Geert Driessen | Bianca Leest Lia Mulder | Tineke Paas | Twan Verrijt

Paper OnderwijsResearchDagen ORD ‘14, Groningen, 11-13 juni 2014

Literatuuronderzoek (internationaal)

Secundaire analyses op bestanden van DUO, COOL5-18 en Pre-COOL

Interviews scholen

Expertmeeting

Omvang

Regelgeving

Criteria

Gemiddeld 7,4%

Japan, Noorwegen (vrijwel) niet

Portugal, Luxemburg, Nederland rond de 20%

Noorwegen en Liechtenstein en binnenkort IJsland niet toegestaan

Bulgarije, Polen, Griekenland: niet in de eerste

4, 3 of 2 jaren

Duitsland, Oostenrijk, Portugal: automatisch van leerjaar 1 naar 2

Engeland: niets vastgelegd, maar uitzondering Andere landen: afspraken over limiet

Zijn in vrijwel alle landen centraal vastgelegd, m.u.v. Nederland, Denemarken en Engeland

Gehanteerde criteria: leerprestaties, gedrag, absenteïsme, problemen in gezin.

In Ierland ook schoolwisseling

Sociaal-economisch

Ontwikkelingspsychologisch

Psycho-sociaal

Didactisch

Op leerprestaties

Op psycho-sociaal functioneren

Op ongediplomeerd schoolverlaten

Op latere beroepscarrière

Differentiatie Geïndividualiseerde instructie Leerjaaroverstijgend onderwijs Één-op-één begeleiding Kleine klassen

Zweden, Noorwegen, Finland, IJsland

0,4 1

1,3 2

3,8 5

10,5 4,2

0 2 4 6 8 10 12

groep 1groep 2groep 3groep 4groep 5groep 6groep 7groep 8

7,1

68,6

22,2

2,1

0% 1-25% 25-50% > 50%

Geen/weinig zittenblijvers Veel zittenblijvers

Weinig achterstands-

leerlingen

Gelegen in weinig stedelijke gebieden, vaak in het noorden

Relatief klein

Veel achterstands-

leerlingen

Vaak in matig stedelijke gebieden

Vrije school, Freinet 22,9 Jenaplan 20,4 Dalton 18,4 Traditioneel 17,8 Montessori 16,0

Jongens vaker dan meisjes (3,4% vs 3,2%)

Kinderen van laag opgeleide ouders vaker dan van hoog opgeleide ouders (met gewicht 5%, zonder 3%)

Turkije (5,2%) Antillen (5,0%), Marokko (4,6%) Suriname (3,5%) Autochtoon (3,0%)

Prestatieniveau lager

Minder positieve werkhouding, minder zelfstandig, onderpresteren

Zittenblijven of naar s(b)o?

Zittenblijven is uitzonderlijk

Kleuterverlenging is veel voorkomend en

geaccepteerd

Inhalen van een brede achterstand met behulp van extra leertijd

Niet: leer- gedragsproblemen of laag iq: ◦ Verwijzing naar speciaal basisonderwijs ◦ Individuele leerlijn met ontwikkelingsperspectief

Wel: veel afwezigheid, zij-instroom, jarenlang ‘op hun tenen lopen’.

Bij achterstand op cognitief en/of sociaal-

emotioneel vlak

Najaarskinderen ◦ Rijpheid: cognitieve en sociaal-emotionele aspecten ◦ Werkhouding ◦ Leren in sprongetjes ◦ Worden altijd besproken

Taalachterstand