Grootonderhoud

113 eengezinswoningen Staatsliedenkwartier

Hans Veldman

Uitgangspunten grootonderhoud• Onderzoek verlenging exploitatietermijn (40 jaar)

• Binnenwerkzaamheden woning op vrijwillige basis

• Comfortverbetering voor bewoners (o.a. toilet op verdieping)

• Gevel- en dakonderhoud én energiebesparende maatregelen (>label B)

• Hierdoor woningen gereed voor de (energiezuinige) toekomst

• Vervanging asbest bergingsdaken

• Energiebesparende maatregelen: woonlasten blijven minimaal gelijk

• Maatschappelijke verantwoordelijkheid

BinnenwerkzaamhedenUitvoering op basis van vrijwillige deelname:

• Badkamer, keuken, lavet en toilet

• Gipsplafonds en stucwerk in overige ruimten

• Vervanging elektra en hang- en sluitwerk

Gevelonderhoud werkzaamheden• Vervanging voegwerk

Energiebesparende maatregelen•Binnenwerkzaamheden

• Isoleren begane grond vloer (PUR 10cm)

• Isoleren boven kozijnen verdieping (aftimmeren koude bruggen)

• Aanbrengen mechanische ventilatie

• Vervanging oude ketels door HR ketel

•Buitenwerkzaamheden

• Naïsoleren spouwmuur door isolatie vlokken

• Vervanging gevelpanelen door isolatie en rabatdelen

• Vervanging panelen in kozijnen door isolerende sandwichpanelen

• Vervangen enkel glas door HR++ dubbel glas

Maar vooral:

Vervangen dak en aanbrengen PV panelen

op 113 eengezinswoningen (300.000 Wp)

-Verwijderen bestaande dak geheel

-Verwijderen gemetselde schoorstenen

-Vervangen dakgoten

-Verzwaren gordingen

-Daken vervangen door nieuwe dakplaten met dakpannen. Dakplaten Rc=5,0

-PV panelen aanbrengen (indaks-systeem)

77 woningen met 10 panelen ca. 16,4m2 = 2450Wp per woning

36 woningen met 12 panelen ca. 19,7m2 = 2940Wp per woning

BuitenwerkzaamhedenVervangen dak inclusief zonnepanelen

Energiebesparende maatregelen•Verplichte huurverhoging en verplichte deelname via akkoordverklaring (70%

deelname is wettelijke goedkeuring voortgang van werkzaamheden)

•Binnenwerkzaamheden met onderhoudsplan binnenzijde

•Buitenwerkzaamheden als een treintje, routing tegenovergesteld als binnen

Investering: de Woonmensen, het voordeel: bewoners!

Bijdrage van gemiddeld 50% van de besparing door een huurverhoging

(variërend van 21 tot 44 € p.m.)

Uitgangspunt: overlast beperken door alle binnenwerkzaamheden zoveel

mogelijk in een keer uit te voeren.

Meedenkende instantiesNieman:

- berekening energie-index en

- berekening koude bruggen

Woonbond:

- beoordeling plan en voorstel Woonmensen in opdracht van de bewoners

- waardebepaling huurverhogingsvoorstellen

BAS bureau voor architectuur en bouwadvies:

- ontwerp/materialisatie en bouwtoezicht

IPC de Groene Ruimte:

- natuurtoets en werkprotocol i.v.m. de Flora- en Faunawet

Ventivisie:

- toetsing en berekening ventilatiecapaciteit

Communicatie met bewoners-Overleg met onderhoudswerkgroep

-Informatiebrochure binnen- en buitenwerkzaamheden

-Informatieavonden

-Inloopmarkt met betrokken partijen (aannemer, asbestsaneerder, Ubbink en

huurdersvereniging)

-Nieuwsbrief

Informatiebrochure

Effect betrokkenheid bewoners-Snellere acceptatie, inclusief huurverhoging

-Duidelijkheid werkzaamheden/veranderingen

-Alle vragen vooraf

-Aanwezigheid deskundigen

-Vaststellen knelpunten

-Wegnemen bezwaren

-Bewustmaken energiebesparende maatregelen (beïnvloeding toekomstig

gedrag?!)

-Betrokkenheid leveranciers bij bewoners

-Verkrijgen van akkoordverklaringen informatiebrochure

-Energiebesparende maatregelen

Motivatie keuze voor leveranciers/producten-Aannemersselectie met rapportage Nieman en bekende partner op het gebied

van werken in bewoonde toestand

-Samenwerkende onderaannemers van Bimo

-Het dak en leggen van panelen door Van der Linde, Ommen

-Werken in bouwteamverband

-Uitbesteden panelen gescheiden van totaalplan aan installatiebedrijf Kramer

-Goede adviseurs in voortraject

-Voor allen prijs/prestatieverhouding OK

Uitvoeringscriteria-Zo weinig mogelijk overlast bewoners

-‘s Morgens het dak eraf, ‘s avonds woning regendicht

-Goede informatie/communicatie met bewoners

-Voldoen aan bouwregelgeving (o.a. Bouwbesluit, Flora- en Faunawet)

Huurverhoging-Berekening Woonbond. Uitgangspunten:

- gemiddeld gasverbruik- overzicht ketels in de woning- overzicht verschillende woningtypes- maatwerk-advies energieberekening

-50% van de besparing gemiddeld huishouden als huurverhoging-Elektrische besparing

- 10/12 panelen - ligging zuid/west- obstakels (bijvoorbeeld bomen)

-Besparing gasverbruik - verschil in woningtype (6 stuks)- aanpassing vanwege al aanwezige energiebesparende maatregelen

(spouwisolatie etc.)

Ervaringen PV-systemen- Geïntegreerd systeem: esthetisch en fraai

- Dakdekkersproduct (montage op panlatten)

- Snelle montage

- Upgrading van dak en totale woning

- Goede logistiek aannemer <-> installateur

- Positieve reacties bewoners, veel enthousiasme

- Toepassing van all-black toont fraai

Positief- 1 november 2011: start inzameling akkoordverklaringen

- Eind december 2011: 70% akkoord op totaalplan, verplichte deelname en

verplichte huurverhoging

Materiaalkeuzes- Dakplaten: Unidek Kolibrie Rc 5,0 W/Km2

- Dakpannen: Wienerberger Maduro Narvik (antraciet en rood)

- PV-panelen: Ubbink all-black zonnepaneel 245 Wp

- Omvormer: SMA Sunny Boy 2100 TL (bij 10 panelen)

- Gevelisolatie: HR-thermoparels

- Beglazing: HR++-glas

- Betimmering: Cape Cod

- Isolatie achterbetimmering: Kingspan Kooltherm K12 70mm

Bereikt resultaat- Enthousiaste bewoners met een comfortabel, zuinige

en hernieuwde woning

- Zonder toepassing van panelen: woningen met label B

- Met toepassing van panelen: woningen met label A

Betrokken partijen- Bouwfysica: Bureau Nieman Zwolle

- Ventilatieberekening: Ventivisie Dalfsen

- Toetsing Flora- en Fauna: IPC de Groene Ruimte

- Toetsing en begeleiding namens huurders: De Woonbond

- Bouwadvies: BAS Bureau voor architectuur en bouwadvies

- Aannemer: Bimo Bouw Apeldoorn

- Installateur: Kramer installatietechniek Epe

- Dakwerk: Van der Linde Ommen

- Levering PV-panelen en omvormers: Ubbink

- Sloopwerk: Kwakkel sloopwerken

- Schilderwerk: Taken schilderwerken Apeldoorn