Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen:...

84
Fietsplan 2010-2015 F IETSVADEMECUM BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Brussel schakelt een versnelling hoger

Transcript of Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen:...

Page 1: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Fietsplan2010-2015

Fietsvademecum Brussels HooFdstedelijk Gewest

Brussel schakelt een versnelling hoger

Page 2: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 3: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

1– Voorwoord �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������5

2– Het eerste Fietsplan 2005-2009 ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������7

1. Deinfrastructuren(“Engineering”)���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������82. Promotieenbewustmaking(“Encouragement”)�������������������������������������������������������������������������������������������������������103. Scholing(“Education”)�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������104. Toepassing(“Enforcement”)��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������105. Conclusie������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 11

3– Voorbereidende audit voor het Fietsplan 2010-2015 ���������������������������������������������������������������������������������������������������15

4– Fietsactieplan 2010-2015 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������19

1. Doelstellingen, principes en monitoring...........................................................................................................................20 1.1 Cijfermatigedoelstelling:20%vandeverplaatsingenmetdefietsin2018......... 22 1.2 Defietsbaarheidverbeteren..................................................................................................................................................... 23 1.3 Ondersteuningvanhetfietsbeleidindegemeenten.............................................................................24 1.4 DefietsbinnenMobielBrussel.............................................................................................................................................25 1.5 Evaluatieenmonitoring.............................................................................................................................................................. 26 1.6 InternationaleNetwerken........................................................................................................................................................... 27 1.7 Deautodrukverminderen:voorwaardenvooreensuccesvolfietsbeleid.....................28 1.8 Defietsindeduurzamewijken..........................................................................................................................................29 1.9 Defietsenhuisvesting.....................................................................................................................................................................30 1.10 Defietsendestedenbouwkundigevergunningen.......................................................................................31 1.11 DefietsendeInstellingenvanOpenbaarNut............................................................................................. 32 1.12 Fiets,economieentewerkstelling......................................................................................................................................33 1.13 Defietsenhandelszaken............................................................................................................................................................. 34 1.14 Defietsengelijkekansen.............................................................................................................................................................35

2. Veilig fietsen in Brussel ................................................................................................................................................................................36 2.1 Analysevandeongevallen.........................................................................................................................................................38 2.2 Veiligheidvandefietsinfrastructuren..........................................................................................................................39 2.3 Degevaarlijkstepuntenprioritairaanpakken..................................................................................................41 2.4 VeiligheidenBewustmaking...................................................................................................................................................42 2.5 Preventieencontrole.........................................................................................................................................................................43

Inhoud

inhoud | 1

Page 4: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

3. Vorming en fietseducatie .........................................................................................................................................................................44 3.1 Fietseducatieopschool................................................................................................................................................................... 45 3.2 VeralgemeningvanhetFietsersbrevet......................................................................................................................46 3.3 Fietseducatieophetwerk...........................................................................................................................................................47 3.4 Fietseducatiegerichttotdoelgroepen........................................................................................................................ 48 3.5 BezoekdoorBrusselsebeleidsmakersaanvoorbeeldinitiatieven.........................................49 3.6 CeMa-netwerk(ConseillersenMobilité/MobiliteitsAdviseurs)...............................................50

4. Promotie en geloofwaardigheid van de fiets in Brussel .............................................................................52 4.1 Doorparticipatiebewustmakenvandemogelijkhedenvandefiets................................53 4.2 Communicatieenpromotie......................................................................................................................................................54 4.3 MobiliteitsweekenAutolozezondag............................................................................................................................55 4.4 Uitbreidingvanhetaantalautolozemomenten........................................................................................56 4.5 Interactievefietsinformatieophetinternet.........................................................................................................57 4.6 Brusselopzak,tevoetofmetdefiets....................................................................................................................... 58 4.7 DepublicatievaneenBicycleAccount....................................................................................................................59 4.8 DefietsindeVervoerplannen..............................................................................................................................................60

5. Diensten voor fietsers ................................................................................................................................................................................... 62 5.1 VersterkingvanhetVillo!-fietsdeelsysteem..........................................................................................................63 5.2 DeFietspunten......................................................................................................................................................................................... 64 5.3 Deelektrischefiets................................................................................................................................................................................65 5.4 Destrijdtegenfietsdiefstal........................................................................................................................................................66

6. Fietsinfrastructuur ............................................................................................................................................................................................68 6.1 Afwerkingvanhetgewestelijkfietsroutenetwerk.........................................................................................70 6.2 Fietspaden.........................................................................................................................................................................................................73 6.3 Defietsenhetopenbaarvervoer.......................................................................................................................................75 6.4 GroeneenBlauweWandelingvoorfietsersenwandelaars..........................................................76 6.5 Hetfiets-GEN..............................................................................................................................................................................................77 6.6 Onderhoud......................................................................................................................................................................................................78 6.7 Normenvoorfietsinfrastructuur........................................................................................................................................79 6.8 Fietsparkeren................................................................................................................................................................................................ 80

Inhoud

2 | inhoud

Page 5: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 6: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 7: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Beste�lezeres,�beste�lezer,

In�september�2010�heeft�de�regering�haar�gewestelijk�vervoerplan�aangenomen��Via�het�IRIS�II-Plan�wordt�de�mobiliteit�een�essentieel�element�van�een�duurzaam�Gewest��Net�als�het�gewestelijk�vervoers-beleid�is�het�fietsbeleid�geen�kwestie�van�mobiliteit�alleen,�maar�ook�een�kwestie�van�milieu,�sociale,�economische�en�stedenbouwkundige�ontwikkeling��

Op�een�beperkt�en�sterk�verstedelijkt�grondgebied�zoals�dat�van�het�Brussels�Hoofdstedelijk�Gewest�spelen�fietsverplaatsingen�een�belangrijke�rol�in�dit�beleid�van�duurzame�mobiliteit:�fietsen�vervuilt�niet,�is�geluidloos�en�is�goed�voor�de�gezondheid,�maar�vooral�zeer�efficiënt�voor�de�verplaatsingen�tot�zo’n�5�km�in�de�stad,�hoewel�sportievelingen�deze�afstand�makkelijk�verdubbelen�

Het�mobiliteitsplan�IRIS�II�stelt�dan�ook�dat�tegen�2020�maar�liefst�20�%�van�de�gemechaniseerde�ver-plaatsingen�met�de�fiets�moeten�gebeuren,�terwijl�het�aantal�wagen-kilometers�tegen�2018�moet�dalen�met�20�%��We�moeten�dus�alles�in�het�werk�stellen�om�meer�mensen�op�de�fiets�te�krijgen,�door�hen�te�overtuigen,�door�veilige�omstandigheden,�diensten�en�infrastructuur�aan�te�bieden�en�uiteraard�door�erop�toe�te�zien�dat�in�alle�fasen�van�de�inrichtingswerken�rekening�wordt�gehouden�met�de�fiets,�de�voetganger�en�het�openbaar�vervoer�

Brusselaars,�maar�ook�pendelaars,�profiteren�al�van�de�voordelen�van�de�fiets�om�snel�en�onafhankelijk�van�files�hun�bestemming�te�bereiken��Ze�gebruiken�de�fiets�om�naar�het�werk,�de�school,�een�culturele�activiteit�of�een�sportevenement�te�gaan,�om�boodschappen�te�doen�of�vrienden�op�te�zoeken��

Het�Fietsplan�2010-2015�geeft�vaste�vorm�aan�de�oriëntatie�van�het�fietsbeleid,�op�basis�van�een�analyse�van�het�eerste�Fietsplan�2004-2009,�op�basis�van�de�aanbevelingen�van�de�BYPAD-audit�2010,�en�tot�slot�ook�op�basis�van�de�doelstellingen�van�het�nieuwe�fietsbeleid�voor�het�Brussels�Hoofdstedelijk�Gewest��Dit�vertaalt�zich�in�acties�en�maatregelen�op�het�vlak�van:

π� doelstellingen,�principes�en�monitoringπ� veiligheid�op�de�fietsπ� vorming�en�fietseducatieπ� promotie�en�geloofwaardigheid�van�de�fiets�in�Brusselπ� diensten�voor�fietsers�π� fietsinfrastructuren��

Samen�met�u�willen�we�met�deze�acties�en�maatregelen�de�doelstellingen�van�het�IRIS�II-Plan�halen,�met�de�duidelijke�wil�“een�tandje�hoger�te�schakelen”��

We�wensen�u�veel�leesgenot,�maar�vooral�veel�fietsplezier�

Brigitte Grouwels Bruno De LilleMinister bevoegd voor Openbare werken en Vervoer Staatssecretaris bevoegd voor Mobiliteit

Voorwoord

| 5

Page 8: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 9: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Het eerste Fietsplan

2005-2009

| 7

Page 10: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

8 | het eerste Fietsplan 2005-2009

De�planning�van�het�fietsbeleid�in�Brussel�ging�van�start�in�2004,�na�een�“BYPAD”-audit�(Bicy-clePoliticalAudit)��Deze�audit�deed�aanbeve-lingen�die�de�basis�vormden�voor�het�eerste�Fietsplan�2005-2009���Wij�hernemen�hier�de�resultaten�die�werden�verkregen�in�2009,�vergeleken�met�de�doelstel-lingen�van�2005��Deze�doelstellingen�waren�opgebouwd�rond�vier�hoofdlijnen:1�� De�infrastructuren�(“Engineering”)2�� �Promotie�en�bewustmaking�(“Encouragement”)3�� Educatie�(“Education”)4��Toepassing�(“Enforcement”)

1. De infrastructuren (“Engineering”)

Fietspaden en fietssuggestiestroken

Doelstelling:De�aanleg�van�vrijliggende�fietspaden,�gemar-keerde�fietspaden�of�fietssuggestiestroken�langs�het�hele�320�km�lange�netwerk�van�gewestwegen��

Resultaat:Eind�2009�werd,�bovenop�de�90�km�die�reeds�bestond�in�2005,�een�bijkomende�64�km�aange-legd,�voor�een�totaal�van�154�km�verdeeld�als�volgt:��

�π �82�km�vrijliggende�fietspaden�(10�km�aange-legd�tussen�2005-2009);

�π �37�km�gemarkeerde�fietspaden�(23�km�aange-legd�tussen�2005-2009);�

�π �7�km�voor�fietsers�toegankelijke�busstroken�(6�km�aangelegd�tussen�2005-2009);�

�π �35�km�fietssuggestiestroken�(34�km�aangelegd�tussen�2005-2009)�

Fietsopstelvakken (FOV) – fietssluizen

Doelstelling: Alle�gewestelijke�kruispunten�met�verkeerslich-ten�uitrusten�met�fietssluizen�

Resultaat:De�478�kruispunten�die�zijn�uitgerust�met�ver-keerslichten�beschikken�vrijwel�allemaal�over�fietssluizen�

Gewestelijke fietsroutes (GFR)

Doelstelling: Alle�16�fietsroutes�van�het�netwerk�voltooien�

Resultaat:In�2005�waren�er�al�4�GFRs��Tussen�2005�en�2009�werd�1�nieuwe�GFR�aangelegd��Dit�bete-kent�dat�5�fietsroutes�zijn�aangelegd,�van�de�19�die�aanvankelijk�voorzien�waren��GFR�11�werd�voorlopig�aangelegd�

De fiets en het openbaar vervoer

Doelstelling:De�toegankelijkheid�van�het�openbaar�vervoer�voor�fietsers�garanderen:�metro,�tram,�bus�en�trein��

Resultaat:Verschillende�metrostations�zijn�uitgerust�met�geïntegreerde�geulen�in�de�trappen�of�met�liften��Bovendien�worden�fietsen�voortaan�buiten�de�spitsuren�toegelaten�in�de�metro’s�en�in�bepaal-de�treinen��Tot�slot�zijn�de�busstroken�toeganke-lijk�voor�fietsers�in�bepaalde�gevallen�

Fietspunten

Doelstelling: 4�Fietspunten�ontwikkelen�in�de�grote�stations�van�het�Gewest�en�4�Fietspunten�op�andere�belangrijke�openbare�plaatsen�en�stations�van�het�openbaar�vervoer�

Resultaat:3�Fietspunten�werden�gecreëerd�in�de�stations:�Noordstation,�Centraal�station�en�station�Brussel-Luxemburg��1�Fietspunt�werd�aangelegd�op�de�Campus�Pleinlaan��

Fietsparkeren

Doelstelling:Het�netwerk�van�fietsenstallingen�uitbreiden�en�aanvullen,�met�name�voor�de�dichtbevolkte�woonwijken�

Page 11: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

het eerste Fietsplan 2005-2009 | 9

Resultaat:Bijna�alle�metrostations�beschikken�over�fietsen-stallingen,�die�doorgaans�overdekt�zijn��Bijna�2�500�fietsparkeerplaatsen,�op�de�gewestwegen,�zijn�voortaan�beschikbaar��Met�betrekking�tot�het�bewonersparkeren�werden�een�aantal�proef-projecten�gestart�

Beperkt Eenrichtingsverkeer (BEV)

Doelstelling:Toezien�op�de�invoering�van�een�BEV-plan�door�alle�gemeenten,�en�hen�ervan�overtuigen�dit�plan�toe�te�passen�

Resultaat:In�2009�hebben�alle�gemeenten�het�BEV�inge-voerd�in�een�aantal�straten��In�sommige�eenrich-tingsstraten�werd�echter�geen�BEV�ingevoerd�ten�gevolge�van�een�vrije�interpretatie�van�de�wet�die�spreekt�over�“plaatselijke�omstandigheden”�om�te�verantwoorden�waarom�de�weg�niet�in�tegen-gestelde�richting�wordt�opengesteld�voor�fietsers�

Engineering en verkeersveiligheid

Doelstelling:De�huidige�en�toekomstige�infrastructuren�opti-maliseren�rekening�houdend�met�een�lijst�van�zwarte�punten�die�wordt�aangelegd�

Resultaat:Selectie�van�60�zwarte�punten�van�de�bestaande�250�(voor�alle�modi),�die�prioritair�te�behande-len�waren��De�selectie�werd�uitgevoerd�in�func-tie�van�het�aantal�ongevallen�en�de�ernst�van�de�ongevallen,�alsook�van�de�door�de�fietsers�aan-getroffen�problemen��Van�de�60�zwarte�punten�werden�er�13�aangepakt�

Onderhoud (fietspaden, GFR's en fietsenstallingen)

Doelstelling:Ervoor�zorgen�dat�alle�gewestelijke�fietspaden�voldoen�aan�de�veiligheids-�en�comfortnormen�en�dat�ze�regelmatig�worden�onderhouden�en�hersteld��De� fietsenstallingen� in�open� lucht�onderhouden�

Resultaat:Aanwerving�van�een�fietspadencontroleur,�die�een�stand�van�zaken�moest�opmaken�van�het�fietsnetwerk��Opstelling�van�een�specifieke�planning�voor�het�winteronderhoud��Systema-tische�revisie�van�de�fietsinfrastructuur�tijdens�asfalteringswerken�en�onderhoud�van�een�aan-tal�vrijliggende�fietspaden��Er�bestaat�nog�geen�overeenkomst� tussen�de�gemeenten�en�het�Gewest�wat�het�onderhoud�van�de�Gewestelijke�Fietsroutes�betreft�

Page 12: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

10 | het eerste Fietsplan 2005-2009

2. Promotie en bewustmaking (“Encouragement”)

Doelstelling:Het�rationeel�gebruik�van�de�fiets�doorlopend�promoten�aan�de�hand�van�een�hele�reeks�acties�en�initiatieven��Zorgen�dat�de�informatie�over�alle�realisaties�die�het�fietsgebruik�ten�goede�komen,�op�doeltreffende�wijze�wordt�verspreid�

Resultaat:Nieuwe�acties�werden�opgezet,�zoals�de�'Brussel'�Air'-premie,�'FridayBikeday'�en�'Bicycity'��Een�promotiecampagne�'Mijn�fiets�houdt�van�mij'�werd�georganiseerd�in�2009��Elk�jaar�wordt�een�autoloze�zondag�georganiseerd�Een�nieuwe�versie�van�de�fietskaart�werd�gepu-bliceerd��In�2009�ging�het�fietsdeelsysteem�Villo!�van�start�

3. Scholing (“Education”)

Doelstelling: Het�fietsgebruik�aanmoedigen�via�de�scholen,�en�vooral�de�vaardigheden�en�het�gedrag�van�de�kinderen�verbeteren��De�fiets�opnemen�in�de�basisscholing�van�alle�kinderen�

Resultaat:Voor�de�scholen:�creatie�van�een�'Fietsersbrevet',�georganiseerd�in�60�scholen�(2�451�leerlingen�in�101�klassen�volgden�de�opleiding);�ontwikkeling�van�een�schoolvervoerplan�waaraan�140�scholen�hebben�deelgenomen�(in�dit�kader,�uitrusting�van�meer�dan�400�fietsenstallingen);�follow-up�van�de�schoolophalingen�met�de�fiets�Om�te�leren�fietsen:�voorstelling�van�het�project�'Dames,gafietsen!’�Voor�de�bewustmaking�van�de�andere�wegge-bruikers:�verschillende�promotiecampagnes�werden�georganiseerd�rond�richtingaanwijzers,�fietssluizen�en�dodehoekongevallen�

4. Toepassing (“Enforcement”)

De gewestelijke Fietscommissie

Doelstelling:De�Fietswerkgroep�omvormen�tot�een�efficiënte�Fietscommissie,�waarbinnen�een�echte�samen-werking�tot�stand�kan�komen�tussen�gebruikers,�beleid�en�verantwoordelijk�bestuur�

Resultaat:De�gewestelijke�Fietscommissie�bestaat�sinds�2006�en�komt�elke�maand�samen�om�de�plan-nen�en�het�algemene�beleid�te�bespreken�

Fietstaskforce

Doelstelling:Invoeren�van�een�efficiënte�taskforce,�met�de�medewerking�van�de�vertegenwoordigers�van�de�verschillende�gewestelijke�overheden,�de�MIVB�en�de�Federale�Overheidsdienst�Mobiliteit�en�Vervoer,�om�te�garanderen�dat�alle�gewestelijke�plannen�voor�aanleg�van�de�openbare�ruimte�fietsinfra-structuren�zouden�voorzien�die�de�zichtbaarheid�van�de�fietsers�vergroten�

Resultaat:Oprichting�van�de�interne�Fietscel�bij�Mobiel�Brussel,�voorgezeten�door�de�Fietsmanager,�die�de�medewerkers�van�de�verschillende�directies�samenbrengt��Een�echte�'Taskforce',�met�andere�gewestelijke�administraties,�de�maatschappijen�voor�openbaar�vervoer�en�het�federale�niveau�is�er�nog�niet�gekomen�

Fietsvademecum

Doelstelling:Aan�de�hand�van�een�Fietsvademecum�bepalen�welke�eisen�moeten�worden�nageleefd�in�het�kader�van�de�aanleg�of�het�onderhoud�van�fiets-infrastructuren�

Resultaat:6�delen�van�het�vademecum�werden�gepubli-ceerd:�analyse�van�de�ongevallen,�BEV,�gemar-keerde� fietspaden�en� fietssuggestiestroken,�rotondes,�fiets�en�openbaar�vervoer,�verhardin-gen,�wegmarkeringen�en�verlichting�

Page 13: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

het eerste Fietsplan 2005-2009 | 11

Evaluatie

Doelstelling:Verbeteren�van�het�gevoerde�beleid�aan�de�hand�van�een�grondige�evaluatie,�en�benutten�van�het�geleverde�werk�door�het�voor�te�stellen�op�colloquia�

Resultaat:Tussentijdse�evaluatie�van�het�Fietsplan�(met�inbegrip�van�een�BYPAD-audit�gevolgd�door�een�hoorzitting�in�het�parlement);�oprichting�van�een�fietsobservatorium;�installatie�van�een�automatisch�meetpunt�in�de�Wetstraat;�partici-patie�aan�internationele�'Velo-City'-congressen;�organisatie�van�'Velo-City'���

Fietsmodules binnen de mobiliteitsovereenkomsten

Doelstelling:Erop�toezien�dat�elke�mobiliteitsovereenkomst�die�vandaag�en�in�de�toekomst�wordt�gesloten�een�fietsmodule�omvat�die�door�de�gemeenten�wordt�ondertekend�

Resultaat:Doelstelling�niet�opgevolgd�

Fietsbrigades

Doelstelling:De�nodige�voorwaarden�creëren�opdat�alle�gemeenten� over� een� fietsbrigade� zouden�beschikken�

Resultaat:Er�werden�geen�nieuwe�subsidies�toegekend��

Reglementering

Doelstelling:De� reglementeringen�en�het� verkeersregle-ment�laten�evolueren�op�federaal�en�gewestelijk�niveau,�om�het�gebruik�van�de�fiets�in�een�wet-telijk�kader�aan�te�moedigen�

Resultaat:Fietsers�mogen�voortaan�busstroken�gebruiken�die�smaller�zijn�dan�3,5�m�De�vergoeding�voor�het�woon-werkverkeer�met�de�fiets�werd�verhoogd�tot�20�cent/km��

Conclusie

Hoewel�niet�alle�doelstellingen�werden�gehaald,�moet�het�nut�van�de�eerste�fietsbeleidaudit�en�de�opstelling�van�het�eerste�Fietsplan�worden�erkend��Dit�eerste�plan�heeft�een�dynamiek�op�gang�gebracht�op�het�vlak�van�zowel�infrastruc-turen�als�educatie�en�bewustmaking�

Deze�korte�evaluatie�geeft�enerzijds�een�over-zicht�van�wat�reeds�werd�ingevoerd�in�Brussel�ten�voordele�van�het�fietsgebruik�en�wat�moet�worden�behouden�op�het�vlak�van:

�π �infrastructuren:�de� fietsopstelvakken,�de�straten�met�beperkt�eenrichtingsverkeer,�de�Fietspunten;

�π promotie:�een�breed�opgezette�campagne;�π �educatie:�het�“Fietsersbrevet”,�de�schoolver-voerplannen,�“Dames,�ga�fietsen!”;

�π �toepassing:�de�Fietscel�bij�Mobiel�Brussel,�de�gewestelijke�subcommissie�Fiets,�een�Fietsva-demecum�

Anderzijds�stellen�we�vast�dat�bepaalde�doelstel-lingen�niet�werden�bereikt,�terwijl�ze�toch�nood-zakelijk�lijken:

�π �op�het�vlak�van�infrastructuren:�niet�overal�fiets-paden�langs�gewestwegen,�geen�afgewerkt�GFR-netwerk�en�geen�fietsstallingennetwerk;

�π �op�het�vlak�van�educatie:�het�Fietsersbrevet�is�nog�niet�algemeen�ingevoerd;

�π �op�het�vlak�van�toepassing:�geen�Fietstask-force,�geen�steun�aan�het�gemeentelijk�fiets-beleid,�geen�steun�aan�de�fietsbrigades�

Page 14: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

12 | het eerste Fietsplan 2005-2009

Het�Fietsplan�2005-2009�heeft�een�aantal�vor-deringen�mogelijk�gemaakt,�maar�niet�alle�doel-stellingen�werden�gehaald��We�moeten�dan�ook�vaststellen�dat,�om�een�fietsbeleid�te�kunnen�voeren�in�Brussel,�meer�middelen�en�een�beter�actiekader�nodig�zijn�

Het�IRIS�II-Plan,�dat�in�september�2010�door�de�Regering�werd�aangenomen,�vormt�dit�kader��Het�Fietsplan�2010-2015�steunt�op�de�principes�die�het�IRIS�II-Plan�oplegt��Dit�laatste�stelt�dat�de�dynamiek�die�eerder�op�gang�werd�gebracht,�moet�worden�verveelvoudigd,�en�dat�moet�wor-den�geijverd�voor�de�geloofwaardigheid�van�de�fiets�als�efficiënt�vervoermiddel�voor�de�stad��Het�Fietsplan�2010-2015�moet�concrete�maatre-gelen�voorstellen�om�zoveel�mogelijk�gebruikers�op�de�fiets�te�krijgen�in�de�stad,�in�goede�ver-keersomstandigheden�

Overigens�is�het,�als�voorwaarde�voor�de�opstel-ling�van�het�Fietsplan�2010-2015,�van�het�groot-ste�belang�dat�het� tot� eind�2009�gevoerde�fietsbeleid�wordt�geanalyseerd�met�de�verschil-lende�gewestelijke�administraties,�de�beleids-vormers�en�de�fietsersverenigingen�in�Brussel��Voortbouwend�op�de�twee�voorgaande�audits�werd� in� de� lente� van� 2010� dus� een� nieuwe�'BYPAD'-audit�uitgevoerd,�waarvan�de�resultaten�in�het�volgende�hoofdstuk�worden�voorgesteld�

Onderstaande�grafiek�werd�opgesteld�op�basis�van�de�tellingen�die�Pro�Velo�sinds�1998�uitvoert�op�16�telpunten�verspreid�over�het�Gewest�

650060005500500045004000350030002500200015001000

5000

220

200

180

160

140

120

100

80

60

40

20

0

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Evolutie van het aantal fietsers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (gemiddelden en totalen van 16 tellingen uitgevoerd in mei en september tussen 1998 en 2010)

Bron:http://www.provelo.org/IMG/pdf/rapport_obs_2009_260210-2.pdf

Get

eld�

aant

al�fi

etse

rs�(

8�uu

r-9�

uur)

Uur-gemiddelde

Absolute�cijfers

Page 15: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 16: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 17: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Voorbereidende audit voor

het Fietsplan 2010-2015

| 15

Page 18: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

De”BicyclePolicyAudit”�of�“BYPAD”�is�een�internationaal�opgezette�audit�van�het�fietsbe-leid�die�tot�vandaag�werd�uitgevoerd�in�meer�dan�100�Europese�steden��Interessant�is�met�name�dat�zowel�beleidsvormers�als�administra-ties�en�fietsersverenigingen�eraan�meewerken�

De�audit�geeft�een�score�die�de�eventuele�evo-lutie�van�het�fietsbeleid�samenvat�in�een�cijfer��Maar�bovenal�doet�de�BYPAD-audit�aanbevelin-gen�die�een�stevige�gemeenschappelijke�basis�vormen�om�deze�evolutie�te�versnellen�

In�het�Brussels�Gewest�werd�de�eerste�BYPAD-audit�uitgevoerd�in�2004��Deze�audit�gaf�het�Gewest�een�score�van�33�%��De�audit�deed�ook�aanbevelingen�die�de�basis�vormden�van�het�eer-ste�Fietsplan�2005-2009��

Een�tweede�tussentijdse�BYPAD-audit�gaf�een�score�van�48�%,�wat�aangeeft�dat�er�toch�een�dynamiek�op�gang�was�gebracht�

Begin�2010�werd�een�derde�BYPAD-audit�uit-gevoerd,�met�het�oog�op�de�opstelling�van�een�nieuw�Fietsplan�2010-2015��

Deze�audit�gaf�een�score�van�53�%�1,�wat�een�vooruitgang�is�met�5�%�vergeleken�met�2007�(48�%)��Volgens�de�audit�betekent�dit�dat�het�fietsbeleid�is�geëvolueerd�van�een�benadering�waarin�gericht�rekening�werd�gehouden�met�de�fiets,�naar�een�benadering�waarin�de�fiets�syste-matischer�in�aanmerking�wordt�genomen�

De�onderstaande�vergelijkende�tabel�toont�de�scores�per�module�voor�de�BYPAD-audits�van�2004,�2007�en�2010��

Sinds�2007�is�er�een�zekere�stagnatie,�vooral�op�het�vlak�van�de�infrastructuur,�alsook�een�lichte�achteruitgang�op�het�vlak�van�de�complementaire�maatregelen�(omcirkeld�in�het�rood�in�de�grafiek)�

16 | voorbereidende audit

100%

75%

50%

25%

0%

Level 3

Level 2

Level 1

Level 0

Scores per module voor de BYPAD-audits van 2004, 2007 en 2010

Scor

es

1HetvolledigeverslagkanwordengeraadpleegdopdewebsitevanMobielBrusselonderhttp://www.mobielbrussel.irisnet.be/articles/fiets/publicaties.

1��Geb

ruike

rsbeh

oeften

2��Le

idersch

ap�en

�coord

inatie

3��Bele

id�op�papier

4��M

iddelen�en

�personee

l

5��In

frastr

uctuur�e

n�veilig

heid

6��Inform

atie�e

n�educa

tie

7��Pro

motie

�en�part

nerships

8��Com

plemen

taire�

maa

trege

len

9��Eva

luatie�e

n�effec

ten

BYPAD-score

Score�2004

Score�2007

Score�2010

Page 19: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

voorbereidende audit | 17

De�audit�deed�per�module�een�aantal�aanbeve-lingen�waarvan�sommige�een�zeker�potentieel�hebben:

1. De gebruikersbehoeften�werden�op�de�juiste�manier�in�aanmerking�genomen�(81�%)��De�audit�toont�het�potentieel�van�organen�zoals�de�Subcommissie�Fiets,�de�enquêtes�inge-voerd�door�het�Fietsobservatorium�en�het�belang�van�de�ontwikkeling�van�informatie�op�het�internet��

2. De�fietsproblematiek�heeft�een�plaats�gekre-gen�in�het�beslissingsproces�(59�%)��Een�verbe-tering�is�nodig�door�de�versterking�van�de�rol�van�de�fietsmanager�en�van�de�interne�Fietscel�bij�Mobiel�Brussel��De�fiets�moet�veel�meer�in�aanmerking�worden�genomen�door�alle�beslis-sende�instanties�op�het�vlak�van�mobiliteit�in�Brussel�(de�maatschappijen�voor�openbaar�vervoer,�de�andere�gewestelijke�en�gemeente-lijke�administraties,�enz�)�

3. De planning van het fietsbeleid 2005-2009�(56�%)�heeft�ertoe�geleid�dat�deze�vervoers-wijze�wordt�erkend�in�Brussel,�en�dat�tools�werden�gecreëerd�die�moeten�worden�ontwik-keld�in�termen�van�follow-up�en�evaluatie�

4. Meer middelen werden vrijgemaakt en meer personeel werd ingezet�(62�%)��De�audit�toont�evenwel�aan�dat�een�nog�grotere�budgettaire�inspanning�moet�worden�gedaan,�met�name�op�het�vlak�van�de�infrastructuur�

5. Op�het�vlak�van�de infrastructuren en de veiligheid�van�het�fietsnet�in�Brussel�was�er�in�het�algemeen�geen�vooruitgang�(44�%),�onder�andere�door�het�ontbreken�van�een�aangelegd�gewestelijk�netwerk,�een�fietsstal-lingenbeleid�en�een�structurele�aanpak�van�de�veiligheid�van�de�verplaatsingen�met�de�fiets�

6. Educatie en informatie�zijn�erop�vooruitge-gaan�(63�%)��Het�“Fietsersbrevet”,�“Dames,�ga�fietsen!”,�de�ontwikkeling�van�een�website,�een�fietskaart�en�een�bewegwijzering�van�het�GFR-netwerk�zijn�initiatieven�die�verbeterd�en�verveelvoudigd�moeten�worden�

7. Promotie en partnerships�blijven�hangen�(46�%),�ondanks�de�vele�initiatieven��Dit�kan�worden�verklaard�door�het�feit�dat�deze�acties�vooral�de�reeds�overtuigde�fietsers�bereiken��Om�tot�een�echte�modale�transfer�te�komen,�moet�de�promotie�vooral�worden�gericht�tot�doelgroepen�van�niet-fietsers�

8. De complementaire maatregelen� (44�%)�die�ertoe�strekken�de�omstandigheden�van�fietsverplaatsingen�te�verbeteren�door�de�autodruk�te�verminderen,�zijn�er�niet�op�voor-uitgegaan��De�audit�wijst�op�de�noodzaak�van�een�Parkeeragentschap�en�een�strenger�beleid�voor�ontrading�van�autoverkeer�in�de�wijken�dan�het�zone�30-beleid�

9. De evaluatie en de effecten (56�%)�zijn�licht�geëvolueerd�door�de�uitbreiding�van�het�Fietsobservatorium��De�audit�wijst�op�de�noodzaak�van�een�doorlopende�kwantitatie-ve�en�kwalitatieve�meting,�om�het�fietsbeleid�doorlopend�te�kunnen�bijsturen�

Aan�de�hand�van�deze�aanbevelingen�konden�nauwkeurige�actiesporen�worden�vooropgesteld��Ze�ondersteunden�de�denkoefening�omtrent�het�nieuwe�fietsbeleid�2010-2015�en�dragen�zo�bij�aan�de�concretisering�van�de�“fietsdoelstellin-gen”�van�het�Gewestelijk�Vervoersplan�IRIS�II��

Page 20: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 21: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

| 19

Fietsactieplan 2010-2015

Het�Fietsplan�2010-2015�bestaat�uit�afzonderlijke�fiches�die�elk�zijn�opgebouwd�rond�de�beschrijving�van�doelstellingen,�maatregelen,�acties�en�middelen��De�fiches�zijn�gegroepeerd�volgens�6�grote�thema’s:

1. Doelstellingen, principes en monitoring2. Veilig fietsen in Brussel3. Vorming en fietseducatie4. Promotie en geloofwaardigheid van de fiets in Brussel5. Diensten voor fietsers6. Fietsinfrastructuur

Page 22: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

20 | doelstellingen, principes en monitoring

1. Doelstellingen, principes en monitoring

Page 23: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Het nieuwe fietsbeleid voor de periode 2010-2015 wil bijdragen aan de ontwikkeling van Brussel als duurzame hoofdstad. Vanuit deze optiek draagt het bij aan de vermin-dering van het autoverkeer met 6 tot 10 % tegen 2015 en met 20 % tegen 2018, zoals voorzien in het IRIS II-Plan.

In het IRIS II-Plan verbindt de Regering zich ertoe dat bij alle nieuwe inrichtingen van wegen en openbare ruimte voorrang wordt gegeven aan de voetgangers, de fietsers en het openbaar vervoer, vóór verplaatsingen met de wagen.

Daarnaast is voorzien dat 100 % van de Brusselse wegen befietsbaar wordt. Dat bete-kent dat elke nieuwe inrichting een verbetering van de verkeersomstandigheden voor fietsers moet garanderen.

Om deze doelstellingen te bereiken, stelt het Fietsplan 2010-2015 grote actielijnen voor:π Duurzame verbeteringen van de verkeersomstandigheden voor de fietsers wor-

den gegarandeerd door rekening te houden met de fiets als vervoermiddel in de verschillende stadia van een project: besluitvorming, ontwerp, vergunning, uitvoering, onderhoud; zowel op gewestelijk als op gemeentelijk vlak.

π De administratieve en reglementaire processen zullen worden herzien ten voordele van de integratie van de fiets als vervoermiddel.

π De rol van de Fietscel en van de fietsmanager wordt versterkt.π Instrumenten voor follow-up en evaluatie van het fietsbeleid zullen worden

ontwikkeld.

doelstellingen, principes en monitoring | 21

1

Page 24: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 1.1

�π �De�eerste�doelstelling�van�het�Fietsplan�is�bij�te�dragen�aan�de�concretisering�van�het�streefdoel�van�20�%�verplaatsingen�met�de�fiets�tegen�2018,�conform�het�engagement�van�de�Regering�in�haar�IRIS�II-Plan��Door�in�een�hogere�versnelling�te�schakelen�is�een�fietsaandeel�van�10�%�in�2015�een�eerste�doel�

Monitoringprocedures�worden�ingevoerd�om:

�π de�uitvoering�van�het�IRIS�II-Plan�te�garanderen;

�π het�Fietsplan�2010-2015�ten�uitvoer�te�leggen;�

�π �de�betrokkenheid�van�de�actoren�te�garanderen�–�de�federale�(waaronder�Beliris)�gewest-�en�gemeentebesturen,�de�politiezones,�de�maatschappijen�voor�openbaar�vervoer,�de�privésector�zoals�voorzien�in�de�verschillende�fiches�van�het�plan�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�fietsbeleid�voor�de�periode�2010-2015�wordt�gepland�in�het�licht�van�deze�doel-stelling,�waarbij�de�evolutie�van�dit�percentage�in�de�loop�der�jaren�wordt�gevolgd�en�indien�nodig�versterkende�maatregelen�worden�voorgesteld�

�π �Alle�gegevens�over�het�fietsgebruik�in�het�Gewest�uit�de�laatste�enquête�over�de�mobiliteit�van�de�gezinnen�("Belgian�Daily�Mobility"�of�Beldam)�vormen�een�werk-basis�

Cijfermatige doelstelling: 20 % van de verplaatsingen met de fiets in 2018

22 | doelstellingen, principes en monitoring

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 25: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

�π �Conform�het�IRIS�II-Plan�moet�100�%�van�de�weginrichtingen�(met�uitzondering�van�de�voorbehouden�wegen�zoals�tunnels,�autowegen,�enz�)�betere�verkeersomstandig-heden�voor�de�fietsers�garanderen�

�π �Zo�worden�voor�elke�nieuwe�inrichting�van�zowel�gewestelijke�als�gemeentelijke�wegen�criteria�voor�fietsbaarheid�in�aanmerking�genomen�op�alle�niveaus�van�de�besluitvor-ming:�het�ontwerp,�de�vergunning,�de�uitvoering�en�het�onderhoud��Deze�criteria�moeten�rekening�houden�met�de�veiligheid�van�alle�fietsers�(fietsinfrastructuur�voor�8-80�jaar)�

Met betrekking tot de processen:�π �De�bestaande�administratieve�en�reglementaire�procedures�zullen�worden�bestu-deerd�in�de�loop�van�2011��In�2012�zullen�verbeteringen�worden�doorgevoerd��Indien�nodig�zullen�deze�worden�voorgelegd�aan�de�Regering�en�aan�het�Parlement�

�π �Een�instrument�dat�aantoont�dat�de�verbetering�van�de�fietsbaarheid�in�aanmerking�wordt�genomen,�zal�worden�opgesteld�en�gebruikt�in�elke�fase�van�het�proces�van�inrichting�van�wegen�en�openbare�ruimten:�het�ontwerp,�de�vergunning,�de�uitvoe-ring�en�het�onderhoud�

�π �In�het�kader�van�gesubsidieerde�werken�worden�de�gewestelijke�subsidies�slechts�toegekend�indien�wordt�aangetoond�dat�de�verkeersomstandigheden�voor�de�fietsers�worden�verbeterd�

�π �In�het�kader�van�de�Duurzame�Wijkcontracten�moeten�de�inrichtingen�een�verbete-ring�van�de�verkeersomstandigheden�voor�de�fietsers�garanderen,�vanaf�2010�

�π �In�het�kader�van�de�mobiliteitsovereenkomsten�zal�aan�de�gemeenten�worden�voor-gesteld,�in�de�vorm�van�een�bijakte,�om�hun�fietsbeleid�te�evalueren�via�een�BYPAD-audit�en�een�gemeentelijk�Fietsplan�op�te�stellen,�op�basis�van�de�aanbevelingen�van�deze�audit��De�gemeente�wordt�gevraagd�om�een�ambtenaar�de�fietsspecialisatie-module�mee�te�laten�volgen�

Wat het overleg betreft:�π �De�rol�van�de�fietsmanager�wordt�duidelijk�geïdentificeerd�en�versterkt�in�de�stadia:�ontwerp,�vergunning,�uitvoering,�onderhoud�

�π �De�Fietstaskforce�wordt�opgericht�in�2011��De�wijze�waarop�deze�Task�Force�wordt�gestructureerd,�wordt�vastgelegd��De�Task�Force�verenigt�Mobiel�Brussel,�de�maat-schappijen�voor�openbaar�vervoer,�het��Bestuur�Ruimtelijke�Ordening�en�Huisvesting��(BROH)�en�de�federale�administratie,�met�het�oog�op�een�echte�intermodale�bena-dering�in�de�geplande�inrichtingswerken�

�π �Er�is�overleg�met�de�permanente�leden�van�de�overlegcommissies�(BROH,�Leefmilieu�Brussel�en�Gewestelijke�Ontwikkelingsmaatschappij�voor�het�Brussels�Hoofdstedelijk�Gewest�–�GOMB)�om�tot�betere�projecten�te�komen�voor�de�fiets�in�het�kader�van�de�procedures�voor�toekenning�van�stedenbouwkundige�vergunningen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �De�administratieve�en�reglementaire�processen�worden�geanalyseerd�en�verbeterd�

�π Het�kader�voor�overleg�van�de�Fietscel�en�de�Fietsmanager�wordt�uitgebreid�

De fietsbaarheid verbeteren

fiche 1.2

doelstellingen, principes en monitoring | 23

1.2

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 26: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

24 | doelstellingen, principes en monitoring

fiche 1.3

Ondersteuning van het fietsbeleid in de gemeenten

�π �Het�Gewest�ondersteunt�de�gemeenten�door�hen�een�reeks�tools�ter�beschikking�te�stellen�die�de�fietsbaarheid�moeten�verbeteren�

�π �In�het�kader�van�de�mobiliteitsovereenkomsten�biedt�het�Gewest�de�gemeenten�financiële�ondersteuning,�via�bijakten,�voor�de�uitvoering�van�een�evaluatie�van�het�fietsbeleid�en�een�eigen�Fietsplan�voor�de�gemeente,�vanaf�eind�2011�

�π �De�gemeenten�kunnen�vanaf�2012�gebruik�maken�van�de�bijakten�van�de�mobiliteits-overeenkomsten�voor�de�inrichting�van�zones�30,�(woon)erven�en�voetgangerszones�(fietsers�toegelaten)�die�eveneens�bijdragen�tot�betere�fietsverkeersomstandigheden�in�de�gemeenten�

�π �Instrumenten�voor�communicatie,�bewustmaking�en�uitwisseling�van�goede�prak-tijken�worden�ter�beschikking�gesteld�van�de�gemeenten�om�hen�te�helpen�maatre-gelen�in�te�voeren�om�doorgaand�verkeer�tegen�te�gaan��Deze�maatregelen�komen�ook�het�fietsverkeer�ten�goede��De�instrumenten�worden�uitgewerkt�in�2011�en�ter�beschikking�gesteld�van�de�gemeenten�vanaf�begin�2012�

�π �Een�financieringsmechanisme�voor�de�gemeenten,�voor�werken�die�het�doorgaand�verkeer�terugdringen,�zal�worden�bestudeerd�(met�name�via�het�federale�niveau)�

�π �De�mobiliteitscontracten�worden�samen�met�de�politie�en�de�maatschappijen�voor�openbaar�vervoer�geëvalueerd�in�2011-2012,�om�veilige�fietsverkeersomstandigheden�te�garanderen��

�π �Specifieke�opleidingen�zullen�worden�gegeven�ten�behoeve�van�de�gemeentelijke�mobiliteitsambtenaren�

�π �De�Mobiliteitsadviseurs�(CeMa)�zijn�bevoorrechte�gesprekspartners�voor�de�invoe-ring�van�het�gemeentelijk�fietsbeleid��Ze�krijgen�de�steun�van�het�Gewest�via�het�CeMa-netwerk��Ze�worden�verzocht�opleidingen�te�volgen�en�goede�fietspraktijken�uit�te�wisselen�met�betrekking�tot�het�ontwerp,�de�uitvoering�en�het�onderhoud�van�de�inrichtingen��

�π �Er�wordt�een�beroep�gedaan�op�de�plaatselijke�expertise�van�de�verenigingen�of�fiet-sers�bij�het�uitwerken�van�het�fietsbeleid�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �De�gemeenten�helpen�een�geïntegreerd�fietsbeleid�te�ontwikkelen�dat�voldoet�aan�de�doelstellingen�van�het�gewestelijke�beleid�IRIS�II�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 27: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

doelstellingen, principes en monitoring | 25

1.4

fiche 1.4

De fiets binnen Mobiel Brussel

�π �De�transversale�Fietscel�is�operationeel�en�performant�in�de�volgende�functies:

�π �de�Directie�Beleid�staat�in�voor�de�coördinatie,�de�evaluatie�en�de�follow-up�van�het�Fietsplan;�

�π �de�Directie�Projecten�en�Werken�staat�in�het�voor�het�ontwerp,�de�plannen�en�de�follow-up�van�de�uitvoering;

�π �de�Directie�Beheer�en�Onderhoud�staat�in�voor�de�doorlopende�controle-�en�onder-houdswerken�van�de�signalisatie�en�de�verhardingen�van�de�fietsvoorzieningen;

�π �de�Directie�Beheer�van�de�programma’s�staat�in�voor�het�beheer�van�het�fietsbudget;�π �de�Directie�Infrastructuur�van�het�Openbaar�Vervoer�staat�in�voor�de�intermodali-teit�van�de�bovengrondse�infrastructuur�en�de�metrostations�door�de�toegankelijk-heid�voor�fietsen�en�de�fietsparkeervoorzieningen�te�verbeteren�

�π �Het�is�de�verantwoordelijkheid�van�alle�ambtenaren�van�Mobiel�Brussel�dat�reke-ning�wordt�gehouden�met�de�ontwerp-�en�uitvoeringscriteria�betreffende�de�fiets�als�vervoermiddel�

�π �Bijkomend�personeel�wordt�aangeworven�bij�de�uitvoerende�diensten�

�π �Ambtenaren�van�Mobiel�Brussel�die�verantwoordelijk�zijn�voor�het�ontwerp,�de�uit-voering�en�het�onderhoud�van�de�inrichtingen�moeten�deelnemen�aan:

�π �gerichte�opleidingen�over�bewustmaking,�geloofwaardigheid�en�goede�praktijken�met�betrekking�tot�de�fietsvoorzieningen,�die�regelmatig�worden�georganiseerd�op�basis�van�het�Fietsvademecum;

�π �specifieke�opleidingen�telkens�wanneer�een�nieuw�deel�van�het�Fietsvademecum�verschijnt��De�criteria�voor�befietsbaarheid�zullen�worden�uitgewerkt�en�uitgediept�in�elke�strategische�nota�over�de�inrichtingsprojecten;

�π �de�Fietscel�wordt�betrokken�bij�het�proces�PRINCE�II,�en�wordt�versterkt�in�het�kader�van�de�strategische�nota’s�die�voorafgaan�aan�de�ontwerpfase;

�π �de�opleiding�van�de�Mobiliteitsadviseurs�waarin�het�luik�“Fietsen”�grondiger�wordt�behandeld,�onder�meer�door�plaatsbezoeken�(zie�fiche�“netwerk�en�oplei-ding�van�de�CeMa);

�π �een�Fietscolloquium�dat�jaarlijks�wordt�georganiseerd�door�Mobiel�Brussel�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �De�ambtenaren�van�Mobiel�Brussel�zien�erop�toe�dat�de�doelstellingen�van�IRIS�II�worden�gehaald��Ze�passen�het�fietsbeleid�dat�eruit�voortvloeit�toe�binnen�alle�directies�van�de�admi-nistratie��

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 28: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

26 | doelstellingen, principes en monitoring

fiche 1.5

Evaluatie en monitoring

�π �Er�zullen�instrumenten�worden�ingevoerd�voor:

�π een�permanente�meting,�volgens�geslacht;�π �een�jaarlijkse�evaluatie�die�een�kwantitatieve�en�kwalitatieve�meting�uitvoert�van�het�effect�van�de�maatregelen;

�π een�globale�evaluatie�halfweg�in�2012�en�op�het�einde�van�het�parcours�in�2014�

�π �Het�mobiliteitscentrum�beheert�de�fietstellingen��

�π �Er�worden�“voor�en�na”�-tellingen�gehouden�om�vast�te�stellen�welke�type�infrastruc-tuur�het�meest�wordt�geapprecieerd�door�de�verschillende�types�fietsers�

�π �Regelmatig�worden�enquêtes�gehouden�over�de�tevredenheid�en�de�ervaringen�van�de�fietsers,�maar�ook�voor�kwalificatie�van�de�bekommernissen�van�potentiële�fietsers�

�π �De�modeliseringen�en�simulaties�van�verkeersstromen�in�het�Gewest�houden�reke-ning�met�fietsers�

�π �In�het�kader�van�de�Staten-Generaal�van�de�Verkeersveiligheid�worden�tests�voor�verbetering�van�de�veiligheid�uitgevoerd�en�worden�de�statistische�gegevens�over�de�ongevallen�verbeterd,�onder�meer�met�aandacht�voor�genderverschillen�

�π �Het�Fietsobservatorium�stelt�een�jaarlijks�verslag�op,�op�basis�van�de�representatieve�meetpunten�

�π �Een�activiteiten-�en�vorderingsverslag�van�het�Fietsplan�wordt�jaarlijks�opgesteld���Het�wordt�voorgesteld�tijdens�het�Fietscolloquium�

�π �Een�BYPAD-audit�wordt�georganiseerd�halfweg,�in�2012,�en�op�het�einde,�in�2014��Het�resultaat�wordt�voorgesteld�tijdens�het�Fietscolloquium�

�π �In�2011�worden�de�resultaten�van�de�nationale�“Beldam”-enquête,�over�de�mobiliteit�van�de�gezinnen,�en�dus�ook�over�het�aandeel�van�de�fiets�in�de�mobiliteitsketen,�geëxploiteerd�

�π �In�2011�bestudeert�de�Mobiliteitsbarometer�de�evoluties�op�het�vlak�van�de�mobiliteit�in�het�Gewest�

�π �De�communicatie-�en�bewustmakingsacties�worden�geëvalueerd�om�na�te�gaan�of�ze�effectief�bijdragen�aan�de�modale�verschuiving�

�π �Alle�evaluatie-�en�monitoringacties�behandelen�de�genderdimensie��De�verkregen�statistieken�worden�verdeeld�per�geslacht��De�studies,�enquêtes�en�audits�houden�rekening�met�gender�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Zorgen�voor�de�regelmatige�evaluatie,�monitoring�en�verbetering�van�het�fietsbeleid,�met�name�met�betrekking�tot�de�doelstelling�van�20�%�fietsers�conform�het�IRIS�II-Plan�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 29: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

doelstellingen, principes en monitoring | 27

1.6

fiche 1.6

Internationale Netwerken

�π �Mobiel�Brussel�sluit�aan�bij�internationale�Netwerken�

�π �Brussel�wordt�actief�lid�van�het�Europees�netwerk�voor�uitwisseling�van�goede�prak-tijken�“CitiesforCyclists”�

�π �Het�Fietsplan�wordt�in�2012�en�2014�geëvalueerd�door�de�BYPAD-audit�die�zich�baseert�op�internationale�beleidslijnen�ten�voordele�van�de�fiets�

�π �De�Fietscel�analyseert�de�ervaringen�van�de�andere�steden�die�werden�verzameld�tijdens�de�deelname�aan�internationale�colloquia�zoals�Velo-City,�en�die�inspiratie�kunnen�geven�voor�acties�in�het�kader�van�dit�Fietsplan��

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Het�fietsbeleid�in�het�Brussels�Hoofdstedelijk�Gewest�optimaliseren�door�een�perma-nente�uitwisseling�met�andere�Belgische�en�buitenlandse�steden�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 30: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 1.7

De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid

�π �Uitvoeren�van�het�IRIS�II-Plan�en�met�name�garanties�bieden�voor:

�π een�vermindering�van�de�verkeerslast�met�20�%�tegen�2018;�π �een�beperking�van�de�ruimte�voor�verkeer�en�parkeren,�ten�voordele�van�uitrustin-gen�voor�verplaatsingen�met�de�fiets;

�π �een�verbetering�van�de�algemene�aantrekkelijkheid�van�de�verplaatsingen�met�de�fiets,�zowel�voor�vrouwen�als�voor�mannen;

�π �het�weren�van�doorgaand�verkeer�in�de�gemeenten�door�het�ter�beschikking�stel-len�van�een�toolbox;�

�π �deelname�van�de�fietsmanager�aan�de�verschillende�mobiliteitsplannen,�waaron-der�het�parkeerplan�

�π �De�strijd�tegen�doorgaand�verkeer�op�de�lokale�wegen�krijgt�vaste�vorm�door�de�ver-algemening�van�zones�30,�door�wijken�af�te�sluiten�om�doorgaand�verkeer�te�weren�

�π �Bij�nieuwe�weginrichtingen�of�wegvernieuwingen�wordt�voorrang�gegeven�aan�actie-ve�gebruikers�en�het�openbaar�vervoer,�op�het�individueel�gebruik�van�de�wagen�

�π �De�wegcapaciteit�wordt�gerationaliseerd�op�de�structurerende�verkeersassen�en�invalswegen�van�het�Gewest,�in�het�voordeel�van�een�aangename�stadsinrichting�die�het�fietsverkeer�ten�goede�komt�

�π �Lage-emissiezones�worden�ingevoerd�

�π �De�kilometerheffing�draagt�bij�tot�een�rationalisering�van�het�aantal�verplaatsingen�met�de�wagen�

�π �Een�parkeerbeleid�wordt�ingevoerd�om�de�duurzame�vervoerswijzen,�waaronder�de�fiets,�meer�ruimte�te�geven�op�de�weg�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Een�fietsbeleid�kan�slechts�bestaan�in�het�kader�van�een�algemeen�mobiliteitsbe-leid��Even�belangrijk�als�de�creatie�van�specifieke�infrastructuren�voor�fietsers�zijn�de�maatregelen�voor�een�rationeler�gebruik�van�de�wagen�die�aanmoedigen�om�over�te�stappen�op�de�fiets,�met�name�voor�korte�verplaatsingen�

28 | doelstellingen, principes en monitoring

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 31: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 1.8

De fiets in de duurzame wijken

�π �De�inrichtingen�die�nodig�zijn�voor�het�gebruik�van�de�fiets�(comfort�en�veiligheid�van�verkeer�en�parkeren)�worden�in�aanmerking�genomen:

�π �in�de�stadia�van�het�ontwerp�en�de�uitvoering�van�de�inrichtingen,�π wat�betreft�wegen,�openbare�ruimten�en�gebouwen�

�π �Ten�aanzien�van�de�bewoners�wordt�gewerkt�aan�de�bewustmaking�van�de�mogelijk-heden�van�de�fiets�en�aan�het�geloofwaardig�maken�van�het�gebruik�van�de�fiets�in�het�kader�van�de�dynamiek�van�de�duurzame�wijken�

�π �Het�bestek�“Duurzame�Wijken”�werd�opgesteld�vanuit�de�optiek�van�een�vlot�gebruik�van�de�fiets,�vanaf�2011�

�π �De�Fietsmanager�en�de�Fietscel�worden�geraadpleegd�in�alle�stadia�van�de�opstelling�van�het�dossier�

�π �Specifieke�en�participatieve�maatregelen�voor�bewustmaking�worden�opgenomen�in�het�proces�van�de�duurzame�wijken�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π Ontwikkelen�van�duurzame�wijken�waarin�de�fiets�een�voorbeeldfunctie�krijgt� 1.8

doelstellingen, principes en monitoring | 29

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorStadsvernieuwingenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 32: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

30 | doelstellingen, principes en monitoring

fiche 1.9

De fiets en huisvesting

�π �Per�woning�wordt�minimum�één�binnenfietsstalling�voorzien�in�toepassing�van�de�bewoonbaarheidsnormen�van�de�Gewestelijke�Stedenbouwkundige�Verordening�(titel�II�hoofdstuk�V�artikel�17)�

�π �Per�woningengeheel�wordt�een�fietsenstalling�voor�bezoekers�aangelegd,�in�over-eenstemming�met�het�Gewestelijk�Huisvestingsplan�

�π �Elk�nieuw�woonproject�in�het�kader�van�het�Gewestelijk�Huisvestingsplan�moet�een�fietsenstalling�voor�bezoekers�omvatten�die�voldoet�aan�de�volgende�principes:

�π �de�fietsenstalling�wordt�aangelegd�op�het�perceel,�op�maximum�20�meter�van�de�voetgangersingangen�voor�parkeren�met�middellange�duur�en�op�maximum�50�meter�voor�langdurig�parkeren�(dag/nacht);�

�π �de�fietsenstalling�is�gemakkelijk�toegankelijk�van�op�de�weg�en�vanuit�de�woning��Trappen�moeten�worden�vermeden;

�π �de�fietsenstalling�is�beschut�tegen�weer�en�wind;�π �de�fietsenstalling�ligt�op�een�veilige,�lichte�plek�met�een�sterke�sociale�controle;�π �de�fietsenstalling�is�‘s�nachts�en�indien�nodig�ook�overdag�voorzien�van�kunstlicht�

�π �Een�apart�onderdeel�van�het�Fietsvademecum�gewijd�aan�fietsparkeren�formuleert�goede�praktijkvoorbeelden�voor�residentieel�parkeren�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Toegankelijke�en�beveiligde�fietsparkeersystemen�ter�beschikking�stellen�van�de�bewoners�van�alle�nieuwe�woningen�in�Brussel�en�hun�bezoekers�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorHuisves-tingenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 33: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

doelstellingen, principes en monitoring | 31

1.10fiche 1.10

De fiets en de stedenbouwkundige vergunningen

De�ambtenaren�van�het�Bestuur�van�Ruimtelijke�Ordening,�stedenbouw�en�Huisvesting�werken�in�overleg�met�Mobiel�Brussel��Ze�garanderen�de�naleving�van:�

�π �De�Gewestelijke�Stedenbouwkundige�Verordening�die�oplegt�dat:�

�π �in�gebouwen�met�meerdere�woningen�een�fietsenstalling/kinderwagenstalling�per�woning�moet�worden�voorzien�2;

�π �op�de�weg�3:�–��er�een�vrije�doorgang�moet�zijn�van�minimum�1,5�meter�voor�de�fietspaden,–��fietsopstelvakken�moeten�worden�voorzien�op�kruispunten�met�verkeerslichten,–��er�tussen�de�weg�en�het�fietspad�een�overgang�“zonder�hoogteverschil”�moet�zijn,–��er�verplicht�een�overdekte�fietsenstalling�moet�zijn�(voor�50�%�van�de�plaatsen�

voor�lange�duur)�op�maximum�20�meter�van�diensten-�of�handelszones�

�π �De�systematische�inaanmerkingneming�van�de�criteria�voor�befietsbaarheid�in�het�kader�van�elk�project,�zoals�voorzien�in�het�IRIS�II-Plan�

�π �Het�Fietsvademecum,�en�in�het�bijzonder�deel�5�“Verhardingen�voor�fietsvoorzie-ningen”�4�dat�de�voorwaarden�van�befietsbaarheid�vastlegt,�en�bepaalde�praktijken�uitsluit,�zoals�het�gebruik�van�hobbelige�straatstenen�

�π �De�ambtenaren�die�belast�zijn�met�de�follow-up�van�de�aanvragen�van�stedenbouw-kundige�vergunningen:

�π �worden�verzocht�een�specifieke�fietsopleiding�te�volgen,�en�actief�mee�te�werken�aan�opleidingen�en�colloquia�over�het�fietsbeleid;

�π �zijn�vertegenwoordigd�in�de�Fietstaskforce�en�in�de�Gewestelijke�Fietscommissie;�π �worden�aangemoedigd�om�rekening�te�houden�met�de�genderdimensie;�π �worden�verzocht�om�de�instrumenten�en�criteria�van�befietsbaarheid�in�aanmer-king�te�nemen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Erop�toezien�dat�de�voorwaarden�op�het�vlak�van�verkeer,�veiligheid,�toegankelijkheid,�comfort�en�parkeren�van�de�fietsen�in�aanmerking�worden�genomen�bij�de�toeken-ning�van�een�stedenbouwkundige�vergunning��Deze�doelstelling�wordt�toegepast�op�wegenwerken�en�op�gebouwen,�op�gewestelijk�en�gemeentelijk�niveau�

2TitelIIHoofdstuk5Art.173TitelVIIAfdeling44http://www.mobielbrussel.irisnet.be/articles/fiets/publicaties.

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorSteden-bouwenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 34: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

32 | doelstellingen, principes en monitoring

fiche 1.11

De fiets en de Instellingen van Openbaar Nut

�π �De�Brusselse�ION’s,�die�niet�aan�de�verplichting�onderworpen�zijn,�worden�verzocht�een�Vervoerplan�aan�te�nemen�

�π �Elke�Brusselse�ION�wordt�geacht:�

�π een�mobiliteitsverantwoordelijke�aan�te�stellen;�π een�diagnose�te�stellen;�π doelstellingen�te�formuleren�en�een�actieplan�te�definiëren;�π het�actieplan�uit�te�voeren;�π het�actieplan�te�beoordelen�

�π �In�elke�fase�van�het�proces�wordt�het�potentieel�van�de�fiets�als�vervoermiddel�geana-lyseerd�en�gestimuleerd�aan�de�hand�van�aanmoedigende�maatregelen,�waarbij�reke-ning�gehouden�wordt�met�de�werknemers�maar�ook�met�de�bezoekers�

�π �De�Fietscel�van�Mobiel�Brussel�zal�de�ION’s�bewustmaken�van�het�belang�van�een�kwaliteitsvol�fietsluik�in�hun�Bedrijfsvervoerplan�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �De�Brusselse�Instellingen�van�Openbaar�Nut�aanmoedigen�om�hun�fietsbeleid�te�versterken�in�het�kader�van�hun�Bedrijfsvervoerplan�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 35: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

doelstellingen, principes en monitoring | 33

1.12fiche 1.12

Fiets, economie en tewerkstelling

�π �Enerzijds�draagt�een�toename�van�het�fietsgebruik�rechtstreeks�bij�tot�de�creatie�van�werkgelegenheid:

�π �de�toename�van�de�openbare�diensten�voor�fietsers,�zoals�het�verhogen�van�het�aantal�Fietspunten�en�van�de�voorzieningen�voor�fietsdelen,�genereert�een�behoef-te�aan�technisch�personeel;

�π �de�toename�van�het�aantal�fietsen�creëert�werk�voor�fietsherstellers�en�verkopers,�privéwerkplaatsen�en�fietskoerierbedrijven;

�π �de�Brusselse�verenigingen�en�vormingskringen�worden�gestimuleerd�door�acties�op�het�vlak�van�bewustmaking�en�leren�fietsen;

�π �indien�het�gebruik�van�de�fiets�als�vervoermiddel�toeneemt,�wordt�ook�werk�gecre-eerd�voor�studiebureaus�op�het�vlak�van�mobiliteit�en�ontwerp�van�inrichtingen,�en�voor�bedrijven�van�fietskoeriers;

�π �Anderzijds�draagt�het�gebruik�van�de�fiets�meer�in�het�algemeen�bij�tot�de�ontwikke-ling�van�de�economie:

�π �fietsgebruik�aanmoedigen�voor�een�betere�bereikbaarheid�van�winkel-�en�recrea-tiezones;

�π �het�fietsen�als�vervoerswijze�versterkt�de�interacties�tussen�de�fietser�en�zijn�direc-te�omgeving,�waaronder�de�handelszaken�

�π �Door�de�fiets�meer�ruimte�te�geven,�wordt�ook�een�aangenamere�ruimte�gecreëerd�voor�economische�activiteiten�

�π �Tot�slot�is�fietsen�goed�voor�de�gezondheid��Naarmate�het�gebruik�van�de�fiets�alge-mener�ingang�vindt,�zullen�de�kosten�van�de�gezondheidszorg�voor�het�Gewest�en�de�Federale�overheid�afnemen�

�π �Het�IRIS�II-Plan�en�het�Fietsplan�2010-2015�worden�uitgevoerd�

�π �Een�kwantitatieve�en�kwalitatieve�studie�wordt�uitgevoerd�om�het�potentieel�van�de�fiets�voor�de�economie�en�de�tewerkstelling�in�Brussel�te�meten�

�π �Een�enquête�wordt�uitgevoerd�bij�de�handelaars�naar�hun�perceptie�over�de�vervoers-wijze�van�hun�klanten�

�π �Het�systematisch�voorzien�van�fietsenstallingen�in�de�openbare�ruimte�in�de�omge-ving�van�grote�winkels�en�commerciële�centra�spreekt�vanzelf�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�gebruik�van�de�fiets�doen�toenemen�om�de�tewerkstelling�in�Brussel�op�een�duurzame�wijze�te�promoten�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorEconomieenTewerkstellingenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 36: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

34 | doelstellingen, principes en monitoring

fiche 1.13

De fiets en handelszaken

�π �De�aanwezigheid�van�fietsenstallingen�veralgemenen�in�winkelstraten�en�in�privépar-kings�voor�klanten�die�met�de�auto�komen�

�π �De�handelaars/zaakvoerders�informeren�en�bewustmaken�dat�er�onder�hun�klanten�ook�fietsers�zijn�

�π �Het�grote�publiek�(zowel�mannen�als�vrouwen)�bewustmaken�van�de�mogelijkheid�en�het�belang�van�de�fiets�voor�bepaalde�boodschappen�

�π �Financieel�ondersteunen�van�projecten�die�gericht�zijn�op�de�bevestiging�van�het�nut�van�de�fiets�als�vervoermiddel�om�boodschappen�te�doen�(zoals�“J’achèteàVélo”�of�“Met�belgerinkel�naar�de�winkel”)�

�π �Tijdens�de�Week�van�de�Mobiliteit�wordt�een�themadag�voorzien�rond�verplaatsingen�voor�aankopen,�en�initiatieven�in�dit�kader�gestimuleerd�

�π De�samenwerking�met�Atrium�versterken�

�π �De�mogelijkheden�van�fietsenstallingen�in�alle�privéparkings�voor�de�klanten�van�handelszaken�worden�bestudeerd�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�gebruik�van�de�fiets�voor�het�vervoer�van�boodschappen�geloofwaardig�maken,�zowel�bij�handelaars�als�klanten�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorEconomieenTewerkstellingenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 37: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

doelstellingen, principes en monitoring | 35

1.14fiche 1.14

De fiets en gelijke kansen

�π �De�genderdimensie�wordt�in�alle�doelstellingen,�acties�en�maatregelen�opgenomen��De�opgemaakte�statistieken�worden�verdeeld�volgens�geslacht,�gender�zal�worden�opgenomen�in�de�te�bestellen�studies,�campagnes�en�publicaties�

�π �Erop�toezien�dat�de�educatie-�en�promotieacties�voor�de�fiets�in�Brussel�uitgaan�van�gelijkheid�van�man�en�vrouw�en�de�etnisch-culturele�diversiteit�respecteren�

�π �Specifieke�acties�worden�uitgevoerd�naar�doelgroepen�die�vanuit�zichzelf�minder�geneigd�zijn�om�de�fiets�te�gebruiken�voor�hun�verplaatsingen,�bijvoorbeeld:�jonge-ren�uit�achtergestelde�wijken,�(allochtone)�vrouwen�

�π �Bij�de�selectie�van�de�deelnemers�van�promotieacties,�zoals�de�“BikeExperience”,�zal�de�man-vrouwverhouding�rekening�houden�met�het�feit�dat�er�momenteel�veel�minder�vrouwen�de�fiets�gebruiken�dan�mannen��

�π �De�actie�“Dames,�ga�fietsen!”�ter�bevordering�van�de�emancipatie�en�de�zelfstandig-heid�van�allochtone�vrouwen,�wordt�geëvalueerd�en�voortgezet�

�π �Acties�in�het�voordeel�van�andere�doelgroepen�worden�uitgewerkt�vanaf�2012,�zoals�de�actie�“Pimpmybike”�voor�jongeren�uit�achtergestelde�wijken,�die�het�gebruik�van�de�fiets�moet�promoten�

�π �De�verhouding�mannen/vrouwen�wordt�gemeten�in�de�mobiliteitsenquêtes�(Beldam,�Mobiliteitsbarometer)�en�geëxploiteerd�om�het�gelijkekansenbeleid�binnen�het�fiets-beleid�bij�te�sturen�

�π �De�samenstelling�van�de�fietscommissies�zal�de�diversiteit�van�de�burgermaatschappij,�en�in�het�bijzonder�het�man-vrouwevenwicht,�zo�goed�mogelijk�weerspiegelen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Gelijke�kansen�en�diversiteit�in�Brussel�worden�door�het�fietsbeleid�gepromoot�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 38: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

36 | veilig Fietsen in brussel

2. Veilig fietsen in Brussel

Page 39: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

2

veilig Fietsen in brussel | 37

Het gevoel van onveiligheid is één van de belangrijkste redenen voor potentiële fiet-sers om niet te fietsen. Nochtans is fietsen in Brussel behoorlijk veilig. Het Brussels Gewest is relatief gezien zelfs veiliger voor fietsers dan het Vlaamse of Waalse Gewest. Dit heeft in eerste instantie te maken met het stedelijke karakter van het Gewest en de snelheden die daardoor lager liggen.

Opvallend is dat de gepercipieerde, of subjectieve verkeersveiligheid, juist lager is, in het Brussels Gewest, onder meer door de overvloedige aanwezigheid van ander verkeer op de weg en door het ontbreken van specifieke fietsinfrastructuur. Deze perceptie van onveiligheid heeft een nefast effect op de aantrekkelijkheid van het fietsen voor potentiële toekomstige fietsers.

Ondanks de relatieve gunstige situatie van de objectieve verkeersveiligheid voor fiet-sers in het Brussels Gewest, zijn ook op dit vlak inspanningen noodzakelijk. Enerzijds omdat er jaarlijks nog te veel zwaargewonden te betreuren vallen en anderzijds omdat er met name bij fietsers rekening gehouden moet worden met een onderregistratie van de ongevallen. Tenslotte verwachten we ook een aanzienlijke groei van het aantal fietsers in de komende jaren.

Het voeren van een effectief verkeersveiligheidsbeleid is dan ook één van de kritische succesfactoren voor een succesvol fietsbeleid. Het verkeersveiligheidsbeleid wordt geïntegreerd in de meer globale benadering van verkeersveiligheid zoals voorzien in het actieplan Verkeersveiligheid in het Brussels Gewest 2011-2020. Dit plan werd voor-gesteld tijdens de Staten-Generaal van de verkeersveiligheid in het Brussels Gewest. In dit kader wordt in samenwerking met alle betrokken niveaus (Gewest, gemeenten, provincie, gemeenschappen, politiezones, parket…) een transversale aanpak voorge-steld voor verkeersveiligheid voor de komende 10 jaar (2011-2020).

In het bestek van dit Fietsplan ligt de focus op de belangrijkste maatregelen voor de komende jaren voor de verbetering van de objectieve en de subjectieve verkeers-veiligheid van de fietser. Wat er op termijn beoogd moet worden, is dat elk kind vanaf 12 jaar zich op autonome wijze en in alle veiligheid al fietsend in de hele stad kan verplaatsen.

Page 40: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

38 | veilig Fietsen in brussel

fiche 2.1

Analyse van de ongevallen

�π �De�kwaliteit�van�de�statistieken�en�ongevallengegevens�verbeteren,�zodat:

�π �de�objectieve�kennis�rond�verkeersveiligheid�voor�fietsers�versterkt�wordt;�π �de�oorzaken�van�ongevallen�met�fietsers�beter�geïdentificeerd�en�geanalyseerd�kunnen�worden;

�π �meer�gerichte�en�efficiëntere�actie�ondernomen�kan�worden�om�het�probleem�aan�te�pakken�

Deze�statistieken�en�gegevens�worden�verdeeld�per�geslacht�om�eventuele�verschil-len�tussen�de�seksen�te�analyseren�en�acties�en�campagnes�beter�te�kunnen�richten�

�π �De�samenwerking�met�de�politiezones�verbeteren�om�over�relevante�statistische�gegevens�te�kunnen�beschikken��Deze�samenwerking�is�reeds�opgestart�in�het�kader�van�de�Staten-Generaal�Verkeersveiligheid�2011-2020�

�π �Een�bewustmakingscampagne�wordt�opgestart�voor�het�grote�publiek�en�de�politie�om�de�reflex�te�versterken�om�telkens�aangifte�te�doen�van�een�ongeval,�zodat�de�overheid�over�betere�en�vollediger�statistieken�kan�beschikken�

�π �Op�basis�van�de�ongevallenaangiften�en�contacten�met�de�Brusselse�ziekenhuizen�zal�een�GIS-applicatie�(GeographicalInformationSystem)�worden�ontwikkeld�die�een�inventaris�van�de�gevoelige�punten�zal�opstellen��Dankzij�deze�methode�kunnen�gevaarlijke�plaatsen�prioritair�worden�aangepakt�

�π �Een�ruimere�analyse�wordt�uitgevoerd�van�de�eventuele�ongevallen�op�wegen�met�beperkt�eenrichtingsverkeer��

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Een�meer�gedetailleerde,�correcte�en�volledige�kennis�verwerven�van�de�ongevallen�met�fietsers�in�het�Brussels�Gewest�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 41: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

veilig Fietsen in brussel | 39

2.2fiche 2.2

Veiligheid van de fietsinfrastructuren

�π �Bij�elke�heraanleg�van�wegen�worden,�conform�IRIS�II,�maatregelen�genomen�om�de�autodruk�te�verminderen,�en�de�capaciteit�en�de�snelheden�te�beperken�

�π �Bij�elke�heraanleg�van�gewestwegen�wordt�de�verkeersveiligheid�van�de�fietser�verbe-terd��Deze�verbetering�wordt�gegarandeerd�door�verkeersveiligheidsadviezen,�audits�en�verkeersveiligheidsinspecties�

�π �Een�enquête�wordt�uitgevoerd�bij�de�verschillende�doelpublieken�om�te�weten�welke�infrastructuur�als�de�meest�veilige�wordt�ervaren��Daarop�wordt�de�veiligheid�van�de�verkozen�infrastructuur�wetenschappelijk�bestudeerd��Deze�infrastructuur�zal�wor-den�verkozen�naargelang�het�potentieel�van�de�betrokken�wegen�

�π �Conform�het�Fietsvademecum,�wordt�het�fietsverkeer�geïntegreerd�of�gescheiden�van�het�verkeer:

�π wanneer�de�maximumsnelheid�30�km/u�bedraagt�is�het�verkeer�gemengd;�π �wanneer�de�maximumsnelheid�50�km/u�bedraagt�is�het�fietspad�aanliggend�gemarkeerd�door�twee�onderbroken�witte�lijnen,�met�een�veiligheidsstrook;

�π �wanneer�de�maximumsnelheid�hoger�ligt�dan�50�km/u�of�de�plaatselijke�verkeers-omstandigheden�dit�opleggen�(aanwezigheid�van�vrachtwagens,�verkeersdrukte,�wegen�met�meerdere�vakken�in�dezelfde�richting),�wordt�het�fietspad�gescheiden�van�het�autoverkeer�aangelegd�

�π �Het�breder�en�ruimer�te�verspreiden�Fietsvademecum�wordt�verder�ontwikkeld��Een�onderdeel�van�het�Fietsvademecum�wordt�gewijd�aan�gescheiden�fietspaden��In�dat�kader�wordt�de�mogelijkheid�bestudeerd�om�fietspaden�rechts�van�de�geparkeerde�wagens�aan�te�leggen��In�dat�geval�moet�de�zichtbaarheid�voor�elke�kruising�gega-randeerd�worden�

�π �Er�wordt�gekozen�voor�compacte�rotondes�met�één�rijstrook,�zonder�gemarkeerde�fietspaden�op�de�rotonde��Bestaande�dergelijke�inrichtingen�worden�verwijderd�

Doelstelling

Acties

�π �De�veiligheid�van�de�fietser�verbeteren�bij�de�heraanleg�van�wegen��Fietsinfrastruc-tuur�creëren�en�ontwikkelen,�die�aangepast�zijn�aan�occasionele�of�beginnende�fiet-sers,�met�name�kinderen�of�ouderen,�volgens�het�8-80�concept�

Page 42: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

40 | veilig Fietsen in brussel

fiche 2.2

Veiligheid van de fietsinfrastructuren

Maatregelen �π �Vastleggen�van�de�criteria�van�“relevantie”�van�de�projecten�die�aan�een�verkeers-veiligheidsaudit�moeten�worden�onderworpen,�door�een�onafhankelijke�auditeur,�en�een�geleidelijke�invoering�

�π �Zonder�verwijl�uitvoeren�van�onafhankelijke�verkeersveiligheidsaudits,�terwijl�men�actief�werkt�aan�de�invoering�van�het�systeem�voor�erkenning�en�opleiding�van�de�auditeurs��De�nodige�budgetten�voorzien,�rekening�houdend�met�het�feit�dat�de�audits�een�kostprijs�hebben�en�dat�het�doorgaans�niet�de�administratie�is�die�de�kosten�draagt�die�ook�de�vruchten�plukt�van�deze�audits�

�π �Uitwerken�van�een�procedure�voor�verkeersveiligheidsadvies�tussen�Mobiel�Brus-sel,�het�BROH�en�het�Bestuur�Plaatselijke�Besturen�(BPB),�opdat�het�Gewest�geen�subsidies�zou�toekennen�of�geen�stedenbouwkundige�vergunning�zou�verlenen�voor�projecten�die�niet�aanvaardbaar�zijn�vanuit�het�oogpunt�van�de�verkeersveiligheid��De�mogelijkheid�beoordelen�van�een�herziening�van�de�officiële�samenstelling�van�de�overlegcomissie,�opdat�er�een�vertegenwoordiger�in�zou�zetelen�van�het�bestuur�dat�belast�is�met�de�verkeersveiligheid�

�π �Voorzien�van�een�voorontwerpvergadering�in�een�voldoende�vroege�fase�opdat�de�aandachtspunten�tijdig�kunnen�worden�behandeld�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 43: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

veilig Fietsen in brussel | 41

2.3fiche 2.3

De gevaarlijkste punten prioritair aanpakken

�π �De�punten�met�een�hoog�ongevallenrisico�identificeren:�

�π op�de�kruispunten�van�de�gewestwegen�die�gekend�zijn�als�zwarte�punten;�π op�plaatsen�met�een�lokaal�veiligheidsprobleem�

�π �De�problemen�worden�geanalyseerd,�een�integrale�oplossing�voorgesteld�en�de�noodzakelijke�aanpassingen�uitgevoerd�volgens�de�prioriteit�van�elk�punt�

�π �De�gekende�zwarte�punten�moeten�geactualiseerd�worden�via�een�nieuwe�studie,�waarbij�rekening�gehouden�wordt�met�de�objectieve�cijfers�en�de�adviezen�van�experten�ter�zake��Voor�fietsers�wordt�daarbij�rekening�gehouden�met�het�feit�dat�er�een�onderregistratie�is�voor�ongevallen��Het�eindresultaat�van�de�studie�is�een�geactualiseerde�lijst�van�gevaarlijke�punten�volgens�prioriteitswaarde�en�een�concreet�voorstel�voor�de�aanpak�van�het�probleem��Daarbij�wordt�een�specifiek�programma�voorgesteld�van�low�cost-maatregelen�(aangepaste�signalisatie,�goedkope�infrastruc-tuur…)�die�op�korte�termijn�een�belangrijk�verschil�kunnen�maken�

�π �Alle�niveaus�die�tussenkomen�in�het�aanpassen�of�aanleggen�van�weginfrastructuur�moeten�rekening�houden�met�het�perspectief�van�verkeersveiligheid�

�π �Een�transversale�procedure�wordt�opgesteld�voor�dringende�gerichte�interventies�op�het�vlak�van�signalisatie�(verkeerslichten,�markeringen,�verticale�signalisatie)�of�oneffen�wegdek�

�π �De�Gewestelijke�Fietscommissie�zal�worden�uitgebreid,�net�als�haar�opdracht,�binnen�de�perken�van�de�aanpak�van�de�zwarte�punten�voor�fietsers��Hiervoor�zal�worden�overlegd�met�het�Begeleidingscomité�“Zwarte�punten�–�Zones�met�een�concentratie�van�ongevallen”�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�aantal�fietsongevallen�drastisch�verminderen�door�veilige�fietsroutes�te�garan-deren�op�alle�gewestwegen�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 44: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

42 | veilig Fietsen in brussel

fiche 2.4

Veiligheid en Bewustmaking

�π �De�sensibilisering�is�doelgroepgericht�en�gedragsgericht��Voor�elke�actie�van�sensi-bilisering�wordt�duidelijk�bepaald�welk�probleem�men�wil�aanpakken,�wie�men�wil�bereiken�en�welke�(gedrags)verandering�men�wil�teweegbrengen��Bij�de�uitvoering�van�de�sensibiliseringsactiviteiten�wordt�de�communicatie�(media,�stijl,�formu-lering…)�volledig�op�maat�gebracht�van�de�doelgroep�en�de�beoogde�(gedrags)verandering��

�π �De�sensibiliseringsactiviteiten�behandelen�thema’s�en�gedragingen�op�zo’n�manier�dat�elke�doelgroep�intrinsiek�gemotiveerd�wordt�om�het�gewenste�gedrag�aan�te�houden��Bij�fietsers�gaat�het�bijvoorbeeld�over�het�gebruik�van�fietsverlichting,�over�het�veilig�durven�innemen�van�zijn�plaats�op�de�openbare�weg,�over�het�respecteren�van�verkeerslichten,�enz��Bij�automobilisten�gaat�het�over�het�respecteren�van�de�plaats�van�de�fietser�op�de�openbare�weg,�over�het�vrijhouden�van�fietspaden,�over�parkeren�waar�het�hoort,�enz�

�π �De�te�behandelen�thema’s�en�gedragingen�zullen�in�de�mate�van�het�mogelijke�gese-lecteerd�worden�op�basis�van�cijfermateriaal�

�π �Jaarlijks�wordt�een�sensibiliseringsactie�gevoerd�die�de�veiligheid�van�de�fietsers�direct�of�indirect�zal�verbeteren��

�π �Voor�specifieke�doelgroepen�(ouderen,�jongeren,�beginnende�fietsers…),�aangeduid�door�de�ongevallenstatistieken�(cfr��het�potentieel�van�de�Staten-Generaal�van�de�Verkeersveiligheid),�wordt�in�de�mate�van�het�mogelijke�samengewerkt�met�gespeci-aliseerde�verenigingen�en�organisaties��

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�gedrag�van�alle�weggebruikers�verkeersveiliger�maken,�in�het�bijzonder�voor�fietsers�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 45: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

veilig Fietsen in brussel | 43

2.5fiche 2.5

Preventie en controle

�π �Niet-naleving�van�de�fietsinfrastructuur�moet�worden�voorkomen,�gecontroleerd�en�bekeurd�

�π �Een�samenwerking�met�elk�van�de�zes�politiezones�wordt�opgestart�om�de�fietsbriga-des�van�deze�zones�te�versterken��Deze�brigades�houden�zich�prioritair�bezig�met�wat�de�veiligheid�van�fietsers�en�voetgangers�schade�berokkent��Er�worden�campagnes�gevoerd�met�de�politiezones�rond�respect�voor�fietsinfrastructuur,�zoals�de�fietspa-den�en�de�fietsopstelvakken�

�π �Het�verkeersreglement�moet�verder�worden�aangepast�in�het�voordeel�van�de�fiets��

�π �Een�subsidiebesluit�zal�worden�genomen�om�de�politiezones�ondersteuning�te�bie-den�voor�de�oprichting�van�fietsbrigades�

�π �Een�specifiek�seminarie�wordt�georganiseerd�voor�de�leden�van�de�fietsbrigades�om�hun�imago�te�versterken�

�π �Met�de�federale�overheid�wordt�een�decriminalisering�van�bepaalde�inbreuken�bestu-deerd,�om�gemeenten�toe�te�laten�zelf�op�te�treden��Deze�maatregel�laat�toe�om�zowel�het�aantal,�de�snelheid�als�de�efficiëntie�van�de�controle/sanctie-maatregelen�te�verhogen,�en�zorgt�voor�extra�inkomsten�voor�de�gemeenten�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

Middelen

�π �Ondersteunen�van�de�preventieacties�en�de�controles�van�de�naleving,�door�alle�weggebruikers,�van�het�verkeersreglement�met�betrekking�tot�de�fietsinfrastructuur�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 46: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

44 | vorming en Fietseducatie

3. Vorming en Fietseducatie

Educatie vormt een van de belangrijkste pijlers voor een toename van het aantal vei-lige verplaatsingen met de fiets. Op termijn zou elke inwoner van het Brussels Gewest in staat moeten zijn om op een verkeersveilige manier met de fiets te rijden in de stad. Dit kan de basismobiliteit, en daarmee de vrijheid en autonomie van elk individu, enkel ten goede komen.

Dit deel heeft betrekking op:π kinderen en volwassenen,π het grote publiek en specifieke doelgroepen,π ondernemingen en scholen.

De vorming heeft betrekking op:π fietsvaardigheid, π kennis van de basisregels om zich veilig te verplaatsen in een stedelijke omgeving, π basiskennis van het verkeersreglement,π de informatie en de vorming van de politieke verantwoordelijken en de techni-

sche medewerkers van de besturen.

Page 47: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 3.1

Fietseducatie op school

�π �Kinderen�worden�zo�jong�mogelijk�vertrouwd�gemaakt�met�de�fiets,�opdat�fietsen�de�gewoonste�zaak�van�de�wereld�zou�worden�en�binnen�ieders�bereik�zou�liggen�

�π �Ouders�en�kinderen,�alsook�de�schooldirecties,�worden�bewust�gemaakt�van�duur-zame�mobiliteit�en�verkeersveiligheid�

�π �Op�het�vlak�van�de�verplaatsingsgewoontes�tussen�thuis�en�school�in�het�bijzonder�wordt�werk�gemaakt�van�sensibilisering�

�π �De�inrichtende�macht�van�de�scholen�aanmoedigen�om�fietslessen�te�organiseren�voor�de�leerlingen�van�de�lagere�en�secundaire�school�

�π �Aanmoedigen�dat�in�de�scholen�“opleidersopleidingen”�worden�gegeven�(aan�turn-leraars…),�om�de�autonomie�van�de�school�ten�aanzien�van�de�dienstverleners�te�vergroten�

�π �Meer�in�het�algemeen�ondersteunt�het�Gewest�de�scholen�bij�de�opstelling�van�een�schoolvervoerplan�(SVP),�dat�een�specifiek�fietsactieplan�omvat�(invoering�van�een�fietspooling,�aanleg�van�een�beveiligde�fietsenstalling�in�de�school,�aanstelling�van�een�fietsverantwoordelijke�op�school�die�bijvoorbeeld�dringende�kleine�herstellingen�uitvoert…)��De�SVP-dynamiek�wordt�regelmatig�opgedreven�na�een�nieuwe�enquête�die�de�impact�van�het�SVP�op�de�modale�verschuiving�kan�meten�

�π �Specifiek�voor�het�secundair�onderwijs�wordt�gezocht�naar�enkele�pilootprojecten�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�dagelijks�gebruik�van�de�fiets�in�de�stad�vanaf�een�zo�jong�mogelijke�leeftijd�aanmoedigen�

vorming en Fietseducatie | 45

3.1

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 48: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

46 | vorming en Fietseducatie

fiche 3.2

Veralgemening van het Fietsersbrevet

�π �Het�Fietsersbrevet�zal�worden�versterkt�en�opgewaardeerd�om�15�%�van�alle�kinderen�van�het�5de�leerjaar�veilig�te�leren�fietsen�tegen�2015�(met�de�mogelijkheid�om�zich�in�het�6de�te�perfectioneren�of�achterstand�in�te�halen)��

�π �Er�wordt�contact�opgenomen�met�de�Vlaamse�en�de�Franse�Gemeenschap�om�het�Fietsersbrevet�te�laten�erkennen�als�noodzakelijk�deel�van�het�schoolprogramma,�en�er�een�volwaardige�pedagogische�doelstelling�van�te�maken�

�π �Het�verenigingsleven�wordt�ondersteund�voor�fietsvaardigheidsactiviteiten�in�scholen�

Doelstelling

Actie

Maatregelen en middelen

�π Fietsvaardigheid�officieel�opnemen�in�de�eindtermen�van�de�lagere�school�

Het Fietsersbrevet, dat werd ontwikkeld door de vzw Pro Velo, is een ge-standaardiseerde module om kinderen van de lagere school te leren fiet-sen: het Fietsersbrevet wordt uitgereikt na een volledige cursus die bestaat uit een theoretische les in de klas, fietsoefeningen op de speelplaats van de school en educatieve fietstochten in het verkeer, aangevuld met schrifte-lijke en praktische proeven. De doelstelling van het brevet is met name de vorderingen die de kinderen maken op de fiets te bevestigen, de ouders ge-rust te stellen met betrekking tot de vaardigheid van hun kind om zich op een veilige manier te verplaatsen in het verkeer en, tot slot, verplaatsingen met de fiets naar de school aan te moedigen.

Het aantal klassen dat het Fietsersbrevet behaalt in het Brussels Gewest gaat in stijgende lijn: 28 klassen in 2007-2008, 32 klassen in 2008-2009, 38 klassen in 2009-2010. 56 klassen volgen de opleiding in 2010-2011. In 2009-2010 sleepte 9 % van de Brusselse leerlingen van het vijfde leerjaar het brevet in de wacht.

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 49: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

vorming en Fietseducatie | 47

3.3fiche 3.3

Fietseducatie op het werk

�π �De�ondernemingen�worden�aangemoedigd�om�intern�fietsvaardigheidslessen�te�organiseren�voor�hun�personeel�

�π �In�het�kader�van�de�Bedrijfsvervoerplannen�moeten�de�ondernemingen�worden�aan-gemoedigd�om�het�deel�“Fiets”�van�het�actieplan�sterker�uit�te�werken,�met�name�door�de�organisatie�van�fietsvaardigheidslessen�en�begeleide�fietstochten�

�π �Mobiel�Brussel�steunt�de�verenigingen�die�actief�zijn�in�het�domein�van�de�fietsedu-catie�in�bedrijven�en�andere�organismen�

�π �Mobiel�Brussel�biedt�logistieke�en�communicatieondersteuning�aan�de�ondernemin-gen,�in�het�kader�van�de�Bedrijfsvervoerplannen��

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �De�werknemers�vertrouwd�maken�met�de�fiets�en�hen�leren�fietsen,�opdat�ze�het�als�heel�gewoon�gaan�ervaren,�met�name�voor�hun�verplaatsingen�tussen�woon-�en�werkplaats�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 50: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

48 | vorming en Fietseducatie

fiche 3.4

Fietseducatie gericht tot doelgroepen

�π �De�“vélo-trafic”-opleiding�van�de�GRACQ�zal�met�name�worden�voortgezet�in�het�kader�van�de�“BikeExperience”�die�in�2010�werd�gestart��Deze�korte�en�resultaatge-richte�opleiding�voldoet�aan�een�belangrijke�behoefte:�een�doelgroep�van�vroegere�fietsers�die�afgeschrikt�worden�door�het�autoverkeer�in�de�stad,�weer�vertrouwen�geven��Nadat�ze�op�een�veilig�parcours�weer�in�het�zadel�zijn�geklommen,�maken�ze�een�fietstocht�door�de�stad�om�weer�te�leren�fietsen�op�de�weg,�op�rotondes,�enz��Elk�jaar�volgen�100�tot�120�fietsers�deze�fietslessen�

�π �Het�project�“Dames,�ga�fietsen!”,�dat�in�2005�door�Pro�Velo�in�het�leven�werd�geroe-pen�om�een�vrouwelijke�doelgroep�in�het�zadel�te�krijgen,�zal�worden�geëvalueerd��In�2009�kregen�400�vrouwen�rijles��Leren�fietsen�is�voor�deze�doelgroep�een�vorm�van�emancipatie�en�een�factor�van�zelfstandigheid�

�π �Andere�acties�zullen�worden�opgezet,�zoals�informatie�voor�nieuwe�Villo!-gebruikers,�of�een�opleiding�om�hen�vertrouwd�te�maken�met�het�verkeer��

�π �Het�Gewest�steunt�de�verenigingen�die�actief�zijn�op�het�vlak�van�fietseducatie�ten�behoeve�van�doelgroepen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �Het�aanbod�van�specifieke�opleidingen�voor�verschillende�doelgroepen�uitbreiden�en�uitdiepen�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 51: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

vorming en Fietseducatie | 49

3.5fiche 3.5

Bezoek door Brusselse beleidsmakers aan voorbeeldinitiatieven

�π �De�Fietscel�verzamelt�voorbeelden�van�succesverhalen�in�andere�Belgische�en�Europe-se�steden,�die�vergelijkbaar�zijn�met�Brussel�wat�grootte,�dichtheid,�verkeersstromen�en�modal�split�betreft,�die�erin�geslaagd�zijn�het�aandeel�van�de�fiets�aanzienlijk�te�ver-hogen�aan�de�hand�van�acties�die�kunnen�worden�toegepast�in�de�Brusselse�context�

�π �Concrete�voorbeelden�worden�ter�plaatse�voorgesteld�door�personen�die�betrokken�zijn�bij�de�processen�(beleidsvormers,�ondernemingen,�handelaars,�inwoners),�om�de�bezoekers�ervan�te�overtuigen�dat�het�mogelijk�is�het�aandeel�van�de�fiets�te�ver-groten�door�aangepaste�maatregelen�te�nemen�

�π �Op�basis�van�getuigenissen�worden�instrumenten�ontwikkeld�die�de�deelnemers�vervolgens�kunnen�gebruiken�om�hun�omgeving�te�overtuigen�en�zelf�te�handelen�in�hun�eigen�actiedomein�in�Brussel�

�π �Minimum�3�informatiebezoeken�worden�georganiseerd�tijdens�de�duur�van�het�Fiets-plan,�voor�een�vijftigtal�deelnemers�per�bezoek��

�π �De�ervaringen�en�getuigenissen�worden�verzameld�op�een�gegevensdrager�en�onder�andere�ter�beschikking�gesteld�op�het�internetportaal�van�Mobiel�Brussel,�voorge-steld�op�het�Fietscolloquium�en�ter�beschikking�gesteld�van�de�gemeenten�

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �Het�potentieel�van�de�fiets�als�vervoermiddel�in�Brussel�geloofwaardig�maken�voor�beleidsvormers,�ambtenaren,�handelaars,�ondernemers,�wijkcomités�aan�de�hand�van�succesverhalen�ten�gevolge�van�fietsvriendelijke�maatregelen�in�andere�Belgische�of�buitenlandse�steden�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 52: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

50 | vorming en Fietseducatie

fiche 3.6

CeMa-netwerk (Conseillers en Mobilité/MobiliteitsAdviseur)

�π �De�goede�praktijken�op�het�vlak�van�het�fietsbeleid�worden�via�het�netwerk�van�Mobi-liteitsadviseurs�verspreid�over�alle�Brusselse�instanties�die�rechtstreeks�of�onrecht-streeks�te�maken�hebben�met�mobiliteit�

�π �De�mogelijkheid�wordt�bestudeerd�om�opleidingen�te�ontwikkelen�ter�attentie�van�ambtenaren�die�werken�uitvoeren,�op�het�gemeentelijk�en�gewestelijk�niveau�

�π �De�CeMa-opleiding�beoogt�minimum�30�nieuwe�gediplomeerden�per�jaar�

�π �De�fietsmodule�van�de�CeMa-opleiding�wordt�versterkt�

�π �Een�specialisatiemodule�van�5�dagen�gewijd�aan�de�fiets�wordt�georganiseerd�vanaf�2012�

�π �De�opleiding�maakt�CeMA’s�bewust�van�het�belang�om�rekening�houden�met�gender�in�het�kader�van�mobiliteit�

�π �De�mobiliteitsgids�wordt�verstuurd�naar�drieduizend�contacten�en�informeert�o�m��de�CeMa’s�over�de�acties�en�vorderingen�van�het�fietsbeleid�in�Brussel��De�CeMa’s�krijgen�de�kans�om�hun�ervaringen�en�acties�te�delen�in�deze�nieuwsbrief�

�π �In�het�begin�en�op�het�einde�van�elke�regeerperiode�wordt�een�ontmoetingsdag�georganiseerd�met�de�CeMa’s�van�het�Vlaams�en�het�Waals�Gewest,�met�als�thema�“de�fiets�in�Brussel”�

�π �De�CeMa’s�worden�systematisch�uitgenodigd�voor�colloquia,�opleidingen�en�informa-tiesessies�over�het�fietsbeleid�in�Brussel�(Fietscolloquium,�Fietsvademecum,�enz�)�

�π �De�Fietscel�houdt�een�bibliotheek�bij�van�publicaties�over�het�fietsbeleid,�die�ze�ter�beschikking�stelt�van�de�CeMa’s��

Doelstelling

Actie

Maatregelen en middelen

�π �Het�CeMa-netwerk�gebruiken�als�hefboom�om�de�mentaliteiten�om�te�buigen�in�het�voordeel�van�de�fiets�in�Brussel�

Het CeMa-netwerk werd plechtig ingehuldigd in december 2009 op initia-tief van Mobiel Brussel en in samenwerking met de VSGB. Vandaag telt het ongeveer 300 adviseurs die sinds 2001 werden opgeleid. De CeMa-opleiding bestaat uit 20 theoretische en praktische lesdagen en terreinbezoeken. Elk jaar wordt een diploma uitgereikt aan een dertigtal Adviseurs.

De CeMa’s zijn mobiliteitsspecialisten die aanwezig zijn in tal van admini-straties op federaal en gewestelijk niveau, in de 19 gemeenten, de politie-zones, de maatschappijen voor openbaar vervoer, in de meeste Brusselse instellingen, in de ondernemingen en in de verenigingen.

Voor meer informatie: www.mobielbrussel.irisnet.be

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 53: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 54: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

52 | promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel

4. Promotie en geloofwaardigheid van de fiets in Brussel

De fiets is een efficiënt vervoermiddel dat geknipt is voor verplaatsingen in Brussel.

De promotieacties omvatten een jaarlijkse communicatiecampagne en gerichte acties.

Gezien de diversiteit van houdingen tegenover de fiets bij de Brusselse bevolking, is een communicatiestrategie op maat van elke doelgroep aangewezen.

De nadruk ligt op communicatieacties die de Brusselaar of de pendelaar effectief in het zadel willen krijgen, om hen te overtuigen van de voordelen van de fiets voor hun dagelijkse verplaatsingen.

Page 55: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 4.1

Door participatie bewustmaken van de mogelijkheden van de fiets

�π �De�'BikeExperience',�die�in�2010�in�het�leven�werd�geroepen,�richt�zich�tot�automo-bilisten�en�andere�weggebruikers��Zij�worden�uitgerust�met�materiaal,�krijgen�advies�over�fietsroutes,�krijgen�een�opleiding�“fietsen�in�de�stad”�en�worden�tijdelijk�bege-leid�op�hun�verplaatsingen�tussen�woon-�en�werkplaats��De�BikeExperience�geeft,�dankzij�de�juiste�begeleiding�en�de�kwalitatieve�benadering,�uitzonderlijke�resultaten�voor�de�overstap�naar�de�fiets��

�π �Het�concept�BikeExperience�zal�worden�uitgebouwd�om�er�een�“pasklare”�actie�van�te�maken�voor�de�ondernemingen,�met�name�in�het�kader�van�hun�Bedrijfsvervoer-plannen�(BVP)��

�π �Op�22�september,�de�Europese�dag�“Zonder�auto�mobiel�in�de�stad”,�nemen�tal�van�scholen�en�ondernemingen�deel�aan�de�actie�“Zonder�auto�naar�school/naar�het�werk”��Hierbij�worden�tal�van�initiatieven�opgezet�rond�de�fiets�(gratis�fietsonder-houd,�gratis�Villo!-abonnementen,�fietstochten…)��

�π �De�fietsverenigingen�die�soms�organiseren,�soms�diensten�verstrekken�worden�ondersteund�

�π �Coördinatie�van�bepaalde�acties�door�het�Gewest�(“Zonder�auto�naar�school/naar�het�werk”)�

�π Terbeschikkingstelling�door�het�Gewest�van�promotie-�en�communicatiemateriaal�

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �De�keuze�voor�de�fiets�als�vervoermiddel�in�de�stad�geloofwaardig�maken�door�par-ticipatieve�bewustmakingsacties�die�mensen�overtuigen�om�de�fiets�te�nemen�voor�hun�dagelijkse�verplaatsingen�

4.1

promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel | 53

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 56: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

54 | promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel

fiche 4.2

Communicatie en promotie

�π �De�fiets�wordt�het�hele�jaar�door�gepromoot,�via�campagnes�die�een�positief�beeld�van�de�fiets�verspreiden,�gericht�op�zowel�mannen�als�vrouwen�

�π �De�fiets�wordt�voorgesteld�als�een�aantrekkelijk,�snel�en�doeltreffend�vervoermiddel�voor�verplaatsingen�in�de�stad�

�π De�Villo!-deelfiets�wordt�gepromoot�

�π �Een�jaarlijkse�grootschalige�campagne�voor�actieve�vervoerswijzen,�waaronder�de�fiets,�wordt�georganiseerd�van�mei�tot�september��De�campagne�is�aantrekkelijk�en�opgebouwd�rond�verschillende�dragers,�zoals�stedelijke�evenementen�

�π Elke�nieuwe�GFR�wordt�systematisch�feestelijk�ingehuldigd�

�π �Organisatie�van�fietsaperitieven��Dit�zijn�gezellige�bijeenkomsten�voor�regelmatige�of�occasionele�fietsers�

�π Gebruik�van�de�mediabelangstelling�voor�de�BikeExperience�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Het�imago�van�de�fiets�promoten�als�vervoermiddel�dat�geschikt�is�voor�Brussel�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 57: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel | 55

4.3fiche 4.3

Mobiliteitsweek en Autoloze zondag

�π �De�“Week�van�Vervoering”�vindt�elk�jaar�plaats,�en�wordt�aangevuld�met�een�dag�die�specifiek�in�het�teken�staat�van�het�gebruik�van�de�fiets�in�Brussel�

�π �De�Autoloze�zondag�vindt�elk�jaar�plaats�in�deze�week��Met�deze�actie�sluit�het�Brus-sels�Hoofdstedelijk�Gewest�aan�bij�de�Europese�dynamiek�“Zonder�auto�mobiel�in�de�stad”��In�dit�opzicht�speelt�Brussel�een�voorbeeldrol�op�internationaal�niveau,�met�de�grootste�autoloze�perimeter�ter�wereld�

�π �Het�uitgebreide�activiteitenprogramma�maakt�deze�week�tot�apotheose�van�de�inspanningen�voor�promotie�en�bewustmaking�die�door�alle�actoren�van�de�fiets-mobiliteit�in�Brussel�worden�geleverd��De�hele�week�door�worden�evenementen,�conferenties,�debatten�en�ontmoetingen�rond�fietsmobiliteit�georganiseerd�

�π �De�week�wordt�opgedeeld�in�thematische�dagen,�waarvan�één�dag�specifiek�gewijd�is�aan�de�fiets��

�π �Ook�op�22�september,�de�Europese�actiedag�rond�duurzame�mobiliteit,�“naar�school/naar�het�werk�zonder�auto”,�gaat�veel�aandacht�naar�de�fiets,�met�name�in�het�kader�van�de�schoolvervoerplannen�en�de�bedrijfsvervoerplannen�

�π �De�Autoloze�zondag�biedt�een�veilige�ruimte�aan�de�duizenden�mensen�die�Brussel�op�de�fiets�willen�verkennen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �De�fiets�als�vervoermiddel�in�Brussel�geloofwaardig�maken�door�elk�jaar�een�hele�dag�uit�te�trekken�voor�de�promotie�van�de�fiets,�en�de�grootste�autoloze�perimeter�ter�wereld�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 58: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

56 | promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel

fiche 4.4

Uitbreiding van het aantal autoloze momenten

�π �De�autoloze�momenten�in�Brussel�vormen�het�ideale�terrein�om�het�publiek�te�laten�proeven�van�het�genot�en�de�efficiëntie�van�fietsverplaatsingen�in�de�stad��Daarom�zal�het�aantal�autoloze�momenten�geleidelijk�worden�uitgebreid,�in�verschillende�vormen�en�volgens�verschillende�modaliteiten,�in�overleg�met�de�gemeenten�

�π Er�zijn�vier�types�van�autoloze�momenten:

1.� De�organisatie�van�autoloze�perimeters�in�de�gemeenten�2.� De�afbakening�van�speelstraten�3.� �De�oproep�tot�het�indienen�van�projecten�voor�de�invoering�van�“mobiele�wijken”,�

Dit�project�wil�een�bewustmakingsdynamiek�creëren�op�het�vlak�van�mobiliteit�en�denkoefeningen�over�de�mobiliteit�in�de�wijk�en�de�impact�ervan�stimuleren�

4.� �Invoering�van�een�Brusselse�“ciclovia”,�naar�het�voorbeeld�van�Bogotá:�een�aan-tal�verkeersassen�worden�tijdelijk�en�gedeeltelijk�afgesloten�om�een�netwerk�van�wegen�voorbehouden�voor�actieve�vervoerswijzen�te�creëren�

�π �De�gemeenten�worden�uitgenodigd�om�autoloze�perimeters�te�organiseren,�en�wor-den�daarvoor�gesteund��Indien�twee�gemeenten�dit�samen�doen,�wordt�de�steun�verhoogd�

�π �Regelmatige�selectie�van�wijken�en�steun�bij�het�tot�stand�brengen�van�een�dynamiek�bij�de�bewoners�

�π �Organisatie�in�overleg�met�de�gemeentelijke�overheden�

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �Bewustmaken�en�aanmoedigen�om�de�fiets�te�gebruiken,�door�meer�momenten�te�voorzien�waarop�de�Brusselse�stedelijke�ruimte�exclusief�is�voorbehouden�aan�het�openbaar�vervoer�en�de�actieve�vervoerswijzen,�waaronder�de�fiets�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 59: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel | 57

4.5fiche 4.5

Interactieve fietsinformatie op het internet

�π �De�voordelen�van�de�fiets�in�Brussel�als�efficiënte,�soepele,�autonome�en�veilige�ver-voerswijze�in�de�stad,�worden�toegelicht�in�een�rubriek�over�fietsen�op�de�portaalsite�van�Mobiel�Brussel�(www�mobielbrussel�irisnet�be)��

�π �Deze�fietsrubriek�zorgt�ervoor�dat�alle�nuttige�informatie�vlot�beschikbaar�is�voor�de�burgers,�de�scholen,�de�ondernemingen,�de�handelszaken�en�de�Brusselse�instanties��De�communicatie�is�interactief,�een�deel�van�de�informatie�wordt�rechtstreeks�mee-gedeeld�en�is�gepersonaliseerd�

�π �De�interactiviteit,�de�personalisatie�en�de�rechtstreekse�informatie�worden�ontwik-keld�aan�de�hand�van:

�π �gepersonaliseerde�indicaties�naargelang�van�de�specifieke�behoeften�van�elke�gebruiker,�zijn�plaatsbepaling�en�zijn�keuze�van�fietsroute;

�π �een�dynamische�interface�die�de�gebruiker�in�staat�stelt�vragen�te�stellen�aan�het�bestuur�en�de�vastgestelde�problemen�met�betrekking�tot�de�fiets�te�lokaliseren��De�interface�informeert�de�gebruiker�over�de�opvolging�die�aan�de�gemelde�pro-blemen�wordt�gegeven�(onderhoud,�kleine�herstellingen…);

�π �realtime-indicaties�met�betrekking�tot�onder�andere�de�beschikbaarheid�van�fietspalen�van�het�Villo!-netwerk�

�π �De�complementariteit�van�de�fiets�met�het�openbaar�vervoer�wordt�in�de�kijker�gezet�

�π Links�naar�het�fietsbeleid�van�de�verschillende�gemeenten�worden�uitgewerkt�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �De�burgers,�scholen,�ondernemingen,�handelszaken�en�alle�Brusselse�instanties�een�interactieve�website�bieden,�die�hen�informeert�over�alle�middelen�die�worden�gehan-teerd�en�alle�tools�die�hen�ter�beschikking�worden�gesteld�om�hun�verplaatsingen�op�de�fiets�door�Brussel�te�vergemakkelijken�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 60: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

58 | promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel

fiche 4.6

Brussel op zak, te voet of met de fiets

�π �Een�praktische�tool�ter�beschikking�stellen�van�de�gebruiker,�die�hem�wijst�op�de�voordelen�van�wandelen�en�fietsen�in�Brussel,�eventueel�gecombineerd�met�het�openbaar�vervoer,�om�snel�een�brede�waaier�van�diensten�en�activiteiten�te�bereiken�in�een�sterk�verstedelijkt�gewest�als�Brussel�

�π �Op�de�fietskaart�worden�de�definitief�aangelegde�routes�weergegeven,�de�voorlopig�aangelegde�routes�en�de�routes�die�nog�niet�werden�aangelegd�maar�die�befietsbaar�zijn�voor�volwassen�geroutineerde�fietsers�

�π �Een�kaart�wordt�gedrukt�op�papier��Voor�het�hele�Gewest�wordt�volgende�informatie�verstrekt:

�π �een�schatting�van�de�tijd�die�men�nodig�heeft�om�een�traject�te�voet�of�met�de�fiets�af�te�leggen;

�π �de�mogelijkheden�voor�verplaatsingen�te�voet�(voetgangerszones,�parken,�enz�);��π �de�fietsvoorzieningen�(fietspaden,�voor�fietsers�toegankelijke�busstroken,�reliëf,�GFR,�Villo!-netwerk,�fietsenstallingen,�hersteldiensten);

�π �het�openbaarvervoersnetwerk,�met�inbegrip�van�taxi’s�en�autodelen;�π �trekpleisters�op�het�vlak�van�cultuur,�recreatie,�handel,�ondernemingen,�eredien-sten,�onderwijs�

�π �De�kaart�wordt�in�2011�ontworpen,�gepubliceerd�en�verspreid�op�grote�schaal�

�π De�kaart�wordt�elk�jaar�bijgewerkt�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

De�gebruiker�aanmoedigen�om�Brussel�actief�te�verkennen�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 61: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel | 59

4.7fiche 4.7

De publicatie van een Bicycle Account

�π �Een�tweejaarlijks�rapport�maakt�de�balans�op�van�alle�verwezenlijkingen,�CO2-uitstootreductie,�aantal�fietskilometers�en�opbrengsten�5�

�π �Mobiel�Brussel�publiceert�om�de�twee�jaar�een�'bicycle�account'�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �De�gegevens�over�de�evolutie�van�het�fietsgebruik�aanwenden�als�communicatiemid-del�en�ter�verantwoording�van�de�investeringen�

5Voorbeeldvande'BicycleAccounts'vanKopenhagen,www.kk.dk/cityofcyclists.aspx

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 62: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

60 | promotie en gelooFwaardigheid van de Fiets in brussel

fiche 4.8

De fiets in de Vervoerplannen

�π �De�plaats�van�de�fiets�in�de�actieplannen�versterken,�en�toezien�op�de�uitvoering�van�de�fietsvriendelijke�maatregelen�van�het�actieplan�

�π �Goedkeuren�van�de�uitvoeringsbesluiten�van�de�ordonnantie�die�de�uitbreiding�van�het�toepassingsgebied�van�de�verplichte�maatregelen�voorziet�

�π �De�bedrijfsvervoerplannen�worden�verplicht�voor�bedrijven�met�meer�dan�100�werk-nemers��De�ondernemingen�moeten�verplicht�voldoende�beveiligde�fietsenstallingen�aanleggen�voor�hun�werknemers,�of�minstens�één�fietsparkeerplaats�per�vijf�parkeer-plaatsen�voor�auto’s�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �De�fiets�integreren�in�de�actieplannen�van�de�bedrijfs-,�school-�en�evenementen-vervoerplannen�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 63: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 64: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

62 | diensten voor Fietsers

5. Diensten voor fietsers

Eén van de voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid in Brussel, is dat een reeks fietsdiensten ter beschikking wordt gesteld van de Brusselaars en de mensen die in Brussel werken, om hun verplaatsingen met de fiets te vergemakkelijken.

Het gaat om specifieke diensten zoals: publieke fietsen, Fietspunten, toegang tot elektrische fietsen.

Page 65: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

fiche 5.1

Versterking van het Villo!-fietsdeelsysteem

�π �Ter�beschikking�stellen�van�fietsen�via�stations�voor�“fietsdelen”��De�plaats�van�de�stations�en�de�dichtheid�van�het�netwerk�zijn�afgestemd�op:

�π verplaatsingen�over�korte�afstand;�π verplaatsingen�gecombineerd�met�andere�vervoerswijzen;�π �toegang�tot�de�fiets�voor�zoveel�mogelijk�mensen�op�het�hele�grondgebied�van�het�Gewest�

�π �Een�eerste�netwerk�van�163�stations�met�2500�fietsen�dekt�sinds�2010�de�gemeenten�van�de�eerste�kroon�

�π De�eerste�fase�wordt�geëvalueerd�in�2011��

�π �Na�de�evaluatie�zal�een�tweede�fase�met�2500�bijkomende�fietsen�worden�gestart,�voor�de�gemeenten�van�de�tweede�kroon�

�π De�beschikbaarheid�van�fietsen�wordt�geoptimaliseerd�

�π Een�erg�lage�prijs�voor�verplaatsingen�met�de�fiets�wordt�gegarandeerd�

�π Een�bijzondere�aandacht�gaat�naar�Villo!�in�het�kader�van�de�bedrijfsvervoerplannen�

�π Communicatiecampagnes�over�het�fietsdelen�worden�gevoerd�

�π Informatie�wordt�verspreid�over�de�opening�van�nieuwe�stations��

�π �Het�systeem�van�de�publieke�fietsen�wordt�volledig�gedragen�door�de�inkomsten�uit�reclame�van�de�concessiehouder�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

Middelen

�π �Het�gebruik�van�de�fiets�in�Brussel�geloofwaardig�maken�door�een�fietsdeelsysteem�ter�beschikking�te�stellen�van�de�bevolking�

diensten voor Fietsers | 63

5.1

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 66: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

64 | diensten voor Fietsers

fiche 5.2

De Fietspunten

�π �Verhogen�van�het�aantal�Fietspunten�in�Brussel�

�π �De�diensten�van�elk�bestaand�Fietspunt�aanvullen�op�basis�van�de�specifieke�vraag�op�die�plaats�

�π �Eind�2010,�werd�het�Fietspunt�Zuid�geopend�

�π �Een�van�de�Fietspunten�wordt�gebruikt�als�centrale�opslagplaats�voor�gestolen�fietsen�

�π �De�bestaande�Fietspunten�zullen�verder�worden�uitgewerkt:�een�beveiligde�fietsen-stalling�voor�Luxemburg�en�Zuid,�bovenop�de�bestaande�fietsenstalling�van�het�Fietspunt�Noord�(dat�zal�worden�uitgebreid�in�2012)�en�van�het�Fietspunt�Centraal�(beveiligd�in�de�herfst�van�2010)��

�π Nieuwe�Fietspunten�zullen�worden�aangelegd�in�de�buurt�van:�

�π kleinere�NMBS-stations;�π haltes�van�de�MIVB;�π dichtbevolkte�wijken�

�π �Een�mobiele�werkplaats�werd�gecreëerd�om�verschillende�Fietspunten�te�kunnen�bedienen�

�π �De�mogelijkheid�om�elektrische�fietsen�ter�beschikking�te�stellen�in�de�Fietspunten�wordt�bekeken�

�π �Per�Fietspunt�is�een�jaarlijks�werkbudget�van�100�000�euro�voorzien�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

Middelen

�π �Ter�beschikking�stellen�van�de�Brusselaars�en�de�pendelaars,�op�druk�bezochte�plaat-sen,�van�de�diensten�die�nodig�zijn�om�te�fietsen�in�de�stad:�beveiligde�fietsenstal-lingen,�kleine�herstellingen,�fietsverhuur�(als�aanvulling�op�het�systeem�van�publieke�fietsen)�en�informatie�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 67: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

diensten voor Fietsers | 65

5.3fiche 5.3

De elektrische fiets

�π �Tegelijk�met�de�promotie�van�de�fiets�wordt�het�gebruik�van�de�elektrische�fiets�gepro-moot:�

�π via�participatieve�bewustmakingsacties;�π �door�elektrische�fietsen�ter�beschikking�te�stellen�van�mensen�die�het�eens�willen�proberen�

�π �De�mogelijkheid�om�elektrische�fietsen�te�huur�aan�te�bieden�in�de�Fietspunten�wordt�bekeken,�zodat�men�ze�gedurende�een�bepaalde�periode�kan�testen�vóór�een�even-tuele�aankoop�

�π �In�het�kader�van�de�participatieve�bewustmakingsacties�worden�elektrische�fietsen�ter�beschikking�gesteld�van�de�deelnemers�die�dit�wensen�(onder�ander�in�het�kader�van�de�'BikeExperience')�

�π �In�het�kader�van�het�schone�voertuigen-plan�dat�door�het�Gewest�wordt�uitgewerkt,�worden�financiële�stimuli�bestudeerd�voor�de�aankoop�van�elektrische�fietsen�of�andere�uitrustingen�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Het�gebruik�van�de�fiets�in�Brussel�uitbreiden�door�het�gebruik�van�elektrische�fietsen�te�stimuleren�voor�gebruikers�die:

�π een�aanvulling�kunnen�gebruiken�bij�hun�eigen�fysieke�prestatie;�π personen�(kinderen)�of�goederen�moeten�vervoeren�

�π �De�elektrische�fiets�kan�ook�een�heel�andere�doelgroep�aanspreken�dan�de�klassieke�fiets��

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 68: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

66 | diensten voor Fietsers

fiche 5.4

De strijd tegen fietsdiefstal

�π �Diefstalpreventieacties�worden�opgezet:�gravering�en�bewustmakingscampagnes�

�π �Fietsparkeerinfrastructuren�worden�ontwikkeld�en�beheerd�door�het�Parkeeragentschap�

�π �Op�het�vlak�van�stedenbouw�worden�modaliteiten�voor�het�parkeren�van�fietsen�toegepast�

�π In�het�geval�van�fietsdiefstallen�wordt�een�gecoördineerde�follow-up�geboden�

�π �Regelmatig�worden�diefstalpreventiecampagnes�opgezet��

�π �Een�haalbaarheidsstudie�wordt�opgestart�om�een�centrale�gegevensbank�te�creëren,�in�navolging�van�het�initiatief�in�Vlaanderen�(www�gevondenfietsen�be)��Naargelang�de�resulaten�van�deze�studie�kan�een�centrale�opslagplaats�worden�gecreëerd��Een�overeenkomst�met�een�dienstenbedrijf�wordt�afgesloten�voor�het�beheer�van�deze�opslagplaats��De�niet-gerecupereerde�fietsen�worden�gerecycleerd�en�ter�beschik-king�gesteld�van�doelpublieken�met�een�hoog�fietspotentieel�(scholen,�studenten�of�OCMW’s)��Met�de�politiezones�worden�overeenkomsten�gesloten�om�alle�gevonden�fietsen�op�één�plek�in�Brussel�te�centraliseren�

�π �Informatie�over�de�preventie�en�de�aangifte�van�diefstallen�is�beschikbaar�op�de�websites�van�de�fietsersverenigingen�en�van�Mobiel�Brussel��

�π �De�gratis�markering�van�fietsen�wordt�uitgebreid�tot�alle�Fietspunten�

�π �De�online-interface�voor�aangifte�van�fietsdiefstallen�op�de�website�van�de�Politie�wordt�doorgegeven�door�de�verenigingen�en�besturen�

�π �Een�deel�van�het�Fietsvademecum�over�fietsparkeervoorzieningen�wordt�uitgewerkt�in�2012��

Doelstelling

Acties

Maatregelen

�π �Een�preventie-�en�beheersbeleid�toepassen�voor�fietsdiefstallen�in�Brussel�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.Bevoegdheden

Page 69: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...
Page 70: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

68 | FietsinFrastructuren

6. Fietsinfrastructuur

Als men het gebruik van de fiets in Brussel wil aanmoedigen, moeten onder meer efficiënte, veilige, comfortabele en aangename routes worden aangelegd.

Zoals blijkt uit de BYPAD-audit 2010 ontbreekt het Brussel echter aan een degelijke fietsinfrastructuur, ondanks het toenemende aantal fietsers. Er moet dan ook drin-gend worden geïnvesteerd in infrastructuren voor fietsers in Brussel.

De investeringen in fietsinfrastructuren zijn veel minder zwaar dan die voor de ont-wikkeling van infrastructuren voor andere vervoerswijzen, in termen van uitvoering of plaatsinname, maar ook qua onderhoud. De terugverdientijd is hiermee in verhouding.

Page 71: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Voor goede fietsverkeersomstandigheden in Brussel moet eerst en vooral plaats wor-den gemaakt voor de fiets. Dit kan in de eerste plaats door de uitvoering van een aantal maatregelen die worden opgelegd door het IRIS  II-plan, en die bedoeld zijn om de autodruk in Brussel te verminderen, zoals bijvoorbeeld: de kilometerheffing, de rationalisering van de wegcapaciteit, de zones 30, wijken die worden afgesloten en het parkeerbeheer.

Conform het IRIS II-Plan moeten de nieuwe weginfrastructuren ook de wegcapaciteit verminderen en tegelijk voorrang geven aan voetgangers, fietsers en het openbaar vervoer.

De toepassing van deze maatregelen zal het aantal voertuigen en hun snelheid ver-minderen, en zal ruimte vrijmaken voor andere vervoerswijzen, waaronder de fiets. Deze ruimte moet dus worden benut in het voordeel van de fietsers, maar met een zo groot mogelijke complementariteit met de andere vervoerswijzen, zoals het open-baar vervoer. Een concreet voorbeeld is de aanleg van busstroken die toegankelijk zijn voor fietsers. De complementariteit met de infrastructuren van het openbaar vervoer is absoluut noodzakelijk, in termen van investering en efficiëntie.

Samen met deze maatregelen moet het Gewest snel worden gedekt door een volledig, efficiënt en aangenaam netwerk van fietsinfrastructuren, dat verbonden is met dat van de andere gewesten. Zo zal Brussel tegen 2015 beschikken over een GFR-netwerk, een Groene Wandeling, een Blauwe Wandeling, een fiets-GEN en fietsinfrastructuren op de belangrijkste gewestwegen die het hele gewestelijke grondgebied doorkruisen.

Ook het fietsparkeren moet worden ontwikkeld op maat van deze nieuwe infra-structuren.

Tot slot zijn de goede verkeersomstandigheden voor fietsers in Brussel afhankelijk van de uitvoering van een beheers- en onderhoudsbeleid dat wordt gepland naarmate het netwerk evolueert.

FietsinFrastructuren | 69

6

Page 72: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Afwerking van het gewestelijk fietsroutenetwerk

�π �In�de�loop�van�de�periode�2010-2015�zal�het�volledige�netwerk�worden�voltooid�

�π �In�2009�heeft�Mobiel�Brussel�een�nieuwe�signalisatie�ontwikkeld�voor�het�gewestelijk�fietsroutenetwerk�

�π �Eind�2010�waren�vier�routes�voltooid,�en�drie�zijn�in�de�voltooiingsfase��Op�een�andere�route�werd�de�nieuwe�signalisatie�aangebracht�

Versnelde uitvoering en signalisatie:

�π �Het�is�van�het�grootste�belang�dat�de�bekendheid�en�de�zichtbaarheid�van�de�fiets-routes�worden�verbeterd��Daarom�werden�voor�de�periode�2010-2015�de�nodige�bud-getten�uitgetrokken�om:

�π de�signalisatie�van�de�bestaande�routes�te�vernieuwen;��π �de�voltooiing�(alleen�van�de�signalisatie)�van�de�fietsroutes�4,�9,�A�en�B�te�versnellen;�π �fietsroutes�5,�Maalbeek�en�Kanaal,�die�in�uitvoeringsfase�zijn,�te�voorzien�van�deze�nieuwe�signalisatie�

�π �Op�korte�termijn�(tegen�2012)�zullen�dus�12�van�de�19�fietsroutes�uitgerust�zijn�met�de�nieuwe�signalisatie��

�π �Daarnaast�zal�de�installatie�van�informatieborden�op�het�einde�van�elke�fietsroute�worden�bestudeerd�

�π �De�werken�die�voorlopig�worden�uitgevoerd�met�wegmarkeringen�en�politiemaatre-gelen�zullen�naderhand�met�een�heraanleg�moeten�worden�bevestigd,�na�het�afwer-ken�van�het�netwerk�in�2014�

Definitieve uitvoering:

�π �Tegelijk�met�deze�“lichte”�maatregelen,�wordt�voortgewerkt�aan�de�definitieve�inrich-ting�van�de�fietsroutes,�met�eerst�de�uitvoering�van�de�fietsroutes�7,�8,�Zenne�en�C�die�zijn�opgenomen�in�een�studie�

�π Vervolgens�komt�GFR�12�aan�bod,�en�ten�laatste�GFR�Paleis�en�10�

�π �Planning�voor�de�voltooiing�van�het�netwerk�(zie�volgende�pagina)�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

�π �Alle�bestemmingen�in�Brussel�verbinden�via�een�netwerk�van�bewegwijzerde,�com-fortabele,�snelle,�aangename,�veilige�en�coherente�fietsroutes��Deze�routes�volgen�in�het�algemeen�de�lokale�wegen,�zonder�doorgaand�verkeer��

70 | FietsinFrastructuren

fiche 6.1

�π �In�2010�was�een�budget�van�6,5�miljoen�euro�uitgetrokken�voor�de�fietspaden��Vanaf�2011�zal�dit�budget�11�miljoen�per�jaar�bedragen��Cijfers�van�deze�grootte�zullen�elk�jaar�worden�bevestigd�

Middelen

Page 73: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

FietsinFrastructuren | 71

6.1

2010 2011 2012 2013 2014

GFR 1

GFR 2

GFR 3

GFR 4

GFR 5

GFR 6

GFR 7

GFR 8

GFR 9

GFR 10

GFR 11

GFR 12

GFR Kanaal

GFR Zenne

GFR Maalbeek

GFR Paleis

Rocade A

Rocade B

Rocade C

51 525 000 7 275 000 12 250 000 10 700 000 11 900 000 9 400 000

fiche 6.1

Afwerking van het gewestelijk fietsroutenetwerk

Bovenstaande�tabel�herneemt�de�uitvoeringsplanning�van�de�gewestelijke�fietsroutes��In�groen�worden�de�GFRs�aangeduid�

die�klaar�zijn�of�het�jaar�waarin�ze�worden�afgewerkt��In�het�oranje�worden�de�studiefases�aangegeven�

Page 74: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

72 | FietsinFrastructuren

fiche 6.1

Afwerking van het gewestelijk fietsroutenetwerk

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoer.

Bevoegdheden

Gewestelijk Fietsroutenetwerk

Bestaandeinfrastructuur

Uitvoering

Studie

Page 75: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

FietsinFrastructuren | 73

6.2fiche 6.2

Fietspaden

�π �Enkele�symbolische�verkeersaders�die�zeer�belangrijk�zijn�voor�de�fietsers,�zullen�worden�aangepakt,�indien�nodig�met�een�beperkte�herinrichting�

�π �2011:�de�Kleine�Ring�(de�gemarkeerde�fietspaden�op�het�zuidwestelijke�deel�tussen�Munthof�en�Ninoofsepoort,�fietsen�op�de�busstroken�van�de�Kruidtuinlaan�en�rond�de�Hallepoort)�

�π �2012:�de�Middenring,�met�de�heraanleg�van�de�Generaal�Jacqueslaan�en�de�aanleg�van�fietspaden�op�de�Mettewielaan�(2010-2011-2012)�en�de�Koning�Albertlaan�(2013)�

�π �In�alle�andere�grote�projecten�moet�de�befietsbaarheid�een�belangrijke�factor�zijn��De�grote�infrastructuurprojecten�zijn�ideaal�om�sterk�verankerde�gewoonten�te�wijzigen��Enkele�voorbeelden:

�π de�Picardbrug;�π �de�heraanleg�van�de�Delta-site�met�een�oversteekplaats�voor�voetgangers�en�fiet-sers�tussen�de�Kroonlaan�en�de�Pleinlaan;�

�π de�Leopold�III-laan;�π de�Woluwelaan;�π de�Havenlaan�

�π �In�2011�zal�uitzonderlijk�3�miljoen�van�het�budget�van�11�miljoen�euro�dat�is�voor-zien�voor�de�fietsroutes�worden�gebruikt�voor�de�voltooiing�van�het�fietspad�op�de�Mettewielaan,�terwijl�de�aanleg�van�fietspaden�op�de�andere�verkeersaders�wordt�uitgevoerd�met�andere�middelen,�ofwel�via�een�samenwerkingsakkoord�met�Beliris,�VICOM-budgetten�of�algemene�investeringen�die�voorzien�zijn�voor�de�wegen�

�π �De�kaart�op�volgende�pagina�geeft�een�overzicht�van�de�projecten�voor�de�gewest-wegen�voor�2010-2014�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

Middelen

�π �De�grote�verkeersaders�hebben�niet�alleen�een�symbolisch�belang�voor�de�fietsers�omwille�van�hun�zichtbaarheid,�maar�ze�vormen�vaak�ook�de�meest�directe�en�de�vlakste�verbinding�tussen�twee�punten��Veel�bestemmingen�liggen�overigens�op�deze�assen��De�fietsers�moeten�zich�dus�veilig�kunnen�verplaatsen�op�deze�verkeersaders�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoer.

Bevoegdheden

Page 76: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

74 | FietsinFrastructuren

fiche 6.2

Fietspaden

Fietsinfrastructuur op gewestwegen

Bestaandeinfrastructuur

Uitvoering

Studie

Page 77: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

FietsinFrastructuren | 75

6.3De fiets en het openbaar vervoer

�π �Het�openbaar�vervoer�en�de�fiets�moeten�zowel�combineerbaar�als�complementair�zijn��Of�het�nu�gaat�over�voor-�of�natransport�of�om�een�gemeenschappelijk�gebruik�van�de�beschikbare�ruimte:�samenwerking�is�noodzakelijk�

�π �De�toegankelijkheid�van�de�treinstations�(NMBS),�de�metrostations�en�de�bus-�en�tramhaltes�moet�verder�worden�verbeterd�(cfr�het�beheerscontract�Gewest-MIVB)�

�π �De�parkeervoorzieningen�aan�de�metrohaltes�zullen�worden�geëvalueerd�en,�indien�nodig,�uitgebreid�of�aangepast��Alle�andere�haltes�zullen�op�termijn�eveneens�wor-den�uitgerust�met�fietsparkeervoorzieningen�

�π �Het�opstarten�van�Fietspunten�aan�bepaalde�metrostations�zal�worden�bestudeerd�samen�met�de�Fietsmanager�en�de�Fietscommissie,�waar�de�MIVB�lid�van�is�

�π �De�busstroken�die�nog�niet�toegankelijk�zijn�voor�fietsers�zullen�elk�afzonderlijk�tech-nisch�worden�bestudeerd��Dit�zal�ook�gebeuren�voor�de�gemeentelijke�wegen�

�π �De�signalisatie�in�de�metrostations�zal�worden�verbeterd�en�zal�de�fietsroutes�en�de�Villo!-stations�omvatten�

�π Vanaf�mei�2011�wordt�een�tariefintegratie�Villo!-MIVB�mogelijk�

�π �Het�IRIS�II-Plan�voorziet�eveneens�het�aanleggen�van�70�km�gescheiden�fietsinfra-structuur�langs�spoorwegen�

Doelstelling

Actie

Maatregelen en middelen

�π �De�fiets�en�het�openbaar�vervoer�gaan�hand�in�hand�–�ze�zijn�combineerbaar�en�complementair,�conform�de�doelstelling�van�het�IRIS�II-Plan:�concurrentie�tussen�de�duurzame�vervoerswijzen�wordt�vermeden�

fiche 6.3

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 78: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

76 | FietsinFrastructuren

fiche 6.4

Groene en Blauwe Wandeling voor fietsers en wandelaars

�π �Op�het�63�kilometer�lange�bebakende�en�berijdbare�traject�van�fiets-�en�voetpaden�van�de�“Groene�Wandeling”�werd�de�aanleg�van�een�aantal�stukken�verbeterd�in�termen�van�comfort�en�veiligheid�

�π �Een�didactisch�circuit�met�de�naam�“Blauwe�Wandeling”,�dat�de�opmerkelijke�ele-menten�van�het�Brusselse�erfgoed�die�te�maken�hebben�met�water�met�elkaar�ver-bindt�en�in�de�kijker�zet�(waterlopen,�waterpartijen,�fonteinen…),�volgt�de�bestaande�bebakening�van�de�fiets-�en�wandelpaden�

�π �Tegelijk�zal�worden�gewerkt�aan�een�verbinding�tussen�het�Knooppunten-netwerk�en�de�Groene�Wandeling�

Groene Wandeling:

�π �De�aanleg�van�verschillende�stukken�wordt�verbeterd�tegen�een�tempo�van�4�tot�5�km/jaar��

�π In�2011�wordt�4,5�km�aangelegd��

�π In�2012�wordt�5�km�aangelegd��

Blauwe Wandeling:

�π �Vanaf�2012�zal�een�traject�worden�bestudeerd�rekening�houdend�met�het�reliëf�van�de�valleibodems,�de�bebakening�en�de�bestaande�routes�

�π Vanaf�2013�zullen�de�didactische�hulpmiddelen�en�het�tracé�worden�uitgewerkt�

�π �Vanaf�2014�zal�de�wandeling�worden�uitgetekend�en�worden�de�didactische�hulpmid-delen�verspreid��

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �Een�netwerk�van�recreatieve�en�didactische�trajecten�aanbieden�voor�fietsers�en�wandelaars�doorheen�gevarieerde�landschappen�(landelijke�en�halfnatuurlijke�land-schappen,�aangelegde�parken,�bosjes,�moerassen,�vijvers,�jaagpaden,�historisch�waardevolle�landschappen)�op�het�hele�grondgebied�van�het�Brussels�Gewest��

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorLeefmilieuenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 79: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

FietsinFrastructuren | 77

6.5fiche 6.5

Het fiets-GEN

�π �In�een�eerste�fase�wordt�een�analyse�gemaakt�van�de�situatie,�waarin�een�optimale�overeenstemming�wordt�gezocht�tussen�de�fietsroutes,�de�infrastructuren�op�de�gewestwegen,�maar�ook�de�mogelijkheden�om�echte�“fietssnelwegen”�aan�te�leggen�

�π �Om�dit�fiets-GEN�te�vormen,�werd�een�intergewestelijke�werkgroep�opgericht�in�het�kader�van�het�principieel�akkoord�tussen�Brussel�en�Vlaanderen��Een�studie�wordt�in�2011�opgestart�door�de�beide�gewesten�samen�met�de�provincie�Vlaams-Brabant�

�π Kleine�ontbrekende�aansluitingen�kunnen�zo�snel�worden�aangepakt�

�π �De�Kanaalroute�en�de�route�langs�de�A12�vormen�een�doelstelling�op�korte�termijn,�voor�een�efficiënte�verbinding�tussen�Brussel�en�haar�omgeving�

�π �Leefmilieu�Brussel�wordt�belast�met�een�studie�naar�het�potentieel�van�de�groene�fietsas-sen�langs�de�spoorwegen�in�het�kader�van�de�actualisering�van�het�groene�netwerk��

�π Concrete�initiatieven�voor�een�echt�fiets-GEN�zijn�verder:

�π �de�OMAb-route,�die�Opwijk,�Asse�en�Zellik�langs�lijn�60�verbindt�met�de�Groene�Wandeling�in�het�Laarbeekbos,�waardoor�een�fietssnelweg�ontstaat�tot�aan�het�sta-tion�van�Jette,�met�een�verbinding�met�het�fietsnetwerk��Met�betrekking�tot�dit�traject�werd�een�overeenkomst�gesloten�tussen�de�provincie�Vlaams-Brabant,�de�gemeen-ten�en�Infrabel;

�π �de�aanleg�van�een�fietsersbrug�over�de�Leopold�III-laan,�net�op�de�grens�tussen�de�twee�gewesten,�wordt�bestudeerd��Deze�brug�zou�een�fietsverbinding�vormen�vanaf�de�industriezone�die�hier�gevestigd�is;

�π �een�interessante�snelle�fietsroute�langs�de�E40,�tussen�de�Ring�0�en�het�Jubelpark,�ligt�ook�ter�studie��Dit�traject�werd�opgenomen�in�het�richtschema�Reyers�dat�werd�goedgekeurd�door�de�Brusselse�Regering;

�π �langs�de�E411�ligt�een�fietspad�dat�te�smal�is�en�te�dicht�bij�de�snelweg�ligt��Het�gaat�om�een�beschermde�zone��Deze�toestand�zou�evenwel�kunnen�worden��verbeterd�op�middellange�termijn�

�π �In�het�kader�van�de�budgetten�voor�de�fietsroutes�en�de�algemene�investeringen��in�de�gewestwegen�

Doelstelling

Actie

Maatregelen

Middelen

�π �Brussel�en�omgeving�beter�verbinden�door�de�verschillende�fietsroutenetwerken�en�de�fietspaden�op�de�gewestwegen�op�elkaar�te�laten�aansluiten,�en�door�“fietssnel-wegen”�aan�te�leggen�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoer,vandeministerbevoegdvoorLeefmilieuenvandestaatssecretarisbevoegdvoorMobiliteit.

Bevoegdheden

Page 80: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

78 | FietsinFrastructuren

fiche 6.6

Onderhoud

�π �Bij�elk�onderhoud�van�de�gewestwegen�moet�rekening�worden�gehouden�met�de�aan-wezige�fietsinfrastructuren��Ook�de�markeringen�(bijvoorbeeld�van�de�fietssluizen)�moeten�elk�jaar�worden�opgefrist�

�π �De�sneeuwruiming�moet�worden�verbeterd�door�de�nieuwe�infrastructuren�te�inte-greren�in�de�rondes,�en�door�tegelijk�verschillende�sneeuwruimteams�in�te�zetten�en�de�prioritaire�verkeersaders�sneller�aan�te�pakken�

�π De�wegbeheerder�behandelt�de�klachten�van�gebruikers�

�π Net�Brussel�zal�de�schoonmaak�van�bladeren�en�afval�verbeteren�

�π �Een�controleur�van�de�fietsinrichtingen�zal�met�behulp�van�een�meetfiets�de�kwaliteit�van�de�bestaande�infrastructuren�controleren�

�π �In�afwachting�van�deze�aanwerving�werd�een�overeenkomst�afgesloten�met�de�Fiet-sersbond�om�een�kadaster�op�te�stellen�van�de�toestand�van�de�bestaande�fietspaden�

�π �Een�interactieve�applicatie�op�de�website�van�Mobiel�Brussel,�als�aanvulling�bij�het�bestaande�groene�nummer,�moet�de�melding�en�de�behandeling�van�klachten�vergemakkelijken�

�π Overleg�met�Net�Brussel�moet�leiden�tot�een�actieplan�voor�nettere�fietspaden�

�π �De�gewestelijke�fietsroutes�worden�dan�wel�aangelegd�door�het�Gewest,�maar�bevin-den�zich�gewoonlijk�op�gemeentelijke�wegen��Er�moeten�dus�overeenkomsten�wor-den�gesloten�met�de�gemeenten�om�te�bepalen�wie�wat�onderhoudt�

�π �In�het�kader�van�de�mobiliteitsovereenkomsten�met�de�gemeenten�is�het�ook�aange-wezen�erop�te�letten�dat�de�wegen�met�beperkt�eenrichtingsverkeer�die�hier�werden�ingevoerd,�worden�behouden�

�π �Het�onderhoud�van�de�fietspaden�en�de�markeringen�worden�uitgevoerd�in�het�kader�van�het�jaarlijks�budget�voor�onderhoud�van�de�wegen�en�de�signalisatie�

Doelstelling

Acties

Maatregelen

Middelen

�π �De�fietsinfrastructuur�kan�slechts�ten�volle�worden�gebruikt�indien�zij�naar�beho-ren�wordt�onderhouden��Het�beheer�van�de�bestaande�Brusselse�fietsinfrastructu-ren�kent�een�enorme�achterstand�die�moet�worden�ingehaald��Ook�bladeren�van�de�bomen,�afval�en�sneeuw�vormen�obstakels�voor�de�fietsers�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoerenvandestaatssecretarisbevoegdvoorOpenbareNetheid.

Bevoegdheden

Page 81: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

FietsinFrastructuren | 79

6.7fiche 6.7

Normen voor fietsinfrastructuur

�π �Vaststellen�en�officieel�bekrachtigen�van�referentiekwaliteitsnormen,�en�ze�toepassen�op�elke�fietsvoorziening�

�π Elke�infrastructuur�controleren�in�het�licht�van�een�normalisatieplan�

�π �Een�studie�uitvoeren�naar�de�opstelling�van�ISO-normen�voor�de�processen�van�ontwerp�en�uitvoering�van�vrijliggende�fietspaden��De�normen�vaststellen�in�2012,�ze�toepassen�op�alle�nieuwe�inrichtingen�vanaf�2013�en�de�bestaande�inrichtingen�controleren�

�π �Vanaf�2011�moeten�normen�in�het�voordeel�van�de�fietsers�worden�opgenomen�in�het�uitvoeringsbesluit�van�de�ordonnantie�betreffende�de�bouwplaatsen�

�π �Nieuwe�delen�van�het�Fietsvademecum�worden�gepubliceerd��De�volgende�onder-delen�worden�gewijd�aan�fietsparkeren�(Fietsersbond),�de�aanleg�van�kruispunten�(BIVV),�van�de�rijweg�gescheiden�fietspaden�(BIVV)��Er�wordt�tevens�gewerkt�aan�een�update�van�de�bestaande�delen�

Doelstelling

Acties

Maatregelen en middelen

�π �Garanderen�van�een�objectief�minimaal�kwaliteitsniveau�voor�de�fietsinfrastructuren�in�Brussel�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoer.

Bevoegdheden

Page 82: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

80 | FietsinFrastructuren

fiche 6.8

Fietsparkeren

�π �De�huidige�geïsoleerde�benadering�op�het�vlak�van�het�fietsparkeren�zal�worden�vervangen�door�een�fietsparkeerplan�

�π �Het�fietsparkeerplan�is�een�onderdeel�van�het�nieuwe�parkeerbeleidsplan�(voor�wagens)��De�gemeenten�stellen�vervolgens�ook�hun�eigen�parkeeractieplan�op�

�π �De�fietsmanager�en�de�fietsverenigingen�dragen�actief�bij�aan�de�opstelling�van�het�Gewestelijk�parkeerplan,�en�meer�bepaald�van�het�deel�over�de�fiets�

�π �Het�fietsparkeerplan�stelt�met�name�de�inventaris�op�van�het�aanbod�en�de�vraag,�maar�doet�ook�onderzoek�om�nieuwe�parkeerplaatsen�of�nieuwe�parkingtypes�te�vinden�

�π �Het�Gewestelijk�Parkeeragentschap�is�onder�andere�bevoegd�voor�de�installatie�en�het�onderhoud�van�de�fietsbogen,�maar�ook�de�fietsboxen�en�andere�beveiligde�stallingen�

�π �Het�onderdeel�van�het�Fietsvademecum�over�fietsparkeren�zal�worden�geschreven�door�de�Fietsersbond�

�π �Het�Gewest�blijft�gericht�stallingen�plaatsen,�in�afwachting�van�een�operationeel�parkeeragentschap�dat,�op�basis�van�de�parkeerinkomsten,�zou�instaan�voor�de�installatie,�het�beheer�en�het�onderhoud�van�de�stallingen��

Doelstelling

Acties

Maatregelen

Middelen

�π �Om�de�fiets�effectief�te�kunnen�gebruiken�als�vervoermiddel�zijn�fietsparkeervoor-zieningen�nodig��Een�goed�stallingsbeleid�zou�ook�het�aantal�fietsdiefstallen�naar�beneden�halen,�en�zorgt�voor�uitnodigende�en�veilige�stallingen,�die�zowel�mannen�als�vrouwen�bekoren�

DezefichevaltonderdebevoegdhedenvandeministerbevoegdvoorOpenbareWerkenenVervoer.

Bevoegdheden

Page 83: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...

Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk GewestBestuur Uitrusting en Vervoer – Directie BeleidCCN – Vooruitgangstraat 80 bus 1 – B-1035 BrusselTel. : 02 204 20 07 – Fax : 02 204 15 10 [email protected]

© Louise Hubinon, 2011Foto's

Gerealiseerd door

Dominique Boon

Camille Thiry80 Vooruitgangstraat – 1035 Brussel

Lay-out

Verantwoordelijke uitgever

Page 84: Fietsplan 2010-2015 · 1.6 Internationale Netwerken..... 27 1.7 De autodruk verminderen: voorwaarden voor een succesvol fietsbeleid ..... 28. 1.8 De fiets in de duurzame wijken ...