1

Handreiking:

Opstarten reguliere zorg juni 2020

2

Inhoud

Hoofdstuk 1 3

1.1 Algemene zaken 3

1.2 Bereikbaarheid van de praktijk 3

1.3 Persoonlijke beschermingsmiddelen 3

1.4 Aanbeveling 4

1.5 Alternatieve vormen van consultvoering 5

Hoofdstuk 2: Opstarten van reguliere zorg 5

2.1 Advies opschalen reguliere zorg, niet COVID-19 gerelateerd 5

2.2 Dagstart advies 6

2.3 Hoe kunt u om gaan met fysieke consulten 6

Hoofdstuk 3: Chronische zorg 6

3.1 Voorbereidingen telefonisch/digitaal consult 6

3.2 Aandachtspunten diabetes 7

3.3 Aandachtspunten Astma/COPD 10

3.4 Spirometrie 11

3.5 Aandachtspunten CVRM 13

3.6 Aandachtspunten Ouderenzorg 15

Hoofdstuk 4: Overige zorg 15

4.1 Wijkmanagers 15

4.2 Verwijzingen ketenpartners en/ of diagnostiek 16

4.4 Declaratie-indicatoren 16

4.5 Pharos 16

3

Hoofdstuk 1 In dit document staan handvatten om de chronische zorg weer op te starten na de COVID-19-

cricis. Voordat deze zorg kan worden opgestart is het van belang dat er binnen de praktijk

afspraken worden gemaakt over de wijze waarop de zorg zal worden geleverd.

1.1 Algemene zaken ✓ Maak met de praktijk afspraken of een plan van aanpak over hoe de zorg geregeld zal

worden.

✓ Zolang de landelijke maatregelen gelden om 1,5 meter afstand te houden, blijft het

belangrijk om patiëntencontacten zoveel mogelijk op afstand uit te voeren: consulten via

telefoon, beeldbellen of e-consult.

◼ Richt het spreekuur in met een niet-viraal en viraal spreekuur.

◼ Schaf het inloopspreekuur af.

◼ Laat alleen patiënten met afspraken toe in de praktijk en laat de patiënt het liefst

alleen komen.

◼ Beperk het afhalen van briefjes, recepten etc.

◼ Laat patiënten in de auto of buiten wachten en laat de assistente ze bellen (indien

mogelijk) om binnen te komen of laat de assistente de patiënt op halen.

◼ Spreek met maximaal 2-3 patiënten per uur af, gedurende een bepaald tijdsblok. Dit

geeft u de mogelijkheid om patiënten zo min mogelijk met elkaar in contact te brengen

in de wachtkamer. Ook geeft dit u ruimte voor extra tijd per patiënt vanwege extra

uitleg, hygiëne en extra tijd voor overleg met de tweedelijnsspecialist etc.

◼ Wanneer er aanvullend onderzoek noodzakelijk is, overleg dan met de dienstdoende

specialist, afhankelijk van de lokale afspraken.

◼ Wanneer aanvullend onderzoek kan wachten, maak dan een lijst aan die u kunt

gebruiken wanneer we terugkeren naar een meer reguliere situatie.

◼ Overweeg per zorgcategorie of u het verantwoord vindt te wachten totdat de patiënt

zelf contact opneemt en in welke situaties juist uw praktijkteam contact met de patiënt

zoekt.

◼ Houdt bij fysieke consulten zoveel mogelijk rekening met het 1,5 meter criterium en

zorg voor een veilige werkomgeving in de praktijk (infectierichtlijn).

◼ Leg geen sociale visites af, ook niet door de POH.

◼ Geadviseerd wordt om aansluitend aan het spreekuur de spreekkamer schoon te maken:

reinig en desinfecteer de onderzoeksbank, stoel van de patiënt en de deurklink

◼ Na schoonmaken de ruimte ventileren.

◼ Zorg voor voldoende beschikbare beschermingsmaterialen.

◼ Er is geen ICPC-code voor het coronavirus/COVID-19, lees hier het registratieadvies.

1.2 Bereikbaarheid van de praktijk

◼ Zorg voor een goede telefonische bereikbaarheid tussen 8.00 –17.00 uur.

◼ Bied waar mogelijk en nodig beeldbellen, e-consult en telefonisch spreekuur als

alternatieve vorm van consultvoering aan.

◼ Alleen indien noodzakelijk: face-to-face consulten (praktijk of huisbezoek).

1.3 Persoonlijke beschermingsmiddelen Volg de richtlijn van het RIVM en de NHG (infectiepreventie). De kans op besmetting is afhankelijk van de volgende drie factoren: 1. Frequentie van contacten met besmette patiënten. 2. Duur van het contact met besmette patiënten.

4

3. Viral load van besmette patiënten. Als er ten minste 1,5 meter afstand gehouden kan worden is de kans op besmetting gering en zijn er geen persoonlijke beschermingsmiddelen nodig. In situaties waarbij dat niet het geval is, neemt de kans op besmetting toe. Voor alle patiëntencontacten gelden nog steeds de volgende adviezen:

◼ Zorg ervoor dat patiënten/bezoekers 1,5 meter afstand kunnen houden. ◼ Overweeg fysieke barrières, zoals plexiglas, in situaties waar 1,5 meter afstand niet (goed)

mogelijk is. ◼ Houd zoveel mogelijk ten minste 1,5 meter afstand tussen u en de patiënt (bijvoorbeeld

tijdens de anamnese). ◼ Bespreek de uitkomsten van lichamelijk onderzoek, diagnostiek of behandeling, na afloop,

zodat u weer 1,5 meter afstand kunt houden.

1.4 Aanbeveling Gebruik bij risicovolle handelingen* een chirurgisch mondneusmasker type IIR en een beschermende bril. Bij voorkeur in combinatie met beschermende schort (zie eerder) en wegwerphandschoenen.

* Risicovolle handelingen zijn diagnostische of therapeutische handelingen waarbij de zorgverlener met hoge frequentie, over langere tijd (per patiënt langer dan 3 minuten), zeer dicht (<30 cm) bij het gelaat van de patiënt komt. In het bijzonder als bovendien de kans bestaat op contact met slijmvliezen in het mond-, neus-, keelgebied of waarbij handelingen hoesten of niezen mogelijk uitlokken. (Leidraad Persoonlijke bescherming in de (poli)klinische setting vanwege SARS-CoV-2 van FMS). Overweeg tijdens een spreekuur standaard een doktersjas te dragen, mits deze na gebruik (aan het eind van het spreekuur) wordt gewassen op 60 graden. Adequate basis-hygiënische maatregelen blijven onverminderd van belang.

Persoonlijke beschermingsmaterialen bij aerosolvormende handelingen in de huisartsenpraktijk Bij de volgende handelingen in de eerste lijn is een FFP2 ademhalingsmasker noodzakelijk: ◼ Vernevelen ◼ Zuurstoftoediening via een non-rebreathing mask ◼ Reanimatie via een non-rebreathing mask. Waar kunt beschermende materialen verkrijgen? De landelijke voorraden persoonlijke beschermingsmaterialen zijn weer op orde aan het komen.

Vanaf 5 juni stopt de HAP (pbm@haprijnmond.nl) met het uitleveren van persoonlijke

beschermingsmaterialen aan huisartsen. Veel leveranciers kunnen weer leveren. Mocht het vanaf

5 juni niet lukken bij uw vertrouwde leverancier, kunt u vanaf nu ook een account aanmaken bij

Mediq voor het bestellen van persoonlijke beschermingsmaterialen. Alle persoonlijke

beschermingsmaterialen afkomstig van Mediq zijn goedgekeurd. De huisartsenpraktijk is zelf

verantwoordelijk voor de aanschaf van de benodigde beschermingsmaterialen. Het advies voor

de dagpraktijken is om vanaf nu een werkvoorraad voor 2 maanden aan te leggen.

Beschermingsmiddelen voor mantelzorgers zijn verkrijgbaar bij een apotheek, drogist of internet. Gebruik van Persoonlijke Beschermingsmaterialen

◼ Zie voor instructie over GOED gebruik van de beschermende middelen (nodig voor goede effectiviteit): NHG-Praktijkkaart Aan- en uittrekken persoonlijke beschermingsmiddelen.

◼ Pas na het uittrekken van de persoonlijke beschermingsmiddelen altijd handhygiëne toe. ◼ Voer alle disposables na gebruik af als restafval in een goed afgesloten plastic zak. ◼ Reinig en desinfecteer het niet-disposable instrumentarium en de beschermende bril.

Alcohol kan de coating van de bril beschadigen. Lees daarom de gebruiksaanwijzing van uw beschermende bril, of reiniging en desinfectie op een andere manier moet

5

plaatsvinden. Was beschermende kleding voor meermalig gebruik op een temperatuur van ten minste 60 °C.

1.5 Alternatieve vormen van consultvoering Pas waar nodig beeldbellen, e-consult en telefonisch spreekuur toe, alleen indien noodzakelijk: face-to-face (consult of huisbezoek). Beeldbellen Informatie over beeldbellen kunt u vinden op izer.nl. Beeldbellen kunt u, tot nader bericht, als normaal consult declareren

Meekijkconsult Vanuit de regio wordt gevraagd om het overleg met de specialist zoveel mogelijk via het meekijkconsult te laten verlopen. Deze vorm van samenwerking vermindert de telefonische werkdruk in de ziekenhuizen en biedt specialisten de gelegenheid om op een rustiger moment vragen te beantwoorden. Iedere huisarts die bij IZER is aangesloten heeft toegang tot het meekijkconsult. Een meekijkconsult belast het eigen risico van de patiënt niet en er is een vergoeding voor zowel de huisarts als de specialist. Als u wilt weten welk specialisme u per ziekenhuis kunt consulteren,

◼ Start dan vanuit Vip een consultatie op. ◼ Vervolgens kiest u voor 'Meekijkconsult Rotterdam'. ◼ Bij het zoeken op 'naam', 'praktijk' of 'functie', zoekt u op naam van het ziekenhuis of de

naam van het specialisme.

E-consult of telefonisch consult Advies over hoe u zorg op afstand kunt leveren via een telefonisch of digitaal consult vindt u verderop in dit document.

Hoofdstuk 2: Opstarten van reguliere zorg Het opstarten van de reguliere zorg vergt aandacht van de gehele praktijk. Goede communicatie

tussen alle medewerkers is een vereiste. Hieronder vindt u een aantal adviezen.

2.1 Advies opschalen reguliere zorg, niet COVID-19 gerelateerd Maak een overweging hoe u deze zorg gaat starten, welke zorg heeft voor u prioriteit en hoe kunt u dit logistiek in uw praktijk inrichten. Overleg met alle medewerkers. Denk aan: ◼ Acute zorg (levensbedreigende klachten, traumatologie); ◼ Corona-gerelateerde klachten: diagnostiek, telefonische begeleiding, face to face

beoordeling, behandeling, verwijzing, nazorg; ◼ Niet-uitstelbare zorg (zonder coronaklachten):

◼ Palliatieve en terminale zorg. ◼ Wondzorg. ◼ Nieuw gepresenteerde of uitgestelde klachten in volgorde van urgentie

(beoordeling, diagnostiek en therapie/verwijzing). ◼ Complexe medische problemen, anders dan hierboven beschreven. ◼ Zorg voor kwetsbare patiënten vanwege ouderdom, multi morbiditeit, chronische

ziekte, polyfarmacie, hoog complicatierisico. ◼ Zorg voor kwetsbare patiënten door intensieve behandeling in ziekenhuis vanwege

bijvoorbeeld kanker. ◼ Zorg voor kwetsbare patiënten vanwege gezins- of werksituatie. ◼ Zorg voor kwetsbare patiënten vanwege psychische en/of sociale problematiek

(PsyHAG). ◼ Ketenzorg: De POH-S kan op basis van adviezen van de

expertgroepen DiHAG en CAHAG patiënten in kaart brengen die als eerste weer benaderd moeten worden.

◼ Zorg rondom (nood)anticonceptie en abortus.

6

◼ Diagnostiek van verdachte huidaandoeningen. ◼ Alle overige klachten of vragen over gezondheid of ziekte (zonder coronaklachten).

2.2 Dagstart advies Start iedere werkdag als team met het in kaart brengen van de stand van zaken:

◼ De inzetbare/ beschikbare formatie van huisartsen, praktijkondersteuners en

doktersassistentes.

◼ De fase waarin de verspreiding van het coronavirus zich bevindt (toename of afname aantal

besmette patiënten).

◼ Het aantal bekende zieke covid-19 patiënten in uw praktijk die uw zorg vragen en de

werktijd die daarmee gemoeid is.

◼ Het deel/percentage van de beschikbare werktijd dat over is voor niet-coronazorg.

◼ Zorgen/ ongerustheid of vragen van het personeel en hun persoonlijke situatie thuis.

◼ Beschikbare Persoonlijke beschermingsmiddelen om goede en veilige zorg te kunnen

leveren.

2.3 Hoe kunt u om gaan met fysieke consulten We raden u aan, indien de situatie in uw praktijk dat toelaat, een niet- viraal spreekuur in te

richten voor urgente en niet-uitstelbare zorg (behalve virale klachten) waar fysieke beoordeling

van de huisarts nodig is.

Houdt u rekening met de bovengenoemde Algemene zaken.

Bij twijfel over voor Covid-19-bestaande klachten, moet u de patiënt naar het virale spreekuur verwijzen.

Hoofdstuk 3: Chronische zorg De landelijke maatregelen rondom het COVID-19-virus zullen, naar alle waarschijnlijkheid, nog

geruime tijd van kracht zijn. Daarom is het goed om na te denken over hoe de chronische zorg

op afstand een meer structurele vorm geven kan worden.

De POH-S kan de “ketenzorg”-consulten vervangen door telefonische begeleiding of beeldbellen.

Ten eerste omdat patiënten behoren tot de risicogroepen waarbij een Covid-19-infectie ernstiger

kan verlopen. Ten tweede om voorwerk te doen te doen om de piek aan controles na de crisis op

te vangen.

Overleg met de POH welke patiënten de meeste prioriteit hebben, gegeven de ernst van de

aandoening en contextuele factoren. Hieronder bieden we een aantal handvatten bij het leveren

van chronische zorg op afstand. Hierbij maken we gebruik van een tweedeling.

◼ Een deel dat gaat over alle chronische zorg;

◼ Het tweede deel benadrukt de aandachtspunten per zorgprogramma.

3.1 Voorbereidingen telefonisch/digitaal consult ◼ Maak een afspraak voor een telefonische controle. 

◼ Binnen VipLive is het mogelijk een voorbereidende vragenlijst te sturen of te mailen aan de

patiënt. Het voordeel van een dergelijke lijst is dat het consult meer structuur krijgt. Dit is

zeker voor consulten op afstand van meerwaarde. Stuur vooraf een vragenlijst/

longaanvalplan en vraag de patiënt deze in te vullen. Zie hiervoor de procesbeschrijving

verderop in dit document.

7

◼ Vraag de patiënten, bij het telefonische consult, de vragenlijst of het longaanvalplan bij de

hand te houden.

◼ Vraag de patiënt thuis te kijken naar de aanwezige medicatie. 

◼ Vraag de patiënt om het gewicht en, indien mogelijk, de bloeddruk of bloedglucose thuis te

meten.

◼ Lees in het dossier recente correspondentie van de cardioloog, longarts, internist,

podotherapeut, diëtist ed.  

Telefonische digitale controle 

Houd bij het gesprek het IZER-protocol (DM/CVRM/Astma/COPD) bij de hand, zoals u dat in een

regulier consult ook zou doen.

◼ Vul het protocol zo veel mogelijk in.

◼ Anamnese/welbevinden volgens protocol.  

◼ Lichamelijke en psychische klachten. (Stress, zorgen om ed.). 

◼ Bloeddruk en/ of bloedglucose (indien meter in huis).

◼ Polsmeting 

◼ Gewicht

◼ Roken 

◼ Beweging  

◼ Voeding  

◼ Medicatiegebruik, evt. bijwerkingen.

◼ LAB-uitslag indien bepaald.

◼ Maak een nieuwe afspraak (telefonisch of fysiek).

Naast de onderwerpen die gerelateerd zijn aan de chronische zorg, is het advies om ook

eventuele klachten die gerelateerd zijn aan het coronavirus te bespreken. Denk hierbij aan het

volgende:

◼ Vraag na over slaap, stress en ontspanning.

◼ Is er voldoende netwerk: hulp bij boodschappen, eenzaamheid.

◼ Wie is het contactpersoon in geval van ziekte. 

◼ Hoe is de patiënt bereikbaar: e-mail en 06- checken (voor eventueel beeldbellen). 

Vanuit ieder zorgprogramma zijn er een aantal specifieke aandachtspunten.

3.2 Aandachtspunten diabetes ◼ Diabetespatiënten hebben meer kans op een gecompliceerder verloop van COVID-19.

◼ Slechte glycemische instelling verhoogt het overlijdensrisico.

◼ Een goede glycemische instelling is nu echt van belang!

◼ Plan telefonische afspraken en laat de patiënt zich voorbereiden op het gesprek (thuismetingen).

◼ Stuur van tevoren een vragenlijst op (bijv. NDF-gesprekskaart, deze is recent toegevoegd aan de vragenlijsten in VipLive).

◼ Informeer naar hypo/hyper klachten. ◼ Benadruk leefstijladviezen zoals bewegen/voeding. Doe dossier onderzoek (Viplive) naar kwetsbare diabetespatiënten:

◼ Mensen met een hoog HbA1C.

◼ Mensen die insuline gebruiken.

◼ Mensen met een slechte nierfunctie (oranje/rood risico volgens de nieuwe tabel van chronische nierschade).

◼ Kwetsbare patiënten met diabetes.

Houd met deze groep kwetsbare diabetes patiënten 1x per week contact.

8

Overleg met de arts en de patiënt.

Langerhans heeft een schema gemaakt en de diabetespatiënten ingedeeld op kwetsbaarheid. De

kwetsbaarheid is afhankelijk van insuline gebruik, leeftijd en hoog Hba1c.

Groep 1 In groep 1 zitten patiënten die kwetsbaar zijn als ze COVID-19 krijgen én bij wie extra aandacht voor (instelling van) hun diabetes van belang is.

◼ De POH of huisarts neemt telefonisch contact op met deze groep. ◼ Bij deze groep moet in ieder geval geregeld worden dat er een glucosemeter en strips in

huis zijn. ◼ Insuline gebruik: regelen via gewone procedure ◼ Geen insuline gebruik: glucosemeter uitleveren volgens afspraken leverancier/ apotheek. In

startpakket zitten 5 strips, deze voldoen voor de eerste maanden.

De gespreksvragen zijn terug te vinden in het volledige document op diabetes2.nl.

Groep 2 Groep 2 wordt geïnventariseerd nadat Groep 1 voldoende in beeld is.

◼ De POH kijkt, zo nodig in overleg met de huisarts bij welke patiënten de komende afspraak 3 maanden uitgesteld kan worden.

◼ Een glucosemeter is een gewenste optie voor deze groep maar geen noodzaak. ◼ De POH belt met de patiënt om de patiënt het gevoel te geven niet vergeten te zijn en stelt

de standaard vragen of in het kort de vragen die gesteld worden bij Groep 1. ◼ Verder beleid op (middel) lange termijn wordt in een later stadium ingevuld, bij update

richtlijn.

Groep 3 Groep 3 wordt geïnventariseerd wanneer Groep 2 voldoende in beeld is.

◼ De POH kijkt, zo nodig in overleg met de huisarts bij welke patiënten de komende afspraak 3 maanden uitgesteld kan worden.

9

◼ Een glucosemeter is een gewenste optie voor deze groep maar geen noodzaak. ◼ De POH belt met de patiënt om de patiënt het gevoel te geven niet vergeten te zijn en stelt

de standaard vragen of in het kort de vragen die gesteld worden bij Groep 1. ◼ Verder beleid op (middel) lange termijn wordt in een later stadium ingevuld, bij update

richtlijn.

Groep 4 Groep 4 wordt geïnventariseerd nadat Groep 3 voldoende in beeld is.

◼ De POH kijkt, zo nodig in overleg met huisarts bij welke patiënten de komende afspraak 3 maanden uitgesteld kan worden.

◼ Een glucosemeter is een gewenste optie in deze groep maar geen noodzaak. ◼ De POH belt met de patiënt om de patiënt het gevoel te geven niet vergeten te zijn en stelt

de standaard vragen of in het kort de vragen die gesteld worden bij groep 1. ◼ Verder beleid op (middel)lange termijn wordt in later stadium ingevuld, bij update richtlijn.

Voetzorg

◼ Vraag wanneer een patiënt voor de laatste keer bij een pedicure of podotherapeut is

geweest en of er binnenkort een afspraak staat gepland.

◼ Leg patiënten uit waar ze op kunnen letten m.b.t. hun voeten. Bij klachten,

voetafwijkingen, eeltplekken en/of wonden kan je de patiënt vragen een foto te sturen of

ze te laten zien via videobellen.

◼ Maak een uitdraai (Viplive) van patiënten met een simms 3 en 4. Staan ze nog onder

controle van de podotherapeut?

◼ Op de website van thuisarts staan richtlijnen voor goede voetverzorging.

◼ De voetzorg kan sinds 8 mei weer worden uitgevoerd door de podotherapeut en pedicure.

Bij patiënten die geïncludeerd zijn in het zorgprogramma diabetes is een podotherapeut het

eerste aanspreekpunt.

Gebruik van eigen bloedglucosemeter

◼ Patiënten die maximale orale medicatie gebruiken, kunnen aanspraak maken op een

eenmalige vergoeding van een glucosemeter en 100 strips. Overweeg voor deze patiënten

een eigen meter aan te vragen.

◼ Bij patiënten die nog geen maximale orale medicatie gebruiken, maar waarbij je wel graag

meer inzicht in de glucosewaarden wilt krijgen, kun je overwegen om een glucosemeter aan

te vragen. Deze valt echter niet onder de standaard vergoedingen. Sommige fabrikanten

bieden een gratis meter aan bijvoorbeeld Roche. Ook bij Mediq kunnen gratis meters

worden aangevraagd. Er kunnen wel kosten worden gerekend voor de strips.

◼ Bij het inzetten van een bloedglucosemeter is het belangrijk te controleren of de patiënt of

iemand in de directe omgeving in staat is om een goede bloedglucose te bepalen.

◼ 1 dd. insuline > glucose nuchter laten bepalen.

◼ >1 dd. insuline > 4 puntscurve.

Glucosewaarden kunnen eventueel via de ‘ik ben Vip app’ worden doorgegeven aan het HIS.

Fundusonderzoek Okulus zal vanaf 15 juni weer gefaseerd opstarten met de fundusscreening. Meer informatie leest

u op Okulus.nl. Ook bij de STAR-SHL wordt de fundusscreening weer hervat. Meer

informatie vindt u op https://www.star-shl.nl/patient/corona-virus/.

10

Spuitplaatsen

◼ Vraag goed uit aan de patiënt hoe de spuitplaatsen voelen en laat de patiënt bij twijfel over

de spuitplaatsen eventueel een foto sturen, of probeer met beeldbellen een beeld te

krijgen van de spuitplaatsen.

◼ Leg uit waar de patiënt op moet letten bij insuline spuiten en de spuitplaatsen.

Laboratorium Doe dossieronderzoek bijvoorbeeld m.b.v. Viplive.

◼ HbA1c: Goed ingesteld -> HbA1c kan 3 maanden worden uitgesteld.

◼ HbA1c: Slecht ingesteld of verandering medicatie -> HbA1c bepalen. ◼ Nierfunctie: stabiel -> kan worden uitgesteld.

◼ eGFR > 60 -> kan worden uitgesteld.

◼ eGFR 45-60 -> doe dossieronderzoek naar: Verloop? Medicatie? Leeftijd?

◼ eGFR < 45 -> overleg met arts of nierfunctie bepaald moet worden. ◼ Lipide: kan worden uitgesteld.

‘Sick day rules’: laat de patiënt tijdig bellen Bij sommige geneesmiddelen is het noodzakelijk om (in overleg met de huisarts) met het gebruik

te stoppen of de dosering te verlagen.

Deze ‘sick day rules’ gelden met name voor SADMAN:

◼ SGLT-2-remmers, ◼ ACE-remmers, ◼ Diuretica, ◼ Metformine, ◼ ARB’s en ◼ NSAID’s Vanwege het gevaar op dehydratie, ketoacidose of nierfalen. Sick day rules bij: Verkoudheid, luchtweginfectie, influenza, diarree, braken, urineweginfectie, longontsteking, abces en letsel. Lees meer op diabetes.nl.

3.3 Aandachtspunten Astma/COPD Patiënten met een obstructieve longziekte lijken een verhoogd risico te lopen op een ernstig

verloop van een COVID-19 infectie. Sommige patiënten zijn al 7 dagen besmet met COVID-19

virus en ervaren milde klachten, wees erop bedacht dat er alsnog (en vrij plotseling) een

verslechtering kan optreden.

Instrueer patiënten duidelijk dat ze direct contact met de huisarts moeten opnemen bij

achteruitgang. Bij achteruitgang: overleg met longarts of kaderhuisarts COPD. De huisarts kan de

longarts consulteren via het meekijkconsult in VipLive.

Welke patiënten oproepen? Het is aan te raden om patiënten met COPD en astma proactief benaderen. Het is voor alle

patiënten met astma en COPD belangrijk om contact te hebben met de huisarts of

POH. Telefonisch kan beoordeeld worden welke patiënten gezien kunnen worden in de praktijk.

Astma en COPD-patiënten met extra kwetsbaarheid worden vooralsnog zoveel mogelijk

telefonisch gemonitord. Denk hierbij aan patiënten die mogelijk besmet zijn geweest met

corona, niet goed gecontroleerd of ernstig astma, verhoogde ziektelast bij COPD, ouder dan 70

jaar, co-morbiditeit en rokers.

Dat geldt zeker ook voor patiënten met lage gezondheidsvaardigheden en patiënten die in het verleden veel begeleiding nodig hebben gehad.

11

Veel patiënten met astma en/of COPD hebben klachten als hoesten en dyspnoe wat ook kan passen bij besmetting met het CORONA virus. Vraag hierbij duidelijk na of er een verergering is van luchtwegklachten ten op zichten van het normale klachten patroon. Alleen niet kwetsbare patiënten met een stabiel klachtenpatroon kunnen worden gezien in de huisartsenpraktijk. Patiënten kunnen worden gewezen op thuisarts.nl, longfonds.nl. en coronaplein.nl.

Longaanvalplan prominente plaats in consult Besteed aandacht aan het exacerbatie-management. Stuur van tevoren het long aanval-actieplan

en bespreek dit telefonisch of digitaal. Het longaanval plan kun je bestellen via www.longfonds.nl en opsturen via de post naar de patiënt.

Voor informatie voor de patiënt over het longaanvalplan en een longaanval kunt u verwijzen naar

coronalongplein.nl.

Vragenlijsten/ functioneren Als voorbereiding op het telefonisch/ digitaal consult kunnen de vragenlijsten ACQ, CCQ en MRC

via Viplive verstuurd worden naar de patiënt. Wanneer dit niet mogelijk is kunnen ze via de post

verstuurd worden. Een andere mogelijkheid is om tijdens het consult de vragenlijsten door te

nemen.

Inhalatiemedicatie Vraag de patiënt voor het consult thuis te kijken naar inhalatorgebruik.nl.

Vraag welke inhalatiemedicatie de patiënt gebruikt, vraag naar gebruik, frequentie, zijn er nog

voldoende medicijnen op voorraad en op welke wijze de patiënt de inhalatiemedicatie inneemt.

Aandacht voor leefstijl Besteed extra aandacht aan de leefstijl van de patiënt. Let op het eet-en beweegpatroon en het

roken. Vraag de patiënt zich voor het consult te wegen. Geef ook aandacht aan het welzijn van

de patiënt, stress, angst en eenzaamheid.

3.4 Spirometrie

IZER volgt de adviezen van de CAHAG omtrent het uitvoeren van spirometrietesten in de

huisartsenpraktijk. Een volledige versie kunt u vinden op CAHAG.nl.

Hieronder de belangrijkste punten:

Start spirometrie alleen op als er voldoende persoonlijke beschermingsmiddelen zijn zonder dat

hierdoor een tekort ontstaat in de acute zorg.

Zowel de NVALT als de ERS adviseren om enkel spirometrie uit te voeren met gebruik van een

bacteriefilter zoals bij de spirometer van Carefusion.

Bij SpiroPerfect van Welch Allyn wordt gebruik gemaakt van disposable transductors zonder

bacteriefilter. Doordat er geforceerd maximaal krachtig uitgeademd wordt bestaat er wel de

mogelijkheid tot aerosolvorming. In tegenstelling tot eerder advies is dit een reden om op dit

moment nog niet te adviseren om spirometrie te herstarten met dit systeem.

Om spirometrie op te kunnen starten heeft u de volgende materialen nodig:

◼ Bacteriefilters

◼ Een van de volgende beschermingsmaatregelen: ✓ een transparant spatscherm tussen uitvoerder en patiënt of

12

✓ - een medisch face shield (gezichtsmasker). Dit zien we als de

beschermingsmethode waarbij het aanmoedigen van de patiënt zo weinig mogelijk

gehinderd wordt, of ✓ - een chirurgisch masker II of IIR en bril.

◼ Wegwerphandschoenen (niet steriel). ◼ Zorg voor voldoende materialen. Zo dient u voldoende neusklemmen (na elke test

weggooien) en voorzetkamers te hebben.

◼ Desinfectans voor handen patiënt. ◼ Let erop dat het snoertje van de spirometer lang genoeg is om 1,5 meter afstand tussen u

en de patiënt te houden. Zorg anders voor een (usb-)verlengsnoertje of andere opstelling.

◼ Geschikte ruimte voor spirometrie.

Voer spirometrie uit in een ruimte die groot genoeg is om voldoende afstand te kunnen houden

en goed te ventileren is. Het liefst dus een ruimte met grote ramen die opengezet kunnen

worden. Zorg ervoor dat deze kamer zo leeg mogelijk is, waardoor het eenvoudig schoon te

houden is. Dus geen stapels voorlichtingsfolders, anatomische modellen etc. Let erop dat de

richting waarin u de patiënt gaat vragen om te blazen vooral geen objecten te vinden zijn. Een

transparant schot/spatscherm kan de overdracht van SARS-CoV-2 verkleinen, maar is niet altijd

haalbaar.

Voldoende luchten tussen spirometrie-testen is van belang en is afhankelijk van de

mogelijkheden in uw praktijk. Over het algemeen geldt dat een spirometrie-test aan het einde

van de dag of direct voor de middagpauze, waarna goed gelucht wordt het veiligst zijn.

Inplannen spirometrie

Van belang is om enkel spirometrie te verrichten waarmee een duidelijke zorgvraag

beantwoord wordt. Als richtlijn zouden we daarbij willen aangeven om de volgende prioritering

te hanteren:

a. Diagnostische spirometrie voor astma en/of COPD

b. Evaluatie toegenomen klachten

c. Evalueren van aangepast medicamenteus beleid

d. Als er sprake is van een matige ziektelast bij een rokende COPD-patiënt of

ongecontroleerd astma

Indien u twijfelt of een spirometrie zinvol is, dan kunt u overleggen met de kaderhuisarts. Het

advies is om een periodieke spirometrie-controle bij een goed gereguleerde patiënt voorlopig

nog even uit te stellen.

Maatregelen voor de uitvoerder

Houdt u aan de algemene richtlijn infectiepreventie in de huisartsen- en verloskundigenpraktijk.

Bij spirometrie is het niet volledig mogelijk om continu 1,5 meter afstand te houden. Daarbij

kan spirometrie leiden tot een hoest- of niesprikkel. Het advies is dan ook om een chirurgisch

masker II of IIR en bril of face-shield te dragen. Een face-shield heeft de voorkeur omdat

hiermee communiceren en aanmoedigen van de patiënt beter gaat. Daarnaast dient u

handschoenen te dragen.

Extra maatregelen voor de uitvoering van spirometrie

1. Laat de patiënt eerst zijn handen goed desinfecteren.

2. Probeer zo veel mogelijk, maar minimaal 1,5 meter afstand te houden en vraag aan de

patiënt zelf om de neusklem op te zetten.

3. Raak de spirometer niet tussentijds aan. Vraag de patiënt om deze tussen de blaaspogingen

op een gereinigde ondergrond (bv gladde tafel) neer te leggen.

4. Gebruik bij nieuwe patiënten eventueel een filmpje om uitleg te geven over wat een

spirometrie-test inhoudt.

5. Laat een patiënt nooit in uw richting blazen.

13

6. Instrueer de patiënt om altijd in tegengestelde richting van de uitvoerder te hoesten of

niesen en indien mogelijk dat in de elleboog te doen.

7. Het blijft essentieel om de patiënt aan te moedigen zo krachtig en maximaal uit te ademen.

8. Houdt er rekening mee dat u beide in de ruimte blijft tot het onderzoek voltooid is (dus ook

tijdens de wachttijd na het toedienen van een bronchusverwijder).

9. Indien mogelijk, heeft het de voorkeur om het raam open te houden tijdens het uitvoeren

van de spirometrie.

Na afloop van een spirometrie

Zorg ervoor dat de ruimte goed gelucht wordt, bij voorkeur door het openzetten van een raam.

Indien dit niet mogelijk is dan is het advies om geruime tijd tussen spirometrie- onderzoek in te

lassen. Een spirometrietest aan het einde van de dag of net voor de middagpauze heeft daarbij

de voorkeur. Beperk spirometrie tot deze tijdstippen als er weinig ventilatiemogelijkheden zijn.

1. Zorg ervoor dat de ruimte en apparatuur goed schoongemaakt wordt.

2. Voorzetkamers worden huishoudelijk schoongemaakt, nagespoeld met alcohol en aan de

lucht gedroogd.

3. Het schoonmaakregime van de spirometer moet strikt opgevolgd worden (ook al gebruiken

patiënten een bacteriefilter). Reinig de turbine alleen met perasafe (niet met alcohol of

chloor).

4. Een neusklem wordt nooit herbruikt voor een nieuwe meting, maar weggegooid.

5. Alle contactoppervlakken van patiënt en zorgverlener (toetsenbord, beugels aan de muur

etc.) worden schoongemaakt volgens de richtlijn infectiepreventie in de huisartsen- en

verloskundigenpraktijk en het protocol van uw praktijk.

Op dit moment worden er door de STAR-SHL nog geen longfunctietesten uitgevoerd.

Placebo’s Laat geen placebo’s door patiënten gebruiken. Eventueel kunt u deze gebruiken om zelf te demonstreren hoe de inhalator werkt. Goede instructiefilmpjes staan ook op inhalatorgebruik.nl

3.5 Aandachtspunten CVRM Besteed in deze tijd met name aandacht aan patiënten waarbij:

◼ De bloeddruk niet goed is ingesteld;

◼ Patiënten die een HVZ hebben gehad; houdt ook de patiënten met VVR in beeld;

◼ Kwetsbare patiënten en patiënten die minder goed in beeld zijn.

Bloeddrukmeten thuis Informeer of de patiënt zelf een bloeddrukmeter tot zijn beschikking heeft. Wanneer de patiënt

deze niet tot zijn beschikking heeft kan er vanuit de praktijk een bloeddrukmeter in bruikleen

worden genomen. De patiënt meet de bloeddruk volgens de richtlijnen van thuismetingen en kan

de waarden doorgeven via de “Ik ben Vip app” of telefonisch tijdens het telefonisch consult.

Voor het schoonmaken van de teruggebrachte bloeddrukmeter zie Reinigen bloeddruk meter.

Bloeddruk meten op de praktijk Wanneer een thuismeting niet mogelijk is, overleg dan met de huisarts en kijk goed (na triage)

of de patiënt naar de praktijk kan komen om de bloeddruk te meten. Neem hierbij de benodigde

maatregelen in acht.

Bij het bloeddruk meten kan gedacht worden om de patiënt zelf de manchet om te laten doen.

Ook kan er een stuk Tubigrip of wegwerp beschermhoesje onder de manchet geplaatst worden,

dit i.v.m. de hygiëne.

De richtlijnen voor een thuismeting zijn als volgt:

1. Vraag na hoe de bloeddruk gemeten is?

14

2. Bloeddruk meten met bovenarmmeting (geen polsmeter).

3. Vooraf 5 à 10 min rust houden.

4. 30 minuten niet roken.

5. 2 x meten met tussenpozen van 2 minuten.

6. Wanneer er wel een bloeddrukmeting gedaan is, maar niet volgens protocol, vraag de

patiënt na het consult de meting alsnog volgens protocol te doen en maak afspraken hoe de

terugkoppeling van beide metingen naar de praktijk gedaan kan worden. (Via VIP app, mail,

telefonisch).

◼ De streefwaarden voor een thuisbloeddrukmeting is een systolische waarde van 135

mm/hg.

Waar te registeren in het HIS

◼ Protocol IZER bijzondere verrichtingen ◼ Maak een keuze uit 24-uursmeting, thuismeting of 30-minutenmeting ◼ De geregistreerde metingen zijn terug te zien in het diagnostische dossier ◼ Gebruik van de VIP-app wordt geadviseerd.

Declaratie M&I regeling

◼ Thuismeting declareren op code nr. 13008 (24 ABPM-meting) ◼ Er mag tweemaal per jaar worden gedeclareerd bij de zorgverzekeraar

Reinigen van de bloeddrukmeter Om een geprotocolleerde thuismeting te doen is het nog steeds goed mogelijk om meters uit de

praktijk uit te lenen. Bij terugkomst moeten ze huishoudelijk gereinigd worden.

Mocht er verdenking zijn dat de meter in aanraking is geweest met een patiënt met COVID-19

besmetting dan moet de meter met 70% alcohol worden gereinigd, of een ander oppervlakte-

desinfectans.

Aandachtspunten tijdens het telefonisch/ digitaal consult Vraag of de patiënt een weegschaal heeft en deze regelmatig gebruikt. Is er een trend te zien,

merkt de patiënt zelf iets van gewichtstoename of -afname (broekriem)? Noteer het laatst

gemeten gewicht.

Goede voeding ◼ Voldoende eiwit i.v.m. spierkracht ◼ Beperk alcohol en suikers ◼ Blanceer voeding ◼ Stop met roken ◼ Roken geeft hoger risico op infectie en complicaties bij COVID-19 ◼ Advies: stoppen met roken met begeleiding ◼ Voldoende beweging ◼ Voldoende beweging versterkt het immuunsysteem ◼ Zorg voor een passend bewegingspatroon ◼ Verminderen van stress ◼ Voorkom te veel gebruik van telefoon, internet, nieuws kijken ◼ Neem regelmatig contact op met dierbare of buddy, mantelzorger ◼ Vind ontspanning die passend is bij je patiënt ◼ Vast slaap- en dagritme

Laat de patiënt bij deze lichamelijke klachten contact opnemen:

◼ Koorts (boven de 38 graden) ◼ Luchtwegklachten (hoesten of kortademigheid) ◼ Braken of diarree

15

Overleg met de huisarts of er eventueel medicatie (tijdelijk) gestopt moet worden.

3.6 Aandachtspunten Ouderenzorg

Contactmogelijkheden (advies: proactief benaderen)

◼ Telefonisch ◼ Fysiek consult (thuis/praktijk) ◼ Contact met mantelzorger, wijkverpleegkundige of casemanager

Tips gespreksvoering

Informeer naar de contactpersoon/mantelzorg: ◼ Wie houdt er vinger aan de pols? ◼ Zorg voor uniforme registratie van de contactgegevens in het HIS.

Corona en ouderenzorg: ◼ Geef een uitleg over het verloop van ziekte, en de (soms) slechte prognoses voor

ouderen. De Clinical Frailty Scale biedt een goed afwegingsinstrument. ◼ RIVM adviezen: zijn ze helder voor de oudere? ◼ Speelt er angst en onzekerheid?

Denk aan Advance Care Planning (‘beleid rondom levenseinde’): ◼ Registreer als A.20 in het HIS! ◼ IZER heeft een behandelwensenformulier en toolkit ACP ◼ Ook het NHG heeft tips voor gespreksvoering

Thuisarts biedt een keuzehulp aan inventarisatie kwetsbaarheid en situatie rondom: ◼ Continuïteitsthuiszorg (afschaling/zelf afgezegd) ◼ Medicatie-inname (zeker indien thuiszorg is afgezegd) ◼ Dagbesteding/-opvang (wat kan er nog wél doorgaan? Per 1 juni zijn de

mogelijkheden vergroot, mits de 1,5 meter gewaarborgd is) ◼ Mantelzorgondersteuning (voorkom overbelasting) ◼ LSP open zetten ◼ Wees bedacht op bewegen, ondervoeding en eenzaamheid.

Samenwerking VVT en Welzijn Juist ook in deze tijd is de samenwerking met de thuiszorg, welzijn en sociaal domein van

belang. De huidige stand van zaken:

◼ Conforte heeft een speciaal corona-thuiszorg-team ingesteld. ◼ Het coördinatiepunt ‘Verwijshulp010’ beschikt over een constant actueel overzicht van

beschikbare zorgplaatsen bij alle ouderenzorg organisaties in de regio. ◼ Met betrekking tot welzijn en het sociale domein kunnen WIN010, de vraagwijzer,

wijkteams en de wijkmanager een rol vervullen. Denk bijvoorbeeld aan eenzaamheid, zingeving en levensvragen.

◼ Het gebruik van de VIP app is bijvoorbeeld in de samenwerking met de wijkverpleegkundige prettig. Op de website van IZER staat een e-learning hoe je deze kan gebruiken.

Hoofdstuk 4: Overige zorg

4.1 Wijkmanagers De wijkmanagers zijn de spil van de wijk en kunnen te allen tijde benaderd worden. Kerntaken van de wijkmanager:

◼ Kent en verbindt huisartsenpraktijk met partners in de wijk en de regio. De wijkmanagers kunnen jou in contact brengen met sleutelfiguren uit de wijk.

16

◼ Organiseert netwerk-/themabijeenkomsten of kan een bijdrage hieraan leveren ◼ De wijkmanager kent de medische en de sociale kaart ◼ Het verzamelen van informatie over de wijk: bv. thuiszorg, welzijn,

mantelzorgondersteuning, beweging, zingeving, GGZ, jeugd en desgewenst de huisartsenpraktijk hierover informeren.

Zie de website van IZER voor nadere informatie en contactgegevens.

4.2 Verwijzingen ketenpartners en/ of diagnostiek Diëtisten: De meeste diëtisten bieden zorg op afstand. Verwijzingen kunnen via VipLive worden

uitgevoerd.

Labonderzoek en eerstelijnsdiagnostiek: de oproepservice van Star-SHL is tot nader bericht niet

beschikbaar. Laboratoriumonderzoek en diagnostiek blijft (beperkt) mogelijk op afspraak. Bij het

aanvragen van bepalingen is het van belang of de uitslag van de bepaling echt relevant is voor de

behandeling. (Bijvoorbeeld bij twijfel over de nierfunctie of controle na de start van een nieuwe

behandeling.) Voor de laatste ontwikkelingen kijk op https://www.star-shl.nl/patient/corona-

virus/

GLI-aanbieders: De fysieke groepsconsulten gaan in de meeste gevallen niet door. Verschillende

aanbieders maken echter wel gebruik van digitale consulenten/ bijeenkomsten. Verwijzingen via

VipLive kunnen door blijven gaan.

4.3 Praktische info over digitale ondersteuning ◼ Op de IZER-website vindt u praktische informatie over zorg op afstand en beeldbellen.

◼ Handleiding ‘versturen vragenlijsten’ vanuit VipLive.

◼ Op www.izer.nl/e-learning vind je (na inloggen) meerdere relevante modules:

◼ Keuzehulp zorg op afstand. Welke mogelijkheden zijn er en wat is voor u relevant?

◼ Communiceren met VIP. Uitleg over de mogelijkheden en tips voor implementatie.

Thuismetingen (glucosedagcurve, bloeddruk, vragenlijsten) komen ook aan bod.

◼ MijnGezondheid.net

◼ Instructiefilmpjes voor het gebruik van mijngezondheid.net, het portaal van Medicom.

4.4 Declaratie-indicatoren De declaratie-indicatoren, HbA1c, functioneren en Tensie: zijn tijdelijk 24 maanden geldig

i.p.v. 15 maanden) met ingang van kwartaal 3 2020.

4.5 Pharos Op www.pharos.nl is allerlei foldermateriaal beschikbaar voor patiënten met laaggeletterdheid

en beperkte gezondheidsvaardigheden.