Het ‘Veilige Huis’ - Timm Consultancy€¦ · De ontwikkeling van het ‘Veilige Huis’ komt...

Sonja Parker – www.spconsultancy.com.au ● Margreet Timmer - www.timmconsulancy.nl 0

Het ‘Veilige Huis’ Een hulpmiddel om kinderen te betrekken

bij het maken van een veiligheidsplan

Door Sonja Parker www.spconsultancy.com.au

Vertaling Margreet Timmer www.timmconsultancy.nl


INLEIDING

Werken met families en hun netwerk om een uitgebreid en robuust veiligheidsplan te maken, dat leidt tot van dag tot dag gedemonstreerde veiligheid voor kinderen, is een van de meest uitdagende taken van de jeugdbeschermer.

Het ontwikkelen van een veiligheidsplan dat alle zorgen en problemen die door Bureau Jeugdzorg, of door anderen (professionals of familie en vrienden) uit de omgeving van het gezin, gesignaleerd zijn aan zal pakken, vraagt van de werker dat hij een uitgebreid veiligheidsplanningsproces doorloopt. Hierbij worden alle belangrijke (veilige)personen (familieleden, hun support netwerk en professionals) betrokken. Zij moeten hierin samenwerken met het gezin en hun netwerk om de specifieke alledaagse gebeurtenissen vast te stellen die aangepakt moeten worden om er voor te zorgen dat iedereen gerust gesteld wordt dat er genoeg veiligheid is voor de kinderen zodat zij weer naar huis terug kunnen gaan.

Gezien de complexiteit van het proces rondom het maken van het veiligheidsplan, is het niet verwonderlijk dat de meeste Jeugdhulpverleningsorganisaties geen specifieke processen hebben ontwikkeld om de kinderen en jongeren op een betekenisvolle manier te betrekken in het proces van het definiëren en maken van toekomstige veiligheid.

Het Veilige huis is ontwikkeld om kinderen wel te betrekken bij het veiligheidsplanningsproces. Het geeft professionals de gelegenheid om met kinderen te praten over hun ideeën over toekomstige veiligheid.

In dit boekje wordt beschreven hoe kinderen betrokken kunnen worden bij het proces en worden voorbeelden gegeven van twee casussen. Om professionals voldoende toe te rusten om het Veilige huis te kunnen gebruiken worden alle elementen van het Veilige huis beschreven.

KINDEREN BETREKKEN BIJ HET MAKEN VAN HET VEILIGHEIDSPLAN

Uit een aanzienlijke hoeveelheid onderzoek (Zie bijvoorbeeld Cashmore 2002; Gilligan 2000; Westcott 1995; Westcott en Davies 1996) blijkt dat veel van de kinderen, die betrokken zijn in het Jeugdhulpverleningssysteem, zich er niet bewust van zijn hoe beslissingen over hun toekomstige veiligheid zijn gemaakt. Zij hebben niet het gevoel dat zij de kans hebben gekregen om bij te dragen aan of om mee te denken in dit proces.

Het ‘Veilige Huis’ is een praktisch, visueel middel, ontwikkeld door Sonja Parker in West-Australië. Het is ontworpen om bovenstaande problemen aan te pakken. Om zo een context te creëren waarin met kinderen gepraat wordt over het proces van de planning van de veiligheid. Op deze manier worden de opvattingen van de kinderen in beeld gebracht. Hun opvattingen over wat er gebeuren moet binnen hun familie om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn in situaties, waarin zij op een eerder moment gewond zijn geraakt, zijn gekwetst of beschadigd en de situaties waarin zij het risico lopen dat dit opnieuw kan gebeuren.

Bij het gebruik van het ‘Veilige Huis’ wordt de omtrek van het huis als eerste getekend door het kind en de werker. Vervolgens zal de werker gebruik maken van de structuur van het ‘Veilige Huis’ (in detail hieronder beschreven) om met het kind te praten over de specifieke veiligheidsvoorschriften die ingevoerd zouden moeten worden om ervoor te zorgen dat deze zorgen in de toekomst niet opnieuw voorkomen. De opvatting van het kind wordt in woord en beeld weergegeven in het ‘Veilige Huis’. Het kind wordt vervolgens uitgenodigd om een ‘veiligheidspad’ dat leidt naar hun ‘Veilige Huis’ te maken


om aan te geven waar zij zich op dat moment op dit pad bevinden. Om zo hun beoordeling van de veiligheid binnen hun familie in te schalen.

Door kinderen te helpen om hun eigen ‘Veilige Huis’ te creëren, kunnen hulpverleners binnen de Jeugdhulpverlening:

• Een context creëren om met het kind te praten over wat de professional bedoelt met veiligheid en gevaar en begrijpen wat die concepten voor het kind betekenen.

• Inzicht verkrijgen in de relaties die belangrijk zijn voor het kind en zicht krijgen op wie belangrijk zijn om vervolgens deze personen te betrekken in het verbeteren van de veiligheid van het kind.

• Inzicht krijgen in wat er vanuit het perspectief van het kind moet gebeuren om ervoor te zorgen dat zij veilig zijn binnen hun gezin of bij hun verzorgers.

• Het kind helpen om meer begrip te krijgen voor het proces van het veiligheidsplan. • Kinderen helpen die nerveus zijn over het herenigingsproces, hen na laten denken over wat zij

nodig hebben om zich in de toekomst veilig te voelen in hun gezin. • Het veiligheidsplan van het kind vastleggen op een manier waarop de werker dit mee terug

kan nemen in gesprekken met het gezin en hun netwerk voor de ontwikkeling van het uiteindelijke veiligheidsplan.

Sonja heeft het ‘Veilige huis’ ontwikkeld waarbij zij geïnspireerd en beïnvloed is vanuit het werken met Signs of Safety en de oplossingsgerichte aanpak van het veiligheidsplanningsproces in het jeugdbeschermingswerk (Zie Turnell en Edwards 1999; Turnell en Essex, 2006; Turnell en Parker, 2009). De ontwikkeling van het ‘Veilige Huis’ komt eveneens voort uit het gebruik van het ‘Drie Huizen’ model waarmee kinderen en jonge mensen betrokken worden in het proces rondom het beoordelen en verbeteren van de veiligheid van de kinderen.

Het ‘Veilige Huis’ is ontworpen om de stem van het kind centraal te stellen in het hele proces van het creëren van veiligheid. Sommige beroepskrachten zullen vrezen dat hiermee te veel verantwoordelijkheid of druk op het kind komt te liggen. Het is van groot belang dat het proces rondom het ‘Veilige huis’ plaatsvindt binnen het bredere veiligheidsplanningsproces waarbij alle de belangrijke volwassenen betrokken zijn. Allemaal vanuit de overtuiging dat het altijd de verantwoordelijkheid van de volwassenen is om te zorgen dat het kind veilig is. Dit is nooit de verantwoordelijkheid van het kind.

In dit boekje worden de volgende onderdelen beschreven:

• De elementen van het ‘Veilige huis’ • Twee korte beschrijvingen van praktijkvoorbeelden met daarbij de tekeningen van het ‘Veilige

huis’ van het kind • Beschrijving van de manier waarop het ‘Veilige huis’ past in het totale proces van het

ontwikkelen van het veiligheidsplan • De stappen in het maken van het ‘Veilige huis’ • Leidraad voor het invullen van het ‘Veilige huis’, te gebruiken om samen met een kind in te

vullen • Sjabloon van het ‘Veilige huis’

Voor de leesbaarheid is dit boekje geschreven rondom het voorbeeld van een casus waarin met één kind het ‘Veilige huis’ is gemaakt. Het ‘Veilige huis’ kan echter ook met twee of meer kinderen tegelijkertijd gemaakt worden. Het vergt echter meer tijd en andere vaardigheden om de dynamiek rondom meerdere kinderen te hanteren.


DE ELEMENTEN VAN HET VEILIGE HUIS Het ‘Veilige huis’ is ontwikkeld om een visuele weergave te maken van alles dat volgens het kind moet gebeuren om er voor te zorgen dat hij veilig is in de verzorging van zijn familie. Het ‘Veilige huis’ omvat vijf belangrijke onderdelen:

1. Binnen in het ‘Veilige huis’ 2. Bezoek in het ’Veilige huis’: de buitenste halve cirkel 3. De rode cirkel: onveilige personen 4. Het dak: de regels in het ‘Veilige huis’ 5. Het pad naar het ‘Veilige huis’: inschalen van de veiligheid

1. BINNEN IN HET VEILIGE HUIS

Het kind tekent zichzelf eerst in de binnenste cirkel van het huis. Zo wordt het kind betrokken in het proces. De centrale positie heeft het bijkomend effect dat je daarmee het kind centraal stelt in het proces. Het kind tekent vervolgens de andere personen die in het huis wonen in de cirkel. Binnen de 4 muren tekent of beschrijft het kind de dingen die de mensen in het huis doen. Dit kunnen details zijn van dagelijkse activiteiten die het kind leuk vindt zoals; “Mama kookt eten en vertelt me voor het slapen gaan een verhaaltje”. Het kunnen ook dingen zijn die direct betrekking hebben op de veiligheid zoals; “Mama blijft altijd bij me wanneer opa op bezoek is”. 2. BEZOEK IN HET VEILIGE HUIS; DE BUITENSTE HALVE CIRKEL De mensen waarvan het kind wil dat ze op bezoek komen om de veiligheid te garanderen (hun veiligheidsfiguren, mensen die zich bewust zijn van de zorgen en die actief betrokken zijn bij de veiligheid van het kind) worden in deze cirkel getekend. Details over wat ze doen om het kind veilig te houden worden erbij geschreven.

3. DE RODE CIRKEL De personen die het kind niet in het veilige huis wil hebben (niet op bezoek en niet om te wonen) worden in de rode cirkel getekend die buiten het huis en helemaal apart ligt.

4. HET DAK Het dak van het veilige huis wordt gebruikt voor de regels over de veiligheid van het kind in het huis. Deze regels beschrijven hoe iedereen zich in het huis moet gedragen om te zorgen dat de kinderen altijd veilig en goed verzorgd worden. De nadruk ligt meer op regels die er zorg voor dragen dat iedereen veilig is dan regels die gaan over goed gedrag van het kind, bijvoorbeeld dat het kind zich goed moet gedragen (sommige kinderen zullen regels zo interpreteren).

5. HET PAD NAAR HET ‘VEILIGE HUIS’ Het pad dat naar het veilige huis leidt representeert de connectie van het verleden en de zorgen die ertoe geleid hebben dat de professionals betrokken zijn geraakt bij het gezin en de toekomst gerepresenteerd door het veilige huis waarin het kind veilig is in de verzorging van de familie van het kind. Dit pad geeft het kind de gelegenheid om zijn veiligheid op een schaal af te zetten. Een schaal waarop bij het begin van het pad er veel zorgen zijn die geleid hebben tot betrokkenheid van de Jeugdbescherming of geleid hebben tot een uithuisplaatsing (misschien wil het kind dit aan het begin van het pad schrijven) helemaal tot aan de deur van het veilige huis waar het kind in staat is om naar binnen te gaan doordat alle zorgen besproken en behandeld zijn en er afspraken over gemaakt zijn. Het gebruik van het pad is een middel om het gevoel van veiligheid van het kind te schalen door zichzelf op het pad te plaatsen. Dit kan door zichzelf op het pad te tekenen, of het pad in te kleuren tot het punt waarop ze op dat moment zijn, of iedere andere manier die bij het kind past.


Voorbeelden van het ‘Veilige huis’

Zoe’s ‘Veilige huis’

Zoe’s ‘Veilige huis’


Het bovenstaande ‘Veilige huis’ is gemaakt door een 10 jaar oud meisje, we noemen haar Zoe. Zoe was uithuisgeplaatst na een incident waarbij haar moeders vriend Zoe in haar gezicht had geslagen. Zoe had ook regelmatig gezien dat haar moeder door deze vriend, Shane, geslagen werd. Dit gebeurde gedurende een periode van 12 maanden. Zoe’s moeder, die we Tanja zullen noemen, bekende tegenover de gezinsvoogd dat ze veel dronk en aan een depressie leed. Hierdoor was ze niet in staat om goed voor Zoe te zorgen. Het ‘Veilige huis’’ was met Zoe gemaakt op het moment dat ze zes maanden in een pleeggezin woonde. Tanja had, 3 maanden nadat Zoe uit huis gehaald was, haar relatie met Shane beëindigd en de afgelopen 4 maanden had Tanja regelmatig gesprekken met de gzinsvoogd om de zorgen te bespreken. Als onderdeel van de eerste fase van het herenigingsproces had Sonja een aantal gesprekken met Zoe. Eerst werden de ‘Drie huizen’ gebruikt om de beleving en de bevindingen van Zoe te onderzoeken. Daarna besprak Sonja het Signs of Safety framework dat met de volwassenen; moeder, oma en belangrijke professionals, gemaakt was met Zoe. Samen bekeken ze hoe de ‘Drie Huizen’ van Zoe pasten in dit framework. In een volgend gesprek gebruikte Sona het ‘Veilige huis’ om het proces rondom het maken van het veiligheidsplan uit te leggen aan Zoe en de ideeën van Zoe over wat er moet gebeuren zodat zij zich thuis veilig kan voelen wanneer zij weer bij haar moeder woont te bespreken. Sonja zou pagina’s vol kunnen schrijven over het planningsproces met Zoe maar wat het belangrijkste was dat dit proces de angst van Zoe reduceerde. Zoe vond het spannend om weer naar huis te gaan. Voor het gesprek had ze tegen profesionals gezegd dat ze weer thuis wilde wonen maar dat ze het spannend vond om weer thuis te gaan slapen. In het ‘Veilige huis’ gaf ze dit aan door sloten op de ramen en deuren te wensen en de afspraak dat Tanja de politie moest bellen mocht Shane proberen binnen te komen. Nadat Zoe en Sonja het ‘Veilige huis’ aan moeder getoond hadden, zei Tanja tegen Zoe dat deze ideeën heel goed waren en dat ze er gelijk mee zou beginnen. Er werd geregeld dat er sloten op de ramen gezet werden. Zoe en haar moeder schreven de signalen op waaraan ze zouden merken dat Shane binnen probeerder te komen. Zoe bleef de week erna voor het eerst een nachtje slapen bij haar moeder.


Dylan’s Veilige huis


Dylan's ‘Veilige Huis’ Het tweede voorbeeld van Sonja is het ‘Veilige Huis’ van een negen jaar oude jongen die we 'Dylan’ zullen noemen. Dylan en zijn twee jongere broers werden uit huis geplaatst toen Dylan vier jaar oud was. Dit gebeurde als gevolg van de aanhoudende ernstige verwaarlozing als gevolg van het drugsgebruik van hun moeder. In de periode dat Sonja met deze familie werkte, had Dylan's moeder, Megan, al twee jaar lang negatieve urinecontroles op drugsgebruik die ze verplicht moest af laten nemen. Haar nieuwe partner, Bob, werd nagetrokken door de wettelijke instanties (antecedenten onderzoek) en er werd vastgesteld dat hij geen risico voor de kinderen vormde. De familie werd doorverwezen naar een organisatie die de hereniging van moeder en kinderen zou begeleiden. Sonja begon met gesprekken over het ‘Veilige huis’ ongeveer zes weken voor de hereniging, Dylan en zijn broers waren al begonnen met overnachtingen thuis bij Megan en Bob. De begeleidende instantie was begonnen om met Megan en Bob een veiligheidsnetwerk en veiligheidsplan te ontwikkelen dat ervoor zou zorgen dat de kinderen voor langere tijd veilig en goed verzorgd zouden worden. Zij hebben Sonja gevraagd om het proces van het ‘Veilige huis’ met de kinderen te begeleiden. Sonja is begonnen met Dylan. Het proces van het creëren van het ‘Veilige huis’ met Dylan nam ongeveer een uur in beslag en wordt verderop in dit boekje meer in detail beschreven.


HET ‘VEILIGE HUIS’ TOEPASSEN BINNEN HET PROCES VAN HET CREËREN VAN VELIGHEID

Het ‘Veilige huis’ is ontworpen om te worden uitgevoerd met een kind of een jongere als onderdeel van het ontwikkelen van een veiligheidsplan. Dit proces omvat het werken met de ouders, een netwerk van mensen die de ouders en kinderen ondersteunen en alle belangrijke professionals. Het proces is erop gericht om een gedetailleerd veiligheidsplan te ontwikkelen. Het veiligheidsplan dat tijdens dit proces gemaakt wordt omvat specifieke details van dagelijkse situaties die de familie moet creëren om ervoor te zorgen dat iedereen, inclusief het kind, ervan overtuigd is dat het kind wordt beschermd, gedurende langere tijd, in situaties waarin ze eerder beschadigd werden of het risico liepen op mishandeling. Het ‘Veilige huis’ een tool waarmee kinderen begrijpen waar het planningsproces zich op richt en waarmee zij een bijdrage kunnen leveren aan dit proces. Om ervoor te zorgen dat het planningsproces effectief is, moet er voor gezorgd worden dat de veiligheid gecreëerd wordt naar aanleiding van duidelijk omschreven statements over dreigend gevaar (dat waar professionals bezorgd over zijn dat zal gebeuren met de kinderen wanneer er niets verandert in het gezin). Deze statements moeten geformuleerd worden in een taal die voor alle betrokkenen, inclusief de kinderen, te begrijpen is. Alleen wanneer deze zorgen zijn uitgedrukt in een taal die het kind kan begrijpen, is het mogelijk gebruik te maken van het ‘Veilige huis’ om zo met het kind te onderzoeken wat er zou moeten gebeuren binnen hun familie om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn met betrekking tot deze zorgen. Wanneer het kind niet weet waar anderen zich zorgen over maken, bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming of Bureau Jeugdzorg, dan moet dit, voorafgaand aan het maken van het ‘Veilige Huis’, verduidelijkt worden. Er zijn een aantal hulpmiddelen die de professionals en de ouders kunnen helpen om te praten met de kinderen over de reden waarom zij niet thuis wonen, of waarom men zich zorgen maakt. Twee van dergelijke tools zijn de ‘Drie Huizen’ (Weld, 2008) en het ‘Woord en Beeld verhaal’ (Turnell en Essex 2006). Zowel de ‘Drie Huizen’ als het ‘Woord en Beeld verhaal’ zijn het meest effectief wanneer ouders en andere belangrijke familieleden en professionals hierbij betrokken zijn. Het ‘Veilige Huis’ is ontworpen om de stem en de wensen van het kind in te brengen in het bredere veiligheidsplanningsproces. Professionals en familieleden zijn vaak zeer geraakt bij het zien van het standpunt van het kind in de tekening van het ‘Veilige Huis’ Dit helpt om zowel de andere professionals, als ouders en hun netwerk te motiveren en te laten focussen op het creëren van veiligheid van het kind middels en robuust en gedetailleerd veiligheidsplan. Welk perspectief het kind middels het ‘Veilige Huis’ ook in brengt het dient onderzocht en verkent te worden in het veiligheidsplanningsproces waarin ook de perspectieven van anderen, ouders, familie en professionals, onderzocht worden. Het perspectief van het kind zal bijna altijd het perspectief van de ouders en de andere volwassenen verdiepen en hiermee het planningsproces verstevigen. Het mag echter nooit de vastgestelde statements teniet te doen of minimaliseren.


HET PROCES VAN HET VEILIGE HUIS

1. VOORBEREIDING

Voor de ontmoeting met het kind of de jongere om het ‘Veilige Huis’ in te vullen, moet de professional ervoor zorgen dat hij de nodige achtergrond informatie over dit gezin en het kind, heeft dat bestaat uit:

• Een duidelijke en eenvoudige beschrijving van de zorgen die de professionals, bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming of Bureau Jeugdzorg, hebben met betrekking tot het kind.

• De belangrijke mensen in het leven van dit kind. • Bij wie en waar het kind woont en wat de afspraken zijn met betrekking tot het contact tussen

kind en ouders. • Alle veranderingen die de familie heeft gemaakt sinds de betrokkenheid van de Raad voor de

Kinderbescherming en/of Bureau Jeugdzorg • Een duidelijke inspanning van alle belangrijke professionals om mee te werken aan de

hereniging van de kinderen met hun ouders. • Wat het kind weet over de problemen die hebben geleid tot de uithuisplaatsing of de

betrokkenheid van de Raad voor de Kinderbescherming en/of Bureau Jeugdzorg in de taal van het kind zelf.

Een ander belangrijk onderdeel van de voorbereiding is het bedenken van welke materialen de professional wil gebruik tijdens het maken van het ‘Veilige Huis’ met het kind. Aangezien er veel te onderzoeken is en er veel onderwerpen met het kind besproken zullen worden is het verstandig om een groot vel papier te gebruiken en een paar op reserve te hebben (Sonja gebruikt het liefst A3). Sonja adviseert om een groot aanbod van kleurpotloden en stiften mee te nemen. Sommige professionals gebruiken graag speciaal papier en speciale kleurpotloden om het kind te laten merken dat ze iets bijzonders creëren. Een sjabloon voor het ‘Veilige Huis’ is beschikbaar zit in dit boekje. De professional kan dit gebruiken of samen met het kind de basisonderdelen van het ‘Veilige Huis’ te tekenen. Dit is een goede manier om het kind te laten wennen aan het tekenen en om uitleg te geven over de elementen van het ‘Veilige Huis’.

2. INFORMEREN VAN PROFESSIONALS, OUDERS EN PLEEGOUDERS / VERZORGERS VOORDAT JE MET HET KIND GAAT PRATEN

Voordat je met het kind in gesprek gaat is het zeer belangrijk om de instemming van alle betrokken familieleden en professionals te hebben. Veiligheidsplanning moet altijd worden uitgevoerd met de volledige steun en goedkeuring van de wettelijke autoriteiten die bij de zaak betrokken zijn, waaronder de Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg (Zie Turnell en Essex, 2006) en moet ook de goedkeuring van belangrijke professionals hebben, zoals therapeuten, geestelijke gezondheidszorg en medewerkers van het CJG. Voordat u aan het ‘Veilige Huis’ proces begint met ouders en verzorgers, is het belangrijk om de instemming van deze professionals te verkrijgen voor het idee om het ‘Veilige Huis’ met de kinderen te maken.

Eén van de primaire doelen van het ‘Veilige Huis’ is om het perspectief en de wensen van het kind te betrekken in het creëren van een zinvol veiligheidsplan. Om het effect van de informatie die uit het maken van het ‘Veilige Huis’ komt op ouders, zo groot mogelijk te maken is het van vitaal belang om het proces uit te leggen aan de ouders en daar waar mogelijk hun steun en instemming met het proces te verkrijgen. Dit voorwerk creëert een open sfeer en een context voor de professional om vervolgens de informatie die het kind geeft terug te brengen naar de ouders en de familie. Wanneer het kind in een pleeggezin of ergens anders woont, is het belangrijk om aan de verzorgers


uit te leggen hoe het proces van het ‘Veilige Huis’ verloopt, zodat zij het proces kunnen ondersteunen. Net als bij de ouders, creëert dit ook bij hen de context die je nodig hebt om de uitkomsten van het ‘Veilige Huis’ (nadat je hiervoor de toestemming van het kind en de ouders hebt gekregen) met hen kunt bespreken. Dit zal de verzorgers helpen om actief mee te werken in het proces van het creëren van een veiligheidsplan en het uiteindelijke herenigingsproces.

Wanneer het kind weet dat ouders het proces begrijpen zal dit altijd maken dat het kind zich meer op zijn gemak voelt waardoor hij/zij zich meer en van harte over kan geven aan het proces.

3. HET ‘VEILIGE HUIS’ BIJ HET KIND INTRODUCEREN

Bij de introductie van het ‘Veilige Huis’ aan kinderen, zal Sonja meestal als volgt te werk gaan:

"Wist je dat je moeder en vader en opa en oma en ___________ (andere belangrijke steunfiguren) gesprekken met elkaar hebben om met elkaar uit te zoeken wat er moet gebeuren in jouw familie om het veilig te maken voor jou om terug te gaan en weer bij papa en mama te gaan

wonen? We willen daarvoor een speciaal plan maken, dit heet een veiligheidsplan. Dit plan is er om ervoor te zorgen dat niets van wat er in het verleden gebeurd is (gebruik details die de situatie weergeven en die passen bij de leeftijd en het niveau van het kind )in de toekomst weer gaat

gebeuren.

We praten allemaal met elkaar en luisteren naar de ideeën van iedereen en omdat dit over jou gaat, willen we ervoor zorgen dat we ook jouw ideeën horen. Ik wil daarom graag met jou iets doen dat we

het ‘Veilige Huis’ noemen. Dat is iets wat ik vaak doe met kinderen en het zal mij helpen om jouw ideeën te begrijpen over wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat wat er in het verleden is

gebeurd niet weer zal gebeuren zodat je veilig zult zijn. Ik heb ook aan papa en mama en ______ (eventuele verzorgers of andere belangrijke steunfiguren) uitgelegd wat het ‘Veilige Huis’ is en zij

denken allemaal dat het een goed idee is dat wij dit samen gaan doen. Zou je dit samen met mij willen doen?

Wat we samen gaan doen is het maken van een tekening van wat je wilt dat in jouw huis gebeurt wanneer je naar huis zou gaan om weer bij papa en mama te wonen zodat jij en wij allemaal weten dat

je volledig veilig bent en dat wat in het verleden gebeurd is niet opnieuw kan gebeuren. We gaan dat tekenen in je ‘Veilige Huis’, zodat we aan papa en mama kunnen laten zien wat jij wilt dat er gebeurt

om je veilig te voelen. Wil je dit nog steeds samen met mij doen? "

4. MET HET KIND WERKEN AAN HET ‘VEILIGE HUIS’

DE VORM VAN HET ‘VEILIGE HUIS’ TEKENEN Sonja heeft de voorkeur om met een leeg vel papier te beginnen en de omtrek en alle andere elementen van het ‘Veilige Huis’ samen met het kind tekenen. Dit als een manier om het kind zowel uitleg te geven over het proces als ook te investeren in het contact leggen met het kind en het idee van het ‘Veilige Huis’. Het tekenen van de lay-out zal op deze manier ook helpen om het kind het gevoel van ‘eigenaarschap’ over het huis te geven. Het is altijd mogelijk om gebruik te maken van een sjabloon van het ‘Veilige Huis’, waarbij de werker de verschillende elementen aan het kind uitlegt. Tijdens het uitleggen aan het kind kun je de contouren van de verschillende elementen in verschillende kleuren overtrekken of elementen toevoegen, bijvoorbeeld een zon, waardoor het meer persoonlijk voor het kind wordt. Het gebruik van het sjabloon is vooral nuttig wanneer de tijd beperkt is. De vorm en de structuur van het ‘Veilige Huis’ kan worden gevarieerd om het aan de context van dat kind aan te passen. Voor jongere kinderen kan de werker het huis op papier tekenen of het huis samen met het kind creëren van plaatjes of foto’s of zelfs met allerlei huishoudelijke voorwerpen, wegwerpmaterialen, blokken en figuurtjes de activiteiten uitbeelden.


De werker stelt vervolgens een reeks vragen om het kind te helpen een gedetailleerd beeld te creëren, meestal met behulp van zowel woorden als tekeningen, van wat er binnen het ‘Veilige Huis’ van het kind zou gebeuren. Hieronder worden voorbeeldvragen gegeven. Het kind kan de antwoorden op deze vragen in het ‘Veilige Huis’ tekenen en de werker kan hier de tekst bij schrijven die enige uitleg geeft over de tekening van het kind. Het is ook mogelijk dat het kind en de werker alles samen tekenen en opschrijven. ZICH ZELF IN HET ‘VEILIGE HUIS’ TEKENEN Nadat de lay-out van het ‘Veilige Huis’ is getekend of overgetrokken, vraagt de werker aan het kind om zichzelf in de binnenste cirkel van hun ‘Veilige Huis’ te tekenen (zorg ervoor dat ze ruimte over laten voor andere mensen). Zichzelf in het centrum van het huis tekenen helpt ook om het kind het gevoel van ‘eigenaarschap’ over hun ‘Veilige Huis’ te geven. ANDERE MENSEN DIE IN HUN ‘VEILIGE HUIS’ WONEN

"Wie zou nog meer met jou in jouw ‘Veilige Huis’ wonen? “

De werker vraagt het kind om deze mensen vervolgens ook in de binnenste cirkel te tekenen. In het voorbeeld van Zoe's, zei ze dat ze daar alleen met haar moeder wilde wonen en vervolgens tekende ze zichzelf, haar moeder en haar nieuwe kitten (die haar moeder net voor haar gekocht had) in de cirkel. Dylan zei dat hij met zijn moeder, zijn moeders partner en zijn twee broers in zijn ‘Veilige Huis’ zou wonen.

Wanneer men in het veiligheidsplanningsproces de mogelijkheid overweegt om iemand anders tijdelijk bij de familie te laten wonen dan zal de werker uit kunnen zoeken wat het kind hiervan vindt door te vragen:

"Heeft er in jouw gezin ooit iemand anders bij jullie gewoond, zelfs maar voor een korte tijd? Hoe was het om zo met elkaar te wonen? Misschien is het niet iets waar je ooit over nagedacht hebt, maar zou

je willen dat iemand anders bij jou en je gezin komt wonen, al is het maar voor een poosje, bijvoorbeeld in het begin als je terug naar huis gaat? "

MENSEN DIE OP BEZOEK KOMEN IN HET ‘VEILIGE HUIS’ "Wie moet er op bezoek komen in jouw ‘Veilige Huis’ om te helpen er voor te zorgen dat je veilig bent? " Hier is het kind aan het bedenken wie zij denken dat belangrijke mensen zijn voor hun veiligheidsnetwerk (mensen die zich bewust zijn van de zorgen en die actief betrokken zijn bij het waarborgen van de veiligheid van de kinderen). Deze mensen worden getekend in de buitenste halve cirkel van het ‘Veilige Huis’ (de tuin als het ware). Wanneer het kind deze mensen tekent, kan de werker vragen hoe vaak het kind denkt dat deze mensen op bezoeken moeten komen en wat deze mensen zouden doen als ze op bezoek zijn. Deze ideeën kunnen naast de personen geschreven worden. MENSEN DIE HET KIND NIET IN ZIJN ‘VEILIGE HUIS’ WIL LATEN WONEN EN OOK NIET OP BEZOEK WIL HEBBEN. Tijdens het bespreken van de mensen die in hun huis wonen en mensen die op bezoek komen in hun ‘Veilige Huis’, zullen sommige kinderen beginnen te praten over mensen waarbij ze zich niet veilig voelen en met wie ze niet samen willen wonen en ook niet op bezoeken willen in hun ‘Veilige Huis’. In het geval van Zoe's, zei ze uit zichzelf dat ze niet wilde dat haar moeders ex-vriendje, Shane, bij hen in het huis zou wonen. Iedere persoon die het kind op deze manier noemt wordt geplaatst in de rode cirkel buiten het ‘Veilige Huis’. Wanneer het kind niet uit zichzelf mensen noemt bij wie ze zich misschien niet volledig veilig voelt, kan de werker vragen:


"Wanneer je naar huis gaat om bij ______ (bijv. mama en papa) te wonen, is er dan iemand waarbij jij je

niet volledig veilig voelt wanneer die persoon op bezoek zou komen, of die bij jullie zou willen wonen?”

In het geval Dylan, dacht hij voorzichtig na over deze vraag en toen antwoordde hij : “Nee, er is niemand waarbij ik me niet veilig zou voelen”. Dit is belangrijke informatie over de manier waarop Dylan zich voelt over terug naar huis gaan en zijn gevoel van veiligheid. Het was positieve informatie die Sonja terug kon koppelen naar zijn moeder en haar partner. Wanneer het kind wel iemand noemt als antwoord op deze vraag, zal dit meestal een persoon zijn, ·zoals Shane in het geval van Zoe's was, waarover de professionals zich al zorgen maken in verband met de veiligheid en het welzijn van het kind. Het is echter mogelijk dat deze vraag nieuwe informatie uit zal lokken die vragen over de veiligheid van het kind doen rijzen. Samen met de ouders en het netwerk, zal de werker dat moeten doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat het kind, ook in relatie tot deze nieuwe informatie, voortdurend veilig is. Het plaatsen van een persoon in de rode cirkel buiten het ‘Veilige Huis’ van het kind zal niet automatisch betekenen dat deze persoon niet in het huis kan wonen of op bezoek kan komen wanneer het kind thuis is, maar benadrukt dat dit een persoon is waarbij het kind zich niet volledig veilig voelt. Dit moet in ieder geval besproken worden met de ouders en professionals en zal waarschijnlijk ook in het veiligheidsplan opgenomen moeten worden. Dit kan een delicaat onderwerp zijn om te bespreken, omdat familieleden en professionals kunnen denken dat de mensen die geplaatst zijn in de rode cirkel, uitgesloten moeten worden van ieder contact met het kind. Het delicate punt is dat de mening van het kind serieus genomen moet worden. Het kind moet gehoord worden door alle volwassenen en wanneer er beslissingen worden genomen over wie contact heeft met het kind en dit niet overeen komt met wat het kind wil, dan zal dit goed besproken en uitgelegd moeten worden aan het kind. Om de volwassenen verder te informeren over het perspectief van het kind op een persoon die ze heeft geplaatst in de rode cirkel, kan de werker het kind vragen om na te denken over wat regelingen/afspraken er gemaakt moeten worden voor het kind om zich veilig te voelen wanneer deze persoon aanwezig is. De werker kan een vraag stellen, zoals:

"Wanneer _______ (bijv. opa) bij jou thuis op bezoek zou komen wanneer je thuis woont met mama,

welke regels moeten er dan zijn om ervoor te zorgen dat jij altijd veilig bent? " De gedragingen die het kind beschrijft, bijvoorbeeld; “Mama zal altijd bij me blijven en me niet alleen laten met opa”, kunnen opgenomen worden in het ‘Veilige Huis’ met behulp van foto's of woorden en de regels die het kind suggereert worden dan het dak van het ‘Veilige Huis’ geschreven. WAT DOEN MENSEN IN JOUW ‘VEILIGE HUIS’?

"Stel dat jouw huis terug bij __________ (bijv. mama en papa) was het zo veilig als het maar kan en je

voelde zo veilig en gelukkig als maar mogelijk is, wat voor soort dingen zou _______ (bijv. mama, papa, grote zus) dan doen? "

Deze vraag kan informatie van het kind ontlokken over de algemene activiteiten die zij leuk vinden om met hun familie te doen, maar ook specifieke informatie over wat mensen zouden doen om ervoor te zorgen dat het kind veilig is. Het kind kan een tekening maken of woorden schrijven in zijn ‘Veilige Huis’ om deze activiteiten te duiden, of de werker kan het kind helpen om de woorden die deze activiteiten beschrijven in het dak te schrijven. Het horen van specifieke details van wat ze doen, dat hun kind waardeert of die hun kind helpt om zich veilig te voelen kan zeer krachtig zijn voor ouders. In


het eerste voorbeeld van Zoe maakte zij een tekening van haar moeder die lekker eten voor haar maakt, nadat zij beschreven had hoe haar moeder nu lekker eten voor haar maakt tijdens de bezoekmomenten en dat ze graag wil dat dit zo blijft wanneer ze naar huis gaat om bij mama te wonen. In het tweede voorbeeld, schreef Dylan dat hij en zijn familie grappen zouden vertellen en samen zouden lachen en dat zijn moeder en Bob ‘tijd met hem door zouden brengen’. Dylan zei dat in zijn ‘Veilige Huis’, tijd aan hem besteden was het allerbelangrijkste dat mama en Bob zouden doen.

"Wat zijn de belangrijke dingen die ______ (bijvoorbeeld papa en mama) zouden doen in jouw ‘Veilige Huis’ om ervoor te zorgen dat je veilig bent? "

Als het kind niet gericht is op de veiligheid thuis dan zal de vraag hiervoor zich heel specifiek richten op die veiligheid, de vraag of het kind kan bedenken wat mensen zouden doen om te zorgen voor zijn/haar veiligheid maakt dat er ruimte ontstaat om hierover na te denken. In het eerste voorbeeld, vertelde Zoe aan Sonja dat haar moeder iedere avond zou controleren of alle deuren en ramen vergrendeld zijn zodat Shane niet binnen kan komen. Zoe zei ook dat moeder de politie bellen moet zodra Shane langs kwam en dat er een groot bord op de muur naast de deur moest hangen om haar er aan te herinneren om dat ook te doen. Het kind kan al beschreven hebben wat ze wil dat er gebeurt met betrekking tot de specifieke problemen (op het moment dat ze aan het verkennen zijn wie wel of niet in hun ‘Veilige Huis’ mag komen of mag wonen), maar wanneer dit niet het geval is, dan kan de werker nu vragen naar ideeën van het kind in relatie tot die specifieke zorgen. Bijvoorbeeld, wanneer de zorg is dat de moeder de kinderen slaat wanneer ze boos is, kan de werker vragen:

"Wat moet er in jouw ‘Veilige Huis’, gebeuren op het moment dat mama boos op je wordt om er voor

te zorgen dat jij dan veilig bent, zodat je niet geslagen wordt, wat moet mama doen als ze boos is? " Zoals hier eerder is beschreven, praten met het kind over specifieke problemen vereist eerdere verkenning met het kind over wat ze weten over de zorgen, en dit kan het beste gedaan worden in de taal die het kind gebruikt heeft om de zorgen te beschrijven. WAT DOEN DE MENSEN WANNEER ZE JOUW ‘VEILIGE HUIS’ BEZOEKEN? "Wanneer _______ (ieder van de veilige mensen hierboven beschreven) bij jou op bezoek zou komen in jouw ‘Veilige Huis’, wat zijn dan de belangrijke dingen die ze moeten doen om ervoor te zorgen dat jij

veilig bent? Moeten ze dingen doen om je mama / papa / zussen te helpen? "

Nogmaals, deze vraag kan in het algemeen gesteld worden (d.w.z. “Wat zou ______ doen wanneer ze op bezoek komen?” of kan zich specifiek richten op de veiligheid door toevoeging van;"Wat doen ze om te helpen om voor jouw veiligheid te zorgen? "). In het eerste voorbeeld, vertelde Zoe aan Sonja dat ze een aantal mensen op bezoeken wilde hebben, dat haar Oma en haar moeders vriendin, Andrea, zouden komen om haar moeder te helpen (vooral tijdens momenten dat ze verdrietig was).

In het tweede voorbeeld noemde Dylan een aantal mensen waarvan hij wilde dat ze op bezoek zouden komen. Dylan beschreef hoe zijn Oma en Opa hem mee zouden nemen naar hun huis en hoe alle andere mensen mee zouden doen met het spelen van Uno (een kaartspel dat Dylan regelmatig speelde met zijn gezin en met de hulpverlener wanneer zij op bezoek kwam). Vragen wat elk van deze mensen moest doen wanneer ze op bezoek kwamen om ervoor te zorgen dat hij veilig was bleek niet


een zinvolle vraag aan Dylan te zijn, want hij antwoordde dat hij zich al veilig voelde. Dit zorgde ervoor om de volgende vraag te stellen:

"Als de dingen niet zo goed gaan wanneer je thuis woont bij je moeder en een aantal van de problemen uit het verleden beginnen opnieuw, wie van al die mensen die op bezoek komen zou dit

dan merken? " Dylan zei onmiddellijk dat dit Charlie zou zijn (zijn begeleider tijdens de bezoeken aan moeder). Hij zou de eerste persoon zijn die dit op zou merken. Sonja was vervolgens in staat om te vragen: “Wat zou Charlie moeten doen wanneer hij op bezoek komt om ervoor te zorgen dat hij merkt hoe het

gaat? " Dylan zei dat hij wilde dat Charlie langs kwam om te kijken hoe het zou gaan. Dat hij mee moest doen met de pret. Samen 'Uno' (het kaartspel) spelen. Om te praten en vragen hoe de dingen zijn gegaan. Dit geeft belangrijke informatie voor het maken van het veiligheidsplan. Informatie over bij wie Dylan zich het meest op zijn gemakt voelt om mee te praten als de dingen niet goed gaan thuis en geeft ook een duidelijke boodschap dat Dylan graag wil dat Charlie aan hem vraagt: “Hoe gaat het thuis? "

"Zijn er belangrijke voorwerpen of dingen die in jouw ‘Veilige Huis’ moeten zijn om er voor te zorgen

dat jij altijd veilig zult zijn? " Deze vraag kan ideeën van het kind uitlokken over welke praktische zaken nodig zijn of geregeld moeten worden om hun veiligheid te waarborgen. In het eerste voorbeeld, zei Zoe dat ze wilde dat er sloten op de deuren en de ramen kwamen, zodat Shane niet naar binnen kon om haar of haar moeder pijn te doen (er was een incident geweest waarbij Shane het huis binnengedrongen was). Zoe zei ook dat ze wilde dat er een groot bord op de muur naast de voor- en achterdeur zou komen waarop stond: ‘Bel de politie wanneer Shane komt ' en het telefoonnummer van de politie. REGELS IN HET ‘VEILIGE HUIS’ Het dak van het ‘Veilige Huis’ is de plek waar we de regels, die het kind bedenkt, in de taal van het kind schrijven. De regels beschrijven de gedachten van het kind over hoe iedereen zich moet gedragen, bij de dagelijkse gang van zaken, om ervoor te zorgen dat het kind altijd veilig en goed verzorgd is. Vragen die hierbij gebruikt kunnen worden zijn onder andere:

• Weet je nog dat we besproken hebben dat al die volwassenen bezig zijn om een veiligheidsplan te maken voor het moment waarop je weer thuis gaat wonen? Een van de dingen die ze proberen te beslissen is wat de regels van het veiligheidsplan moeten zijn. Wat denk jij? Wat zouden de regels van het huis zijn zodat jij en alle anderen zouden weten dat er iets zoals ________ (gebruik de specifieke zorgen) nooit meer kan en zal gebeuren? "

• "Wat nog meer en wat nog meer?" • "Als je _______ (zus / broer / Oma etc.) hier zou zijn, wat zouden zij zeggen? “

In het voorbeeld van Zoe waren de regels die zij wilde zien:

• Niet vechten of slaan, omdat ik dan echt bang wordt en mij pijn doe en mama zich pijn doet. • Shane mag niet langs komen en wanneer hij dat toch doet en op de deur bonkt dan moet

mama zeggen dat hij weg moet gaan en anders belt ze de politie. • Als mama echt verdrietig wordt dan moet iemand haar helpen omdat ze dan huilt en in bed

blijft liggen en dan staat ze niet op. Oma kan dan komen om te helpen.


• Ik mag op mijn school blijven, omdat ik graag naar deze school ga en ik niet naar een nieuwe school wil.

Dylan wilde dat de volgende regels in het dak van zijn ‘Veilige Huis’ werden geschreven:

• Z, J & K (zijn twee jongere broers) mogen niet bij mama weglopen en moeten bij mama in de buurt blijven zodat ze ons kan zien en horen.

• Luisteren naar instructies. • Mama en Bob moeten voor ons zorgen en ons dingen leren die we niet kunnen. • Mama en Bob moeten zich aan de wet houden en op de weg letten. • Ervoor zorgen dat er geen ruzies zijn en dat alles eerlijk is. • Mama gebruikt geen drugs meer.

De eerste twee regels van Dylan bleken te gaan over de manier waarop hij dacht dat hij en zijn broers zich moesten gedragen dus vroeg Sonja aan Dylan: “Wat doen mama en Bob om ervoor te zorgen dat jij en je broers altijd veilig zijn? ". Dit heeft ertoe geleid dat Dylan met de volgende drie regels kwam. Gezien het feit dat Dylan geen regels had die verband hielden met de primaire zorg over zijn moeders drugsgebruik in het verleden en de impact daarvan op zichzelf en zijn broers, vroeg Sonja: “Denk je dat er een regel moet komen om ervoor te zorgen dat de dingen die in het verleden gebeurden waar iedereen zich zorgen over maakt niet opnieuw gebeuren?”. Dylan zei dat hij dacht van wel en toen kwam hij met de laatste regel. Op een soortgelijke manier als Sonja met Dylan werkte, kunnen werkers specifieke vragen aan kinderen stellen om hen te helpen om na te denken over de regels die ze zouden willen zien met betrekking tot de specifieke zorgen, bijvoorbeeld:

"Iets waar jij je zorgen over maakte was ________. Moeten we een regel maken om er zeker van te zijn dat dit niet kan gebeuren wanneer je naar huis gaat om bij papa en mama te wonen? "

Sommige kinderen kunnen geen regels en veiligheidsvoorschriften bedenken, maar zelfs een eenvoudige verklaring van een kind zoals "Niemand mag een ander slaan" kan leiden tot de volgende vraag van de werker: "Wat zouden de mensen in plaats daarvan doen?". Het antwoord van het kind, hoe eenvoudig ook, kunnen in het dak van het ‘Veilige Huis’ geschreven worden en kan een krachtige boodschap naar de ouders zijn over hoe het kind graag zou willen hoe de dingen in de toekomst gaan.

HET ONTWIKKELEN VAN EEN PAD NAAR HET ‘VEILIGE HUIS’ Zodra het kind heeft beschreven, zo gedetailleerd mogelijk, wat er allemaal gebeurt in hun ‘Veilige Huis’, kan de werker vragen stellen aan het kind om zijn/haar perspectief op hoe veilig ze zich zouden voelen wanneer ze op dit moment bij hun familie zouden wonen te onderzoeken. De werker en het kind tekenen eerst een pad dat loopt van buiten de woning tot aan de voordeur. De werker legt uit dat dit het pad is waarop we aangeven hoe veilig het nu is, waarbij het begin van het pad het moment is waarop iedereen zich zorgen maakte, bijvoorbeeld dat Shane, Zoe zou slaan of dat Zoe gewond zou raken op het moment dat mama en Shane aan het vechten zijn, en het einde van het pad, bij de voordeur, is de plaats waar alle zorgen zijn besproken en er afspraken zijn gemaakt om te voorkomen dat de dingen uit het verleden weer gebeuren en het kind in staat is om naar binnen te gaan naar het ‘Veilige Huis’. Sonja legt het pad meestal uit met behulp van een vraag, zoals: "Als het begin van het pad is waar iedereen zeer ongerust was en jij kon niet bij papa en mama blijven

en je moest gaan wonen bij _______ en het einde van het pad bij de voordeur is waar al die zorgen


besproken en opgelost zijn en jij zult volkomen veilig bij papa en mama kunnen wonen, waar denk je dat we nu zijn? “

Zoals Sonja al eerder schreef, kan het ‘Veilige Huis’ alleen effectief gebruikt worden wanneer het kind begrijpt wat vanuit de professionals de zorgen zijn voor zijn of haar veiligheid. Dat is vooral duidelijk bij het gebruik van de schaalvraag bij het veilige pad. Het veilige pad is alleen effectief wanneer de zorgen van het kind op een eenvoudige duidelijke manier met het kind zijn besproken en het kind zich bewust is van waarover de professionals zich zorgen maken. Zodra dit is gebeurd, kunnen vragen gesteld worden die in verband staan met die specifieke zorgen, bijvoorbeeld:

"Als het begin van het pad is waar jij erg ongerust bent dat als je naar huis gaat

om bij mama te wonen (of een nachtje bij mama gaat slapen) dat mama dan weer begint met het gebruik van drugs en dan niet meer goed voor jou zou zorgen en het einde van het pad bij de

voordeur is het moment dat alles wat jij in je ‘Veilige Huis’ wilt hebben is gebeurd en je bent niet bang dat mama weer drugs zal gaan gebruiken, waar ben je nu? “

Het kind kan zijn veiligheid aangeven op het pad door het pad tot dat punt in te kleuren, of door zichzelf op het pad te tekenen of een cijfer geven door het begin van het pad als 0 te gebruiken en de voordeur als 10. De werker kan dan met het kind in gesprek gaan over waar ze zichzelf op hun veilige pad geplaatst hebben, samen verkennen wat er al gebeurd is waardoor hij/zij daar staat, wat heeft er toe bijgedragen dat het kind zo ver op het pad is en wat er moet gebeuren voor het kind om een beetje dichter bij hun ‘Veilige Huis’ te komen. Deze informatie kan naast het pad geschreven worden. In het voorbeeld van Zoe, begreep zij direct de bedoeling van het veilige pad, en ze tekende zichzelf op ongeveer driekwart van het pad. Vervolgens vroeg Sonja aan Zoe wat er gebeurd was om haar te helpen om al zo ver op het pad te komen en Zoe antwoordde: "Mama heeft gebroken met Shane en ze is gestopt met het drinken van alcohol". Zoe schreef dit naast de tekening van zichzelf op het pad. Toen vroeg Sonja aan Zoe wat er zou moeten gebeuren voor haar om verder op het pad te komen en zij een beetje dichterbij haar ‘Veilige Huis’ zou komen en Zoe zei: "We moeten sloten op de ramen en deuren krijgen en de borden moeten naast de deur hangen, zodat mama weet dat ze de politie moet bellen wanneer Shane op de deur bonkt ". Dylan tekende zichzelf bijna aan het eind van het veilige pad waarop Sonja vroeg: "Dus je bent al een heel eind op weg op het veilige pad?" Dylan hierop met: "Ja, ik ben bijna bij het hek, ongeveer daar waar het midden van mijn hoofd is" en hij trok een stippellijn aan beide zijkanten van zijn hoofd om zijn positie te tonen. Dylan vertelde dat hij al zo ver op het pad was doordat "Mama gestopt is met de drugs" (Sonja schreef dit naast het pad). Dylan vertelde vervolgens dat hij ongeveer een jaar of twee geleden niet zo ver op het veilige pad was en vervolgens trok hij zich ongeveer halverwege het pad met een andere kleur een lijn om te laten zien dat dit een eerder tijdstip was. Sonja schreef: "Dylan was hier ongeveer een jaar of twee geleden “ erbij om deze informatie niet te vergeten. Sonja vroeg toen aan Dylan: "Wat heeft jou geholpen om te komen van het punt waar je twee jaar geleden was tot het punt waar je nu bent?"en Dylan zei:" Doordat ik mijn moeder meer zie". Dit schreef hij naast het pad. Toen Sonja aan Dylan vroeg wat er moest gebeuren voordat hij helemaal aan het eind van het pad zou staan en hij zich volkomen veilig zou voelen wanneer hij bij zijn moeder en Bob zou wonen antwoordde Dylan hierop: "Mama nog vaker zien". Zoals in het voorbeeld van Dylan, kan het ‘Veilige Huis’ en het veilige pad gebruikt worden (ofwel in de eerste of in latere sessies) om te identificeren waar het kind nu is op het veilige pad en om te onderzoeken wat er is gebeurd waardoor ze verplaatst zijn op het pad - naar voren of achteruit - zodat


iedereen (professionals en familieleden) beter het gevoel van veiligheid van het kind kan begrijpen wanneer het veiligheidsplan of het herenigingproces vordert. De werker kan het veilige pad ook gebruiken om aan het kind duidelijk te maken hoe andere mensen tegen de veiligheid van het kind aan kijken. Door met het kind te praten over waar het kind denkt dat andere mensen op het pad zouden zijn en waarom zij zichzelf daar zouden plaatsen. In het voorbeeld van Dylan, vroeg Sonja hem waar hij dacht dat zijn twee broers zouden zijn op het veilige pad en hij tekende hen op meer dan de helft van het pad. Toen Sonja aan Dylan vroeg wat hij dacht dat er moest gebeuren voordat zijn twee broers dichter bij het ‘Veilige Huis’ zouden zijn, zei hij, "Ik weet het niet". Sonja vroeg toen: "Als J en K hier waren en ik vroeg hen wat er moest gebeuren zodat zij dichter bij het ‘Veilige Huis’ zouden zijn, wat denk je dat ze zouden zeggen?” Dylan dacht hier lang over na en zei toen: "Dat Mama en Bob de andere problemen oplossen". Dylan voegde er vervolgens aan toe "Maar ik weet niet wat die problemen zijn". Terwijl dit op dat moment niet duidelijk was voor Sonja, werd het later aan haar uitgelegd door het bureau dat betrokken was tijdens het herenigingsproces. De afgelopen dagen had het bureau besloten in dit stadium niet door te gaan met de hereniging van de twee jongere kinderen doordat ze de indruk hadden dat de kinderen bang waren. Deze kwestie werd verder onderzocht tussen het gezin, de wettelijke autoriteiten en het bureau dat betrokken was bij de hereniging en het was duidelijk iets waarvan Dylan op de hoogte was, maar hij begreep het niet volledig. PRATEN MET HET KIND OVER WAT ER DAARNA GEBEURT Zodra de werker en het kind klaar zijn met het ‘Veilige Huis’, is het belangrijk om aan het kind uit te leggen wat er gaat gebeuren, en om hun toestemming te verkrijgen om hun ‘Veilige Huis’ aan anderen, ouders, familie en/of professionals te laten zien. Sommige kinderen willen aanwezig zijn terwijl hun ‘Veilige Huis’ wordt gepresenteerd aan anderen, terwijl anderen zich ongerust maken voor de presentatie en ervoor kiezen om niet aanwezig te zijn. Ongeacht het proces dat is afgesproken met het kind, is het belangrijk om dit gesprek goed door te nemen zodat het kind weet wat er zal gebeuren.

Zoe vond het fijn om iedereen haar “Veilige Huis’ te laten zien en wilde aanwezig zijn wanneer we dit aan haar moeder lieten zien en later ook aan haar oma en opa. Zoe vroeg of ze een kopie van haar ‘Veilige Huis’ mocht houden. Dylan wilde ook dat iedereen zijn ‘Veilige Huis’ zou zien, maar hij zei dat het hem niet uitmaakte of hij er wel of niet bij zou zijn wanneer we het aan zijn moeder en Bob lieten zien, omdat "ze toch alles al weten".

Het ‘Veilige Huis’ is in de eerste plaats een tool dat tijdens het proces van het maken van het veiligheidsplan gebruikt kan worden, maar kan tijdens het werken met sommige kinderen ook nieuwe informatie op leveren. Indien deze inlichtingen nieuwe informatie opleveren over de veiligheid die nodig is wanneer het kind thuis gaat wonen, is het belangrijk om met het kind of de jongere te praten over hun zorgen of uw zorgen en samen bedenken hoe deze informatie aan de anderen verteld gaat worden en hoe ervoor gezorgd moet worden dat het kind veilig is wanneer deze informatie met anderen gedeeld wordt. Soms zal dit betekenen dat het kind niet thuis kan blijven (als ze niet al uithuisgeplaatst zijn), althans zolang de problemen onderzocht worden. Het betrekken van de kinderen in dit proces zal soms het tempo waarmee de professionals handelen vertragen, maar daar waar mogelijk, is het belangrijk om je aan het tempo waar het kind zich prettig bij voelt aan te passen. Indien de werker zich gedwongen voelt om beslissingen te nemen die niet tegemoet komen aan dat waar het kind zich comfortabel bij voelt dan moet dit uitgelegd worden aan het kind voordat er actie wordt ondernomen.

HET ‘VEILIGE HUIS’ VAN HET KIND AAN ANDEREN LATEN ZIEN


De laatste stap in het proces van het ‘Veilige Huis’ omvat het tonen van het ‘Veilige Huis’, en het laten horen van de mening en de ideeën die tot uitdrukking zijn gekomen in hun ‘Veilige Huis’ van het kind, aan alle betrokkenen in het proces van het maken van het veiligheidsplan. Zoals hierboven besproken, zullen werkers met het kind moeten bespreken wie het ‘Veilige Huis’ zal zien of dit het kind en de werker samen zijn of alleen de werker. Werkers zullen ook moeten nadenken over de vraag of het ‘Veilige Huis’ wordt aangeboden aan het gezin, het netwerk van het gezin en de belangrijkste professionals als een groep, of dat het eerst wordt aangeboden aan een aantal mensen individueel (bijv. ouders) voordat het gepresenteerd wordt aan de hele groep. Sonja laat het ‘Veilige Huis’ meestal eerst aan ouders zien en verkent eerst met hen het ‘Veilige Huis’ alvorens het aan de bredere groep te laten zien.

In het voorbeeld van Zoe, wilde zij dat haar moeder haar ‘Veilige Huis’ als eerste zag, Dit gebeurde tijdens een bezoekmoment. Sonja zat samen met Tanja en Zoe bij het bezoek waarbij Zoe haar ‘Veilige Huis’ aan haar moeder toonde. Zoe legde haar ‘Veilige Huis’ uit aan haar moeder, ze beschreef iedere tekening en las toen de regels hardop voor aan haar moeder. Tanja was erg ontroerd door Zoe's ideeën en na het horen van de tweede regel over het bellen van de politie en Zoe's idee over de borden naast de deur, zei Tanja: "Dat is briljant. Laten we dat doen ". Tanja begon te huilen toen Zoe haar derde regel voorlas die erover ging dat iemand Tanja moet helpen wanneer ze echt verdrietig is en ze zei tegen Zoe dat dit een belangrijke regel is. En nadat Zoe haar vierde regel voorlas waarin stond dat ze op haar huidige school wilde blijven, erkent Tanja dat Zoe inderdaad te vaak van school had moeten veranderen en dat ze zou proberen om ervoor te zorgen dat Zoe op haar huidige school kon blijven.

Vervolgens heeft Sonja met Zoe en Tanja gesproken over het laten zien van Zoe's ‘Veilige Huis’ aan de familie en de professionals die betrokken waren bij het proces van het maken van het veiligheidsplan en Zoe en Tanja besloten dat Tanja Zoe's ‘Veilige Huis’ aan iedereen zou laten zien bij de volgende conferentie. Bij deze conferentie, werd overeengekomen dat de instelling de sloten zou betalen voor de ramen en deuren van Tanja's woning. Bij het bespreken van Zoe’s derde regel, vroeg Sonja aan Tanja naar haar ideeën over wat haar zou helpen wanneer zij zich erg verdrietig voelt. Tanja zei dat het haar zou helpen om dan met oma en Andrea te kunnen praten en beiden stemden er mee in dat zij deel uit zouden maken van het plan om Tanja en Zoe te helpen wanneer Tanja zich erg verdrietig voelde. De groep was het erover eens dat het nodig was om dit in detail uit te werken. Tanja zei ook dat ze iemand wilde hebben waarmee ze kon praten, zoals een maatschappelijkwerker, om haar te helpen om zich niet zo verdrietig te voelen over dingen die in het verleden waren gebeurd.

In het voorbeeld van Dylan's, was er een hulpverlener, Jo, aanwezig toen Dylan en Sonja aan zijn ‘Veilige Huis’ werkten en Jo zei dat Dylan meer gepraat had tijdens deze sessie dan in de gesprekken die zij in de afgelopen weken met hem had gehad. Jo zei dat het proces van het ‘Veilige Huis’ geholpen had en bevestigde dat Dylan zeer positief was over de terugkeer naar zijn moeder en Bob en geholpen had om zicht te krijgen op familieleden die belangrijk waren voor Dylan. Jo zei ook dat de informatie over de rol van Charlie's belangrijk was en dat ze deze informatie zou benadrukken bij de hulpverlening.

Jo en Sonja hadden een paar dagen later een gesprek met Megan (moeder) om Dylan's ‘Veilige Huis’ te laten zien. Bob kon niet bij het gesprek zijn, omdat hij aan het werk was en Dylan zei dat hij en zijn moeder later op de dag, tijdens het bezoekmoment, zijn ‘Veilige Huis’ aan Bob zouden laten zien. Bij de presentatie van Dylan's ‘Veilige Huis’ aan Megan, heeft Sonja kort het doel van het ‘Veilige Huis’ uitgelegd en gaf Megan toen een kopie van de Dylan's ‘Veilige Huis’ en samen bespraken zij alle onderdelen. Megan zei dat ze niet verrast was door alles wat Dylan in zijn ‘Veilige Huis’ had geschreven en getekend en dat het zien van zijn ‘Veilige Huis’ haar hielp om te weten dat ze op het juiste spoor was.


CONCLUSIE

Het ‘Veilige Huis’ is gegroeid uit de wens van Sonja om de mening en de ideeën van kinderen veel actiever te gebruiken in het proces van het bepalen wat er moet gebeuren zodat kinderen op een veilige manier teruggegeven kunnen worden aan de zorg van hun familie. Sonja heeft deze ideeën de afgelopen zes maanden ontwikkeld en zij is de kinderen, families en collega’s die haar geholpen hebben in dit proces zeer dankbaar. Door de beschrijving van het ‘Veilige Huis’ en het proces van het ‘Veilige Huis’, hoopt zij dat de werkers in staat zullen zijn om dit instrument te gebruiken en hun eigen vaardigheden, ervaring en creativiteit in te brengen. Sonja zou graag feedback ontvangen van werkers over hoe zij het ‘Veilige Huis’ gebruikt hebben omdat zij zeker weet dat deze tool zich zal blijven ontwikkelen elke keer dat het wordt gebruikt. Aarzel niet om haar te e-mailen op [email protected]

Een blanco format van het ‘Veilige Huis’ is bij dit boekje toegevoegd en kan gekopieerd worden om te gebruiken tijdens gesprekken met ouders en/of kinderen om door hen in te laten vullen of om als voorbeeld te laten zien. Ook is er een samenvatting van alle elementen van het ‘Veilige Huis’ met voorbeeld vragen toegevoegd. Deze kunnen bruikbaar zijn tijdens het gesprek met het kind wanneer de werker voor het eerst met het ‘Veilige Huis’ werkt.

Copyright 2010 SP Consultancy.

Deze vertaling is met toestemming van Sonja Parker gemaakt door Margreet Timmer. Met dank aan Petra Rozeboom voor haar feedback. Distributie is alleen toegestaan met directe toestemming van Sonja Parker en/of Margreet Timmer.

Meerdere exemplaren van deze Nederlandse versie kunnen verkregen worden via de website www.timmconsultancy.nl

Training t.a.v. de toepassingen van Partnering for Safety in Nederland is aan te vragen via www.timmconsultancy.nl - [email protected]


LITERATUUR

• Cashmore, J. (2002) Promoting the participation of children and young people in care. Child Abuse and Neglect, 26: 837-847.

• Gilligan, R. (2000). The importance of listening to the child in foster care. In G. Kelly & R. Gilligan (Eds.), Issues in foster care: policy, practice and research. London: Jessica Kingsley

• Turnell, A. and Edwards, S. (1999). Signs of Safety: A safety and solution oriented approach to child protection casework, New York: WW Norton.

• Turnell A. and Essex S. (2006). Working ‘denied’ child abuse: the resolutions approach. Buckingham: Open University Press.

• Turnell, A and Parker, S (2009). Introduction to the signs of safety. [DVD and Workbook], Resolutions Consultancy (www.signsofsafety.net)

• Weld, N. (2008). The three houses tool: building safety and positive change. • In M. Calder (Ed.) Contemporary risk assessment in safeguarding children, Lyme Regis: Russell

House Publishing • Westcott, H. (1995). Perceptions of child protection casework: views from children, parents and

practitioners in C. Cloke and M. Davies (eds.) Participation and Empowerment in Child Protection, Longman: London.

• Westcott, H. and Davies, G.M. (1996). Sexually abused children’s and young people’s perspectives on investigative interviews, British Journal of Social Work, 26, 451- 474.


SAMENVATTING VAN DE ELEMENTEN EN VOORBEELDVRAGEN

1. BINNENIN HET HUIS: DE CIRKEL EN BINNEN DE VIER MUREN VAN HET HUIS

Binnenste cirkel: Het kind tekent zichzelf in de binnenste cirkel (ruimte over laten voor andere personen) • Wie woont er nog meer met jou in het ‘Veilige huis’? Binnenin het huis: • Stel je eens voor dat jij weer terug bent bij ________ (papa en/of mama) en het was er zo veilig als

het maar kan zijn en je zou je zo gelukkig voelen als maar mogelijk is, wat voor dingen zouden ________ (papa en/of mama, broers en/of zussen) daar dan doen?

• Wat zijn de belangrijke dingen die ________ (papa en/of mama) doen om er voor te zorgen dat jij veilig bent in jouw ‘Veilige huis’?

• Zijn er belangrijke voorwerpen of dingen die in jouw ‘Veilige huis’ moeten zijn om er voor te zorgen dat jij altijd veilig bent?

2. BEZOEK IN HET ‘VEILIGE HUIS’: DE BUITENSTE CIRKEL

• Wie zal of moet er op bezoek komen in het ‘Veilige huis’ om er voor te zorgen dat jij veilig bent? • Wanneer ________ (een van de veilige bezoekers die hier boven is genoemd) op bezoek komt in het

‘Veilige huis’, welke belangrijke dingen moeten zij dan doen om er voor te zorgen dat jij veilig bent?

3. DE RODE CIRKEL: ONVEILIGE PERSONEN • Wanneer je weer thuis gaat wonen met ________ (papa en/of mama) is er dan iemand die bij jullie

woont of die bij jullie op bezoek komt waar jij je niet veilig bij voelt?

4. HET DAK • Weet je nog dat we het hebben gehad over al die mensen die met elkaar praten om het zo veilig

te maken dat je weer thuis kunt komen wonen? Eén van de dingen waar zij over nadenken zijn de regels die in het ‘Veilige huis’ moeten gelden. Wat denk jij? Wat moeten de regels van het huis zijn om er voor te zorgen dat iedereen zal weten dat _________________ (de specifieke zorgen) nooit weer zal gebeuren?

• Wat nog meer …. en wat nog meer? • Wanneer ________ (zus, broer, oma, e.d.) hier zou zijn wat zou hij/zij dan zeggen?

5. HET PAD NAAR HET “VEILIGE HUIS’ • Als het begin van het pad het moment is waarop iedereen zich enorm veel zorgen maakte en het

daardoor niet mogelijk was voor jou om thuis te wonen bij papa en/of mama en jij bij ________ ging wonen en het eind van het pad bij de voordeur is het moment waarop al die zorgen opgelost zijn en jij volkomen veilig bent wanneer je bij papa en/of mama woont, waar denk jij dat we nu zijn?

• Als het begin van het pad het punt is waarop jij je heel veel zorgen maakt dat wanneer je weer bij mama woont (of een nachtje bij haar slaapt) zij weer drugs gebruikt waardoor zij niet goed voor jou kan zorgen en het eind van het pad bij de voordeur is het punt waarop alles uit je ‘Veilige huis’ gebeurt en jij je geen zorgen meer maakt dat mama drugs gebruikt, waar ben je nu?

Het ‘Veilige Huis’ - Timm Consultancy€¦ · De ontwikkeling van het ‘Veilige Huis’ komt...

Documents

Transcript of Het ‘Veilige Huis’ - Timm Consultancy€¦ · De ontwikkeling van het ‘Veilige Huis’ komt...