10 WEEKENDZATERDAG29JANUARI2011

Groot-Brittannië, Frankrijk, deVerenigde Staten: het zijn deklassieke landen voor studen-ten die zich aan een buiten-lands avontuur wagen. Maarer zijn studenten die het netiets spannender doen; zij ver-

trekken naar Mexico, Bhutan, Zuid-Koreaof Japan. ,,Er lijkt een verandering gaande,”constateert Martine van der Lee van deStichting Nederlandse Wereldwijde Stu-denten (NEWS). ,,De westerse landen methun gerenommeerde universiteiten blijvenpopulair, maar vooral Aziatische landenrukken op. De kwaliteit van het onderwijswordt steeds beter en een studie in China

valt op je cv net wat meer op dan een jaar-tje Engeland.”NEWS organiseert bijeenkomsten en

feesten voor studenten die langere tijd inhet buitenland verblijven. Het zijn de ex-pats onder de studenten. Zij doen een helebachelor of master in een vreemd land enkeren met een buitenlands diploma terug.In totaal zijn dat er nu 15.000. Dat isslechts 2,5 procent van alle Nederlandsestudenten. Daarnaast zijn er nog veel stu-denten die kortere tijd gaan, voor een paarmaanden of op uitwisseling. Volgens Nuf-fic, de Nederlandse organisatie voor inter-nationale samenwerking in het hoger on-derwijs, studeert 23 procent van de Neder-

landse studenten op enig moment tijdensde studie in het buitenland.Studeren in het buitenland is de laatste

jaren aantrekkelijker geworden. In 2002werd het bachelor-master systeem inge-voerd, juist om de mobiliteit van de stu-denten te bevorderen. Hbo-studenten kun-nen bijvoorbeeld veel makkelijker een op-leiding aan een buitenlandse universiteitvolgen; met een hbo-bachelor op zak wor-den zij over de grens vaak aan een univer-sitaire master toegelaten.Evengoed blijft het een hoop geregel. Vol-

gens van der Lee moeten studenten al sneleen jaar uittrekken om zich te oriënteren,visa aan te vragen en naar beurzen te speu-

Een jaartje blokken in Engeland?Gaap. Steedsmeer studenten kiezenvoor een langer verblijf in een ver land, waar je een andere cultuur énjezelf leert kennen. ‘Ik wil ontdekken of ik ookmetweinig kan leven.’Tekst:Mensje Melchior Foto’s:Marco Okhuizen, Koen Verheijden en privé-collecties

HUISWERKOp www.wilweg.nl isalles te vinden overstuderen in het buiten-land. Bij www.beurs-opener.nl staat infor-matie over beurzen. Envia www.newstudent.nlkun je in contact komenmet andere globe-trotters.In het Fondsenboekstaan zo’n beetje allefondsen die Nederlandrijk is. Het wordt uitge-geven door WalburgPers. Veel universitei-ten hebben het boekin huis.

‘Gestudeerd inMexico’

Maarten Tilburgs: ’Ik ga in Zuid-Korea niet voor de hoogste cijfers, maar ik wilhier zelfstandiger uitkomen.’ Foto onder: de campus van ‘zijn’ Ajou Universiteit.

Jennifer van Dijk: ’In Mexico wasik plotseling een bezienswaardig-heid, binnen de kortste keren hadik een grote vriendengroep.’

Vlak voordat Jennifer haar vwo af-rondde, gingen haar ouders scheiden.Haar moeder is Mexicaanse en wildeterugkeren naar haar geboorteland.,,Het betekende dat ik voor de keuskwam te staan; zou ik in Nederlandblijven of ook naar Mexico vertrek-ken? Een studie in het buitenlandleek me wel spannend, dus ging ikmee naar Guadalajara.’’

Samen met haar moeder ging ze bijhaar oma wonen en Jennifer schreefzich in voor de bachelor business entoerisme. Ze dacht dat ze met haarMexicaanse achtergrond en vloei-

ende Spaans makkelijk zou inburge-ren. Maar dat viel best tegen. ,,Plot-seling was ik die buitenlandse, eenbezienswaardigheid. Staat er in dekantine van de universiteit opeenseen grote groep studenten om meheen me het hemd van mijn lijf tevragen. Of ik een vriendje had? Waarik woonde? Wat mijn nummer was?En Mexicanen zijn heel fysiek, dus zepakten me ook nog eens vast enstonden aan me te plukken. Opeensmerkte ik hoe Hollands en nuchterik eigenlijk ben. Veel gereserveerderdan mijn medestudenten, een beetjeafstandelijk zelfs.”Het grote voordeel van al dienieuwsgierigheid was dat ze snelvrienden maakte. ,,Binnen de kortstekeren had ik een grote vrienden-groep. Bellen voor een afspraak ken-nen ze daar niet, je gaat gewoon bijelkaar langs en geniet van elkaarsgezelschap. Ik ging al die warmtesteeds meer waarderen en mis hetnu best wel.”Tijdens haar studie ging Jennifer

ook nog een jaar naar Melbourne alsuitwisselingsstudente. Terug inMexico zette ze de plaatselijke afde-ling op van de organisatie voor Ne-derlandse studenten in het buiten-land, NEWS. ,,Toen merkte ik pashoe bijzonder het was om een com-plete studie in Mexico te doen; in to-taal zijn er nu maar vijf Nederlandsestudenten die dat ook doen.”Afgelopen zomer keerde Jenniferterug naar Nederland om in Wage-ningen internationaal land- en wa-terbeheer te studeren. ,,Al op de mid-delbare school was ik geïnteresseerdin natuurwetenschappen, maar metmijn talenkennis leek toerisme inMexico logischer. Maar met deze stu-die wil ik in ontwikkelingslandenwerken en oplossingen zoeken voorproblemen met het drinkwater enlandbouwgrond. Ik spreek vloeienddrie talen en ken de Zuid-Ameri-kaanse cultuur goed. Ik zie mezelfdan ook wel eens werken bij eenNGO, of op een ambassade in eenZuid-Amerikaans land.”

WEEKEND 11ZATERDAG29JANUARI2011

ren. ,,Studeren in het buitenland is nietgoedkoop, dus elke aanvullende beurs dieje binnensleept, is meer dan welkom.”Als alle hobbels zijn overwonnen, beleeft

de student meer dan alleen maar een leukeervaring. Van der Lee: ,,Je komt met alleentwee koffers aan in een land waar je nie-mand kent. Je hebt geen sociaal vangnet enje kunt je vaak niet goed verstaanbaarmaken. Daar word je heel vindingrijk van.En je moet wildvreemden aanspreken omtoch een vriendenkring op te bouwen. Aldie ervaringen neem je mee bij je eerstebaan, of wanneer je straks in het buiten-land gaat werken.”Blijft natuurlijk de vraag of het voor je cv

wel zo verstandig is om naar een ver, exo-tisch buitenland te vertrekken. Is het nietbeter om voor die gerenommeerde univer-siteit te gaan, in een land waar je ook nogeens vloeiend Engels leert spreken, inplaats van vreemde talen als Dzongkha ofJapans? Van der Lee denkt van niet. ,,Als jijlater bij het solliciteren goed kunt uitleg-gen waarom je juist voor dit bijzondereland koos, werkt dat alleen maar in je voor-deel. En de kans dat je op gesprek kuntkomen als er ‘Bhutan’ op je cv staat, is stuk-ken groter dan wanneer je veilig in Europabent gebleven.” §

‘Zonder sociaal vangnet enkennisvande taalword jeheel vindingrijk’

‘Ik merkte opeens hoe Hollands ik ben’

doet het goedop je cvFoto boven: NickWobma: ‘Ik heb als een Japanner geleefden gewerkt, heel gedisciplineerd.’Links: Sarah Collins: ‘Unieke kans om Bhutan te ontdekken.’

JENNIFER VAN DIJK(23)Studeerde vijf jaar aande Universiteit van Gua-dalajara, in Mexico. Naterugkomst in Neder-land weet ze wat ze wil.

DeMaastrichtse student cultuur-wetenschappen Maarten Tilburgswilde zich helemaal onderdompe-len in een cultuur die hij nietkende. De keuze viel op Zuid-Korea. ,,Ik leer de taal en doe mijnbest om contact te leggen met demensen die hier wonen. Makkelijkis dat trouwens niet; mijn mede-studenten zijn heel onzeker overhun Engels. Ik moet hen dus aan-spreken en net zolang doorpratentot ze hun schaamte laten varen.”Hij is inmiddels voldoende geac-climatiseerd om geen slecht figuurte slaan wat betreft gewoontes.,,Respect tonen is heel belangrijk.De professoren moet je bijvoor-beeld nooit tegenspreken. In Ne-derland zijn we gewend kritisch teluisteren naar alles wat ons wordtgeleerd, hier moet je het zondertegenspreken aannemen.”Voorlopig geniet hij nog van al diebeleefde voorkomendheid. ,,Zelfsop het voetbalveld gaat het er ge-moedelijk aan toe. Ik was bij dewedstrijd Seoel-Suwon. Dat is netzoiets als Ajax-Feyenoord in Ne-derland, maar hier zit iedereen ge-woon door elkaar heen op de tri-bune, zonder dat er op elkaarwordt gescholden.”De druk op Koreaanse studentenis groot; goede cijfers behaald aaneen goede universiteit zijn cruci-

aal om later een redelijke baan tevinden. Ze studeren dan ook heelgedisciplineerd. Voor Maarten isdat anders. ,,Ik ga niet voor dehoogste cijfers. Ik ben hier niet ge-komen voor het onderwijs, maarvooral voor de ervaring. Ik denkdat ik hier veel zelfstandiger uit-kom. Ik moet me zien te redden ineen cultuur die ik normaal nietken en vreemden aanspreken omcontact te maken.’’

De tijd in Zuid-Korea wil Maartengebruiken om erachter te komenof zijn toekomst in de journalis-tiek ligt. ,,Ik ga schrijven voor lo-kale kranten in Brabant, een web-log van de universiteit en mijneigen weblog. Ik schrijf over alleswat ik meemaak en over wat meopvalt. Zo hoop ik te ontdekken ofik schrijven echt zo leuk vind alsik denk en of mijn stukjes aan-slaan.”

WEEKEND 13ZATERDAG29JANUARI2011

,,Wow, your life is just like the movies!,’’zeiden Sarah Collins’ Bhutaanse kamerge-noten toen ze de foto’s zagen van haar fa-milie, universiteit en vrienden. ,,Ik begreepdie reactie wel. Toen ik hun foto’s zag, leekhet voor mij juist of ik naar een artistiekefilmhuisfilm keek. Terwijl mijn moeder ermet haar grote zonnebril best ‘glamou-rous’ uitzag, waren hun moeders een koeaan het melken.”Sarah woont op een studentencampusvlakbij hoofdstad Thimpu, op 2700 meterhoogte in de Himalaya. Dat lijkt mis-schien uitzonderlijk voor een 19-jarige,maar Sarah is al jaren een globetrotter.Drie jaar geleden vertrok ze naar Hong-kong om daar via de organisatie UnitedWorld Colleges het vijfde en zesde jaarvan het vwo af te maken.

,,Ik wilde al van jongs af aan in een anderland wonen. Maar ja, mijn ouders blevenmaar in Nederland plakken, dus moest ikhet wel zelf organiseren.’’Na Hongkong verhuisde Sarah in haareentje naar de Verenigde Staten. Aan hetWheaton College combineert ze twee stu-dies; internationale betrekkingen enscheikunde.Toen ze hoorde dat haar universiteit achtstudenten naar Bhutan zou sturen,meldde ze zich meteen aan. ,,Het is deeerste keer dat buitenlandse studentenaan een Bhutaanse universiteit studeren.Het land is geïsoleerd en moeilijk toegan-kelijk voor toeristen. Dit is een uniekekans om het leven hier van binnenuit meete maken.”Sarah volgt lessen over de Bhutaanse cul-

tuur en geschiedenis en het boeddhisme.Ze leert Dzongkha, de lokale taal. Zelfgeeft ze Engelse les aan haar medestuden-ten. ,,Ze spreken wel Engels, maar nietheel goed. De klassen voor Engelse leszijn overvol, dus heeft de universiteit megevraagd bij te springen.”Het is soms wel afzien. Op de campus isgeen warm water en de elektriciteit valtgeregeld uit. Het eten is drie keer per dagrijst met een pittig sausje. ,,Zo pittig datje je bord maar half kunt leegeten. Ik vindhet niet erg; ik wil hier juist ontdekken ofik ook met weinig kan leven.”Sarah krijgt vaak te horen dat het heelbijzonder is dat ze op haar 19de al in drielanden buiten Nederland heeft gestu-deerd. ,,Maar zo uitzonderlijk is het hele-maal niet. Het is gewoon een kwestie van

erop af gaan en regelen. In de VerenigdeStaten studeren is bijvoorbeeld duur. Ikzorgde er dan ook voor dat ik een beurskreeg en ik had in Wheaton twee baan-tjes.’’Voor cv-building doet ze het allemaalniet. ,,Ik heb geen idee of Bhutan goed opmijn cv staat, maar veel buitenlanderva-ring werkt vast in je voordeel. Als je een-maal gaat werken, ben je toch volwasse-ner en zelfstandiger dan iemand die al-leen maar in Nederland is blijven plak-ken. Ik keer dan ook voorlopig niet terugnaar Nederland, er is nog zoveel te ont-dekken in de wereld.”

SARAH COLLINS (19)Studeert als eerste Nederlandsestudent aan het Royal Thimpu Collegein het geïsoleerde Bhutan.

MAARTEN TILBURGS(23)Verblijft vier maanden inZuid-Korea. Wil tijdenszijn studie aan de AjouUniversiteit in de miljoe-nenstad Suwon ontdek-ken of zijn toekomst inde journalistiek ligt.

Al vanaf het begin van zijn studie rechtenaan de Universiteit van Amsterdam hadNickWobma zijn zinnen op Japan gezet.,,Ik wilde de taal leren en was gefascineerddoor de geschiedenis en de cultuur. In mijnvrije tijd nam ik lessen Japans. De wensom er een tijdje middenin te zitten, werdsteeds sterker.”Hij was ruim een half jaar bezig met hetregelen en aanvragen van fondsen. ,,Hetleven in Japan is veel duurder dan hier.Gelukkig bestaat er zoiets als het Fond-senboek, waarin alle beurzen voor stude-ren in het buitenland staan. Daarmeelukte het me om twee beurzen binnen teslepen.”Aan de Keio Universiteit kreeg hij lessenJapans en hij volgde Japans recht, in hetEngels. ,,Een bekende Japanse jurist gafdie lessen. Hij had een beetje sterallures.Hij droeg witte handschoentjes, nam al-tijd een assistent mee en had op de uni-versiteit een schare volgers. De lessenwaren ook een introductie voor niet-juris-ten. Het betekende dat het voor mij ergbasaal was, omdat ik al bijna was afgestu-deerd.”Toch was het hard werken. De Keio Uni-versiteit is de oudste universiteit van hetland en zeer prestigieus. Van de studen-ten wordt veel geëist. Meestal stond Nickrond 7 uur op en was hij tot half 12 in deweer met studeren. ,,Ik heb echt als eenJapanner geleefd en gewerkt: zeer gedisci-plineerd.”Via de universiteit regelde hij een kamerin een grote studentenflat vlakbij het cen-trum. Daar woonden internationale stu-denten. Erg gezellig, maar Nick wilde

vooral ook Japanners leren kennen. ,,Ikben een paar keer in de kroeg gaan zittenen daar heb ik Japanners aangesproken.Zelf zullen ze niet zo snel een buitenlan-der benaderen, omdat ze bang zijn foutente maken in het Engels. Maar als je deeerste contacten hebt gelegd, word je alsnel meegevraagd naar een restaurant ofkaraokebar.”Inmiddels is Nick bijna een jaar afgestu-deerd en terug in Nederland. Hij kreegeen baan aangeboden bij een Japans be-drijf, maar koos voor een carrière in hetNederlandse leger. ,,Ik ben in dienst ge-treden bij het ministerie van Defensie, alsspecialist-jurist. Ik wilde werk doen metmaatschappelijke relevantie en dat kanhier.”Dat wil trouwens niet zeggen dat alle bui-tenlandse kennis die hij heeft opgedaan,voor niets is geweest. ,,In Tokio heb ikontdekt dat ik onder de meest bijzondereomstandigheden goed kan functioneren,en zo’n beetje met iedereen kan commu-niceren. Dat is een ervaring die ik de restvan mijn leven meeneem.’’

‘Er is nog zoveel te ontdekken in de wereld’

‘Ik ganiet voordehoge cijfers,ikwil zelfstandigerworden’

‘Constant vreemden aanspreken’ ‘Dit is een ervaring die je derest van je leven meeneemt’

NICKWOBMA(27)Studeerde in2009 ruim zevenmaanden in Tokio,aan de Keio Uni-versity. Hij leerdeJapans en storttezich op Japansrecht.

Cultuurshock:Globetrotter Sarah Collins met haar medestudenten, die ze Engelse les geeft. ‘De universiteit vroeg me bij te springen.’