| 1 | Goed bes tuur en aanpak van r i s i co ’ s | | G DO Jur i s ten |

Elke organisatie die voor zijn functioneren afhankelijk is van externe (financiële) steun van overheid,

bedrijven of particulieren, is in een kwetsbare positie. Dat geldt in het bijzonder voor goededoelen-

organisaties (GDO’s). U heeft ongetwijfeld de recente problemen gevolgd rond SNV (hoogte salaris

en ‘vriendjespolitiek’ directeur Dirk Elsen) en Mariko Peters (subsidieaanvraag partner bij Fonds)

en eerdere kwesties bij de Hartstichting (hoogte salaris directeur), War Child (t.g.v. de financiële

problemen van boegbeeld Marco Borsato) en (toen nog) Foster Parents Plan (o.a. presentatie

verkeerd beeld van activiteiten en hoogte vergoeding interim manager)?

Kunt u voorkomen dat u in vergelijkbare situaties verzeild raakt? Is er een externe partij die u

kan helpen bij het beoordelen of uw bestuur functioneert zoals het hoort volgens nationale en

internationale spelregels? Die maatregelen kan treffen en helpen implementeren? En kan inspringen

als er situaties ontstaan die acties uwerzijds vereisen? GDO Juristen stelt zich graag aan u voor.

Goed bestuur en aanpak van r is ico ’s b i j

goededoelenorganisaties

| 2 | Goed bes tuur en aanpak van r i s i co ’ s | | G DO Jur i s ten |

Cruciaal - juist voor GDO’s - is dat een organisatie die zegt te staan voor bepaalde waarden en normen zelf de toets van goed bestuur kan doorstaan. De uitstraling beperkt zich daarbij niet tot de organisatie zelf, maar raakt ook collega-organisaties, allianties en/of de sector. Denk maar eens aan de discussie over de hoogte van het salaris van directieleden van goededoelenorganisaties, die in sommige media als ‘zakkenvullers’ werden neergezet. Terecht of onterecht, er ontstaat een negatief beeld naar politiek en publiek, waardoor het realiseren van doelstellingen van de GDO moeilijker wordt.

ComplianceIs de organisatie wel ‘compliant’ met de geldende standaarden in Nederland (Code Wijffels, CBF, Wet besch. persoonsgegevens, etc.) of internationaal (oa INGO accountability charter, Transparency International, Global Reporting Initiative, Foreign Corrupt Practices Act)? Corruptie, fraude, omkoping, belangenverstrengeling zijn andere elementen die de kwetsbaarheid van een organisatie aantasten, maar die ook strafbaar zijn. Dat geldt niet alleen als de organisatie zelf daarvan verdacht wordt (of zelfs daarvoor veroordeeld is), maar ook als die gebruik maakt van alliantie- of partner-organisaties (bijv. in ontwikkelingslanden), die deze activiteiten praktiseren. Binnen de organisatie is deze materie niet alleen een zaak voor directie/bestuur, maar voor staf op elk niveau. Qua beleid en praktijk. Transparantie in het handelen is daarbij essentieel.

Het is dus van belang om de normatieve lat van het eigen handelen en nalaten voldoende hoog te leggen en telkens te controleren, voordat u extern erop wordt aangesproken, dat u de zaken niet goed op orde heeft.

ActieHet is aan directie en bestuur om voldoende concrete en zichtbare maatregelen te nemen om compliance te waarborgen, kwetsbaarheid te verminderen, continuïteit te garanderen, maar ook om aansprakelijkheid voor verwijtbaar handelen of nalaten op elk niveau in de GDO te voorkomen. Het verdient daarbij de voorkeur - vooral ook zichtbaar (denk aan website of jaarverslag) - om het aan elke belanghebbende te laten zien, dat de organisatie risico’s en kwetsbaarheden serieus aanpakt.

Die maatregelen raken de breedte van de organisatie, zoals: • Directie en bestuur: functiescheiding, besluitvorming, controle/toezicht,

belangenverstrengeling, organisatie opzet, samenwerkingsverbanden, allianties en partnerorganisaties, imago, etc.;

• Operationeel: HRM (werving en selectie, klokkenluidersregeling, seksuele intimidatie, etc.), procedures bij financiën, fondsenwerving, ICT (persoonsgegevens, gebruik internet en sociale media, etc.), compliance op organisatieniveau, communicatie.

De organisatie loopt aanzienlijke risico’s wanneer er geen inzicht is op welke terreinen en in welke mate deze risico’s zich voordoen. Vanuit dat inzicht is het nodig passende maatregelen te nemen en regelmatig, minimaal jaarlijks, een evaluatie van de gezette stappen te houden om eventueel noodzakelijke aanvullende maatregelen te kunnen treffen. Uit internationaal onderzoek blijkt dat investeren in compliance goedkoper is dan non-compliancy.1

GDO JuristenGDO Juristen is een samenwerkingsverband van mr. Jan van de Venis (advocaat JustLaw, vml. Greenpeace International) en mr. Jan Pieter Wieldraaijer (consultant Just So Right, vml. Rode Kruis en ICCO). Beiden hebben veel ervaring in de GDO-sector, als juristen en managers, werkzaam in en/of voor nationale en internationale GDO’s. Met de meest recente kennis van de markt en toepasselijke wet- en regelgeving kunnen zij uw organisatie doeltreffend doorlichten op risico’s die u loopt en concrete voorstellen doen om die risico’s aan te pakken.

1 Ponemon Institute and Tripwire Inc., ‘The True Cost of Compliance’: http://www.tripwire.com/ponemon-cost-of-compliance/

Uw eer en goede naamEen bekend gezegde is:

‘Vertrouwen komt te voet,maar gaat te paard’.

Vertrouwen wint men maar langzaam,

maar kan men snel verliezen.

| 3 | Goed bes tuur en aanpak van r i s i co ’ s | | G DO Jur i s ten |

AanpakIn een gesprek met u (en uw naaste medewerkers) wordt de ‘nulmeting’ plus het tijdpad dat daarbij hoort, besproken. Daarbij kiest u voor de reikwijdte van het onderzoek. Globaal zijn er drie soorten opdrachten:a. De meest vergaande is een volledige juridische organisatiescan (due

diligence), ondermeer op structuur, bezittingen en mogelijke risico’s vanwege de aard van de activiteiten, bijvoorbeeld campagnes. Tevens worden uw contractuele en andere verplichtingen, zowel ten aanzien van personeel als derden (organisaties), bekeken op juridische en financiële risico’s. Dit is dus een ruime scan op ‘algemene compliance’.

b. Het is ook mogelijk een meer op GDO’s afgestemde scan uit te voeren. Bijvoorbeeld of uw organisatie voldoet aan de eisen die het CBF, de ANBI wet- en regelgeving en/of de Code Wijffels aan GDO’s stellen.

c. Er kan ook specifiek worden gekeken naar risico’s die uw organisatie loopt op het terrein van transparantie, integriteit, belangenverstrengeling, etc. Waardoor kunt u schade oplopen in bijvoorbeeld fondsenwerving ten gevolge van een verkeerd beeld dat naar buiten toe wordt opgeroepen? Onder het kopje ‘Actie’ zijn al enkele voorbeelden in de breedte van een organisatie genoemd.

Resultaten en vervolgactiesAan de hand van een aan de reikwijdte van het onderzoek aangepaste vragen-lijst worden interviews afgenomen en gegevens en documenten verzameld voor nadere analyse. De lijst wordt ter beantwoording voorgelegd aan u en uw managers en (zo nodig) aan leden van het bestuur of Raad van Toezicht.

De conclusies van het onderzoek worden met u besproken en GDO Juristen zal aanbevelingen doen ter verdere uitwerking.

U ontvangt een eindrapport met de uitkomsten van de enquête, inclusief de voorstellen voor verdere aanpak. De bespreking en behandeling van dit rapport worden in overleg met u bepaald.

Op onderdelen kan GDO Juristen de concrete uitwerking zelf ter hand nemen. Daarvoor worden dan afzonderlijke afspraken gemaakt.

Jan van de VenisAdvocaat bij JustLaw, Corporate Law and Human Rights in Amsterdam. Richt zich vrijwel uitsluitend op die rechtsgebieden waarmee GDO’s in het dagelijkse lokale of internationale verkeer te maken hebben; van contracten via fiscale zaken tot ANBI wet- en regelgeving.Jan is na een start in de commerciële advocatuur (brede en internationale op bedrijfsleven gerichte praktijk) bijna vier jaar advocaat in loondienst bij Greenpeace International geweest. Daar was hij verantwoordelijk voor de algemene organisatorische juridische ondersteuning van Greenpeace-kantoren en projecten in en buiten Nederland. Daaruit is zijn specialisme als ‘Goede Doelen Advocaat’ ontstaan en sinds de start van JustLaw in 2007 zijn veel GDO’s cliënt geworden. Op dit specifieke compliance en governance terrein heeft hij al menig GDO doorgelicht en geadviseerd. Jan’s expertise blijkt ook uit zijn lidmaatschap van de Global Reporting Initiative (GRI) G4 Working Group ‘Governance and Remuneration’.

Jan Pieter WieldraaijerConsultant juridische en bestuurlijke zaken voor GDO’s onder de naam ‘Just So Right’, sinds 1 mei 2011. Jan Pieter heeft na de rechtenstudie voornamelijk (als vrijwilliger en beroepsmatig) gewerkt binnen de GDO-sector. Zo was hij gedurende bijna 10 jaar bestuurs-/directiesecretaris bij ICCO, ondermeer verantwoordelijk voor juridische en bestuurlijke zaken t.b.v. Raad van Bestuur en Raad van Toezicht, Management Team en decentrale organisatie.Hij heeft uitgebreide expertise op nationaal en internationaal niveau in samen-werkingsverbanden; juridische en bestuurlijke aspecten van organisaties (statuten, mandaten, volmachten, CBF-keurmerktraject, etc.) en contracten, maar ook administratief-rechtelijke zaken t.a.v. MFS, procedures, compliance, fraude- protocollen, opzet decentrale organisatie. Eerder werkte hij bijna twee jaar voor een internationale NGO in Kosovo en als Human Rights Officer in Bosnië voor de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa). Hij was gedurende 16 jaar werkzaam bij het Nederlandse Rode Kruis, waarvan tien jaar als Directeur Informatiebureau in Den Haag.

TarievenGDO Juristen hanteert zoveel mogelijk vooraf afgesproken vergoedingen voor het hele traject. Het aantal dagen/uren is afhankelijk van de omvang van uw organisatie en van de opdracht.

Wie zijn GDO Juristen?

Jan van de VenisJan@JustLaw.nlT 06 2170 6773

Jan Pieter WieldraaijerJanPieter@JustSoRight.nl T 06 8190 8199

GDO JuristenP/a: JustLaw | The Hub AmsterdamWesterstraat 187 | 1015 MA AmsterdamThe Netherlands | www.gdojuristen.nl