Roma jongeren in gemeente Lelystad Route bij dreigende ......te maken krijgen met Roma jongeren 1...

Roma jongeren in gemeente Lelystad

Route bij dreigende uithuwelijking / in huwelijk treding

Roma jongeren Lelystad Uitgiftedatum: 22-10-2013 Route bij dreigende uithuwelijk/ Evaluatiedatum: Januari 2017 in huwelijk treding

Vastgesteld op19-01-2016 versie: 2.0 Vastgesteld door: Yvonne Lammers, VT

Evelyn Kamann, JGT

Janny Vogelzang, SVMN

Documenteigenaar: Henriette Verheggen

(Welzijn Lelystad) &

Cor Scheurwater VT) Jan Dekker, Welzijn Toepassingsgebied: Gemeente Lelystad

Pagina 2 van 27

Roma jongeren Lelystad

ROUTE: dreigende uithuwelijking/in huwelijk treding

Deze procesbeschrijving is tot stand gekomen in overleg tussen gemeente Lelystad, SVMN, VT, uitvoerend projectleider Roma vanuit Welzijn Lelystad, leerplicht Lelystad en Raad voor de Kinderbescherming midden-Nederland.

Doel van deze procesbeschrijving is om tot een duidelijk samenwerkingsprotocol te komen tussen de ketenpartners binnen Lelystad, wanneer er sprake is van een dreigende uithuwelijking (gedwongen) of in huwelijk treding (vrijwillig) van minderjarige Roma jongere uit Lelystad

Belangrijk aandachtspunt bij onderstaand stappenplan is, dat het Roma huwelijk niet altijd voor de Nederlandse wet wordt gesloten (en in die gevallen niet de juridische status heeft die de Nederlandse staat aan het huwelijk verbindt). Echter, de culturele en normatieve verbintenis die de jongeren hiermee aangaan is vaak minstens zo bepalend als bij een huwelijk dat voor de wet wordt gesloten. Eenmaal in het Roma huwelijk gestapt, stapt men daar niet meer zomaar uit en zijn er (voor de meiden vooral) verplichtingen jegens echtgenoot en (schoon)familie.

In dit stuk zijn 4 scenario's bij (dreigende) uithuwelijking uitgewerkt in stappenplannen:

Scenario 1: Er zijn signalen van uithuwelijking, jeugdige verblijft (vooralsnog) thuis

Scenario 2: ouders geven GEEN toestemming voor verblijf elders, jeugdige weigert terug te komen

Scenario 3: ouders gaan akkoord met verblijf elders, jeugdige verblijft elders

Scenario 4: aandachtspunten jeugdige 16+.

Deze scenario's zijn gericht op Roma jongeren jonger dan 16 jaar en vormen slechts een eerste aanzet (blauwdruk) ten aanzien van het

te volgen traject. Iedere casus is anders en dat maakt dat er geen universeel sluitend protocol gemaakt kan worden dat altijd bij ieder

casus gebruikt kan worden.

De stappenplannen voor jongeren 16+ komen overeen met de scenario's 1 tot en met 3, maar hierbij zijn enkele verschillen c.q. aandachtspunten gezien de leeftijd van de jongere. Deze worden apart uitgewerkt in scenario 4.

Gebruikte afkortingen in de schema's: VT - Veilig Thuis SVMN - Samen Veilig Midden Nederland (met de methodiek SAVE = Samenwerken aan Veiligheid) JGT - Jeugd en Gezin teams Lelystad UPR - Uitvoerend projectleider Roma ASH - Ambulante spoedhulp DUO - Dienst uitvoering onderwijs (V)OTS - (voorlopige) ondertoezichtstelling

Pagina 3 van 27

Inhoudsopgave

• Scenario 1: Professionals ontvangen signalen over een (mogelijk) op handen zijndeuithuwelijking 4

(heeft nog niet daadwerkelijk plaats gevonden, jeugdige verblijft nog thuis)

• Scenario 2: Ouders geven geen toestemming voor verblijf elders, jeugdige weigert terugte komen 6

• Scenario 3: Ouders gaan akkoord met verblijf elders, jeugdige verblijft elders 8

• Scenario 4: Aandachtpunten wanneer de jeugdige 16+ is 10

Bijlagen

• Signalenlijst 13

• Huwelijksdwang, informatie voor professionals 14

• Beleid afhankelijke seksuele relaties' 16

Pagina 4 van 27

Scenario 1: Professionals ontvangen signalen over een (mogelijk) op handen zijnde uithuwelijking (heeft nog niet

daadwerkelijk plaatsgevonden, jeugdige verblijft nog thuis)

0 Preventieve voorlichting vanuit UPR naar instanties/onderwijs in het voorveld m.b.t. mogelijke signalen van uithuwelijking, welke veel te maken krijgen met Roma jongeren

1 Signaleerder meldt de signalen en de gegevens van de betreffende jeugdige bij UPR

Is UPR afwezig en vermoedt men een acute dreiging, dan neemt Signaleerder direct contact op met VT. VT neemt dan de taak van UPR over

2 Signaleerder en UPR bepalen a.d.h.v. de signalen of het een acute dreiging betreft of een dreiging op termijn. Afhankelijk van die

inschatting wordt het tempo van het verdere stappenplan aangepast (in acute situaties, wordt acuut gehandeld)

3 UPR zoekt uit of er hulpverlening bij het gezin betrokken is, gericht op de minderjarige

4

UPR bespreekt het signaal met politie (Roma functionaris en/of jeugdagent), de signaleerder en eventueel met de betrokken hulpverlener (wanneer de hulpverlener op indicatie van SVMN of JGT in het gezin zit, dan houdt UPR, SVMN of JGT aan als betrokken hulpverlener) en er wordt afgesproken wie punt 6, 7 en 8 uitvoert

In gezamenlijkheid wordt een plan van aanpak opgesteld en besloten wie met ouder(s) en betrokken jeugdige in gesprek gaat/gaan

5 UPR bespreekt de casus (indien mogelijk) met de Roma contactpersoon in de woonplaats van (mogelijk) toekomstige partner

6

Er worden gesprekken gevoerd met betrokkenen (zie punt 4 voor wie deze gesprekken voert). Allereerst conform landelijk protocol huwelijksdrang, met de jeugdige zelf (alvorens de ouders in kennis zijn gesteld van dat gesprek). Vervolgens wordt gesproken met ouder(s) om meer zicht te krijgen op het binnen gekomen signaal. De gesprekken zijn gericht op de toekomstplannen van en de gevolgen voor de jeugdige, alsmede op voorlichting aan ouders betreffende de visie van de professionals op deze signalen en de stappen die daaruit volgen. (zie stap 4 voor wie deze gesprekken voeren)

Pagina 5 van 27

7

Er worden (indien er inderdaad signalen zijn van huwelijksplannen met een Roma jeugdige, al dan niet wonend in een andere

gemeente) gesprekken gevoerd met ouder(s) en jeugdige (zo nodig in de andere gemeente) om meer zicht te krijgen op het binnen

gekomen signaal. De gesprekken zijn gericht op de toekomstplannen en gevolgen, alsmede op voorlichting betreffende de visie van

de professionals op deze signalen en de stappen die daaruit volgen. Deze gesprekken worden gevoerd door de Roma projectleider

of de aangewezen instantie in de betreffende regio, waarbij samenwerking en afstemming plaatsvindt tussen betrokken

professionals binnen Lelystad en eventueel de andere betreffende gemeente (UPR heeft daarin de regierol)

8 Afhankelijk van de uitslag van de gesprekken wordt (indien nog niet het geval was) VT bij de situatie betrokken. De stappenplannen bij scenario 2 of 3 worden verder vervolgd, toegesneden op de situatie.

Pagina 6 van 27

Scenario 2: ouders geven GEEN TOESTEMMING voor verblijf elders, jeugdige weigert terug te komen

1 Signaleerder schakelt UPR in. Indien bij UPR bekend is dat VT/SVMN/JGT ook al betrokken is, licht UPR VT/SVMN/JGT in en stemmen

zij samen af hoe de casus opgepakt wordt. Is VT/SVMN/JGT niet betrokken, dan gaat UPR in gesprek met ouders om hen te

informeren over de te nemen stappen, die vanuit ouders ondernomen dienen te worden (zie stappen 3 tot en met 5)

2

De school meldt bij DUO wanneer de jeugdige meer dan 16 uur verzuimt. DUO meldt dit bij leerplicht

3 Ouders dienen in gesprek te gaan met de ouders, die hun kind opvangen. Zij moeten aangeven dat zij geen toestemming geven voor het verblijf van hun minderjarige kind en in gesprek bekijken zij hoe zij de jeugdige terug naar huis laten gaan.

4

Indien de opvangouder(s) iedere medewerking tot terugkeer van de jeugdige weigeren en tegen de wil van de (gezaghebbende) ouder(s) in de jeugdige opvang blijven verlenen, dan dient de ouder aan te geven bij de opvangouders, dat hij/zij hiervan aangifte zal doen bij politie

5 De gezaghebbende ouder doet aangifte tegen de opvangouders van onttrekking aan ouderlijk gezag. Betrokken professionals

stimuleren ouders tot het doen van deze aangifte

6

Politie schakelt UPR in. UPR schakelt hierbij VT in.

Politie, UPR en VT gaan gezamenlijk in gesprek met de opvangouder en apart met de jeugdige.

Politie heeft hierbij de rol om opvangouders te informeren over het strafbare feit dat zij hiermee plegen en het feit dat hiervan

aangifte is gedaan. VT en UPR maken een inschatting ten aanzien van de veiligheid van de jeugdige en de situatie in zijn geheel.

7

Optie 1: Opvang ouders laten de jeugdige meegaan met VT, jeugdige gaat mee. VT gaat gesprekken aan met jeugdige en gezaghebbende ouders (conform werkwijze bij weggelopen jongeren) VT en UPR schatten hierbij in wat nodig is in deze situatie, zoals bijvoorbeeld terugkeer met ASH, neutrale plaatsing of geen bemoeienis vanuit VT en verdere trajectbegeleiding door UPR

Zie voor optie 2 de volgende pagina

Pagina 7 van 27

Optie 2: Opvang ouders sturen jeugdige niet mee met VT en jeugdige weigert zelf ook mee te gaan met VT Afhankelijk van de inschatting van VT en UPR zijn er 3 mogelijkheden:

a. Opvangouders lijken terugkeer niet in de weg de staan, maar jeugdige wil zelf (nog) niet = > VT vraagt ASH aan om te onderzoeken of jeugdige met passende afspraken alsnog stapsgewijs kan terugkeren

b. Opvangouders stimuleren de jeugdige niet om naar huis terug te gaan en de jeugdige weigert terugkeer. Er is geen sprake van acute onveiligheid voor kind => VT meldt bij de Raad (zie scenario 4 bij 16+)

c. Opvang ouders stimuleren de jeugdige niet om naar huis terug te gaan en de jeugdige weigert terugkeer. Er is wel sprake van acute (dreigende) onveiligheid => VT vraagt VOTS aan bij de Raad (bijv. onveilige situatie bij opvangouders of kind wordt zeer onder druk gezet door opvangouders)

8 UPR en VT stellen de gezaghebbende ouder(s) op de hoogte van de uitkomsten en besluiten ten aanzien van stap 6.

9 Afhankelijk van het traject vervolgen VT, UPR en/of de Raad hun eigen werkproces.

Bij een reguliere raadsmelding ligt de regie bij VT, maar zal UPR zicht houden op het Roma systeem door met enige regelmaat

contact te onderhouden met ouders en jeugdige. UPR informeert VT en de Raad (en zo mogelijk de signaleerder) wanneer daarover

informatie beschikbaar is.

Pagina 8 van 27

Scenario 3: ouders gaan akkoord met verblijf elders, jeugdige verblijft elders

1

Ouders wordt kenbaar gemaakt door betrokken professionals (bijv. scholen) dat de leerplicht blijft gelden voor hun kind. Wanneer ouders spreken van een tijdelijk verblijf elders ("logeren") worden ouders voor de keus gesteld: - Tijdelijk verblijf elders van de jeugdige alleen tijdens schoolvakantie laten plaatsvinden

- Bij tijdelijk verblijf elders van de jeugdige buiten schoolvakanties, is de ouder ervoor verantwoordelijk om vervangend onderwijs te organiseren voor de jeugdige, gedurende het verblijf elders

Is er sprake van een langdurig verblijf elders (verhuizing) dan zijn ouders verantwoordelijk om de jeugdige in de nieuwe regio op een school in te schrijven. Bij een verblijf waarbij de jeugdige langer dan 3 maanden op een ander adres verblijft, waarbij de jeugdige twee derde van de tijd op het andere adres overnacht is tevens overschrijving in het GBA op het nieuwe adres verplicht.

2

Zodra blijkt dat de jeugdige meer dan 16 uur onderwijs buiten de schoolvakanties om mist door (tijdelijke) afwezigheid, wordt dit

geregistreerd door de school en door school gemeld bij DUO. DUO meldt bij de leerplicht

Blijkt er sprake van een verhuizing, maar wordt de jeugdige niet ingeschreven op een andere school (de huidige school kan zonder

inschrijving op een nieuwe school, de leerling niet uitschrijven. Er is dus sprake van verzuim, wanneer de leerling niet op school

komt), dan wordt dit door school z.s.m. gemeld bij de leerplicht

3 De leerplicht gaat na of de jeugdige (vervangend) onderwijs volgt in de andere regio en onderneemt de benodigde acties indien dit niet zo blijkt te zijn (gesprekken ouders, PV opmaken, etc.)

4

Indien men (school/leerlicht) vermoedt dat het gaat om een uithuwelijking van een minderjarige jongere, dan wordt contact gelegd met UPR. Deze maakt op basis van de informatie die al bekend is over de jongere / het gezin en op basis van de informatie die nieuw binnenkomt, een eerste inschatting of men hier te maken heeft met een uithuwelijking.

5 Indien UPR vermoedt dat het gaat om de uithuwelijking van een Roma jeugdige, dan wordt VT geconsulteerd.

Pagina 9 van 27

6

VT en UPR gaan samen gesprekken aan met ouders en de jeugdige (met daarin volgend het beleid van VT t.a.v. afhankelijke seksuele relaties EN rekening houdend met landelijke richtlijnen bij huwelijksdwang, zie ook stap 6 in scenario 1) om in te schatten of hier sprake is van een uithuwelijking en om in te schatten hoe betrokkenen hierin staan (leeftijd, achtergrond, evt. beperkingen, etc.). Hierbij worden de rechten en plichten van de gezaghebbende ouders besproken (o.a. wettelijke aansprakelijkheid t.a.v. de jeugdige, financiële verantwoordelijkheid t.a.v. de jeugdige) en er wordt nagegaan of en hoe ouders deze rechten en plichten uit (kunnen) voeren.

7

Is VT van mening dat er sprake is van een ernstige ontwikkelingsbedreigende situatie, die onvoldoende opgeheven kan worden door de (ontbrekende) medewerking van ouders en/of jeugdige, dan wordt er een melding gedaan bij de Raad voor de Kinderbescherming. De Raad voor de Kinderbescherming voert hierop een beschermingsonderzoek uit (i.p.v. een strafonderzoek op basis van het schoolverzuim) Indien de situatie direct gevaar oplevert voor de jeugdige, dan wordt er een verzoek gedaan bij de Raad voor een voorlopige ondertoezichtstelling

Pagina 10 van 27

Scenario 4: aandachtspunten wanneer de jeugdige 16+ is

1 Uitgangspunt: de scenario's 1, 2 of 3 worden gevolgd, met aandacht voor onderstaande verschillen/aandachtspunten

2 Een jeugdige van 16 jaar of ouder kan volgens de Jeugdwet zelf hulp aanvragen zonder dat toestemming van de wettelijke

vertegenwoordiger noodzakelijk is. Ook is een 16+ jeugdige zelf aansprakelijk voor de door hem/haar gemaakte keuzes en deze heeft

dus meer keuze vrijheden. Echter, tot 18 jaar blijft de wettelijke vertegenwoordiger verantwoordelijk en gezag dragend (tenzij juridisch anders bepaald is). Dat betekent dat een wettelijke vertegenwoordiger zelf stappen kan zetten als hij/zij het niet eens is met de keuzes van zijn/haar minderjarige kind (ondanks dat deze boven de 16 jaar is)

3 Aandachtspunt 1: aangifte van onttrekking aan ouderlijk gezag De gezaghebbende ouder(s) mag indien er sprake is van onttrekking aan het ouderlijk gezag van een 16+-er aangifte doen van dit feit. Het is aan de officier van Justitie om te bepalen of er daadwerkelijk gehandeld wordt op de betreffende aangifte. Met moet er in de praktijk rekening mee houden dat politie hierop de minderjarige terug kan brengen naar de wettelijke vertegenwoordigers, maar dat dit er niet altijd toe leidt dat de jeugdige niet (direct of enige tijd later) opnieuw wegloopt.

4 Aandachtspunt 2: Focus aanpak en onderzoek ligt bij 16+ meer op al dan niet aanwezig zijn van

ontwikkelingsbedreigende situatie Bij de aanpak 16- ligt de focus vooral op het doen terugkeren naar huis (al dan niet met hulp of via plaatsing binnen residentiele setting) van de jeugdige. Bij 16+ verschuift deze focus omdat de jeugdige 16+ meer nog het recht heeft om weloverwogen keuzes te maken aangaande zijn of haar leven, mits deze niet tot resultaat hebben dat de jeugdige bedreigd wordt in zijn/haar ontwikkeling.

Er dient een gedegen onderzoek te komen naar deze mogelijke ontwikkelingsbedreigingen. De volgende vragen staan daarbij

centraal: - Is deze jeugdige in staat om weloverwogen keuzes te maken: wenst deze jeugdige zelf om bepaalde stappen te nemen en

kan deze jeugdige de gevolgen van zijn/haar handelen overzien. Anders gezegd maakt deze jeugdige willens en wetens bewust deze keuzes, ondanks de verplichtingen die een dergelijk huwelijk met zich meebrengen?

- Is er sprake van een onveilige situatie bij het gezin waar de jeugdige wenst te verblijven? Denk aan: • Gezinsfactoren (criminaliteit, overmatig drugs/alcoholgebruik, agressie, psychiatrie, etc)

Pagina 11 van 27

• Onderdrukking (zijn er signalen dat de jeugdige onder druk gezet wordt in zijn/haar keuzes door opvang gezin) • Onderwijs (gaat jeugdige naar school en is het opvang gezin in staat om jeugdige te blijven stimuleren naar school te gaan?) • Hulpverlening / begeleiding (staan jeugdige en opvang gezin open voor verdere begeleiding en monitoring vanuit het voorveld

zoals bijv. vanuit onderwijs, jongerencoach, maatschappelijk werk, etc.) - Zijn er mogelijkheden om de jeugdige elders (neutraal/netwerk) te plaatsen waar jeugdige en gezaghebbende ouders zich wel beide

in kunnen vinden?

5 Aandachtspunt 3: wanneer naar de Raad voor de Kinderbescherming? Wanneer UPR/VT constateert dat er geen sprake is van een ontwikkelingsbedreigende situatie in het opvang gezin omdat

- de jeugdige op een veilige plek zit, - de jeugdige onderwijs volgt, - de jeugdige voldoende verzorgd wordt, - de jeugdige open staat voor begeleiding in de plaats waar hij/zijverblijft - de jeugdige willens en wetens zijn/haarkeuzemaakt (kan de gevolgen overzien)

dan heeft UPR/VT geen grond om van de jeugdige te eisen (al dan niet in gedwongen kader) om zijn/haar keuze te herzien en

terug te keren naar huis.

Wanneer er bij de 16+ jeugdige geen sprake is van een ontwikkelingsbedreigende situatie, dan is er ook geen grond om te

melden bij de Raad voor de Kinderbescherming

Dit houdt in dat als er WEL SPRAKE is van een ontwikkelingsbedreigende situatie (onveiligheid, onderdrukking, geen onderwijs, niet open voor begeleiding, niet in staat zijn om willens en wetens keuzes te maken, etc.) dat er wel gemeld wordt bij de Raad, wanneer kind in vrijwillig kader niet mee wil werken. In acute situatie kan zelfs het verzoek voor een VOTS ingediend worden.

6 Indien ouder(s) het niet eens zijn met besluit van VT en de jeugdige alsnog met gedwongen maatregel tot andere keuzes wil brengen,

dan kan de ouder zelf via een advocaat een verzoek tot ondertoezichtstelling indienen bij de rechtbank.

- VT wijst ouders op deze mogelijkheid wanneer er niet overgegaan is tot een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming - De Raad voor de Kinderbescherming wijst ouders op deze mogelijkheid wanneer zij geen verzoek in zullen dienen bij de rechter

voor een beschermingsmaatregel (interne sluiting).

BIJLAGEN

SIGN ALENLIJSTEN TOELICHTING

Pagina 13 van 27

1 Hiernaast kruist u de signalen aan die u hebt

opgevangen. Ook andere signalen kunt u

invullen. Dit kost u maximaal 10 minuten.

Maatschappelijke vroegsignalering geweld in afhankelijkheidsrelaties

Dagbesteding: school en/of werk

□ (structureel) verzuim, mogelijk gestimuleerd

door ouders

□ verminderde prestaties

□ verzoek om verlengde vakantie

□ te laat terugkeren uit land van herkomst

□ opzien tegen komende vakantie

□ gehaald/gebracht worden en / of surveillance

door broers of neven op school/werk

□ niet zelfstandig mogen reizen

□ sociale isolatie / verbreking vriendschappen

zonder duidelijke reden

□ verandering van kleding, van modern naar

traditioneel of andersom

□ algehele gedragsveranderingen (zie ook

gezondheid en gedrag)

□ plotselinge aankondiging van verloving met

een vreemde

□ blokkade van toegang tot (vervolg)opleiding /

werk

□ er wordt geroddeld over een metste op school

en /of haar broers / neven hebben veel ruzie

over haar

□ deelname aan school / werkuitjes zeer

beperkt, na werk / school weinig uitlooptijd,

geen flexibiliteit.

□ dubbelleven, groot verschil in gedrag tijdens /

buiten school/werk

□ ……

Veiligheid

□ betrokkene of broer / zus als vermist opgege-

ven en wordt actief gezocht

□ eerdere meldingen van huiselijk geweld,

mishandeling of burengerucht op het adres

van betrokkene

□ bedreigd of geconfronteerd met (seksueel)

geweld

□ angst voor of bedreiging met mishandeling,

chantage, vrouwelijke genitale verminking,

aanvallen met zuur

□ betrokkene pleegt zelf strafbare feiten zoals

dealen, wapenhandel, economische delicten,

afpersing

□ betrokkene is aangegeven wegens overtre-

dingen (b.v. winkeldiefstal of drugsgebruik)

□ angst voor of bedreiging met de dood of

pogingen tot moord / doodslag

□ meldingen van andere misdrijven,

zoals verkrachting of ontvoering

□ dreiging met terugsturen

□ maatschappelijke sancties

□ ……

Gezondheid

□ begeleiding naar dokter of hulpverlening

het onthouden van medische zorg

□ lichamelijke klachten bv na genitale

verminking. mishandeling, seksueel

misbruik/geweld

□ zelfbeschadiging (automutilatie)

□ (poging tot) zelfdoding

□ gedragsveranderingen:

bv. eetstoornis, depressie, slecht slapen

□ druggebruik

□ vroege /ongewilde zwangerschap

□ verzoek tot geheime abortus

□ verzoek tot maagdelijkheidverklaring

□ schaamte en schuldgevoelens

□ loyaliteitsconflicten

□ …

Gezin

□ eerdere gedwongen huwelijken / gedwongen

huwelijk van broer of zus

□ huwelijk op jonge leeftijd

□ rigide regels voor met name jonge meisjes

□ dubbele moraal

□ dwangcultuur

□ weinig of geen communicatie thuis

□ roddels vanuit de gemeenschap

□ dood van een ouder

□ eerdere vermissingen van gezins/familieleden

□ n plotselinge verhuizing / verdwijning

□ intensief contact met familieleden en/of

plotselinge reizen naar familie / familieberaad

□ er wordt veel geroddeld over een familie

□ eerdere meldingen van huiselijk geweld,

□ mishandeling of burengerucht op het adres

van betrokkene

□ potentiële slachtoffers worden afgeschermd /

beschermd

□ afwerende houding t.o.v politie en autoriteit

en gezag

□ ..... '

Basisvrijheden van de betrokkene/

persoonlijke integriteit

□ isolatie /een sterke inperking van de basis/

bewegingsvrijheid

n geen beschikking over eigen identiteitsdocu-

menten, visum / illegaal verblijf

□ bewust onwetendheid houden over eigen

rechtspositie

□ financiële benadeling geen beschikking over

verdiensten / schulden maken op naam van

betrokkene

□ chantage door openbaarmaking feit of

activiteit

□ niet toestaan van het machtig maken van de

taal geen vrije partnerkeuze /

huwelijksdwang

□ .. '

Gedrag

□ normafwijkend gedrag slachtoffer, concentra-

tieproblemen, woede uitbarstingen, ingehou-

den woede, depressieve klachten, machte-

loosheid, negatief zelfbeeld, vlakke emoties,

schuw, brutaal, hyperactief, teruggetrokken,

neerbuigend, wantrouwend, verdedigend

□ alleen sterke binding met thuis: isolement

□ wegloop gedrag

□ moeite met contactlegging, oogcontact, licha-

melijk contact

□ andere strafbare feiten plegen zoals dealen,

wapenhandel, economische delicten, afpersing

□ ...... '

2 Neem bij signalen in het blokje ‘Veiligheid’

onverwijld contact op met de politie in uw

woonplaats

In geval van nood: 112

Anders, geen spoed wel politie: 0900 -8844

Bij mogelijke eerkwesties kunt u vragen

naar de contactpersoon eer/Unit MEP

3 Neem bij overige signalen voor een

advies/consult contact op met het Advies- en

Steunpunt Huiselijk Geweld: 0900 - 1 26 26 26

of kijk op www.shginfo.nl.

Dit is nog geen melding, dus u hoeft nog geen

persoonsgegevens van betrokkenen te

verstrekken. Wel kunt u de ingevulde

signalenlijst toesturen aan het ASHG.

Voor eventueel vervolgcontact is het belangrijk

om te weten wie, op welk moment de signalen

heeft vastgelegd. Vult u daarom hieronder uw

contactgegevens en de datum in:

Naam:

Functie:

Organisatie:

Telefoon:

Email:

Datum:

4 Kijk ook op www.huiselijkgeweld.nl voor de

toolkit EGG

Deze signalenlijst is een uitgave van MOVISIE en is gemaakt in het kader van Zomercampagne huwe j ksdwang en achterlating, een initiatief van het ministerie van Justitie

http://www.shginfo.nl/

http://www.huiselijkgeweld.nl/

Pagina 14 van 27

HUWELIJKSDWANG

Informatie voor professionals:

Voor professionals zoals (jeugd)hulpverleners, welzijnswerkers, pre-

ventiewerkers, maatschappelijk werkers, leerkrachten, huisartsen.

Wat is huwelijksdwang?

Muwelijksdwang is het dwingen van een meisje, jongen, vrouw of man tot

een huwelijk. Eén of beide huwelijkspartners hebben weinig of geen zeg-

genschap over de sluiting van het huwelijk en een weigering wordt niet

geaccepteerd. Slachtoffers van huwelijksdwang hebben doorgaans niet

alleen te maken met een gebrek aan vrije partnerkeuze, maar ook met

dwang om te trouwen, vaak ook vóór een bepaalde leeftijd. Huwelijks-

dwang is een vorm van huiselijk geweld en van eergerelateerd geweld. Het

kan aanleiding zijn voor eermoord als een of beide partners zich blijven

verzetten tegen het huwelijk.

Waar komt het voor?

Huwelijksdwang komt in alle etnische gemeenschappen en klassen voor,

maar vooral in Turkse, Marokkaanse, Hindoestaanse, Somalische, Iraan-

se, Iraakse, Afghaanse, Pakistaanse, Koerdische, Chinese, Molukse en

Roma gemeenschappen. Het is echter niet uitsluitend een 'migranten-

problematiek', ook in zeer gesloten autochtone gemeenschappen en in de

hogere klassen (vorstenhuizen) komt huwelijksdwang voor.

Dwang?

De dwang kan komen van ouders, andere familieleden in Nederland of in

het herkomstland van de ouders, of de sociale gemeenschap. Dwang is niet

scherp af te bakenen: tussen algehele individuele keuzevrijheid en onder

dwang moeten trouwen, zijn nog veel tussenvormen zoals ‘druk’; en

'overreding'

Een van die tussenvormen is het gearrangeerde huwelijk. Hierbij is sprake

van bemiddeling. Een gearrangeerd huwelijk hoeft niet problematisch te

zijn als er sprake is van een door beide huwelijkspartners gewenste of

geaccepteerde bemiddeling. De scheidslijn tussen bemiddeling en dwang is

niet altijd aan te geven wanneer er sociale druk wordt gebruikt. In

extreme gevallen hebben slachtoffers van huwelijksdwang te maken met

psychisch en/of fysiek geweld of dreiging daartoe door ouders, andere

familieleder en/of de gemeenschap.

Hoe vaak komt het voor in Nederland?

De precieze omvang van huwelijksdwang in Nederland is moeilijk vast te

stellen. Gerapporteerde gevallen van huwelijksdwang worden (nog) niet

apart geregistreerd door de politie en/of de hulpverlening. Uit signalen

van scholen, politie, hulpverlening en opvang blijkt wel dót

huwelijksdwang in Nederland voorkomt en doorgaans ernstige gevolgen

heeft voor de betrokkenen.

Wie zijn de slachtoffers?

Slachtoffers zijn meestal meisjes en in enkele gevallen jongens. De ge-

volgen voor meisjes zijn vaak groter en schrijnender Slachtoffers hebben

een drvets profiel: jong of oud, al dan niet met lichamelijke of verstan-

delijke beperking, woonachtig in Nederland of het buitenland, homo- of

heteroseksuele voorkeur. Hulp zoeken is voor jongeren die risico lopen op

huwelijksdwang niet eenvoudig.

Waarom vindt huwelijksdwang plaats?

- De wens fami liebanden te versterken (neef-nicht huwelijken bijvoorbeeld);

- Voorkómen dat de dochter of zoon een verkeerde partnerkeuze maakt;

- Als ouders niet durven of willen ingaan tegen de sociale druk uit de

eigen etnische gemeenschap;

- Uit de overtuiging dat vastgehouden moet worden aan de tradities,

zoals het tegen elke prijs beschermen van de familie-eer;

- Om trouwen buiten de eigen sociale, etnische of religieuze groep

te voorkómen;

- Uit afkeuring van het hedendaagse westerse model van vrije

partnerkeuze;

- Om seks voor het huwelijk, homoseks en een westerse leefstijl te

voorkómen of te corrigeren;

- Vanwege behoud of vergroting van het familiekapitaal;

- Om het sodaaleconomische netwerk te versterken;

- Om een Nederlandse verblijfsvergunning te verkrijgen voor de partner

uit het herkomstland.

Gevolgen?

Meisjes of jongens die zich blijven verzenen tegen het gedwongen hu-

welijk, lopen allerlei risico’s. Dit kan variëren van sociaal isolement, van

Beleid afhankelijke seksuele relaties 15

Beleid

afhankelijke seksuele relaties

Kwaliteitshandboek Bureau Jeugdzorg Flevoland

Beleid afhankelijke seksuele relaties Uitgiftedatum: 21 mei 2013

Evaluatiedatum: April 2014

Vastgesteld op: 1 mei 2013 Versie: 2.0

Vastgesteld door: MT BJZF Documenteigenaar: Iris Mank

Functie: n.v.t. Functie: Gedragsdeskundige

Toepassingsgebied: geheel BJZ


Inhoudsopgave

1 Inleiding 17

2 Visie 18

3 Zelfbeschikking 19

4 De ongezonde relatie: dwang, macht en afhankelijkheid 20

5 Het juridische kader 22

6 Handelingswijze(r) 23

7 Aangiftebeleid 24

- bijlage 1: stroomschema Handelingswijze 25

- bijlage 2: stroomschema gemeenschap 26 - bijlage 3: stroomschema ontuchtige handelingen 27


1 Inleiding

Waarom Seksuele relaties tussen minderjarigen en meerderjarigen. Bureau Jeugdzorg Flevoland (BJZ) komt deze situaties in de praktijk tegen. Deze praktijk leert dat het een complex vraagstuk betreft, waarbij diverse factoren van invloed zijn. Culturele opvattingen spelen een rol. Denk bijvoorbeeld aan culturen waarbij trouwen op 14-jarige leeftijd gewoonte is. Maar ook juridische aspecten spelen een rol evenals de cognitieve ontwikkeling van de minderjarige en het begrip 'afhankelijkheid'.

Juist vanwege de complexiteit van dit vraagstuk is het noodzakelijk dat BJZ hierin visie

ontwikkelt en van daaruit tot handelen komt.

Door wie Op verzoek van het Management Team van BJZ is dit document tot stand gekomen door de gedragsdeskundigen van BJZ Flevoland. Het beschrijft de diverse aspecten welke van invloed zijn op de visie op een seksuele relatie tussen minderjarigen en meerderjarigen. Bij de totstandkoming van dit document is daar waar mogelijk gebruik gemaakt van wetenschappelijk onderbouwde literatuur. Omdat op dit vraagstuk tevens juridische aspecten van toepassing zijn, is samengewerkt met de jurist van BJZ Flevoland.

Voor wie

Alle afdelingen van Bureau Jeugdzorg Flevoland kunnen te maken krijgen met situaties

waarin sprake is van "afhankelijke seksuele relaties". Het is dan ook als werkdocument

opgebouwd voor alle uitvoerend medewerkers, gedragsdeskundigen, werkbegeleiders en

(team)managers.

Opbouw document Het eerste deel van dit document beschrijft de achterliggende theorie en gaat over de visie van BJZ (hoofdstuk 2), de ontwikkeling van adolescenten (hoofdstuk 3), de ongezonde relatie (hoofdstuk 4) en het juridisch kader (hoofdstuk 5). Vervolgens komt aan bod hoe wij dit omzetten in handelen: handelingwijze (hoofdstuk 6),aangiftebeleid (hoofdstuk 7). Als bijlagen zijn stroomschema's opgenomen die achtereenvolgens weergeven hoe te handelen (bijlage 1) en het juridisch kader omtrent gemeenschap (bijlage 2) en ontuchtige handelingen (bijlage 3).

Lelystad, april 2010 Gedragsdeskundigen Bureau Jeugdzorg Flevoland


2 Visie

Bureau Jeugdzorg Flevoland heeft als maatschappelijke opdracht kinderen en jongeren te helpen als hun ontwikkeling en groei naar volwassenheid wordt bedreigd. Het belang en de veiligheid van het kind staat centraal bij zijn ontwikkeling. Ouders zijn hiervoor eerstverantwoordelijk. Bij ernstige opvoeden opgroeiproblemen kunnen ouders en kinderen op vrijwillige basis, of op justitieel initiatief, een beroep doen op Bureau Jeugdzorg Flevoland. Bureau Jeugdzorg Flevoland geeft ouders en kinderen ondersteuning, hulp, advies en bescherming met het doel belemmeringen bij het opvoeden en het opgroeien weg te nemen, te verminderen en het liefst te voorkomen.

Waar het gaat om een (seksuele) relatie tussen een minderjarige en meerderjarige is dan ook de visie van Bureau Jeugdzorg Flevoland dat de minderjarige beschermd moet worden wanneer een dergelijke relatie een bedreiging vormt voor de ontwikkeling naar volwassenheid.


3 Zelfbeschikking

Het al dan niet aangaan van seksuele relaties tussen jeugdigen en volwassenen kan bezien worden vanuit het oogpunt van ontwikkelingspsychologie en vanuit een juridisch kader.

Ontwikkelingspsychologie Opvallend in de cognitieve ontwikkeling van adolescenten (12-19 jaar) is dat zij zich gedurende deze periode kunnen ontwikkelen naar formeel operationeel denken. Duidelijk is dat lang niet iedereen deze fase behaalt (hierbij kan o.a. gedacht worden aan mensen met een ernstig trauma, een cognitieve beperking of psychiatrische problematiek). Formeel operationeel denken betekent onder andere dat jongeren in staat zijn om planmatig te denken, meerdere facetten van een probleem te overdenken, reflectievermogen hebben, meerdere oplossingen en mogelijkheden kunnen overzien en overwegen. Dit heeft te maken met het (werk)geheugen wat op dat moment ontwikkelt en nog volop in ontwikkeling is. De wijze van denken verandert. In eerste instantie denkt een jongere meer na over de korte termijn, de directe omgeving is op dat moment sterk van invloed ("Ik heb nu geen seks want mijn moeder is in de kamer hiernaast"). Dit ontwikkelt naar ook nadenken over de langere termijn ("Ik heb geen seks, want ik kan hiervan zwanger raken of een SOA krijgen").

Duidelijk is dat het denken zich ontwikkelt, maar nog niet rijp is. Dus dat de jongere nog niet volledig in staat is tot overzien en kunnen afwegen van de consequenties. Het is dan ook zeer twijfelachtig of een minderjarige in staat is een volledige relatie aan te gaan met een meerderjarige, aangezien hij/zij vermoedelijk niet de consequenties kan overzien, daar waar de meerderjarige partner dat doorgaans beter ziet.

Tegelijkertijd is het zo dat naast de cognitieve ontwikkeling meerdere factoren van invloed zijn op de keuzes die jongeren maken betreffende o.a. seksueel contact. Er is ook een sterk sociale druk vanuit de vriendengroep.

Informed consent Een belangrijke factor binnen de cognitieve ontwikkeling van adolescenten in combinatie met een seksuele relatie met een meerderjarige, is de zogenaamde 'informed consent'. Informed consent betreft diverse facetten: weet (informed) de jongere waar hij/zij de toestemming (consent) aan geeft; is de jongere zich bewust van geaccepteerde seksuele normen binnen de maatschappij/cultuur; weet de jongere de eventuele gevolgen van waar het toestemming aan geeft/ voor kiest (bijv. zwangerschap en/of SOA); is er voldoende gelijkheid tussen de meerderjarige en de jongere zodat er geen invloed/pressie van de meerderjarige partner is op de keuze van de jongere. Als een van deze dingen ontbreekt, kan de jongere geen informed consent geven. Jongeren hebben nog geen volledige identiteit ontwikkeld en nog niet voldoende zelfwaarde. Dit betekent dat echt gelijkwaardig staan naast een meerderjarige, oudere partner, twijfelachtig is. Deze is immers verder ontwikkeld. De minderjarige kan gemakkelijk worden onderdrukt, kinderen worden immers geleerd te luisteren naar volwassenen.

Juridisch Jongeren onder de 16 jaar kunnen niet rechtsgeldig toestemmen om seksuele handelingen te ondergaan omdat zij daar wettelijk niet bekwaam toe worden geacht. Jongeren boven de 16 jaar worden, gezien hun cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling op die leeftijd, bekwaam geacht om te kunnen toestemmen met het ondergaan van seksuele handelingen.


4 De ongezonde relatie: dwang, macht en afhankelijkheid

Dwang Wanneer er sprake is van handelingen tegen de zin in van de minderjarige is duidelijk dat

er sprake is van een strafbaar feit. Tevens is duidelijk dat er in een dergelijke situatie

sprake is van een ongezonde, schadelijke relatie tussen de minderjarige en

meerderjarige.

Wanneer een minderjarige echter instemt met de relatie en/ of seksuele handelingen, is dit moeilijker te bepalen. Als de minderjarige het eens is met de relatie, moet er sprake zijn van "Informed consent" (zie pagina 5). Wanneer de minderjarige geen "Informed consent" kan geven, kan er ook geen sprake zijn van een gezonde relatie.

Criteria De aanwezigheid en/of mate van negatieve consequenties van een relatie en/ of seksueel contact tussen een minderjarige en een meerderjarige hangt af van diverse factoren. Te weten: • het type seksuele handeling; • de ontwikkelingsfase waarin de minderjarige zich begeeft (de mate van

volwassenheid); • het leeftijdsverschil tussen de minderjarige en de meerderjarige; (zie hoofdstuk 5

het juridisch kader) • de beïnvloedbaarheid van de minderjarige en de relatie tussen de minderjarige en de

meerderjarige.

Afhankelijkheidsrelatie Met betrekking tot de laatste factor kan gesteld worden dat er binnen een gezonde relatie, welke als positief beschouwd wordt, sprake moet zijn van een gelijkwaardigheid en geen afhankelijkheid waarbij sprake zou kunnen zijn van enige dwang, noch fysiek noch psychisch, of andere vormen van negatieve beïnvloeding.

Men spreekt van een afhankelijkheidsrelatie wanneer er sprake is van:

• een opvoedingsrelatie.

• een hulpverlener -cliëntrelatie.

• de relatie tussen een trainer en een pupil of bijvoorbeeld een relatie tussen een

geestelijke en een lid van een religieuze gemeenschap.

Er kan dus sprake zijn van een afhankelijkheidsrelatie met iemand die in functie of hiërarchie boven de cliënt staat (pleegouder, leerkracht, coach etc.), maar er kan ook sprake zijn van een "affectieve relatie" waarin psychisch dan wel fysiek geweld wordt gebruikt door de ene partner om de partner te onderdrukken (denk aan pooierboys/ loverboys of slachtoffers van huiselijk geweld). Ook hier spreken we van een afhankelijkheidsrelatie.

Loverboys of pooierboys Het belangrijkste onderdeel van de werkwijze van loverboys is de specifieke werkwijze die ze hanteren en die ze onderscheidt van de andere mensenhandelaren. Naast het (standaard)gebruik van dwang, geweld en chantage maakt de loverboy ook gebruik van het creëren van emotionele afhankelijkheid van zijn slachtoffer door (de belofte van) het aangaan van een liefdesrelatie. Daar er vanuit de politiek kritiek kwam op de term "loverboy", omdat deze term de problematiek zou romantiseren, is de benaming "pooierboy" in het leven geroepen. Echter wordt landelijk, evenals binnen jeugdzorg Flevoland met name de term "loverboy" gehanteerd. Voor de eenduidigheid wordt in dit document gesproken over "loverboys".


Waar het gaat om loverboyproblematiek begint het vaak met een "onderbuikgevoel". Dit is tevens een belangrijk signaal welke serieus genomen moet worden. Van belang is dat je dit onderbuikgevoel weet te concretiseren en bespreekbaar maakt met de gedragsdeskundige. Bij het concretiseren zijn de volgende signalen van belang:

Slachtoffers kenmerken zich door het volgende: • Uitdagend gedrag. • Ineens veel geld uitgeven (veel nieuwe spullen/ kleding zonder een duidelijke

verklaring waar dit vandaan komt). • Problemen in de thuissituatie zoals laat thuiskomen, regels overtreden, nachten

wegblijven. • Problemen op school. • In de ban raken van het geloof van hun vriendje. • Gefixeerd op het vriendje. • Voornamelijk sociale contacten met jongens.

Slachtoffers hebben vaak de volgende kenmerken gemeen: • Puberteit. • Onzeker. • Ontwrichte jeugd (eerder slachtoffer van misbruik, gebroken gezin, gemis

vaderfiguur). • Meestal lager opgeleid. Maar let wel, iedereen kan slachtoffer worden.

Loverboys gaan als volgt te werk: het slachtoffer wordt losgeweekt uit zijn of haar netwerk/ familie. Dit kan snel gaan, maar ook langzaam en geleidelijk. De loverboy maakt het slachtoffer afhankelijk. Door het slachtoffer, naast slachtoffer ook dader te laten worden. Zo worden ze veelal betrokken bij criminele activiteiten. Ook kan de loverboy het slachtoffer schulden laten opbouwen. Bovenstaande maakt dat het slachtoffer zich niet los durft of kan maken van de loverboy. Loverboys zijn meestal betrokken bij diverse vormen van criminele activiteiten, naast het loverboy zijn.

In bijlage 1 staat een stroomschema weergegeven welke als leidraad gebruikt kan worden waar het gaat om relaties tussen minderjarigen en meerderjarigen en andere vormen van afhankelijkheidsrelaties.


5 Het juridische kader

Bij seksuele handelingen kan in algemene zin gesteld worden dat deze negatieve consequenties met zich mee dragen en tevens strafbaar zijn wanneer een van beide partijen niet instemt met de seksuele handelingen. Het Wetboek van strafrecht regelt dat gemeenschap en het (laten) plegen van ontuchtige handelingen met een minderjarige strafbaar is. Wanneer er sprake is van gemeenschap of ontuchtige handelingen met een minderjarige jonger dan 12 jaar, is dit altijd strafbaar. Ontuchtige handelingen die gepleegd worden jegens een minderjarige door (bedreiging met) geweld of door (bedreiging met) fysiek of geestelijk overwicht zijn eveneens altijd strafbaar. Gemeenschap en ontuchtige handelingen met een minderjarige jonger dan 16 jaar zijn niet altijd strafbaar, waarbij geldt dat aan de volgende drie voorwaarden moet zijn voldaan:

1. het moet gaan om een gering leeftijdsverschil (uit de jurisprudentie blijkt dat het

leeftijdsverschil maximaal 5 jaar mag zijn); 2. er moet sprake zijn van een affectieve relatie; 3. er moet geen aanleiding zijn om aan te nemen dat er sprake is van handelingen

tegen de zin in van de minderjarige of dat de minderjarige een ondergeschikte positie heeft.

Begrip gemeenschap en begrip ontuchtige handelingen Onder gemeenschap wordt verstaan handelingen die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam.

Onder ontuchtige handelingen wordt verstaan handelingen met een seksuele strekking in

strijd met de sociaal-ethische norm. Voorbeelden hiervan zijn het strelen van

geslachtsdelen en tongzoenen.

In de stroomdiagrammen is eenvoudig af te leiden wanneer gemeenschap en ontuchtige handelingen strafbaar zijn. Zie voor gemeenschap het stroomschema bijlage 2 en voor het stroomschema ontuchtige handelingen bijlage 3.


6 Handelingswijze(r)

Wanneer er binnen Bureau Jeugdzorg Flevoland signalen binnenkomen dat er sprake is van een (seksuele)relatie tussen een minderjarige en een meerderjarige, of een andere vorm van een afhankelijkheidsrelatie, is het van groot belang dat je deze informatie altijd deelt met de gedragsdeskundige. Het bespreken van de veiligheid van de minderjarige in deze situatie staat hierbij centraal. Dit geldt voor zowel de cliënt als slachtoffer als voor de cliënt als dader. Daarnaast zal Bureau Jeugdzorg zijn zorgen over een betreffende situatie bespreekbaar moeten maken met de minderjarige en zijn of haar ouders.

Wanneer er sprake is van een strafbaar feit dient zorgvuldig afgewogen te worden of het

doen van aangifte in het belang is van de minderjarige en of het zijn of haar

ontwikkelkansen vergroot, of dat er juist meer schade wordt toegebracht.

De opvoedingsverantwoordelijkheid ligt in eerste instantie bij ouders. Dit geldt binnen het vrijwillig kader, maar ook binnen het gedwongen kader. Wanneer er dan ook sprake is van een relatie tussen een minderjarige en meerderjarige, zijn ouders ook de eerst aangewezen verantwoordelijken om hier iets van te vinden. Wanneer er sprake is van een ongezonde relatie zullen zij ook hun gezag moeten aanwenden om een einde te maken aan deze bedreigende situatie. Ouders kunnen hierbij de hulp inroepen van Bureau Jeugdzorg. Wanneer ouders de verantwoordelijkheid niet nemen, hetgeen ernstige gevolgen heeft voor de ontwikkeling van de minderjarige, dan dient er een raadsmelding gedaan te worden. Tevens in situaties waarbij het de ouders niet lukt om hun kind te beschermen tegen een onveilige, ongezonde relatie, dient er een raadsmelding gedaan te worden. Hierbij gelden de reguliere gronden voor een raadsmelding.

De primaire taak van Bureau Jeugdzorg is het organiseren van hulpverlening teneinde de ontwikkeling van de minderjarige veilig te stellen. Een aangifte of raadsmelding in een situatie waar een minderjarige een relatie heeft met een meerderjarige kan bijdragen aan het beschermen van de minderjarige. Echter is daarmee de ontwikkelingsbedreiging niet weggenomen. In alle gevallen dient daarom de situatie besproken te worden met de gedragsdeskundige, en eventueel het team, om gezamenlijk een plan van aanpak op te stellen teneinde de bedreigde ontwikkeling van de minderjarige af te wenden.

Afwegingen, overleg en beslissingen dienen altijd weergegeven te worden in de

contactjournaals.

In bijlage 1 staat een stroomschema weergegeven welke als leidraad gebruikt kan

worden waar het gaat om relaties tussen minderjarigen en meerderjarigen.


7 Aangiftebeleid

Wanneer aangifte Als geconstateerd is dat een handeling strafbaar is (zie juridisch kader), kan er voor gekozen worden om aangifte bij de politie te doen. De primaire taak van Bureau Jeugdzorg is het helpen van kinderen en jongeren als hun ontwikkeling en groei naar volwassenheid wordt bedreigd. Het belang van het kind/ de jongere en zijn veiligheid staat daarbij centraal. Als uitgangspunt bij het doen van aangifte door Bureau Jeugdzorg geldt dan ook het belang van de jongere. Wanneer het in het belang van de jongere is, zal Bureau Jeugdzorg aangifte doen. Dit geldt voor zowel de cliënt als slachtoffer als voor de cliënt als dader. Hierbij zal altijd een goede afweging door de gedragsdeskundige van Bureau Jeugdzorg en de uitvoerend medewerker gemaakt worden. In deze afweging is er aandacht voor de voordelen en consequenties en risico's die aangifte met zich meebrengt. Aangifte is nooit een oplossing! Wel wordt hiermee duidelijk het gedrag afgekeurd en opgekomen voor het belang en de ontwikkeling, evenals de veiligheid, van de cliënt. Voorkomen moet echter worden dat de aangifte een averechts effect heeft (bijvoorbeeld bedreiging door dader, eerwraak, weglopen minderjarige).

Wie doet de aangifte Aangifte doen gebeurt altijd op persoonlijke titel door de uitvoerend medewerker van de betrokken cliënt namens Bureau Jeugdzorg samen met de leidinggevende of de gedragsdeskundige. Dit wordt in overleg bepaald. Naast het doen van aangifte is er ook de mogelijkheid om een intakegesprek aan te vragen bij de politie. In een dergelijk gesprek met de politie kan gekeken worden of er inderdaad sprake is van een strafbaar gepleegd feit en of een eventuele aangifte in het belang van de minderjarige is.

Wettelijk kader van aangifteplicht/bevoegdheid Aangifte kan in Nederland gedaan worden door een ieder die kennis heeft van een strafbaar feit. Bij het doen van aangifte moet een onderscheid gemaakt worden tussen de aangifteplicht en de aangiftebevoegdheid. In artikel 160 Sv (Wetboek van Strafvordering) staat dat iedereen die kennis draagt van een in dat artikel genoemd strafbaar feit de plicht heeft daarvan aangifte te doen. Het gaat dan om onder andere misdrijven tegen de staat en de koningin, moord, doodslag en verkrachting. Ook de voorbereiding en poging van deze misdrijven vallen onder de aangifteplicht. Onder kennis dragen van een strafbaar feit wordt verstaan: men moet zeker weten dat een dergelijk misdrijf wordt begaan en door wie. Degene die niet voldoet aan de wettelijke aangifteplicht is niet strafbaar, tenzij door de aangifte het misdrijf nog afgewend had kunnen worden. Bepaalde categorieën/personen zijn niet aan artikel 160 Sv gebonden. Zij hebben een wettelijk verschoningsrecht als zij ter getuigenis worden opgeroepen. Het gaat om artsen, advocaten, notarissen, geestelijken, bloed/aanverwanten van de dader en degene die door het doen van aangifte zelf het risico loopt vervolgd te worden. De jeugdhulpverleners van Bureau Jeugdzorg hebben geen wettelijk verschoningsrecht, maar wel een geheimhoudingplicht ten opzichte van hun cliënten. Naast de aangifteplicht van artikel 160 Sv is er een aangiftebevoegdheid geregeld in artikel 161 Sv. Die bevoegdheid heeft betrekking op alle strafbare feiten: iedereen die kennis draagt van een begaan strafbaar feit is bevoegd daarvan aangifte te doen. Ten aanzien van het doen van aangifte van seksueel contact tussen een meerderjarige - minderjarige geldt dus geen aangifteplicht, maar een aangiftebevoegdheid. Voorbeeld: de jeugdhulpverleners van Bureau Jeugdzorg hebben dus geen plicht om aangifte te doen tegen bijvoorbeeld een meerderjarige man van 22 jaar die een seksuele relatie onderhoudt met een minderjarig meisje van 15 jaar, maar wel aangiftebevoegdheid.

Bijlage 1 HANDELINGSWIJZE IN STROOMSCHEMA


Bijlage 2


Gemeenschap (artikel 244 en 245 Wetboek van strafrecht)

* Het Wetboek van strafrecht regelt wanneer gemeenschap en het (laten) plegen van ontuchtige handelingen met een minderjarige strafbaar is. Gemeenschap en ontuchtige handelingen met een minderjarige jonger dan 16 jaar zijn niet altijd strafbaar, waarbij geldt dat aan de volgende drie voorwaarden moet zijn voldaan:

1 het moet gaan om een gering leeftijdsverschil (uit de jurisprudentie blijkt dat het leeftijdsverschil maximaal 5 jaar mag zijn); 2 er moet sprake zijn van een affectieve relatie; 3 er moet geen aanleiding zijn om aan te nemen dat er sprake is van handelingen tegen de zin in van de minderjarige of dat de minderjarige een ondergeschikte positie heeft.


*

Bijlage 3 Ontuchtige handelingen, anders dan gemeenschap (artikel 246, 247,

248a en 249 Wetboek van strafrecht) Met een feitelijkheid wordt bedoeld fysiek of geestelijk overwicht.

* Met verleiding wordt bedoeld giften of beloften van geld of goed, misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht of misleiding.

*

* Bij ontucht met misbruik van gezag is er sprake van een minderjarig kind, stiefkind of pleegkind, pupil, een minderjarige die aan de zorg, opleiding of waakzaamheid van de dader is toevertrouwd, of de minderjarige bediende of ondergeschikte van de dader.

* Het Wetboek van strafrecht regelt wanneer gemeenschap en het (laten) plegen van ontuchtige handelingen met een minderjarige strafbaar is. Gemeenschap en ontuchtige handelingen met een minderjarige jonger dan 16 jaar zijn niet altijd strafbaar, waarbij geldt dat aan de volgende drie voorwaarden moet zijn voldaan:

1 het moet gaan om een gering leeftijdsverschil (uit de jurisprudentie blijkt dat het leeftijdsverschil maximaal 5 jaar mag zijn); 2 er moet sprake zijn van een affectieve relatie; 3 er moet geen aanleiding zijn om aan te nemen dat er sprake is van handelingen tegen de zin in van de minderjarige of dat de minderjarige een ondergeschikte positie heeft.

Roma jongeren in gemeente Lelystad Route bij dreigende ......te maken krijgen met Roma jongeren 1...

Documents

Transcript of Roma jongeren in gemeente Lelystad Route bij dreigende ......te maken krijgen met Roma jongeren 1...