Plan van aanpak jeugdoverlast gemeente Moerdijk It takes a village

Een oude wijsheid zegt het al: “it takes a village to raise a child”. Onze huidige maatschappij is erg individualistisch. Toch is dit gezien de politieke ontwikkelingen van dit moment, niet handig. Van burgers wordt steeds meer gevraagd; participatie is een hot item. Ook voor jongeren is het belangrijk dat zij een netwerk om zich heen hebben dat hen kan ondersteunen wanneer dat nodig is. Zij zitten in één van de meest kwetsbare tijden van hun leven. Ze maken zich los van hun ouders en proberen zelfstandig te worden. Dit gaat vaak met vallen en opstaan. Het is dan ook belangrijk dat er altijd handen zijn om hen op te vangen.

1. Aanpak 1.1 Aanleiding

Al heel wat jaren zitten verschillende partijen met elkaar om de tafel om te spreken over de jeugd in gemeente Moerdijk. Dit zijn partijen zoals het jongerenwerk, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), de politie, hulpverleningsinstanties, etc. Door dit plan van aanpak wil de gemeente duidelijk maken welke rollen de verschillende partijen hebben, en hoe zij gaan samenwerken om jeugdoverlast zoveel mogelijk te beperken. 1.2 Missie De gemeente Moerdijk wil dat jongeren vrij kunnen opgroeien, in goed contact met hun netwerk. Dit netwerk bestaat niet alleen uit hun familie en vrienden, maar ook de buurt waarin ze opgroeien en verblijven is belangrijk. Jongeren hebben, net als iedereen, het recht in de openbare ruimte te verblijven.

1.3 Visie

Gemeente Moerdijk zou graag zien dat jongeren een goede verstandhouding ontwikkelen met de buurt waarin ze “hangen”. Ook vindt de gemeente Moerdijk het belangrijk dat wanneer jongeren hulp nodig hebben, dit al vroeg wordt gesignaleerd.

1.4 Doel Het doel van dit plan van aanpak is dat er minder jeugdoverlast ontstaat. Er moet een goede verstandhouding zijn tussen jongeren en de buurt. De buurt moet weten bij ze terecht kan wanneer er toch problemen ontstaan die te maken hebben met jeugdoverlast. Een ander doel is dat er een betere samenwerking ontstaat tussen de partijen die met jeugd te maken hebben. Door deze samenwerking kan er eerder ingegrepen worden wanneer er problemen ontstaan.

2. It takes a village to raise a child Jongeren die op straat hangen kunnen voor veel overlast zorgen. Toch hoeft dit niet altijd het geval te zijn. Ook jongeren kunnen en mogen gebruik maken van de openbare ruimte. Door als buurt, gemeente en hulpverleners de jongeren te leren kennen worden zij uit de anonimiteit gehaald. Wanneer er problemen zijn worden die snel gesignaleerd, zodat er ook sneller hulp geboden kan worden.

2.1 Typering jongerengroepen

In de gemeente Moerdijk worden jongerengroepen gedefinieerd volgens de shortlistmethodiek van Beke (verwijzing). Hinderlijke groepen: Jongeren die in de buurt rondhangen, af en toe luidruchtig zijn maar zich niet veel aantrekken van de omgeving. Wanneer er sprake is van een uit de hand gelopen situatie berust dit vaak op toeval en

keert de rust snel weer terug. Zij maken zich incidenteel schuldig aan kleine vernielingen. De jongeren in de groep hebben over het algemeen nog respect voor autoriteit en zijn aanspreekbaar. Overlastgevende groepen: De groepen zijn vaak nadrukkelijker aanwezig en houden zich ook regelmatig bezig met het provoceren en lastig vallen van omstanders. Er is regelmatig sprake van vernielingen en zij trekken zich weinig aan van de omgeving. Ze houden zich bezig met lichte vormen van criminaliteit die doelbewust gepleegd worden en waarbij ze ervoor zorgen niet betrapt te worden. Zij zijn minder goed te corrigeren en laten zich niet makkelijk aanspreken op hun gedrag. Criminele groepen: Deze groepen bestaan (geheel of gedeeltelijk) uit jongeren die zich bezig houden met criminele activiteiten. Met het plegen van criminele activiteiten wordt geld verdiend, er is sprake van ernstige feiten. Daarbij wordt ook geweld gebruikt door de groep. Uiteraard zijn er ook jongerengroepen die geen last veroorzaken. Zij worden vaak (ten onrechte) vergeten. Daarom willen we in ons plan van aanpak ook aandacht vragen voor de zogenaamde aanvaardbare groep. De jongeren uit deze groep zijn niet hinderlijk aanwezig, ze gedragen zich volgens de algemeen aanvaardbare waarden en normen. Wel kunnen omwonenden zich onveilig voelen doordat de groep aanwezig is.

2.2 Definitie jeugdoverlast

Om overlast te kunnen aanpakken moet eerst bepaald worden wat overlast precies inhoudt. Overlast is een subjectieve beleving. Toch is er een bruikbare definitie van jeugdoverlast gevonden1:

Intimiderend gedrag van (groepen) jongeren (schreeuwen, onbeschoft gedrag);

Vandalisme, rommel en vervuiling veroorzaakt door groepen jongeren;

Openbaar drugs – en alcoholgebruik door groepen jongeren;

Geluidsoverlast door (groepen) jongeren in de avonduren (in een overwegend stille omgeving)

2.3 Aanpak

2.3.1 Preventie Er zijn een aantal manieren waarop preventie plaatsvindt. In de eerste plaats gebeurt dit door jongeren op straat gewoon aan te spreken. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het jongerenwerk, Novadic Kentron, de wijkagenten of de buurtbewoners. Jongeren krijgen hierdoor de boodschap dat ze gezien zijn, ze zijn niet meer anoniem. Door ook aanvaardbare groepen aan te spreken, kan voorkomen worden dat het hinderlijke of overlastgevende groepen gaan worden. Ook leren de jongeren dat een gewoon praatje ook mogelijk is en dat ze niet altijd negatief benaderd worden. Een andere manier van preventie is door middel van gastlessen. Zo verzorgt het jongerenwerk elk jaar gastlessen aan kinderen uit groep 8, net als een preventiemedewerker van Halt. Er wordt gewerkt aan een betere ingang bij het Markland College. Als hier gastlessen gegeven zouden worden, worden veel doelgroepjongeren bereikt. 2.3.2. Aanpak verschillende groepen

Aanvaardbare groepen Deze groepen worden bezocht door het jongerenwerk, de wijkagenten en BOA’s. Hierdoor wordt duidelijk welke jongeren er in een groep zitten. Er wordt geluisterd naar hun wensen en hulpvragen en zo nodig wordt hierop actie ondernomen door het inschakelen van partners. Ze worden bewust

1 Jeugdoverlast in Brummen, visie en aanpak. DSP-groep BV, 2011

gemaakt van hun omgeving en hun gedrag. De buurt wordt aangemoedigd contact te maken met de groep.

Hinderlijke groepen

Deze groepen worden bezocht door het jongerenwerk, de wijkagenten, de buurtpreventie en BOA’s. Hierdoor zijn de jongeren niet meer anoniem. Er wordt geluisterd naar hun wensen en hulpvragen en zo nodig wordt hierop actie ondernomen door het inschakelen van partners. Ze worden bewust gemaakt van hun omgeving en hun gedrag. De buurt wordt aangemoedigd contact te maken met de groep. Als het nodig is worden de ouders van de groep ingeschakeld door middel van het sturen van een brief. Hierin worden ze gewezen op het gedrag van hun kind. Ook wordt gewezen op mogelijkheden tot hulp of advies via het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). De coördinator buurtbemiddeling kan een buurtgesprek voorzitten of begeleiden in overleg. Tijdens het Jeugd Preventie Overleg (JPO) wordt nagedacht over mogelijke interventies van de verschillende partners.

Overlastgevende groepen

De politie is het eerste aanspreekpunt voor de overlastgevende groep. De groepen kunnen ook bezocht worden door het jongerenwerk en de BOA’s. Er kan contact worden opgenomen met de buurtbemiddeling om samen met de buurt te zoeken naar een oplossing. Ook kan het Veiligheidshuis ingeschakeld worden als dit nodig is. Door alle partijen wordt gelet op signalen die aangeven dat de groep een criminele groep wordt. Tijdens het JPO wordt nagedacht over mogelijke interventies.

Criminele groepen

De aanpak van de criminele groep is anders dan van voorgaande groepen. Deze groep is al zover afgezakt dat alleen signalering en ondersteuning van jongerenwerk en BOA’s niet meer voldoende is. Jongeren worden wel aangesproken op hun gedrag, maar voornamelijk door politie. Wanneer het nodig is kunnen zwaardere maatregelen worden ingezet via politie, jeugdzorg, etc.

2.4 Partners De partners die zijn opgenomen in het plan zijn:

De gemeente

De politie

Jongerenwerk Moerdijk/Surplus

CJG

Veiligheidshuis

Halt

Novadic Kentron In de bijlage “Schema aanpak op groepsniveau” staat duidelijk weergegeven welke taken de verschillende partners kunnen vervullen.

3.2 Overleggen Er zijn twee soorten overleggen die aansluiten bij de aanpak van jeugdoverlast:

1. Jeugd Preventie Overleg (JPO) De deelnemers die hierbij altijd worden uitgenodigd zijn: gemeente, wijkagenten, jongerenwerk, het veiligheidshuis, Novadic-Kentron, CJG en Halt. Tijdens het JPO worden de groepen als geheel besproken. Elke groep wordt gecategoriseerd. Aan de hand van deze categorisatie wordt een plan van aanpak per groep bepaald. Er is ruimte voor het bespreken van individuen, als dit relevant is. Wanneer blijkt dat voor bepaalde individuen extra hulp nodig is, wordt dit ingebracht in het casusoverleg van het CJG. De partners die deelnemen aan het JPO, hebben een convenant ondertekend waarin de samenwerking tussen de partners beschreven wordt.

2. Casuïstiekoverleg van het CJG In dit overleg worden alle zorgcasussen van het CJG besproken. De verschillende partners kunnen hierbij aanschuiven wanneer zij een casus willen inbrengen. Ook kunnen er vanuit het JPO casussen ingebracht worden. Het CJG draagt er zorg voor dat vervolgens de goede partners met elkaar om de tafel gaan zitten en een plan van aanpak bedenken voor de zorg van elke casus.

3. Buurtbewoners 4.1 Wat kunnen buurtbewoners doen?

In eerste instantie zijn het altijd buurtbewoners die opmerken dat er een nieuwe hanggroep ontstaat. Het eerste dat zij kunnen doen is de groep bezoeken. Op die manier laten ze de groep weten dat ze hen opgemerkt hebben. Het is belangrijk dat buurtbewoners een positieve instelling hebben tegenover de jongeren, zij hebben immers net zoveel recht om gebruik te maken van de openbare ruimte als ieder ander. Als buurtbewoners de jongeren niet durven aan te spreken, kunnen zij de buurtpreventie vragen dit te doen. Ook kunnen ze bij de gemeente melden dat er een hanggroep is, zodat de gemeente verdere stappen kan ondernemen. De buurtpreventie zou een belangrijke rol kunnen spelen bij het aanspreken van de jongeren. Aangezien ze vrijwilligers zijn, is het uiteraard niet hun plicht om hanggroepen aan te spreken. Wel wordt hen een training aangeboden waarbij ze kunnen leren om jongeren op een goede manier aan te spreken. Een voordeel hiervan is dat de vrijwilligers van de buurtpreventie de jongeren vaak al kennen, omdat ze uit dezelfde buurt komen. Hierdoor weten de jongeren dat ze niet meer anoniem zijn, en dit kan verdere jeugdoverlast soms voorkomen.

4.2 Communicatie van het plan Door middel van het uitbrengen van een persbericht wordt het plan onder de aandacht gebracht van de burgers in gemeente Moerdijk. De buurtpreventie krijgt een training aangeboden waar ze leren hoe ze jongeren op een goede manier aan kunnen spreken. Ook wordt er een avond georganiseerd waarop dit plan van aanpak gepresenteerd zal worden. Tijdens deze avond worden de deelnemers aan het JPO uitgenodigd, evenals de raadsleden, leden van de stads en dorpsraden, en de vrijwilligers van de buurtpreventie. Bijlagen:

- Convenant - Stroomschema meldingen - Schema aanpak jeugdoverlast in groepsniveau