GEWELD TEGEN HULPVERLENERS vanwaar en waarheen 16 juni 2009 .
-
Upload
maurits-pauwels -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of GEWELD TEGEN HULPVERLENERS vanwaar en waarheen 16 juni 2009 .
GEWELD TEGEN HULPVERLENERS
vanwaar en waarheen
16 juni 2009
WWW.VANDESANDEINLEZINGEN.NL
Inhoud
Inleiding
Wat is agressie?
&
Hoe werkt het?
Wat kun je doen?
Inleiding
Is er iets veranderd?• JA
• JA, de wereld is een veel veiliger plek geworden
• JA, de mensen zijn veel minder gewend aan geweld
• JA, we zijn multiculti & begrijpen elkaar niet echt
• NEE• NEE, de menselijke natuur is al 200000 jaar gelijk
• NEE, maar het leven is veel meer georganiseerd
• NEE, maar de media moeten dat wel roepen
Moorden per 100.000. 1200-heden
• Moordcyfers goede indicatie voor geweldniveaus
• Geweldniveaus zijn in 500 jaar met een factor 10 gedaald
• Overigens zijn ook ongevallen sterk teruggebracht
• En is de gem. leeftijd sterk gestegen
• Gevolg: mensen zijn niet meer aan geweld gewend
• Daardoor: we zijn nog nooit zo bang geweest
• En ook: er zijn bij ons niet veel gelegenheden meer voor heldendom
Probleemoplossen voor lage status
Probleemoplossen voor hoge status
P = VRM²
P= pleuris-sterkteV= verwijtbaarheidR= relevantieM= mediageniekheid
Met dank aan Siske Klaassens
EEN GOUDEN REGEL
Als er tussen U en een ander
iets niet goed gaat,
is het makkelijker
iets aan uzelf te veranderen
dan aan die ander
© 2006 JP van de Sande RuGDe mens reist langs twee sporenNATUUR
Voortplanting Kinderzorg Erbij horen Status Agressie Communicatie Verkennen Eten/Drinken Voorraad maken Territorium makenJagen
BouwenRuilen
Lichaamsverzorging
Uitrusten Migratie Spel
CULTUURRELATIES EN OPVOEDING
HELDEN, VERHALEN, SPROOKJES
MANIEREN VAN SAMENLEVEN (bv. Stad vs platteland)
REGELS, NORMEN, GEWOONTES, FOLKLORE
REGERING, POLITIEK SYSTEEM, RECHTSPRAAK
TAAL, MANIER VAN UITDRUKKEN
WETENSCHAP, GODSDIENST, FILOSOFIE
IDEALEN, WAARDEN, WAARDERINGEN
TECHNIEK, GENEESMIDDELEN, APPARATEN, WAPENS
ETEN, DRINKEN, GENIETEN, FESTIVALS
KUNST, GEBOUWEN, SIERADEN
VERHOUDINGEN MET ANDERE GROEPEN MENSEN
© 2006 JP van de Sande RuGDe samenleving kent ook twee sporenNATUUR
Niets dierlijks is ons vreemdInstincten en emotiesHedonisme Langzame ontwikkeling
Samenleving: GemeinschaftBehoefte aan erbij horenGroepsdoelen Plicht; Eer; TraditieConservatief; StabiliteitReligie; MagieStrong ties
Specifieke reacties op onvredeSociale steun zoeken/gevenToename cohesieStrijd zoeken met vijandAcceptatie van lot
CULTUURRatio beïnvloedt gedrag
Normen & WaardenKosten-Baten analyseSnelle planning
Samenleving: GesellschaftBehoefte aan vrijheidIndividualistische doelenVrijheid; Geld; VernieuwingProgressief; SchijnveranderingIdeologie; TechniekWeak ties
Specifieke reacties op onvredeSteun professional zoekenToename isolementZoeken rationele oplossingVerzet tegen lot
De risicoloze maatschappij• Wildavsky: Riskless society• Ulrich Beck: Risk society
– We zijn nog nooit zo veilig geweest als nu– Ongelukken, ziekten > Gemiddelde leeftijd– Misdaden (behalve kleine criminaliteit)– Discriminatie en misbruik minderheden– Vechterij en mishandeling
– We zijn nog nooit zo bang geweest als nu– Media en psychologen werken hier duchtig aan mee– Alles wat gebeurt wordt gerapporteerd en gearchiveerd– Slachtoffer- en klaag-cultuur wordt steeds sterker– Afstanden tussen subculturen en leeftijden zijn groot (apartheid)– Door beschikbaarheid wereld wijde info lijkt het meer– Door vele getallen raken mensen in de war (ongecyferdheid)
– Grenzen beginnen bereikt te worden
Wat is agressie?
© 2006 JP van de Sande RuGWat is agressie?• Letterlijk: toenaderen (in plaats van vluchten)
• Alle dieren kennen een Fight/Flight mechanisme
• Zeer snelle en omkeerbare beslissing ogv schatting
• Twee soorten A: Binnen Soort (affectief) en Tussen Soorten (prooi)
• Affectief Systeem kent vele remmen en controlemechanismen– instinctief: Niet te ver gaan, Dominantie, Schattigheid– Cultureel: normen, formele aspecten, wetten en
practische bezwaren (cf Elias)
• Prooi systeem veel minder. (cf ontmenselijking)
Twee soorten1. Prooi agressie (lustmoord, oorlog, genocide)
1. Wordt meestal instrumenteel gebruikt2. Is onder bewuste controle3. Status object belangrijk, maar geen remming4. Leidt tot ernstig letsel5. Emotie: minachting, walging, lustbeleving
2. Emotionele agressie (Ruzie, amok, rellen)1. Wordt meestal gebruikt als uiting van gevoel2. Niet goed te controleren3. Hoge status zorgt voor remming, mits O niet bang4. Eerder dreigen dan doen, maar: rood waas5. Emotie: woede, haat, wraak
Prooi agressie: plezier in rellen en doden
Verdere wetenswaardigheden over agressie• Agressie is een natuurlijke en positieve emotie
– Denk aan voetballerij, computergames, films, nieuws
• Frustratie-agressie hypothese; Stortbak model; Pers.heid• Aandrift is algemeen, remmingen varieren. (Drank etc.)• Vecht-vlucht balans: Agr. vnl bij waargenomen kans succes• Typische dader agressie is Jong, arm, en man
• Typisch slachtoffer agressie is Jong, arm, en man
• Er zijn sexeverschillen, maar vnl vanuit cultuur• Vaak is het toeval wie dader en wie slachtoffer is
– Hierover wordt niets gepubliceerd
• Agressie wordt getriggerd (geluiden, wapens etc)
• Manier van agressie wordt gecopieerd van media• Er is geen bewijs voor katharsis hypothese• Winnen verhoogt T productie, verliezen verlaagt het
Hoe wordt AGRESSIE gestuurd?
PERSOON gewoonten eigenschappen sexe, opleiding etc vaardigheden karakter
SITUATIE
WAARNEMING SITUATIEPRETTIG? (AKELIG) STIMULEREND? (REM) CONTROLE? (BANG) UITDAGEND? (SAAI)
WIJ-GEVOEL? (WIJ/ZIJ), FORMEEL (LOSJES)
EMOTIE
GEDRAG
NADENKEN
SITUATIEDWANG
Agressie tegen hulpverleners
© 2006 JP van de Sande RuGProbeer te begrijpen waarom het zo gaat!
COMPETITIE
MACHTSTACTIEKEN
CATEGORISATIE
C
O
N
F
L
I
C
T
EXT.ATTRIBUTIE
MISPERCEPTIE
IN- OUT BIASSTEREOTYPEN MOREEL (DIABOLISERING)
VIRIEL
COMMITMENT
RECIPROCITEIT
AROUSAL
C
O
N
F
L
I
C
T
COHESIE
IN-G-COOPERATIE
Conflictontwikkeling kent TRAAGHEID (Chaos model)
CO
NF
LIC
TS
TE
RK
TE
STERKTE STIMULUS
© 2006 JP van de Sande RuGAgressie is bron en gevolg van conflictVRIEND VIJAND
MENS ROBOT
VERZETSSTRIJDER TERRORIST
HELD GEK of ROEKELOZE
goed slecht
dapper lafsterk zwak MAAR GEVAARLIJK
taai koppig
WIJWIJ ZIJZIJ
Hoe ontstaat Wij-Zij tegenstelling?• Mensen denken van nature in termen van wij-zij• Overheid is ideale ZIJ, deskundigen ook• Dus professionals in dienst van overheid…..• Deze tweedeling wordt versterkt door:
– Professionalisering– ‘Klonteren’ – Op afstand houden van publiek– Geen communicatie met publiek, geen uitleg– Bij ramp: Of slachtoffer, óf hulpverlener– Technologisering– Protocollair werken– Preventieve benaderingen
WAT KUN JE DOEN?
© 2006 JP van de Sande RuGTwee manieren van denken
Alle recepten om agressie-problemen op te lossen, horen aan de rechterkant.
Wat U doet als er iets akeligs gebeurt, hoort aan de linkerkant
U kunt dus beter zelf nadenken dan het een ander laten doen
TWEE STRATEGIEEN tegen AGRESSIE• PREVENTIE
– Vraagt inzicht bij alle betrokkenen en kost veel tijd – Kan op een of meerdere factoren inwerken – Voor toestand agressor is preventie nauwelijks haalbaar– Voor zorgsituatie wel– Minder aggro als: Situatie bekend en begrepen, situatie
formeel, hoog statusverschil, zorger als deel Wij gezien (prof.!)
• REPRESSIE– Leer vechtsport– Zorg voor overmacht
ConclusiesAgressie is normaal
Er zijn twee soorten van
Agressie is te beheersen, maar dat moet geleerd
Culturen verschillen daarin
Status van object speelt sterk mee
Agressie blijft lang ondergronds
U heeft er weinig aan te weten hoe het ideaal is
Tracht wij-zij te vermijden
Leef U in in standpunt ander
Is er eenmaal een conflict, dan voorspelbare gevolgen
Oplossen van conflict is lastig, maar moet door U gebeuren
VAN NU AF MOET U HET DUS ZELF DOENWANT DIT IS HET
EINDE
En tenslotteAls alles faalt, kunt U altijd nog iets nemen