Kunnen we bemoeizorg professionaliseren? Een persoonlijke visie Prof. Dr. C.L. Mulder Bemoeizorg is...
-
Upload
wouter-thys -
Category
Documents
-
view
217 -
download
2
Transcript of Kunnen we bemoeizorg professionaliseren? Een persoonlijke visie Prof. Dr. C.L. Mulder Bemoeizorg is...
Kunnen we bemoeizorg professionaliseren?
Een persoonlijke visie Prof. Dr. C.L. Mulder
Bemoeizorg is geen spel 2 Februari 2009
Onderzoekcentrum O3
Onderzoek op gebied van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz)
O3 betreft een samenwerkingsverband tussen - GGz Instellingen in de regio- GGD Rotterdam Rijnmond- Erasmus MC
Vraag
Wie werkt er in de bemoeizorg?
Werkwijze Bemoeizorg• Vinden en signaleren• Toeleiden en verleiden • Behandelen
– In behandeling krijgen en houden– Motivatie vergroten – Voorkomen recidief – Maatschappelijke doelen
• Drang en dwang
• Gebrek aan kennis over werkzame interventies: wens tot professionaliseren
Stelling 1
Bemoeizorg is tijdelijke zorg
Werkwijze Bemoeizorg• Vinden en Signaleren• Toeleiden of verleiden • Behandelen
– In behandeling krijgen en houden– Motivatie vergroten – Voorkomen recidief – Maatschappelijke doelen
• Drang en dwang
• Gebrek aan kennis over werkzame interventies: wens tot professionaliseren
Vinden en Signaleren
• Lokale Zorgnetwerken • OGGz Steunpunten
• Instrumenten – Signalerings instrument Trimbos Instituut en GGz
Grote Rivieren– Screeningsinstrument voor psychiatrie en
verslaving, b.v. in de gevangenis, MO
Screener Psychiatrie en Verslaving(Ontwikkeld door IVO en O3)
Screener (11 vragen)(selectie van beste vragen)
• 1 vraag over zorggebruik• 4 depressie• 3 psychotische symptomen• 1 alcohol• 2 harddrugs
Vragenlijst:• Depressie• Psychotische stoornissen• Alcoholmisbruik• Drugsverslaving• Overige vragen
Gouden standaard: CIDI
Lokale Zorgnetwerken• Doel: signalering, sreening en toeleiding
– Op wijkniveau– Coördinator in dienst GGD– LZN: wijkagent, MW, woningbouwvereniging,
GGZ, VZ – Effecten LZN: minder uithuiszettingen, minder IBS-
en
Effecten van Lokale Zorgnetwerken (Wierdsma et al., 2006)
IBS'en per 1000 inwoners
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1993 1994 1995 1996 1997 1998
totaal
interventie
controle
Werkwijze Bemoeizorg
• Vinden en Signaleren• Toeleiden of verleiden • Behandelen
– In behandeling krijgen en houden– Motivatie vergroten – Voorkomen recidief – Maatschappelijke doelen
• Drang en dwang
Stelling 2
Toeleiden is een kunstfout
Toeleiden
• Contact breuken kenmerken de doelgroep• Moeilijke mensen maken we zelf?!• Het schudden van de eerste hand is de start
van het contact• Critical Time Intervention? • Toeleiding naar wat?
Verleiden
• Bieden van praktische ondersteuning • Bieden van geld of drugs • Naast iemand gaan staan• Contact is de motor tot verandering • Contact maken: training, training…. • Het grote belang van de ‘’aspecifieke’’
factoren
Verleiden
• Motiverende gespreksvoering • Vakmanschap gewenst in verleiding?• Herkennen van overdracht en tegenoverdracht • Opleiden in verleiden? • Wat komt er na de verleiding?
• Wat is professionele verleiding? • Onvoldoende onderzocht
Stelling 3
Verleiden is te professionaliseren
Werkwijze Bemoeizorg• Vinden en signaleren• Toeleiden en verleiden • Behandelen
– In behandeling krijgen en houden– Motivatie vergroten – Voorkomen recidief – Maatschappelijke doelen
• Drang en dwang
• Gebrek aan kennis over werkzame interventies: wens tot professionaliseren
Kwaliteit bemoeizorg is te meten
• Bemoeizorg door de gemeente of andere instanties: kwaliteit meten met de BAS
• Bemoeizorg door de GGz / Verslavingszorg – ACT: DACTS– FACT: FACTS
• Centrum Certificering ACT en FACT: CCAF
Bemoeizorg Ankerpunten en ScoresBAS: Uitgave GGz Nederland
10 Rubrieken, onder andere:
1. Deskundigheid2. Teamkenmerken3. Middelen en voorwaarden4. Werkrelatie5. Methodieken6. Doelen-resultaten
ACT: integrale bemoeizorg• Integrale bemoeizorg: psychiatrie, verslaving,
en somatiek (specialisten in het ACT-team)• Regelt samen met de daartoe bevoegde
instanties de huisvesting, het geld en dagbesteding
• Outreachend• Houdt patiënten vast• Effecten goed onderzocht
Effecten ACT in NL• Winschoten trial: patiënten blijven beter in zorg
(Sytema et al. 2006)• In Limburg: meer symptomatische remissie na
introductie (F)ACT (Bak et al. 2008) • Studie patiënten vroege psychosen: effect na
toevoegen andere interventies: familie interventies, training sociale vaardigheden (Petersen et al. 2005)
Effecten ACT in NL• Vroege psychose ACT Team in Eindhoven
– Ook andere interventies geboden: psycho-educatie, familie-interventies, IDDT
– Beter effect op GAF en CGI– Minder opnamedagen t.o.v. groep in Tilburg (Verhaegh et
al. 2009)
• Toekomstig onderzoek: effecten van toevoegen van andere Evidence Based Practices aan (F)ACT
Hoe groter de modelgetrouwheid, hoe groter het effect (Vught et al., opgestuurd)
periode
0
0,5
1
1,5
2
2,7 3 3,3 3,6 3,9 4,2
DACTS score
hono
s12m
0
1
2
Relatie modelgetrouwheid - dakloosheidsdagen (Vught et al., opgestuurd)
periode
0
20
40
60
80
100
120
2,7 3 3,3 3,6 3,9 4,2
DACTS score
daklo
ze d
ag
en
0
1
2
Verloop HoNOS scores (n=350) bij ACTROM (Kortrijk et al., opgesttuurd)
11,21,41,61,8
22,22,42,62,8
3
M0 M6 M12 M18 M24
Socialeproblemen
Wonen
ADL
Psychotischesymptomen
Wat voorspelt beter beloop(Kortrijk et al., opgestuurd)
• Meer motivatie voor behandeling • Jongere patiënten • Ontbreken verslaving• Hogere opleiding
• Professioneel ACT: ROM dus!
Openstaande vragen
• Wat te doen wanneer er na langere tijd geen contact tot stand komt?
• Wanneer binnentreden in de woning? • Uitschrijven van een patiënt? • Gebrek aan richtlijnen?
Adapted from Prochaska & DiClemente (1982), “Transtheoretical therapy: Toward a more integrative model of change.” Psychotherapy:
Theory, Research, and Practice, 19: 276-288.
STADIA VAN VERANDERING STADIA VAN VERANDERING
1. 1. Voorover-Voorover-wegingsfaswegingsfasee2. Overwe-2. Overwe-
gingsfase gingsfase
3. Voorbe-3. Voorbe-reidingsfareidingsfasese4.Actie-4.Actie-
fasefase
6. 6. TerugvalTerugval
5. Onder-5. Onder-houdsfasehoudsfase
% Patienten in de vooroverwegingsfase
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
T0 T6 T12 T18 T24 T30 T36
Vooroverwegingsfase verslaving
Vooroverwegingsfase psychiatrie
Betalen voor depot
Aantal opnamedagen bij patiënten met een psychotisch stoornis
0
50
100
150
200
250
300
350
400
patient A patient B patient C patient D
2 jaar voor betaling
Na betaling
Claassen et al., Psychiatr Bull 2007; 31: 4-7
Wat vindt u?
Is betalen voor het accepteren van depot-medicatie ethisch toelaatbaar?
Werkwijze Bemoeizorg• Vinden en signaleren• Toeleiden en verleiden • Behandelen
– In behandeling krijgen en houden– Motivatie vergroten – Voorkomen recidief – Maatschappelijke doelen
• Drang en dwang
• Gebrek aan kennis over werkzame interventies: wens tot professionaliseren
Epidemie van dwang IBS-en en RM-en per 100.000 inwoners in Nederland
(o.a. Mulder et al. NTvG 2006)
0
10
20
30
40
50
60
IBS
RM
Stelling 4
Toepassen van dwang is een zwaktebod in de bemoeizorg
en dient te worden voorkomen
Methoden om (dwang)opnames te voorkomen
- Crisis signaleringsplan
- Risicotaxatie
Crisis signaleringsplanSlechts 3 onderzoeken: 1. Training herkennen van symptomen: tijd tot relapse
korter bij bipolaire patiënten (Perry bet al. 1999); effect op dwangopnames niet onderzocht
2. Joint Crisis Plan: Reductie van dwangopnames met 14%: 27% dwangopnames in de controlegroep en 13% in de “Joint crisis plan” groep (Henderson et al. 2004)
3. Geen effecten van klinisch opgesteld crisisplan (Papageorgiou et al. 2002)
Rotterdam Onderzoek Crisiskaart (ROCK-Studie)
• Vraag: helpt de crisiskaart bij het terugdringen van crises? • RCT, n =240• 3 groepen
– Crisiskaart met behandelaar – Crisiskaart met basisberaad– Geen crisiskaart
• Belangrijkste uitkomstmaten: crisiscontacten, (gedwongen) opnames
Risicotaxatie
- Bij goede risicotaxatie misschien eerder ingrijpen
- Risicotaxatie professionaliseert intuïtie en overleg
- Gevaarsbeoordelings Checklist (8 gevaarsciteria van de BOPZ)
Gevaarbeoordeling ChecklistMaatschappelijke teloorgang
3 Ernstig gevaarlijk. Deze score wordt gegeven aan iemand die de afgelopen maand ernstige maatschappelijke problemen heeft, b.v. hoge schulden, ernstige problemen met justitie, grote conflicten met instanties en buren, familie of vrienden, dreigende dakloosheid maar die nog net in staat is om zichzelf, eventueel met hulp van anderen, in de maatschappij staande te houden
4 Zeer gevaarlijk. Deze score wordt gegeven aan iemand die (a) de afgelopen maand maatschappelijk ten onder gegaan is, blijkend uit bijvoorbeeld zeer hoge schulden, ernstige problemen met justitie, grote conflicten met instanties en/of familie of vrienden, dakloosheid en die niet meer in staat is om zichzelf, ook niet met hulp van anderen, in de maatschappij staande te houden
Gevaarbeoordeling ChecklistMaatschappelijke teloorgang
Manifestaties van gevaar dat betrokkene maatschappelijk ten onder gaat: 1. Dakloosheid ja / nee 2. Dreigt huis kwijt te raken ja / nee3. Geeft veel geld uit ja / nee4. Heeft financiële problemen ja / nee5. Uitkering / salaris kwijt geraakt (of dreiging daartoe) ja / nee6. (vrijwilligers)werk kwijt geraakt (of dreiging daartoe) ja / nee7. Verstoort relaties met anderen ja / nee8. Komt in aanraking met de politie ja / nee9. Moet voor de rechter komen ja / nee10. Anders, nl.
Totaalscore:
Samenvatting• Voor professioneel signaleren en screenen bestaan
instrumenten • Signaleren moet, maar toeleiden is een kunstfout • Contact is de motor tot verandering • Contact maken vergt training van vaardigheden • Verleiden is te professionaliseren • ACT werkt, maar kan beter • Bemoeizorg is langdurige zorg
Samenvatting• Lange adem nodig om patiënten in zorg te krijgen en
te houden• Creatieve, nieuwe methoden gewenst, o.a. M4M • Het is hoog tijd om dwang te proberen te
voorkomen, met behoud van goede zorg: – Toepassen van risicotaxatie ambulant– Toepassen van crisis signaleringsplan
• Bemoeizorg staat in de startblokken om te professionaliseren