.. . . .. . . , ................. .. ..... ... .. " . . ...... " ..

praktijk Artsen en zorgverleners over hun werk.

Drs. P. Lieverse, anesthesioloog­pijnarts

Veilige operatie vergt goede voorbereiding

' '

De laatste jaren is er extra aandacht gekomen voor veilig­heid van de patiënt rondom een

operatie. Er is vastgesteld dat er fouten gemaakt worden -soms met ernstige af­loop- die vermijdbaar zijn. De beroepsgroep en de inspectie doen van alles om de risico's te verkleinen. Zo worden er extra trainin­gen georganiseerd, wordt er gewerkt aan zorgvuldiger verslaglegging en aan betere communicatie tussen betrokkenen. Tijdens een ziekenhuisopname zijn er stopmoinen­ten ingebouwd.

Een belangrijke is de time-out vóór de start van een operatie waarbij aan de hand van een checklist allerlei zaken gecontro­leerd worden, waaronder medicijngebruik, aanwezige apparatuur en infectiepreven­tie.

Ondertussen veroorzaakt de discussie over fouten echter extra spanning bij de patiënt,

. terwijl een ziekenhuisopname toch al aangrijpend is. De eigen gezondheid is voor iedereen een tere zaak. Dan is het overi­gens vreemd als we elk advies van een arts klakkeloos overnemen. Het is misschien goed om ons daarin minder afwachtend op te stellen. Een patiënt of zijn familie kan het consult voorbereiden door internet of een encyclopedie te raadplegen en vooraf vragen op te schrijven. Belangrijk is ook om kritisch te luisteren naar wat er wordt ver-

teld. Wat is de verwachte winst voor mijn gezondheid? Wat zijn mogelijke complica­ties en hoe vaak treden ze op? Heeft men voldoende ervaring met de behandeling? Hoe verloopt deze precies? Wat gebeurt er als ik er niet op inga of de situatie gewoon even aankijk?

Een voorbeeld van een complicatie waar­over mensen op het spreekuur voorafga,and aan de operatie vaak hun zorgen uiten, is zenuwletsel na een ruggenprik. Inderdaad is dit een risico, maar deze complicatie is zó

Het besef dat alles in Gods vaderhand ligt, maakt verschil zeldzaam dat ze in het geheel niet opweegt tegen de grote voordelen. Na de operatie nauwelijks pijn hebben, is niet alleen pret­tig voor de patiënt maar bovendien belang­rijk voor het herstel. Goed kunnen door­ademen en ophoesten beschermt tegen het ontwikkelen van een longontsteking, wat een gevaarlijke complicatie is van vooral buikoperaties.

Onvoldoende pijnstilling is, behalve de psychologische stress van een ziekenhuis­opname, een risicofactor voor ernstige ver­wardheid, vooral bij ouderen, wat eveneens een zeer nare complicatie is.

Gezondheidsproblemen vormen uiteinde­lijk een confrontatie met de eigen kwets­baarheid, ja, met de eigen sterfelijkheid. Deze confrontatie brengt momenten van inkeer en reflectie die verrijkend kunnen werken. Geen gehaast en gejakker meer; geld doet er niet meer toe; men kan nu juist extra genieten van iets lekkers, of een mooi uitzicht. Dat laatste ook in geestelijke ·zin: uitzicht over de dood heen. Maar soms kan het leiden tot onrust en angst. Wie zorgt er straks voor mijn kinderen? Zal ik veel pijn krijgen? Als ik sterf, waar ga ik heen? .

Niet elke arts of verpleegkundige heeft evenveel oog voor deze betekenisdimensie . Een geestelijk verzorger kan nodig zijn. Zin­gevingsvragen dringen zich namelijk wel op bij ervaringen met ziekte en handicap, net als bij het begin en het eind van het leven. Bij alle spanning kan het dan verschil maken om te beseffen dat alles in Gods va­derhand ligt - ook wanneer je de operatie~ kamer binnengereden wordt. "In vrede zal

ik gaan liggen en weldra slapen, ' ' want U alleen, HEERE, doet mij veilig wonen." (Psalm 4,9 HSV).