GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS -...

16
Verantwoordelijke Uitgever: Cornelissen Dirk-Borggravevijverstraat 60-3500 Hasselt RAW CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 33 nr. 1 – januari/februari 2009 GVL is lid van de Raad voor Aardwetenschappen België – Belgique P.B. – P.P. 3520 Zonhoven centrum BC 10246 Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer : P 509219

Transcript of GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS -...

Page 1: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Verantwoordelijke Uitgever: Cornelissen Dirk-Borggravevijverstraat 60-3500 Hasselt

RAW – CST vzw

RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN

CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE

GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG

GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 33 nr. 1 – januari/februari 2009

GVL is lid van de Raad voor Aardwetenschappen

België – Belgique P.B. – P.P.

3520 Zonhoven centrum BC 10246

Afgiftekantoor : 3520 Zonhoven centrum Erkenningnummer : P 509219

Page 2: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

RAW – CST vzw

RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN

CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE

Geologische Vereniging Limburg www.geolithos.be

G.V.L. is lid van de Raad voor Aardwetenschappen

Correspondentieadressen: Stefan Kempeneers

Voorzitter GVL

Schoorbroekstraat 36

B-3806 Sint-Truiden

Mathieu Driesen

Secretaris GVL

Kruisheideweg 32

B-3520 Zonhoven

Bestuur: Erevoorzitter:

Dhr. Rudolf Ertelt, Rode-Kruisstraat 43, B–3500 Hasselt, tel: 011/31.51.65

Erevoorzitster:

Mevr. Huygens Ernestine, Boekterheide 27, B–3550 Heusden-Zolder, tel: 011/53.65.38

Voorzitter:

Stefan Kempeneers, Schoorbroekstraat 36, B–3806 Sint-Truiden

Tel: 011/69.14.00, e-mail: [email protected]

Vice-voorzitter:

Nico Nilis, Beringersteenweg 52/8, B–3520 Zonhoven

Tel: 011/81.79.63, e-mail: [email protected]

Secretaris-Penningmeester:

Mathieu Driesen, Kruisheideweg 32, B-3520 Zonhoven

Tel: 011/72.59.24, e-mail: [email protected]

Samenaankoop:

Luc Waumans, Pampertstraat 22a, B-3590 Diepenbeek

Tel: 011/22.03.83, e-mail: [email protected]

Bestuursleden

Francis Reenaers, Bosblook 37, B–3600 Genk

Tel: 089/36.44.74, e-mail: [email protected]

Janos Borosz, Stokstraat 13, B–3545 Halen

Tel: 013/44.10.92, e-mail: [email protected]

Medewerkers: Geolithos: Dirk Cornelissen, Borggravevijverstraat 60, B–3500 Hasselt

Tel: 011/23.27.47, e-mail: [email protected]

Webmaster: Kris Vanderschot, Houtmarkt 15, B–3800 Sint-Truiden

Tel: 011/68.65.95, e-mail: [email protected]

Bibliotheek: Udo Van Laethem, R. Schrijversstraat 33, B–3806 Sint-Truiden

Tel: 011/69.10.64, e-mail: [email protected]

Micromounts: Freddy Bollaerts, Anjerstraat 19/12, B–3290 Diest

e-mail: [email protected]

Paleontologie: Pierrot Tits, Tramstraat 5, B–3730 Hoeselt

Tel: 0496/17.91.15, e-mail: [email protected]

Page 3: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 3

Beste leden, beste vrienden,

Elk jaar in december staat op mijn “list of things 2 do” genoteerd dat ik de eerste

Geolithos van het nieuwe jaar moet inleiden. Traditioneel kruipt elke voorzitter van een

vereniging dan in zijn pen. Tweeduizendenacht is voor mij heel speciaal begonnen. Voor

het eerst in mijn leven ben ik in het 4 graden warme(?) Noordzeewater gedoken. Of die

Nieuwjaarsduik in Oostende een andere mens van je maakt, dat weet ik niet, maar het is

wel zo dat je de rest van jaar dus absoluut geen kou meer hebt. Op 3 januari 2009 ga ik

opnieuw rillen in Oostende. Bij deze een oproep aan alle stoere GVL’ers om mij te

vergezellen!! Als dit avontuur goed afloopt, zal ik aanwezig zijn bij de eerste

ledenbijeenkomst op zaterdag 10 januari in Zonhoven.

In 2008 zijn we in verschillende lezingen te weten gekomen dat er mooie mineralen zijn

in Clara, dat er een mosasaurus meeting heeft plaatsgevonden in Kansas en dat er ooit

trilobieten hebben geleefd in Resteigne. Daarnaast hebben we nog maar eens mogen

vaststellen dat er naast steenkool ook mooie micromounts uit onze Limburgse terrils

komen en dat Napoleon beter mineralen had verzameld toen hij in ballingschap zat op

Elba. Tot slot heeft men ons ook verteld dat de Cap Blanc-Nez naast de traditionele

ammonieten ook fossiele vissen levert voor onze fossielencollecties.

Zowel de mineralen- als de fossielenliefhebber is tijdens de excursies van het afgelopen

jaar aan zijn trekken gekomen. Couvin, Beez, Resteigne, Antoing, Oberwolfach, Idar-

Oberstein, Cornwall en Leffe werden geëxploreerd door de GVL. Jawel, naast het lekkere

geestrijke vocht levert Leffe ook mooie en grote calcieten.

Zoals afgelopen jaar zal het bestuur ook nu weer trachten een zo interessant mogelijke

en gevarieerde activiteitenkalender samen te stellen, tegemoetkomend aan de smaken

van de verschillende interessegebieden binnen onze vereniging. Details van de nieuwe

kalender worden tijdens de eerste ledenbijeenkomst van 2009 uitvoerig belicht. Dus,

wees allen op post! Trouwens, je gaat de nieuwjaarsreceptie toch niet aan je laten

voorbij gaan hé! Het is ook de bedoeling dat de leden actief deelnemen aan het invullen

van deze jaarplanning. Dus heb je nog suggesties, kom dan absoluut langs op 10 januari.

Wat ik wel al kan vertellen is, dat we in 2009 gaan starten met enkele bijeenkomsten

voor de micromounter. Praktijkgerichte samenkomsten waar micromounts worden

bestudeerd, gedetermineerd en gefotografeerd. Daarnaast zal het voor de

geïnteresseerde ook mogelijk zijn om micromounts te ruilen met andere liefhebbers.

Page 4: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 4

In 2008 hebben we ook enkele nieuwe leden mogen verwelkomen. Onnodig te vermelden

dat dit me enorm veel plezier heeft gedaan. Vooral de aanwezigheid van enkele jongeren

is een plus voor onze hobby. Tof om vast te stellen dat er naast playstation, game boy en

andere elektronische “ontspanning” ook nog interesse is voor de geologie en haar

fascinerende aspecten.

Als bestuur hebben we steeds getracht om een gezond evenwicht te vinden tussen de

twee grote strekkingen in onze vereniging: de mineralogie en de paleontologie. Op vlak

van lezingen denk ik dat we als bestuur geslaagd zijn. De excursies konden beter.

Daarom is er nu een nieuwe medewerker bijgekomen. Pierrot Tits zal een aantal

excursies voorbereiden en organiseren, specifiek voor de paleontologieliefhebber.

In 2009 worden er ook een tweetal ledenbijeenkomsten georganiseerd met als titel

“tonen en determineren van vondsten”. De bedoeling is dat leden mineralen en fossielen

meebrengen om te laten zien aan anderen. Zowel gedetermineerde als nog te

determineren stukken zijn welkom. We kunnen hier mineralen en fossielen tonen die we

gevonden hebben bij excursies. Als voorbereiding op toekomstige excursies kunnen we

ook mineralen en fossielen tonen die er daar gevonden kunnen worden. Of zulke

bijeenkomsten succes hebben hangt af van het feit of leden mineralen of fossielen

meebrengen. Eerlijk gezegd heb ik het regelmatig moeilijk met kritiek op zulke

activiteiten. Hoe kan je nu in godsnaam actief bezig zijn met mineralogie en

paleontologie in een vereniging als er niemand mineralen of fossielen meebrengt om te

laten zien of te determineren. Hoe dikwijls horen we niet “ik heb thuis ook zo’n steen, en

die ziet er zus en zo uit, wat zou dat kunnen zijn”. Breng die steen mee, en misschien

komt er dan een antwoord op je vraag. Het verenigingsleven moet actiever zijn! En een

probleem voor velen is dat met een beetje verlegen is om een gevonden mineraal of

fossiel mee te brengen. Maar aub, wees niet verlegen om dingen mee te brengen, zelfs

de meest ervaren rot in ons vak is ooit beginner geweest!!!!

Rest er mij nog aan allen een steengoed 2009

te wensen, alle geluk en

een goede gezondheid

voor iedereen!

Stef

Page 5: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 5

INHOUD : Blz : 3. Nieuwjaarsboodschap van onze voorzitter.

5. Algemene ledenvergaderingen.

6. Feestvergadering.

7. Beurzen en tentoonstellingen.

8. De Belgische vlag – Het Fenomeen Felder.

9. Gelezen in de kranten : Dansvloer voor dino’s ontdekt.

10. Prehistorisch blootpad – Schildpadfossiel zonder rugschild.

11. Nieuw leven voor theorie over ontstaan leven.

AKTIVITEITEN :

� Algemene ledenvergadering - evenementenhal “Den Dijk” te

Zonhoven :

Voor aanvang of tijdens pauzes bij al onze ledenvergaderingen is er

steeds mogelijkheid tot aankoop en/of ruilen van mineralen en

fossielen. Tevens zal de shop dan geopend zijn … .

� ZATERDAG 10 JANUARI 2009 vanaf 14u :

De eerste vergadering van alweer een nieuw werkjaar … nieuwjaarswensen, anekdotes

ophalen van het voorbije jaar, de voorstelling van het programma van 2009 … en

natuurlijk onze nieuwjaarsreceptie. Kortom, een gezellige namiddag … .

� VRIJDAG 06 FEBRUARI 2009 vanaf 20u :

Voordracht door Mathieu Driesen : “INTRO TOT MICRO-MOUNTEN”. Algemene inleiding

tot de fascinerende wereld van de ‘kleine mineraaltjes’ als voorbereiding op een ‘micro-

mountavond’ dewelke door zal gaan de 20e februari 2008. Meer nieuws hieromtrent

tijdens deze ledenvergadering.

� Atelier :

� Wil je gebruik maken van het atelier bij Mevr Bammens ? Maak aan afspraak met

haar op 011/53.65.38 . Je kan ook steeds terecht bij Mathieu op 011/72.59.24 .

Page 6: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 6

� Zoektochten :

Tijdens de maanden januari en februari zijn er geen door de GVL

georganiseerde zoektochten voorzien !

� Mededelingen :

Feestvergadering.

Onze jaarlijkse feestvergadering zal doorgaan in “Bowling Champion” -

Zavelvennestraat 71 te Zonhoven op vrijdag 3 april 2009 om 19u30.

Je kan kiezen uit verschillende menu’s steengrill:

Menu 1: Vlees-Mix; 5 soorten kwaliteitsvlees van de filet - 18.50€ per persoon

Menu 2: Vlees-Mix met scampi’s; 5 soorten kwaliteitsvlees van de filet uitgebreid

met scampi’s – 22,00€ per persoon

Menu 3: Vis-Mix; 5 soorten vis en scampi’s – 23,00€ per persoon

Menu 4: Veggie-Mix; een vegetarisch assortiment – 21,00€ per persoon

Menu 5: Rundsschotel; heerlijk sappige rundsfiletstukjes – 21,00€ per persoon

Een overheerlijk saladebuffet met verschillende groentjes, brood en sauzen is inbegrepen

in de prijs. En natuurlijk ook de frietjes!

Na het eten (22u00) is er de mogelijkheid om te bowlen (tenminste

als we nog in staat zijn rechtdoor te gooien).

Gelieve je in te schrijven ten laatste vóór 07 maart 2009

bij Nico (011/81.79.63 of [email protected]) of Freddy

([email protected]). Vergeet je keuzemenu niet te

vermelden!! Je kan al inschrijven tijdens de eerste

ledenbijeenkomst op zaterdag 10 januari 2009.

Page 7: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 7

� Beurzen en tentoonstellingen :

� 15 februari 2009 : Mineralia 2009 - 19e Salon international de Mineraux et

Fossiles; tentoonstelling, verkoop en ruilmogelijkheden – Hall Omnisports – 4500

Huy; van 10 tot 18u – inkom gratis.

� 21 en 22 FEBRUARI 2009 : IMRA – Metropolis Business & Com. Center –

Groenendaallaan 394 – 2030 Antwerpen; open : ZA van 12 tot 18u en ZO van 10

tot 10u30.

� 01 maart 2009 : 20e mineralen- en fossielenbeurs – marché Couvert te Hannut;

open van 10 tot 18u00 – inkom gratis (info : www.champ-hannut.be).

� 15 maart 2008 : 34e internationale mineralen- en fossielenbeurs – in de lokalen

van het Koninklijk Atheneum, Voskenslaan 60 te Gent (vlakbij St. Pieterssation) –

van 10 tot 18u00.

� 28 en 29 maart 2009 : 13e PETREFAKTA internationale fossielenbeurs – Filderhalle

Leinfelden-Echterdingen

� 5 april 2009 : ruilbeurs micro-mounters !

Er zijn meerdere redenen om deze ruilbeurs even in de aandacht te plaatsen :

- het is vlakbij (amper 35 Km van Zonhoven, E314 nemen, luchthaven Beek

(Maastricht ) volgen en de afrit erna nemen, op 1 Km van de afrit kom je aan het

zaaltje “de Stip” in Meersen.

- er is een internationaal gezelschap aanwezig met interessante micromounts uit

de omgeving.

- de Geakring Noordoost is een sympathieke groep waar Rudolf Ertelt indertijd

nog indruk gemaakt heeft met zijn lezing over tektieten.

- je vind er mensen uit het milieu om lonende relaties aan te knopen.

- je moet geen inschrijfgeld betalen en de consumpties zijn heel democratisch.

Een interessant artikel … een reisverslag … bezorg het ons … !!!

Page 8: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 8

De Belgische vlag !

8 november 2008 - Op een bijeenkomst van de Kring Zwarte Woud Mineralen in het

Nederlandse Utrecht, hebben twee leden van onze vereniging de Belgische Vlag

overhandigd aan Kordula Kovac en Bianca Baiker-Schmelzer. Kordula, echtgenote van

Hans-Jorg Kovac, directeur van de Clara Mijn in Oberwolfach en Bianca, echtgenote van

Gerhard Schmelzer, directeur van de verwerkingsfabriek Sachtleben, baten beiden de

verzamelplaats voor de mineralenliefhebbers uit in Wolfach. Freddy Bollaerts en Andy

Serdongs, twee fervente Clara-liefhebbers, hebben op deze manier ons land en onze

vereniging in de kijker geplaatst.

Bedankt!!

Foto © Lex v.d. Cruijsem

“Het fenomeen Felder”

Wie spreekt over de geologie van Nederlands Limburg kan onmogelijk langs de

gebroeders Felder ! Al vanaf jonge leeftijd zijn zij geïnteresseerd in de geologie,

paleontologie en de prehistorie van Limburg. Op een intensieve manier hebben zij zich

ingezet om aardlagen te beschrijven en in kaart te brengen, fossielen te zoeken en te

rubriceren. Het Natuurhistorisch Museum Maastricht bezit een prachtige geologische

verzameling die onder meer door de Felders is ingebracht.

Op wetenschappelijk gebied hebben de heren Felder een voorname positie verworven

vanwege hun gedegen kennis en brede ervaring op het terrein van de geologie,

paleontologie en archeologie. Bovendien hebben zij hun levenswerk, hun uitzonderlijke

Page 9: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 9

kennis en belangstelling voor de aarde en haar geschiedenis voor een breed publiek

ontsloten en toegankelijk gemaakt.

Niet voor niets en als blijk van enorme

erkenning, ontvingen zij op 12 december 2008

het ereteken ‘Limburger van Verdienste’ uit

hande van gouverneur Léon Frissen van

Nederlands Limburg.

Hun levensverhaal werd door Wiel Schins in een

meer dan 200 blz. tellend boek ‘samengevat’ en

is nu verkrijgbaar in de boekhandel. Dit naar

aanleiding van het 60-jarig bestaan van de

Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) –

afdeling Limburg.

ISBN/EAN : 978-90-813465-1-1

Gelezen in de kranten

Dansvloer voor dino's ontdekt

Wetenschappers hebben in het grensgebied tussen de Amerikaanse staten Arizona en

Utah zoveel pootafdrukken van dinosaurussen gevonden dat het lijkt op "een dansvloer

voor dino's". De onderzoekers hebben op een oppervlakte van een dertig bij dertig meter

meer dan duizend pootafdrukken aangetroffen.

Dat schrijven de onderzoekers van de universiteit van Utah in het paleontologische blad

Palaios. De pootafdrukken variëren in maat van 2,5 tot 50 centimeter. Dat zou erop

duiden dat jonge en oude dieren op de ‘dansvloer’ bij elkaar kwamen.

Drinkplaats ?

De vindplaats is vroeger vermoedelijk een drinkplaats geweest waar zeker vier soorten

dinosaurussen kwamen drinken. De onderzoekers vonden er ook sleepsporen van de

staarten van dinosaurussen. Sommige van die sporen hadden een lengte van zeven

meter. De afdrukken zijn na een zandverschuiving vermoedelijk bedekt geraakt en door

erosie nu weer zichtbaar geworden.

Page 10: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 10

Winston Seiler, die de vindplaats onderzocht voor een afstudeerscriptie, stelt zich bij de

plek een rustplaats voor migrerende dinosauriërs voor. De dieren waren volgens hem blij

om daar te zijn: nadat ze menige zandduin waren overgestoken en totaal uitgeput waren

van de hitte en het stuifzand hadden ze eindelijk een plek bereikt waar water was.

Bron : Het Laatste Nieuws - Internet

Prehistorische blootpad - Schildpadfossiel zonder rugschild

ontdekt

In het zuidwesten van China is het oudste schildpadfossiel ooit gevonden, een 220

miljoen jaar oud exemplaar zonder rugschild. Dit gebrek kan helpen verklaren hoe het

beest aan zijn schild is gekomen.

Een beest dat veel wegheeft van een schildpad weet dat zijn laatste uur is aangebroken.

Hij gaat zitten in de drek van een rivier van wat ooit het zuidwesten van China zal zijn.

Hier sterft hij, onbewust van het feit dat Chinese paleontologen zijn fossiele overblijfselen

220 miljoen jaar later zullen blootleggen.

Chun Li en collega’s van de Universiteit van Beijing hebben het fossiel uitgebreid

geanalyseerd. Het heeft een spitse snuit, een lange staart en tanden in plaats van een

Page 11: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 11

gehoornde bek, maar is zeker te typeren als een oerschildpad. Alleen heeft dit beest wel

een buikschild, maar geen rugschild.

En dat is bijzonder. Van schildpadden is namelijk niet precies bekend hoe ze in de loop

van de evolutie aan hun schild zijn gekomen. Zo’n exemplaar zonder rugschild, oftewel

carapax, kan antwoorden op dit vraagstuk bieden.

Een aanname over het ontstaan van

het schild is dat de voorouders, net

als krokodillen en sommige

dinosaurussen, een huid vol losse

hoornplaten hadden. Deze platen

zouden dan in de loop van de

evolutie aan elkaar gegroeid zijn tot

een schild.

Het schildpadfossiel dat nu ontdekt

is, is het oudste dat ooit gevonden

is. De fossiele ‘blootpad’ heeft de

naam ‘Odontochelys semitestaeca’

gekregen, wat halfschildige schildpad

met tanden betekent. Het enige dat

aan een rugschild doet denken is de

aanwezigheid van een soort hoornen

schildplaatjes op de ruggenwervels.

De onderzoekers komen aan de hand hiervan met een andere theorie over het ontstaan

van het schild. Ze publiceren hun bevindingen deze week in Nature.

Aangezien de blootpad geen losse hoornen platen op zijn rug heeft kunnen deze ook niet

samengeklonterd zijn tot een schild. Het buikschild en de verhoornde ruggenwervels

suggereren dat alleen de huid op de rug nog hoefde te verbenen.

De onderzoekers beweren dat de rug later als geheel verbeend is. De ontwikkeling van

de embryo’s van hedendaagse schildpadden ondersteunt dit idee. Bij de foetus groeit ook

eerst het buikschild en verbeent de rug pas later.

Het feit dat de blootpad alleen een buikschild heeft, duidt erop dat het waterschildpad

was. Zo’n buikschild beschermt hem dan tegen dreigingen, die in water meestal van

onder komen. Voor landschildpadden geldt dat ze meer belang hebben bij een rugschild,

omdat de dreigingen vooral van boven komen.

Page 12: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 12

Eerder gevonden heel oude schildpadfossielen hebben wél allemaal een rugschild. Hun

vindplaats suggereert dat zij landdieren waren. De vondst van de oudere blootpad kan er

volgens de onderzoekers op duiden dat de schildpad oorspronkelijk een waterdier was,

dat pas later het land is opgekropen.

Wetenschappers Robert Reisz en

Jason Head van Universiteit van

Toronto grijpen de vondst aan om in

Nature een andere visie te

publiceren. De blootpad kan ook

juist een verder geëvolueerde vorm

van de schildpad zijn die afscheid

heeft genomen van zijn rugschild.

De lederschildpad is bijvoorbeeld

een hedendaagse waterschildpad die

geen hoornen rugschild heeft.

Desalniettemin is dit wel de oudste

schildpad die ooit gevonden is en

geeft die meer inzicht in

evolutionaire scenario’s. Of het

schild nou uit hoornplaten is

samengeklonterd of ontstaan is door

een gehele verharding van de huid,

zeker is dat er een schildloze blootpad is geweest.

Li et al. ‘An ancestral turtle from the Late Triassic of southwestern China’, in: Nature, vol.

456, 27 november 2008

Bron :Noorderlicht – Internet

- Het op een na oudste

fossiel, de 205 miljoen jaar

oude 'Proganochelys

quenstedti', heeft wel een rugschild. -

Page 13: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 13

Nieuw leven voor theorie over ontstaan leven.

In 1953 publiceerde de chemicus Stanley Miller de resultaten van een wereldberoemd

geworden experiment. In een glazen bol met daarin een mengsel van gassen (methaan,

waterstof en ammonia) die verondersteld werden de aardatmosfeer van een goede twee

miljard jaar geleden te representeren, liet hij een vonk overspringen; daarmee werd

bliksem nagebootst. Het bleek dat hierbij enkele aminozuren werden gevormd;

aminozuren vormen de bouwstenen van proteïnen, en zijn daarmee een van de meest

fundamentele onderdelen van levend organismen. Bij een later experiment voegde hij

aan zijn ’oeratmosfeer’ ook hete waterdamp toe, om zo de situatie tijdens en vulkanische

uitbarsting te simuleren. Daarmee kreeg Miller nog betere resultaten. Algemeen werd

dan ook gedacht dat zo de oorsprong van het leven op aarde duidelijk was geworden.

Later werd weliswaar door sommigen getwijfeld of de omstandigheden waaronder het

experiment werd uitgevoerd wel overeenkwamen met de werkelijke situatie gedurende

de vroege aardgeschiedenis - en ook werden andere theorieën over het ontstaan van

leven gelanceerd - maar Miller’s experiment bleef, mede vanwege zijn eenvoud, een

belangrijk onderdeel van de - nog steeds voortdurende - discussie over het ontstaan van

leven.

- Schema van de opstellingen waarmee Miller zijn experimenten uitvoerde. -

Page 14: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 14

Bada herhaalde daarom deze experimenten. Destijds had Miller vijf verschillende

aminozuren gevonden als resultaat van de ontladingen tijdens zijn proeven. Bada vond

er, mede door de nu veel betere analysetechnieken, maar liefst 22. Ook de hoeveelheid

aminozuren was bij Bada’s experimenten aanzienlijk groter. Bada en zijn

medeonderzoekers komen daarom tot de conclusie dat het wel degelijk mogelijk is dat

vroege vulkanen de bakermat waren van de bouwstenen van het leven, en daarmee

mogelijk ook van het leven zelf. Ze noemen het echter ook goed mogelijk dat de in de

vulkanen gevormde aminozuren met regenwater van de vulkaanhellingen afspoelden

naar ondiepe zeeën of poelen, waar het leven zich uit de bouwstenen (verder) kon

ontwikkelen.

Het is in ieder geval interessant om te zien

dat een theorie die destijds veel ophef

veroorzaakte en algemeen werd

geaccepteerd maar later werd verguisd

omdat bepaalde aspecten onvoldoende

duidelijk waren, bij een verdere

ontwikkeling van de wetenschap opnieuw

leven krijgen ingeblazen en weer worden

geaccepteerd. Een vergelijking met de

ontwikkeling over de inzichten omtrent de continentverschuiving ligt voor de hand.

Referenties :

Johnson, A.P., Cleaves, H.J., Dworkin, J.P., Glavin, D.P., Lazcano, A. & Bada, J.L., 008. The Miller volcanic spark discharge experment. Science 322, p. 404.

Bron : Nederlandse Geologische Vereniging - Internet

--------------------------------------------------

Elke auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn artikels.

Page 15: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 15

� ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- INSCHRIJVINGSFORMULIER Datum : .…/.…/….

Naam : ……………………………………………………………….…….. Voornaam : …………………………………………………………………….. Straat : ……………………………………………… nr : …… bus : .….… Gemeente : ……………………………………………………………………... Tel : ………………………… e-mail : ….………………………….……..

Interesse : - Algemene geologie O - Paleontologie O

- Mineralogie O - Bodemkunde O - Petrologie O - Andere O Lidgeld van 01 sept. tot 31 aug. : - gewoon lid : 18 €/jaar (per bijkomend lid van hetzelfde gezin : + 5€/jaar

- steunend lid : 25 €/jaar - Jeugd (- 16 jaar) : 15 €/jaar Het bedrag van de verplichte verzekering is hierin inbegrepen. Te storten op rekening nr : 235-0433721-46 op naam van :

Geologische Vereniging van Limburg, Kruisheideweg 32, B – 3520 Zonhoven

� ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- � --------------------------------------------------------------------------------------------------------

deelnameformulier zoektochten Geologische Vereniging Limburg : 2009

Ondertekende verklaart zich akkoord met het zoektochtreglement van de Geologische Vereniging Limburg en zal er zich naar gedragen tijdens de verschillende uitstappen van het jaar 2009. Het betreden van groeves of ontsluitingen gebeurt volledig op eigen risico. De Geologische Vereniging Limburg en/of eigenaars van groeves en ontsluitingen kunnen onder geen enkel beding verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele ongevallen ! Ondergetekende verklaart tevens volledig in orde te zijn met zijn of haar persoonlijke familiale verzekeringspolis. Dit formulier af te geven op de dag van de zoektocht aan de excursieleider. ZOEKTOCHT: ……………………………………………………………DATUM : ………………………….

� Lid

� Verantwoordelijk ouder

� Voogd

� Familielid

Naam en voornaam : ………………………………………………………………………………………

Adres : ……………………………………………………………………………………………………..

Postcode en woonplaats : ………………………………………………………………………………….

Telefoon : ………………………………………………..

Naam en leeftijd 1e kind (*) : ………………………………………………………………………………

Naam en leeftijd 2e kind (*) : ………………………………………………………………………………

(*) naam en leeftijd van het kind invullen indien U als ouder, voogd of familielid verantwoordelijk bent voor

personen jonger dan 14 jaar.

� -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

HANDTEKENING :

Page 16: GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG GEOLITHOSusers.skynet.be/fa335758/Ledenblad/GEOLITHOS - januari... · 2015-04-20 · Geolithos – Jaargang 33 nr. 1 Blz. 6 Zoektochten : Tijdens de

Geolithos – Jaargang 33 nr. 1

Blz. 16

Interesse … ? Aarzel niet en neem contact met het Interesse … ? Aarzel niet en neem contact met het Interesse … ? Aarzel niet en neem contact met het Interesse … ? Aarzel niet en neem contact met het

bestuur.bestuur.bestuur.bestuur.

Alvast bedankt !Alvast bedankt !Alvast bedankt !Alvast bedankt !