Frontaal september 2015

40
Frontaal Gent Morgen Carll Cneut Evaluatie Uitbreiding zone 30 Ruimte voor de Gentenaar DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 - HERFST - 2015 – NR. 3 Reekup Laat afval geen afval worden

description

 

Transcript of Frontaal september 2015

Frontaal

Gent MorgenCarll Cneut

Evaluatie Uitbreiding zone 30

Ruimtevoor de Gentenaar

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 - HERFST - 2015 – NR. 3

ReekupLaat afval geen afval worden

2 Frontaal // herfst 2015

Edito

B ijna alle wetenschappers zijn het erover eens dat de uitstoot van broeikasgassen dringend omlaag moet. Dat betekent dat de grote vervuilende landen snel

een overeenkomst moeten sluiten over de inspanningen die ze willen doen. Politici en topondernemers begin-nen te beseffen dat er wel degelijk een alternatief is voor de fossiele brandstoffen. Het inzetten op hernieuwbare energie en energiebesparing begint ook zijn vruchten af te werpen.

Tot 2020 loopt het Kyotoprotocol, maar eigenlijk stelt dat verdrag niet veel meer voor omdat te weinig landen er nog aan deelnemen. In 2020 valt de wereld zonder wettelijk verplicht kader en dat wil iedereen vermijden. In Parijs later dit jaar zal hierover twee weken lang tussen alle landen onderhandeld worden. Vele onderhandelaars benadrukken nu al dat een “nieuw Kopenhagenmoment” te alle prijzen vermeden moet worden. Is dit een oprechte poging om een betekenisvol akkoord te bereiken of tracht men de verwachtingen nu al te temperen zodat de uitkomst achteraf minder slecht lijkt?

Sinds Kopenhagen is het klimaatprobleem er in elk geval niet kleiner op geworden. Verantwoordelijke beleidsmakers kunnen het zich niet langer veroorloven om te blijven kibbelen over wie ambitieus is en wie niet. Belangrijker is dat er collectief en adequaat gehandeld moet worden. De uitkomst van de onderhandelingen in Parijs zal hieraan richting geven, maar de tijd van de “klimaatconferentie van de laatste kans” lijkt in elk geval voorbij. De klimaatuitdaging zal enkel opgelost raken door doorgedreven, grootschalige en langdurige mobilisatie in alle lagen van de maatschappij. Het Gents MilieuFront is er klaar voor. Ga met ons mee naar Parijs op 29 novem-ber (meer info op pagina 39). We willen een adequaat klimaatakkoord.

Sam Van den plas

Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF).Jaargang 18 – herfst 2015 – nr. 3

GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging, actief in Gent en omgeving. GMF streeft een overgang naar een duurzame samenleving na, die rekening houdt met de huidige behoeften zonder die van de toekomstige generaties in de weg te staan, en dit zowel op sociaal, economisch, ecologisch vlak als op vlak van participatie. De expertise van GMF ligt daarbij op de milieupijler.GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu.

Lidmaatschap GMFLid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw.We rekenen per kalenderjaar.Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: [email protected]

Verantwoordelijke uitgeverStefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent

Redactie Adelheid Vanhille, Britta Bolte, David De Pue, Dennis Licht, Elina Bennetsen, Eva de Haan, Gert Arijs, Henk Maeckelberghe, Iris Verschaeve, Joksie Biesemans, Katrien De Bel, Lieven Symons, Marlies Strubbe, Merel Vansevant, Nele Vandersickel, Pieter Vermeersch, Pie-terjan Vandenbussche, Sabine Huyghe, Sam Van den plas, Sanne Jans, Stefaan Claeys, Steven Geirnaert, Sylvie Steelandt, Toby Lauwerier

Ontwerp – Lay-outSarah Dosogne - Adelheid Vanhille

Foto’sVermeld bij artikel.Foto voorpagina: Arno GeunesHuisfotograaf: www.gertarijs.be

Reacties op [email protected]

CopyrightOvername van artikels wordt aan bevolen, mits bronvermelding.

DrukkerijDruk in de Weer, GentGedrukt op 100 % kringloop papier met inkt op vegetale basis en solvent vrij.

Secretariaat GMF

OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrumMilieuAdviesWinkel

ma, di, woe: 9 > 12.30 uur 13 > 16.30 uurdo en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak.

Koningin Maria Hendrikaplein 5/103 – 9000 Gent

Voor een adequaat klimaatakkoord

09 242 87 [email protected] GeirnaertStefaan ClaeysIda LievensCristina MafteiuPaul Temmerman

09 242 87 [email protected]

InhoudEdito

Ruimte voor de GentenaarElf voorstellen van GMF

GMF vrijwilligerwat doen die eigenlijk?

Carll CneutGroen als sociaal bindmiddel

Easy rider in de binnenstadEvaluatie zone 30

Eet alle Japanse duizend-knoop op!

Veel lawaai, weinig actieNieuw geluidsactieplan brengt weinig hoop

Gents bio-aanbod in de lift

24

7

8

10

12

14

16

Cosmetica onder de loepMilieutip

Gent deeltOverzicht van deelinitiatieven

Zero wasteVerpakkingsloos leven

Upcycling festival Gent

Rabot en asbest

De vrijwilliger

Het parkboseen jaar later

18

20

22

24262728

Driemaandelijks magazine van het Gents MilieuFront – jaargang 18 – herfst 2015 – nr. 3

Steun GMFDrie acties

EVA is 15 jaar!

Paaltjes weggehaaldAlternatief plan voor Sint-Pieters-buiten

Big Jump, romantische utopie of Big Lie?

Activiteiten

30

3234

36

39

14

1843

10

4 Frontaal // herfst 2015

1 Verloren ruimte, gevonden groenEen aantal bedrijfsterreinen zal in

2030 niet meer actief gebruikt worden in de bebouwde omgeving. Ons voorstel is om zowel grote als kleine ongebruikte ruimte meteen in te zetten in het groen- en speelweefsel van de stad. Waarom telen we geen groenten en fruit langs gevels? Kunnen lege percelen niet (tijdelijk) ingericht worden als speelplek-ken voor kinderen? Waarom vormen we onbenutte loodsen zoals in Meulestede niet om in een overdekt park zoals het wijkpark De Porre? Waarom maken we geen groot stadspark op de ongebruikte sporen bij Gent Dampoort? Op die manier hebben we er een heel aantal kleine en een groot stadsparken bij!

2 De stad van de korte afstandenDoor de uitbating van buurtwin-

kels, crèches, scholen, en allerhande lokale voorzieningen aan te moedigen wordt en blijft de stad een aantrekkelijke woonomgeving. Fijnmazigheid is een kwaliteit van het stedelijk weefsel die moet gekoesterd worden. Dit betekent dat elke woning zich op wandel- of fietsafstand bevindt van alle voorzienin-gen. De stad blijft een belangrijk aantal arbeidsplaatsen herbergen, zodat het mogelijk is om werk dicht bij huis te vinden, en dus met de fiets, de tram of de bus naar het werk te gaan.

Ruimte voor de GentenaarElf voorstellen van het Gents MilieuFront voor het Gent van 2030

‘Ruimte voor Gent’ vraagt aan ons, de Gentenaars, hoe wij wensen dat de stad er in 2030 zal uitzien. GMF doet voorstellen voor een ambitieuze visie voor de stad Gent. Voorstellen die de stad aangenamer, gezonder en duurzamer maken. Kortom een stad waar het aangenaam wonen, werken en vertoeven is.

Tekst: Werkgroep Beleid van GMFFoto boven: Steven Geirnaert

5

3 Wonen voor iedereenZowel minder als meer gegoede gezinnen, alleenstaanden, nieuwe

vormen van samenleven, als studenten moeten hun plekje vinden in de stad. Een mix van allerhande bevolkings-groepen levert de beste garantie voor een diverse stad waar het boeiend is om te wonen. Om deze diversiteit te garanderen, is het belangrijk om te blijven werken aan de ontwikkeling van sociale woningen. Maar ook private woonontwikkeling moet mogelijk blijven, zij het binnen duidelijke krijtlijnen. Zo is het belangrijk dat nieuwe projecten ge-baseerd zijn op een autoluwe insteek en gecombineerd worden met maatregelen die de leefbaarheid van de omgeving verbeteren, bijvoorbeeld door het

//In deze fase

kan nog duchtig buiten de lijn-tjes gekleurd

worden om het plan voor 2030 te sturen naar een ambitieuze

visie voor de Stad Gent.

//

voorzien van bijkomend groen of door auto’s uit het straatbeeld weg te halen. Nieuwe ontwikkelingen worden steeds in nauw overleg met de buurt ontwor-pen en zijn geënt op de assen van het openbaar vervoer en op locaties met nu al een ruim aanbod van voorzieningen op wandel- en fietsafstand.

4 Oude dorpscentra als ontmoetingsruimteNiet enkel het centrum van Gent

is een plaats waar mensen elkaar ont-moeten. Met een stad die blijft groeien, groeit de vraag naar ontmoetingsruimte. Die ontmoetingsruimte moet op maat van de bewoners zijn.

We werken dit uit voor de omgeving van het oude gemeentehuis in Sint-Amandsberg. Vroeger was dat een lokale ontmoetingsplek, nu is het een puur infrastructurele plek. GMF stelt voor om het dorpsplein in ere te herstel-len met verschillende functies. Het plein is eerst en vooral autovrij zodat mensen elkaar kunnen ontmoeten. In 2030 is het administratief centrum optimaal bereikbaar met fiets en tram en kunnen toeristen terecht in het oude gemeen-tehuis dat is omgevormd tot een hostel. Rondom het vernieuwde plein zien we een aantal nieuwe winkeltjes en cafe-tjes. Op het plein zelf is er elke week een biomarkt met lokale producten. De kerk van Sint-Amandsberg huisvest een sociaal restaurant waar iedereen terecht kan voor een gezonde maaltijd.

5 Stad als leverancier van grondstoffenWat voor de een een afvalproduct

is, kan voor de andere een grondstof zijn. Beeld je in hoeveel huishoudens er verwarmd kunnen worden met de warme waterdampen die de bedrijven in

de haven lozen. Of met de warmte uit ri-oolwater. Versleten auto’s of verouderde computers kunnen op termijn een be-langrijke bron van grondstoffen worden, inclusief zeldzame aardmetalen om een lokale kringloopeconomie uit te bouwen. Urban mining gaat dus veel ruimer dan het inzamelen van oude gsm’s. De stad kan een belangrijke bron worden van steeds schaarser en duurder wordende grondstoffen. Een cartografie van de grond- en afvalstoffen in stad en regio kan de basis vormen om een lokale ‘maakeconomie’ uit te bouwen en om zo ook in de stad opnieuw productieactivi-teiten uit te bouwen. De kringloopwin-kels kunnen daarin het voortouw nemen en hubs worden voor het hergebruik van materialen in een circulaire stad.

6 Ruimte voor korte keten landbouwDoor ruimte voor landbouw te

voorzien in de stad kunnen de voedsel-kilometers korter worden. De bestaande groenassen worden ingezet om de zachte verbinding tussen landbouw en stad te faciliteren. Die verbinding is cruciaal om het voedseltransport via de fiets als efficiëntste transportmiddel te promoten, maar ook om de reststromen als bemesting terug naar de velden te brengen. In de nabijheid van deze groenassen zijn de voedsellokalen voor-zien waar particulieren en professione-len hun voedsel komen afhalen.

Om de overgang mogelijk te maken van de intensieve landbouw naar stads-landbouw met productie voor de lokale markt is een volledige afbouw nodig van de teelt van gewassen voor intensieve landbouw, zoals maïs, op het grondge-bied van de stad Gent.

6 Frontaal // herfst 2015

7 Iedere woning 12 m² privé-buitenruimteEen woning of appartement

zonder een ruimte waar je kunt buiten zitten, mag er in Gent in 2030 niet meer zijn. Die buitenruimte moet ook niet te groot zijn. Het onderhouden van een tuin vergt heel wat tijd en kennis. Een oppervlakte van 12 vierkante meter lijkt ons een goed compromis. Om het ruimtegevoel van een grotere buitenruimte niet te verliezen, zijn de hoge afsluitingen tussen de verschil-lende woningen vervangen door lagere hagen of ‘groene’ afsluitingen. Ons privedeel wordt in vele gevallen kleiner, maar we krijgen er meer gemeenschap-pelijk groen en ruimte bij.

8 Een groenblauwe stad, een gezonde stad

Een groene stad is een gezonde stad, maar een groene stad betekent ook een waardeverhoging.

Dat groen in de stad vertaalt zich naar groen voor recreatie, voor biodiver-siteit, voor een beter stadsklimaat en een betere waterhuishouding,… In de groenblauwe netwerken komen de stadsrandfuncties zoals moestuinen, volkstuinen, privetuinen, stadsboerde-rijen, sportvelden en langzaamverkeers-routes opgenomen.

De Gentenaar legt een wildere tuin aan, parken en deeltuinen zijn meer dan enkel siertuinen (met een bewuste keuze voor inheemse soorten), de ‘per ongeluk’ ontstane natuur blijft behouden en wordt gewaardeerd en in 2030 zijn er volwaardige groenassen en groenpolen in Gent.

9 Autovrije stad2030 zien we Gent als een stad met een groot (zeker binnen de

stadsring) verkeersvrij gebied. De over-stap van binnenstad waar veel verkeer rijdt, naar een autovrije stad is een geleidelijk proces. Hieronder vind je ons idee over de R40. Door het autoverkeer zo dicht mogelijk aan de R4 op te vangen, kan de R40 perfect functioneren als een groene boulevard met slechts een rijweg in beide richtingen voor gemotoriseerd verkeer. De vrijgekomen ruimte wordt gebruikt voor bredere fietspaden en een vrije trambaan die het hele traject van de R40 rijdt aan een hoge frequentie. In een latere fase verdwijnt de R40 volledig ondergronds. Bovengronds rijdt de tram, komt er groen, speelpleintjes en diverse publieke attracties voor jong en oud. Die ringstructuur kan een aantal grote parken in Gent met elkaar verbin-den (Citadelpark, Nieuwe Wandeling, Keizerpark, en het nieuw Dampoort-park). De groene ring geeft een duidelijk signaal aan de bezoekers van de stad dat vanaf dat punt de kleine dagelijkse ontmoetingen voorop worden gesteld.Ons voorstel over de verkeersvrije binnenstad en de stadsdistributie kun je raadplegen op www.gentsmilieufront.be.

10 Auostrade aan de rand van de stad Een aantal autostrades

loopt door sterk bebouwde gebieden: voorbeelden zijn de E17 ter hoogte van Gentbrugge, de B401 en delen van de R4.

Voor E17 in Gentbrugge hebben we een voorstel op korte termijn: de E17 wordt een lokale bedieningsweg tussen klaverblad Destelbergen en klaverblad Zwijnaarde. Het doorgaand verkeer

wordt omgeleid via R4. Op die manier wordt het viaduct van Gentbrugge enkel door het verkeer gebruikt dat daar moet zijn.

Een oplossing op langere termijn is om het gedeelte van de autostrades waar er te veel impact is op de be-bouwing ondergronds te brengen. Dat geldt voor Gentbrugge, maar ook voor Merelbeke. Door de autostrades onder de grond te brengen, komt er op de tunnelbak ruimte vrij voor nieuwe voor-zieningen. De eventuele groentekorten of afwezige functies krijgen daar een plek. De commerciële ontwikkelingen op de tunnelbak kunnen dat project mee financieren. Een klein stukje ringland in Gent.

11 Levenslang flexibel levenHet stimuleren van flexibel

bouwen en wonen is levensnoodzakelijk voor een dynamische woonstad. Het levenslang wonen in de wijk moet optimaal afgestemd worden met het flexibel bouwen. Een ingrijpende wijziging van het bouwreglement zorgt ervoor dat het ‘verappartementiseren’ en de wildgroei van grootschalige studentenaccomodaties stoppen en dat vormen van samenhuizen en co-housing zeer aantrekkelijk worden. .Meer infoDe meer uitgewrekte voorstellen vind je op www;gentsmilieufront.be. Project Ruimte voor Gent via https://ruimtevoor.stad.gent met inspirerende voorbeelden.Meedenken met GMF? Contacteer Steven via [email protected]

7

Z oals volleerde enquêtuers trekken de GMF-vrijwilligers de straat op om allerlei dingen te tellen. Fietspende-

laars, gestalde fietsen, fietsenstallingen, auto’s,… We hebben al vanalles geteld. In mei 2015 telden we nog het aantal inkomende fietspendelaars in Gent en in 2012 stelden we met onze tellingen vast dat het aantal fietsenstallingen aan het Sint-Pietersstation verminderd was, hoewel er duidelijk al een tekort aan stallingen was.

12 septemberIedereen kan meetellen met het GMF. Op 12 september trekken we de bin-nenstad in en willen we vaststellen hoe autoluw de autovrije zone in Gent wer-kelijk is. Op vier belangrijke inrijpunten tellen we alle auto’s die deze zone toch inrijden. Wie graag wil meehelpen kan zich aanmelden via onze website: www.gentsmilieufront.be.

GMF Vrijwilligers wat doen die eigenlijk?

Zonder vrijwilligers zou het GMF niet bestaan. Ze zijn met veel, onze vrijwilligers, en vaak krijgen we de vraag wat die nu eigenlijk allemaal doen. Niet makkelijk om samen te vatten in

een kort antwoord, dus hebben we besloten de soorten vrijwilligers aan je voor te stellen. Vorige keer maakten jullie al kennis met de Bakkende GMF’er, deze maand stellen we aan je voor:

De Tellende GMF’er!

Tekst: Elina Bennetsen

Niet tellen?Kan je heel goed tellen, maar denk je dat je liever iets anders doet bij GMF? We zijn altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Momenteel zoeken we ook een nieuwe trekker voor de activiteiten-werkgroep. Altijd al gedacht, die cam-pagne zou GMF nu echt eens moeten doen? Wel hier is je kans om het heft zelf in handen te nemen.Als je interesse hebt laat dan iets weten aan [email protected]. Alle vrijwilligersvacatures staan ook op de website..

De Tellende vrijwilliger

8 Frontaal // herfst 2015

Kè nen druumGroen als sociaal bindmiddel

Carll Cneut, internationaal gerenommeerd illustrator, is afkomstig uit Geluwe (West-Vlaanderen) maar woont al 28 jaar content in Gent. Hij is nog aan het bekomen van zijn tentoonstelling ‘In My Head’ in de Sint-Pietersabdij. Met bijna 50.000. bezoekers tussen december 2014 en mei 2015, overtrof de tentoonstelling alle verwachtingen.

Tekst: Iris Verschaeve en Sylvie SteelandtFoto: Simon Wardenier

O p een wisselvallige zomerdag wacht ik op Carll Cneut op het terras van het Broodhuys, in het centrum van

Gent. Een bekende plek dichtbij huis, waar Carll het goed vertoeven vindt. Hij komt me met lichte tred tegemoet: zonnebril, jeanshemd en hippe witte sneakers. Een praatje slaan, mensen ontmoeten, van je stad een dorp maken. Op en top Carll, een grote meneer die van de kleine dingen des levens houdt.

“Gent is zo mooi en vriendelijk, hier wil ik altijd blijven”, dixit Carll in De Standaard. “Heb ik dat gezegd? Haha, ja, da’s waar, mensen zijn hier zo vriendelijk. Ik heb een jaar in Brus-sel gewoond, maar dat was veel te afstandelijk voor mij. Hier in Gent zijn de mensen jovialer, ik heb dat nodig.”

Een kiosk op de LindeleiFrontaal: “Als je mag dromen over een groener Gent, hoe zou dat er dan uitzien?”

Carll Cneut:“Met meer bomen, zoveel is zeker! Ik vind dat er veel te weinig bo-men in Gent staan. Op de Korenmarkt bijvoorbeeld, ik dacht echt dat daar

bomen zouden komen. Stad Gent gaat er nu twee kunstwerken plaatsen. Daar ben ik zeker voor te vinden, maar wat bomen zouden er zeker niet misstaan. Ik woon aan de Coupure en hou van het uitzicht op de bomen. Ik word daar rustig van, bomen zorgen voor aarding.”

Carll: “Ik vind dat groene plekken in de stad een sociale rol vervullen. Het zijn potentiële ontmoetingsplaatsen waar het aangenaam vertoeven is. Maar dat gebeurt nog veel te weinig. Waarom zetten we in bepaalde parken geen kioskjes waar je aan tafeltjes iets kan drinken? Een plaats waar mensen hun kinderen mee naartoe kunnen brengen. De kinderen kunnen er met elkaar spelen, de volwassenen raken er met elkaar aan de klap en hupla… Ik ben pas terug uit Italië, waar de kiosken welig tieren en het groen in de stad mensen echt samenbrengt. Ik geloof daar sterk in. Dat stukje grond op het einde van de Lindelei, daar zou ik een kiosk op zetten.“

Platteland in de stadCarll houdt van zijn vaste plekjes. Hij doet zijn boodschappen het liefst in

kleine winkeltjes dichtbij huis. Hij houdt ervan alles op wandelafstand te heb-ben, voeling met de grond. Hij woont voor het eerst op een appartement en dat bevalt hem niet echt.

Carll: “Ik mis het contact met de buren. Waar ik vroeger een babbeltje sloeg met de buren, wordt er nu gecom-municeerd via boodschappen aan de muur in de trappenhal. Ik vind dat echt raar. Ik mis dat contact met elkaar en ook de voeling met de aarde. In mijn volgende stek wil ik graag een tuintje, mijn stukje platteland in de stad.”

Creëren zonder pottenkijkersFrontaal: “Haal je inspiratie uit de natuur voor je illustraties?”

Carll: “ Zeker! Ergens zitten en gewoon de omgeving in me opnemen werkt inspirerend. Buiten gaan tekenen doe ik echter bijna nooit, daar ben ik te verlegen voor. Mensen zijn van nature nieuwsgierig en komen dan kijken wat je aan het doen bent. Begrijpelijk, ik doe dat ook, maar voor mij werkt dat niet. Ik moet op mijn gemak kunnen opgaan in mijn creatief proces. Dat creëren, dat doe ik het liefst zonder pottenkijkers. Mijn tekeningen buiten inkleuren, dat zou wel lukken. Maar buiten gaan zitten met al mijn acryl-tubes, is praktisch gezien niet echt een optie. Als ik in de openlucht al eens iets teken, doe ik dat heel stiekem.”Frontaal: “Hoe heb je de tentoonstel-ling ‘In My Head’ dan overleefd?”

Carll: “Ergens is het inderdaad een wonder dat ik tijdens de tentoonstelling

Carll Cneut over Gent Morgen

9

vijf maanden lang in een open atelier in de Sint-Pieters-Abdij heb gewerkt. Want dat was een deel van het concept. Toegegeven, ik heb daar niet veel gewerkt. Bijna 50.000. bezoekers zijn naar mijn werk komen kijken. Dat vind ik best flatterend!”Frontaal: “Mocht je een groot budget hebben om de stad te vergroenen, waaraan zou jij ze spontaan besteden?“

Carll: “Ik zou zeker investeren in meer bomen in de stad en in een breder fietspad aan de Coupure. Soms kan het daar echt druk zijn. Och, en groenda-ken. Ik vind groendaken en verticale tuinen de max. Hoewel ik deze zelf moeilijk te realiseren vind. De sociale functie van het groen is in het geval van geveltuinen en groendaken wel ver te zoeken natuurlijk.” Frontaal: “Zie het dan als luchtzuive-rend, dat is toch ook prima?”

Carll: “Aja, da’s waar. (lacht)”

Parkeren aan de ringHet plan om het autoverkeer in de kom te verminderen ziet Carll goed zitten, alleen zou er volgens hem dan meer werk gemaakt moeten worden van randparkings.

Carll: : “Ondergrondse parkings net buiten de kom, aan de ring, zodat je te voet naar het centrum kan. Ik doe bijna allles te voet of met de fiets. Overal naartoe wandelen, dat vind ik super. Parkeren aan de Expo en dan met de tram naar ’t centrum komen, dat zie ik mezelf eerlijk gezegd wel niet doen. Veel te omslachtig. Ik vind Gent als stad

//Ik raak overal te voet en met de fiets. Ik vind

dat de max.//

redelijk fietsvriendelijk. Persoonlijk zou ik het wel een verbetering vinden moch-ten er fietsstroken komen op de kas-seiwegen, want met de fiets is dat toch echt niet aangenaam. En de tramrails, die zijn ook echt gevaarlijk. Maar daar valt niet veel aan te doen natuurlijk.”

Passie als werk en werken met passieFrontaal: “Hoe heb je van je passie je beroep kunnen maken?”

Carll: “Heel toevallig eigenlijk. Ik

werkte als grafisch ontwerper in de reclamewereld en tekende wat voor de fun in mijn vrije tijd. Tijdens een bijzon-dere ontmoeting met een warme madam, waaide er als bij toeval een schetsje van mij uit mijn reclameportfolio. Ze vond die tekening zo de max en vroeg me of ik in-teresse had om tekeningen te maken voor een kindertijdschrift. Ik heb toegehapt en voilà, de Eenhoorn is nog altijd mijn vaste uitgever.” .

10 Frontaal // herfst 2015

‘Zone-30’ als krachtlijn van het nieuwe MobiliteitsplanHet nieuwe Mobiliteitsplan laat een verfrissende wind waaien door de Gentse binnenstad. Op slag is er meer leefruimte. Het daagt mensen uit om te stappen en te trappen en overbo-dige korte oneigenlijke verplaatsingen met de auto te mijden. Eerst en vooral strekt het autovrije voetgangersgebied zich verder uit. Door straten te knippen weert men het doorgaand verkeer dat Gent oneigenlijk doorsteekt. En rond de kloppende stadskern is er sinds 22 april overal ‘zone-30’ binnen de stadsring, behalve op twee gewestwegen. Deze zachte bries heeft positieve gevolgen. Lawaaihinder neemt af. Aan lagere snelheid gebeuren minder ongevallen.

We zullen ons voortaan veiliger voelen op en naast de weg, ook bij het overste-ken. De zebrapaden moeten wel blijven liggen, want in Leuven heeft men die om een of andere reden weggenomen na de invoering van de ‘zone-30’.

De binnenstad kan tegen 2020 nog verder transformeren tot een lappende-ken van speel- en leefstraten en auto-vrije wijken ten voordele van bewoners en horeca. Tegen 2030 kan de volledige stad autovrij zijn. Dat zou pas een boost voor het welzijn zijn.

Elk valabel argument om de auto te nemen verdwijntDe easy rider met het hart op de goede plaats brengt iedere minuut in de auto een ode aan een veilige binnenstad en

Afgelopen lente deelden het Gents Milieufront en de Fietsersbond aan het Zuid tulpen uit aan automobilisten om de invoering van de ‘zone-30’ te verwelkomen. Rode tulpen staan symbool voor de liefde, de liefde voor de hartrijder. Blauwe voor koninklijkheid, de hoffelijkheid voor de zwakke weggebruiker. De nieuwe helden werden a priori in de bloemetjes gezet. Het episch tijdperk van de easy rider* in de Gentse binnenstad is aangebroken!

Tekst: Pieterjan VandenbusscheFoto’s: Stefaan Claeys

* Easy rider is iemand die op zijn gemak voort bolt. Dit is een toespeling op de film uit 1969 waarin twee motorrijders (gespeeld door Peter Fonda en Dennis Hopper) door het Amerikaanse Zuidwesten en Zuiden reizen.

Easy rider in de binnenstad

Eerste evaluatie van GMF op de uitbreiding van de zone 30

11

zijn weidse culturele habitat. Maar een gedragsverandering komt er niet in een vingerknip.

Vorig jaar was er een recordaantal snelheidsovertredingen in ‘zone-30’ gebied (optelsom van de overtredingen in alle politiezones samen). Voor veel mensen blijkt te snel rijden onweer-staanbaar als de pakkans klein is. Tra-jectcontrole doet het aantal snelheids-

overtredingen dan weer met tweederde verminderen. We zijn dan ook voorstan-der van regelmatige flitscontroles door de politie tegen snelheidsduivels.

Maar er zijn dwingender maatrege-len om mensen trager te doen rijden. Infrastructuurwerken in alle vormen en gewichten, zoals visuele wegver-smallingen langs beide kanten van de openbare weg.

Ook sluipverkeer wordt aangepakt in het nieuwe mobiliteitsplan. Wie Gent oneigenlijk doorsteekt, is nu bijna dub-bel zo lang onderweg. Dat is schitterend nieuws, want nu overweegt de doorste-ker het om de gewestweg te nemen.

“30 en tes fieste!”Dit is de slogan van de gelanceerde campagne Gentdaagtuit. De burge-meester daagt de Gentenaars uit: indien de bewoners van 30 straten een actie plannen in hun straat om ‘zone-30’ te promoten, zal hij met de politie een tegenprestatie leveren. Het is nog niet gelekt wat ze zullen doen. We zijn

ongelofelijk nieuwsgierig! Op de cam-pagnewebsite Gentdaagtuit! kun ook jij een tegenprestatie op film voorstellen. Schepen Filip Watteeuw deed dit al. Hij is van plan om 30 fietsen te herstellen in de fietsherstelplaats. Pierke Pierlala zal 30 meter zwemmen. Een huzarenstukje want hij kiest voor het water tussen de Gras- en de Korenlei. En dit aan 30 km per uur (of aan 5 km per uur als dit niet lukt). Koen Crucke zal tot in de verste hoeken van de Veldstraat weerklinken tijdens een operaperformance van 30 minuten. En het Gents Milieufront stelt zich op bij het nieuwe mobiele meetpunt en geeft een homemade taartje aan de eerste 30 automobilisten die zich aan de snelheidsbeperking houden. Dus veel lekker zoets voor de hartrijder. Ook zijn we van plan om eens te tellen hoe vaak de verkeerscode daar wordt nageleefd. Woon je in de binnenstad en heb je ook een fantastisch idee? Bezoek snel de campagnewebsite van Gentdaagtuit! .

//Voor veel

mensen blijkt te snel rijden on-

weerstaanbaar als de pakkans

klein is//

12 Frontaal // herfst 2015

I n de stad negeren we veel planten die langs de weg groeien. Planten die je gewoon kunt plukken en opeten,

maar die we niet meteen als eetbaar beschouwen. Paardenbloem en brand-netels smaken bijvoorbeeld heerlijk in een quiche of in soep. Naast deze ‘onkruiden’ zijn er ook planten (en die-ren) die niet passen in ons ecosysteem, de zogenaamde invasieve soorten of exoten. Zij werden in de regel door de mens op kunstmatige wijze in ons eco-systeem binnengebracht. Hun populatie breidt ongebreideld uit en legt een druk op onze natuur.

Japanse duizendknoopDe Japanse duizendknoop is zo’n exoot die sterk woekert. De plant werd in onze streken ingevoerd omdat de stengels het schitterend doen in bloemstukjes. De duizendknoop verspreidt zich via wortelstokken en is enkel in te perken door de lange stengels minstens vijf maal per jaar te maaien en/of ze uit te spitten met een spitvork, graag vooral-

Invasieve exoot op een alternatieve manier bestrijden

Eet alle Japanse duizendknoop op!

eer ze zaad vormen. Maar pas op, want zelfs kleine stukjes wortel of stengel kunnen (opnieuw) wortel schieten en een hele nieuwe kolonie duizendknopen vormen! Wil je de plant bestrijden, laat de wortels en stengels dan goed drogen op stenen of asfalt vooraleer je ze op de composthoop gooit. De duizendknoop houdt van vochtige grond en doet het uitstekend langs meren en rivieren.

Onze natuurlijke begroeiing is niet opgewassen tegen en kan niet concur-reren met haar stevige stengels en worteltakken. Wie in Gent, Merelbeke of Gentbrugge langs de Schelde fietst, heeft de Japanse duizendknoop zeker al ontmoet. Op verschillende plekken heeft ze alle oorspronkelijke begroeiing verdrongen en hier en daar slaagde ze er zelfs in het fietspad over te steken en haar weg richting binnenstad te begin-nen. Klein detail: de wortels en stengels zijn zo sterk, dat de duizendknoop ook door asfalt en huizen kan dringen. Bovendien heeft de plant in ons bio-systeem geen natuurlijke vijanden. De

meeste dieren, insecten en larven gaan er niet spontaan van eten, de stengels niet gebruiken om hun eieren in te leg-gen of nesten van te bouwen. Als we haar laten begaan, bestaan er in grote delen van Europa binnen de kortste keren naast de Japanse duizendknoop geen andere, voor de dieren wel nuttige planten meer, zo lijkt het haast.

Eet Japanse duizendknoop Ja, maar in plaats van ze simpelweg uit te roeien, kunnen we ze ook nog tot nut maken! Laat ons samen haar natuur-lijke vijand zijn: we eten alle Japanse duizendknoop op! Je kan ze namelijk koken als groente en verwerkt in taart is ze minstens even lekker als rabarber, zelfs veel minder zuur en bitter! Het recept is eenvoudig (zie kader)

Om taart te maken, pluk je de jonge stengels bij voorkeur in april, want vanaf midden mei begint de plant te verhou-ten. De vezels worden dan taaier en de plant bevat minder sap. Wel kan je ook in de zomer de jonge scheuten nog blijven plukken, bij voorkeur natuurlijk met wortel en al. Snij de wortels weg en snij de stengels zelf in stukjes in een grote kom. Overgiet ze met het sap van een paar citroenen, honing of suiker en water tot ze net onder water staan. Breng het mengsel zachtjes aan de kook en voeg naar smaak nog wat fijn gesneden blokjes gember, muntblaad-jes, tijm of rozemarijn toe. Zeef het afge-koelde mengsel en bewaar het in een

Japanse duizendknoop is een plant die zich sterk uitbreidt vooral langs waterlopen. Op verschillende plekken heeft de plant alle oorspronkelijke begroeiing verdrongen. Bestrijden is erg moeilijk. Laat ons samen alle Japanse duizendknoop opeten. Je kan ze eten als groente of verwerken in een taart.

Tekst: Joksie BiesemansFoto: Wikimedia - Rasbak

13

kiemvrije fles op een koele plek. Perfect als frisdrank met wat (bruisend) water, of, waarom niet, als aperitief met een scheutje gin.

Stadsecoloog Geert Heyneman ging een stap verder en brouwde zijn eigen gin ‘Ginderella’, op basis van ‘onkrui-den’: exoten zoals de duizendknoop en drie gin-kruiden. Hoe verder met de exoten?Op woensdag 3 juni organiseerde de Werkgroep Stadslandbouw van Stad Gent op DOK een forum waar de pro-blematiek van de invasieve planten en exoten aan de kaak werd gesteld. Aan de hand van een aantal voorbeelden uit de directe omgeving van DOK werd de discussie over mogelijke toekomstsce-nario’s geopend. Hoe kan de invasie van de duizendknoop worden tegen-gegaan? Op welke manieren zouden dieren na verloop van tijd van de plant gebruik kunnen maken? Zou de plant op termijn opgenomen worden in ons ecosysteem? Groenten uit Gent experi-menteerde alvast met bijenhotels: de in stukjes gesneden en samengebonden verhoute stengels hebben immers de perfecte doorsnede voor een tijdelijk verblijf voor solitaire bijen. .

.

Recept: Taart van Japanse duizendknoopTaartvorm van ca. 30 cm.240 gram meel, bij voorkeur volkoren120 gram bioboter3 eetlepels rietsuiker1 eetlepel kaneelpoederbeetje zout1 eetlepel biologische yoghurtHiervan maak je de bodem. In een vorm die bedekt is met bakpapier het deeg uitdrukken. Daarop 100 gram gehakte noten naar keuze uitstrooien.3 eieren200 ml biologische room6 eetlepels diksap bv. van peer of appel3 eetlepels biologische yoghurthoeveelheid zoetstof naar keuzeca. 20 jonge stengels van de duizendknoop (die met het minste blaadjes zijn het malst) in smalle ringetjes gesnedenMaak een mengsel en giet het over de noten. Ongeveer 1 uur bakken in een voorverwarmde oven van ca. 180-200 graden.

14 Frontaal // herfst 2015

Veel lawaai, weinig actie

In uitvoering van de Europese Richtlijn Omgevingslawaai stelt de Stad Gent in samenwerking met het Vlaams Gewest een Geluidsactieplan op. Helaas biedt het ontwerpplan weinig vooruitzichten aan de tienduizenden Gentenaars die last hebben van verkeerslawaai.

Tekst en foto’s: David De Pue

Het probleemUit het ontwerpplan blijkt dat zo’n 38.000 Gentenaars worden blootgesteld aan geluidsniveaus van meer dan 70 dB(A) door verkeerslawaai. Bij dergelijk kabaal zijn ernstige gezondheidsklach-ten te verwachten, zoals een verhoogde bloeddruk en hart- en vaatziektes. Daar-naast zorgt onafgebroken blootstelling aan lawaai voor een verhoogd risico op depressies, angststoornissen en andere mentale problemen. Eigenlijk is het risico op deze negatieve effecten al verhoogd vanaf 55 dB(A). Vanaf dat niveau kan je spreken van een slechte

geluidskwaliteit. Over het aantal Gentse woningen in het bereik van 55 tot 70 dB(A) is het plan vaag, maar het zijn er ongetwijfeld heel veel.

Geluidsoverlast heeft een grote impact op de publieke gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat in Vlaanderen 7400 gezonde levensjaren verloren gaan door geluidsoverlast. In de rangschik-king van milieuproblemen op basis van impact op publieke gezondheid moet geluid enkel fijn stof laten voorgaan. Voor beide milieuproblemen is wegver-keer de belangrijkste boosdoener. Gent is rijkelijk voorzien van grote verkeers-

assen, waarvan de E17, de E40 en de R4 de belangrijkste zijn. Onze mooie stad krijgt dus heel wat verkeerslawaai en fijn stof te verwerken.

De actiesAls stad van meer dan 250.000 inwo-ners wordt Gent door Europa verplicht om een Geluidsactieplan op te stellen. Een belangrijk onderdeel van het plan zijn de geluidsbelastingskaarten, die aangeven hoeveel lawaai verschillende locaties incasseren. Uiteraard zijn het vooral wijken in de buurt van autosnel-wegen die hoge geluidsniveaus moeten

Weinig hoop voor tienduizenden Gentenaars in nieuw geluidsactieplan

15

verduren. Omdat de geluidsbelastings-kaarten zijn opgesteld op basis van modellen in plaats van meetresultaten, wil de stad Gent ook een participatieve monitoringcampagne op poten zetten. Daarvoor zal ze, in samenwerking met de UGent, fietsers en voetgangers op pad sturen met een geluidsmeter. Het in kaart brengen van het probleem is natuurlijk maar het halve werk. Belang-rijker zijn de acties die het stadsbestuur voorstelt om de geluidshinder te voorko-men, te bestrijden en te compenseren. Het streefdoel van het plan is het ge-luidsniveau afkomstig van wegverkeer in heel de stad onder 70 dB(A) te krijgen tegen 2030.

Wat betreft preventie van geluids-overlast ligt de focus op een ruimtelijke structuurvisie en mobiliteitsbeleid dat consequent rekening houdt met geluids-aspecten. De belangrijkste acties voor het bestrijden van verkeerslawaai zijn stillere wegdekken, snelheidsverlaging en duurzame stedelijke distributie. Als voorkomen of bestrijden niet mogelijk is rekent de stad Gent voor compensatie op zogenaamde ‘rustpunten’, die ze wil inventariseren, behouden en verster-ken. Deze rustpunten zijn plaatsen waar de stedeling tot rust kan komen in een akoestisch aangename omgeving.

Verder wil het stadsbestuur burgers informeren over geluidsisolatie. Over de zwaarste pijnpunten op het gebied van verkeerslawaai heeft de stad Gent zelf geen zeggenschap. De snelwegen zijn gewestwegen en vallen onder bevoegdheid van de Vlaamse regering. Inzake de aanpak van de geluidshinder van onder andere de E17-viaduct in Gentbrugge en de fly-over aan het Zuid schuift de stad dus de hete aardappel door naar het Vlaamse Gewest. Op dat niveau zijn de ambities echter gedempt. Zo wil de regering zogezegd een duur-zaam en leefbaar alternatief voor het E17-viaduct onderzoeken, terwijl ze er tegelijkertijd fijntjes aan toevoegt dat de resterende levensduur van het viaduct geschat wordt op 25 tot 30 jaar. Omwo-nenden moeten dus nog minstens tot 2040 leven met het gedonder van het vi-aduct, tot grote onvrede van onder meer bewonersgroep Viadukaduk.

De bezwarenDe grote leemte in het beleid is het gebrek aan bindende geluidsnormen. De Europese richtlijn laat een ope-ning voor wettelijke normen, maar de Vlaamse regering maakt hier geen werk van. Een wettelijk bindend normenkader zou een grote stap vooruit betekenen,

maar daarover heeft de Stad Gent niets in de pap te brokken. Een snelheidsver-laging op gewestwegingen rond Gent komt niet ter sprake in het plan. Deze maatregel zou nochtans een serieuze vermindering in zowel verkeerslawaai als fijn stof betekenen.

Ook de stedelijke maatregelen zijn te weinig concreet. Voor een stadsbestuur dat leefkwaliteit tot een hoofdbeleids-doel heeft gebombardeerd valt het geluidsactieplan nogal mager uit. De verbintenis om overal onder 70 dB(A) te blijven is onvoldoende. Volgens GMF moeten er ook voor het aantal Gentenaars in de categorie 55-70 dB(A) toetsbare doelstellingen worden geformuleerd. Daarnaast is een ernstig onderzoek naar slaapverstoring door lawaai ook aan de orde. De Wereldge-zondheidsorganisatie (WHO) hanteert de norm van 30 dB(A) in de slaapkamer voor een goede nachtrust. Waarschijn-lijk wordt deze norm in veel woningen niet gehaald.

Als ultiem tegengewicht voor ge-luidshinder rekent het stadsbestuur op rustpunten, die ze in eerste instantie wil inventariseren. Over de creatie van nieuwe rustpunten in lawaaierige wijken rept het plan met geen woord. Daar be-staat in verschillende buurten nochtans een grote vraag naar. Het ontwerpplan blinkt vooral uit in vage omschrijvingen en niet-toetsbare verbintenissen.

Burgers en verenigingen kregen tot 31 juli de kans om opmerkingen en be-zwaren bij het ontwerpplan te formule-ren. Deze inspraakreacties worden dan in rekening gebracht bij het opstellen van het definitieve actieplan. Ook GMF diende een bezwaarschrift in. Hopelijk wordt het Geluidsactieplan alsnog een concrete stap vooruit in plaats van een gemiste kans! .

//Voor een stadsbestuur dat leef-kwaliteit tot een hoofdbeleidsdoel

heeft gebombardeerd valt het geluidsactieplan mager uit

//

16 Frontaal // herfst 2015

De bedrijvige handen van de Wassende Maan – leverancier van groente- en fruitabonnementen – werden recent geschud met die van enkele geëngageerde partners. Vandaag kan de

Gentenaar zonder abonnement zijn eigen mandje vullen in het Ticketbureau van de Vooruit. Ook de Gentse studenten kunnen vanaf de start van het academiejaar wekelijks terecht bij

Mizuna voor een studentenportie bio-lekkers.

Tekst: Merel VansevenantFoto: Mizuna

Gents bio-aanbod in de liftStudentenabonnement voor groenten en fruit

17

Gat in de bio-marktDe Jeugd is een belangrijke groep voor sensibilisatie rond duurzame voeding, zo dachten de Gentse StudentenRaad, UGent 1010 en enkele onafhankelijke studenten in 2011. In het hoegenaamd niet beperkte Gentse bio-aanbod ontbrak nog een formule op maat van studenten; er was nog een drempel voor deze doelgroep om de stap naar bio-consumptie te zetten. Vastberaden om deze drempel met de grond gelijk te maken, werd in zee gegaan met de Wassende Maan.

Wat in 2011 begon als een proefpro-ject, groeide uit tot ‘Groentepakketten UGent’ en ruilde in 2014 zijn kinder-schoenen in voor een iets meer profes-sionele aanpak onder de naam Mizuna. Naast universiteits-studenten zijn ook hogeschoolstudenten nu welkom in de Mizuna-afhaalpunten (‘studentenhuis de Therminal’ en ‘HoGent Campus Schoonmeersen’) om de geneugten van de bio-pakketten te ontdekken. Wekelijks verdeelt Mizuna hier zo’n 150 pakketten, dankzij het ongebreideld enthousiasme en de toegewijde inzet van een 15-tal vrijwilligers.

Op maat van de studentDe pakketten van Mizuna hebben ver-schillende student-vriendelijke troeven tegenover de traditionele pakketten: ze worden verdeeld op maandagavond, bevatten kleinere porties, zijn goed-koper en houden geen abonnements-verplichting in. Studenten kunnen in ruil voor zes euro kiezen uit groente-, fruit- en gemengde pakketten. ‘De prijs/kwaliteit van de pakketten is heel goed, maar in wintermaanden zijn er vooral knolgroenten en appels te vinden in mijn pakket en heb ik toch het gevoel in de winkel goedkoper af te zijn’ getuigt studente Eva. ‘Maar andere weken compenseren hier wel voor’.

Studente Nele is een echte liefhebber van de pakketten, ze ontdekt nieuwe dingen en wordt aangezet om te expe-rimenteren in de keuken. ‘Bovendien is de formule financieel erg voordelig en

past het helemaal binnen mijn waarden: fairtrade, biologisch en seizoensgebon-den,’ lacht ze. De duurzaamheid pri-meert steeds bij Mizuna. Zo krijgt import per schip de voorkeur boven energie-onvriendelijk kweken of bewaren in België. Niet tijdig afgehaalde pakketten worden bovendien door Mizuna-vrijwil-ligers de maandagavond nog naar de Sociale Kruidenier gebracht per fiets. Op deze manier kunnen kansarme Gentenaars op dinsdag de vruchten (en groenten) van Mizuna plukken.

De pakketten laten studenten kennis maken met minder gekende groenten zoals de aardpeer en de pastinaak. ‘De speciale groenten spreken mij hard aan, maar het is wel moeilijker om leuke re-cepten te vinden,’ vertelt studente Lieze. Om de studerende geest wat inspiratie te geven zijn hiervoor verschillende receptjes te vinden op de website van Mizuna. ‘Mijn absolute favoriet die ik zo ontdekte is de gepofte rode biet, een echte aanrader,’ aldus Lieze. Ook eigen creaties zagen het levenslicht in Liezes kotkeuken, zoals pompoen gevuld met linzen, groenlof en feta.

Mizuna MaandagBovenop het aanbieden van groen-tepakketten (co-)organiseert het ‘Tijd voor Actie’ Team van Mizuna regelmatig leuke en toegankelijke activiteiten om het bewustzijn rond duurzame voeding te vergroten. Zo konden Gentse stu-denten het afgelopen academiejaar info-avonden, workshops en een bio-brunch bijwonen. Er werd ook een fietsexcursie georganiseerd naar de boerderij van de Wassende Maan in Astene.

Verder worden er wedstrijden georga-niseerd. Zo werd het voorbije semester het begin van de week omgedoopt tot ‘Mizuna Maandag’. Wie de locatie van ‘Rudy ’t bietje’ via foto’s op de Mizuna-Facebookpagina kon raden, mocht de week nadien een gemengd pakket komen ophalen. Met lekkere en originele receptjes met de bio-groenten vielen er ook reeds gratis pakketten weg te kapen. .

Korte keten, lekker

gegetenNaast een hotspot voor de cultuurminnende Gentenaar is de Vooruit ‘the place to be’ voor Bio-liefhebbers.

Het Ticketbureau opent sinds mei op donderdag, vrijdag en zaterdag de deuren voor het verdelen van de biologische groenten en fruit van de Was-sende Maan. Daarbovenop vind je hier Triomfbier, honing van de bijen op het dak van de Vooruit, Briek kaas van het hinkelspel en Antico Sapore producten.

Wie een beetje aan de luie kant is kan bovendien zijn voeten onder een tafeltje in het Vooruit Cafe schuiven en zich laten bedienen van al dit lekkers. Dit in het kader van ‘puur Gent op je bord’, een korte keten project van vzw Kunstencentrum Vooruit. Hiervoor kreeg de Vooruit al een financieel duwtje in de rug dankzij de korte keten wedstrijd die de stad Gent organiseerde in het najaar van 2014. Hiermee zet de stad Gent in op het promoten van lokaal gekweekt voedsel met een beperkt aantal schakels tussen producent en consument.

18 Frontaal // herfst 2015

We gebruiken ze dagelijks in grotere of kleinere hoeveelheden, hun ingrediëntenlijsten zijn lang en onbegrijpelijk. Maar wat zijn de effecten van cosmetica- en persoonlijke verzorgingsproducten eigenlijk op het milieu en op de mens?

Tekst en foto: Britta Bolte

Natuurlijk mooi

Cosmetica onder de loep

Effect op milieuMicroplastics

Veel cosmetica bevatten microscopisch kleine deeltjes plastiek die in verzor-gingsproducten worden gemengd om zogezegd een beter reinigingseffect te krijgen. Deze microplastics passeren na eenmalig gebruik in grote hoeveel-heid de waterzuiveringsinstallaties en belanden uiteindelijk in de zee waar ze door vissen en mosselen als voeding worden beschouwd. Niet enkel zijn ze schadelijk voor deze dieren, ook belan-den ze zo in de voedingsketen en dus ook bij de mens. Microplastics dragen op ingrediëntenlijsten bijvoorbeeld de naam ‘polyethyleen’. Milieuorganisaties eisen al lang dat deze plastiek deeltjes door natuurlijke materialen worden ver-vangen – bijvoorbeeld door kokosvlok-ken, abrikozenpitten en zeezand. >> Meer info: www.beatthemicrobead.org/nl

Drijfgassen en oplosmiddelen

Verschillende cosmetica bevatten drijfgassen en oplosmiddelen. Dat zijn vluchtige organische stoffen (VOS) die medeverantwoordelijk zijn voor smogvorming en die kunnen leiden tot klachten aan de luchtwegen. De meeste schadelijke drijfgassen en oplos- middelen komen vrij uit deodorant en haarlak in spuitbussen. Ook aftershave, parfum en nagellak-remover bevatten veel oplosmiddelen.

PalmolieZeep, crèmes, lippenstift en tal van andere verzorgingsproducten bevatten vaak het vet van de oliepalm. Op zich-zelf is palmolie een milieuvriendelijke grondstof, maar de groeiende vraag naar palmolie leidt met name bij de teelt in Zuidoost-Azië tot ontbossing en is daarmee niet alleen voor het milieu,

Milieutip

19

maar ook voor het klimaat schadelijk. Naar schatting 20 procent van de palmolieproductie wordt gebruikt voor verzorgingsproducten. Palmolie wordt (helaas ook in natuurcosmetica) vaak gebruikt en komt bijvoorbeeld onder de naam Cetearyl Alcohol, E471, Glyceryl Stearate of Stearic Acid voor.

AardolieAardolie is vaak bestanddeel van cosmetica in de vorm van paraffinum liquidum, was, vaseline, petrolatum of mineral oil. Niet enkel de winning van aardolie, maar ook de verwerking ervan is uiterst problematisch voor het milieu. Bovendien kunnen deze stoffen schade-lijk zijn voor de huid.

Effect op de mens?Ongeveer een derde van de gang-bare cosmeticaproducten, waaronder douchegel, scheerschuim, haargel, zon-necrème en lippenstift, bevat hormonaal werkzame stoffen, dus stoffen die in ons lichaam een soortgelijke werking kunnen hebben als hormonen en o.a. de gezonde ontwikkeling van de foetus en de puberteit beïnvloeden. Ook zou het kunnen dat zij meespelen in het ontstaan van bepaalde kankersoorten (borst- en prostaatkanker). Meest voor-komend zijn de conserveringsstoffen

parabenen (bijvoorbeeld Methylpara-ben). Ook andere stoffen in verzorgings-producten kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van de mens (en zijn omgeving): aluminium(sulfaat) in deodo-rants, bleekmiddelen (o.a. ammonium derivaten) in tandpasta en gezichtscrè-mes en weekmakers (ftalaten)...

Tips en labels- Gebruik niet meer verzorgings- en cosmeticaproducten dan nodig; door te veel te gebruiken verspil je ook de energie en grondstoffen die nodig zijn om ze te maken.- Koop geen spuitbussen maar alternatieven zonder drijfgassen, zoals een mechanische verstuiver of een deoroller.- Wees zuinig met producten die veel oplosmiddelen bevatten: nagellak, na-gellak-remover, parfum en aftershave.- Koop gecertificeerde natuurcosme-ticaproducten - deze bevatten meestal geen of veel minder schadelijke stoffen voor mens en milieu. Er bestaan een aantal labels die in meer of mindere mate strenge standaarden garanderen. .Meer info: www.keurmerken.milieucentraal.nllabelinfo.be

20 Frontaal // herfst 2015

Gent deeltEen overzicht van deelinitiatieven in Gent

Je zit krap bij kas en je uitzet is nog niet compleet. Of je wil een leuk contact met je buren en zoekt een manier om hen beter te leren kennen. Maar natuurlijk ben je ook begaan met het milieu en wil je mee het verbruik van grondstoffen indijken. Welke reden je ook hebt om af en toe iets te delen, in Gent zit je meer dan goed met tal van deel-initiatieven. Een overzicht!

Tekst: Sabine HuygheFoto’s: Gert Arijs, Curieus, Netwerk Bewust Verbruiken, Vierhuizen Semmerzake

Samen(k)levenDe sociaal-culturele vereniging Curieus lanceerde dit voorjaar de deelstickers. Dat zijn pictogrammen van allerlei spul-len zoals een ladder, een fietspomp, een tajine, verhuisdozen en nog veel meer. Als je die op je brievenbus kleeft, laat je je buren weten welke spullen ze bij jou kunnen komen lenen. Het opzet is warme buurten creëren en duurzaam materiaalgebruik stimuleren. In Gent kan je de stickers ophalen in het Back-stayhotel schuin tegenover de Vooruit en in het buurthuis van Sluizeken-Tol-huis-Ham, in Godshuishammeke.http://www.samenkleven.be

Peerby/WijDelenHet Gentse initiatief WijDelen/Peerby pakt hetzelfde idee meer high tech aan. Met je account kan je zowel oproepen ontvangen als versturen. De oproepen ontvang je via mail en reageren is erg simpel: je klikt op ‘Ja, heb ik!’, ‘Nu even niet’ of ‘Nee, heb ik niet’. Als je positief antwoordt, word je via een chatsysteem in contact gebracht met de oproeper en kan je praktische afspraken maken.

Een groot gemak in vergelijking met andere deelplatformen is dat het systeem in jouw plaats op zoek gaat. Je hoeft dus niet bij je buren aan te bellen of te struinen door andere websites. Het systeem contacteert ook niet meteen alle buren tegelijk maar zoekt geleide-lijk aan, waardoor niemands mailbox wordt overladen. En het is bovendien helemaal gratis.

Zo’n geniaal idee verdient om in de bloemetjes gezet te worden! Dat vond ook de jury van de zoektocht die door De Standaard en de Sociale Innova-tiefabriek gelanceerd werd. Zij verkoos Peerby als ‘Radicaalste vernieuwer van 2015’.www.peerby.be

DégageNaast platformen om allerlei spullen te lenen, zijn er ook organisaties die zich specifiek op het delen van één goed richten. De Gentse vzw Degage is er zo eentje, dat zich focust op autodelen. In tegenstelling tot Cambio dat een eigen vloot heeft, worden via Degage de particuliere auto’s gedeeld.

Momenteel telt Degage 35 deelauto’s en 660 leden.

Als eigenaar kan je veel van de vaste kosten (verzekering, belasting, onderhoud…) delen met de andere gebruikers. De instapkosten voor eigenaars zijn laag en kun je zelfs volledig terugkrijgen via een subsidie door Stad Gent.

De voordelen zijn legio: wie geen auto heeft, zal kleine verplaatsingen sneller met de fiets of het openbaar vervoer maken. Maar ook worden de straten veiliger, komt er meer ruimte vrij en leren buren elkaar beter kennen. Een extra troef is dat je binnen Gent altijd gratis kan parkeren, want de deelauto krijgt van de Stad Gent immers een ‘parkeerkaart autodelen’.

Zowel auto-eigenaar als auto-gebruiker tekenen bij het instappen een contract. Er worden sluitende afspraken gemaakt omtrent verzekeringen en schadegevallen. En je krijgt als eigenaar een pechverzekering cadeau!www.degage.be

Op WielekesNaast auto’s kunnen ook kinderfiet-sen gedeeld worden. Op Wielekes is eveneens een Gents initiatief, dat via een deelsysteem kinderfietsen op maat toegankelijk maakt voor iedereen. Zo hoeven ouders niet telkens de fietsjes van hun kroost te vernieuwen en krijgen gebruikte fietsen een nieuwe leven. Extra voordelen zijn een wekelijkse mogelijkheid tot fietsonderhoud in een herstelplaats en een infopunt voor veilig fietsen met kinderen.www.opwielekes.be

21

SamenhuizenGent is een vree wijze stad waar veel mensen willen wonen, maar het nadeel is dat de woningprijzen soms navenant zijn. Daarom is een huis delen vaak een mooie oplossing. Via de website van Samenhuizen vzw kan je op zoek gaan naar ofwel mensen die ook in een gedeeld huis willen wonen, ofwel een huis waar nog een plek vrij is.

Daarnaast promoot en ondersteunt Samenhuizen ook woongemeenschap-pen en co-housingprojecten. Daarin delen de bewoners niet louter een wo-ning maar is er ook bewust een sociale meerwaarde.www.samenhuizen.be

TuindelenOok een tuin kan tegenwoordig gedeeld worden. Als je een tuin hebt die groot genoeg is om er een stukje van te delen, of als je op zoek bent naar een lapje grond om je kriebelende groene vingers op los te laten kan je op zoek gaan naar een ‘match’.

Als tuindeler komen op die manier

gratis groenten en fruit jouw richting uit en verdien je extra karmapunten omdat je een schaars goed deelt. En als tuinloze hovenier vind je het perfecte perceel om jouw oude tomaatvariëteiten op te kweken. Een derde categorie zijn de ‘helpers’, die hun teelkennis ter beschikking stellen.www.tuindelen.be

ThuisafgehaaldNiet iedereen is even culinair aange-legd, en soms heb je gewoon geen tijd of zin om zelf te koken. Dan kan je een maaltijd delen met iemand die wel tijd en zin had om te koken. Thuisafge-haald is een virtueel kookplein waar je maaltijden kan delen met mensen uit je buurt. Je registreert je als ‘afhaler’ en je ontvangt alle aanbiedingen uit je buurt, met een beschrijving, de prijs, de plaats en het tijdstip van afhalen. Je kan ook aanvinken dat je enkel vegetarische maaltijden wil zien. Zit er iets tussen waar het water je van in de mond loopt, dan klik je op ‘afhalen’. Je neemt zelf een bakje mee en betaalt recht-

streeks aan de kok, geen bemiddelings-kosten dus.

De voordelen voor de afhaler zijn duidelijk, maar ook de kok is er mee ge-baat. Het is nu eenmaal vaak leuker en voordeliger om een grotere hoeveelheid te koken, en als je een keer zin hebt om lasagne te maken, hoef je er niet meteen een hele week van te eten.www.thuisafgehaald.be

Nog meer delenMet ‘Books in Boxes’ kan je boeken via een klein kastje aan je gevel delen met de buurt. In Gent is Mathias Sercu peter van het project. Maar Gent kan ook nog leren van andere steden: in Kortrijk werd de ‘Instrumentheek’ opgericht, de eerste Vlaamse uitleendienst voor werktuigen.

Je kan het zo gek niet bedenken, of het kan worden gedeeld. Binnenkort een platform voor het delen van kledij (bestaat al in het buitenland!), het delen van muziekinstrumenten, het delen van huisdieren...? .

22 Frontaal // herfst 2015

DoelstellingIn mei formuleerde ik daarom voor het eerst mijn doelstelling: over een jaar wil ik zonder afval leven. Niks, nada. Geen pmd, glas, geen papier meer, niets. Onmogelijk zul je je denken, maar hier is een verslag van mijn zoektocht. Mijn eenvoudige eerste stappenAls eerste hebben we reeds groente-, fruit- en aardappelpakketten. Bij de Wassende Maan. Zo goed als verpak-kingsloos. Na contact met hen (heel enthousiaste mensen) mag ik steeds de papieren zakjes en de enkele plastic doosjes teruggeven voor hergebruik. Alvast, met of zonder groentenpakket, alles wat aan bomen/struiken hangt of in

Toen IVAGO staakte werden we met onze neus letterlijk(!) op de feiten gedrukt. Al ons huisvuil lag uitgebraakt op de straten, eigenlijk nog maar een fractie van de slordige 503 kilogram afval die we per persoon per jaar produceren. Hoe kan het ook anders, elke supermarkt is een fel gekleurd afvalparadijs, met schreeuwende verpakkingen, smekend om gekocht te worden en om dan even later triest verfrommeld in onze vuilnisbak te belanden. En als volgende stap wordt het verbrand of gerecycleerd tot kwalitatief lagere producten, zijn er al geen fleecen truien genoeg? Ik voelde frustratie, omdat het lijkt alsof je de keuze niet hebt om zonder afval te leven, en dat maakte de rebel in mij wakker.

Tekst en foto: Nele Vandersickel

Zero wasteNele leeft een jaar zonder verpakkingsafval

23

de grond zit kan je sowieso gemakkelijk onverpakt kopen. Hebben we iets extra nodig, dan nemen we herbruikbare lichte stoffen zakjes en kopen we het in een supermarkt, of nog fijner, gaan we naar een gewone markt. Er is ook een biologische zelfplukboerderij in Gentbrugge, of je kan je aansluiten bij de Voedselteams in Gent. Ook brood is heel eenvoudig, ik heb een katoenen zak die ik meeneem naar de bakker. Eenmaal raar kijken, de tweede keer een gewoonte.

Dan had ik geluk, Ohne werd begin mei net geopend. De eerste afvalarme winkel in Gent waar je zelf je eigen pot-ten meeneemt. Ge-Wel-Dig. Ze verko-pen er lokale en biologische producten, het meest duurzame concept dat in Gent te vinden is. Meestal staat de uber-sympathieke Sophie in de winkel, en het is een plezier om ernaartoe te gaan. In plaats van in de supermarkt aan te schuiven, sla ik nu een babbeltje met Sophie. Gewapend met de oude weckpotten van mijn moeder koop ik er yoghurt, melk, kaas, ontbijtgranen, noten, pasta, shampoo, zeep, wijn, fruitsappen, eieren, groenteburgers, chocolade, afwasmiddel, en zoveel meer. Het is een plezier om de boven-ste helft van de kast open te doen nu. Het lijkt op het eerste zicht wat duurder, maar het is wel degelijk goedkoper dan andere bio-winkels. En het scheelt een hoop werk als je thuiskomt, niets moet nog uitgepakt worden. De-clutteringEen andere revelatie was het boek van Bea Johnson, zero waste home. Bea Johnson is erin geslaagd een ‘jar’

afval per jaar te hebben met een gezin van vier personen. Haar boek staat vol met tips en een levensvisie om van te houden. Het basisprincipe is steeds hetzelfde, versimpel je leven, geef alle overbodige spullen weg en hou je aan het volgende principe: refuse - reduce - reuse - recycle - rot.

Vermijd afval bij het moment van aankoop, vermijd ook alle gratis dingen. Ook heb ik geleerd dat recycleren eigenlijk minder milieuvriendelijk is dan ik eerst dacht. Op basis van het boek ben ik eraan begonnen enkele ruimtes in ons huis de de-clutteren, alleen maar te houden wat ik echt gebruik (minder opruimwerk = meer tijd). GIFT, een weggeefsite op Facebook, is hier ideaal voor. Ook ben ik alle bedrijven beginnen aanschrijven die magazines opsturen om deze niet meer te ontvangen, in een poging overbodige post te vermijden. En ik tracht zoveel mogelijk rekeningen te domiciliëren. Eerste overwinningEn ben je benieuwd? Sinds mijn beslis-sing, hadden we 1 klein vuilniszakje (30 liter) voor 3 personen in juni en in juli is nu net de bodem van een klein vuilniszakje gevuld. Voornamelijk met verpakkingen die nog in de kast ston-den en we dus al gekocht hadden. We hebben nog nauwelijks PMD. En dit na twee maanden!

Ook al lijkt het op het eerste zicht ingewikkeld, want je moet wel degelijk je gewoontes veranderen, uiteindelijk is het een heerlijke vereenvoudiging van je leven. De enorme keuzestress van supermarkten is volledig weggevallen.

Op die 2 maanden tijd is mijn perspec-tief volledig veranderd. Ik winkel veel meer lokaal, en eet minder verwerkt voedsel (en dus gezonder). Verdere stappen?Natuurlijk heb ik nog veel werk voor de boeg. Wat doe je met (Gentse) feestjes en plastic bekers die dan vaak gegeven worden, hoe vermijd ik cadeaus die plastic bevatten, hoe geef ik afvalarme cadeaus? Wat met tandpasta, make-up, soja melk, waar kan ik biologisch vlees/vis kopen die onverpakt is (de Bio-planet neemt geen potten aan), onverpakt toiletpapier, enzovoort?

Kriebelt het ook om mee naar oplos-singen te zoeken voor alle mogelijke producten en spullen die je nodig hebt? Zelf heb ik in mijn zoektocht net een echt city-girl Ortja leren kennen, die al 2 jaar bijna volledig afvalvrij leeft, mijn nieuwe heldin. Samen met andere enthousiastelingen kunnen we in Gent misschien echt een verschil maken, workshops organiseren in Ohne, andere mensen laten proeven van het afvalarm leven. En beloofd, eenmaal je het af-valarm leven te pakken hebt, werkt het verslavend en voelt het bevrijdend aan. En je wil echt nooit meer terug! .

BOVENSTE SCHAP: NA WINKEL BIJ OHNE

ONDERSTE SCHAP: VOOR WINKELEN BIJ OHNE

//Versimpel je leven, geef alle overbodige spullen weg en

hou je aan het principe: refuse - reduce - reuse - recycle - rot

//

24 Frontaal // herfst 2015

E ind september is het zover. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk mensen in Gent te bereiken die

ook in upcycling geïnteresseerd zijn. De vzw hoopt zo een goede crew uit te bouwen om het uiteindelijke doel mee te bereiken: een Gents materialenplatform starten. Dat is een plek waar nog te gebruiken afval verzameld wordt en kan opgehaald worden om een nieuw leven te krijgen.

Upcycling festival GentLaat afval geen afval worden

De vzw Reekup ontstond enkele jaren geleden dankzij Frederik Van Daele. Later kwam daar ook vrijwilligster Kim Strobbe bij. Zij kunnen rekenen op heel wat vrijwilligers om hun groots idee – het Upcycling festival – werkelijkheid te zien worden.

Tekst: Marlies StrubbeFoto’s: Arno Geunes (boven, links)Michiel Devijver (midden)

SchrootmobielVanaf 22 augustus tot aan het festival wordt op de Standaertsite in Lede-berg aan de ‘Schrootmobiel’ gewerkt. Enkel open voor het publiek tijdens het weekend. Tijdens co-working ateliers bouwt de buurt eraan mee en zal het geheel organisch groeien. De Schroot-mobiel is helemaal gemaakt uit ‘afval’. Het belangrijkste vindt Reekup kennis doorgeven. Het is zo’n beetje een sociaal-artistiek project. Het artistieke is het resultaat en het sociale is het buurtproces dat eruit ontstaat. Door de gratis inkom is het project laag- drempelig en de vzw hoopt dat het resultaat mag blijven staan na de heraanleg van de Standaertsite. De mobiel moet sowieso een fiets geïn-tegreerd krijgen, aangezien de site duidelijk iets heeft met fietsen: je kan er fietsen gebruiken en ruilen, er wordt fietsles gegeven, enzovoort. DOKOp vrijdag 25 september wordt de Schrootmobiel officieel ingehuldigd

en gaat het festival van start. Op de Standaertsite kunnen mensen dan komen kijken wat ze daar al die weken in augustus en september hebben uitgespookt. Reekup hoopt dat je zo in contact komt met de vzw en meegaat naar het festival. Zaterdag en zondag is alles op DOK te doen. Op zaterdag zijn er workshops, lezingen en een debat. Tijdens de workshops kunnen mensen aan een kledingpatroon werken met oud textiel. Er worden accessoires gemaakt uit oude fietsbanden. Maar ook met hout wordt aan de slag gegaan. Naast professionele workshops zijn er ook open workshops waar alles wat creatief en met herbruikbaar materiaal gemaakt is, kan. Op zondag is er een materia-lenmarkt. Een “herbruikbare materialen-markt”, eigenlijk. Er zal ook een pop-up store zijn met upcycling design.

Tijdens de lezingen wordt dieper ingegaan op de plaats van upcycling in de circulaire economie. Zo zal onder andere plan C – het Vlaams transitie- netwerk voor duurzaam materialen-beheer – een lezing geven over de

25

circulaire economie, lokale duurzame productie op maat en duurzame design-principes. Het debat gaat over de zin, onzin en haalbaarheid van een materialenplatform. MarktTot en met het einde van het festival is er een “Reekup drop spot”. Organisaties en creatievelingen kunnen specifieke herbruikbare materialen aanvragen bij Reekup. Een materialenlijst wordt via sociale media verspreid en iedereen kan dan de gewenste materialen bin-nenbrengen elke zaterdag tussen 10 en 13 uur (DOK, poort 2). Bruikbare overschotten van de “schrootmobiel” en de “drop spot” zullen verdeeld

worden op de materialenmarkt. Op de upcycling pop-up store zullen lokale designers hun werk kunnen verkopen, van juweeltjes tot kleren en meubels. De materialenmarkt is voor de vzw een belangrijke test. Het kan het begin zijn van het Gentse materialenplatform. PraktischUpcycling festival26 & 27 september 2015DOK, Koopvaardijlaan 13, 9000 GentWat: Workshops, lezingen, debat en markt. Alles in het teken van [email protected] Facebookgroep: Reekup cycle

//Het belangrijk-ste vinden we kennis doorge-ven en het cre-atief hergebruik van materialen

stimuleren.//

26 Frontaal // herfst 2015

Rabot en asbestEen groenere toekomst voor het Rabot?

Asbest werd vroeger veel gebruikt voor zeer uiteenlopende toepassin-gen. Mogelijk ook in of om je

eigen woning.

Sociale huisvestingDe Rabottorens in Gent zijn berucht: torenhoge sociale flats in een van de armste wijken van Vlaanderen. In de jaren 1970 waren de fameuze sociale woontorens de ideale oplossing om goedkope huisvesting te bieden aan heel wat mensen. Het bouwen van torens was voor de sociale huisves-tingsmaatschappijen een goedkope en efficiënte manier om snel veel gezinnen

Tijdens de sloop van de eerste Rabottoren in 2014 werden asbestsporen gevonden. Het ging om minimale hoeveelheden hechtgebonden asbest in het pleisterwerk op sommige plaatsen in het gebouw. Asbestexperts bevestigden dat het pleisterwerk zich in intacte toestand bevond en dat er geen asbest vrijkwam. Er was dus geen gezondheidsrisico voor de mensen die in het gebouw hebben gewoond of voor de buurtbewoners, nu de toren al deels is gesloopt.

Tekst: Pieter VermeerschFoto: Simon Allemeersch

27

Hoe kwam je bij GMF terecht?Door Stefaan Claeys en Erik Grietens. Ze hadden het idee opgevat om een “grijze” vereniging te maken. Er waren al “groene” groepen actief zoals de Wielewaal en Natuurreservaten (samen het latere Natuurpunt)We hebben dan samen ge-zeten met het vroegere FMG (Federatie Milieubescher-ming Gent), dat ter ziele was gegaan. Wij hebben hun statuten over genomen en met hun potje geld van 40.000 frank hebben we met het GMF opgericht. Zo simpel was het. Zot he.

Welke taken voer je uit? Van de allereerste dag ben

ik peningmeester. Toen ik in 2011 met mijn gezin voor een paar maanden naar Rwanda ging, ben ik ermee gestopt. Ook de ledenadministratie deed ik van dag een. Dat is wat ik terug heb opgepakt als ik terug kwam uit verlof.

Wat is je drijfveer? Ik heb vooral veel dingen gedaan die anderen niet graag deden: administratie, personeel en geld. En ik doe dat echt graag! Ik deed dat ook al bij de JNM.

Welke actie zou je GMF nog graag zien doen? De fly-over afbreken! En meer groen in de stad, kleine lapjes hier en daar. Als er wat gesloopt wordt, staat

De vrijwilliger

er direct weer een grote flat op de plek. Daar zouden we groen moeten kunnen creëren. Ja, daar ligt nog een taak weggelegd.

En ten slotte, heb je nog andere hobby’s?

Vogels kijken, al komt het er iets te weinig van, helaas. En tuinieren... geen moestuinie-ren maar vooral het grove werk, zoals zagen en kappen of natuurbeheerswerk.Katrien De Bel

Naam: Philippe Carchon (45 jaar)Beroep: Ambtenaar bij de Vlaamse MilieumaatschappijHoelang bij GMF: sinds 1997

te huisvesten. In de komende decen-nia veranderde echter het concept van sociale huisvesting en werden heel wat van deze torens ingepalmd door al-leenstaanden, bejaarden en (allochtone) gezinnen met een uitkering. In 2007 werd beslist om de torens af te breken en nieuwe, lagere sociale appartemen-ten te bouwen.

Asbestsporen in RabottorenTijdens de sloop van de eerste Rabot-toren in het voorjaar 2014 vond men asbestsporen. Het gaat om minimale hoeveelheden asbest in het pleisterwerk op sommige plaatsen in het gebouw. Tot de tweede helft van de jaren 1990 werd er asbest op de markt gebracht, waardoor er veel toepassingen aanwe-zig zijn in en rond woningen. Sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent zoekt bij afbraakwerken altijd vooraf

naar asbesthoudende materialen maar door de minimale hoeveelheden en de spreiding in het gebouw, merkten ze de asbestsporen niet op tijdens de eerste inventarisatie.

Asbest vormt alleen een risico wan-neer er vezels vrijkomen die worden ingeademd. Dat gebeurt enkel bij een bewerking met machines zoals boor-machines of slijpschijven. Het asbest in de torens is hechtgebonden, dus is er geen risico voor de volksgezond- heid, bevestigde eerder ook een prof van UGent.

De sloop lag bijna 1 jaar stil omdat de vastgebonden asbest moest worden verwijderd onder hermetische zone. Gevolg: een nieuwe aanbesteding. Men hoopt de sloopwerken tegen eind 2015 af te ronden. WoninGent sloopt de komende jaren ook nog de twee andere gebouwen aan het Rabot een voor een. In de plaats komen acht lagere woon-

blokken met samen ca. 360 sociale appartementen.

Meer groen in de RabotwijkHet Rabot is een zeer dichtbevolkte wijk met verouderde arbeiderswoningen en een gebrek aan groene ruimte. Maar er komt een nieuwe parkruimte en ge-meenschappelijke private groene zones tussen de woongroepen. Het bestaande Rabotpark zal overgaan in een plein met waterpartijen en hopelijk biodivers groen. De nabijgelegen woonwijk Ton-delier die er binnen afzienbare tijd moet komen, kan verder bijdragen aan het duurzame karakter van de wijk. .Meer info over asbestwebsite van LNE via http://www.lne.be/the-mas/milieu-en-gezondheid/documentatie

28 Frontaal // herfst 2015

Het parkbos, een jaar laterImpressie van een Gentenaar

Op zondag 28 september 2014 werd het Parkbos officieel geopend. Hoe zou het er ondertussen nog mee zijn, met dat Parkbos - bijna een jaar na het lintjesknippen? De vraag leek me interessant om wat Frontaalkopij aan te besteden. Je wil een bijdrage leveren over het Parkbos? ‘Maak er geen hoera-artikel van!’, gelastte de Frontaalredactie mij.

Tekst: Toby LauwerierFoto: Gert Arijs - Parkbos

De eerste plannen voor de realisatie van een groot groengebied in het zuiden van Gent zijn immers al bijna

twintig jaar oud. Samenwerkingsover-eenkomst werden gesloten, structuur- en uitvoeringsplannen opgemaakt, landbouwers onteigend, bezwaarschrif-ten ingediend, plannen uitgetekend, be-leidsmensen kwamen en gingen. Enfin, er gebeurde vanalles maar uiteindelijk gebeurde er niet veel. En als er iets gebeurde was het vooral te weinig en te traag, klaagde onder andere het Gents Milieufront het afgelopen decennium. Zonder al te veel kennis over de ach-tergrond van het project - ik ben nog niet zo gek lang bij GMF - ging ik vorig jaar naar de opening. Voor de speeches was ik te laat maar ik volgde de gestage stroom wandelaars die het park introk.Ik parafraseer graag een oud – naar verluidt Chinees - spreekwoord. ‘Het

beste moment om een boom te planten is 20 jaar geleden. Het op een na beste moment is nu.’

Ik twijfel niet aan de eruditie van een oude Chinees, maar volgens mij is het op een na beste moment 19 jaar geleden. Om maar te zeggen: het zag er allemaal nogal onaf uit. ‘Het Parkbos: verdienstelijke poging’, was mijn vertwij-felde conclusie.

En toen werd het herfst. Winter. En lente. En terug zomer. Word ik onder-tussen al vrolijk van het Parkbos?

Een persoonlijke impressieMaar eerst nog even kort de feiten. Het Parkbos is een multifunctionele groenpool van circa 1200 hectare ten zuiden van Gent. In het gebied is ruimte voorzien voor 540 hectare bos, park- en natuurgebied en 500 hectare land-bouwgebied. Op dit moment worden bijkomende wandel- en fietspaden aangelegd, binnenkort starten inrich-tingswerken aan het portaal De Beer in De Pinte en nadien volgt het speelbos. Alles voor de recreant!

Ik ben er af en toe rond het mid-daguur - een van mijn werkplekken is vlakbij. Ik eet mijn broodje op een van de bankjes aan het portaal Grand Noble of ik trek de loopschoenen aan. Als recreant, dat spreekt.

Eerste vaststelling: op een door-deweekse middag - zonnig of niet - is er nauwelijks een mens te zien in het Parkbos. Onlangs was ik er ook eens op een - akkoord, regenachtige - zater-dagnamiddag. Zelfde verhaal. Waar is iedereen? Weinig volk: dat vind ík alvast positief. We lopen elkaar al genoeg voor de voeten. Maar als ik de website van het Parkbos mag geloven, kan weinig

volk de bedoeling niet zijn.De projectontwikkelaars zetten in op

toegankelijkheid en multifunctionaliteit. De rollatorbejaarde, de zondagswande-laar, de mountainbiker annex hardfiet-ser, de ruiter - op menig Scheldejaag-pad kunnen ze elkaars bloed drinken, maar in het Parkbos zijn ze allemaal uitdrukkelijk welkom. Het gebied wordt ondertussen drukbezocht en ik krijg van alle kanten positieve reacties, schrijft provinciegouverneur Jan Briers borst-kloppend in de jongste nieuwsbrief van het project. En oh ja, de parking staat op zondagmiddag goed vol.

Tweede vaststelling: het is onwijs proper in het Parkbos. Er is geen blikje of papiertje te bespeuren in de bermen naast de wandel- en fietspaden. In het hele gebied staan nochtans geen vuilbakken - een bewuste keuze. Hoop doet leven, nu de Graslei nog.

Tertio: gigantisch groot is het Parkbos niet. Weg van de wereld ben je er nooit, verdwalen lukt niet. Daarvoor is het ver-keerslawaai van de Kortrijksesteenweg te dichtbij en is de bebouwing te talrijk. Alhoewel. De vallei van Rosdambeek ziet er op google earth belachelijk klein uit, maar op het knuppelpad door het weelderige broekbos probeer ik dat te vergeten. Het is een stokpaardje van me: natuurbeleving in Vlaanderen is een zaak van verbeelding, ik laat me bekoren vanuit een zekere sense-of-urgency.

Aan de andere kant van het pad (her)ontwikkelt zich een meersenlandschap, met laaggelegen weiden, knotbomen-rijen en houtkanten en je kan hier enkele typische planten- en diersoorten terugvinden zoals de ijsvogel en de dotterbloem.

29

De natuur is dood, leve de natuurHet Parkbos wordt op een presenteer-blaadje en hapklaar aangeboden aan de bezoeker. Design zitbanken en dito infoborden, perfect getrimde kiezelpaad-jes. De recreant is de klant en en de klant is koning.

Is het Parkbos symbolisch voor hoe we met ons leefmilieu omgaan, is het een vergeefs doekje voor het bloeden van een terminaal zieke patiënt? Groen, natuur en open ruimte worden minutieus gepland, uitgetekend en aangelegd, deels als pretpark, deels museum en levend prentenkabinet en deels, nou ja, als fabriek van propere lucht. Efficiëntie is niet enkel een begrip uit de econo-mische wetenschap en de natuur is als een getemde beer.

Kan ik niet anders dan de wijze Frontaalredactie bijtreden: is het alle-maal niet too little, too late? Misschien. De natuur gaat dood, maar dat is niet de schuld van die ene kleingeestige landbouwer, kortzichtige politieker of luie ambtenaar. Over open deuren en hoe die in te trappen: we zijn állemaal verantwoordelijk. Natuurlijke rijkdom-men verdwijnen, soorten sterven uit, het milieu is in nood, van Zwijnaarde tot

Antarctica en van het Amazonewoud tot Oostakker, maar we dansen vrolijk ver-der op de rand van de vulkaan. Geluk-kig worden in de natte graslanden van Hoog-Latem terug trekvogels gespot en kan tussen de Rijvisschestraat en de Baron de Gielaan een stukje te paard gereden worden!

Na het bekijken van de informatieve film over het project op de website ben ik veel milder gestemd. Meester Piet van het vijfde leerjaar neemt zijn klas mee in de teletijdmachine om de ontdekken hoe het gebied er vroeger uitzag, een boswachter vertelt over de verschillende landschapselementen, de schaapherder noemt zijn schapen trots perfecte ecologische grasmachines. Al-leen al om deze oprecht goedmenende mensen niet af te vallen, kan ik niet cynisch doen over het Parkbos.

Rond twee andere geplande grote Gentse groenpolen, Het Oud Vlieg-veld in Oostakker en de Vinderhoutse Bossen is het beduidend stiller. In de Gentbrugse Meersen kwam er de laatste jaren wel schot in de zaak. Som-migen dromen al van de afbraak van het E17-viaduct. Het lijkt nog niet iets voor de eerstkomende decennia, maar dromen mág. Een autostrade afbreken: het zou een statement van jewelste zijn, een ongezien signaal over waar we met onze wereld naar toe willen.

Maar first things first: de ontwikkeling van het Parkbos. Is het een verhaal van hoop of van wanhoop? De keuze is aan ons allemaal! .

//Leve de

natuur! Als we ten onder gaan, zal het ten minste al recreerend zijn. In het Parkbos. Hoera!

//

30 Frontaal // herfst 2015

Zoals je in deze Frontaal kunt lezen, zijn we met allerlei belangrijke thema’s en dossiers bezig: o.a.

het mobiliteitsbeleid van de stad Gent, duurzaam leven en consumeren; meer groen voor Gent en onze campagne te-gen het mega-outletcenter aan Flanders Expo: www.riptheloop.be.

Om onze werking in de tweede helft van 2015 en ook in 2016 verder te kunnen zetten hebben we je steun als Gentenaar met een hart voor milieu hard nodig!

Op de volgende pagina vind je drie suggesties hoe je Gents MilieuFront nog meer kunt steunen.

Drie acties om van GMF een nog slagkrachiger milieuorganisatie te maken

Steun GMFIn 2015 ben je, samen met meer dan 1300 anderen, lid van Gents MilieuFront vzw. Ook dit jaar zijn we met GMF al voluit gegaan voor een beter leefmilieu in Gent en omgeving. Het ledenaantal van GMF stijgt jaar na jaar. Tien jaar terug hadden we nauwelijks 500 leden, intussen meer dan het dubbele. Een terugkerend probleem is, dat we leden op het einde van het jaar telkens moeten herinneren om hun lidmaatschap te hernieuwen. Velen haken dan ook af - niet omdat ze GMF niet meer genegen zijn maar omdat de herinneringsbrief (in de Frontaal) zoek raakt of vergeten wordt. Dus moeten we elk jaar opnieuw honderden leden maken om ons ledenaantal op peil te houden.

Tekst: Britta Bolte en Steven GeirnaertFoto: Steven Geirnaert

31

DomiciliëringSteeds meer leden van Gents Milieu-Front vzw betalen hun lidmaatschapsbij-drage per domiciliëring: momenteel zijn 350 Gentenaars via domiciliëring lid van GMF. Voor GMF zijn gedomicilieerde leden belangrijk omdat de ledenuitval daarmee kleiner is dan bij gewone overschrijvingen; voor jou heeft dit het voordeel dat je nooit kunt vergeten om jouw lidgeld te betalen en je dus nooit een nummer van Frontaal moet missen. Bovendien bespaart GMF daarmee veel administratieve kosten.

Ben je nog geen gedomicilieerd lid? Vul vlug het domiciliëringsformulier hieronder in of online onder http://www.gentsmilieufront.be/doe-mee/word-lid.

Leden werven ledenJij steunt Gents MilieuFront vzw als lid niet alleen direct via jouw lidmaatschap maar ook indirect doordat de subsidies die GMF (van de Vlaamse Overheid) ontvangt gekoppeld zijn aan het aantal leden en hun spreiding. Hoe meer leden hoe beter dus. Ook onze aanwezigheid in de deel- en randgemeenten willen we versterken. GMF is immers erkend als regionale milieuorganisatie en moet daarom leden hebben in voldoende (deel)gemeenten.

Daarom lanceert Gents MilieuFront in deze Frontaal de campagne “Leden werven leden”. Ken je mensen die geïnteresseerd zijn om van Gent een nog leefbaarder en gezonder stad op mensenmaat te maken? Geef dan een lidmaatschap cadeau en/of spread the word: verdeel het domiciliëringsformulier onder vrienden, buren, familie, collega’s of vraag hen om online het formulier in te vullen op http://www.gentsmilieufront.be/doe-mee/word-lid . Zo zorg je ervoor dat GMF een nog groter draagvlak in Gent en omgeving krijgt om actie te kunnen voeren en onze politieke eisen kracht bij te zetten!

Geef een giftJe kan ons naast jouw lidmaatschap steunen door een fiscaal aftrekbare gift (vanaf 40 euro) te geven aan GMF. In 2014 steunden meer dan 100 leden ons met een gift. Als je 40 euro of meer aan GMF doneert krijg je van ons een fiscaal attest dat je kunt inbrengen in je belastingaangifte. Je gift storten kan op rekeningnummer BE93 0011 4993 2067 met mededeling ‘gift’. Stort je je gift voor 31 december 2015, dan ontvang je nog een fiscaal attest voor aanslag-jaar 2015.

2

1

3

Domiciliëringsformulier

Voornaam: ...................................... ....................................................................... Familienaam: ..........................................................................................................Straatnaam: .................................................... Huisnummer/bus: .........................Postcode: ............................... Gemeente: ............................................................Telefoon/gsm: .........................................................................................................E-mail: ....................................................................................................................

IBAN rekening: Ö Ö Ö Ö . Ö Ö Ö Ö . Ö Ö Ö Ö . Ö Ö Ö Ö

Kies je type lidmaatschap (vink aan)Ö 5 euro - gewoon lidmaatschapÖ 12,5 euro - gezinslidmaatschapÖ 45 euro - lidmaatschap + fiscaal aftrekbare giftÖ ander bedrag - vul zelf in hoeveel je jaarlijks aan GMF wil schenken: ............ euro

Ö Ik wil het papieren tijdschrift van Gents MilieuFront ‘Frontaal’ niet ontvangenÖ Ik aanvaard de domiciliëring*

Handtekening

Stuur dit formulier ingevuld op naar Gents MilieuFront, Koningin Maria Hendrikaplein 5/201, 9000 Gent. Wij zorgen er dan voor dat je lid bent en dat je je tijdschrift in de bus krijgt.

*Een keer per jaar zal bovenstaand bedrag van je rekening gehaald worden. Betalen via domiciliëring bespaart ons elk jaar een hoop administratiekosten. Het bedrag dat we hiermee besparen besteden we inte-graal aan onze werking en een duurzamer Gent. Je kan je domiciliëring altijd opzeg-gen via ons of via je pc banking.

32 Frontaal // herfst 2015www.eurabo.be - [email protected] - tel +32 (0)55 23 51 40

www.eurabo.be

***bio-ecologische bouwpartner2012

Ik spreek af met Nena van EVA vzw. Zij vertelt mij waar EVA vandaan komt en vooral waar de organisatie de komen-

de jaren naartoe wil. “In de beginjaren moesten wij vooral nog heel veel uitleg geven over waarom vegetarisch eten goed is voor het milieu, gezondheid en het dierenwelzijn. Maar de laatste jaren kunnen we meer focussen op de praktische kant van de zaak. Mensen zijn vaak al goed geïnformeerd over de voor- en nadelen van vlees eten en ve-len van hen willen graag groeien richting een meer vegetarisch of veganistisch voedingspatroon. Maar veel mensen weten niet hoe ze eraan moeten begin-nen. Daarom geven wij ook praktische handvaten, zodat mensen hun goede

voornemens ook daadwerkelijk in de praktijk kunnen brengen.”

EVA werkt via veel wegenEr zijn verschillende initiatieven die particuliere consumenten een duwtje in de rug geven. Ten eerste is er natuurlijk de zeer bekende campagne ‘Donder-dag Veggiedag’. Deze campagne zet mensen ertoe aan om toch tenminste een dag in de week vegetarisch te eten of te koken. Hier worden zelfs hele steden bij betrokken. Gent kan met trots zeggen dat het de eerste stad was met een ‘officiele’ Veggiedag. Inmiddels zijn ook steden als Hasselt en Brussel al gevolgd. Ook scholen, restaurants en

werkgevers hebben deze trend inmid-dels overgenomen. Naast het feit dat mensen op die manier meer bewust worden gemaakt van verantwoorde voe-ding, laat het ook zien hoe lekker ve-getarisch eten kan zijn, zeer belangrijk voor een land waar toch wel veel vlees wordt gegeten. Maar dat is niet het enige dat EVA de consument aanbiedt. Zo is er bijvoorbeeld het V-label, dat producenten zelf kunnen aanvragen. Wanneer je dit symbool op de verpak-king ziet, kan je er zeker van zijn dat het product geschikt is voor vegetariërs of veganisten. Een ander ‘label’ waar EVA verantwoordelijk voor is, is het ‘Approved by EVA’-symbool. Daarmee wordt aangegeven dat een restaurant

Waar EVA vzw (voor degenen die haar nog niet kennen: EVA staat voor Ethisch Vegetarisch Alternatief) zich de laatste 15 jaar vooral bezig hield met sensibilisering rond vegetarische en

veganistische voeding, gaat zij de komende jaren nog verder en opent een volledig nieuw luik. Waar mensen inmiddels het nut van vegetarische voeding wel inzien, moet nu ruimte gemaakt

worden om deze manier van leven in de praktijk te brengen.

Tekst: Eva De HaanFoto’s: Eva vzw

EVA is 15 jaar!Vegetarisme als een manier van leven

33www.eurabo.be - [email protected] - tel +32 (0)55 23 51 40

www.eurabo.be

***bio-ecologische bouwpartner2012

volwaardige vegetarische of volledig plantaardige maaltijden aanbiedt. Ver-der doet EVA aan lobbywerk, worden er heerlijke kookworkshops gegeven en zijn er verschillende publicaties beschik-baar, zoals het bekende veggieplan, educatief materiaal en receptenboeken. Tot slot stuurt EVA al haar leden het EVA-magazine, met daarin al het laatste veggienieuws, interviews en originele recepten.

VegucationAlsof dat allemaal nog niet genoeg is, richt EVA zich ook op grotere instel-lingen. Zo richt EVA zich bijvoorbeeld

op bedrijven en gaat de organisatie partnerships aan met verdelers van plantaardige voeding, zoals Lima en Alpro, om er samen met hen voor te zorgen dat lekkere, gezonde en duur-zaam plantaardige voeding voor ieder-een beschikbaar is. Ook een bijzonder programma is ‘Vegucation’. Dit is het eerste programma voor hotelscholen en professionele koks in opleiding. Verder richt EVA zich ook op scholen, bijvoorbeeld door kookworkshops voor kinderen in het lager en secundair on-derwijs aan te bieden. Tot slot kan zelfs een volledige stad zich inzetten, bijvoor-beeld door mee te doen aan Donderdag

Veggiedag. Een grote droom van de organisatie is dat Gent zijn ecologische voetafdruk naar beneden haalt en tegen 2050 klimaatneutraal is.

Mooie ambities dus! En Nena zelf, waarom zet zij zich hier zo graag voor in? Zelf geniet ze vooral van plantaardig koken, zegt ze. Ze bestelt ook regelma-tig een groentepakket, waarbij het altijd een verrassing is welke groenten er geleverd zullen worden. “Dit maakt veel creativiteit los bij het koken!” .Meer infowww.evavzw.be

34 Frontaal // herfst 2015

Paaltjes weggehaaldAlternatief plan voor Sint-Pieters-Buiten dringt zich op

In de woonwijk Sint-Pieters-Buiten, aan de zuidzijde van het Gentse Sint-Pietersstation, liep sinds april een nieuw verkeerscirculatieplan om sluipverkeer te voorkomen. Een kleine drie maanden na de start van het proefproject mocht de buurt het project evalueren. Het aantal voor- en tegenstanders is nagenoeg gelijk. De paaltjes als onderdeel van het circulatieplan, staan er niet meer. Eind september beslist het stadsbestuur over de definitieve oplossing.

Tekst: Steven Geirnaert en Adelheid Vanhille Foto: Frank Furter - Critical Mass - juli 2015

I n Frontaal – zomer 2015 spraken we onze steun al uit voor het circulatie-plan in de wijk ten zuiden van het

station. Dit circulatieplan kwam er op initiatief van de bewoners van de wijk die het plan via een participatief proces uitwerkten.

De cijfers van de bevraging weer-spiegelen de verdeelde meningen in de wijk. 49% van de bewoners stemde voor de paaltjes, 49% tegen en 2% van de bewoners was onbeslist. Bij de bewoners van de straten die het hardst

te lijden hadden onder druk verkeer, zijn de meeste voorstanders. Straten met druk verkeer zijn: Tuinwijklaan, Maaltebruggestraat, Ganzendries en Sint-Denijslaan. In de straten met minder doorgaand verkeer zoals de Goudregenstraat, Hofmeierstraat en Flamingostraat zijn er meer tegenstan-der van de nieuwe verkeerscirculatie. Wie niet zijn stem mocht geven waren duizenden fietsers die wijk dagelijks doorkruisen van en naar het station.

Een eerste reactie van Schepen van Mobiliteit en Openbare Werken Filip Watteeuw op de resultaten van de en-quête: ‘We kunnen alvast concluderen dat er inderdaad grote bekommernissen zijn rond sluipverkeer en overdreven snelheid in de wijk. Maar ook dat de bereikbaarheid voor bewoners essen-tieel is. Dit resultaat is geen duidelijke afwijzing van het proefproject, maar is ook geen bevestiging.’

Proefproject?Het buurtcomite vertelt dat heel wat zaken niet optimaal verliepen. De com-municatie van de Stad over de start van het proefproject was niet uitgebreid ge-noeg, waardoor bewoners en bezoekers van de wijk plotseling werden gecon-fronteerd met paaltjes. De signalisatie was onduidelijk, wat zorgde voor heel wat verwarring. GPS-systemen werden nooit aangepast, waardoor mensen bleven verloren rijden in de wijk.

Wellicht het belangrijkste is de te korte duur van het proefproject: een kleine drie maanden. Ter vergelijking: het proefproject voor de voetgangers-zone in Brussel wordt pas na acht maanden geëvalueerd.

35

Koning autoHet circulatieplan is er om het sluipver-keer van auto’s te voorkomen. Als automobilist moet je een nieuwe route nemen en ben je wellicht langer onderweg. Als fietser of voetganger kun je nu rustig, veilig en wellicht sneller op je bestemming. De paaltjes zetten je - als automobilist - aan om alternatieven te zoeken en zo worden kleine verplaat-singen met de fiets of te voet gedaan. Goed voor de gezondheid, goed voor het milieu.

Nieuw planHet circulatieplan kwam er op initiatief van de bewoners van de wijk. Die bewoners werkten hard en participa-

tief aan een degelijk dossier. Allerlei scenario’s zijn uitgewerkt. Het scenario dat het beste scoorde op verschillende aspecten was dat met de paaltjes.

Schepen Filip Watteeuw doet de oe-fening opnieuw en werkt samen met zijn collega’s een alternatief circulatieplan uit. Eind september is dit plan klaar.

Knippen van stratenVanuit GMF zijn we voorstander van het knippen van straten. GMF wil dan ook dat er een waardig alternatief komt voor de proefsituatie van het voorjaar waarbij gekeken wordt om sluipverkeer maxi-maal uit de wijk te halen. Belangrijk is daarbij dat er duidelijk gecommuniceerd wordt met de wijk over dit nieuwe plan.

GMF vindt dit een belangrijk voor-beelddossier voor de stad. 2016 wordt een heet mobiliteitsjaar waarbij het circulatieplan voor de hele stad Gent in voege treedt. Als de stad er al niet in slaagt om in een kleine afgebakende wijk in woonstraten doorgaand verkeer te knippen, belooft dat weinig goeds voor de grote circulatie-ingrepen uit het mobiliteitsplan. We verwachten van de stad hier dus dat ze komt met een waardig alternatief en een goede strategie om dit ook in de stationsbuurt te realiseren. .

open van di-za van 11u30 tot 14u30voor gastronomisch dineren kijk op

www.restaurantavalon.beGeldmunt 32, 9000 Gent

Organic Vegetarian Cuisine

HOTA cvba

houtskeletbouw

www.hota.bE

energiezuinig & bio-ecologisch(ver)bouwen

36 Frontaal // herfst 2015

De doelstellingen van de Europese zwemwaterrichtlijn en die van de Europese Kaderrichtlijn Water zijn erg verschillend. De Europese kaderrichtlijn Water wil helemaal niet dat alle rivieren en kanalen potentiële zwemwaters worden. Laat staan een “stadswater” zoals de Leie en de Schelde aan Portus Ganda waar al jaren na elkaar een massa enthousiastelingen in het water springen.

Tekst: Henk MaeckelbergheFoto’s: Marino Ravier

Goed zwemwater?De zwemwaterrichtlijn stelt normen vast voor het al dan niet aanwezig zijn van “intestinale enterococcen” en “Escherichia coli”, dat zijn bacteriën die in het darmstelsel van zoogdieren leven en zo een indicator zijn van verontrei-niging van het oppervlaktewater met rioolwater. Lozing van (onbehandeld) rioolwater houdt een heleboel risico’s in voor besmetting met bacteriën (bv. Salmonella) en virussen. Je gaat dus beter niet zwemmen in zulk water.

De richtlijn verplicht de lidstaten ook de “proliferatie van cyanobacteriën” - de vermenigvuldiging ervan - in het oog te houden en zo nodig maatregelen te nemen. Cyanobacteriën of blauwwieren scheiden giftige stoffen af. De klachten bij zwemmers zijn hoofdpijn, ernstige zwelling van de oogleden, irritatie van slijmvliezen, huidirritatie, misselijk-heid, diarree en koorts. Blauwwieren hebben geen rechtstreeks verband met rioolwater.

De aanwezige concentratie giftige stoffen, zoals zware metalen, die hoger

is dan de strenge normen van de kaderrichtlijn Water, vormen geen enkel probleem. De mens leeft immers niet in water en verblijft er slechts heel tijdelijk in. Daarbij nemen we enkel per ongeluk een minieme hoeveelheid water in. Goede ecologische kwaliteit?De Europese kaderrichtlijn Water bevat een heleboel doelstellingen om het water - oppervlaktewater, overgangswa-ter (zoals de Zeeschelde), kustwater en grondwater - te beschermen.De EU-lidstaten moeten streven naar de “goede toestand” van alle “water-lichamen”, wat zoveel betekent als: levend(ig)e rivieren, beken, meren en plassen waarin zeer diverse waterorga-nismen - planten en dieren - leven. Dat streefbeeld mag slechts licht afwijken van een natuurlijke toestand. Gevaar-lijke stoffen zijn er liefst niet in het water, tenzij in onschadelijke concentraties. Voor meer dan 150 van die chemische stoffen legt Europa strenge normen op. Voor alle overige relevante

Duiding bij de doelstellingen van de Europese kaderrichtlijn Water

Big Jumpromantische utopie of Big Lie?

Duiding bij de doelstellingen van de Europese kaderrichtlijn Water

Big Jumpromantische utopie of Big Lie?

“kwaliteitselementen” stellen de lidsta-ten eigen normen vast, bij voorkeur afgestemd op de normen die gelden in stroomopwaartse en -afwaartse delen van het stroomgebied. Big Jump = Big Lie?In een rioleringsnetwerk zijn er steeds - en dat geldt zeker in een sterk verharde regio als Vlaanderen - overstorten. Als het rioolstelsel zich helemaal opvult bij een hevige regenbui zal via die overstorten een deel van het rioolwater - weliswaar verdund maar ongezuiverd - geloosd worden in beken, rivieren en kanalen in de omgeving. Een besmet-ting met fecale kiemen en virussen is dan onvermijdelijk. Ook in de stad Gent zijn er overstorten, ook in de buurt van Portus Ganda. Dus ja: continu zwemwaterkwaliteit aan Portus Ganda en elders, is een droombeeld dat beter niet voorgespiegeld wordt en zelfs niet wenselijk is! Een leugen om bestwil?Heiligt het doel de middelen? In dit ge-val mag die vraag positief beantwoord worden: de Big Jumps hebben bijge-dragen tot bewustmaken van het brede publiek en (lokale) politiek. Wel bestond en bestaat het risico dat niet-ingewijden verwachten dat we ooit overal kunnen zwemmen, en dat is niet het juiste toekomstperspectief! .

Meer weten?Zwemwaterrichtlijn: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006L0007&from=NLKaderrichtlijn water(beleid) : http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0060:nl:HTMLhttps://www.vmm.be/water/zwemwater

38 Frontaal // herfst 2015

www.drukindeweer.be - [email protected]

1 kindje vult 1 ton wegwerpluiers. Hallucinant. Toch?

Al gedacht aan wasbare luiers? Beter voor het milieu,

gezonder en goedkoper. En het ziet er nog mooi uit.

Meer weten?Kijk op kleinspook.be

Als GMF-lid krijg je 10% korting op je bestelling. Registreer je eerst

even op de site en stuur ons een mail met je lidnummer.

39

A c T I v I T E I T E nMeer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender

GMF vrijwilligersavondOp 15 september organiseert GMF een ontmoetingsmoment voor leden, vrijwilligers en sympathisanten. We wil-len jullie op een ongedwongen manier leren kennen en kijken hoe we kunnen samenwerken om Gent nog duurzamer te maken. Die avond stellen we graag onze vereni-ging, onze werking en al onze vrijwil-ligers voor en misschien heb jij ook wel zin om mee actie te voeren!

Dinsdag 15 september - 19.30 uur

Binnenkijken in een passief huisHet gezin Steens zet de deuren van hun woning open. Voor de woning, gelegen vlakbij Sint-Pietersstation, werd gebruik gemaakt van de modernste technieken om goed te isoleren, gecontroleerd te ventileren en zuinig om te springen met energie. Je kan kijken hoe deze technieken in de praktijk worden toegepast.Experts van de MilieuAdvies-Winkel beantwoorden dan ook je vragen over passief en energiezuinig bouwen en verbouwen. Iedereen is welkom, maar inschrijven is wel verplicht en dit voor 20 september via: [email protected].

Zondag 27 september - 10 uur

Stops op weg naar ParijsIn aanloop naar de klimaatconferentie in Parijs en de mobilisatie voor de klimaat-mars op 29 november houden Oikos, Climaxi, Climate Express, Vormingplus en Gents MilieuFront, halt bij een aantal hete hangijzers over klimaat. In drie avonden overlopen we de voor- en nadelen van iedere benadering. We organiseren deze reeks om te kijken hoe alle stakeholders meer kunnen doen om te vechten tegen klimaatveran-dering. Zo kunnen we onze vragen en eisen nog beter voorleggen aan politci in Parijs tijdens de klimaattop.

(1)Thema-avond: GedragsveranderingDonderdag 24 september

Met Steven Vroman (Low Impact Man), Ida Lievens (MilieuAdviesWinkel) en Pascal Debruyne (UGent).

(2)Thema-avond: KlimaatbeleidDinsdag 6 oktober

Met Sam Van den plas (Gents Mili-euFront), Tine Heyse (Schepen van Milieu, Klimaat, Energie en noord-Zuid, Stad Gent), Joeri Thijs (Greenpeace) en Joke Schauvliege (Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw).

(3)Thema avond: Mobilisatie en beleids-beïnvloeding op weg naar Parijswoensdag 11 november

Met Nic Balthazar (Klimaatzaak), Natha-lie Eggermont (Climate Express) en An-neleen Kennis (Climate Justice Action).

Inschrijvingen en locatie: Vormingplus Gent-Eeklo.

Klimopactie: de resulta-ten In het voorjaar van 2015 verzamelden Gentenaars en vrijwilligers van GMF stalen klimop. Met die stalen klimop zou de luchtkwaliteit van Gent in kaart worden gebracht. Op 30 september brengen we in drie verschillende delen de resultaten van dit onderzoek naar voren.We starten met wat reflecties rond kunst en wetenschap (Maria Lucia Cruz Cor-reia en Roeland Samson). In deel twee worden de eigenlijke resultaten voorge-steld. IIn deel drie gaan Erik Grietens (Gents MilieuFront) en een beleidsma-ker van de stad Gent in debat. Georganiseerd door de Universiteit Antwerpen, de Vooruit in samenwerking met Gents MilieuFront

Woensdag 30 september om 19.30 uur in de Dansstudio van de Vooruit. De avond is gratis.

Derde Gentsche GMF milieuquiz Onze befaamde milieuquiz krijgt een derde editie! Het zijn nog steeds toffe, ludieke, leerrijke en interactieve vragen over van alles en nog wat, maar ook over Gent en milieu. En natuurlijk ook gewoon veel ambiance, pinten pakken en leuke prijzen! We quizzen met ploe-gen van 4 personen. Het inschrijvings-geld is 16 euro per ploeg.

Zaterdag 21 novemberBuurtcentrum Dampoort-Sint-Amandsberg, Wittemolenstraat 91, 9000 Gent.Inschrijven via [email protected]

GMF gaat naar de klimaattop in ParijsWil je vanuit Gent mee met een groep enthousiastelingen naar de klimaattop?We sluiten als GMF natuurlijk aan met de organisatie Climate Express. Je moet je op hen site aanmelden en geef aan dat je mee met GMF wilt gaan. Zij verzamelen alle deelnemers.Er zijn GMF’ers die zowel meegaan met de bus of trein (vertrek zondag 29 november 7 of 6.30 u), als die helemaal tot in Parijs fietsen (vertrek dinsdag 24 november).

Inschrijven via www.climate-express.be/nl/order/klimaatmars, selecteer GMF als organisatie.

Workshop vetbollen makenJe kunt vetbollen voor je tuinvogels in de winkel kopen, maar het is veel leuker om ze zelf te maken! Zoals de vorige keer, ontvang je een blad met tips en boekjes van Natuurpunt om de verschillende vogels te herkennen. De allerkleinsten zijn ook welkom, we zorgen voor kleurprentjes voor hen.In samenwerking met Femma EleGent.

Zaterdag 12 december

www.drukindeweer.be - [email protected]

V.U.: Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1

FrontaalDRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 – 3de TRIMESTER 2015

met

de

steu

n va

n

VAN

30

NO

VEM

BER

TOT

11 D

ECEM

BER

VIN

DEN

IN P

ARI

JS C

RUCI

ALE

ON

DER

HA

ND

ELIN

GEN

PLA

ATS

VOO

R EE

N N

IEU

W K

LIM

AAT

AKK

OO

RD.

IN D

E A

AN

LOO

P N

AA

R D

EZE

TOP

HO

UD

EN W

E H

ALT

BIJ

EEN

AA

NTA

L H

ETE

HA

NG

IJZE

RS

IN B

OEI

END

E PA

NEL

GES

PREK

KEN

. 24|0

9 - K

an d

e co

nsum

ent h

et k

limaa

t red

den?

Stev

en V

rom

man

- Lo

w Im

pact

Man

| P

asca

l Deb

ruyn

e - S

tads

denk

er U

gent

Id

a Li

even

s - M

ilieu

advi

esw

inke

l

6|10

- H

et k

limaa

tbel

eid

van

Gen

t en

Vla

ande

ren

Tine

Hey

se -

Gent

se sc

hepe

n va

n le

efm

ilieu

| Jo

eri T

hijs

- Gr

eenp

eace

Kare

l Deb

euf -

Kab

inet

Vla

ams m

inist

er v

an le

efm

ilieu

| S

am V

an d

en P

las -

GM

F

11|1

1 - H

oe b

urge

rs b

etre

kken

in d

e st

rijd

te

gen

de k

limaa

tver

ande

ring

?N

ic B

alth

azar

- Kl

imaa

tzaa

k |

Nat

halie

Egg

erm

ont -

Clim

ate

Expr

ess

Fam

ke V

ekem

an -

Clim

axi |

Ann

elee

n Ke

nis -

Clim

ate

Justi

ce A

ction

Pra

ktis

chAa

nvan

g om

20u

| Lo

catie

: Vor

min

gplu

s Gen

t-Eek

lo, R

eige

rstra

at 8

, Gen

tTo

egan

g gr

atis w

el in

schr

ijven

via

w

ww

.vor

min

gplu

sgen

t-eek

lo.b

e/kl

imaa

t-sto

ps o

f tel

. 09

224

22 6

5

KLIM

AAT

-STO

PSO

P W

EG N

AA

R PA

RIJS