milliliter kokend water. Dat komt op 68 plus 150 , dus 218 gram saus. Nou zeg, het is een hele berekening. Ik denk dan al gauw: laat maar zit-ten.’

Is u duidelijk wat de fabrikant bedoelt met ‘na bereiding’?‘Ehm, nu ik er goed over nadenk niet. Zit daar ook bijvoorbeeld de marinade-mix in? Ik heb geen idee.’

Wat vindt u van dit etiket?‘Het is onduidelijk waar de voedingswaarde-infor-matie over gaat. Zit het vlees dat staat bij “zelf toevoegen” er bijvoorbeeld bij, of bedoelen ze alleen de sausmix aangelengd met water? Ik kan er geen touw aan vastknopen. Liever heb ik dat de fabri-kant zich beperkt tot zijn eigen product.’

MEER INFORMATIEconsumentenbond.nl/kletsplaatjes

Ruim 16%

suiker

Karel VermijWoonplaats: VoorburgGeboortejaar: 1946Product: Conimex mix voor Pinda satésaus

Satésaus

Karel bekijkt etiketten graag kritisch

©

34 GEZONDGIDS februari 2017

voedingswaarde

De dressing bestaat

voor 46% uit suiker

Anneke Hol-van den BulkWoonplaats: Den HaagGeboortejaar: 1969Product: AH Marokkaanse couscous

20% van de kruidenmix bestaat uit

zout

Weet u wat er wordt bedoeld met ‘bereid product’?‘Als je het niet had gezegd, had ik over het woordje “bereid” heen gelezen. Ik denk dat “bereid” suggereert dat het gemaakt is, dus alles wat in het pakje zit, maar dan klaargemaakt.’

Dat klopt niet helemaal. Dat wat staat onder ‘zelf toevoegen’ zit ook in het bereide product.‘Wat onhandig! Ik kook nooit volgens de aan-wijzingen op het etiket, en gebruik vaak andere ingrediënten dan op het pak zijn genoemd, of ik laat iets weg. Soms heb ik geen zin in gehakt bijvoorbeeld, of wil ik de dressing niet.’

Wat vindt u het handigst?‘Ik zou het fijn vinden als de voedingswaarde van het product zelf op de verpakking zou staan. Het

liefst zou ik het per onderdeel uitgesplitst zien; voor de saus, dressing en enchi-ladas apart. Dan weet ik wat ik eet als ik iets weglaat.’

Weet u wat er wordt bedoeld met ‘bereid product’?‘Dat is denk ik alles uit de maaltijdbox, maar dan klaargemaakt: dus de saus aangemaakt met water en de couscous gekookt.’

Nou, je moet er nog wel zelf gehakt en groenten aan toevoe­gen, zoals het recept aangeeft.‘Oh, is dat echt zo? Dat zou ik nou nooit bedenken. Superonhandig, want ik volg nooit het recept dat op de doos staat.’

Wat zou voor u het handigst zijn?‘Ik wil graag weten wat ik koop, dus de voedingswaar-de per onbereid product zou ik graag op het etiket lezen. Dus alles wat in de doos zit, en dan op één hoop gegooid.’

Enchiladas

Couscous

Froukje Lammertsma Woonplaats: VoorburgGeboortejaar: 1984Product: Knorr Mexicaanse Enchiladas

Froukje kookt graag voor anderen

Anneke vindt de smaak het belangrijkst

©

februari 2017 GEZONDGIDS 35

voedingswaarde

Robbert Smit Woonplaats: ZoetermeerGeboortejaar: 1946Product: Maggi Bouillon Rund (blokjes)

Ruud de Roo Woonplaats: RijswijkGeboortejaar: 1953Product: Conimex woksaus Teriyaki

Ruim 50% is zout

Bijna 50% suiker

Hoeveel suiker zit er in deze woksaus?‘Wacht even, ik snap hier niks van. De saus is vloeibaar, maar de voedingswaarden staan per 100 gram in plaats van per 100 milliliter.’

De voedingswaarden gaan over het bereide product‘Oh, nu je het zegt: dat heb ik helemaal over het hoofd gezien. Er zit 6 gram suiker in 100 gram bereid product, maar er staat niet op hoeveel er in de saus zelf zit. Het is dus nog heftiger. Wat ontzettend verwarrend, want wat is “bereid product” eigenlijk?’

Dat is inclusief groenten en kip. De fabrikant zegt de consu­ment hiermee een dienst te verlenen, omdat je het ‘product niet onbereid eet’.‘Nou, ik ben hier niet van ge-diend. Ik vind het heel kwalijk. De fabrikant probeert hiermee de ingrediënten vriendelijker voor te stellen dan ze zijn. Ik voel me op het verkeerde been gezet. Leuk dat de fabrikant de voedingswaarden van het pro-duct online zet, maar daar ga ik echt niet kijken als ik aan het koken ben.’

Hoeveel zout zit er in 1 kopje bouillon volgens het etiket?‘Wat een kleine letters! Maar er zit 0,51 gram zout in 100 milliliter bouillon.’

Maar hoeveel zout zit er in 1 blokje?‘Dat staat niet op de ver-pakking, en moet ik zelf helemaal terugrekenen. Even zien: de fabrikant heeft gerekend met 1 blok-je per liter. Op het etiket staat 0,51 gram per 100 milliliter bouillon, dat is 5,1 gram per liter. Een blokje weegt 10 gram, dus ruim de helft daarvan is zout.’

Heeft u iets aan de voedingswaarde per bereid product?‘Nee, want als ik een half bouillonblokje in de pan gooi tijdens het wokken, kan ik niet even snel uitre-kenen hoeveel zout ik daar-mee toevoeg. Dan moet ik helemaal gaan rekenen en dat ga ik echt niet doen tijdens het koken.’

De fabrikant zegt dat het op deze manier ‘zo begrijpelijk mogelijk is’. ‘Mwah, ik denk dat het bewust gedaan is om te misleiden. Zeg gewoon hoeveel zout er in een blok-je zit. Dan kan ik zelf de afweging maken of ik het wil kopen of niet.’

Bouillon

Woksaus

Ruud is geïnteresseerd in bewust leven, en voeding

Robbert kookt vooral uit

kookboeken©

36 GEZONDGIDS februari 2017

voedingswaarde

1 Stel, u maakt deze saus volgens de aanwijzin­gen op de verpakking.

U eet een eetlepel saus. Hoeveel vet krijgt u dan binnen?a. 0,3 gram vetb. 0,5 gram vetc. 1,0 gram vetd. 2,0 gram vete. 3,0 gram vet

2 Stel, u maakt saus volgens de aanwijzin­gen op de verpakking.

U eet alle saus met 2 perso­nen op. Hoeveel vet krijgt u dan ongeveer binnen?a. 0,5 gram vetb. 1,0 gram vetc. 3,0 gram vetd. 3,75 gram vete. 4,25 gram vet

3 Stel, u lost het zakje sausmix op in 100 ml water. Hoeveel vet zit

er dan ongeveer in 100 milliliter bereide saus?a. 0,5 gram vetb. 3,0 gram vetc. 3,75 gram vetd. 7,5 gram vete. 8,5 gram vet

4 Wat wordt er volgens u bedoeld met ‘bereid product’?

a. Het hele zakje sausmixb. Een eetlepel van de berei-

de saus c. Het hele zakje sausmix

opgelost in 100 milliliter water

d. Het hele zakje sausmix opgelost in 250 milliliter water

e. Het hele zakje sausmix opgelost in 250 milliliter water, plus 2 theelepels paprikapoeder en 2 eetle-pels crème fraîche

5 Hoeveel procent van de sausmix zelf is vet (ongeveer)?

a. 3 %b. 5 %c. 10 %d. 20 % e. 50 %

De antwoorden22 van onze collega’s bij de Consumentenbond hebben de quiz al gedaan. Van hen heeft

36% alle vragen goed beantwoord.1 B: 100% van de mensen die de quiz maakten, had dit goed

2 D: 86% van de mensen die de quiz maakten, had dit goed3 D: 82% van de mensen die de quiz maakten, had dit goed

4 D: 95% van de mensen die de quiz maakten, had dit goed5 D: 50% van de mensen die de quiz maakten, had dit goed

Op consumentenbond.nl/quiz staat nog een quiz. Doe mee en

win het boek ‘Gezond eten’ van de Consumentenbond. We delen er drie uit.

QuizAH Romige kaassaus

doe mee en

win!

Wat staat er eigenlijk op de

verpakking?

Begrijpt u dit etiket?

©

consumentenbond.nl/gezondgids

LEEF JE BEWUSTEN GEZOND?

NU MET35% KORTING

Lees de artikelen uit de Gezondgids en blijf fit en vitaal.Kennismaken? Nu 6 nummers voor €22,75

©