Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

37
Compliance en toezicht in de accountantspraktijk Jan Wietsma AA

description

Betreft de presentatie tijdens de workshop op de Accountancynieuwsdag 2008

Transcript of Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Page 1: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Compliance en toezicht in de accountantspraktijk

Jan Wietsma AA

Page 2: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Ontwikkeling compliance

• Ontstaan midden jaren negentig

• Oorzaak: voorwetenschap bij de handel in effecten bij banken

• 1999: doorbraak compliance door aanname wet Nadere regeling toezicht effectenverkeer

Page 3: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Ontwikkeling compliance

• Kernprobleem:- Situaties waarbij het maken van winst (de

commerciële doelstelling van een onderneming) en het handhaven van integriteit met elkaar conflicteren

- Situaties waarin de integriteit van de medewerker en de organisatie met elkaar conflicteren

Page 5: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

De compliancecirkel

Page 6: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Compliance versus integriteit

• Compliance richt zich op naleving van de organisatie aan wet- en regelgeving en de wijze waarop deze is vastgelegd in procedures en organisatorische maatregelen

• Integriteit richt zich op de wijze waarop binnen de organisatie wordt omgesprongen met mensen en middelen, met collega’s, met klanten of afnemers van producten

Page 7: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Compliance versus integriteit

• Verbinding compliance en integriteit:– Beide hebben te maken met de cultuur van de

organisatie: Hoe krijg je mensen zo ver dat ze zich aan de gestelde regels houden?

Page 8: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Randvoorwaarden handhaven compliance en integriteit

• De structuur van de organisatie– Risico van doorbreken integriteit groter dan

gedacht

• De cultuur van de organisatie– De waarden en normen– Stabiel gegeven– Risico’s informele structuur

Page 9: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Compliance en maatschappelijk verantwoord ondernemen

• Glazen huis

• Vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer

Page 10: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Stelsel van kwaliteitsbeheersing

Plan

Act

Check

Do

Uitvoeren conform

Handboek

Met name Handboek

met procedures

e.d.

Vaststellen dat volgens

Handboek is gehandeld; afwijkingen rapporteren

•Aanpassen procedures

•Instructies•Opleggen

sancties

Transparantie-verslag

Page 11: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Hoe is het toezicht geregeld?

Page 12: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Accountants-organisatie

Autoriteit Financiële

Markten

BureauFinancieelToezicht

Belastingdienst

CommissieKwaliteits-onderzoek

Raad van Toezicht

CollegeToetsingKwaliteit

Page 13: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Accountants-kantoor

BureauFinancieelToezicht

Belastingdienst

CommissieKwaliteits-onderzoek

Raad van Toezicht

CollegeToetsingKwaliteit

Page 14: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Autoriteit Financiële

Markten

BureauFinancieelToezicht

Belastingdienst

CommissieKwaliteits-onderzoek

Raad van Toezicht

CollegeToetsingKwaliteit

Wet voorkoming Witwassen en Financieren van Terrorisme

Wet ToezichtAccountantsorganisaties

Verordening op de periodiekePreventieve toetsing

Handhavingsconvenanten

Verordening op de kwaliteitstoetsing

Page 15: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Toetsingskader

Autoriteit Financiële

Markten

Wet ToezichtAccountantsorganisaties

Besluit ToezichtAccountantsorganisaties

VerordeningAccountantsorganisaties

NV COS

VGC

Page 16: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Toetsingskader

BureauFinancieelToezicht

Wet voorkoming Witwassen en Financieren van Terrorisme

Page 17: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Toetsingskader

CollegeToetsingKwaliteit

Nadere voorschriftenaccountantskantoren ter zake van

assuranceopdrachtenNV COS

VGCNadere voorschriften

accountantskantoren ter zake van aan assurance verwante opdrachten

CommissieKwaliteits-onderzoek

Raad van Toezicht

Page 18: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Tone at the top

Page 19: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Opbouw verantwoordelijkheid accountantsorganisatie

Bestuur

Complianceofficer

Opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelaar

Externe accountant

Organis

atie

Opdracht

Page 20: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Stadia in de rol van de COTakenpakket

Tijd

1 Ontwikkelen van (gedrags)regels2 Uitleggen en opleiden3 Toezien op naleving4 Handhaven en aanpassen van regels

Page 21: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Competenties

Page 22: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Algemeen

• Integer en standvastig• Onderzoekend en innovatief• Analytisch• Beoordelingsvermogen• Tactisch• Onafhankelijk• Zaken in een context kunnen zien• Communicatief• Effectief

Page 23: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Kennis en inzicht

• Risicomanagement

• Omgeving

• Moraal en ethiek

• Bewustzijn van positie

• Ict

Page 24: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Praktijk

• Toepassing kennis

• Proportionaliteit

• Kritiek en weerstand

• Aanspreekbaarheid

• Resultaatgerichtheid

Page 26: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Stelsel van kwaliteitsbeheersing

Plan

Act

Check

Do

Uitvoeren conform

Handboek

Met name Handboek

met procedures

e.d.

Vaststellen dat volgens

Handboek is gehandeld; afwijkingen rapporteren

•Aanpassen procedures

•Instructies•Opleggen

sancties

Transparantie-verslag

Page 27: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Ontwikkeling in toezicht en transparantie

TREND

TRUST ME

TELL ME

SHOW ME

PROVE MEVer

tro

uw

en

Transparantielaag

hoog

laag

hoog

Page 28: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Implementatie, een plan van aanpak

Page 29: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Jaarplan 1

• Formele kant van de zaak• Uitvoeren compliancescan• Formuleren strategie en beleid• Starten bewustwordingstrajecten• Gedegen cliënt- en opdrachtacceptatie• Organisatie-eigen gedragscode • Klokkenluidersregeling• Sanctiebeleid

Page 30: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Jaarplan 2

• Verdere implementatie compliance• Administratieve organisatie en interne

beheersingsprocessen• Beheersen risico’s• Compliancetest medewerkers en vennoten• Opleiden medewerkers met betrekking tot

houding en gedrag

Page 31: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Jaarplan 3

• Cultuurvraagstuk voorop

• Medewerkers en eigenaren handelen intrinsiek als het gaat om compliance

• Profilering accountantsorganisatie

• Uitvoeren jaarlijkse compliancetest

• Toetsing en bijsturing beleid

Page 32: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Houd ik compliance beheersbaar?

• Cliëntaanvaarding

• Opdrachtaanvaarding

• Organisatie-eigen gedragscode

• Het gesprek/discussie

• Ondersteunende waarborgen

Page 33: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Cliëntaanvaarding

• Past de cliënt in het geformuleerde beleid?• De integriteit van de cliënt• De vertrekreden bij de vorige accountant• Het onderzoek naar de cliënt• Customer Due Diligence• Verificatie KvK/Belastingdienst• Aanvaarden algemene voorwaarden• Klachten-/klokkenluidersregeling• Interne gedragscode / VGC

Page 34: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Opdrachtaanvaarding

• Past de opdracht in het geformuleerde beleid?

• Opdrachtbevestiging• De samenloop met andere opdrachten• Vereiste deskundigheid• Voldoende resources aanwezig?• Second opinion

Page 35: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

De gedragscode

• Meer dan de VGC• Weerslag van discussie over waarden en normen• Onderdelen kunnen zijn:

– Integriteit en kwaliteit– Verantwoordelijkheid management– Verantwoordelijkheid medewerkers– Objectiviteit– Geheimhouding– Deskundigheid en zorgvuldigheid– Onafhankelijkheid– Omgang met elkaar

Page 36: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

De discussie

Doel: vergroten bewustzijn met betrekking tot compliancevraagstukken

• Het grootste leereffect• Best practices• Tone at the top

Let op: maatschaps- en directieoverleggen

Page 37: Compliance en toezicht in de Accountantspraktijk

Ondersteunende waarborgen

• Procedures, checklisten handboeken

• Cursussen en opleidingen

• Sanctiebeleid

• Klachtenregeling

• Klokkenluidersregeling