Het ‘Huis van de - Timm ConsultancyGedurende het maken van een tekening van het ‘Huis van de...

Sonja Parker – www.spconsultancy.com.au ● Margreet Timmer www.timmconsultancy.nl 1

Door Sonja Parker www.spconsultancy.com.au

Met toestemming vertaald door Annemarie Sulkers

In samenwerking met Eric Sulkers, Margreet Timmer & Petra Rozeboom

www.signsofsafety.nl

Het ‘Huis van de

Toekomst’ Ouders betrekken bij het veiligheidsplanningsproces

Door Sonja

Sonja Parker

www.spconsultancy.com.au

Vertaling Annemarie Sulkers,in samenwerking met Eric Sulkers,

Margreet Timmer & Petra Rozeboom

www.timmconsultancy.nl

http://www.timmconsultancy.nl/


Met ouders werken aan Veiligheidsdoelen

Het ontwikkelen van betekenisvolle duurzame veiligheidsplannen voor kinderen die in risicovolle situaties verkeren of mishandeld worden is een complex en uitdagend proces. Werkers in de Jeugdzorg moeten hun eigen analyse maken en ondertussen openstaand voor de visie en ideeën van de familie. Aangezien de familie en het netwerk degenen zijn die het veiligheidsplan iedere dag in daden om moeten zetten, moet het vanzelf sprekend voor hen ook betekenisvol en relevant zijn.

Om dit te bereiken moet het veiligheidsplan in samenspraak met de familie en het netwerk ontwikkeld worden en moet het de ideeën van de familie bevatten over wat zij als toekomstige veiligheid en beschermende maatregelen zien (de veiligheidsdoelen van de familie), maar ook de veiligheidsdoelen van de verantwoordelijke instanties (minimale vereisten van de Jeugdzorg).

Het uitvinden van wat de visie van de familie en het netwerk is, kan een erg moeilijke taak zijn voor de professionals. Zeker gezien het feit dat zij werken in een context waar familieleden boos kunnen zijn, weinig vertrouwen hebben in de werkers en misschien wel bang zijn voor de gevolgen van het openlijk hun mening geven. Het ‘Huis van de Toekomst’ is een hulpmiddel dat ontwikkeld is om werkers te helpen bij dit uitdagende werk.

Het ‘Huis van de Toekomst’ kan de werkers helpen bij het onderzoeken van wat familieleden denken dat er moet gebeuren in hun familie. Samen onderzoeken wat ouders/verzorgers zouden doen tijdens de verzorging van hun kinderen om te laten zien dat de kinderen veilig zijn in relatie tot de zorgen en/of gevaren.

Het onderzoeken van de veiligheidsdoelen van de ouders/verzorgers is een belangrijke eerste stap in het werken met families om een gezamenlijke visie te ontwikkelen (tussen verzorgers, kinderen, hun veiligheidsnetwerk en werkers in de Jeugdzorg) over hoe de toekomstige veiligheid er voor de kinderen uit zal zien, en het specifieke dagelijkse gedrag waardoor dit zal worden behaald.

Gedurende het maken van een tekening van het ‘Huis van de Toekomst’ dat laat zien dat er een plaats en tijd in de toekomst is waar de kinderen veilig zullen zijn in relatie tot de zorgen of gevaren, gebruiken werkers specifieke oplossingsgerichte vragen om er achter te komen wat de visie van de families is over hoe de toekomstige veiligheid er uit zal zien. De belangrijkste vraag (een versie van de wondervraag) nodigt families uit om datgene te beschrijven wat er in hun familie en hun huis zou gebeuren als de problemen die tot de melding hebben geleid zouden zijn verdwenen.

Vervolgvragen worden gebruikt om heel gespecificeerd te onderzoeken wat familieleden precies (anders) doen, in relatie tot de verzorging van hun kind op het moment dat de problemen zijn opgelost en de kinderen veilig zijn van de dreiging



van eventueel toekomstige mishandeling. De antwoorden die worden gegeven worden opgeschreven in het ‘Huis van de Toekomst’. Er kan hierbij ook gebruik worden gemaakt van ‘Words & Pictures’ of een combinatie van beiden.

TWEE KRACHTIGE AANNAMES…. Buiten het feit dat het ons een houvast geeft om een gesprek te voeren met de familie over hun veiligheidsdoelen en plannen, kan Het ‘Huis van de Toekomst’ ook hoop en energie geven tijdens het werken met deze families. De hoop en energie worden gevoed door twee belangrijke aannames die impliciet in de methode verwerkt zijn en helpen bij de communicatie met de families:

• Wij geloven dat toekomstige veiligheid mogelijk is voor de kinderen. • Wij geloven dat de familieleden ook een veilige toekomst willen voor hun

kinderen.



KAREN AND ALAN’S HUIS VAN DE TOEKOMST

Dit voorbeeld is getekend tijdens Sonja’s werk in West Australië met een familie die bestond uit vier kinderen (14 jr, 12 jr, 7 jr en 5 jaar), een moeder die we Karen noemen en een vader/stiefvader die we Alan zullen noemen (vader van de twee jongste kinderen en stiefvader van de twee oudere kinderen). De vier kinderen zijn bij Jeugdzorg aangemeld, nadat de veertien jarige dochter, die we Rachel noemen, aan de schooldirecteur had verteld dat haar vader haar in het gezicht had geslagen, haar



constant in haar borst prikte, haar op haar billen sloeg en de badkamer binnen kwam als zij stond te douchen. Rachel vertelde ook dat haar ouders continu ruzie hadden en dat haar stiefvader haar moeder sloeg en haar uitschold. Rachel gaf een voorbeeld van het gevecht de avond daarvoor, toen vader haar moeder duwde en ze tegen elkaar schreeuwden. Rachel vertelde dat de kinderen echt bang waren en dat de kleinste zich hadden verstopt achter de slaapkamerdeur.

Alle kinderen vertelden dezelfde incidenten toen zij geïnterviewd werden door Jeugdzorg, maar zowel Karen als Alen zeiden dat niets van dit alles was gebeurd, ondanks vier politiemeldingen van huiselijk geweld meldingen in de afgelopen vier maanden. De kinderen werden onder toezicht gesteld en in eerste instantie in een pleeggezin geplaatst en later bij familie. Inmiddels zes maanden later, bleven de ouders bij hun standpunt dat er niets was gebeurd en Jeugdzorg wist niet hoe zij met de ouders aan de slag moest om een veiligheidsplan op te stellen bij deze ontkenning. De kinderen voelden zich steeds ongelukkiger bij hun pleeggezin en Bureau Jeugdzorg wilde dat de kinderen weer naar huis gingen. Sonja werd gevraagd om met deze familie te gaan werken om hen te helpen een dusdanig veiligheidsnetwerk en veiligheidsplan te ontwikkelen waarmee iedereen ervan overtuigd zou zijn dat de kinderen weer veilig thuis zouden kunnen wonen.

Tijdens Sonja’s eerste gesprek met de ouders was zij erg gespitst op het feit dat zij geen tijd en energie wilde verliezen met discussies over wat wel en wat niet was gebeurd, daarom gebruikte zij het ‘Huis van de Toekomst’ als handvat om de visie van de ouders over wat zij dachten hoe een veilige toekomst voor hun kinderen eruit zou zien te ontdekken (dus afstappen van een conflict over de ontkenning). Sonja zei tegen de ouders:

“ Ik wil niet met u in discussie gaan over datgene wat al dan niet gebeurt is, in plaats daarvan wil ik uitvinden wat uw ideeën zijn over hoe de toekomst eruit

zal zien voor uw gezin. Dus laat me deze vraag stellen: stelt u zich voor dat dit uw ‘Huis van de Toekomst’ is waarin alle problemen die leidden tot de

melding bij Bureau Jeugdzorg zijn verdwenen. Wat zal u in dit huis doen met uw kinderen als al deze problemen verdwenen zijn?”

Terwijl Sonja deze vraag stelde tekende zij een groot huis op een vel papier dat voor haar lag en positioneerde het zo dat de ouders konden meekijken. Karen en Alan begrepen gelijk Sonja’s vraag en begonnen te praten:

“Iedereen zou thuis wonen”.

Sonja schreef dit onmiddellijk op in het ‘Huis van de Toekomst’ in de exacte bewoording die Alan had gebruikt. Daarna vroeg Sonja hen: “Wat zal er nog meer moeten gebeuren?” en Karen zei:

“De afspraken over douchen en persoonlijke verzorging zullen goed worden



doordacht en doorgesproken en zullen voor iedereen duidelijk zijn.”

Sonja schreef dit in het ‘Huis van de Toekomst’ en vroeg vervolgens “ En wat zijn die grenzen/ afspraken?” en Karen antwoordde:

“Het niet aanraken van de borsten, billen etc. van de meisjes en Alan komt niet de kamer binnen als de meisjes zich aan het douchen of omkleden zijn”.

Op dat moment vroeg Sonja aan Alan wat hij vond van deze afspraken en hij zei dat hij zich hierin kon vinden en dat ze hier samen al over hadden gesproken. Op dat moment maakte Sonja gebruik van de mogelijkheid hen te complimenteren door te zeggen:

“Jullie hebben hier duidelijk al vaker samen over nagedacht en samen over gesproken”.

Nadat Sonja de details in het ‘Huis van de Toekomst’ had geschreven en zich er opnieuw van verzekerde dat zij de woorden van Karen gebruikte, vroeg Sonja vervolgens: “Wat zal er nog meer gaan gebeuren?“ Toen zei Alan:

“We zullen manieren hebben om onze problemen te bespreken wat inhoudt dat we niet discussiëren waar de kinderen bij zijn, of dat ik schreeuw en vloek

tegen Karen, of dat we elkaar te lijf gaan zoals duwen en trekken.”

Sonja schreef dit op en vroeg: “Als je niet discussieert waar de kinderen bij zijn of dat Alan schreeuwt en vloekt naar Karen of elkaar te lijf gaat zoals duwen en trekken, wat doe je daarvoor in de plaats.” Alan en Karen zeiden:

“Daar voor in de plaats zullen we erkennen dat we een verschil van mening hebben, weg gaan en erover praten als we gekalmeerd zijn”.

Sonja schreef dit op en vroeg toen opnieuw: “En wat zal er nog meer gebeuren in het ‘Huis van de Toekomst’?” En ze zeiden:

“We zullen werken om gezag en respect van de kinderen te krijgen zodat de kinderen zullen doen wat we ze vragen. We zullen de kinderen straffen zonder ze te slaan, meer tijd met de kinderen doorbrengen en meer betrokken zijn bij

wat zij doen zoals zeilen, samen de boot maken enz.”

Nadat Sonja dit had opgeschreven, zeiden zowel Karen als Alan dat dit de belangrijkste zaken waren die in hun ‘Huis van de Toekomst’ anders zouden zijn. Sonja vroeg hen om samen te kijken naar wat zij had opgeschreven in het huis en zij lazen het stuk door en zeiden dat alles wat zij wilden erin stond.

Op dat moment wilde Sonja erkenning geven aan het feit dat zij de bereidheid en openheid hadden om op deze manier met haar samen te werken en gaf hen een compliment door zoiets te zeggen als:



“Weet je ik ben erg onder de indruk dat jullie zo openlijk met mij willen praten over waar jullie willen dat de familie naar toe gaat, vooral met het gegeven dat jullie niet zo’n goede ervaring hebben met Bureau Jeugdzorg op dit moment”.

Vervolgens ging Sonja kijken naar het veiligheidspad, terwijl zij een pad tekende dat leidde naar hun huis, en vroeg:

“Okay, dit is het pad wat leidt naar jullie ‘Huis van de Toekomst’, waarbij het eind van het pad is waar jullie zouden zijn als alles wat er in het ‘Huis van de Toekomst’ staat

beschreven 24 uur per dag 7 dagen in de week plaats vindt, en het begin van het pad is dat niets van dit alles gebeurt. Waar zijn jullie dan op dit moment op het pad?”

Alan antwoordde met te zeggen:

“Eigenlijk hebben we drie paden nodig.”

Sonja was wat verrast en vroeg aan Alan om het haar uit te leggen en hij zei:

“We hebben een pad nodig voor de persoonlijke zaken, persoonlijke verzorgingszaken. We hebben er een nodig voor de conflicten tussen ons en we hebben er een nodig voor het corrigeren en straffen van de kinderen. Er

zijn drie problemen dus we hebben drie paden nodig”

Sonja vroeg hen om elk pad een naam te geven en ze zeiden: • Conflicten tussen Karen en Alan • Grenzen aan persoonlijke verzorging • Op een positieve manier het gedrag van de kinderen begeleiden.

Vervolgens vroeg Sonja hen om zichzelf in te schalen waar zij zichzelf op het pad zagen in relatie tot hun problemen, beginnend met het eerste pad die ze hadden benoemd. Voor het conflict tussen hen vroeg Sonja:

“Waar ben je op dit pad als het einde van het pad is dat jullie je problemen uitwerken wat inhoud dat jullie nooit in bijzijn van de kinderen je problemen

bespreken, Alan Karen uitscheldt, elkaar te lijf gaan door aan elkaar te trekken en duwen, jullie het eens zijn dat jullie een verschil van mening hebben, dan weglopen en als jullie gekalmeerd zijn met elkaar gaan praten en het begin

van het pad is dat jullie nog altijd ruzie maken waar de kinderen bij zijn elkaar duwen en trekken enz., waar staat ieder van jullie dan op dit pad?”

Alan zei dat hij dacht dat ze bij ongeveer 9 zaten en Karen dacht dit ook. Vervolgens vroeg Sonja hen wat er was gebeurd dat ze al op een 9 zaten en Karen zei:

“Omdat onze ruzies niet meer uitmonden in gevechten en we hebben elkaar niet meer uitgescholden of tegen elkaar geschreeuwd sinds de kinderen 6

maanden geleden uit huis zijn gehaald.”



Het horen van deze informatie gaf Sonja de mogelijkheid om Alan en Karen te complimenteren met wat zij al hadden bereikt (ook al zou het niet waar zijn, Sonja gaat er toch vanuit dat zij bereid zijn dit te doen) door iets te zeggen van:

“Weet je, bij veel gezinnen waarbij de kinderen uit huis zijn gehaald gaat de relatie kapot, maar jullie hebben allebei een manier gevonden om in zo’n

verschrikkelijke tijd naar elkaar toe te groeien en de relatie sterker te maken: hoe heb je dat gedaan? “

Karen zei:

“Doordat de kinderen uit huis zijn geplaatst hebben we meer tijd met elkaar doorgebracht, waren we op elkaar teruggeworpen en hebben zo onze relatie

verbeterd. We hebben dus al 6 maanden niet met elkaar gevochten en ook niet gegild naar elkaar, dus daarom zitten we op een 9 ”.

Teruggaand naar het veiligheidspad, schreef Sonja de informatie de zij haar hadden gegeven over wat hen had gebracht tot de grens van een 9 op het papier (zij schreef het op onder de streep die zij had getrokken bij 9).

Daarna vroeg Sonja wat er moest gebeuren zodat zij nog hoger op het pad zouden komen? Karen zei dat als de kinderen eenmaal terug waren dat het nodig was om tijd met elkaar door te brengen en Alan stemde ermee in dat dit de belangrijkste taak was om hen hoger op het pad te krijgen. Deze informatie werd boven de lijn van 9 geschreven.

Vervolgens gingen ze verder met de twee andere paden, door Alan en Karen te vragen waar ze op deze paden waren (en hen te complimenteren met hun inzet waar ze ook waren op het pad) en wat zij dachten dat er moest gebeuren om een stapje verder te komen op het pad naar hun ‘Huis van de Toekomst’. Sonja gebruikte hun taal om de informatie op te schrijven op de veiligheidspaden.

Aan het einde van dit proces, spraken ze over hoe hun ‘Huis van de Toekomst’ paste in het grotere veiligheidsplan. Sonja liet hen vervolgens het ´Samenwerken aan Veiligheid´ model zien, legde uit hoe het model wordt gebruikt en plaatste de informatie in hun ‘Huis van de Toekomst’ onder het gedeelte van de familiedoelen van het ´Samenwerken aan Veiligheid´ model.

Sonja liet hen ook zien hoe de informatie die zij hadden gegeven over de positieve stappen die zij al hadden genomen als krachten werden geschreven in de ‘Wat werkt goed’ kolom, hun positie op de paden van de veiligheidsschaal en hun ideeën over wat er moet gebeuren om verder op dit pad te komen in de ‘Wat moet er gebeuren’ kolom. Dit leidde ons naar een gesprek over de positie van Bureau Jeugdzorg en vervolgens het uitleggen aan Karen en Alan van de visie van Bureau Jeugdzorg over wat er in het verleden was gebeurd, en wat er moest gebeuren in de toekomst, zodat



Bureau Jeugdzorg er van overtuigd zou zijn dat de kinderen weer veilig naar huis konden.

Zoals je ziet aan het hier boven beschreven proces, kun je door je te richten op Karen en Alan’s ‘gewenste toekomst’ voor hun familie en daarbij gebruik te maken van een visuele methode, soms zeer moeilijke zaken bespreken zonder in discussie te komen over of er wel of geen schade is aangebracht aan de kinderen. Uiteindelijk is de uitkomst van dit proces dat Karen en Alan hun veiligheidsdoelen voor hun kinderen /familie hebben ontwikkeld en beschreven hoe zij dat gaan bereiken. Ze begonnen met een gesprek over de positie van Bureau Jeugdzorg en wat zij dachten over wat Bureau Jeugdzorg dacht dat er zou moeten gebeuren. Dit was een groot verschil met het gesprek dat zij aan het begin hadden toen Alan zei:

“Sonja, ik weet dat we dit moeten doen, maar ik vind het allemaal bullshit en ik sleep Bureau Jeugdzorg voor de rechter, zodra ik de kinderen terug heb. Ik zal

dit tot op de bodem uitzoeken. Het had niet mogen gebeuren en het is een grote gerechtelijke dwaling geweest.”

Het proces van het gebruik van het ‘Huis van de Toekomst’

1. UITLEG VAN HET ‘HUIS VAN DE TOEKOMST’

Als je gebruikt maakt van dit model is de eerste stap in het proces het doel uitleggen aan de familie; het helpt professionals de visie van ouders/verzorgers/ veiligheidsnetwerken te begrijpen aangaande wat zij vinden dat er zou moet gebeuren in de familie om aan iedereen te laten zien dat de kinderen veilig zijn. Dit is een stap voorwaarts om een gezamenlijke visie te ontwikkelen over toekomstige veiligheid. Sonja zegt meestal zoiets als:

“ Voor Bureau Jeugdzorg is het van groot belang dat ze zien dat je met de kinderen omgaat op een manier die laat zien dat de dingen waar ze zich

zorgen om maken in de toekomst niet zullen gebeuren. Als ze dit zien zullen ze zich terugtrekken en kun je verder met je gezin. Het is belangrijk dat wij praten over jouw ideeën over hoe je met de kinderen omgaat en over onze

ideeën van wat wij willen zien wat je doet en dat we gezamenlijk tot hele duidelijke doelen komen.

Ik wil beginnen met te vragen naar jullie ideeën, om uit te vinden hoe jullie de toekomst voor de kinderen zien”.

2. HET TEKENEN VAN HET ‘HUIS VAN DE TOEKOMST’

De volgende stap is het neerleggen van een groot stuk papier op tafel, tussen de werker en de ouders/verzorgers/ veiligheidsnetwerk in en de buitenkant van het huis te tekenen. Het is belangrijk dat het vel goed te zien is voor beide partijen, waarbij de werker aan dezelfde kant van de tafel zit als de ouders, omdat dit er voor zorgt dat



iedereen gericht is op de tekening en je geen face-to-face confrontatie hebt. Deze simpele manier van werken m.b.v. iets visueels tussen jouw en de ouders kan ervoor zorgen dat een defensieve houding verandert in een sfeer van samenwerking.

3. BINNEN DE MUREN VAN HET ‘HUIS VAN DE TOEKOMST’

Dit is het deel van het ‘Huis van de Toekomst’ waar we beschrijven wat de ouders zeggen over wat zij gaan doen om hun kinderen in de toekomst een veilige basis te geven. Werkers maken van dit deel gebruik om een hele serie vragen te stellen (in detail hieronder beschreven) om achter de visie van de familieleden te komen. De ideeën worden opgeschreven in het ‘Huis van de Toekomst’, in woorden of in tekeningen of een combinatie van beiden, afhankelijk van wat het beste werkt voor de persoon waar je mee werkt.

3.1 DE EERSTE VRAAG

Dit houdt in dat je met behulp van een oplossingsgerichte vraag (een versie van de wondervraag) de ouders uitnodigt om hun idee te beschrijven van wat zij gaan doen met de kinderen als alle bovengenoemde problemen die hebben geleid tot een melding bij Jeugdzorg zijn opgelost. Vervolg vragen worden gesteld om de ouder in detail hun gedrag te laten beschrijven van wat zij gaan doen met de kinderen. De eerste vraag die Sonja stelt gaat zoiets als:



“Stel je voor dat dit jouw ‘Huis van de Toekomst’ is waarin alle problemen die gezorgd hebben dat Jeugdzorg zich met jullie ging bemoeien verdwenen zijn.

Als alle problemen verdwenen zijn wat zal jij dan doen in jouw ‘Huis van de Toekomst’ om te zorgen dat je kinderen veilig zijn?”

Andere manieren om een eerste vraag te stellen:

• “Stel je voor dit is jouw ‘Huis van de Toekomst’, waarin het mogelijk is om de ouder te zijn die je altijd hebt willen zijn en dat je voor de kinderen zorgt zoals je dat altijd al wilde doen, wat doe je dan?”

• “Wat denk je dat je moet doen in jouw ‘Huis van de Toekomst’ om aan Bureau Jeugdzorg te laten zien dat de zorgen die zij hebben niet nodig zijn?”

3.2 VERVOLG VRAGEN

3.2.1 GERICHT OP DE ZORG VOOR DE KINDEREN In het ‘Huis van de Toekomst’ is de focus altijd gericht op de veiligheid van de kinderen. Als we iemand een algemene vraag stellen van “Wat zal je doen?” dan krijgen we een algemeen antwoord als “Ik gebruik geen drugs meer”. Hoewel we willen dat ouders niet meer gebruiken, geeft deze beschrijving niet aan wat er anders zal zijn voor de kinderen en zegt iets over wat ouders niet meer doen in plaats van wat ouders wel doen. Door gebruik te maken van vervolg vragen zoals de onderstaande help je de ouder/verzorger zich te richten op de veiligheid van de kinderen en te beschrijven wat ze precies gaan doen met de kinderen:

• En als je niet meer gebruikt, wat zou er dan in de zorg voor de kinderen anders zijn?

• En als je niet meer gebruikt, wat is dan het eerste wat de kinderen/oma/Bureau Jeugdzorg enz. zullen opmerken dat anders is in de zorg voor de kinderen?

• En als je geen drugs meer gebruikt, wat zou oma/ kinderen dan opmerken over welke andere dingen je doet met de kinderen?

3.2.2 OP ZOEK NAAR DETAILS Onderzoek over ‘Kortdurende Oplossingsgerichte Therapie’ heeft aangetoond dat hoe specifieker en gedetailleerder de beschrijving van mensen is over wat ze in de toekomst anders zullen doen, hoe meer kans er is dat ze dit ook werkelijk gaan doen. Dus is het heel belangrijk om zoveel mogelijk vervolg vragen te stellen als je maar kunt bedenken om de ouders/verzorgers te helpen om zo gedetailleerd mogelijk te beschrijven wat ze doen om veiligheid voor hun kinderen te creëren. De voorbeeld gesprekken hieronder geven een idee van vervolg vragen die je kunt gebruiken om zeer specifieke details te verkrijgen die vervolgens genoteerd kunnen worden in het ‘Huis van de Toekomst’.



Voorbeeld 1:

Werker: ”Cathy, je zei dat als je geen drugs meer gebruikt, je meer structuur zou hebben met de kinderen. Wat voor structuur zou je hebben?”

Cathy: “Ik zou er voor zorgen dat ze op tijd naar school gingen, dat ze avondeten kregen en dat we samen dingen deden na school en in de weekenden.”

Werker: “Dat klinkt goed, laten we eens kijken naar de ochtend…Wat zou je precies doen ‘s ochtends als je een ochtend structuur had?”

Cathy: “Ik zou ze op tijd wekken voor de kleuterschool en school, ze hebben schone kleding en ik heb hun ontbijt klaar.”

Werker: “En wat doen de kinderen als jij het ontbijt klaar maakt?” Cathy: “Zij zullen zich aankleden en daarna naar de keuken komen”. Werker: “En wat zou je nog meer doen?” Cathy: “Ik maak hun lunch klaar en stop die in hun tas en ik zorg ervoor dat ze

hun tanden hebben gepoetst enz.” Werker: “En als je dat zo allemaal doet wat zal er dan anders zijn voor de kinderen?” Cathy: “Ik denk dat ze zouden voelen dat ik echt voor ze zorgde in plaats van

in gedachten bezig te zijn hoe ik kan ‘scoren’ ”. Werker: “Klinkt goed. Laten we dit allemaal in jouw ‘Huis van de Toekomst’ opschrijven. Werker: “OK, wat zal je nog meer doen in jouw ‘Huis van de Toekomst’?”

Voorbeeld 2: Werker: “Greg, jij vertelde dat als jij en Tracy boos op elkaar zouden zijn dat je

geen ruzie meer zou maken als de kinderen erbij waren, want jij wilde ze niet meer bang maken met jullie ruzies. Wat zal jij doen zodat je er zeker van bent dat je geen ruzie maakt als zij er zijn?

Greg: “Wanneer we kwaad zijn op elkaar zal ik er voor zorgen dat we niet meer gillen en schreeuwen als de kinderen er zijn”.

Werker: “Hoe ga je dat doen? Stel je voor dat jij boos bent op Tracy of zij op jou, wat is dan het eerste wat je doet om er zeker van te zijn dat je niet met de kinderen erbij gaat vechten?”

Greg: ” Ik zou tegen Tracy zeggen dat we rustig moeten blijven, zodat we de kinderen niet bang maken”.

Werker: “En wat doe je daarna?” Greg: “Ik zal naar buiten gaan voor een wandeling. Dat is wat ik soms doe….” Werker: “Dat heb je als eens gedaan, Fantastisch! Vertel mij eens over de keer

dat het je gelukt is.” Greg: “Ik weet het niet meer….een paar weken geleden dacht ik. Ik was echt

kwaad op Tracy, ze bleef maar tegen mij doorzeuren over iets terwijl ik



haar had gevraagd hiermee op te houden en ik werd echt woest en dacht F@@@ it! Dit doe ik niet meer en ik liep naar buiten en ging een blokje om.”

Werker: “En hoe lang heb je gewandeld?” Greg: “Ik weet het niet ongeveer 20 minuten of zo….” Werker: “En wat deed je tijdens de wandeling waardoor je rustiger werd?” Greg: “Ik heb veel gevloekt!!! (lacht) Ik wandelde maar en kreeg wat lucht en

ik was weg van wat er was gebeurd met Tracy”. Werker: “En toen je ging wandelen wat was er dan anders?” Greg: “Toen ik terug kwam zaten Tracy en de kinderen televisie te kijken, ik

kwam gewoon binnen en ging zitten. Na een tijdje kwam Casey en zij sprong op mijn schoot en we bleven tv kijken”.

Werker: “En hoe waren de dingen tussen jou en Tracy toen anders?” Greg: “We bleven er niet over doorzeuren. We keken gewoon tv en brachten

daarna de kinderen naar bed. Een tijdje later hebben we erover gesproken en knuffelde elkaar zelfs even…Dat was fijn!!”

Werker: “Dus in de toekomst, in jouw ‘Huis van de Toekomst’, als jij en Tracy boos zijn op elkaar, is het eerste wat je tegen Tracy zegt dat jullie moeten kalmeren en als jullie allebei niet kunnen kalmeren dan ga jij een stuk wandelen? Kan ik dat opschrijven?”

Greg: “Yep”. Werker: “Wat kan er volgens jou nog meer helpen in deze situatie? Bijvoorbeeld,

als je naar buiten bent gegaan maar het helpt niet, als je terug gaat en jullie blijken allebei nog woest te zijn en jullie tegen elkaar gaan schreeuwen?”

3.2.3 VRAGEN STELLEN OVER HET GEZICHTSPUNT VAN ANDEREN Sommige mensen vinden het moeilijk om te beschrijven wat ze in het ‘Huis van de Toekomst’ zullen gaan doen, dan kan het goed zijn om ‘perspectief-wisselings-vragen’ te stellen, die vragen naar wat andere mensen die de kinderen kennen zouden zeggen over wat de ouders zouden doen, bijvoorbeeld: “Als je moeder hier was, wat zal haar opvallen dat jij anders doet met de

kinderen?” “ Wat zullen de kinderen merken wat jij doet?” “ Als ik een videocamera in het ‘Huis van de Toekomst’ zou plaatsen en de

beelden later zou bekijken, wat zou ik dan zien wat jij doet bij het zorgen voor je kinderen?”

Als er een andere ouder/verzorger betrokken is bij de zorg voor de kinderen, dan is het belangrijk om hun mening te vragen over wat de andere ouder zou doen in de zorg voor de kinderen in het ‘Huis van de Toekomst’:



“Wat zou jij willen dat X (andere ouder) doet in jouw ‘Huis van de Toekomst’ om er zeker van te zijn dat de kinderen veilig zijn?

3.2.4 ALLE RELEVANTE GEVAREN BESPREKEN Als de ouder niet alle toekomstige gevaren voor de kinderen zelf noemt in het ‘Huis van de Toekomst’ stel dan meer vragen om er toch achter te komen welke ideeën ouders kunnen bijdragen om ook deze gevaren af te dekken.

“Eén van de dingen waar wij ons zorgen over maken is dat jouw vriend Graig de meisjes zal proberen te betasten. Wat denk jij dat je moet doen in het ‘Huis van de Toekomst’ zodat dit niet kan gebeuren?”

“In het verleden heb je tijden gehad dat je erg depressief was en dat het je niet lukte om uit bed te komen om de kinderen te verzorgen. Wat ga jij in het ‘Huis van de Toekomst’ doen op de momenten dat je echt te depressief bent om de kinderen te verzorgen zodat zij toch verzorgd worden?”

4. HET VEILIGHEIDSPAD

Het volgende gedeelte van het proces van het ‘Huis van de Toekomst’, is het veiligheidspad, dat de ouder/verzorger uitnodigt om: Aan te geven wat er al gebeurt van wat ze beschreven hebben in het ‘Huis van de

Toekomst’. Reflecteren over hoe hen dat gelukt is. Te beschrijven wat er moet gebeuren om de volgende stap richting het ‘Huis van

de Toekomst’ te maken. 4.1 UITZONDERINGSVRAGEN

Voordat het veiligheidpad wordt gebruikt met schaalvragen, kan het helpen om vragen te stellen over de momenten dat datgene wat zij hebben aan gegeven wat er moet veranderen, al een keer is gebeurd (een uitzonderingsvraag in termen van kortdurende oplossingsgerichte therapie), zoals:

“Dus dit is alles wat er moet gebeuren met de kinderen zoals jullie het zien in het ‘Huis van de Toekomst’. Fantastisch! Laat me deze vraag stellen… In de laatste maand (of wat voor tijdsbestek je denkt dat passend is) zijn er toen

momenten geweest dat er al iets is gebeurd van wat je hebt beschreven in het ‘Huis van de Toekomst’, ook al is het maar een klein beetje gelukt?”

De informatie die vervolgens door de ouder/verzorger wordt gegeven, kan worden opgeschreven onder het ‘Huis van de Toekomst’ (of aan de zijkant) zodat als het veiligheidspad is getekend dit in het veiligheidspad kan komen te staan.



4.2 SCHAALVRAGEN

De werker tekent vervolgens een ‘veiligheidspad’ naar het ‘Huis van de Toekomst’ en legt uit dat dit pad laat zien hoever zij al op weg zijn richting het ‘Huis van de Toekomst’ (wat er nu al goed gaat in relatie met wat zij hebben aangegeven dat er gaat gebeuren in de toekomst), waarbij 0 is het begin van het pad waar nog niets van wat zij hebben beschreven gebeurt, tot aan de 10, waar alles wat zij hebben beschreven ook daadwerkelijk altijd uitgevoerd wordt.

Wanneer de ouders/verzorgers hebben aangegeven waar zij zich op dit pad bevinden, wordt er een streepje of een andere markering aangebracht (sommige ouders maken gebruik van een ‘lucifer poppetje’ van zichzelf) om de positie op het veiligheidspad aan te geven.



4.3 HOE ZIJN ZE AL ZOVER OP DIT PAD GEKOMEN?

De hulpverlener kan vragen:

“Wat is er gebeurd of wat doe je nu al dat je al zo ver op het pad bent?

Deze vraag is heel belangrijk, omdat het de ouders uitnodigt om te beschrijven wat al goed gaat in de verzorging van hun kinderen, waarvan Bureau Jeugdzorg al dan niet op de hoogte is. Dit kunnen de krachten zijn waarop verder gebouwd kan worden in het proces van veiligheid creëren, of het kunnen voorbeelden zijn van bestaande veiligheid, waarin ouders al in staat zijn geweest om de kinderen veiligheid te bieden in relatie tot de besproken gevaren.

Hierbij is het weer heel belangrijk dat de ouder/verzorger heel gedetailleerd beschrijft wat er al gebeurt.

Wederom moeten we gebruik maken van vervolgvragen (wie, wat, waar en wanneer) om specifieke details te ontdekken die ouders helpen om meer te reflecteren op wat er al goed gaat en hen in staat stellen om straks meer van deze gedragingen te herhalen.

Alles wat de ouder identificeert als datgene wat al gebeurt wordt opgeschreven op het pad (of naast het pad als er niet genoeg ruimte is) om de positieve dingen die al plaats vinden vast te leggen. De voorgaande informatie over wat er in de afgelopen maand is gebeurd wordt ook gelinkt aan het veiligheidspad, als deze uitzonderingen de dingen beschrijven als de goede dingen die gebeuren en die maken dat zij zichzelf al zover schalen op dit pad.



4.4 COMPLIMENTEN GEVEN

Als je je richt op datgene wat al goed gaat geeft het de werker de mogelijkheid om de ouder/verzorger te complimenteren met de verandering/positieve uitkomst die al zijn bereikt en hierdoor verdere mogelijkheden voor reflectie te verkrijgen door hen aan te moedigen hoe zij hun verandering/positieve uitkomst hebben bereikt.

4.5 VOLGENDE STAPPEN

Hulpverleners kunnen gebruik maken van het pad om ouders/verzorgers uit te nodigen om te beschrijven wat zij zien als volgende stap richting de verwachte toekomst/ veiligheidsdoelen voor hun kinderen, door te vragen:

“Je hebt gezegd dat je nu hier bent op het veiligheidspad. Wat moet er gebeuren zodat je één stap dichter bij het ‘Huis van de Toekomst’ komt?

De stap die de ouder/verzorger vervolgens noemt als de volgende stap kan dan worden opgeschreven op het veiligheidspad boven hun huidige positie, zoals je hieronder kunt zien.

5. TOESTEMMING KRIJGEN OM HET ‘HUIS VAN DE TOEKOMST’ AAN ANDEREN TE LATEN ZIEN.

Nadat het ‘Huis van de Toekomst’ klaar is kun je met de ouders praten over aan wie zij het huis willen laten zien. Het is belangrijk dat je de ouders betrekt in de beslissing wie het mag zien en hoe ze het willen presenteren aan anderen. Je moet wel heel langzaam en voorzichtig zijn, want het is misschien wel de eerste keer dat ouders/verzorgers hun mening hebben geuit aan een professional (of andere familieleden) over wat zij willen voor hun kinderen in de toekomst. Zij voelen zich misschien wel kwetsbaar en zijn voorzichtig om hun ideeën aan anderen te laten zien.



6. HET HERSCHRIJVEN VAN HET ‘HUIS VAN DE TOEKOMST’

Het ‘Huis van de Toekomst’ kan in vervolg sessies met de ouders worden herschreven om continu in gesprek te blijven over de vooruitgang die wordt gemaakt richting de toekomstige veiligheid voor de kinderen.

De werker kan het ‘Huis van de Toekomst’ voor de ouders op tafel leggen en bijvoorbeeld vragen:

“Oké, dit is wat je gezegd hebt dat je in het ‘Huis van de Toekomst’ wil laten gebeuren. Twee weken geleden zei je dat je hier op het veiligheidspad stond

richting het ‘Huis van de Toekomst’. Waar sta je nu?”

“Je bent een stap verder, dat is te gek! Wat is er gebeurd dat je een stap verder bent gekomen op het pad? Fantastisch! Laten we dat op het pad schrijven. En

wat moet er nu gebeuren om weer een stap verder te komen?”

“Dus je bent iets gezakt… OK, iedereen heeft wel eens het gevoel dat hij een stap voorwaarts doet en twee stappen terug. Wat is er gebeurd dat je een

stapje lager op het pad staat? En wat denk je zijn de volgende stappen om weer een stapje hoger te komen? Wat heb je nodig om een stapje hoger te

komen? Welke ondersteuning van anderen heb je nodig om dat stapje hoger te komen?”

Belangrijke overwegingen bij het proces

Bij gebruik van het ‘Huis van de Toekomst’ moet je het volgende in gedachten houden:

1. HET BELANG VAN COMPLIMENTEREN

Het feit dat ouders beschrijven wat zij willen voor de toekomstige veiligheid van hun kinderen geeft je de mogelijkheid voor vele complimenten. Zowel het opschrijven van de ideeën van de ouders in het ‘Huis van de Toekomst’ als ook het complimenteren van hun ideeën/visie/dromen is belangrijk. Complimenteer zoveel en zo vaak als je maar wil of denkt dat je goed en geloofwaardig kunt doen. Complimenten laten niet alleen zien dat je naar hen luistert, naar de goede dingen die er gebeuren in hun leven/ of die zij willen dat er gaan gebeuren, maar het brengt ook een positieve energie met zich mee in het werk dat jullie gezamenlijk doen.

2. LET GOED OP WELKE VRAGEN WERKEN Als je bezig bent met het ‘Huis van de Toekomst’ let dan op de vragen die goed werken. Zodra je klaar bent met het gesprek met ouders over het ‘Huis van de Toekomst’, schrijf dan die vragen waarvan je dacht dat ze effectief waren op. Of als je een college bij je hebt vraag haar/hem dan om alle vragen die je stelt op te schrijven en bespreek later welke vragen effectief bleken te zijn. Vervolgens kun je die vragen



delen met je collega’s, misschien wel per mail naar alle collega’s, en vertel ze dan dat je net het ‘Huis van de Toekomst’ gebruikt hebt en dat je tips hebt over vragen die in jouw geval leken te werken.

3. WERKEN MET ECHTPAREN; APART OF GEZAMENLIJK

Zoals deze casus in dit boekje laat zien, kun je het ‘Huis van de Toekomst’ gebruiken bij echtparen. Als je dat doet, is het wel belangrijk dat je aan beide ouders vragen stelt om hun individuele visie te weten te komen en om te erkennen dat zij er een andere mening op na kunnen houden of dat zij vanuit een ander perspectief de zaak belichten. Als je het gevoel hebt dat één of allebei de ouders niet volledig open is in zijn/haar eigen mening vanwege de aanwezigheid van de ander, kun je het ‘Huis van de Toekomst’ met beide apart bespreken in een volgende sessie.

De plaats van het ‘Huis van de Toekomst’ in het ´Samenwerken aan Veiligheid´model en veiligheidsplanningsproces.

Het ‘Huis van de Toekomst’ kan een middel zijn voor families om het model en het gehele proces van ´Samenwerken aan Veiligheid´’ te begrijpen, met inbegrip van het gedetailleerde veiligheidsplan. Wanneer je met ouders praat over het model van ´Samenwerken aan Veiligheid´’ en hen laat zien hoe de informatie uit het ‘Huis van de Toekomst’ past in het model van ´Samenwerken aan Veiligheid´’ kan dit voor hen zeer zinvol zijn. In dit gedeelte van dit boekje, wil Sonja uitleggen hoe de informatie verkregen door middel van het ‘Huis van de Toekomst’ past in het onderzoeks- en planningsproces van ´Samenwerken aan Veiligheid´ en het volledige veiligheidsproces.

1. VEILIGHEIDSDOELEN

Zoals Sonja al eerder in dit boekje schreef, is het ‘Huis van de Toekomst’ een middel om de veiligheidsdoelen van het gezin vast te stellen (wat zij denken dat gedaan moet worden in de zorg voor hun kinderen om aan iedereen te laten zien dat de kinderen altijd veilig zullen zijn in relatie tot de aanwezige gevaren).

De informatie die binnen de muren van het ‘Huis van de Toekomst’ is opgeschreven kan in het model van ´Samenwerken aan Veiligheid´ worden geplaatst onder de veiligheidsdoelen of in de derde kolom van het driekolommen model dat gebruikt wordt bij 'Signs of Safety'.



De ideeën van de familie over wat er moet gebeuren om de gevaren voor de kinderen te bezweren (veiligheidsdoelen) kunnen dan naast de veiligheidsdoelen van de instanties worden geplaatst om op die manier heldere afspraken te maken van wat iedereen (professionals, familieleden en netwerk) wil zien gebeuren om er zeker van te zijn dat er genoeg veiligheid is voor de kinderen in dit gezin, om de zaak te sluiten.

Werkende vanuit deze veiligheidsdoelen, wordt het veiligheidsplan met de familie en het netwerk gemaakt, waarbij gedetailleerd beschreven wordt HOE de familie deze veiligheidsdoelen wil gaan bereiken. Het veiligheidsplan beschrijft de dagelijkse gedragingen van de ouders/verzorgers en de dag tot dag afspraken met de familie om deze doelen te bereiken en iedereen te laten zien dat de kinderen altijd veilig zullen zijn in relatie tot de aanwezige gevaren.

2. SCHAALVRAGEN

De positie van de ouders/verzorgers op het veiligheidspad is hun inschaling over waar zij zichzelf zien staan op dit moment, in relatie tot hun gewenste toekomst (veiligheidsdoelen) voor hun kinderen. Praten met ouders over de inschaling in relatie tot de veiligheidsdoelen zoals zij ze hebben benoemd, kan hun begrip vergroten met betrekking tot de schaalvragen die gesteld worden in het ‘´Samenwerken aan Veiligheid´’ model (met: 10 wil zeggen dat iedereen gerust is gesteld dat er genoeg veiligheid voor de kinderen is en 0 zegt dat de zaken zo verontrustend zijn dat het voor de kinderen niet mogelijk is om thuis te wonen). Door ouders te vragen waar zij denken dat anderen hen inschalen op het veiligheidspad dat leidt naar het ‘Huis van de Toekomst’, zal hen helpen te begrijpen dat andere belangrijke personen er een andere mening over kunnen hebben en de situatie



anders kunnen inschalen.

3. WAT GAAT ER GOED

De informatie die door de ouders gegeven is over wat goed gaat, wat hen zover op dit veiligheidspad heeft gebracht en welke aspecten uit het ‘Huis van de Toekomst’ al plaats vinden, kan direct genoteerd worden in de ‘Wat gaat er goed’ (midden) kolom van het drie kolommen ‘´Samenwerken aan Veiligheid´’ formulier, of op de rechterkant van het originele ‘´Samenwerken aan Veiligheid´’ formulier. Vergeet niet om zoveel mogelijk details te noteren en doe dit altijd in de taal van de familie.

4. VOLGENDE STAPPEN

Wat de ouders/verzorgers aanwijzen als de volgende stap in het proces om dichter bij het ‘Huis van de Toekomst’ te komen kan worden geschreven bij het deel ‘Volgende Stap’ van het model van ‘´Samenwerken aan Veiligheid´’ (derde kolom in het drie kolommenformulier en onderaan het originele formulier) met de notitie dat dit de eigen ideeën zijn van ouders/verzorgers over wat er als eerste moet gebeuren om te werken aan toekomstige veiligheid van hun kinderen.

5. WAAR ZIJN WE BEZORGD OVER?

Hoewel het ‘Huis van de Toekomst’ eigenlijk niet is ontworpen om uit te zoeken waar de ouders/verzorgers zich zorgen over maken, heeft Sonja toch gemerkt dat wanneer ouders/verzorgers eenmaal in staat zijn geweest om te beschrijven wat zij voor hun kinderen in de toekomst wensen, ze meer in staat zijn om openlijk te praten over wat niet zo goed gaat op dit moment. De start die helemaal gefocust is op wat de ouders/verzorgers voor hun kinderen willen in de nabije toekomst, maakt het vaak makkelijker voor ouders om te praten over wat de professionals als probleem/zorg zien en wat de professionals willen zien dat de ouders doen om hun kinderen te beschermen (veiligheidsdoelen van de organisatie) om er zeker van te zijn dat deze zorgen teniet gedaan worden.



Conclusies

Als we echt een verschil willen maken voor kinderen en families door onze interventies, moeten we manieren zien te vinden om met families samen te werken op een manier die aansluit en die een sprankje hoop en energie geeft op het moeilijke terrein van de bescherming van kinderen. Sonja’s hoop bij de ontwikkeling van het ‘Huis van de Toekomst’ is dat deze manier van werken jeugdzorgwerkers ondersteunt om op een praktische en positieve manier ouders te helpen onderzoeken wat zij nodig vinden om toekomstige veiligheid te waarborgen voor hun kinderen en deze ideeën binnen de muren van het veiligheidsplan te plaatsen.

Het ‘Huis van de Toekomst’ heeft Sonja in haar werk met families en jeugdzorgwerkers over de hele wereld geïnspireerd en zij wil iedereen bedanken voor het enorme voorrecht dat zij had om mee te kijken in hun leven en hun werk. Ze wil tevens Andrew Turnell en Adriana Uken bedanken voor het delen van hun oplossingsgerichte kennis en vaardigheden.

Copyright 2010 SP Consultancy

Deze vertaling is gemaakt met toestemming van Sonja Parker. Distributie is alleen toegestaan met directe toestemming van Sonja Parker, Eric Sulkers en/of Margreet Timmer en Petra Rozeboom

Meerdere exemplaren van deze Nederlandse versie kunnen verkregen worden via de website; www.timmconsultancy.nl

Training t.a.v. de toepassingen van Partnering for Safety - Samenwerken aan Veiligheid in Nederland is aan te vragen via www.timmconsultancy.nl - [email protected]



Literatuur

Parker, S. (2009). The Safety House: A tool for including children in safety planning, SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au)

Parker, S. (2010). Family Safety Circles: Identifying people for the safety network, SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au)

Parker, S. and Turnell, A. (2009) Using the Three Houses Tool: Involving children and young people in child protection assessment and planning: 3 Houses [DVD and Workbook], SP Consultancy (www.spconsultancy.com.au)

Turnell, A. and Edwards, S. (1999). ´Signs of Safety´: A safety and solution oriented approach to child protection casework, New York: WW Norton.

Turnell A. and Essex S. (2006). Working with ‘denied’ child abuse: the Resolutions approach. Buckingham: Open University Press.

Turnell, A and Parker, S (2009). Introduction to the ´Signs of Safety´. [DVD and Workbook], Resolutions Consultancy (www.signsofsafety.net)

Turnell, A. (In Press). Building safety in child protection services: working with a strengths and solution focus, London: Palgrave.

Turnell, A. Effective safety planning in child protection casework. [Workbook and DVD], Resolutions Consultancy (www.signsofsafety.net)

Weld, N. (2008). The three houses tool: building safety and positive change. In M. Calder (Ed.) Contemporary risk assessment in safeguarding children, Lyme Regis: Russell House Publishing.



HUIS VAN DE TOEKOMST

Hoe

duidelijker

en

gedetailleer

der de

beschrijving

is, des te

grotere de

kans dat het

ook gaat

gebeuren

Stel je voor dat dit je huis van de toekomst is, waar alle problemen die

leidde tot de betrokkenheid van BJZ zijn verdwenen en jij de ouder

kunt zijn die je altijd wilde zijn.

Wat zou jij doen in het zorgen voor jouw kinderen als al deze zorgen

zijn verdwenen?

Wat zou je nog meer doen? … en nog meer?

Wat zouden ______ (andere mensen, de kinderen, partner,

grootouders, vrienden, BJZ) zien dat jij doet?

Wat zou _____ (andere ouder) doen?

Volgende stap – wat moet

er gebeuren zodat je één

stap dichter bij je huis van

de toekomst komt?

Complimenten – hoe is

het je gelukt om dat te

laten gebeuren?

Uitzonderingen – welke

dingen uit je huis van de

toekomst zijn in het

verleden al eens gebeurd?

10 – al deze dingen

gebeuren altijd al

Schaal van 0 tot

10, waar ben je op

dit pad?

0 – niets van de

dingen in mijn huis

van de toekomst

gebeuren

momenteel

Wat is er al

gebeurd

waardoor je al

zo ver op het

pad bent?


Het ‘Huis van de - Timm ConsultancyGedurende het maken van een tekening van het ‘Huis van de...

Documents

Transcript of Het ‘Huis van de - Timm ConsultancyGedurende het maken van een tekening van het ‘Huis van de...