Gevangene van het systeem of gevangene van ons eigen denken 12 december 2010

Gevangene van het systeem,of

Gevangene van ons eigen denken?

Piet De PauwMaart 2009

Directe beslissingsmacht door diegenen die het gelag betalen,

het meest effectieve beheersmiddel voor overheidsuitgaven?

Piet De PauwMaart 2009

Een verklaring vanuit systeemtheorieen.

Feiten

Twee case studies

• Zwitserland

• USA

Case Zwitserland

(*) Bron:L.P. Feld / J.G. Matsusaka (2003), “Budget Referendums and Government Spending: Evidence from Swiss Cantons“,Journal of Public Economics 87, p. 2703-2724

Motivaties

1. Algemene indruk dat vertegenwoordigers meer geld uitgeven dan de meerderheid van de burgers (meer specifiek de mediaan burger) zouden willen.

2. Kunnen financiele referenda wel het verschil maken, ook al bestaan er middelen om deze te ontwijken (bv het opsplitsen van grote projecten in een aantal kleinere, zodat deze beneden de drempel voor financiele referenda vallen)?

Financiele referenda in ZwitserlandSituatie 1996

Details Financiele Referenda

Belang Budgetten Cantons tov Federale Budget

• Total spending in the 26 cantons exceeds spending by the federal government or local governments.

• Canton spending is concentrated on education (about a quarter of all expenditure), health, social security, and roads.

• All cantons have a parliamentary legislature elected in a proportional representation system, except for five cantons that used a “town-meeting” form of government (the entire cantonal electorate meets to set the budget) for at least part of the sample period.

Resultaten Correlatiestudie Feld en Matsusaka

Resultaten besparingen bij Financiele Referenda

Besparing op Uitgaven Overheid door Financiele Referenda

-25,0%

-20,0%

-15,0%

-10,0%

-5,0%

0,0%

0 5 10 15 20

Drempel Financieel Referendum (M CHF)

Be

sp

ari

ng

(%

)

Alleen kantons metverplichte referenda

Alle kantons

Alle = 26 Zwitserse kantonsKantons met verplichte referensa: 17 van de Zwitserse kantons

Besluit

• Het invoeren van verplichte financiele referenda voor uitgaven boven 0.5M CHF (ongeveer 0.34 M EUR) leidt tot 20% besparing op de totale overheiduitgaven.

• Hoe hoger de drempel voor een financieel referendum, hoe kleiner het besparingseffect. Financiele drempels van 10 M CHF reduceren het besparingseffect tot 14%.

• Het ophalen van handtekeningen voor het afsmeken van een referendum bij de heersende bestuurders, verlaagt het besparings effect. Het ophalen van handtekeningen (ook al is de handtekeningdrempel slechts 0.7% tot 2% van de kiezers) is een blijkbaar een significante drempel.

Model Feld en Matsusaka

Nut versus kost investering in verschillende

implementaties financiele referenda. • (xo, U0) Situatie voor investering

• (x1,U1) Investering bij Directe Democratie variant 1 = Verplicht financieel referendum (geen handtekening drempel, verwaarloosbare financiele drempel)

• (x2, U2) Investering bij Directe Democratie variant 2 = Verplicht financieel referendum (geen handtekening drempel, belangrijke financiele drempel)

• (x3, U3) Investering bij Directe Democratie variant 3 = Financieel referendum kan enkel worden gehouden zodra een belangrijke

handtekening drempel overschreden wordt.

• (x4, U4) Investering bij “Representatieve Democratie” = Particratie (geen financieel referendum toegelaten).

Effect Financiele Referenda op uitgaven overheid

xKost investering

Nut U

U1

x1

U2

U3

x0 x2 x3

(x1,U1) Directe Democratie variant 1 Verplicht financieel referendum (geen handtekening drempel en verwaarloosbare financiele drempel)

(x2,U2) Directe Democratie variant 2 Verplicht financieel referendum (geen handtekening drempel belangrijke financiele drempel)

(x3,U3) Directe Democratie variant 3 Financieel referendum kan enkel worden gehouden zodra de handtekening drempel overschreden wordt.

Effect Financiele Referenda op uitgaven overheid

xKost investering

Nut U

U1

x1

U2

U3

x0 x2 x3

Besparing 20% (geen drempel financieel referendum)

Besparing tussen de 14% (hoge drempel financieel referendum) en 20% (geen drempel)




Efficientie overheid in landen zonder directe democratie

Invoeren directe democratie in landen waar no geen directe democratie is ingevoerd maakt vermoedelijk nog grotere

besparingen mogelijk

xKost investering

Nut U

U1

x1

U2

U3

U4

x0 x2 x3 x4

(x4,U4) “Representatieve” Democratie 4 = particratie(geen financieel referendum toegelaten)

Besparing 20% (geen drempel financieel referendum)

Besparing tussen de 14% (hoge drempel financieel referendum) en 20% (geen drempel)

Belgie

x4 – x3 = kost voor het verzamelen van handtekeningen




BesluitFinanciele Referenda

- nochtans verboden door de politici in Belgie-

zijn een zeer efficient beheersmiddel voor overheidsuitgaven.

Case USA

(*) Bron:John Matsusaka: For the Many or the Few, University of Chicago Press, 2004

Situatie in USA

Referenda in steden

Verdeling overheidsuitgave”n:Federaal, Staat, en Lokaal

Resultaten Correlatiestudie Feld en Matsusaka

Methode:

Regressie analyse van de staatsuitgaven 22 van de staten in USA waar financiele referenda zijn toegelaten.

Samenvatting resultaten

Resutaat Financiele Referenda in USA

De correlatiestudie van Matsusaka leert volgende zaken:

Financiele Referenda:• Reduceren de totale uitgaven van de staat (zowel

inkomsten als uitgaven)• Reduceren de uitgaven van de staat meer dan de

inkomsten zodat de netto schuldgraad van de staat daalt.

• De uitgaven van de staat schuiven naar het lokale niveau

• Verschuiven van belastingen voor iedereen naar een kost alleen voor diegenen die van de dienst gebruik maken.

Effect van de handtekening drempels op de efficientie van overheidsuitgaven in USA

Bron: John Matsusaka: For the Many or the Few, University of Chicago Press, 2004

Effect van de handtekening drempels op de efficientie van overheidsuitgaven in USA

Bron: John Matsusaka: For the Many or the Few, University of Chicago Press, 2004

• De uitgaven van de deelstaat overheid per hoofd zijn in USA gemiddeld 3891 USD per persoon en per jaar.

• Bij een handtekening drempel van 2% is er een besparing op de overheidsuitgaven van gemiddeld 260 USD per persoon per jaar, d.i. ongeveer 6.7% van de uitgaven

• In principe kunnen we extrapoleren naar een handtekeningdrempel van 0%: hierbij kunnen we dan een besparing van 300 USD per persoon per jaar, of een besparing van 7.7%.

Financiele Referenda en het effect van de handtekening drempel

Hoe groter de handtekening drempel, hoe minder referenda er worden gehouden, en hoe kleiner de impact van referenda.

Bij een handtekeningdrempel van rond de 12% is er geen impact meer van referenda d.w.z. bestuurders kunnen hun zin doordrijven.

Vergelijking besparing door financiele referenda Zwitserland versus USA


• Zwitserland: 20% besparing door invoering verplichte financiele referenda met lage financiele drempel.

• USA: 6.7% besparing op de overheidsuitgaven door invoering financiele referenda met handtekening drempel van 2%


Een belangrijk verschil is de grootte van de bevolking in de gebieden:

• de staten in USA hebben een groot aantal inwoners: Californie heeft 36,5 miljoen inwoners

• de kantons in Zwitserland hebben een beduidend lager aantal inwoners:– het kanton Jura heeft 70 000 inwoners– het kanton Zug heeft 106 000 inwoners– het kanton Zurich is het grootste en heeft 1.2 miljoen inwoners


• Voor eenzelfde % handtekeningen, wordt de absolute handtekeningdrempel om een referendum te organizeren wordt groter naarmate het aantal inwoners van het gebied groter is.

• Dit betekent dat de absolute hoeveelheid handtekeningen die dienen verzameld te worden ook een bijkomende drempel is.


• Politici streven naar grotere entiteiten.

• Grotere entiteiten zijn een hinderpaal voor directe democratie, omwille van de het grotere absolute aantal handtekeningen dat dient te worden verzameld.

• Het zijn in de meeste gevallen politici die schaalvergroting doordrukken op fiscaal gebied tegen de wil van de bevolking.

Politici streven naar grotere enthiteiten tegen de wil van de bevolking

Voorbeeld 1: Fusies van gemeenten.

Bij de fusies van de gemeenten rond 1970 stemden bij volksraadplegingen bv in Sint-Gillis Dendermonde tegen de fusies.

Deze werden toch doorgevoerd door politici.

Politici streven naar grotere enthiteiten tegen de wil van de bevolking

Voorbeeld 2: Europese grondwet.

In de meeste landen waarin een volksraadpleging werd gehouden over de Europese grondwet stemde de bevolking tegen.

Politici drukken dit nochtans door, ondanks het feit dat tegen de wil is van de meerderheid van de bevolking.

Resultaat correlatie studies:Referendums correlate with less centralization of fiscal

activities

• Deze conclusies liggen in dezelfde lijn als de studie van Feld, Schaltegger en Snellenbach (*):

“Several authors have argued that a centralization of fiscal powers in a federation is less likely to occur if citizens have to approve a change in the assignments of responsibilities by a popular referendum.

This outcome may be due to the fact that logrolling is more difficult under direct than under representative democracy.

It may also be caused by citizens’ fear that a centralization of fiscal authority facilitates the extraction of rents by the government or the legislature.

… we test the hypothesis that centralization is less likely under referendum decision-making in the unique institutional setting of Switzerland.

Using a panel of Swiss cantons from 1980 to 1998, the empirical analysis provides evidence that referendums induce less centralization of fiscal activities.”

(*) Feld Schaltegger Schnellenbach, On government centralization and fiscal referendums, European Economic Review, May 2008, p.611


• Door het invoeren van verplichte financiele referenda met lage financiele drempel wordt een besparing geralizeerd op de overheidsuitgaven van 20% in Zwitserland.

• De besparing wordt verminderd door:– het invoeren van handtekening drempels – het vergroten van de entiteiten

• De relatief veel grotere entiteiten en de daardoor relatief hoge absolute handtekening drempels zijn een mogelijke verklaring waarom de besparingen door financiele referenda in USA veel lager zijn dan in Zwitserland.

Directe Democratie geeft 5 procent hoger BNP

L.P. FELD und M.R. SAVIOZ (1997) untersuchen schliesslich den Zusammenhang zwischen direkter Demokratie und der Wirtschaftsleistung der Schweizer Kantone, gemessen an ihrem Bruttoinlandsprodukt. Für den Zeitraum von 1984 bis 1993 kommen sie zu dem Ergebnis, dass die Kantone mit direkter Demokratie in Finanzfragen – ceteris paribus – ein um etwa 5 Prozent höheres Bruttoinlandsprodukt pro Kopf erwirtschafteten als die übrigen Kantone. In dieser Arbeit wird auch untersucht, ob die Kausalität möglicherweise in die umgekehrte Richtung geht: dass sich die reicheren Kantone mehr direkte Demokratie leisten können. Die empirische Evidenz spricht jedoch dagegen. Zudem wird der Einfluss der direkten Demokratie kaum geschmälert, wenn weitere Einflussfaktoren berücksichtigt werden.

L.P. FELD und M.R. SAVIOZ (1997), Direct Democracy Matters for Economic Performance: An Empirical Investigation, Kyklos 50, S. 507 – 538.

Diese Ergebnisse für die Schweizer Kantone werden auch in einer neueren Studie von M. FREITAG und A. VATTER (2000) für den Zeitraum von 1983 bis 1997 bestätigt.

M. FREITAG und A. VATTER (2000), Direkte Demokratie, Konkordanz und Wirtschaftsleistung: Ein Vergleich der Schweizer Kantone, Schweizerische Zeitschrift für Volkswirtschaft und Statistik 136, S. 579 – 606.

Besluit

Financiele Referenda:• Reduceren de totale uitgaven van de staat

(zowel inkomsten als uitgaven)• Reduceren de uitgaven van de staat meer dan

de inkomsten zodat de netto schuldgraad van de staat daalt.

• De uitgaven van de staat schuiven naar het lokale niveau

• Verschuiven van belastingen voor iedereen naar een kost alleen voor diegenen die van de dienst gebruik maken.

Waarom is een directe democratie efficienter daneen zgn. “representatieve

democratie”?

Verklaring wordt gegeven door de systeem theorie

Feedback

• Via terugkoppeling (feedback) wordt de bekomen uitkomst vergeleken met de gewenste uitkomst.

• De wijze waarop de terugkoppling gebeurt bepaalt de uitgang van het systeem.

• Er dient voldoende en snelle terugkoppeling te zijn, zoniet wordt de gewenste uitgang niet bereikt.

Dienstverlenende Organizatie

Ingang= Gewenste dienst

Uitgang = Effectief geleverde dienst

Dienstverlenende Organisatie

Ideale Dienstverlening:Dienstverlenende Organizatie levert precies wat de klanten vragen

D.w.z. Ingang = vraag naar dienst

Uitgang: geleverde dienst = gevraagde dienst

Ingang= Gewenste dienst

Uitgang = Effectief geleverde dienst

Dienstverlenende Organisatie

Levert elk dienstverlenend systeem automatisch de

gevraagde output?

Regeltheorie

• Om na te gaan of de uitgang correspondeert met wat aan de ingang wordt gevraagd dient de uitgang teruggekoppeld te worden naar de ingang en ermee vergeleken te worden (= feedback).

• Wanneer deze terugkoppeling vertraagd is of slechts gedeeltelijk is, volgt de uitgang niet wat de ingang vraagt.

• De actuele uitgang is bijgevolg afhankelijk van de hoeveelheid en de snelheid van de terugkoppeling (feedback) in het systeem

Drie systemen:

• Open loop systemen

• Gesloten loop systemen

• Gesloten loop systemen met weinig feedback

Open loop Systeem

• Open loop = geen feedback. • Uitgang Uitgang gaat uiteindelijk naar een

extreme toestand: maximale of minimale uitgang = verzadiging

• Wanneer de uitgang in verzadiging is, is de uitgang weinig of niet gevoelig aan variaties aan de ingang.

Ingang Uitgang

Gesloten loop Systeem

• Gesloten loop = 100% feedback.

• Uitgang doet precies wat ingang vraagt

Ingang Uitgang

Regelsystemen voor samenleving en organizaties

Regel systeem Mate van Feedback

Electronica Organizaties en

Maatschappij

Open loop

Geen feedback

Geen Flip-Flop

Schmidt trigger

Dictatuur, Theocratie, Monarchie

Representatieve democratie

Gesloten Loop

Volledige feedback

Volledig Buffer Directe Democratie

“When placed in the same system, people however different, produce the same results.”

Peter Senge – The fifth Discipline-Chapter 3: “Prisoners of the System or Prisoners of our own Thinking?”

We kunnen dit model nog verbreden (*):

De wijze waarop een systeem is opgezet,

bepaalt het gedrag van het systeem, maar –omdat mensen gaandeweg een

onderdeel worden van het systeem-, ook het gedrag van de mensen in dit

systeem.

(*) Peter Senge – The fifth Discipline-Chapter 3: “Prisoners of the System or Prisoners of our own Thinking?”

Gedrag van mensen ingebed in een bepaalde structuur

Mensen die in een bepaalde structuur (positie in organizatie of maatschappij) zitten voelen zich gedwongen van te handelen op een bepaalde manier.

Mensen in organizaties worden een deel van het systeem, dat op een bepaalde mechanische manier gaat reageren op wat er gebeurt.

Hoe mensen reageren in reele situaties, kan worden onderzocht

via experimenten.

• Het “Stanford Gevangenis Experiment”

=> Situaties in gevangenissen

• Het “MIT Bier Spel”

=> Cycli in toeleveringsketens in de economie (supply chains).

Het Stanford Gevangenis Experiment

• Opgezet door Philip Zimbardo aan de Universiteit van Stanford in 1973.

• Studenten werden op willekeurige wijze ingedeeld in “gevangenen” en “bewakers”.

• Het begon als een milde weerstand van de gevangen en een zekere mate van assertiviteit van de bewakers.

• Na zes dagen was dit geescaleerd tot een ware geestelijke en lichamelijke mishandeling van de gevangenen, en werd de situatie op een zodanige wijze als “out of control” beschouwd, dat besloten werd het experiment te stoppen.

Het MIT Bier Spel

Het “MIT Bier Spel” werd ontwikkeld in 1960 aan het Massachusetts Institute of Technology Sloan School of Management, en sinds regelmatig gespeeld met steeds dezelfde uitkomst.

Het simuleert een toeleveringsketen (supply chain), met de hierin gebruikelijke order en leveringstijden.

Elke speler- kleinhandelaar, groothandelaar en fabrikant (brouwer)- maakt 1 beslissing per week: de hoeveelheid bier die er besteld wordt.

Het MIT Bier SpelBij fluctuaties in de vraag is de kleinhandelaar de eerste om de orders

te verhogen. Wegens vertragingen in het systeem (levertijden en beperkte

productiecapaciteit) komt de gevraagde hoeveelheid niet op het verwachte tijdstip aan, waardoor er een leveringsachterstand optreedt.

Als reactie op de leveringsachterstand bij de fabrikant, gaan zowel de detailhandelaar als de groothandel hun orders op dramatische wijze laten stijgen. De fluctuaties van de vraag worden hierbij versterkt in de toeleveringsketen – eerst bij de groothandelaar en daarna bij de fanrikant.

Het resultaat is een karakteristiek patroon van verhoging van bestellingen en annulatie van bestellingen, dat versterkt wordt naarmate men hioger in de toeleveringsketen komt.

m.a.w. hoe dichter bij de fabrikant, hoe hoger de pieken in bestellingen en hoe dramatischer de annulaties.

Het MIT Bier Spel

Deze karakteristieke cycli van dramatisch hoge volume orders bij de fabrikant, gevolgd door een dramatische ineenstorting van de orders bij diezelfde fabrikant, gebeuren ondanks een relatief stabiele vraag van de klanten.

Het MIT Bier Spel

De perceptie van de spelers is heel verschillend:

- Zij denken dat de vraag van de klanten op dramatische wijze fluctueert.

- Zij geven de anderen in de toeleveringsketen de schuld van het versterken van de fluctuaties.

Het MIT Bier Spel Conclusies

Het verloop van het spel, wanneer dit gespeeld wordt met andere spelers, is telkens hetzelfde.

We kunnen dus niets anders concluderen dan dat waneer mensen in het dezelfde structuur worden geplaatst, telkens dezelfde resultaten worden bekomen, onafhankelijk van welke mensen in deze structuur plaatst.

Mensen in een structuur reageren als het ware op mechanische wijze, die bepaald wordt door deze structuur.

Uitbreiding

• Het Stanford Gevangenis Experiment => kan meer in het algemeen ook worden gezien

als een model voor het gedwongen leren in klassen en in scholen, en het telkens hiermee gepaard gaande systematische pestgedrag (gepesten en pestkoppen).

• Het MIT Bier Spel => kan meer in het algemeen ook worden gezien

als een model en verklaring voor de cycli in de economie.

Uitbreiding naar wat zich afspeelt wanneer mensen worden geplaatst

in de structuur “Representatieve Democratie”

Effecten:• Meer en meer macht gaat naar de bestuurders.• Belangrijke discrepantie met wat de bevolking wil.• Toenemende groei van het overheidsbeslag op het BNP.• Toenemende verdrukking van vrijheid, toenemende

verdrukking van vrij spreekrecht, eigendomsrechten, vrijheid in het afsluiten van contracten.

= De weg naar de slavernij zoals beschreven door Friedrich Hayek.

De weg naar de slavernijHet boek

The Road to Serfdom (De weg naar slavernij) is een boek geschreven door Friedrich Hayek, winnaar van de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie (bekend als Nobelprijs voor de Economie) in 1974. Het is oorspronkelijk gepubliceerd door Routledge Press in maart 1944 en vervolgens door de Universiteit van Chicago in september 1944. In april 1945 verscheen in Reader's Digest een enigszins verkorte versie van het boek waardoor het meer dan 600.000 lezers bereikte. Het boek is vertaald in ongeveer 20 talen en is opgedragen aan aan "De socialisten van alle partijen". The Road to Serfdom is een van de meest invloedrijke en populaire uitingen van klassiek liberalisme en libertarisme.

De weg naar de slavernijCentrale thesis en argumenten

• Hayeks centrale stelling is dat alle vormen van collectivisme logisch en onvermijdelijk leiden tot tirannie. Hij gebruikt de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland als voorbeelden van landen die "de weg tot slavernij" hadden afgelegd en tirannie hadden bereikt. Hayek betoogde dat in een centraal geplande economie, de verdeling en de toewijzing van alle middelen en goederen verricht zou moeten worden door een kleine groep, die niet in staat zou zijn om rekening te houden met alle relevante informatie. Onenigheid over de praktische uitvoering van een economisch plan gecombineerd met de ontoereikendheid van het centrale beheer van middelen zou dwang altijd noodzakelijk maken om iets te bereiken. Hayek betoogde verder dat het mislukken van centrale planning door het publiek wordt opgevat als een gebrek aan staatsmacht om een verder goed idee uit te voeren. Deze perceptie zou ertoe leiden dat het publiek voor meer macht voor de staat zou stemmen en zo zou helpen bij de opkomst van een "sterke man" die in staat geacht wordt "de klus te klaren". Na deze ontwikkelingen zou een land onontkoombaar terechtkomen in totalitarisme. Volgens Hayek wordt "de weg naar slavernij" onvermijdelijk ingezet met centrale planning en de ontmanteling van de vrije markt, eindigend in de totale vernietiging van individuele economische en persoonlijke vrijheid.

• Hayek stelde dat landen als de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland de "weg naar slavernij" al hadden afgelegd, en dat verschillende democratische landen dezelfde weg aan het afleggen waren. "Het principe dat het doel de middelen heiligt wordt in de individualistische ethiek beschouwd als de ontkenning van alle moraal. In collectivistische ethiek wordt het noodzakelijkerwijs de belangrijkste regel."

Ook het spel “Cordon Sanitaire” zoals is een product van de structuur “Representatieve Democratie”

Politici tijdens het democratie spel ”Cordon Sanitaire” in een Brussels halfrond.

Besluit:“When placed in the same system,

people however different, produce the same results.”

Peter Senge – The fifth Discipline-Chapter 3: “Prisoners of the System or Prisoners of our own Thinking?”

Hoe ontstaan tirannieen(Particratieen, oligarchieen,…)?

De ijzeren wet van Robert Michels (1876 – 1936)

De Ijzeren wet van de Oligarchie

In de 'ijzeren wet van de oligarchie‘ (*) toont Robert Michels aan dat ondanks formele democratische regels elke representatief system evolueert naar een oligarchie m.a.w. na verloop van tijd is er in de praktijk maar weinig sprake meer van een echtdemocratisch functioneren.

(*) Robert Michels, Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie : Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Guppenlebens, Klinkhardt, Leipzig, 1911, 401 blz. en R. Michels & J. A. A. Van Doorn, Democratie en organisatie. Een klassieke theorie, Universitaire Pers, Rotterdam, 1969, 196 blz.

IJzeren wet van de oligarchie

• IJzeren wet van de oligarchie, sociologische wet, geformuleerd door de Duits-Italiaanse socioloog Robert Michels. De wet stelt dat alle organisatievormen, onafhankelijk van het democratische of autocratische gehalte in het begin, onvermijdelijk oligarchisch worden.

• De oorzaak is de trend bij de leiders om zich te organiseren en de eigen belangen te behartigen, de dankbaarheid van de geleide groep en de passiviteit van de massa.

• Michels, die aanvankelijk met socialisme en anarcho-syndicalisme sympatiseerde, kwam door zijn ervaringen uit de praktijk tot de conclusie dat elke groep heersers de neiging heeft tot een oligarchie te evolueren. Democratisch gekozen machthebbers zullen door de dwang der omstandigheden hoofdzakelijk verkeren in een klein kringetje van mede-regeerders en het contact met de massa verliezen. Door het bestuderen van politieke partijen kwam Michels er achter dat het probleem in de natuur van organisaties zit. In een moderne democratie ontstaan organisaties als politieke partij die, naarmate ze complexer worden, paradoxaal genoeg minder democratisch worden. De IJzeren wet van de oligarchie luidt: "Wie organisatie zegt, zegt oligarchie". Elke grote organisatie wordt geconfronteerd met problemen rondom coördinatie die alleen kunnen worden opgelost met bureaucratie. Om een bureaucratie efficiënt te maken is een hiërarchie nodig - dagelijkse besluiten kunnen niet door grote groepen mensen worden genomen. Dat leidt ertoe dat de macht in de organisatie in handen komt van een kleine groep. Deze kleine groep machthebbers zal vervolgens alles in het werk stellen om hun macht in stand te houden en groter te maken.

• Omgekeerd heeft ook de meest autocratische heerser adviseurs en zetbazen ter plaatse nodig, waaraan hij onherroepelijk een groot deel van zijn feitelijke macht delegeert. Het uiteindelijke resultaat is dat - met het verstrijken van de tijd - iedere regeringsvorm zich in oligarchische richting ontwikkelt.

• Veel gematigde conservatieven zijn geneigd de IJzeren wet van de oligarchie als de Eerste Hoofdwet van de Politicologie te beschouwen.

Example: The Green Party

During the 1970s and early 1980s, the Green Party of Germany made a conscious effort to try and break the Iron Law. Anyone could be or could remove a party official. There were no permanent offices or officers. Even the smallest, most routine decisions could be put up for discussion and to a vote. When the party was small, these anti-oligarchic measures enjoyed some success. But as the organization grew larger and the party became more successful, the need to effectively compete in elections, raise funds, run large rallies and demonstrations and work with other political parties once elected, led the Greens to adapt more conventional structures and practices.

Gevolgen 1

De Structuur “Representatieve Democratie” in overeenstemming met

de ijzeren wet van Robert Michelsen met de theorie van Peter Senge,

zal steeds evolueren naar een oligarichie, de moderne vorm van dictatuur

en dit onafhankelijk van de mensen die erin meespelen

Gevolgen 2

De enige manier om de huidige oligarchie te vermijden is bijgevolg door de structuur te

wijzigen.

De Structuur “Directe Democratie” biedt meer garanties voor het behoudt van

vrijheid, vrij spreekrecht, recht op vrije overeenkomsten, en eigendomsrecht

dan het systeem huidife syteem van “Representatieve Democratie”

Gevolgen 3Het Zwitserse systeem is een mengvorm

van directe democratie (met constitutionele referenda) en representatieve democratie.

Daardoor ontsnapt ook dit systeem niet aan de ijzeren wet van Robert Michels, en het gevaar is imminent dat ook Zwitserland nu evolueert in de richting van oligarchie (*).

(*) Hansjörg Seiler op de conferentie rond “Direct democracy in and around Europe” (04-10-2008). Volgens Seiler is de hoogste autoriteit in Zwitserland dus de geheimzinnige instantie, die het “...zwingende Völkerrecht” uitvaardigt. Daaronder volgt dan, als ondergeschikte autoriteit, het volk. Zwitserland is dus in letterlijke zin geen democratie, vermits het volk in Zwitserland niet de hoogste wetgevende instantie blijkt te zijn.

Waarom blijven tirannieen (Particratien, Oligarchieen,…)

bestaan?Etienne de la Boétie, 1548

en commentaar Jos Verhulst, 2006

Drie soorten dictators

Er zijn drie soorten dictators:– De eerste soort is gekozen door het volk– de tweede soort kwam met geweld aan de

macht– de derde erfde die titel over

Maar wat Etienne de la Boétie zegt, geldt voor alle types. Ook de verkozen tiran wordt omringd door een hiërarchische sociale piramide.

De drie Mechanismen die een dictatuur of oligarchie in stand houden

(*)

1) Opvoeding

2) Premies, subsidies, prijzen, titels, aandacht,…

3) Maatschappij:Een hierarchisch gestructureerd kartel ten dienste van de oligarchie.

(*) Etienne de la Boétie, 1548

Eerste Mechanisme: Opvoeding

• Een eerste mechanisme functioneert op positieve wijze. Mensen die leven in een tiranniek regime, gaan al gauw geloven dat dit regime onmisbaar en onvermijdelijk is. Voer een verplichte jaarlijkse autocontrole in, en na een aantal jaren gaan vele mensen geloven dat zonder zo’n verplichte controle het verkeer tot een ravage vervalt. Voer een censuurwet in betreffende de holocaust, en na enkele jaren geloven de burgers dat zonder zo’n wet een debat over de jodenvervolging onmogelijk is. Leg schoolplicht op, en na enkele decennia gelooft bijna iedereen, dat schoolplicht onmisbaar is. Voer een parlementair regime in, waarbij de wetten verplicht gemaakt worden door partijverkozenen, herhaal voortdurend dat dit systeem ‘een democratie’ is, en na een tijd wordt dit op grote schaal geaccepteerd.

• Het mechanisme dat hier speelt is de gewenning: ‘De eerste reden waarom mensen graag dienstbaar zijn, is omdat ze als onderworpene worden geboren en opgevoed.’

Tweede Mechanisme: Premies, subsidies, prijzen, titels, aandacht,…

• Een tweede mechanisme functioneert aanvullend op negatieve wijze, via verstrooiing. De burgers krijgen ersatz geestelijk voedsel aangeboden van de tiran, om hun geest bezig te houden en te vullen op een wijze, die voor de tiran ongevaarlijk is.

• Het is het principe van het brood en de spelen, die ‘waren in de oudheid lokaas voor dienstbaarheid, de prijs voor de verloren vrijheid en het gereedschap van een tiran.’

• De tiran deelt douceurtjes uit, die hem geliefd en populair maken, en er voor zorgen dat een groot deel van het publiek zich met hem en niet met zijn critici gaat identificeren.

Derde Mechanisme: Maatschappij-Een hierarchisch gestructureerd kartel ten dienste

van de oligarchie.• Deze derde machtstechniek bestaat uit de creatie, rondom de tiran, van een piramide

van medeplichtigen die in afnemende mate objectief belang hebben bij de handhaving van de tirannie.

• De la Boétie schetst dit als volgt: ‘Het zijn altijd vier of vijf mensen die een dictator aan de macht houden, vier of vijf mensen die een heel land onderdrukken. Vijf of zes mensen naar wie een dictator luistert. Die mensen zijn uit zichzelf naar die dictator toe gegaan of zijn door hem gevraagd om medeplichtig te zijn bij zijn wreedheden, pooier te spelen ter bevrediging van zijn wellust, en mee te profiteren van zijn roverijen. […] die zes hebben elk zeshonderd mensen onder hun leiding […] die hen corrumperen zoals zij de tiran hebben gecorrumpeerd. Die zeshonderd hebben er dan nog eens zesduizend onder zich die ze een of andere hoge functie geven. […] En talloze anderen volgen. Wie wil proberen dat netwerk te ontrafelen, zal merken dat niet zesduizend, maar honderdduizenden en uiteindelijk miljoenen mensen op die manier iets te maken hebben met de dictator. […] Kortom, door alle profijt en gunsten die men ontvangt van de tiran, blijkt altijd dat er bijna evenveel mensen zijn voor wie de dictatuur een voordeel is dan dat er mensen zijn die liever vrij zouden zijn.’

• De bestendigheid van de tirannie berust dus op de creatie van een sociale laag van mensen, die op één of andere manier belang hebben (of menen te hebben) bij de bestendiging van de tirannie. Uiteindelijk is het bestaan van de individuele tiran niet meer belangrijk. Er ontstaat een hiërarchisch gestructureerd kartel van mensen, die voordeel putten uit de bestendiging van de bestaande toestand, en die in wezen leven op kosten van diegenen die ze ideologisch onder controle houden. Hiermee is ook de essentie van de moderne staat gekenschetst.

De Hedendaagse Particratie Een verfijning van dictatuur

• De hedendaagse particratische tirannie wordt gekenmerkt door bepaalde elementen die door La Boétie niet worden vermeld, maar die als verdere ontwikkelingen en verfijningen van het tirannieke principe moeten worden beschouwd.

• Vooreerst is de centrale individuele tiran zo goed als verdwenen; de moderne tirannie heeft veeleer een kartelkarakter. Weliswaar speelt de ‘…succession de race’ nog steeds een rol (zie bv. de zonen, dochters en secretaresses van…, die onze parlementen en regeringen bevolken), maar in wezen is het systeem een soort kartel, dat in een merkwaardige symbiose leeft met de samenleving: voortdurend worden individuen, die bereid zijn om het spel mee te spelen en hiertoe de nodige talenten bezitten, uit de samenleving gerecruteerd. Daardoor krijgt de tirannie voortdurend nieuw bloed en talent aangevoerd, wat voor haar voortbestaan essentieel is. Een modern particratisch systeem functioneert, precies doordat voortdurend nieuw bloed kan aangezogen worden, wezenlijk efficiënter dan een monarchisch systeem met rigide en erfelijke klassenscheiding.

Vergelijking met een parasiterende zwam

“En zoals een zwam haar bleke draden slaat in het weefsel van een geparasiteerde plant, jaagt dit uit leugens en memes samengestelde organisme zijn wortels diep in het weefsel van de menselijke samenleving, om daaruit diegenen aan te trekken die de macht kunnen belichamen, en haar door hun machtsdeelname kunnen bestendigen en versterken.”

Jos Verhulst

De Knielbereide burgers krijgen

kruimels

“Knielbereide burgers stemmen immers voor diegene waarvan ze hopen, dat die veel kruimels zal laten vallen voor de knielers.

En de kruimels vallen inderdaad. En de burgers knielen. De machthebber produceert geen brood, doch steelt en consumeert het, en laat daarbij ostentatief de kruimels vallen, alsof hij die zelf heeft voortgebracht. En rond hem knielen diegenen, die eigenlijk het brood hebben gebakken. De machthebbende kaste rooft via belastingen de helft van de voortgebrachte welvaart, om dan onder de vorm van subsidies, steun, zekerheden en overheidsfilantropie de kruimels rond te strooien. “

Jos Verhulst

De Kruimels zijn voor uJos Verhulst

• Diegenen die eerst de welvaart voortbrachten, worden geconfisceerd door de staat, die dan een stuk teruggeeft aan al wie bereid is om te knielen, d.w.z. de staatsvoorwaarden te aanvaarden.

• Wenst u onderwijs voor uw kinderen? De staat heeft het geld reeds ingepikt dat u hiervoor had verdiend, maar u kan iets terugkrijgen, indien u uw kind laat opvoeden in de scholen gecontroleerd en geïnspecteerd door de machthebbers.

• Wenst u een culturele vereniging op te richten? Jammer doch helaas, de heersende kaste heeft via de fiscus reeds op uw fondsen de hand gelegd. Doch u kunt een stukje terugkrijgen indien u bereid bent te voldoen aan de eisen van de minister van cultuur (en van zijn commissies).

• U wenst een efficiënte verzekering tegen ziekte en ongeval? Spijtig, uw centen zijn reeds afgeroomd, en zij die voor u denken hebben reeds besloten hoe en waar u zich dient te verzekeren, en met welke eindeloze rij achtergestelden, gediscrimineerden en andere kansarmen u bij deze gelegenheid ‘solidair’ moet zijn. Kniel, en raap op wat u nog rest, na aftrek van de beheerskosten natuurlijk, maar dat spreekt.

De macht, die zichzelf ‘democratie’ heeft genoemd.

Jos Verhulst• Kniel, en raap op wat u nog rest, na

aftrek van de beheerskosten natuurlijk, maar dat spreekt.

• En geloof dat die kruimels het bewijs zijn, dat ook u voordeel hebt bij dit systeem, dat ook u netto baathebber bent van de macht.

• Leer en geloof, dat u hulpeloos bent zonder de macht.

• Zo kan de macht blijven bestaan. De macht, die zichzelf ‘democratie’ heeft genoemd.

Wie partijmilitant wordt kiest voor leugenachtigheid.

Jos Verhulst Knielen voor de politieke macht is de leugen aanvaarden. Macht en

leugen zijn twee handen op één buik. Partijpolitiek is georganiseerde leugen met machtsbestendiging als doel. Zich op een partijlijn stellen, partijmilitant worden, betekent per definitie

de onderwerping van het eigen oordeelsvermogen en inzicht aan de partijlijn of het partijprogramma.

Zonder die onderwerping is een partij geen partij. Een politieke partij is per definitie het product van maatschappelijke

klontervorming rond een gecollectiviseerd standpunt, waaraan het individuele partijlid geacht wordt zich te onderwerpen.

Zonder die inhoudelijke partijdiscipline is een politieke partij ondenkbaar. Met andere woorden: zonder leugen, zonder de bereidheid tot liegen,

kan geen politieke partij ontstaan. Wie partijmilitant wordt kiest precies daardoor voor de leugenachtigheid. (*) Simone Weil ‘Note sur la suppression générale des partis politiques’,

Flammarion, Paris 2006

Hoe terug vrij worden?

• Hier situeert zich het begin van de opstand, van het innerlijke opstaan: in het besef dat politieke partijen als machtsapparaten per definitie instrumenten zijn van leugen en machtsmisbruik.

• De opstand is de individuele keuze voor het primaat van de waarheid, en de afwijzing van de dienst aan de politieke leugen, bijvoorbeeld omtrent de aard en de herkomst van de kruimels waarvoor men heeft geknield.

• Met de woorden van La Boétie: ‘Beslis dus gewoon om niet meer onderdanig te zijn, en

je bent vrij.’

Moderne SlavernijSlaaf van politieke Partijen

Het zegel van de Society for the Abolition of the Slavetrade

"Ben ik niet een mens en een broeder?".

Besluit:

Herwin uw Vrijheid

Directe Democratie is de oplossing

Gevangene van het systeem of gevangene van ons eigen denken 12 december 2010

Documents

Transcript of Gevangene van het systeem of gevangene van ons eigen denken 12 december 2010