Het bijzondere van De RepubliekDe Republiek in Europa

Tijd van Regenten en Vorsten • 1600-1700Vroegmoderne Tijd

Religieuze tolerantieWaarom?-er waren nog veel katholieken (1650 40%) (gevaar voor burgeroorlog)-geen centraal gezag (dwang van bovenaf moeilijk uitvoer- baar)-handelsnatie (godsdiensttwisten ongunstig voor de handel)-De Republiek ontstaan uit verzet tegen fanatieke katholieke staatskerk (niet hetzelfde doen, maar dan omgekeerd)

Feitelijke situatieCalvinisme officiële kerk (geen

staatskerk)Er heerste gewetensvrijheid →-andere godsdiensten verboden, maar oogluikend toegelaten-katholieken (en Joden) mochten

(tegen betaling) hun erediensten houden

maar niet in het openbaar (schuilkerken)Protestante kerk geen eenheid (interne strijd tussen stromingen)

Welvaart voor iedereen?In vergelijking met omringende landen is de Republiek welvarend, maar niet iedereen profiteert in gelijke mate:

• er zijn veel armen, waarvan sommigen zijn aangewezen op ‘bedeling’

• ‘nieuwkomers’ doen noodgedwongen gevaarlijk en vuil werk

Sociale verhoudingenGrote kloof arm - rijk→ voor de armen was het geen Gouden eeuw,maar-het was hier beter dan in het buitenland-het was beter dan in de vorige eeuwen-er werd goed voor de armen gezorgd (kerk,rijken,stedelijke overheid)Dat geldt ook voor de tolerantie-groter dan voorheen-groter dan in het buitenland-niet tolerant vergeleken met nuWe spreken over relatieve tolerantie

Schuilkerken

Katholieken