Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en...

16
13-11-12 1 Herstel en bemoeizorg bij mensen met erns0ge psychiatrische aandoeningen en verslaving Is er sprake van een tegenstelling? Prof. Dr. C.L. Mulder, Leiden 9 nov 2012 Herstel Herstellen doen mensen zelf: Herstel van gezondheid Herstel van iden0teit Herstel van maatschappelijk func0oneren Hulpverleners kunnen hierbij ondersteunen Kan dit door het toepassen van bemoeizorg, drang en dwang?

Transcript of Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en...

Page 1: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

1

 Herstel  en  bemoeizorg  bij  mensen  met  erns0ge  

psychiatrische  aandoeningen  en  verslaving    

 Is  er  sprake  van  een  

tegenstelling?      

Prof.  Dr.  C.L.  Mulder,  Leiden  9  nov  2012  

Herstel  

•  Herstellen  doen  mensen  zelf:    – Herstel  van  gezondheid  – Herstel  van  iden0teit    – Herstel  van  maatschappelijk  func0oneren    

•  Hulpverleners  kunnen  hierbij  ondersteunen  •  Kan  dit  door  het  toepassen  van  bemoeizorg,  drang  en  dwang?    

Page 2: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

2

Hoezo  bemoeizorg……  

De  Mo0va0e  Paradox      

Page 3: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

3

Mo0va0e  Paradox  

Klassiek: Distress Motivatie Symptomen

Symptomen Motivatie Paradox:

Ziektebesef Inzicht Hersen- Functies Eerder ervaringen

Motivatie

Problem  level  and  mo0va0on  for  treatment  in  severely  mentally  ill  ACT  

pa0ents  

101112131415161718

HoNOS Score

Motivated fortreatment(n=745)Not motivatedfor treatment(N=277)

P<0.001

(Kortrijk et al. submitted)

Page 4: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

4

Bemoeizorg    •  50%  mensen  met  EPA  heeS  mo0va0e  problemen  •  Autonomie  is  niet  heilig    •  ‘Right  to  rot’  •  Ethische  principes:  

–  Recht  op  goed  hulpverlenerschap  – Maatschappelijke  verantwoordelijkheid  

•  Juridische  principes:  –  Propor0onaliteit  –  Subsidiariteit  –  Doelma0gheid    

Wat  gebeurt  er  wanneer  we  niets  doen…..  

Page 5: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

5

Maatschappelijke  teloorgang  

Page 6: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

6

Maatschappelijke  teloorgang  

Page 7: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

7

Gevaar  voor  ander    

Slachtofferschap groot probleem

Page 8: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

8

Wat  betekent  dit  voor  de  prak0jk?    

•  Stelling:  bij  mensen  met  erns0ge  psychiatrische  problemen  die  zelf  geen  hulp  vragen  verloopt  de  weg  naar  herstel  via  de  bemoeizorg…    

•  Bemoeizorg  maakt  gebruik  van  verleiding,  prak0sche  hulp,  mo0verende  gespreksvoering,  behandeling  waar  kan,  en  zo  nodig  dwang…    

Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical therapy: Toward a more integrative model of change.” Psychotherapy: Theory, Research, and Practice, 19: 276-288.

STAGES OF CHANGE

1. Pre-Contemplation

2. Contemplation

3. Preparation

4. Action

6. Relapse

5. Maintenance

Bemoeizorg

Page 9: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

9

%  Pa0ents  in  precontempla0on  phase  

0%10%20%30%40%50%60%70%

T0 T6 T12 T18 T24 T30 T36Precontemplation phase addiction Precontemplation phase psychiatry

Mo0va0e  voor  psychiatrische-­‐  en  voor  verslavingsbehandeling  bij  mensen  met  EPA  

(Kortrijk  e.a.,  opgestuurd  voor  publica0e)  

1  • Start:  gebrek  mo0va0e  voor  behandeling  psychiatrie  en  verslaving  -­‐>  verleiding,  mo0verende  gespreksvoering  

2  • Vaak  ontstaat  eerst  mo0va0e  voor  behandeling  van  de  psychiatrische  problemen    

3  • Daarna  lijkt  pas  mo0va0e  voor  behandeling  verslaving  te  kunnen  ontstaan  

4  

• Is  dit  voorwaarde  voor  herstel???    • Of  kunnen  we  aan  herstel  werken  zonder  behandeling?  • Is  abs0nen0e  nodig  voor  herstel?    

Page 10: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

10

Methode  voor  bemoeizorg  en  werken  aan  herstel  

(Flexibele)  ACT:  (F)ACT  •  Integrale  (bemoei)zorg  zolang  nodig,  met  evt.  toepassen  van  dwang  en  drang    

•  Voor  mensen  met  erns0ge  psychiatrische  aandoeningen  

•  Mul0disciplinair  team    •  Toepassen  van  de  diverse  interven0es  uit  de  richtlijnen  

•  Wijkgericht  •  Scheppen  van  de  voorwaarden  voor  herstel  

Page 11: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

11

(F)ACT:  integrale  (bemoei)zorg  •  Antwoord  op  versnippering  van  zorg  voor  mensen  met  erns0ge  psychiatrische  problemen    

•  Intensieve  samenwerking  met  –  Andere  (GGz-­‐)instellingen,    –  Gemeente  –  Poli0e  – Woningbouwverenigingen,    – Werk-­‐  en  dagbestedingsvoorzieningen  –  Schuldhulpverlening    

•  Outreachend  en  voorkomt  drop-­‐out    •  Effecten  (beperkt)  onderzocht  •  Mogelijk  kosteneffec0ef  (Rapport  ZVN)  

 

June  2012:  >  200  (F)ACT-­‐teams    

Blue:  FACT  Red:  ACT  Green:  Specialized  ACT  

Page 12: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

12

(F)ACT  kan  leiden  tot  (meer)  remissie  

•  FACT  geassocieerd  met  meer  optreden  van  remissie  (Bak  ea  2010)  

•  Na  2  jaar  ACT    – 25%  symptoma0sche  remissie  – 30%  func0onele  remissie    

•  Symptoma0sche  remissie  geen  voorwaarde  voor  func0onele  remissie  (Kortrijk  ea  2012)  

Dwang  als  bemoeizorg  niet  lukt…    

Kan  dwang  leiden  tot  herstel?    

Page 13: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

13

IBS-­‐en  en  RM-­‐en  per  100.000  inwoners  in  Nederland          (o.a.  Mulder  et  al.  NTvG  2006)  

0

10

20

30

40

50

60

70

1978

1981

1984

1987

1990

1993

1996

1999

2002

2005

2008

2011

IBSRM

Review  Katsakou  20061    

•  Studies  reported  on  self-­‐reported  outcome  items  (all  related):  

–  39-­‐75%  perceived  jus0fica0on  for  involuntary  interven0on    –  39-­‐81%  perceived  benefit  from  treatment    –  46-­‐73%  report  to  be  sa0sfied  with  treatment    

1    Katsakou  C,  Priebe  S.  Outcomes  of  involuntary  admission  –  a  review.  Acta  Psychiatr  Scand  2006;  114:  232-­‐241  

 

Page 14: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

14

Results  -­‐  Perceived  benefit  aSer  1  year  (n=174)  (Baars  et  al.  Psychiatr  Serv  2009)  

n=90 (51,7%) perceived at least

some benefit

n=84 (48,3%) neutral/no

perceived benefit

Wanneer  we  dwangopname  doen  in  de  context  van  ACT…  

Page 15: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

15

Changes  in  HoNOS  scores  aSer  compulsory  admission  (Kortrijk  et  al.,  submimed)    

No commitment during ACTCommitted patients

Error Bars show 95,0% Cl of Mean

1,00 2,00 3,00

measurement occassion

12,00

16,00

20,00

24,00

HoN

OS

tota

l sco

res

HoNOS total scores, higher scores mean more problems

Changes  in  mo0va0on  aSer  compulsory  admission  (Kortrijk  et  al.,  submimed)  

No commitment during ACTCommitted patients

Error Bars show 95,0% Cl of Mean

1,00 2,00 3,00

Measurement occassion

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

Prob

lem

s w

ith m

otiv

atio

n fo

r tre

atm

ents

core

s

Problems with motivation for treatment , higher scores means more problems

Page 16: Herstel!en!bemoeizorg!bij! psychiatrische!aandoeningen!en ......gespreksvoering,!behandeling!waar!kan,!en!zo! nodig!dwang…!! Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical

13-11-12

16

Keerzijde  

•  Ongeveer  50%  vindt  dwangopname  achteraf  onterecht    

•  Trauma0sering  na  dwangopname  kan  optreden,  we  weten  niet  hoe  vaak    

•  Bij  wie  verstoort  dwang  het  herstelproces?  

 

Conclusies  

•  Stelling:  bij  mensen  met  EPA  die  geen  hulp  willen  zijn  bemoeizorg  en  soms  dwang  nodig  om  herstel  mogelijk  te  maken