თებერვალი, 2016

“ბუნებრივი საფრთხეების რუკების შედგენა მესტიისმუნიციპალიტეტისათვის”

(„ბუნებრივი კატასტროფების რისკის შემცირების, პრევენციისა და მზაობის სისტემის გაძლიერების

პროგრამის ფარგლებში)

პროექტის ანგარიში

პროექტის სახელწოდება:

,,ბუნებრივი კატასტროფების პრევენციის და მზაობის სისტემების გაუმჯობესება”

„ მესტიის მუნიციპალიტეტში მეწყერის, ღვარცოფის და ქვათაცვენის საფრთხისშეფასება და ტერიტორიის ზონირება“

პროექტის დონორი ორგანიზაცია:პროექტი განხორციელდა „შვეიცარიის განვითარების და თანამშრომლობის სააგენტოს“

ხელშეწყობით, ბუნებრივი კატასტროფების პრევენციის და მზაობის სისტემების გაუმჯობესებისეგიდით, შვეიცარიის კონფედერაციაში მიღებული მეთოდოლოგიის და საქართველოში

გეოლოგიური პროცესების საფრთხის შეფასების მრავალწლიანი გამოცდილების საფუძველზე.

პროექტის მიზანი:პროექტის მიზანს წარმოადგენდა მესტიის მუნიციპალიტეტის 6 ტერიტორიულ ერთეულში -

მულახში, მესტიაში, ბეჩოში, ლენჯერში, ნაკრასა და ჭუბერში განვითარებული საშიშიგეოლოგიური პროცესების საფრთხის შეფასება და ტერიტორიის ზონირება (დარაიონება)

საფრთხის ხარისხობრივი (მაღალი, საშუალო, დაბალი) კატეგორიებით.

პროექტის განხორციელების ვადები და მონაწილეები. პროექტი განხორციელდა სააგენტოს ძალებით 2014 – 2015 წლებში და მას წინ უძღოდაშვეიცარელი სპეციალისტების მიერ თბილისსა და მესტიაში ჩატარებული სწავლებები.

მეთოდოლოგია

მეწყერის, ღვარცოფის და ქვათაცვენის პროცესების საფრთხის შეფასებას და ტერიტორიის ზონირებისრუკის შედგენას საფუძვლად დაედო შვეიცარიის კონფედერაციაში მიღებული საფრთხეების შეფასებისმეთოდოლოგია, და საქართველოს მდიდარი გამოცდილება ტერიტორიების გეოლოგიური საშიშროებებისშეფასების და ზონირების საქმეში.

საფრთხის შეფასების პროცესი თანამიმდევრულად შემდეგნაირად გამოიყურება:

ინვენტორული - საბაზისო მონაცემების შეკრება;

საფრთხის იდენტიფიკაცია (მეწყრების, ღვარცოფების და გრავიტაციული პროცესებისკლასიფიკაცია, გამოვლინების სიხშირის და ინტენსიურობის დადგენა ).

მეწყრების, ღვარცოფების და გრავიტაციული პროცესების სივრცული გამოვლინების რუკისშედგენა;

საფრთხის დონის განსაზღვრა და ტერიტორიის ზონირება ;

მეწყერის საფრთხის კრიტერიუმები

##

საფ

რთ

ხი

ს

კლას

ი

fერ

დო

ბი

ს

დახ

რი

ლო

ბა*

მეწყრული

გრუნტები

ხელშემწყობი

ფაქტორები

პროცესის

ანტროპოგენული

პროვოცირება

მეწყრების

დამახასიათებელი

ტიპები,

ინტენსიურობა

1

დაბალი

<100 თიხოვანი და

შეუკავშირებელი

მონატეხოვანი

გრუნტის წყლების

მაღალი დონე,

ფერდობების

ეროზია

ფერდობების

ს/ს დამუშავება,

გაწყლოვანება

ზედაპირული

პერმანენტული -

d<2m.

v >2cm/year

ზედაპირული

სპონტანური - d<2m.

>20

კლდოვანი

საშუალო და

მაღალი

სიმტკიცის

მთის მასივის

და ფერდობების

ტექტონიკური

აშლილობა

ფერდობების ჩამოჭრა არაღრმა - საშუალო 2 <d

<10 m

2

საშუალო

10-200 თიხოვანი,

მონატეხოვანი

ფერდობების

ტექტონიკური

აშლილობა

ფერდობების ჩამოჭრა,

გაწყლოვანება.

ტყის საფარის

განადგურება

ძირითადად არაღრმა

მეწყრები

d - 2-5 m.

v >2cm/year

> 20 კლდოვანი,

საშუალო და

დაბალი სიმტკიცის,

გამოფიტული

ფერდობების

ტექტონიკური

აშლილობა

გამოფიტვა

ფერდობების ჩამოჭრა,

გაწყლოვანება.

ტყის საფარის

განადგურება

ზედაპირულიდან-

2 >d,

ღრმამდე d >10m.

3

მაღალი

20-450 თიხოვანი,

ნახევრად

კლდოვანი,

გამოფიტული

ქანების გამოფიტვა,

ტექტ. აშლილობა,

ფერდობების

ეროზია,

ფერდობების ჩამოჭრა,

ტყის საფარის

განადგურება

არაღრმა და ღრმა

მეწყრები

d >2 m.

v >2cm/year. I>1m

ღვარცოფის საფრთხის კრიტერიუმები

საფრთხის

კლასიმორფოლოგიური

მდებარეობა

მყარი

შემადგენლის

გენეზისი

ღვარცოფის

გავრცელებული

ტიპები,

ინტენსიურობა

დაბალი მაღალი ტერასები, ღვარცოფულ

მდინარეების

კალაპოტებს მოცილებული

დამრეცი ფერდობები

ეროზიული და იშვიათად

მეწყრული პროცესები

ქვაწყლიანი

-

საშუალო ღვარცოფული მდინარეების კალაპოტების

მიმდებარე

ტერასების საფეხურები-ფერდობები,

გამოტანის კონუსების პერიფერია

ეროზიული პროცესები ქვატალახიანი და

ქვაწყლიანი

H<1m

V< 1m/s

მაღალი ღვარცოფული მდინარეების კალაპოტები,

გამოტანის კონუსები, ღვარცოფული

კერები.

გამოფიტვა, გრავიტაცია,

მეწყერი

წყლისმიერი ეროზია

უპირატესად

ქვატალახიანი

H>1m

V> 1m/s

გრავიტაციული (კლდეზვავი, ქვათაცვენა) საფრთხის კრიტერიუმები

საფრთხის

კლასი

ზედაპირის

დახრილობა*

ნაწილაკების

გრანულომეტრია

ინტენსიურობის

კლასი

დაბალი <200

(აკუმულაციის ზონა )

მსხვილი კენჭი და ღორღი

( 6-20 სმ)

E <30kj

საშუალო 20-450

(უპირატესად

ტრანზიტის

ზონა)

უპირატესად

მსხვილი კენჭი / ღორღი ( 6-20 სმ),

კაჭარი /ლოდი.

(>20სმ)

30kj < E<300 kj

მაღალი >450

(ფორმირების ზონა)

კაჭარი /ლოდი.

(>20სმ)

E>300 kj

მეწყრის ფურცელი#5

1mewyris # rukaze mewyeri #5

2adgilmdebareoba mestiis raioni sof. JabeSi koor: 326426-4767455 (WGS-84)

3mewyruli ferdobis genezisi da reliefisxasiaTi

eroziuli talRovan-safexurovani, zedapiris daxriloba 20-400

4mewyruli ferdobis geologiuri agebuleba iuruli Tixafiqlebi da qviSaqvebi. meoTxeuli safari – deluviur-proluviuri

RorRnari, Tixnari RorRis CanarTebiT.

5mewyruli ferdobis hidrogeologiuripirobebi

gruntis wylebis mravalricxovani gamosavlebi – daRmavali mciredebitiani wyaroebi.

6mewyris bazisis mdebareoba ferdobTanmimarTebaSi

mewyeri ganviTarebulia JabeSis Relis xeobis orive bortze, ferdobebis qveda nawilSi.

mewyruli procesis baziss warmoadgens JabeSis Relis kalapoti.

7mewyruli sxeulis saerTo daxasiaTeba mewyris patametrebia 500x30-50 m. zedapiri safexurovani (simaRle 7,0 m-mde), ramdenime

aTeuli metris ganzomilebis blokebad danawevrebuli. fiqsirdeba ukudaqanebis blokebi

da mcire zomis “tbebi”. qveda nawilSi mewyruli masa gaitaneba periodulad warmoqmnadi

Rvarcofuli nakadebiT.

8mewyruli sxeulis amgebi qanebi, maTi asakida sainJinro-geologiuri daxasiaTeba

iuruli Tixafiqlebis da qviSaqvebis gamofitvis qerqis dispersiuli da monatexovani

zonis gruntebi. ferdobuli RorRian – Tixovani advilad gadarecxvadi naleqebi.

9 mewyris tipi da simZlavre blokuri da cocviT-plastiuri simZlavre 5-6 m.

10 mewyris SedarebiTi asaki da aqtiurobisxarisxi

Tanamedrove, sezonuri aqtiurobis.

11mewyris warmoSobis mizezebi wylis nakadis gverdiTi erozia, gruntebis zRvruli gatenianeba.

12mewyris mier gamowveuli zarali dasaSiSroebis riski

azianebs s/s savarguls, xels uwyobs Rvarcofuli nakadebis formirebas. safrTxes

uqmnis dasaxlebul teritorias. saSiSroebis xarisxi - maRali

13mewyris mimdebare ferdobebis mdgradoba mewyris mimdebare ferdobebi potenciurad mewyrulia.

14mewyruli sxeulisa da mimdebare ferdobebismdgradobisaTvis Casatarebeli RonisZiebebi

mewyruli ferdobebis gauwylovaneba _ Ria sadrenaJo sistemis mowyoba. napirsamagri

kedlis ageba, gatyianeba da sxva.

1. mdinaris auzis dasaxeleba. md. enguris auzi. sof. JamuSis da WolaSis mimdebare teritoria. koordinati saavt. gzis

gadakveTis adgilze: X- 321955; Y-4768290.

1. Rvarcofmaformirebeli mdinare (wyalsadinari) da

misi geografiuli mdebareoba

sof. WolaSi, md. mulxuras marjvena usaxelo Senakadi. xevi CaWrilia samxreTis

eqspoziciis 300-mde daxris ferdobze (zeda nawilSi), qveda nawilSi romelic

morfologiurad warmoadgens fluvioglacialur terasul safexurs daxra mkveTrad

ecema 150-mde.

1. Rvarcofuli kerebis amgebi qanebi da stratigrafiuli

done

agebulia qveda da Sua iuruli qanebiT, liTologiurad qviSaqvebiT, TixafiqlebiTa da

aspiduri fiqlebis gamofitvis produqtebi. ZiriTadi qanebi ferdis qveda nawilSi

gadafarulia 35 m-mde simZlavris fluvio-glacialuri meoTxeuli naleqebiT

1. Rvarcofuli keris myari masaliT maformirebeli

genezisi da misi farTobi

myari masalis formireba xdeba xevis zeda nawilSi erozul-gravitaciuli procesebis

moqmedebiT. keris farTobi 1,5km2-ia

1. Rvarcofebis maformirebeli Txevadi Semadgeneli Txevadi Semadgeneli warmoadgens Tovlisa da wvimis wylebis erTobliobas

1. Rvarcofuli nakadebis tipi da simkvrive wyalqviani, dabali simkvrivis.

1. Rvarcofuli sadinarebis saerTo sigrZis Sefardeba

mdinaris auzis yvela Senakadis saerTo sigrZesTan

Rvarcofuli Senakadebis sigrZe auzSi Seadgens 55km-s, araRvarcofulis 77km-s,

koeficienti _ 0,71

1. Rvarcofuli sadinarebis raodenobrivi Sefardeba

auzis araRvarcoful SenakadebTan

Rvarcofulia 17 Senakadi, xolo araRvarcofuli _ 6, koeficienti _ 2,8

1. Rvarcofuli nakadis erTjeradi gamonatanis

moculoba (aTas.kub.m)

2-3 aTasi m3

1. Rvarcofebis ganmeorebadobis sixSire mcire yovelwliurad, an erTxel 2-3 weliwadSi

1. Rvarcofebis realuri saSiSroebis qveS moqceuli

obieqtebi

saavtomobilo gza.

1. Rvarcofebis gavlis dafiqsirebuli wlebi da maTgan

miyenebuli ziani.

2006, 2008, 2011, 2012. Rvarcofuli nakadi azianebs saavtomobilo gzas.

1. RvarcofebiT gamowveuli msxverpli ar aris

1. gatarebuli RvarcofsawinaaRmdego RonisZieba da misi

efeqturoba

2014 wels dasrulda Rvarcofgamtaris mSenebloba

1. gasatarebuli RvarcofsawinaaRmdego RonisZiebebis

rekomendacia

kalapotis gafarToeba - gawmendiTi samuSaoebis Catareba

1. dasaxlebuli punqtebis, miwis savargulebisa da

sainJinro-obieqtebisadmi saSiSroebis riskis done

(maRali, saSualo, dabali)

saSualo

ღვარცოფის ფურცელი #2

1მდებარეობა (კოორდინატები) და # რუკაზე mestiis municipaliteti daba mestia X-317022 Y-4768067 # 1.

2 ქვათაცვენის კერის გენეტური ტიპი და

მორფოლოგიურ- მორფომეტრიული

დახასიათება

eroziul - gravitaciuli ferdobi. daxriloba >600, qvaTacvenis keris sigrZe 170m,

sigane 900. farTobi 15.3 ha.

3 ქვათაცვენის კერის გეოლოგიური აგებულება. meoTxeuli asakis morenuli msxvilmonatexovani naleqebi da iuruli asakis

fiqlebi.

4 ქვათაცვენის კონუსის სიმძლავრე, მდგრადობა

(კოეფიციენტი), ნაწილაკების გრანულომეტრია

და მოძრაობის მექანიზმი,

ferdobi meoTxeuli asakis naleqebis farglebSi aramdgradia, ver inarCunebs

Sveul mdgomareobas. gravitaciuli masala granulomeriulad msxvili kenWebi,

lodebi da RorRia. moZraobis meqanizmi – qvaTacvena.

5 ქვათაცვენის გავლენის - ტრანზიტის და

აკუმულაციის ზონების დახასიათებაtranzitis zona warmoadgens md. mulxuras marjvena cicabo ferdobs, akumulacis

zona - md. mulxuras kalapots.

6 გავლენის ზონაში მყოფი/მდებარე რისკის

ელემენტებისარეკრეაციო და ტურისტული ობიექტები.

7 საფრთხის ხარისხობრივი შეფასება maRali.

8 გასატარებელი (რეკომენდებული) ღონისძიებები lokalur ubnebze ferdobis sainJinro gamagreba

ქვათაცვენის ფურცელი #1

დაბალი

45%

მაღალი

4%

საშუალო

3%

უსაფრთხო

48%

მულახი.

ქვათაცვენა

დაბალი

72%

მაღალი

4%

საშუალო

6%

უსაფრთხო

18%

მულახი.

მეწყერი

დაბალი

72%

მაღალი

6%

საშუალო

6%

უსაფრთხო

16%

მესტია.

მეწყერი.

ტერიტორიის ზონირების (დარაიონების) შედეგები

დაბალი

78%

მაღალი

3%

საშუალო

3%

უსაფრთხო

16%

ლენჯერი.

მეწყერი.

დაბალი

50%

მაღალი

8%

საშუალო

33%

უსაფრთხო

9%

ნაკრა.

მეწყერი.

დაბალი

2% მაღალი

11%

საშუალო

1%

უსაფრთხო

86%

ლენჯერი.

ღვარცოფი.

831

1064

856

1358

861

955

883

1044

950

627

1310

974

1029

956

705

1058

949

1076

992 993 1004 990

939963

816

910

836

1383

1065

1294

773 791

1070.9

903.7890.8

1304.6

1363.5

919.1

19601961196219631964196519661967196819691970197119721973197419751976197719781979198019811982198319841985198619871988198919901991201020112012201320142015

მესტიაში მოსული ატმოსფერული ნალექების სტატისტიკა (1961-2015

წწ.)

მესტიაში ნალექების თვიური და წლიური რაოდენობა და მათი გადახრა საშუალომრავალწლიური ნორმიდან

დაკ

ვირ

ვებ

ის

წლ

ები ნალექების განაწილება თვეების მიხედვით

ნალ

ექე

ბი

სჯ

ამი

(მმ)

გად

ახ

რა

მრავ

ალ

წლ

იუ

რი

ნორ

მი

დან

( მმ)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1960 81 161 36 96 79 106 24 72 36 89 21 30 831 -152

1961 75 11 107 146 149 64 122 25 67 52 153 93 1064 81

1962 53 47 49 59 111 28 58 79 52 151 11 158 856 -127

1963 252 58 137 66 77 104 183 72 113 91 85 120 1358 375

1964 27 31 55 65 128 49 82 127 90 47 118 42 861 -122

1965 14 66 55 124 84 107 52 128 41 105 95 84 955 -28

1966 101 42 36 93 92 101 105 154 52 4 22 81 883 -100

1967 86 7 35 57 72 130 172 203 36 26 70 150 1044 61

1968 98 100 127 34 30 69 51 115 76 154 38 58 950 -33

1969 24 32 69 49 45 79 39 42 56 77 36 79 627 -356

1970 34 123 109 79 126 99 83 169 152 119 114 103 1310 327

1971 3 46 86 67 86 162 50 108 84 94 84 104 974 -9

1972 30 6 70 101 89 106 85 84 144 198 72 44 1029 46

1973 24 40 43 65 71 155 93 65 35 128 115 122 956 -27

1974 17 6 30 44 157 85 85 74 63 36 77 31 705 -278

1975 75 91 101 80 85 110 211 63 78 90 33 41 1058 75

1976 162 40 20 67 120 96 82 86 100 104 48 24 949 -34

1977 17 50 83 124 72 125 53 192 101 118 62 79 1076 93

1978 34 81 58 108 66 78 74 144 102 94 16 137 992 9

1979 100 74 37 109 44 89 124 9 78 122 124 83 993 10

1980 35 6 60 132 120 89 43 101 150 76 113 79 1004 21

1981 21 35 108 46 65 99 79 153 112 34 178 60 990 7

1982 94 35 52 110 98 215 177 40 30 13 42 33 939 -44

1983 101 20 73 32 74 90 134 93 80 71 119 76 963 -20

1984 14 27 66 142 37 61 123 143 91 42 61 9 816 -167

1985 42 82 16 110 83 141 46 49 112 125 58 46 910 -73

1986 44 63 12 57 114 114 52 55 95 51 43 136 836 -147

1987 247 79 45 86 94 152 189 163 16 112 60 140 1383 400

1988 44 65 56 59 79 156 54 143 66 93 110 140 1065 82

1989 83 24 59 121 139 179 94 77 97 165 164 92 1294 311

1990 30 38 36 102 66 53 97 51 104 76 74 46 773 -210

1991 59 80 23 85 84 88 98 48 57 91 22 56 791 -192

2010 101.7 119.7 186.3 0 53 149.3 87.6 20.4 93.1 181.3 55.8 22.7 1070.9 87.9

2011 38.3 71.6 50.9 113.1 108.5 152.5 104.3 41 74.7 97.4 41.4 10 903.7 -79.3

2012 52.9 114 43.9 64 88 58 42.6 166.7 41.5 97 108.7 13.5 890.8 -92.2

2013 0 17.6 111.1 46.6 162.3 215 208.3 185.4 194.9 107.7 29.5 26.2 1304.6 321.6

2014 110 63.5 70.3 120.3 137.1 59.6 75.6 64.8 203.9 317.4 41 100 1363.5 380.5

2015 97.2 31.4 42.9 145.6 75 108.3 71.7 86 19 151 67 24 919.1 -63.9

ნორმა 992

კლდეზვავი მდ. დოლრას ხეობაში

ღვარცოფული ნაკადი სოფ. დოლში

მეწყერი ნაკრაში (სოფ. კიჩხულდაში - ცალერი)

ნაკრა. ლაქნაშურას ღვარცოფის გამოტანის კონუსი.

მულახი. სოფ. ჩვაბიანის ღვარცოფული ღელე

ლენჯერი. ლემსია-კაერის ღვარცოფული კერა

მესტია. ქვათაცვენის უბანი

მესტია. მცირე მდინარე გვალდას გამოტანის კონუსი.

ჭუბერი. ღვარცოფი-წყალმოვარდნა მდ. ლახამის ხეობაში

შ ე დ ე გ ე ბ ი:

შედგენილი იქნა მესტიის მუნიციპალიტეტის 6 ტერიტორიული ერთეულის გეოლოგიურისაფრთხეების ანგარიში და რუკები, რომლებზეც გამოყოფილია მაღალი, საშუალო და

დაბალი საფრთხის ტერიტორიები;

განხორციელდა მეწყრული, ღვარცოფული და ქვათაცვენის პროცესები პასპორტიზაცია -

შედგენილი იქნა კადასტრი, რომელმაც მოიცვა 119 მეწყერი, 92 ღვარცოფული

წყალნაკადი და 137 ქვათაცვენის უბანი;

შემუშავებული იქნა რეკომენდაციები ტერიტორიების პერსპექტიული ათვისებისა დასაშიში გეოლოგიური პროცესებისგან დასაცავად.

გარემოს ეროვნული სააგენტოდ.აღმაშენებლის გამზ.150, 0112, თბილისი

www.nea.gov.ge

გმადლობთ ყურადღებისთვის!

მომხსენებელი: ილია ჩხეიძე