BRANDWEER LEOPOLDSBURG

ACTIVITEITENVERSLAG 2013

- 2 -

1. Voorwoord van de dienstchef

In 2013 werd de gemeente Wetteren geconfronteerd met een ernstig treinongeval met

verstrekkende gevolgen. Dit ongeval is spijtig genoeg geen alleenstaand geval en maakt

ons bewust van de enorme risico’s waaraan we regelmatig blootstaan.

Heb je al eens nagedacht hoe wij in Leopoldsburg zouden reageren moest dit ongeval zich

voorgedaan hebben aan de spoorwegovergang Koningsstraat / Diestersteenweg?

De Brandweer trekt gelukkig ook lessen uit dergelijke ongevallen zodat we ons beter kunnen

wapenen tegen de gevaren verbonden aan het vervoer van gevaarlijke stoffen. Hieronder

het interessante verhaal van de officier van dienst (OVD).

TREIN INCIDENT WETTEREN: LESSEN EN DILEMMA’S VOOR DE BRANDWEER

“We hebben veel geluk gehad”: het verhaal van de eerste OVD ter plaatse bij het

treinincident in Wetteren”

Walter Frulleux is vrijwillig Officier van Dienst (OVD) bij de brandweer Wetteren (nabij Gent).

Op 4 mei 2013 om 02.02 werd hij gealarmeerd voor een locomotiefbrand. “Ik was nog bezig

met een paar klussen voor mijn werk, ik ben eigenaar van een internationaal transportbedrijf

en zodoende ook ’s nachts vaak in de weer.” Walter stapte direct de auto in en ging ter

plaatse. Wat hij toen niet wist, was dat niet de locomotief brandde maar 300 ton acrylonitril.

- 3 -

Achteraf gezien was dit een van de ernstigste treinongevallen met gevaarlijke stoffen die in

de laatste decennia in België – en Europa heeft plaatsgevonden.

Wij spraken met hem en mochten zijn ervaring publiek delen. Dat doen we in twee stappen.

In dit tweede blog gaan we in op de grote uitdagingen om leiding te geven aan

incidentbestrijding onder tijdsdruk.

Les 1: Neem letterlijk en figuurlijk afstand

Onderweg naar het incident had de meldkamer geen nadere informatie voor hem. Het zou

nog altijd gaan om een locomotiefbrand. Maar tijdens het aanrijden zag Walter dat er meer

aan de hand moest zijn. “Ik zag in de verte al een enorme vlammenzee. Ik dacht dit klopt

niet. Die locomotief moet wel heel veel diesel aan boord hebben, dacht ik.” Walter hield

desondanks vast aan het scenario brand in een diesellocomotief. Na ongeveer vijf minuten

kwam hij ter plaatse. “Toen ik aankwam zag ik helemaal geen trein. Ik wist op dat moment

niet dat er ketelwagons bij betrokken waren. Ik zag alleen een enorme vlammenzee. Ik schat

in een vuurfront van 300 meter. Je kon gewoon bijna niets zien vanwege de felheid van het

vuur. Het was intens heet. Ook de beek naast het spoor stond in de brand. Je kon niet

gemakkelijk dichterbij komen.”

Walter had daardoor niet in de gaten wat wel op de foto is te zien, namelijk dat de

diesellocomotief (met koplamp aan) niet bij de brand was betrokken. Het gevoel dat hij

tijdens het aanrijden nog duidelijk had gevoeld – ‘dit klopt niet’ – veranderde ter plaatse in

een ‘actiehouding’. Er ging volgens Walter een soort knop om in zijn hoofd. ‘Het was een

soort klik. Ik handelde op de automatische piloot. Voor mijn gevoel ben ik heel koel gebleven.

Ik raakte niet in paniek.” Walter denkt achteraf dat hij vanaf dat moment puur op adrenaline

heeft gedraaid. Het werk ging achter elkaar door. Uiteindelijk 52 uur aan een stuk.

Er was geen tijd meer voor reflectie. Hij ging op de ‘automatische piloot’. En dat betekende:

actie! De eerste ploegen moesten de woning die langs het spoor stond koelen, Walter gaf

opdracht om de bovenleiding van het spoor te laten afschakelen en hij gaf ‘algemeen alarm’

zodat er voldoende ploegen zouden arriveren. Hierdoor nam hij onvoldoende tijd voor

beeldvorming. Zonder te weten dat het een incident met grote hoeveelheden gevaarlijke

stoffen was deed de brandweer haar werk.

Les: Zolang het om incidenten gaat waar een brandweerploeg mee vertrouwd is – een

woningbrand of een grote brand in een loods – dan is er in de regel voldoende ervaring om

het incident snel en intuïtief ‘te lezen’. Maar dit was geen normaal incident. Niemand van de

aanwezigen was qua ervaring of kennis in staat om dit incident snel te duiden. Het was beter

geweest als dit vrij snel in het incident was erkend, maar dat is voor de brandweer heel

moeilijk. Zij is namelijk niet alleen (te) sterk actiegericht maar ook opgeleid met het idee dat

- 4 -

ze alle incidenten moet aankunnen. Dit moet volgens ons veranderen. Een generieke

brandweer kan zeer ingewikkelde incidenten niet aan. Brandweermensen zouden volgens

ons ook moeten leren om, ondanks de adrenaline, hun gevoel – ‘ik dacht dit klopt niet’ –

serieus te nemen en te vertalen in de opdracht: ‘afstand bewaren, eerst beeldvorming en dan

pas inzetten.’ Wij denken dat het verstandig is als de brandweer bepaalde

incidentkenmerken leert herkennen als stopsignalen die een langzamer tempo en een

reflectieve houding noodzakelijk maken. Als dit in onvoldoende mate gebeurd, zoals tijdens

dit incident, kunnen er zeer gevaarlijke situaties ontstaan.

Les 2: Het is oké om van een afstand toe te kijken

Na ruim 30 minuten ging Walter op verkenning. Een bekende van hem (geen

brandweerman) die ook ter plaatse was bij het incident, liet hem zien hoe je door het

weiland, parallel aan het spoor, dichterbij de trein kon komen. Walter zag dat meerdere

ketelwagons in de spoorsloot lagen en in de brand stonden. Ook zag hij dat een aantal

wagons nog niet in brand stond maar dat deze wel werd aangestraald. Hij liep vervolgens

terug naar de weg om een enkele eenheden het weiland op te dirigeren. Deze eenheden

kregen de opdracht een waterkanon gereed te maken om de nog niet brandende

ketelwagons te koelen. De andere eenheden die al ter plaatse waren kregen de opdracht om

voor waterwinning te gaan zorgen. Tijdens het opstellen van het kanon vond een enorme

explosie plaats. “Een van de wagons was opengescheurd. Er volgde een steekvlam van

meer dan 30 meter hoog.” Walter gaf hierop onmiddellijk de opdracht aan zijn eenheden om

terug te trekken en achter de tankautospuit te schuilen. De kanonnen waren op dat moment

nog niet in werking en er was nog onvoldoende water. In overleg met een collega

brandweerofficier besloot Walter na enige tijd om weer door te gaan met het plaatsen van

het kanon. “Ik wilde het incident onder controle krijgen. Je kunt als brandweer niet van een

afstand gaan toekijken hoe een incident zich ontwikkelt”. Het kanon werd opgesteld en

aangezet, maar de manschappen mochten er niet bij blijven staan van Walter. Op dat

moment had Walter nog totaal geen idee welke gevaarlijke stoffen in de ketelwagons zaten.

Hij was zich hiervan bewust en besloot daarom dat de brand niet geblust mocht worden,

maar dat de niet brandende wagons moesten worden gekoeld. Dat was voor hem ‘de enige

logische tactiek’. Zo is het hem geleerd. Achteraf stelt hij dat deze overwegingen vrij

instinctief opkwamen en direct tot beslissingen leidden. Walter vindt dat hij en zijn team veel

geluk hebben gehad.

Les: Zolang het binnen de brandweerwereld not done is om op een afstand te staan kijken

hoe het incident zich ontwikkelt is er onvoldoende flexibiliteit om op een weloverwogen

manier de risico’s van het incident te managen en de best passende tactiek te kiezen. Wij

- 5 -

geven hiermee geen antwoord op de vraag of de schade kleiner of groter zou zijn geweest

als de ketelwagons niet direct waren gekoeld. Ons punt is dat het mogelijk moet zijn om niets

te doen. Sterker, dat het bij zeer ingewikkelde incidenten beter is om eerst niets te doen en

na te denken.

Les 3: Experts snel inzetten

“Rond 2:45 uur kregen we cruciale informatie van de politie. Zij hadden de bestuurder van de

trein opgepakt. De beste man had nog geprobeerd om met een handblusser de beginnende

brand te blussen. Ik kreeg van de politie de stoffenlijst overhandigd die zij van de bestuurder

hadden gekregen. Pas toen wist ik dat de brandende ketelwagons gevuld waren met

acrylonitril (een licht ontvlambare en zeer giftige stof) en dat er in de niet brandende

ketelwagons butadieen en aluminiumtriethyl zat.” Walter kende deze stoffen niet en wist ook

niet hoe je een brand met deze stoffen zou moeten bestrijden. Deze kennis en vaardigheden

zaten niet verwerkt in de opleidingen die hij heeft gevolgd. Door het chemiekaartenboek te

raadplegen, achterhaalde Walter dat de acrylonitril kankerverwekkend was en dat contact

met de stof zoveel mogelijk vermeden moest worden. “Ik heb daarop benadrukt bij mijn

onderofficieren dat manschappen ademlucht moesten dragen en zoveel mogelijk op afstand

van de wagons moesten blijven. Maar ja, toen waren we wel ruim drie kwartier ter plaatse en

hadden we eigenlijk al teveel risico’s genomen.” Intuïtief bedacht Walter dat het een goed

idee zou zijn om de crashtenders van luchthaven Zaventem te laten komen. “Ik heb dat

ingebracht tijdens het motorkapoverleg. Die crashtenders kunnen schuim aanbrengen van

een grote afstand.” Toevallig had de zonecommandant net een cursus gekregen waarin hij

geleerd had dat bij dergelijke incidenten de bedrijfsdeskundige van BASF Antwerpen

ingeschakeld moest worden en dat deze de operationele leiding zou krijgen. In het

motorkapoverleg werd daarom besloten om via het Ministerie van Binnenlandse Zaken

BASF ter plaatse te laten komen. Om 03.15 uur wordt de bijstandsaanvraag gedaan.

Uiteindelijk arriveerde het materieel van BASF, waaronder een speciaal blusvoertuig met een

capaciteit van 8000 liter per minuut, rond 5 uur in de ochtend.

Les: Het duurt 75 minuten voordat de aangewezen expert wordt gealarmeerd. Als vanaf het

begin meer aandacht was geweest voor duiding van het incident en een bewuste keuze voor

de te volgen tactiek en werkwijze, dan had dat volgens ons minder lang geduurd. Bij

ingewikkelde incidenten is het cruciaal om zo snel mogelijk experts ter plaatse te hebben en

eerst na te denken en dan pas te handelen.

- 6 -

Les 4: manage vanaf het begin het vervuilde koelwater

Rond vijf uur in de ochtend had Walter opdracht gegeven aan twee collega’s om zich bezig

te gaan houden met het verontreinigde koelwater. “Het koelwater was vanaf het begin van

het motorkapoverleg een thema. Ik had gehoord van een collega dat het vervuilde koelwater

via de spoorbeek richting de Schelde liep. Dat was een onwenselijke situatie. Daarop is

besloten om twee kilometer verderop de spoorbeek af te dammen met behulp van

zandzakken. Maar juist hierdoor werd de situatie erger. Door de enorme hoeveelheid

koelwater overstroomde de spoorbeek en kwam verontreinigd koelwater in de riolering

terecht.” Pas later in het incident kreeg Walter te horen dat verontreinigd koelwater over de

zandzakken liep. “Acrylonitril is lichter dan water. Mijn idee was daarom om een tweede dam

te bouwen met onderin een plastic buis, zodat het water onderin de beek zou kunnen

weglopen en de acrylonitril in de beek zou blijven staan. Ik heb op dat moment gevraagd aan

de civiele bescherming of zij met pompwagens het product uit de spoorbeek wilden pompen.

Maar dat heb ik allemaal ter plekke bedacht. Ik heb hier nooit op gestudeerd.”

Omstreeks negen uur kreeg Walter tijdens het CP-OPS overleg (Commandopost Operaties,

het equivalent van het Nederlandse COPI) dat in eerste instantie plaatsvond in een café van

Wetteren te horen dat de waterzuivering een vervuiling had gedetecteerd. “Iemand van de

rioolzuivering vertelde dat de biologische zuiveringsfilters werden aangetast door een

chemische stof. Ik kreeg toen opdracht van de directeur CP-OPS (de leider COPI) om te

onderzoeken wat er aan de hand was.” Bij het zuiveringsstation aangekomen rook Walter

onmiddellijk dat er acrylonitril in het water zat. “Je rook de amandel. M’n lippen begonnen

onmiddellijk te tintelen.” Walter en een medewerker van de rioolzuivering vertrokken

onmiddellijk uit het pompstation. Walter begreep er niets van. Hoe kon de verontreiniging

- 7 -

zich zo snel verspreid hebben dat deze een zuiveringsstation had bereikt? Walter en de

medewerker van de rioolzuivering besloten alle rioolputten vanaf het zuiveringsstation tot en

met de brandende trein te gaan inspecteren. Groot nadeel was dat de medewerker van de

rioolzuivering een invaller was en daardoor geen lokale kennis had. Dit zorgde ervoor dat het

enige tijd duurde voordat Walter en de medewerker van de zuivering de rioolputten hadden

gevonden. Bij iedere putdeksel die Walter opende, rook hij steeds dezelfde geur van

amandel en kreeg hij onmiddellijk hoofdpijn. Pas toen Walter en de medewerker van de

rioolzuivering vlakbij de brandende trein waren, begonnen ze langzaam te begrijpen hoe de

vervuiling zich zo snel kon verspreiden. “De medewerker van het waterbedrijf wees mij op

het pompstation naast de spoorwegtunnel. Ik dacht: oh nee, het is niet waar. Niemand had er

aan gedacht dat dit pompstation het vervuilde water oppompte en door het rioolnetwerk van

Wetteren verspreide.” Walter opende de putdeksel naast het pompstation, rook onmiddellijk

de amandel en kreeg acute hoofdpijn.

“De spoorwegtunnel was het diepste punt. Het bleek het afvoerputje voor het omliggende

gebied te zijn. De put had een capaciteit van 60.000 liter regenwater. Ik realiseerde me toen

dat de hele put vol moest staan met het verontreinigd koelwater.” Walter vroeg aan de

medewerker van de rioolzuivering of hij de pomp kon uitschakelen. Maar de medewerker

beschikte niet over de juiste spullen om dit te doen. Walter haalde daarom een koevoet uit

de commandowagen en brak de elektriciteitskast van het pompstation open, zodat hij

vervolgens de stroom kon afschakelen.

Les: Bij dit soort zeer grote ‘vuile branden’ is het koel- en bluswater altijd een issue. Daarom

is het verstandig om altijd vanaf het begin het waterbedrijf te alarmeren. Zij hebben

noodzakelijke expertise voor het managen van dit milieurisico. Het is cruciaal om dit risico

van begin tot eind te managen en te laten meewegen in de keuze voor een tactiek.

Met dank aan Moa Mo-Ajok van de Gezamenlijke Brandweer (GB) Rotterdam en Richard

Jansen van Brandweer Amsterdam-Amstelland.

- 8 -

2. Organisatie en werking Brandweer Leopoldsburg

De brandweerdienst van Leopoldsburg staat als groepscentrum Z in voor de bescherming

van de gemeenten Leopoldsburg, Hechtel – Eksel en Ham.

In totaal worden meer dan 37.000 personen beschermd en bestrijkt het beveiligde

grondgebied meer dan 18.565 Ha (inclusief 5.300 Ha van het militair domein).

Het afgelopen jaar werd de personeelsformatie als volgt gewijzigd:

01-08-2013: eervol ontslag van Kpl P. Janssens

01-09-2013: aanvang stage van de brandweermannen D. Weckx, S. Van Hove,

M. Taens, D. Moons

01-09-2013: aanstelling tot effectief brandweerman van G. Nuytinck en R. Pauwels

01-09-2013: aanstelling tot effectief ambulancier – niet brandweerman van mevr. J.

Luyts

26-09-2013 aanstelling tot ambulancier van J. Vens en L. Boonen

Eervol ontslag van korporaal P. Janssens tijdens afscheidsplechtigheid

- 9 -

Volgende personen behaalden in 2013 volgende certificaten en/of getuigschriften:

§ Certificaat Korporaal, keuzemodule pompbediening en besturen voertuigen: J. Andelhofs

en R. Hulsmans

§ Certificaat Sergeant keuzemodule brandvoorkoming: M. Donné

§ Brevet sergeant : T. Martens

§ Certificaat adjudant module gevaarlijke stoffen: P. Devriendt.

§ FIST antenne (basis) : P. Noël

§ Beveiliging van interventies op de openbare weg : diverse leden.

Foto genomen tijdens een algemene korpsoefening

- 10 -

Samenstelling brandweerkorps

Aankoop materieel

Volgend materieel werd in 2013 bekomen:

• 9 explosiemeters (zonale middelen)

• 5 persluchtflessen

• 5 persluchttoestellen

• meettoestel Kolibrie (besmettings- en dosistempometer radioactiviteit)

• 2 schijnwerpers

• 20 helmen voor technische interventies (zonale middelen)

• Signalisatiematerieel (zonale middelen)

• Draagbaar schuimblustoestel (Micro Cafs 9P9)

• 5 gele persslangen

• 5 groene persslangen

• 15 Sepura radio’s (analoge versie)

Administratieve inlichtingen

Adres brandweerkazerne: Koningin Louisa Marialaan 145 te 3970 Leopoldsburg

(huisnummer werd aangepast)

Brandweer Leopoldsburg is bereikbaar:

§ Voor dringende interventie via noodnummer 112.

§ Niet dringende of administratieve informatie: 011/34 30 37 - fax 011/39 17 47.

Onze website, www.brandweerleopoldsburg.be , wordt steeds actueel gehouden door

de heer L. Boonen.

Het korps wordt geleid door de officier - dienstchef Kapt. ing. Robert Walthéry.

Privé adres: Koningin Louisa Marialaan 203 te 3970 Leopoldsburg (tel. 011/34 41 44).

- 12 -

3. Brandweerinterventies

Ook in 2013 werd onze brandweerdienst meermaals opgeroepen om personen in nood

te helpen en goederen te beschermen.

Een overzicht van de interventies wordt in bijgevoegde tabellen en diagrammen

weergegeven.

Branden Interventies Totaal

Ham 9 143 152

Hechtel - Eksel 35 217 252

Leopoldsburg 44 251 295

Andere gemeenten 21 30 51

Totaal 109 641 750

438 397

1190

584

1133

651 639

1554

1119 1150

743 950

749 750

0 200 400 600 800

1000 1200 1400 1600 1800

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Overzicht hulpverleningen tijdens de voorbije jaren

- 13 -

Detailoverzicht van alle opdrachten in 2013:

Deze 750 interventies worden ingedeeld in 6 rubrieken nl. brand, gevaarlijke stoffen,

technische interventies, bijzondere interventies, logistiek en oproep zonder interventie.

- 14 -

Enkele kerngegevens van 2013 zijn hier reeds opgenomen

Type Ham H-E Leop. Andere gem.

Brand 9 35 44 21

Gevaarlijke stoffen 4 2 4 1

Technische interventies 128 201 219 18

Bijzondere interventies 1 0 2 1

Logistiek 7 9 20 6

Oproep zonder interventie 3 5 6 4

Totaal 152 252 295 51

Door alle interventievoertuigen werden in 2013 in totaal 43 062 km afgelegd.

Overzicht interventietijden

Voor het geheel van alle branden binnen het gewest Hechtel-Eksel, Ham en

Leopoldsburg werden voor 2013 volgende tijden geregistreerd:

• Gemiddelde tijdsduur tussen het ontvangen van de oproep (op de bieper) en het

uitrijden van het eerste interventievoertuig uit de brandweerkazerne van

Leopoldsburg: 3 min.

• Gemiddelde tijdsduur tussen vertrek van het eerste voertuig in de

brandweerkazerne en het op de interventieplaats aankomen: 7 min.

• Gemiddelde tijdsduur tussen het ontvangen van de oproep en het ter plaatse

komen van het eerste interventievoertuig op de plaats van de brand: 10 min

In de volgende grafieken worden de diverse indelingen volgens interventie- en

brandtype grafisch weergegeven per gemeente van het beschermde gewest door

Brandweer Leopoldsburg.

- 15 -

5 14 8 21

0 5 26

3 21

6 0

109

0 20 40 60 80

100 120

Verdeling volgens brandtype in het gewest Ham - Hechtel/Eksel - Leopoldsburg

11

566

4 42 18

641

0

200

400

600

800

Verdeling volgens interventietype in het gewest

Ham - Hechtel / Eksel - Leopoldsburg

- 16 -

2 1

2 1

9

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

Verdeling volgens brandtype in de gemeente Ham

- 17 -

3 4 6 1

12 7

35

0 5

10 15 20 25 30 35 40

Verdeling volgens brandtype in de gemeente Hechtel - Eksel

- 18 -

2

9 4

10

2 7

1 7

2

44

0 5

10 15 20 25 30 35 40 45 50

Verdeling volgens brandtype in de gemeente Leopoldsburg

- 19 -

5 6

2 5

3

21

0

5

10

15

20

25

Verdeling volgens brandtype in de andere gemeenten (volgens SAH)

- 20 -

6 1 1 2

89

7 8 6 8 1 3 3

139

0

50

100

150

Verdeling volgens interventietype in de gemeente Ham

- 21 -

2 3 1

144

16 1 13 20 9 5

214

0

50

100

150

200

250

Verdeling volgens interventietype in de gemeente

Hechtel - Eksel

- 22 -

4 3 18 3 1 2 2

95 24 19 14

38 2 20 6

251

0 50

100 150 200 250 300

Verdeling volgens interventietype in de gemeente Leopoldsburg

- 23 -

1

18

1 6 4

30

0

10

20

30

40

Verdeling volgens interventietype in de andere

gemeenten

- 24 -

4. Brandweeroefeningen

Binnen het brandweerkorps wordt zeer veel geoefend. Zo zijn er:

• De maandelijkse pelotonsoefeningen onder leiding van de Pl Comd.

• De maandelijkse korpsoefeningen met diverse gastsprekers.

• De periodieke oefeningen voor de ambulanciers.

• De tussentijdse oefeningen voor de voerders, gaspakdragers e.a.

• De noodplanoefeningen.

• De praktische oefeningen in de brandweerschool.

• De oefeningen in zoneverband.

- 25 -

Evacuatieoefening K.A. Leopoldsburg

5. Preventieve opdrachten

De preventiedienst van Brandweer Leopoldsburg draagt zorg voor de eerste twee

schakels uit de integrale veiligheidsketen: proactie en preventie.

Proactie is het voorkomen van structurele oorzaken van onveiligheid. De

preventiedeskundige adviseert daartoe bij grote infrastructurele vraagstukken en bij

vraagstukken op het gebied van ruimtelijke ordening.

Preventie is het voorkomen en beperken van brand en het voorkomen en beperken van

ongevallen bij brand. Dit houdt in dat de preventiedeskundige vanuit wet- en regelgeving

adviseert bij het bouwen en in gebruik nemen van gebouwen, bij evenementen (tenten,

fuiven e.d.) en tal van andere activiteiten.

Naast het vooraf bestuderen van bouw- en milieuvergunningsaanvragen kan de

technicus brandvoorkoming op speciaal verzoek van de burgemeester een preventie

- 26 -

bezoek ter plaatse brengen. Na elk preventiebezoek wordt een verslag opgesteld

zodanig dat de uitbater zich achteraf in orde kan stellen.

Ook dient de preventionist zich continu bij te scholen aangezien de wetgeving op

brandveiligheid aanzienlijke wijzigingen kan ondergaan.

In 2013 werden door de preventiedienst 146 verslagen opgesteld (35 voor Ham, 32

voor Hechtel – Eksel en 79 voor Leopoldsburg).

6. Ambulancedienst

De ambulancedienst werd in 1993 opgericht. De ambulanciers behoren tot de

brandweer, het leger of komen uit de privaatsector. De ambulanciers draaien mee in

een wachtdienst waarbij elke dag wordt verdeeld in 2 diensten (07.00 – 19.00 uur en

19.00 – 07.00 uur). Dat de ambulanciers veel werk hebben, mag blijken uit bijgaande

grafiek waar de kaap van de 1000 oproepen terug werd overschreden.

De ambulanciers dienen zich regelmatig bij te scholen om de gepaste hulp te kunnen

blijven bieden. Het combineren van de taak van ambulancier en brandweerman wordt

hierdoor dan ook steeds moeilijker.

- 27 -

Aanleren van de reanimatietechnieken tijdens de jaarlijkse Opendeur

- 28 -

7. Hervorming van de Civiele Veiligheid

In 2013 werden de operationele pré-zones, ook wel OPZ genoemd, verder gezet als

voorbode van de hervorming van de Civiele Veiligheid.

In België hebben diverse brandweerkorpsen acties gevoerd om de hervorming niet te

laten doodbloeden.

De doelstellingen van onze hulpverleningszone Noord Limburg bleven hetzelfde nl. de 3

brandweerkorpsen Bree, Leopoldsburg en Lommel zodanig op elkaar afstemmen dat

elke hulppost , bij het in werking treden van de hulpverleningszones met

rechtspersoonlijkheid, klaar is om in netwerkverband te werken. Om dit doel te bereiken

werd intens verder gewerkt aan het opleidingsprogramma, uniforme

preventiereglementen, sensibilisering van de burger,e.a.

De zonecoördinator Kpt-Cmdt J. Jorissen in samenwerking met de leden van de

technische commissie (Kapt. J. Vandermeulen, Kapt. R. Walthery en Olt. M.

311

524 594

664

769 743 747 758

886 829

777 788

891 874

1005 1012

1155 1058

1090 1179

1154

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013

Evolutie oproepen ambulance

- 29 -

Pannekoeke (secretaris)) maakt jaarlijks een vorderingsverslag op van de gerealiseerde

- en nog uit te voeren taken.

Verder geven we hier een beknopt verslag weer van waar we naartoe willen met ons

allen tussen 2013 – 2020 op de diverse domeinen.

Algemeen beleid:

• Bewustmaking van zowel publiek als politiek van de grote meerwaarde (veiligheid ,

maatschappelijk, logistiek en ondersteuning, … ) van de brandweerorganisatie in

onze maatschappij (niet alleen op vlak van repressie ) als hulporganisatie, waarin de

troeven van kennis en kunde, competenties, grote flexibiliteit en performant

reactievermogen gebruikt worden. Deze “nieuwe” missie en visie, gecentraliseerd

rond het thema integrale veiligheid, moet duidelijk en helder gecommuniceerd

worden, vooral extern maar zeker ook intern in de eigen organisatie.

• De brandweerzone dient naar een organisatie te evolueren waar minimale

beschikbaarheden niet alleen gedurende bepaalde daguren, maar ook op de

weekenddagen gegarandeerd moeten zijn en waar ook ‘s nachts het aantal snel

inzetbare krachten voldoende hoog is (sensibilisatie, verplichtingen, wachtdiensten,

brandweerwoningen, uitbreiden permanenties , …. ). Zo zal getracht worden in alle

posten van de zone gedurende kritische uren een permanentie te verzekeren zodat

binnen de 2 min een volledig bemand eerste voertuig gegarandeerd wordt en

onmiddellijk kan vertrekken. De maximale uitruktijden voor het ganse grondgebied

dienen in functie van de gekende en in kaart gebrachte risico’s te worden

vastgesteld.

• Ontwikkelen van meetsystemen en werken met kritische kengetallen binnen de

brandweerzone . Deze data dienen gelogd, gemonsterd en geëvalueerd en in het te

voeren beleid gebruikt als beslissingscriteria (beschikbaarheden, opkomsttijden,

interventietijden, lokalisatie van branden, in kaart brengen van risico’s, ….).

• Onderzoeken op welke vlakken en in welke domeinen er kan samengewerkt worden

met andere zones om het schaalvoordeel te laten spelen, om de organisatie te

verbeteren ,om het rendement te verhogen en de kostprijs waar mogelijk te

reduceren.

• De organisatie zal, buiten de basis van beroepskrachten in het kader van de uit te

voeren opdrachten en taken , vooral gebaseerd zijn op oproepbaren.

• Er zal getracht worden diverse minderheden aan te spreken alsook om meer

vrouwen aan te werven binnen onze brandweerorganisatie.

- 30 -

• De veiligheid van de brandweermanschappen zal permanent bewaakt worden en

deel uitmaken van interne te voeren verbeteringsprocessen.

• De wisselwerking, verstandhouding en samenwerking tussen beroeps en vrijwilliger,

over de verschillende posten heen, dient een permanent werkpunt te zijn.

• Opstellen van een ambitieus doch uitvoerbaar opleidingsplan dat stapsgewijs het

kennis en kunde niveau van de operationele en administratieve krachten zal

optrekken. Dit opleidingsplan is de vertaling van een opleidingsbeleid op leest van de

individuele medewerker (op maat van zijn positie in de organisatie en met maximale

aandacht voor elk individu) en afgestemd op de noden van de dienst en de gekozen

specialisaties met als doel up-to-date te blijven met nieuwe werkwijzen/materialen/…

in de brandweerwereld. Dit plan legt vast welke oefeningen en opleidingen jaarlijks

minimaal door elk lid gevolgd dienen te worden, doch put ook alle mogelijkheden uit

om deze leden te faciliteren. Voldoende kwalitatieve lesgevers dienen beschikbaar

te zijn en moderne technologieën dienen zowel van lesgever als lid van de dienst

ter beschikking te staan.

• Waar mogelijk moeten de vrijwilligers binnen onze structuren maximaal gefaciliteerd

worden.

• Binnen en buiten de zone expertise in de materie van gevaarlijke stoffen opbouwen

en onderhouden en actief participeren in het op te richten AGS-netwerk. Het

ontwikkelen van meetploegen en uitbouwen van een kennisniveau om ondersteuning

te kunnen geven bij milieu-incidenten.

• In werk stellen van een zonale paging en uitbouw centrale meldkamervoorzieningen.

• Een zonale dispatching uitbouwen, waarbij kennis, kunde en alert reageren centraal

staan, waar interventiedossier en noodplannen ter beschikking staan en constant

geactualiseerd worden en waar een centraal gevoerd informatiebeleid (uniforme

verwerking van interventiegegevens in interventiedossiers en uitwerking van een

systeem om deze gegevens up-to-date te houden) haar hoofdkwartier heeft. Dit

alles voor maximale ondersteuning van de mensen op het terrein (sensibilisatie van

het personeel op gebied van belang van kennis en gebruik van interventiedossiers en

het uitwerken van een geïntegreerd beleid in het gebruik van deze dossiers tijdens

dagelijkse werkzaamheden, oefeningen, opleidingen, … )

• Moderne en betrouwbare oproepsystemen zullen de geautomatiseerde aansturing

van oproepen op basis van uniforme operationele werkwijzen ondersteunen (GIS,

Track& Trace, … ).

- 31 -

Preventie:

• De visie rond preventie is erop gericht om de burger nog beter van dienst te zijn en

de aandacht van uitbaters/bedrijven constant op veiligheid te richten. Hiertoe is het

eveneens noodzakelijk om de zelfredzaamheid en de bewustwording van de

bevolking aanzienlijk te verhogen. Waarbij er tevens bijzondere aandacht aan de

kinderen en jeugd geschonken wordt. We verstaan hieronder proactief het thema

brandveiligheid aanbieden als educatief onderdeel van het lespakket aan alle

scholen. Maximale sensibilisering van onze burgers met promotie van het

veiligheidsdenken is een constante opdracht van de preventiedienst. Een

veiligheidscultuur waarbij brandveilig samenleven centraal staat, dient gemeengoed

te worden bij de Noord-Limburgse burgers.

• Het voeren van een gericht en gecentraliseerd preventiebeleid waarbij gedogen zal

vermeden worden en inbreuken tegen de wetgeving zullen aangepakt worden. Het

preventiebeleid wordt gebouwd op de pijlers van adviseren, controleren, informeren

en sensibiliseren. Het preventiegebeuren dient daarom op een andere manier naar

de gemeenschap vertaald te worden (brandpreventie als ondersteuning en in functie

van de veiligheid van zowel burger als bedrijf, waar deze veiligheid permanent en

helder dient gecommuniceerd te worden).

• Kennis en expertise op vlak van preventie en wetgeving dienen verder ontwikkeld en

verworven te worden, waarbij preventie naast en geïntegreerd in het

interventiegebeuren, zeker een aparte bestaffing zal kunnen gebruiken. Het

gevoerde preventiebeleid is pro-actief en de preventieopdrachten worden centraal

opgevolgd.

• Binnen de brandweerorganisatie kennis en expertise opbouwen om brandoorzaak en

verloop van brandstichtingen beter te leren lezen en herkennen

• Gebruik maken van preventieloketten (uitbouw van een preventieloket voor burgers

en professionelen en betere triage van preventievragen), evenals als

preventiedienst zelf naar de burger toestappen..

• Mogelijks te realiseren doelstellingen :

1. Aantal “werkende” rookdetectors naar hoogste van het land brengen.

2. Aantal doden en gewonden bij brand naar het laagste van het land brengen.

3. Didactisch onderbouwde lessenreeksen in scholen verzorgen , i.p.v. louter

gastheer voor klassen te zijn.

4. Meewerken aan de ontwikkeling van een opleidingsdorp over brand en

brandveiligheid en verhoogde zelfredzaamheid voor kinderen/jeugd in

Limburg.

- 32 -

• De preventiedienst zal pro-actief en op basis van vast te stellen criteria risicopunten

aftoetsen in de regio, dit in samenwerking met de lokale veiligheidscellen waaraan

vanuit de zone grondige ondersteuning zal gegeven worden. In samenwerking met

deze veiligheidscellen zullen de rampenplannen verder ontwikkeld en geactualiseerd

worden. Het leidmotief zal integrale veiligheid van de te beschermen bevolking zijn,

waarbij in overleg met andere disciplines gerichte acties naar alle doelgroepen en

zeker naar de meest kwetsbaren in onze maatschappij zullen gevoerd worden.

• Een duidelijk beleid en bijhorende procedures rond evenementen ontwikkelen. Een

zonale werkgroep rond evenementen opstarten waarin alle vertegenwoordigers van

de disciplines betrokken worden, inclusief het bestuurlijke niveau en de ambtenaren

noodplanning, waar evenementen besproken worden en waar er gedefinieerd wordt

in functie van de grootte en type evenement aan welke minimale vereisten de

organisatoren zich moeten houden. Vanuit deze werkgroep wordt het risico van

evenementen ingeschat en bepaald of:

1. een BNIP moet worden opgesteld.

2. een PRIMA moet worden ingevuld.

3. coördinatievergaderingen dienen plaats te vinden.

4. een multidisciplinair CP OPS dient te worden opgesteld.

5. …

Al deze acties worden gecoördineerd door de zonale coördinator van de

werkgroep die ook instaat voor een correcte verslaggeving.

• Ondersteuning van bedrijven bij het opstellen van een interventiedossier en het

uitwerken van interne noodplannen.

Materieel:

• De brandweer zal voorzien worden van een moderne en betrouwbare uitrusting,

afgestemd op de noden en risico’s van deze specifieke regio. Hiervoor dient

uitvoering gegeven te worden aan de zonaal gemaakte afspraken en opgestelde

meerjarenplannen, zowel op het vlak van voertuigen, uitrusting, persoonlijke en

collectieve beschermingsmiddelen,… Deze meerjarenplannen zullen periodiek

geëvalueerd worden en zijn gebaseerd op wetgeving en risico-analyses. De

aankopen zullen centraal gestuurd worden en aankooptrajecten dienen maximaal

begeleid te worden van goedkeuring tot ingebruikname. Gerichte ondersteuning en

gepaste administratieve opvolging en inventarisatie dienen in een te volgen

trajectvorm te worden gegoten.

- 33 -

• De huisvesting van de brandweer zal zorgvuldig onderhouden worden en waar

nodig verder uitgebouwd. Er dienen bijkomende investeringen gedaan te worden op

het vlak van energiebesparing, ergonomie en veiligheid.

• Er dient onderzocht te worden in welke mate de brandweer zelf huisvesting voor de

leden van de dienst kan voorzien teneinde de reactietijden in te korten en

beschikbaarheden te verhogen.

Administratie:

• Een aparte administratieve vleugel binnen de zonale brandweer die in brede zin

administratieve ondersteuning biedt aan de dienst en tevens de functie van receptie

en onthaal op zich neemt, dient opgericht te worden. Binnen deze vleugel zal

eveneens de opvolging van financiën (facturatie, bestellingen, …), verzekeringen en

opvolging BA-polissen, personeel en preventiebureel gebeuren.

• Het personeelsbeleid dient transparant te zijn en maximaal naar vereenvoudigde

modaliteiten te streven. Bovendien dient er een deontologische code op maat van de

brandweer uitgeschreven te worden.

• Het voeren van een positief beleid rond evaluatie- en functioneringsgesprekken,

zowel voor beroepskrachten als vrijwillige brandweerlui.

• Een zonale poule met brandweerpersoneel voorzien die kan ingeschakeld worden in

de verschillende korpsen om zo ziektes, verloven, loopbaanonderbrekingen,

projecten, … op te vangen.

ICT:

• Het informaticabeleid dient modern te zijn en maximaal ondersteuning te bieden aan

het uitgebreide takenpakket van de brandweerzone. Alle informatie dient centraal

beheerd, maximaal geïntegreerd en aangepast te worden aan het te voeren beleid.

Zowel leden van de organisatie als burgers moeten maximaal alle nodige en

belangrijke informatie die met hun veiligheid te maken heeft op een makkelijke

manier kunnen bereiken. Nieuwe media en ontwikkelingen zullen hier deel van

uitmaken.

Dienstverlening ziekenwagen:

• Een aparte (onafhankelijke) organisatie rond het ziekenwagengebeuren opzetten,

waar er echter een nauwe verbondenheid met de brandweerdiensten en haar

medewerkers kan blijven bestaan. Deze aparte structuur verenigt de

- 34 -

ambulancediensten van de zone Noord-Limburg en heeft een eigen structuur en

eigenheid op vlak van verloning, personeelsbeleid, begroting, … .

• De noodzaak om permanenties met vaste standplaats uit te bouwen dient

onderzocht te worden en de redundantie van het netwerk dient voldoende garanties

op een snelle en kwaliteitsvolle hulpverlening op elk moment van de dag te bieden.

• De burgers onze ziekenwagendiensten en dringende medische hulpverlening beter

te laten kennen.

Zorg voor slachtoffers, familieleden en hulpverleners (eigen personeel en eigen

collega’s)

• Het uitbouwen van een zonale structuur van FiST antennes en debriefers die kunnen

zorg dragen voor een aangepaste preventie, aanpak en nazorg van de restletsels

van emotioneel schokkende of traumatiserende ervaringen.

• Het verder uitbouwen van de psychosociale zorg, in samenwerking met de diensten

van de politionele slachtofferzorg , de gemeentediensten en de ziekenhuizen, bij

uitzonderlijke interventies of collectieve urgenties.

• Het verder investeren in nieuwe evidence-based ondersteuningsmethoden om de

burger bij te staan na uitzonderlijke deprimerende of schokkende gebeurtenissen:

psycho-fysiologische stabilisatie van zwaargewonde slachtoffers

(eekhoornmethode), faciliteren van contacten (op vraag) tussen familieleden van

overleden slachtoffers en hulpverleners.

Dat er nog veel werk voor de boeg ligt, is duidelijk, doch dit mag ons niet afschrikken om

de ingeslagen weg met succes te beëindigen. Wij rekenen er dan ook op dat de

hulpverleningszone Noord -Limburg vanaf 1 januari 2015 effectief over

rechtspersoonlijkheid zal beschikken.

- 35 -

8. Sport

Een brandweerman moet voor het uitvoeren van zijn taken steeds beschikken over een

goede lichamelijke conditie.

Naast de verplicht jaarlijks af te leggen looptest worden tal van andere sportieve

activiteiten ingericht zoals een veldloop, minivoetbal, survival, brandweerwedstrijd,

fietsen e.d.

Tevens nemen enkele moedige strijders jaarlijks deel aan de Start to Run of Run for Fame

- 36 -

Run For Fame

Onze brandweerploeg liep, bij meer dan 30 °C, 4 km met perslucht en in

interventiekledij – proficiat aan de deelnemers - je moet het maar doen !

9. Vriendenkring

Alle leden van de Brandweer Leopoldsburg maken deel uit van de VZW Vriendenkring

Brandweer Leopoldsburg. Jaarlijks worden talrijke activiteiten ingericht voor de

brandweerdienst en haar familie alsook voor de bevolking.

Sternfahrt Oostenrijk 23-26 mei 2013

- 37 -

Daarnaast komen er steeds talrijke evenementen terug zoals de kalenderverkoop, de

mosselsouper en de demonstraties tijdens opendeurdagen.

De vriendschapsbanden reiken tot over de landsgrenzen waarbij er verbroederingen

werden aangegaan met onze Duitse- en Franse collega’s.

Op 21 september 2013 werd de 10 jarige verbroedering met het brandweerkorps van

Bickendorf (Duitsland) plechtig gevierd.

- 38 -

De opbrengst van deze feestelijkheden (met Firefest) werd geschonken aan De Oogst.

- 39 -

10. Toekomstvisie en slotwoord dienstchef

In 2013 werd verder getimmerd aan de hervorming van de civiele hulpdiensten. Om de

brandweereisen kracht bij te zetten werden in ons land, voornamelijk in de hoofdstad

Brussel, diverse betogingen georganiseerd. Deze betogingen draaiden meermaals uit

op een minder fraaie water / schuim oorlog tussen Politie en Brandweer.

Ook in Leopoldsburg werd verder getimmerd aan een reeds lang aanslepend pijnpunt nl.

de bouw van een nieuwe brandweerkazerne. In overleg met Defensie werd onderzocht

hoe het CMO gebouw gemeenschappelijk kan gebruikt worden en hoe we op termijn dit

gebouw met een nieuwe stallingsplaats voor de voertuigen verder kunnen uitbouwen tot

een volwaardige brandweerkazerne. Wij hopen dan ook ten zeerste in 2014 – 2015

belangrijke stappen te kunnen zetten in de realisatie van dit voor ons uitermate

belangrijke project.

Tot slot mijn dank aan de burgemeesters van de gemeente Ham, Hechtel - Eksel en

Leopoldsburg, het gemeentebestuur (schepenen en raadsleden), de officieren -

dienstchefs van Brandweer Lommel en Brandweer Bree, de gemeentelijke diensten, de

Politie en andere hulpdiensten, sympathisanten, ere-korpsleden, partners van de

brandweerleden en vooral alle manschappen en ambulanciers van het brandweerkorps

Leopoldsburg.

Kapt. Robert Walthéry