FASE II HAALBAARHEIDSSTUDIE WARMTENET...

>> Deel 2 Voorontwerp & Disseminatie

FASE II HAALBAARHEIDSSTUDIE WARMTENET OOSTENDEbesteknr. 2012/5410-13

STUDIE IN OPDRACHT VAN DE POM WEST-VLAANDEREN IN HET KADER VAN HET INTERREG IVA-PROJECT ECO2PROFIT (Grensregio Vlaanderen Nederland)

Met de financiële steun van:

TRACTEBEL ENGINEERING N.V.

DOSSIER NR.: P.4070DISCIPLINE: energie & hvacOPSTELLER(S): STS | JDQ | FCLDATUM: juli 2013REVISIE: 3

POM W EST-V LAAND EREN – HAA LBAA RH EID SSTU DIE WA RMTEN ET OO ST END E FA SEI I D EEL2 VOORONTW ERP2|62

PAD: \\begntfs1.d10.tes.local\K\BE\PROJECTS\P.004070.0002_Oostende-Brugge_uitbr haalbaarheid\04 STU\42TECHN\426 ENERGIE\4. RAPPORTEN\verstuurd 20130709\Fase 2 Deel 2 Voorontwerp Oostende 20130709.docx

INHOUDSTABEL1. INLEIDING .................................................................................................................. 5

1.1 OPZET VAN DEZE STUDIE............................................................................................... 5

1.2 WAT VOORAF GING: DE INVENTARISATIE ..................................................................... 5

2. VOORONTWERP .......................................................................................................... 5

2.1 UITGANGSPUNTEN .......................................................................................................... 5

2.1.1 Normen ........................................................................................................................... 5

2.1.2 Referentiegetallen ........................................................................................................... 6

2.1.3 Parameters vast .............................................................................................................. 72.1.4 Parameters variabel ........................................................................................................ 8

2.2 BEREKENINGSWIJZE ...................................................................................................... 9

2.3 INVESTERING ............................................................................................................... 10

2.3.1 Productie ....................................................................................................................... 10

2.3.2 Distributie ..................................................................................................................... 10

2.3.3 Individuele aansluiting .................................................................................................. 11

2.4 KOSTEN/BATEN ANALYSE ............................................................................................. 11

2.4.1 Jaarlijkse kosten ........................................................................................................... 11

2.4.2 Jaarlijkse baten ............................................................................................................. 12

2.4.3 Jaarlijkse opbrengst ...................................................................................................... 12

2.5 FINANCIËLE HAALBAARHEID ........................................................................................ 12

2.5.1 Terugverdientijd van de investering voor productie en distributie van het net............. 12

2.5.2 Terugverdientijd van de individuele aansluiting ............................................................ 14

2.5.3 Internal Rate of Return ................................................................................................. 15

2.6 MILIEU-IMPACT ............................................................................................................. 15

2.6.1 Restwarmte versus duurzame warmte ......................................................................... 15

2.6.2 CO2-kengetal restwarmte ............................................................................................. 16

2.6.3 Wetgevend kader .......................................................................................................... 16

2.7 REKENMODEL................................................................................................................ 17

2.7.1 Input ............................................................................................................................. 17

2.7.2 Output........................................................................................................................... 18

3. SENSITIVITEITSANALYSE ......................................................................................... 23

3.1 WAT IS EEN SENSITIVITEITSANALYSE? ....................................................................... 23

3.2 RESERVECAPACITEIT WARMTENET ............................................................................... 23

3.2.1 Definitie ........................................................................................................................ 23

3.2.2 Sensitiviteitsanalyse ..................................................................................................... 23

3.3 GROOTTE BACK-UPINSTALLATIE .................................................................................. 24

3.3.1 Definitie ........................................................................................................................ 24


3.4 WARMTETARIEF ............................................................................................................ 25

3.4.1 Definitie ........................................................................................................................ 25




3.5 INTRESTEN FINANCIERING........................................................................................... 27

3.5.1 Definitie ........................................................................................................................ 27


3.6 INFLATIE ....................................................................................................................... 27

3.6.1 Definitie ........................................................................................................................ 27


3.7 ACTUALISATIEVOET ...................................................................................................... 28

3.7.1 Definitie ........................................................................................................................ 28


3.8 ENERGIEPRIJSSTIJGING ............................................................................................... 29

3.8.1 Definitie ........................................................................................................................ 29


3.9 TEMPERATUURSREGIME ............................................................................................... 31

3.9.1 Definitie ........................................................................................................................ 31


3.10 MATERIAALKEUZE ......................................................................................................... 32

3.10.1 Mogelijkheden ............................................................................................................... 32


3.11 TYPE VAN HET DISTRIBUTIENET .................................................................................. 33

3.11.1 Mogelijkheden ............................................................................................................... 33


4. RESULTATEN ............................................................................................................. 34

4.1 CONCLUSIES HAALBAARHEIDSSTUDIE: FASE I ........................................................... 34

4.2 VOORONTWERP MET ALLE WARMTEVRAGERS AANGESLOTEN ..................................... 36

4.2.1 Traject .......................................................................................................................... 36

4.2.2 Vergelijking van de verschillende producenten ............................................................. 37

4.2.3 Gekoppelde productie: IVOO, Electrawinds & Proviron ................................................. 40

4.3 FINANCIËLE HAALBAARHEID VAN DE INDIVIDUELE AANSLUITING.............................. 44

4.4 OPTIMALISATIE VAN HET TRAJECT OP BASIS VAN PRODUCENT EMATCO ................... 45

4.4.1 Ematco: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globale investering ..................................................................................................................................... 45

4.4.2 Ematco: Meest rendabele trajecten .............................................................................. 47

4.5 OPTIMALISATIE VAN HET TRAJECT OP BASIS VAN PRODUCENT IVOO ........................ 50

4.5.1 IVOO: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globale investering50

4.5.2 IVOO: Meest rendabele trajecten ................................................................................. 51

4.6 OPTIMALISATIE VAN HET TRAJECT OP BASIS VAN PRODUCENT ELECTRAWINDS ....... 51

4.6.1 Electrawinds: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globaleinvestering .................................................................................................................... 51

4.6.2 Electrawinds: Meest rendabele trajecten ...................................................................... 53

4.7 TECHNISCHE SPECIFICATIES VAN DE WEERHOUDEN ALTERNATIEVEN ....................... 55

4.8 CONCLUSIES ................................................................................................................. 58

4.9 RISICO’S ....................................................................................................................... 59



5. BIJLAGEN ................................................................................................................... 61

5.1 VOORONTWERPNOTA’S WARMTEPRODUCENTEN ......................................................... 61

5.1.1 IVOO ............................................................................................................................. 61

5.1.2 Proviron ........................................................................................................................ 61

5.1.3 EMATCO ........................................................................................................................ 61

5.1.4 Electrawinds .................................................................................................................. 61

5.2 VOORONTWERPNOTA’S WARMTEVRAGERS .................................................................. 61

5.2.1 Frima ............................................................................................................................ 61

5.2.2 Daikin............................................................................................................................ 61

5.2.3 Fides Petfood ................................................................................................................ 61

5.2.4 Electrawinds kantoorgebouw ........................................................................................ 61

5.2.5 Eurostation ................................................................................................................... 61

5.2.6 Stad Oostende - Stedelijk Zwembad ........................................................................... 61

5.2.7 Stad Oostende - Kinderboerderij ................................................................................. 61

5.2.8 Stad Oostende - Mr. V + Sportpark .............................................................................. 61

5.2.9 Stad Oostende – Stadhuis ............................................................................................ 61

5.2.10 Stad Oostende – Stedelijke Werkhuizen ....................................................................... 61

5.2.11 Stad Oostende – Dr. E Morauxschool .......................................................................... 61

5.2.12 Oosteroever .................................................................................................................. 61

5.2.13 Baanhof......................................................................................................................... 61

5.2.14 Morubel ......................................................................................................................... 61

5.2.15 Verhelst ........................................................................................................................ 61

5.2.16 Sleuyter – woning & kantoor ........................................................................................ 61

5.2.17 Serrecomplex Oudenburg ............................................................................................. 61

5.2.18 Campus Henri Serruys Oostende (AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV) & OCMW .......... 62

5.2.19 Orac .............................................................................................................................. 62



1. INLEIDING

1.1 Opzet van deze studie

Deze studie kadert in de uitvoering van het INTERREG IVA-programma ‘Grensregio Vlaanderen-Nederland’, metname het ECO2PROFIT-project. Het project wordt onder andere gefinancierd vanuit Europa (EFRO), de ProvincieWest-Vlaanderen en het havenbestuur Brugge-Zeebrugge (MBZ). Het project ECO2PROFIT speelt in op deklimaatproblematiek en wil de CO2-voetafdruk van bedrijventerreinen reduceren door verhoging van de energie-efficiëntie en door het stimuleren van de productie van hernieuwbare energie op de bedrijventerreinen. Eén vande projectdoelstellingen is het nagaan van de haalbaarheid van restwarmtevalorisatie van bedrijven opbedrijventerreinen en deze studie naar de aanleg van een warmtenet in Oostende geeft daar verdere uitvoeringaan.

Binnen dit kader is het de bedoeling om te onderzoeken of hernieuwbare (groene) warmte en restwarmte, dievrijkomt bij de energieproductie en die toch “verloren” is, toch niet nuttig lokaal kan gebruikt worden viaafstandsverwarming. Van belang hierbij is, te onderzoeken of en hoe productie en vraag op elkaar kunnenafgestemd worden. Met andere woorden, of er voldoende vraag in de omgeving bestaat, om die beschikbarerestwarmte te gebruiken.

Restwarmte kan in principe op verschillende manieren nuttige toepassing krijgen, bijvoorbeeld door deze warmtete leveren aan een nabijgelegen bedrijf of aan de bebouwde omgeving. Het antwoord op de vraag welketoepassing ‘de beste’ is, hangt telkens af van de locatie en omstandigheden ter plaatse. Wel is het zo dat er perspecifieke restwarmtetoepassing een aantal minimale basiscondities kunnen worden vastgesteld waaraanminstens voldaan moet zijn.Het eindproduct van deze studie zal een eerste indicatie zijn van een concreet en integraal project- eninvesteringsvoorstel, dat als bestuurlijk instrument gebruikt kan worden. Het document zal een eenduidigebeleidsbeslissing mogelijk maken.

1.2 Wat vooraf ging: de inventarisatie

Deze studie onderzoekt het technisch, economisch en ecologisch potentieel van een warmtenet in Oostende. Deinventarisatie is het eerste deel van deze studie en is een zuivere weergave van een eerste inzameling vaninformatie.De inventarisatie bestaat op zijn beurt uit 3 delen. Enerzijds een overzichtelijk samenvatting van eenliteratuurstudie over de mogelijkheden en beperkingen van diverse soorten warmtenetten; vervolgens eeninventarisatie van de bestaande nutsvoorzieningen in de ondergrond en de mogelijke hindernissen op het traject;tot slot een inventarisatie van de concrete potentiële partijen.

Alle bevindingen hieromtrent kunnen geraadpleegd worden in deel 1 van deze studie en worden in dit documentniet meer herhaald.

2. VOORONTWERP

2.1 Uitgangspunten

2.1.1 Normen

ISSO-publicatie 7 “ Grondleidingen voor warmte- en koudetransport” herzien in 2012 (1979)

ISSO-publicatie 33 “Kengetallen en Vuistregels” 1996



2.1.2 Referentiegetallen

Indien geen referentieverbruik beschikbaar is, werd met volgende waarden gerekend. Concreet werdenreferentiegetallen gebruikt voor volgende geplande warmtevragers, omdat ze nog geen gekend verbruik hebbenof binnenkort verbouwd/aangepast worden naar huidige standaard.

Stedelijk Zwembad Stad Oostende: zwembadOosteroever: eengezinswoningen, appartementen, kantoor, winkel, restaurant/caféBaanhof: eengezinswoningen

bestemming vermogen [W/m²] verbruik [kWh/m²] gas [€/kWh] elek [€/kWh] olie [€/kWh]

eengezinswoning E70 1081 851 0.0752 0.2002 0.0843

appartement E70 671 801 0.0752 0.2002 0.0843

kantoor E70 751 461 0.0403 0.1143 0.0843

kantoor 704 1315 0.0403 0.1143 0.0843

industrie 804 995 0.0303 0.1143 0.0843

winkel 1104 936 0.0403 0.1143 0.0843

hotel 704 4115 0.0403 0.1143 0.0843

restaurant/café 1004 3675 0.0752 0.2002 0.0843

zwembad 3005 2307 0.0303 0.1143 0.0843

sportinfrastructuur 1505 1478 0.0403 0.1143 0.0843

onderwijs 1054 1505 0.0503 0.1143 0.0843

kinderboerderij 589 3679 0.0752 0.2002 0.0843

rusthuis 807 1657 0.0353 0.1143 0.0843

ziekenhuis 8010 16510 0.0343 0.1143 0.0843

serre 6810 20710 0.0303 0.1143 0.0843

Tabel 1: Referentiekengetallen bij ontbrekende informatie

1 Richtwaarde afkomstig uit recente EPB-aangiftes TECHNUM.2 Mijnenergie.be (dd 11/2012)3 Richtwaarde uit het inventarisatiedossier (gemiddelde eenheidsprijs voor die bestemming)4 ISSO-publicatie 33 Kengetallen en vuistregels (1996)5 Senternovem Cijfers en Tabellen 20076 Energiekengetallen van de tertiaire sector in Vlaanderen 2003 – bijlage van de energiebalans Vlaanderen 20037 Richtwaarde afkomstig van de beschikbare studie voor het nieuwe zwembad in Brugge.8 Le Recknagel9 Richtwaarde naar aanleiding van plaatsbezoek.10 Richtwaarde afkomstig uit verzamelde informatie tijdens de inventarisatie (Henri Serruys ziekenhuis)



2.1.3 Parameters vast

2.1.3.1 Verbrandingswaarden

- 1 Nm³ aardgas = 10.75 kWh Eandis – Oostende: hoogcalorisch (Algerije/NZ/Rusland)- 1 l huisbrandolie = 11.53 kWh

2.1.3.2 Onderhoudskosten

- Gasketel: 4,0 %investering/jaar- Warmtepomp: 2,0 %investering/jaar11

- Warmtewisselaars: 0,5 %investering/jaar- Leidingnet: 10.000€/km/jaar IVBO, ervaringsgegevens- Vervanging traditionele verwarmingsinstallatie (in huidig referentiescenario) na 15 jaar

2.1.3.3 Primaire energiebalans en CO2-uitstoot

- Primaire energie elektriciteit 2,58 kWep/kWe kengetallen EPB-software- Primaire energie gas 1,00 kWep/kWe kengetallen EPB-software- Primaire energie biomassa 0,60 kWep/kWe kengetallen EPB-software- Primaire energie proces afhankelijk van procestype- Kengetal CO2 elektriciteit 246 kg/MWh VITO (2010)- Kengetal CO2 gas 201 kg/MWh LNE (Handleiding monitoringplan 2008-2010)- Kengetal CO2 biomassa 0 kg/MWh kengetallen EPB-software- Kostprijs biomassa 0,035(res)/0,023(n-res) €/kWh €/kWh- CO2-kengetal van de warmte wordt op 0 kg/kWh genomen, voor verdere motivatie zie paragraaf 2.6.2

CO2-kengetal restwarmte.

2.1.3.4 Thermische vermogenscontinuïteit

Van de meeste vragers is het geïnstalleerd vermogen gekend, het maandelijks verbruik en het jaarverbruikwerden ontvangen.Om de dag-, week- en jaarcontinuïteit van het totale thermische vermogen van het net in voorontwerp in tekunnen schatten, werd het volgende aangenomen:

per dag volgens grafische weergave:

per week volgens het specifiek gebruikerspatroon van de bestemming: residentieel, kantoor, winkel,industrie…

11 De investering voor een warmtepomp wordt geschat op 200 tot 300% van die voor een conventionele ketel, daarmee komen we op eenabsolute onderhoudsprijs die gevoelig hoger ligt voor warmtepompen, dan voor ketels. Dit representeert ook de werkelijkheid

0%

50%

100%

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23

verm

ogen

sbel

astin

g

Continuïteit per dagwoningen

kantoor

winkel

hotel

restaurant/café

sportinfrastructuur

onderwijs



per jaar volgens de graaddagen voor de verwarming en volcontinu voor proceswarmte, tenzij andersaangegeven.

2.1.3.5 BTW

Alle prijzen in deze studie zijn excl BTW.

2.1.4 Parameters variabel

Hieronder de weergegeven parameters die in het rekenmodel variabel zijn ingegeven. In hoofdstuk 3.Sensitiviteitsanalyse wordt dieper ingegaan op de aangenomen waarde van deze parameters.

2.1.4.1 Technisch

Regime warmtenetwerkReservecapaciteit leidingennetLeidingtype staal/epoxyBack-upcapaciteit restwarmteGelijktijdigheidfactor 69% (Le Recknagel/ASHRAE…)Pomprendement 80%Rendement back-upketel (hoge temperatuur) 88%Oppervlakte warmtestation 30 m²/MW

2.1.4.2 Financieel

Intresten financieringLooptijd financiering 15 jaarInflatieEnergieprijsstijging elek (excl. inflatie)Energieprijsstijging gas (excl. inflatie)Energieprijsstijging biom (excl. inflatie)Energieprijsstijging restwarmte (excl. inflatie)Warmtetarief tov gastariefSubsidies Producent & Distributie

1. Operationele steun ‘Groene Warmte en Restwarmte’ via het Vlaams Gewest (6€/MWh voor 10jaar). Op dit moment nog steeds niet in werking getreden aangezien de Europese instanties niettoelaten dat ondersteuning van restwarmte en groene warmte in eenzelfdeondersteuningsmaatregel gesubsidieerd zouden worden. Aangezien er op dit moment niet meerduidelijkheid over bestaat, wordt er in deze studie van uitgegaan dat zowel restwarmte alsgroene warmte voor deze steun in aanmerking zullen komen, desnoods via een aparte regeling.Jaarlijks zou hiervoor een budget van 4 Mio€ voorzien worden. Vandaag is deze subsidie aan tevragen voor installaties opgestart in 2012, 2013 en 2014. Er bestaat geen garantie dat dezesubsidie ook in 2015 en later aangevraagd zal kunnen worden.

2. Strategische Ecologiesteun (Vlaamse Overheid)= min 45% met een maximum van 1 Mio€12 steun voor een bedrijf in een periode van 3 jaar enhet totale project (alle bedrijven samen) dient minstens 3 miljoen euro te kosten.Intercommunales of overheidsbedrijven komen hier niet voor in aanmerking, enkel in rekening tebrengen voor warmtestation van bedrijven (dus niet voor IVOO of IVBO) en distributie. Dezesteunmaatregel is niet combineerbaar met onderstaande Ecologiepremie Plus voor het luikproductie. De invloed ervan wordt enkel weergegeven in de conclusies, in de globaleberekeningen wordt niet standaard uitgegaan van deze steun.

3. De Ecologiepremie Plus in het geval men niet in aanmerking zou komen voor de strategischeecologiesteun (beiden zijn in elk geval niet cumuleerbaar)

12 Na verschillende gesprekken met het agentschap ondernemen is het niet duidelijk welk subsidiepercentage van toepassing zal zijn, dit kanvariëren tussen 45 en 70%. De bepaling van het uiteindelijke subsidiepercentage vereist een uitgekiende juridische en technische analyse vaneen concreet voorstel. Daarom is geopteerd op het minimale mogelijke scenario in acht te nemen (worstcase), dit is 45%. Bovendien is er eenbovenlimiet van 1 Mio€.



= 45 of 35% al naar gelang het een KMO of GO (grote onderneming is), daar de investering ingroene warmte wordt gezien als een ‘investering ten behoeve van energie uit hernieuwbareenergiebronnen of hoogrenderende warmte-krachtkoppeling, ecoklasse A’. Momenteel staat ditnog niet op de limitatieve lijst voor de Ecologiepremie Plus aangezien er nog niemand eenaanvraag ingediend heeft om dit op deze lijst te laten zetten, maar dit zou kunnen aangevraagdworden en in deze studie wordt er van uit gegaan dat dit kan.

4. Eventuele verhoogde investeringsaftrek 15,5 % (referentie 201212)Intercommunales of overheidsbedrijven komen hier niet voor in aanmerking, enkel in rekening tebrengen voor warmtestation van bedrijven (dus niet voor IVOO of IVBO). De invloed ervan wordtenkel weergegeven in de conclusies, in de globale berekeningen wordt niet standaard uitgegaanvan deze steun.

5. Subsidie bedrijventerreinen: voor de aanleg van een warmtenet tijdens de reconversie van‘onrendabele bedrijventerreinen’ (brownfields, verouderde bedrijventerreinen, strategischeprojecten, …), maar ook van toepassing voor zeehavengebieden die geconfronteerd worden meteen aantal beleidsmatige knelpunten of juridische of technische problemen die hunherontwikkeling beletten. In juni 2013 wordt een nieuw subsidiebesluit verwacht metsubsidiëringpercentages die wellicht tussen 50 en 85% zullen variëren, maar aangezien daar opdit moment nog geen zekerheid over bestaat wordt er in deze studie nog gerekend met het oudesubsidiepercentage van 30% (ook al waren warmtenetten in het vorige subsidiebesluit niet perdefinitie subsidieerbaar). Het dient opgemerkt te worden dat deze subsidie wellicht enkel kanbekomen worden in het kader van een totale reconversie van een bedrijventerrein en dat eensubsidieaanvraag enkel en alleen voor de aanleg van een warmtenet wellicht niet weerhouden zalworden. Deze subsidie wordt ook enkel toegekend aan een intergemeentelijksamenwerkingsverband met rechtspersoonlijkheid, een provinciale ontwikkelingsmaatschappij,een gemeente, een autonoom gemeentebedrijf, een provincie, een universiteit, een andere doorde Vlaamse Regering daarvoor aangewezen publiekrechtelijke rechtspersoon of een ondernemingdie aantoonbaar actief is in de (her)ontwikkeling of (her)inrichting van bedrijventerreinen. Dezesubsidiëringmogelijkheid is dus enkel van toepassing op bedrijventerreinen.

Subsidies Warmtevrager1. Verhoogde investeringsaftrek 15,5% (referentie 201213)2. De ecologiepremie

= 45 of 35% al naar gelang het een KMO of GO (grote onderneming is), daar de investering ingroene warmte wordt gezien als een ‘investering ten behoeve van energie uit hernieuwbareenergiebronnen of hoogrenderende warmte-krachtkoppeling, ecoklasse A’. Momenteel staat ditnog niet op de limitatieve lijst voor de Ecologiepremie Plus aangezien er nog niemand eenaanvraag ingediend heeft om dit op deze lijst te laten zetten, maar dit zou kunnen aangevraagdworden en in deze studie wordt er van uit gegaan dat dit kan.

Beiden worden in rekening gebracht maar hun invloed ervan op de terugverdientijd wordt duidelijkweergegeven. Ze worden enkel in rekening gebracht voor bedrijven en niet voor intercommunales ofoverheidsbedrijven.

2.2 Berekeningswijze

Vanuit het traject en de individuele piekvermogens van de verschillende vragers wordt een net ontworpen,waarbij in detail de diameters en de lengte worden begroot. Om de investering voor de infrastructuurwerken(distributie) zo correct mogelijk in te schatten, worden de verschillende wegtypes op basis van eeninventariserend plaatsbezoek ingegeven. De investering voor het warmtestation (productie) bestaat uit eenbouwkundige kost van een bijgebouw én een kostprijs voor de installatie van de warmtewisselaar metcollectoren, pompen en back-upketels.Afhankelijk van het type producent en het type vrager wordt rekening gehouden met een aantal subsidies -groene warmte, (strategische) ecologiepremie en subsidieregeling infrastructuur bedrijventerreinen - waarvoorhet warmtenet in aanmerking komt.

13 Voorlopig is er nog geen officieel percentage voor de verhoogde investeringsaftrek voor inkomstenjaar 2013 of volgende vastgelegd.



Daarna worden druk- en warmteverliezen van de leidingen en warmtewisselaars berekend, om de jaarlijkseverlieskosten en pompenergie zo correct mogelijk in te schatten. Ook de jaarlijkse onderhoudskost voor deleidingen en de centrale installatie worden hierbij opgeteld.De kosten voor de warmteproductie worden berekend op basis van de producentafhankelijke productiekost.Alles samen worden dit dan de totale jaarlijkse kosten.

De jaarlijkse baten worden berekend op basis van het warmtetarief. Omdat het gastarief voor elke individuelegebruiker verschillend is in functie van de schaal van zijn verbruik, wordt dit ingegeven als een vrij in te gevenkorting op het individuele gastarief van de verschillende gebruikers.

Het verschil tussen de jaarlijkse baten en de jaarlijkse kosten, is de jaarlijkse opbrengst. Op basis daarvan kan destatische terugverdientijd voor de investering (productie + distributie) berekend worden.Indien dan bijkomend rekening gehouden wordt met de conjunctuur, energieprijsstijgingen enfinancieringskosten kan de dynamische terugverdientijd en de IRR berekend worden.Indien de terugverdientijd niet aan de verwachtingen beantwoordt, wordt de equivalente subsidiëring en/ofbijkomende warmtevraag berekend om het geheel toch potentieel terugverdienbaar te maken.

Om de primaire energie en CO2-uitstoot te evalueren, wordt steeds vergeleken ten opzichte van hetreferentiescenario vandaag (met allemaal individuele gasgestookte verwarming én de procesenergie om derestwarmte te produceren).

Voor de individuele warmtevragers wordt in een prospectie van de volgende 15 jaar de bestaande situatie metdie van een aansluiting op het warmtenet vergeleken, dit zowel naar (her)investering, subsidies, jaarlijkse kostenen baten, CO2-uitstoot, terugverdientijd en IRR.

2.3 Investering

De investering beslaat 3 verschillende delen:1. Productie2. Distributie3. Aansluiting

Omdat deze opdracht zich niet uitspreekt over het meest gepaste business model voor het warmtenet werd detotale investering eenvoudigweg in 2 opgedeeld:

1. Investering warmtenet = productie + distributie (gedeelte leidingnet op openbaar domein)2. Investering individuele aansluiting = kostprijs warmtewisselaar en gedeelte leidingnet op privaat terrein

2.3.1 Productie

Deze investering is rechtstreeks gerelateerd aan het gevraagde piekvermogen, het vermogen beschikbarewarmte, de temperatuur van deze beschikbare warmte en het aandeel back-upcapaciteit.

1. Groene warmte/restwarmt2. Verhoogde investeringsaftrek3. Ecologiepremie-plus

2.3.2 Distributie

Deze investering kan gedragen worden door de producent zelf of door een eventuele derde partij. Die derdepartij kan instaan voor enkel de ter beschikkingstelling van de infrastructuur voor de warmteverdeling ofeventueel ook de handel van de warmte op zich.



Deze investering is rechtstreeks gerelateerd aan het gevraagde piekvermogen, het aandeel back-upcapaciteit ende lengte van het netwerk. Het type leiding, het aantal hindernissen en het type wegdek bepalen mee degrootteorde van de prijs. Bij de bepaling van het wegdek is steeds uitgegaan van een worst case scenario. Als erbijvoorbeeld twijfel is of de distributieleidingen al dan niet in de groene berm naast een asfaltweg kunnen, wordtgekozen voor het worst case scenario, namelijk het aanleggen van het warmtenet onder het asfalt wegdek.

Naar aanleiding van het investeringsbedrag worden volgende subsidies meegenomen:1. Strategische ecologiesteun

Deze subsidie kan enkel in rekening gebracht worden bij private investeringen, waar geeninvestering van intercommunales of andere overheidsbedrijven afkomstig is. Dit zijnuitsluitend scenario’s met kleine uitwisselingsnetten (bijvoorbeeld tussen 2 bedrijven).

2. Subsidieregeling bedrijventerreinenDeze subsidiëringmogelijkheid is dus enkel van toepassing op bedrijventerreinen.

2.3.3 Individuele aansluiting

De investering wordt in het model gedragen door de warmtevrager zelf. Deze aansluitingskost houdt volgendekosten in:

1. leidingwerk op eigen terrein (ondergronds of in opbouw)2. de warmtewisselaar3. de eventuele vervanging van direct gasgestookte toestellen

Deze kost wordt in het model bij aansluiting meteen aangerekend. Hierdoor ontstaan soms terugverdientijdenvan meer dan 10 jaar. Een andere mogelijkheid is deze aansluitkost te verrekenen als een jaarlijkseabonnementskost, hierdoor is de investering minder drastisch en sneller terugverdienbaar voor de eindklanten.Dit verhoogt uiteraard wel de initiële investering die moet gemaakt worden door de producent of een derdepartij. Bovendien kan in dat geval ook geen aanspraak meer gemaakt worden op de Ecologiepremie-plus. In deindividuele nota’s staat de kostenflux per warmtevrager in beide formules (kapitaalinvestering versusabonnementsformule) weergegeven.Naar aanleiding van het investeringsbedrag worden volgende subsidies enkel voor de bedrijven - niet voor deoverheidsinstanties(!) - meegenomen:

1. Verhoogde investeringsaftrek2. Ecologiepremie plus

2.4 Kosten/Baten analyse

2.4.1 Jaarlijkse kosten

De jaarlijkse kosten bestaan uit vier verschillende onderdelen:1. Warmteproductie door producent2. Warmteproductie door back-up3. Elektriciteitsverbruik voor de pompen4. Onderhouds- en beheerskosten

Deze verschillende onderdelen worden verder in detail besproken in paragraaf 2.7.2.4 Parameters mbt deinvestering

- Kostprijs investering [M€]de totale investeringsprijs, voor de productie en distributie, van het net in voorontwerp, de individueleaansluitingen (warmtewisselaar + verdeling op privaat terrein) zijn niet inbegrepen in deze kostprijs

- Investeringssubsidies [M€]de totale som van investeringssubsidies die beschikbaar worden gesteld door verschillende overhedensamen en werden meegenomen in de berekeningen

- Kostprijs incl subsidies [M€]



de kostprijs investering verminderd met de investeringssubsidies, met andere woorden de werkelijke kostvoor de aanleg van het net in voorontwerp

.

2.4.2 Jaarlijkse baten

De jaarlijkse kosten bestaan uit twee verschillende onderdelen:1. Warmteopbrengst2. Subsidies groene warmte/restwarmte (enkel de eerste 10 jaar)

Deze verschillende onderdelen worden verder in detail besproken in paragraaf 2.7.2.6 Parameters mbt dejaarlijkse winsten.

2.4.3 Jaarlijkse opbrengst

Dit zijn de jaarlijkse baten verminderd met de jaarlijkse kosten.

2.5 Financiële haalbaarheid

De terugverdientijd is de meest aangewezen parameter om de financiële haalbaarheid van een investering in teschatten of te vergelijken met een andere investering.

Verder is ook de IRR of internal rate of return een veel gebruikte parameter om bedrijfsinvesteringen af tewegen.

2.5.1 Terugverdientijd van de investering voor productie en distributie van het net

Er worden twee verschillende terugverdientijden berekend:1. Statische terugverdientijd2. Dynamische terugverdientijd

De statische terugverdientijd is een rechtlijnige extrapolatie van de investering en de kosten zoals die vandaagvoorkomt. De dynamische terugverdientijd houdt rekening met de energieprijsstijgingen, inflatie en de devaluatievan geld met toenemende tijd. Bovendien wordt er ook rekening gehouden met de financieringskosten op basisvan looptijd en rentevoet financiering. Verder toelichting over de invloedsfactoren op de dynamischeterugverdientijd staat in paragraaf 3.5 Intresten financiering tot 3.6.2 Actualisatievoet.

TVTstat=(Itot-Si)/( W- K)Vergelijking 1: statische terugverdientijd

waarbijTVTstat statische terugverdientijdItot totale investering voor het warmtenet (productie en distributie)Si eenmalige subsidies bij de investeringW de totale som van alle baten = warmteopbrengst + subsidies groene warmte (rechtstreeks

verbonden aan de jaarlijkse verkoop)K de totale som van alle kosten = warmteproductiekost producent + warmteproductiekost back-up

+ elektriciteitsverbruik pomp + onderhoudskosten (productie en distributie)

TVTdyn= (Itot-Si).rfin.Tfin

(Ww.(1+reg+i)t/(1+a)t+Wsgw.(1+i)t /(1+a)t) – ((Kwp+Kp).(1+ree+i)t/(1+a)t+Kwb.(1+reg+i)t/(1+a)t+Ko.(1+i)t/(1+a)t)Vergelijking 2: dynamische terugverdientijd

waarbijTVTdyn de statische terugverdientijdItot de totale investering voor het warmtenet (productie en distributie)



Si de eenmalige subsidies bij de investeringrfin de rentevoet financieringTfin de looptijd financieringt aantal jarenreg energieprijsstijging gasree energieprijsstijging elektriciteiti inflatiea actualisatievoetWw de baten van de warmteopbrengstWsgw de baten van de subsidies groene warmte (rechtstreeks verbonden aan de jaarlijkse verkoop)Kwp de warmteproductiekost producentKwb de warmteproductiekost back-upKp de kosten elektriciteitsverbruik pompKo de onderhoudskosten (productie en distributie)

Indien de terugverdientijd lager dan 25 jaar14 is, wordt het warmtenet als financieel haalbaar beschouwd. Indiende terugverdientijd boven de 25 jaar ligt, zullen de noodzakelijke bijkomende subsidies en de noodzakelijkebijkomende warmtevraag voor het net in voorontwerp berekend worden om de potentiële terugverdientijd terugte brengen tot 25 jaar.

In paragraaf 2.7.2.5 Parameters mbt de jaarlijkse kosten- Kostprijs warmteproductie [€]

de totale jaarlijkse kost voor de productie en beschikbaarstelling van de restwarmte/groene warmte vande producent naar keuze, deze kost is rechtstreeks gerelateerd aan de eerder vernoemde productiekostrestwarmte

- Kostprijs warmteproductie back-up [€]de totale jaarlijkse kost voor de productie en beschikbaarstelling van de warmte opgewekt met degasgestookte back-upketels op de momenten dat er geen of niet voldoende restwarmte beschikbaar is,deze kost is rechtstreeks gerelateerd aan de eerder vernoemde aantal draaiuren, dekkingsgraad en dekostprijs van gas

- Kostprijs elektriciteitsverbruik pomp [€]de totale jaarlijkse kost van het elektriciteitsverbruik om de warmte rond te pompen in het net, deze kostis rechtstreeks gerelateerd aan de totale lengte, totale energievraag, het materiaal van de leidingen(epoxy heeft een lagere wandruwheid als staal, wat resulteert in een lager energieverlies bij epoxy doorminder wrijving) en de kostprijs van elektriciteit

- Kostprijs onderhoud [€]de totale jaarlijkse kost voor onderhoud van de productie-installatie en het leidingnet voor de installatieswordt deze onderhoudskost op 4% van de investering geraamd, voor het leidingnet op 10.000 €/km(bron: IVBO)

2.5.1.1 Parameters mbt de jaarlijkse winsten

- Totaal jaarlijkse warmteopbrengst [€]de totale jaarlijkse opbrengsten door verkoop van de totale energievraag aan warmte aan de vragers,deze opbrengst is rechtstreeks gerelateerd aan de totale energievraag (excl. verlies) en hetvooropgestelde warmtetarief (het warmtetarief is rechtstreeks gerelateerd aan de gasprijs en evolueertook mee in de tijd)

14 Workshop Financiering van Warmtenetten, Warmtenetwerk Nederland, Bussum, 18/09/2012



- Subsidies productie [€]de totale jaarlijkse opbrengsten voor de subsidies groene warmte, deze is rechtstreeks gerelateerd aande totale energievraag (excl. verlies), het subsidiebedrag (6 €/MWh) en de looptijd van de subsidie (10jaar).

2.5.1.2 Parameters mbt de jaarlijkse opbrengst

- Totaal mogelijke opbrengst [€]de totale jaarlijkse warmteopbrengst verminderd met de som van alle jaarlijkse kosten (kostprijswarmteproductie, kostprijs warmteproductie back-up, kostprijs elektriciteitsverbruik pomp, kostprijsonderhoud)

Parameters mbt de TVT (terugverdientijd) staat meer uitleg over de definitie en de berekening van deverschillende bovenstaande parameters.

2.5.2 Terugverdientijd van de individuele aansluiting

Voor de investering van de consument, de warmtewisselaar en het leidingwerk op eigen terrein werd er, zoalshierboven beschreven, vanuit gegaan dat die investering rechtstreeks door de klant dient te gebeuren. Om dehaalbaarheid van een dergelijke investering na te gaan wordt ook hiervoor de statische terugverdientijd en deIRR berekend.Verschillende bedrijven hebben hun maximale IRR of TVT meegegeven bij inventarisatie. In de eerste fase vanhet voorontwerp worden alle vragers aangesloten. Bij verdere optimalisaties worden alle vragers uitgesloten dieniet terugverdienbaar zijn binnen de vooropgestelde termijn, of indien geen TVT is meegegeven binnen de 15jaar.

Deze terugverdientijd wordt zowel statische als dynamisch berekend.

TVTstat=(Iind-Si)/( W- K)Vergelijking 3: statische terugverdientijd

waarbijTVTind statische terugverdientijd voor de individuele aansluitingIind totale investering voor de individuele aansluiting (leidingwerk, warmtewisselaar en eventuele

aanpassing van bestaande direct gasgestookte installatie)Si eenmalige subsidies bij de investering, verhoogde investering en/of ecologiepremieW de totale som van alle besparingen = gereduceerde kost aardgasverbuik + onderhoudskost

bestaande installatie + eventuele herinvestering voor vernieuwing van de installatie (levensduurwordt op 15jaar geschat)

K de totale som van alle nieuwe kosten = totale kost warmteverbruik (nu op 80% vanaardgasverbruik) + onderhoudskost warmtewisselaarinstallatie

TVTdyn= (Itot-Si)(Wg.(1+reg+i)t/(1+a)t+Wko.(1+i)t /(1+a)t) – (Kw.(1+rew+i)t/(1+a)t+Ko.(1+i)t/(1+a)t)

Vergelijking 4: dynamische terugverdientijd

waarbijTVTdyn de statische terugverdientijdItot de totale investering voor het warmtenet (productie en distributie)Si de eenmalige subsidies bij de investeringt aantal jarenreg energieprijsstijging gas



rew energieprijsstijging warmte, in deze studie gelijk genomen aan deze van gasi inflatiea actualisatievoetWg de vermeden kosten voor de individuele opwekkingsverwarmingWko de vermeden onderhoudskosten aan de bestaande individuele installatieKw de kosten voor de aankoop van de warmte via het stadsverwarmingsnetKo de onderhoudskosten aan de aansluitingsinstallatie aan het warmtenet

2.5.3 Internal Rate of Return

Aan de hand van de IRR (Internal Rate of Return) of de interne opbrengstvoet, kan de netto-opbrengst vanverschillende maatregelen in een economische context geëvalueerd worden. Concreet is de IRR de opbrengstvoetwaarbij een evenwicht tussen kosten en baten ontstaat. Dus hoe hoger de IRR, hoe rendabeler de voorgesteldemaatregel zal zijn, dus hoe interessanter de investering wordt.De numerieke berekening van de IRR volgt uit de definitie van de netto contante waarde of NPV (Net PresentValue). De NPV is de som van de actuele waarde van huidige én toekomstige baten en kosten. Daarbij worden dekosten negatief en de winsten positief in rekening gebracht. Een maatregel is dus winstgevend als de NPV groterdan nul is.

NPV=-(Itot-Si).rfin.Tfin+(Ww.(1+reg+i)t/(1+a)t+Wsgw.(1+i)t/(1+a)t)-((Kwp+Kp).(1+ree+i)t/(1+a)t+Kwb.(1+reg+i)t/(1+a)t+Ko.(1+i)t/(1+a)t)

Vergelijking 5: Netto Contante Waarde

waarbijNPV de netto contante waardeItot de totale investering voor het warmtenet (productie en distributie)Si de eenmalige subsidies bij de investeringrfin de rentevoet financieringTfin de looptijd financieringt aantal jarenreg energieprijsstijging gasree energieprijsstijging elektriciteiti inflatiea actualisatievoetiirr de opbrengstvoet (=IRR wanneer NPV gelijk is aan 0)Ww de baten van de warmteopbrengstWsgw de baten van de subsidies groene warmte (rechtstreeks verbonden aan de jaarlijkse verkoop)Kwp de warmteproductiekost producentKwb de warmteproductiekost back-upKp de kosten elektriciteitsverbruik pompKo de onderhoudskosten (productie en distributie)

2.6 Milieu-impact

2.6.1 Restwarmte versus duurzame warmte

De warmte, die vrijkomt bij elektriciteitscentrales, afvalverbrandingsinstallaties en industriële activiteiten wordtvaak als ‘restwarmte’ bestempeld. Benutting van deze warmte in plaats van lozing naar de omgeving (water oflucht) bespaart primaire energie en daarmee wordt de uitstoot van CO2 gereduceerd.Toch wordt met duurzame warmte iets anders bedoeld dan restwarmte. Bij duurzame warmte gaat het omgebruik van hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind, water, hout, biogas, aardwarmte…



Restwarmte komt veelal niet uit hernieuwbare bronnen, maar is tegenwoordig vooral het gevolg van het gebruikvan aardgas, olie, steenkool, niet-biologisch afbreekbaar afval15… Dat neemt niet weg dat het hergebruik heelbelangrijk is. De energiebesparing en CO2-reductie zijn bij restwarmte niet altijd gelijk. Het aftappen van warmtebij elektriciteitsopwekking met een stoomturbine gaat voor een beperkt deel ten koste van deelektriciteitsproductie. Hoe hoger de temperatuur van de afgetapte warmte, hoe groter het elektriciteitsverlies.Maar in totaal wordt er wel degelijk energie bespaard. Moderne warmtenetten werken met een lage temperatuur,waardoor de vermindering van de elektriciteitsproductie minimaal is. Een elektrische warmtepomp verbruiktruwweg vier keer zoveel elektriciteit per Gigajoule warmte, als de aftap van warmte uit een centrale aanvermindering van elektriciteitsproductie kost. .16

Immers om 1 kWth op te wekken met een elektrische luchtwarmtepomp met een jaargemiddelde SPF van 3,5 is0,3 kWe noodzakelijk. Diezelfde 1 kWth aan restwarmte, zou slechts 0,08 kWe opgebracht hebben bij aftap na deeerste trap van een tweetrapsturbine.

2.6.2 CO2-kengetal restwarmte

Om de het CO2-kengetal van de restwarmte te bepalen zijn er 3 mogelijke pistes:1. de warmte beschouwen als pure restwarmte, omdat de CO2 sowieso uitgestoten wordt, of je de

restwarmte nu benut of niet2. naar analogie met de bepaling van het CO2-kengetal van elektriciteit een onderscheid maken in groene

en grijze elektriciteit (gedeelte van de bron, dat hernieuwbaar is = groen, gedeelte van de bron dat niet-hernieuwbaar is = grijs)17

3. indien er een deel van de elektriciteitsproductie behouden blijft, kan er voor geopteerd worden om devrijgekomen CO2 in eerste instantie op de elektriciteit en pas nadien op de warmte af te schrijven. Zoblijft het CO2-kengetal van IVOO onverminderd, omdat er geen elektriciteitsproductie meer kanplaatsvinden als de restwarmte op het net wordt gestuurd. Bij Electrawinds echter wordt de warmteafgetapt halverwege de 2-traps turbine, zodat de helft van de elektriciteitsproductie behouden kanblijven. Het CO2-kengetal halveert dan ook.

Voor de verschillende producenten levert dit in de drie scenario’s dan volgende getallen op:

producent IVOO PROVIRON EMATCO ELECTRAWINDS

puur rest 0 0 0 0

idem elek 118 332 201 101

elek>warm 118 332 201 51Tabel 2: mogelijkheden CO2-kengetal productie in kg/MWh

Omdat de meeste warmtenetten uit commercieel oogpunt de restwarmte benaderen als pure restwarmte, en deCO2 in principe al afgeschreven wordt door de producent van de restwarmte, is de restwarmte hier als 100%CO2-neutraal (CO2-kengetal 0 kg/MWh) ondersteld.

Deze keuze is echter voor interpretatie en discussie vatbaar.

2.6.3 Wetgevend kader

Om een keuze te maken in de voorliggende scenario’s ontbreekt het momenteel aan een eenduidig wetgevendkader.

15 Huishoudelijk afval is voor 47,78% van biologische aard. 47,78% van de hierbij ontstane restwarmte (IVOO, IVBO, Electrawinds) is dus weluit hernieuwbare energiebron.16 De Jong K., “Warmte in de Nederlanden. Warmte- en Koudenetten in de praktijk.”, Mauritsgroen, 2de druk, september 201117 De herkomst en individuele berekening van deze CO2-kengetallen is terug te vinden in de inventarisatienota’s.



Hiermee zou niet alleen een eenduidige communicatie en vergelijking van de verschillende warmtenetten kunnenontstaan, maar zou ook met een correct geïnventariseerde CO2-uitstoot in de EPB-software kunnen gewerktworden. Vandaag wordt de aansluiting op een warmtenet immers veelal negatiever gequoteerd in het E-peil alseen condenserende gasketel.

2.7 Rekenmodel

Om de haalbaarheidsstudie uit te voeren werd een rekenmodel in Microsoft Excel opgesteld, waarin deinventarisatiegegevens ingegeven kunnen worden en waarin verschillende parameters eenvoudig beïnvloedkunnen worden.

Het model bestaat uit een aantal grote luiken die hieronder kort worden toegelicht.

2.7.1 Input

2.7.1.1 Input warmteproducent

Volgende parameters dienen per producent in rekening gebracht te worden in het rekenmodel. Deze komenrechtstreeks uit de inventarisatiefase (deel 1).

- Volgnummer- Naam- Beschikbaar thermisch vermogen [MWth]

+ nuttig gebruikt aandeel voor stadsnetwerk [%]- Beschikbaar elektrisch vermogen [MWe]- Afstand aansluiting op eigen terrein [m]- Type materiaaloppervlak op eigen terrein- Energiebron warmte- Productiekost warmte [€/kWh]- Kengetal CO2-warmte [kg/kWh]- Continuïteit per dag, week, jaar [%]- Aantal draaiuren per jaar [h/jaar]- Maximale terugverdientijd / Minimale IRR

2.7.1.2 Input warmtevrager

Volgende parameters dienen per warmtevrager in rekening gebracht te worden in het rekenmodel. Deze komenrechtstreeks uit de inventarisatiefase (deel 1).

- Volgnummer- Naam- Bestemming- Te verwarmen/conditioneren oppervlakte [m²]- Aantal- Piekvermogen [MWth]- Vereist temperatuursregime [°C/°C]

voor regime boven de temperatuur van het net (in productieprocessen), wordt het vermogen en hetverbruik afgevlakt naar de maximaal leverbare temperatuur => de rest zal eigen bijstook zijn

- Referentiewarmtebehoefte (2010) [MWh]indien niet gekend wordt dit op basis van kengetallen (zie paragraaf 2.1.2) en de totale oppervlaktebegroot

- Afstand aansluiting op eigen terrein [m]- Type materiaaloppervlak op eigen terrein- Referentie energiebron- Referentie energieprijs [€/kWh]



- Referentierendement installatie [%]indien verschillende ketels => gewogen gemiddelde op basis van vermogen

- Fabricagedatum installatieindien verschillende ketels => gewogen gemiddelde op basis van vermogen

- Referentie warmteverbruik (2010) op jaar- en maandbasis [MWh]- Maximale terugverdientijd / Minimale IRR- Huidige verwarming al dan niet direct gasgestookt (dus te vervangen)

2.7.1.3 Traject

Hierin wordt het traject in detail ingegeven met het exacte aantal kilometers en hindernissen tussen deverschillende aansluitpunten. Ook het type wegdek wordt in het traject opgegeven, net als de aard en de omvangvan de hindernis.

2.7.2 Output

Onderstaand worden de verschillende parameters gedefinieerd, die aangereikt worden in de vergelijkenderesultaten verder.

2.7.2.1 Parameters mbt de producent

- Maximum capaciteit producent [MW]het maximale vermogen dat de producent naar keuze momentaan kan leveren

- Maximum aanbod producent [GWh]het maximale warmteaanbod dat de producent naar keuze jaarlijks kan leveren

- Aantal draaiuren [h]totaal aantal uur per jaar dat de installatie van de producent naar keuze zal draaien

- Productiekost restwarmte [€/kWh]de vergoeding die de producent naar keuze wil ontvangen per geleverde hoeveelheid warmte, om zijn(bijkomende) productiekosten te vergoeden, bijvoorbeeld de vermeden elektriciteitskost bij verlies vanelektriciteitsproductie

- CO2-kengetal productie [kg/kWh]de door de producent naar keuze uitgestoten hoeveelheid CO2 in kg om één kWh warmte op te wekkendeze CO2 wordt niet meegenomen in de berekening van het CO2-kengetal van de warmte !(zie 2.6.2)

2.7.2.2 Parameters mbt de vragers

- Totale piek warmtevraag [MW]het maximale vermogen dat momentaan door de producent zal moeten kunnen geleverd worden

- Dekkingsgraad [%]de verhouding van de totale piek warmtevraag op de maximale capaciteit producent, als deze kleiner isdan 100% dan wil dit zeggen dat de producent in principe niet toereikend is voor het net in hetvoorontwerp, als deze hoger is dan 100% dan is verschil van 100 – de dekkingsgraad hetcapaciteitsoverschot die de producent nog beschikbaar heeft

- Noodzakelijke back-upcapaciteit [MW]de installatiecapaciteit van de gasgestookte ketels die geïnstalleerd moeten worden om dienst te doen bijuitval of productietekort van de producent, deze wordt begroot op basis van een ingegeven percentage(zie 3.3)

- Totale energievraag (verkoop) [GWhth]



de totale hoeveelheid warmte die de producent naar keuze jaarlijks moet kunnen verkopen aan devragers

- Verliezen/behoefte [%]de verhouding van de distributie verliezen langs de leidingen en aan de platenwisselaars op de totaalgevraagde behoefte, gemiddeld bedragen de leidingverliezen circa 5% (of 0,25% per kilometer) en deverliezen aan de platenwisselaars circa 2% (indien de verliezen de 10% overschrijden is het warmtenet invoorontwerp te uitgestrekt in functie van de totale energievraag)

- Totale energievraag (incl. distributieverlies) [GWhth]de totale hoeveelheid warmte die de producent naar keuze jaarlijks moet kunnen produceren, dit is desom van de verkochte hoeveelheid warmte + de verliezen onderweg (die niet verkoopbaar zijn)

2.7.2.3 Parameters mbt het leidingnet

- Totale lengte enkel [km]de totale trajectlengte van het net in voorontwerp, de totale leidinglengte is het tweevoud van detrajectlengte omdat er steeds een depart- en een retourleiding is

- Vermogen/lengte (enkel) [MW/km]een kengetal dat de verhouding van de totale piekwarmtevraag op de totale trajectlengte weergeeft, bijde referentienetten in België en in de wereld ligt deze waarde meestal rond of boven de 2 MW/km18

Hoe hoger deze waarde is, hoe rendabeler het net in voorontwerp zal zijn.Het huidige net van IVBO heeft een kengetal van 1,7 MW/km, in vakantiepark Molenheide is een netgekoppeld aan een bio-vergistingsinstallatie terug te vinden met een verhouding van 0,5 MW/km.

- Behoefte/lengte (enkel) [GWh/km]een kengetal dat de verhouding van de totale energievraag op de totale trajectlengte weergeeft, bij dereferentienetten in België en in de wereld ligt deze waarde meestal rond of boven de 2 GWh/kmHoe hoger deze waarde is, hoe rendabeler het net in voorontwerp zal zijn.Bij een realistisch net zal dit kengetal nooit meer dan een vijfvoud van het voorgaande kengetalvermogen/lengte zijn

2.7.2.4 Parameters mbt de investering

- Kostprijs investering [M€]de totale investeringsprijs, voor de productie en distributie, van het net in voorontwerp, de individueleaansluitingen (warmtewisselaar + verdeling op privaat terrein) zijn niet inbegrepen in deze kostprijs

- Investeringssubsidies [M€]de totale som van investeringssubsidies die beschikbaar worden gesteld door verschillende overhedensamen en werden meegenomen in de berekeningen

- Kostprijs incl subsidies [M€]de kostprijs investering verminderd met de investeringssubsidies, met andere woorden de werkelijke kostvoor de aanleg van het net in voorontwerp

2.7.2.5 Parameters mbt de jaarlijkse kosten

- Kostprijs warmteproductie [€]

18 In paragraaf 2.5.1 van de inventarisatienota, vinden we gemiddelde waarden van netten terug die schommelen tussen de 1,0 en 9,8MW/km, voor respectievelijk het geothermische net in Saint-Ghislain en de WKK-installatie in Louvain-la-Neuve.

In paragraaf 2.5.3 van de inventarisatienota (tabel 5), vinden we landgemiddelde waarden van netten terug die schommelen tussen de 1 en30 MW/km, voor respectievelijk Denemarken en New York.



de totale jaarlijkse kost voor de productie en beschikbaarstelling van de restwarmte/groene warmte vande producent naar keuze, deze kost is rechtstreeks gerelateerd aan de eerder vernoemde productiekostrestwarmte

- Kostprijs warmteproductie back-up [€]de totale jaarlijkse kost voor de productie en beschikbaarstelling van de warmte opgewekt met degasgestookte back-upketels op de momenten dat er geen of niet voldoende restwarmte beschikbaar is,deze kost is rechtstreeks gerelateerd aan de eerder vernoemde aantal draaiuren, dekkingsgraad en dekostprijs van gas

- Kostprijs elektriciteitsverbruik pomp [€]de totale jaarlijkse kost van het elektriciteitsverbruik om de warmte rond te pompen in het net, deze kostis rechtstreeks gerelateerd aan de totale lengte, totale energievraag, het materiaal van de leidingen(epoxy heeft een lagere wandruwheid als staal, wat resulteert in een lager energieverlies bij epoxy doorminder wrijving) en de kostprijs van elektriciteit

- Kostprijs onderhoud [€]de totale jaarlijkse kost voor onderhoud van de productie-installatie en het leidingnet voor de installatieswordt deze onderhoudskost op 4% van de investering geraamd, voor het leidingnet op 10.000 €/km(bron: IVBO)

2.7.2.6 Parameters mbt de jaarlijkse winsten

- Totaal jaarlijkse warmteopbrengst [€]de totale jaarlijkse opbrengsten door verkoop van de totale energievraag aan warmte aan de vragers,deze opbrengst is rechtstreeks gerelateerd aan de totale energievraag (excl. verlies) en hetvooropgestelde warmtetarief (het warmtetarief is rechtstreeks gerelateerd aan de gasprijs en evolueertook mee in de tijd)

- Subsidies productie [€]de totale jaarlijkse opbrengsten voor de subsidies groene warmte, deze is rechtstreeks gerelateerd aande totale energievraag (excl. verlies), het subsidiebedrag (6 €/MWh) en de looptijd van de subsidie (10jaar).

2.7.2.7 Parameters mbt de jaarlijkse opbrengst

- Totaal mogelijke opbrengst [€]de totale jaarlijkse warmteopbrengst verminderd met de som van alle jaarlijkse kosten (kostprijswarmteproductie, kostprijs warmteproductie back-up, kostprijs elektriciteitsverbruik pomp, kostprijsonderhoud)

2.7.2.8 Parameters mbt de TVT (terugverdientijd)

- IRR [%]de opbrengstvoet waarbij een evenwicht tussen kosten en baten ontstaat, bekeken op 25 jaar

- Statische terugverdientijd [jaar]de tijd die verloopt tussen het moment van investeren en het moment waarop de door deze investeringveroorzaakte kasstromen gelijk zijn aan de investering, deze kasstromen worden op een statische manierberekend (dwz dat de energieprijzen stabiel blijven en er geen rekening gehouden wordt metfinancieringskosten of conjunctuur)

- Dynamische terugverdientijd [jaar]de tijd die verloopt tussen het moment van investeren en het moment waarop de door deze investeringveroorzaakte kasstromen gelijk zijn aan de investering, deze kasstromen worden op een dynamischemanier berekend (dwz dat er wel rekening gehouden wordt met energieprijsstijgingen,financieringskosten en conjunctuur)



- Nodige subsidies TVT 25 jaar [%]het totaal percentage van de kostprijs investering dat nog bijkomend gesubsidieerd moet worden om eenterugverdientijd van 25 jaar te bekomen

Sextra = (I0-Si) - 25.( W- K)Vergelijking 6: nodige subsidies TVT 25 jaar

waarbijSextra de nodige subsidies om de TVT onder de 25 jaar te brengenI0 totale investering voor de individuele aansluiting (leidingwerk, warmtewisselaar en

eventuele aanpassing van bestaande direct gasgestookte installatie)Si eenmalige subsidies bij de investering, verhoogde investering en/of ecologiepremieW de totale som van alle besparingen = gereduceerde kost aardgasverbruik +

onderhoudskost bestaande installatie + eventuele herinvestering voor vernieuwing vande installatie (levensduur wordt op 15jaar geschat)


- Nodige warmtevraag TVT 25 jaar [MWh/jaar]de benodigde hoeveelheid bijkomende warmtevraag waarmee de totale energievraag moet vermeerderdworden om dit net om een terugverdientijd van 25 jaar te bekomen

Wextra = (I0-Si) - 25.( W- K)tw.25

Vergelijking 7: nodige subsidies TVT 25 jaar

waarbijWextra de nodige warmtevraag om de TVT binnen de 25 jaar te brengenI0 totale investering voor de individuele aansluiting (leidingwerk, warmtewisselaar en

eventuele aanpassing van bestaande direct gasgestookte installatie)Si eenmalige subsidies bij de investering, verhoogde investering en/of ecologiepremieW de totale som van alle besparingen = gereduceerde kost aardgasverbruik +

onderhoudskost bestaande installatie + eventuele herinvestering voor vernieuwing vande installatie (levensduur wordt op 15jaar geschat)


tw het warmtetarief

2.7.2.9 Parameters mbt primaire energie

- Totaal uitgespaarde primaire energie [MWhep]de totale jaarlijkse primaire energie die niet langer verstookt wordt door de aangesloten warmtevragersom te verwarmen, verminderd met de pompenergie (elektriciteit) om de warmte te transporteren, deenergie (aardgas) die de back-up verbruikt om warmte te produceren en de eventueel vermedenelektriciteitsproductie (ten koste van de gebruikte restwarmte-energie)

- Totaal uitgespaarde CO2-uitstoot [ton]het totaal aantal ton CO2 uitgestoten die minder uitgestoten wordt voor de warmteopwekking van alleaangesloten vragers (hierbij wordt de CO2 afkomstig van de pompenergie om de warmte te transporterenén de energie die de back-up verbruikt om warmte te produceren in rekening gebracht)

- Kengetal CO2 [kg/MWhth]



het aantal kg CO2 dat uitgestoten moeten worden per MWh thermische warmte op de site voor beidescenario's



3. SENSITIVITEITSANALYSE

3.1 Wat is een sensitiviteitsanalyse?

Een sensitiviteitsanalyse is een studie die in kaart brengt, welke invloed een onzekere of vrij te bepalenparameter heeft op het eindresultaat.

Om de resultaten van deze haalbaarheidsstudie te kaderen in een groter geheel, werd een sensitiviteitsanalysegemaakt voor alle parameters die van invloed zijn op het voorontwerp van het warmtenet. Zo wordt enerzijdsweergegeven hoe belangrijk de invloed van een bepaalde parameter is, anderzijds komt hiermee soms ook degrootteorde van correctheid van deze haalbaarheidsstudie aan het licht.

De sensitiviteitsanalyse is uitgevoerd op basis van het voorontwerpscenario met alle warmtevragers aangeslotenop een warmtenet met als aangesloten producent Ematco.

3.2 Reservecapaciteit warmtenet

3.2.1 Definitie

De reservecapaciteit van het warmtenet is het extra aandeel dat bij de dimensionering van het leidingnet inrekening wordt gebracht, om toekomstige uitbreidingen mogelijk te laten. De reservecapaciteit wordt uitgedruktin een percentage ten opzichte van de huidige piekcapaciteit van het warmtenet.

3.2.2 Sensitiviteitsanalyse

Onderstaande grafiek geeft de invloed van de reservecapaciteit op de statische terugverdientijd van het net weer.Hieruit kan worden afgeleid dat de invloed van de reservecapaciteit van ondergeschikt belang is. In de literatuuren verschillende voorbeeldnetten wordt vaak gerefereerd naar een reservecapaciteit van 25%.19

19 Zie ISSO –publicatie 7 Grondleidingen voor warmte- en koudetransport.



Grafiek 1: sensitiviteitsanalyse reservecapaciteit warmtenet

3.3 Grootte back-upinstallatie

3.3.1 Definitie

De back-upinstallatie van het warmtenet is de bijkomende gasgestookte installatie die het net van warmtevoorziet indien de producent niet voldoende of geen warmte kan produceren. De grootte van de back-upinstallatie wordt hier uitgedrukt in een percentage ten opzichte van de huidige piekcapaciteit van hetwarmtenet.


Onderstaande grafiek geeft de invloed van de grootte van de back-upinstallatie op de statische terugverdientijdvan het net weer. Hieruit kan afgeleid worden dat de invloed van de back-upcapaciteit van ondergeschikt belangis. In de literatuur en verschillende voorbeeldnetten wordt vaak gerefereerd naar een back-upcapaciteit van50%.20

20 Zie ISSO-publicatie 7 Grondleidingen voor warmte- en koudetransport.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

stat

isch

ete

rugv

erdi

entij

dw

arm

tene

t

reservecapaciteit warmtenet



Grafiek 2: sensitiviteitsanalyse capaciteit back-upinstallatie

3.4 Warmtetarief

3.4.1 Definitie

Het warmtetarief is de eenheidsprijs die gevraagd wordt voor de verkochte warmte. Deze eenheidsprijs wordtuitgedrukt in €/kWh. Hier wordt het warmtetarief echter uitgedrukt in een kortingspercentage ten opzichte van degasprijs.Omdat bij de inventarisatie bleek dat het gastarief sterk fluctueert in functie van het jaarlijkse verbruik, werdgekozen om niet met een vast warmtetarief te werken, maar met een kortingspercentage volgens het ‘niet-meer-dan-anders-principe’.


Onderstaande grafiek geeft de invloed van het warmtetarief (het kortingstarief op de huidige gasprijs) op destatische terugverdientijd van het net weer. Hieruit kan afgeleid worden dat de invloed van het warmtetarief vangroot belang is voor de terugverdientijd. Hoe goedkoper de warmte verkocht wordt, hoe lager de jaarlijkseopbrengsten, dus hoe minder snel de investering terugverdiend is. Van zodra de eenheidsprijs van de warmte50% onder de eenheidsprijs van het gas gaat, is de investering uitgesloten (TVT +100jaar).

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

stat

isch

ete

rugv

erdi

entij

dw

arm

tene

t

van het gevraagde piekvermogen

capaciteit back-upinstallatie



Grafiek 3: sensitiviteitsanalyse warmtetarief ifv globale terugverdientijd

Uiteraard heeft het warmtetarief ook een invloed op de financiële haalbaarheid van de investering aanconsumentzijde. Hoe goedkoper de warmte verkocht wordt, hoe lager de jaarlijkse kosten, dus hoe sneller deinvestering terugverdiend is.Onderstaande grafiek toont de verandering van de terugverdientijd voor de individuele aansluiting van eenconsument in functie van het warmtetarief. Bij een warmteprijs groter dan of gelijk aan de gasprijs, is deaansluiting (ervan uitgaande dat die investering door de klant gedragen wordt) nooit terugverdienbaar.

Grafiek 4: sensitiviteitsanalyse warmtetarief ifv aansluitkost

0

5

10

15

20

25

30

35

40

40%50%60%70%80%90%100%

stat

isch

ete

rugv

erdi

entij

dw

arm

tene

t

van de gasprijs

korting warmtetarief

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

40%50%60%70%80%90%100%

stat

isch

ete

rugv

erdi

entij

dw

arm

tevr

ager

van de gasprijs

korting warmtetarief



Het optimum tussen beide partijen ligt bij een warmtetarief dat ongeveer 80% is van de gasprijs, of dus 20%goedkoper.

3.5 Intresten financiering

3.5.1 Definitie

De intresten voor de financiering van het warmtenet. Deze worden enkel meegenomen in de dynamischeterugverdientijd en worden uitgedrukt in een jaarlijks percentage.


Onderstaande grafiek geeft de invloed van de intresten op de dynamische terugverdientijd van het net weer.Hieruit kan worden afgeleid dat de dynamische terugverdientijd rechtevenredig is met de intrestvoet. In de rangevan 0 tot 5% gaat de terugverdientijd van 14 naar 17 jaar.

Grafiek 5: sensitiviteitsanalyse financiering

Het is moeilijk om in te schatten aan welke intrestvoet een dergelijke investering zal geboden worden. Hier zijnveel invloedsfactoren van belang zoals de gestelde waarborg, de totale investering, de eventuele eigen inbreng,al dan niet een overheidsbedrijf, de looptijd van de financiering…In samenspraak met verschillende partijen in de huidige conjunctuur werd in dit voorontwerp rekening gehoudenmet een intrestvoet van 4%.

3.6 Inflatie

3.6.1 Definitie

Inflatie is een algehele stijging van het algemeen prijspeil. Het gevolg van inflatie is dat men voor hetzelfde geldminder kan kopen (de koopkracht daalt). Dit wordt ook wel geldontwaarding genoemd. Inflatie wordt uitgedruktin een percentage.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0% 1% 2% 3% 4% 5% 6%

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

intresten financiering




Onderstaande grafiek geeft de invloed van de inflatie op de dynamische terugverdientijd van het net weer. Hieruitkan worden afgeleid dat de dynamische terugverdientijd rechtevenredig is met de intrestvoet. In de range van 0tot 3% gaat de terugverdientijd van 15 naar 21 jaar. De invloed op het eindresultaat is dus groot.

Grafiek 6: sensitiviteitsanalyse inflatie

De algemeen aangenomen prognose voor de inflatie is 1,8%.21

3.7 Actualisatievoet

3.7.1 Definitie

De actualisatievoet, ook wel discontovoet genoemd, bepaalt hoeveel men nú moet beleggen om een bepaaldbedrag te ontvangen in de toekomst. Hiermee wordt de waarde van kapitaal jaar na jaar in rekening gebracht,indien het niet in een warmtenet geïnvesteerd zou zijn. De investering moet op zijn levensduur immers minstensdat aan kapitaal opgebracht hebben. De effectieve waarde van de actualisatievoet is dus de actuele spaarrente.Hier is dit de actuele langetermijnrente, het bij een warmtenet gaat over terugverdientijden tot 25 jaar.De IRR is dan de actualisatievoet waarbij de netto contantewaarde nul wordt.

21 Cijfer afkomstig van het Federaal PlanBureau, ‘Energievooruitzichten voor België tegen 2030’, November 2011

0

5

10

15

20

25

0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0%

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

inflatie




Grafiek 7:sensitiviteitsanalyse actualisatie

Op het ogenblik van de studie bedroeg de langetermijnrente gepubliceerd door de NBB 2,28%.22

3.8 Energieprijsstijging

3.8.1 Definitie

De energieprijsstijging is uitgedrukt in een percentage en drukt uit hoeveel de energieprijs jaarlijkse zal stijgen.De energieprijsstijging is verschillend voor gas en elektriciteit.


De invloed van de energieprijsstijging op de dynamische terugverdientijd is verschillende voor gas en elektriciteit.

De invloed van de gasprijsstijging op de dynamische terugverdientijd is tweeledig. Enerzijds worden de jaarlijksekosten voor de gasgestookte back-upwarmte hoger, anderzijds is het warmtetarief rechtstreeks gerelateerd aande gasprijs. Met een stijgende gasprijs zullen dus ook de inkomsten van het warmtenet stijgen.Onderstaande grafiek geeft de invloed van de gasprijsstijging op de dynamische terugverdientijd van het netweer. Hieruit kan worden afgeleid dat de dynamische terugverdientijd afneemt met een stijgendeenergieprijsstijging. In de range van 0 tot 10% gaat de terugverdientijd van 26 naar 15 jaar. De invloed op heteindresultaat is dus groot.

22 Langetermijnrente gepubliceerd door de Nationale Bank van België op 11/03/2013.

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0%

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

actualisatievoet



Grafiek 8: sensitiviteitsanalyse energieprijsstijging gas

De invloed van de elektriciteitsprijsstijging op de dynamische terugverdientijd komt voort uit tweeinvloedsfactoren. Enerzijds zullen de jaarlijkse kosten voor het elektriciteitsverbruik van de pompen toenemen,anderzijds zal er bij producenten die een vermeden elektriciteitsproductie hebben door warmte beschikbaar testellen, een toename zijn in de jaarlijkse kosten voor de warmteproductie door de producent.Onderstaande grafiek geeft de invloed van de elektriciteitsprijsstijging op de dynamische terugverdientijd van hetnet weer. Hieruit kan afgeleid worden dat de dynamische terugverdientijd toeneemt met een stijgendeenergieprijsstijging. In de range van 0 tot 10% neemt de terugverdientijd nog geen jaar toe. De invloed op heteindresultaat is dus miniem.

Grafiek 9: sensitiviteitsanalyse energieprijsstijging elektriciteit

0

5

10

15

20

25

30

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12%

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

gasprijsstijging (incl. inflatie)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12%

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

elektriciteitsprijsstijging (incl. inflatie)



Met inbegrip van de inflatie (1,80%) wordt de globale jaarlijkse prijsstijging respectievelijk 3,70% voorelektriciteit en gas.23

3.9 Temperatuursregime

3.9.1 Definitie

Het temperatuursregime van het net is de combinatie van de aanvoer- en terugvoertemperatuur van het warm ofoververhit water in het net. De temperaturen worden uitgedrukt in graden Celsius (°C).De aanvoertemperatuur wordt bepaald door de specifieke vragers en producenten. Vooral hettemperatuursverschil tussen de aan- en terugvoertemperatuur heeft een invloed op de financiële en technischehaalbaarheid van het net. Hoe groter de temperatuursval over het net, hoe meer warmte er kan getransporteerdworden in eenzelfde diameter. Met andere woorden is de temperatuursval van het netwerk omgekeerd evenredigmet de diameter en dus de kostprijs van het warmtenet.


Onderstaande grafiek geeft de invloed van de temperatuursval op de dynamische terugverdientijd van het netweer. Hieruit kan, zoals verwacht, worden afgeleid dat de dynamische terugverdientijd afneemt met eenstijgende temperatuursval. De invloed op het eindresultaat is dus van relatief groot belang, dit is een essentiëleparameter die bij aanvang van het ontwerp bepaald wordt.

Grafiek 10: sensitiviteitsanalyse temperatuursval over het warmtenet

Het warmtenet van Oostende in voorontwerp heeft een regime van 120/80°C meegekregen. Enerzijds zijndergelijke hoge temperaturen van restwarmte vlot beschikbaar, anderzijds zijn er verschillende vragers dietemperaturen van 100°C en meer nodig hebben voor hun industrieel proces. Bepaalde vragers (voornamelijkstoom) hebben een nog hogere temperatuur nodig, hierbij wordt dan rekening gehouden met eenvoorverwarming van het terugvoercondensaat of het verse stadswater. De rest wordt dan bijgestookt met debestaande installatie.

23 Cijfer afkomstig van het Federaal Planbureau ‘ Economische vooruitzichten 2012-2017’, Mei 2012

0

5

10

15

20

25

30

0 10 20 30 40 50 60

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

°C

temperatuursval over het warmtenet



3.10 Materiaalkeuze

3.10.1 Mogelijkheden

In het eerste deel van deze studie is dieper ingegaan op de alle materialen die gebruikt kunnen worden voor deaanleg van een distributienet in de grond. In principe kan dit opgedeeld worden in de voorgeïsoleerde en niet-voorgeïsoleerde buizen. Gezien het gemak van plaatsing en de kostprijs zijn niet-voorgeïsoleerde buizen al bijvoorbaat uitgesloten.Verder bestaan er dan nog drie mogelijk materialen: HDPE, staal en epoxy. HDPE is ook uitgesloten omdathiervoor temperaturen van 90°C de bovenlimiet zijn. Dus blijven enkel nog de voorgeïsoleerde buizen in staal enepoxy over.

Om een realistisch beeld te krijgen van de investering voor deze buizen werd enerzijds de studiedienstinfrastructuur aangesproken om alle grond- en randwerken te begroten, anderzijds werden bij verschillendefirma’s offertes opgevraagd voor de levering en plaatsing van de buizen in staal en epoxy. Hieruit kangeconcludeerd worden dat epoxy duurder is voor de kleinere diameters, maar goedkoper in aanleg (en vooral inonderhoud) voor de grotere diameters. Bovendien is de pompenergie 30% lager bij epoxyleidingen24, omdat zijeen lagere wandruwheid hebben en dus lagere drukverliezen genereren.


Onderstaande grafiek is een kopij van bovenstaande grafiek, maar dit zowel voor staal als voor epoxy. Over dehele lijn is de investering in een net met epoxyleidingen dus goedkoper dan staal. Hoe hoger de temperatuursval(en dus hoe lager de diameters), hoe kleiner het onderling verschil wordt.Door de uitzettingen van epoxy tengevolge van temperatuurschommelingen van het materiaal, zullen wel meerkoppelingsvoegen voorzien moeten worden. Ook de bedding/onderfundering van de ondergrondse buis zalvariëren in functie van het materiaalgebruik.

Grafiek 11: sensitiviteitsanalyse materiaalkeuze

24 Bij stalen leidingen bedraagt de elektrische pompenergie 1% van de totale vertransporteerde warmte-energie. Bij epoxy leidingen bedraagtde elektrische pompenergie 0,7% van de totale vertransporteerde warmte-energie.

0

5

10

15

20

25

30

0 10 20 30 40 50 60

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

°C


kunststof

staal



In het voorontwerp en deze haalbaarheidsstudies is steeds met epoxy gerekend. Let er wel voor op dan indien deaanvoertemperatuur van het net boven de 120°C zou stijgen, de keuze voor epoxy is de praktijk niet meermogelijk is.

3.11 Type van het distributienet

3.11.1 Mogelijkheden

In de inventarisatie werd gesproken over een 2- of 3-pijpsnet. Het voordeel van een 3-pijpsnet is debedrijfszekerheid bij technische storingen of onderhoud. Het grootste nadeel is de meerprijs.


Onderstaande grafiek is een kopij van bovenstaande grafieken, maar dit zowel voor 2- als 3-pijpsnet in epoxy. Uitfinanciële redenen werd voor een 2-pijpsnet gekozen.

Grafiek 12: sensitiviteitsanalyse 2- of 3-pijpsnet

We zien dat de invloed op het terugverdieneffect ongeacht de grootte van de temperatuursval (dus ongeacht degrootte van de diameters) 3 tot 4 jaar is.

0

5

10

15

20

25

30

0 10 20 30 40 50 60

dyna

mis

che

teru

gver

dien

tijd

°C


2-pijps

3-pijps



4. RESULTATEN

Voor de definities van de verschillende parameters in de vergelijkende tabellen wordt verwezen naar paragraaf2.7.2 Output.

4.1 Conclusies haalbaarheidsstudie: fase I

Deze studie is de uitbreiding van een eerste studie die het technisch, economisch en ecologisch potentieel vaneen warmtenet in Oostende onderzoekt. In de eerste fase werd met een eerste groep geïnteresseerdewarmtevragers aan de slag gegaan. Op basis daarvan werd een eerste inventarisatie en voorontwerp gemaakt.De conclusies van dit voorontwerp waren als volgt:

- Proviron is geen zinvolle producent om individueel aan te sluiten, gezien de lage productiecapaciteit(randvoorwaarden die volgen uit de inventarisatie).

- De preferente producenten zijn Ematco > Electrawinds > IVOO, dit is niet toevallig ook de volgordevan stijgende kost voor de warmteproductie.

- De maximale productiekost om een terugverdienbaar net te hebben, ligt op 0,02 €/kWh.- Een warmtenet dat alle geïnteresseerde partijen aansluit is niet rendabel en niet zinvol. De kostprijs van

een dergelijk warmtenet schommelt rond de 17,5 miljoen euro.- Een directe uitwisseling tussen Electrawinds en Fides Petfood is een zinvol en haalbaar alternatief. De

kostprijs van deze verwezenlijking wordt geraamd op 0,5 miljoen euro.- Het industriële eiland op Oosteroever is, ofschoon zijn grote afstand van de warmteproducent, een

interessante aansluitpiste dankzij het grote gevraagde vermogen. In de volgende fase dient een verdereuitbreiding van deze tak zeker bekeken te worden.

- De formule van aansluiting en de verdeling van de aansluitkost dient in detail bekeken te worden voorgrensgevallen, Daikin en Frima. Ofschoon hun aansluiting net op de rand van de vooropgesteldehaalbaarheid schommelt, vooral gezien de strenge eisen die ze zelf stellen, heeft hun aansluiting eenpositief effect op de globale terugverdientijd. Een abonnementsformule of spreiding van de investeringvoor aansluiting over verschillende partijen, is te overwegen.

- Het warmtetarief heeft optimaal een kostprijs van 80% van het gastarief.- Het CO2-kengetal van distributie en back-up de warmte schommelt tussen de 10-20 kg/kWh,

afhankelijk van de hoeveelheid gasgestookte bijstook en de pompenergie.- Alle warmtenetten in voorontwerp zijn voorzien van een bijkomende capaciteit van 25% ten opzichte van

de bestaande ontworpen capaciteit, om toekomstige uitbreidingen mogelijk te maken. De invloed van eenhogere reservecapaciteit op de terugverdientijd van het net wordt duidelijk weergegeven in paragraaf 3.2Reservecapaciteit warmtenet.

De twee meest zinvolle trajecten die uit de bus kwamen waren de volgende:1. Directe uitwisseling tussen Electrawinds en Fides Petfood (warmte-uitwisseling op partnerschaal) met een

TVT van 3 tot 7 jaar, respectievelijk inclusief en exclusief subsidies.2. Warmtenet met Ematco als producent aansluiting van Fides Petfood, Kantoren Electrawinds, Daikin en

Oosteroever, met een TVT van 8 tot 16 jaar, respectievelijk inclusief en exclusief subsidies.2a. De eventuele aansluiting van Frima is te bekijken in functie van de aansluitformule, als de

terugverdientijd hier tot de minimaal aanvaardbare kan gebracht worden heeft dit een positieve invloedop de terugverdientijd van het algemeen net. Momenteel is de terugverdientijd voor Frima slechts 2,7jaar in plaats van de vooropgestelde 2,4 jaar.

De trajecten van deze meest optimale trajecten worden hieronder afgebeeld.



Figuur 1: Detail meest rendabele scenario 1 FidesPetfood-Electrawinds - Solvaylaan

Figuur 2: Traject meest rendabele scenario 2 Oosteroever en Eurostation



4.2 Voorontwerp met alle warmtevragers aangesloten

In de eerste stap in het voorontwerp van de tweede fase worden alle verschillende warmtevragers aangeslotenop één net (all-in). Dit warmtenet kan door de vier verschillende producenten gevoed worden.Hoewel uit onderstaande zal blijken dat een algemeen net met alle warmtevragers aangesloten financieel niethaalbaar is, is dit een goed uitgangspunt om de verschillende producenten met elkaar te vergelijken.

4.2.1 Traject

Figuur 3: Traject voorontwerp I – all-in



4.2.2 Vergelijking van de verschillende producenten

Tabel 3: vergelijking van de verschillende producenten in het voorontwerp all-in

Producentnaam IVOO Proviron Ematco Electrawindsmaximum capaciteit producent 23,0 6,6 64,5 17,0 MWmaximum aanbod producent 176,6 52,9 517,0 136,3 GWhaantal draaiuren 7.680 8.016 8.016 8.016 h/jaarproductiekost restwarmte 0,020 0,005 0,000 0,010 €/kWhCO2-kengetal productie 118 332 201 51 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 63,5 63,5 63,5 63,5 MWdekkingsgraad 36% 10% 102% 27%noodzakelijke back-upcapaciteit 40,5 56,9 31,7 46,5 MWtotale energievraag (verkoop) 149,8 149,8 149,9 149,8 GWhthverliezen/behoefte 4% 4% 4% 4%totale energievraag (incl distributieverlies) 156,3 156,3 156,3 156,4 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 18,7 18,3 18,3 19,0 kmvermogen/lengte (enkel) 3,4 3,5 3,5 3,3 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 8,0 8,2 8,2 7,9 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 9,80 10,66 9,72 10,09 Mio€kostprijs investering distributie 14,64 16,37 11,76 15,20 Mio€kostprijs investering totaal 24,44 27,03 21,47 25,30 Mio€Subsidiessubsidies productie 0,00 1,56 1,51 1,53 Mio€subsidies distributie 4,11 4,07 4,02 4,52 Mio€kostprijs incl subsidies 20,33 21,40 15,94 19,24 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 3.126.078 781.505 0 1.563.954 €kostprijs warmteproductie back-up 3.689.609 5.065.723 291.105 4.195.382 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 143.696 116.496 127.784 135.041 €kostprijs onderhoud 454.099 480.499 430.200 472.699 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 2.892.984 2.892.984 2.895.177 2.892.984 €totaal subsidie productie 199.901 0 879.802 99.296 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -4.520.876 -3.552.268 2.046.088 -3.471.457 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) -4.320.959 -3.552.268 2.926.064 -3.372.206 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar - - 8% -statische terugverdientijd nooit nooit 11 nooit jaardynamische terugverdientijd nooit nooit 13 nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 561% 428% geen 443%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 284,8 240,1 0,0 232,1 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar - - 13% -statische terugverdientijd nooit nooit 5 nooit jaardynamische terugverdientijd nooit nooit 8 nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 619% 514% geen 529%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 261,8 228,4 0,0 212,7 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 59,4 14,1 173,1 42,8 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 12.206 3.040 35.011 8.847 tonKengetal CO2 167 229 15 190 kg/MWhth



Uit bovenstaande tabel blijkt dat de investering voor het algemene net tussen de 21 en 27 miljoen euroschommelt, afhankelijk van de locatie van de warmteproducent en grootte van de installatie. Het is vooral degrootte van de back-upinstallatie, die het niet gedekte vermogen moet kunnen voorzien die hier de groteprijsfluctuaties geeft. Ematco hoeft slechts een back-upinstallatie te voorzien ter grootte van 50% van hetgevraagde vermogen. De andere drie producenten ter grote van 65 tot 90% van de installatie, omdat hundekkingsgraad slechts een fractie is van het totale gevraagde vermogen. Indien rekening gehouden wordt methet maximale potentieel aan subsidies zakt de investering met circa 16 tot 22 miljoen euro. Hierin is inbegrepen:vergoeding groene warmte, verhoogde investeringsaftrek en ecologiepremie + voor de producent én subsidiesvoor de (her)aanleg van infrastructuur op bestaande bedrijven terreinen (brownfields).De reële kans dat elk van deze subsidies gebruikt zullen kunnen worden is klein. In realiteit zal deterugverdientijd ergens tussen het scenario exclusief en het scenario inclusief subsidies schommelen.

De jaarlijkse opbrengst van het net is sterk afhankelijk is van producent tot producent, hoe lager de jaarlijkseopbrengsten, hoe minder snel de aanleg van het warmtenet zal terugverdiend worden. Bij drie van de vierproducenten zijn de opbrengsten zelfs negatief. Dit heeft vooral te maken met het grote verschil tussen gevraagden beschikbaar vermogen. Zo kan IVOO slechts 36% van het gevraagd piekvermogen leveren. Dit wil zeggen datop heel veel momenten de ‘back-up’-installatie zal moeten bijverwarmen, omdat de producent zelf niet voldoenderestwarmte beschikbaar heeft. Voor Proviron en Electrawinds is dit respectievelijk slechts 10 en 27%. EnkelEmatco kan het vereiste totaal vermogen van 63,5 MW op de valreep leveren.

Bovendien kan Ematco zijn restwarmte zelfs kosteloos ter beschikking stellen. Bij de andere leveranciers dienteen kost voor vermeden elektriciteitsproductie gerekend te worden. Proviron stelt zijn warmte enkel terbeschikking aan 0,005 €/kWh, welke kosten hiervoor gecompenseerd moeten worden is ons niet duidelijk. Indiende kosten voor de restwarmte lager zouden liggen bij de betreffende producenten (én het totaal gevraagdevermogen van het net veel kleiner zou worden), zou het net eventueel wel terugverdienbaar kunnen wordenwaardoor de producenten na afloop eventueel kunnen delen in de baten na terugverdientermijn.

Dit is ook rechtstreeks afleesbaar is het CO2-kengetal van de verschillende producenten: 167, 229 en 190kg/MWhth voor respectievelijk IVOO, Proviron en Electrawinds (gezien de hoge mate aan bijstook met aardgasdie vereist zouzijn) in tegenstelling tot 15 kg/MWh voor Ematco. Alleen met Ematco als producent wordt duseffectief voldoende gebruik gemaakt van de restwarmte, de CO2-factor van alle andere producenten komt wel ergdicht bij dat van gas (201 kg/MWh) te liggen.Bij Proviron zijn de jaarlijkse opbrengsten bovendien extreem laag, omwille van het lage eigen vermogenrestwarmte en de daaraan gekoppelde de hoge productiekosten voor de warmte van de back-upketel.

Onderstaande grafiek geeft de evolutie van de “netto contante waarde” over 25 jaar weer. In het jaar nul startelke producent met een negatieve investering, jaarlijks worden gemaakte kosten en de gewonnen baten hierbijgeteld. Dit zowel in een statisch als een dynamisch scenario. De statisch verlopende “netto contante waarde” iseen rechte lijn. De dynamische evolueert licht gekromd in de tijd. De investering ligt daar ook iets hoger bij,omdat ook rekening gehouden wordt met de financieringskosten, die ook binnen de levensduur van het projectdienen terugverdiend te worden.In lijn met bovenstaande conclusies, blijft de kostenflux bij een warmtenet met Proviron, IVOO en Electrawindsnegatief en kan de investering dus nooit terugverdiend worden. Dit wil duidelijk zeggen dat de vooropgesteldewarmteproductiekost niet haalbaar is voor een rendabel warmtenet. Voor een all-in net blijft dus enkel Ematcoovereind.



Grafiek 13: Net Present Value voor de verschillende producenten

Uit bovenstaande blijkt onderstaande volgorde van preferente producten:1. EMATCO2. Electrawinds3. IVOO4. Proviron

Met in principe enkel EMATCO als enige haalbare alternatief. Alle andere producenten hebben een negatiefverloop als ze de enige warmteproducent zouden zijn. Wat wil zeggen dat het net jaar na jaar verlies maakt ennooit terugverdiend zal kunnen worden en dit omdat ze als enige warmteleverancier te veel aardgas zoudenmoeten bijstoken. Het lijkt dus zinvol een gekoppelde productie van de verschillende producenten (zonderEmatco) te onderzoeken, zie volgende paragraaf.

Uit fase I van deze studie konden we besluiten dat geen enkel voorontwerp op basis van Proviron zal interessantzijn gezien zijn te beperkte vermogen, daarom is Proviron ook in het verder verloop van onze studie buitenbeschouwing gelaten.Voor IVOO en Electrawinds wordt bekeken of er met een beperkt aantal warmtevragers toch een rendabelscenario kan gecreëerd worden.

Voor de CO2-uitstoot ligt de preferente volgorde ongeveer gelijkaardig. Dit vooral omdat de dekkingsgraad vanbijvoorbeeld Electrawinds voor een scenario met alle vragers iets te laag ligt, waardoor er te veel gasgestooktebijstook geleverd moet worden.

1. EMATCO2. IVOO3. Electrawinds4. PROVIRON

Wat de globale CO2-uitstoot betreft, geniet elke van de voorgestelde producenten nipt de voorkeur boven als debestaande huidige situatie met iedereen zijn eigen, individuele warmteopwekking. Het verschil tussen het

-50.000.000

-40.000.000

-30.000.000

-20.000.000

-10.000.000

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

nett

oco

ntan

tew

aard

e[€

]Terugverdientijd

IVOO NPVstat incl subs

IVOO NPVdyn incl subs

IVOO NPVstat excl subs

IVOO NPVdyn excl subs

PROVIRON NPVstat incl subs

PROVIRON NPVdyn incl subs

PROVIRON NPVstat excl subs

PROVIRON NPVdyn excl subs

EMATCO NPVstat incl subs

EMATCO NPVdyn incl subs

EMATCO NPVstat excl subs

EMATCO NPVdyn excl subs

ELECTRA NPVstat incl subs

ELECTRA NPVdyn incl subs

ELECTRA NPVstat excl subs



individuele scenario en Proviron is echter zo minimaal dat de meerinvestering in een warmtenet nauwelijks alsduurzaam zou kunnen gezien worden.

Grafiek 14: jaarlijkse CO2-uitstoot voor de voorziening van verwarming (pompenergie & back-upinstallatie)van de verschillende scenario’s

4.2.3 Gekoppelde productie: IVOO, Electrawinds & Proviron

Ematco is het enige financieel haalbare voorontwerp met alle warmtevragers aangesloten, dit is enerzijds tewijten aan zijn hoge beschikbare vermogen, anderzijds aan zijn lage warmteproductiekost (0 €/kWh). Er wordtkort even gecheckt of een net ook haalbaar zou zijn, indien er een combinatie van de drie overigewarmteproducenten zou kunnen ontstaan. Enerzijds zorgt dit voor een complexer technisch enjuridisch/economisch ontwerp, anderzijds zal de investering ervan (voornamelijk aan productiezijde) iets hogerliggen.

Onderstaande tabel geeft de resultaten van de productiecombinatie IVOO-Proviron-Electrawinds mee. Hierbij zijnde randvoorwaarden van de verschillende soorten restwarmte (kostprijs, CO2-kengetal…) relatief ten opzichte vanhun aandeel in de totaal beschikbare warmte in rekening gebracht.

05.000

10.00015.00020.00025.00030.000

35.000

40.000

jaarlijkse CO2-uitstoot - restwarmte CO2-neutraal

CO2 elektriciteit

CO2 aardgas



Tabel 4: berekeningstabel van het voorontwerp all-in met meervoudige productie

Producentnaam IVOO+Electra+Provironmaximum capaciteit producent 46,6 MWmaximum aanbod producent 365,8 GWhaantal draaiuren 7.850 h/jaarproductiekost restwarmte 0,014 €/kWhCO2-kengetal productie 124 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 63,5 MWdekkingsgraad 73%noodzakelijke back-upcapaciteit 31,7 MWtotale energievraag (verkoop) 149,8 GWhthverliezen/behoefte 4%totale energievraag (incl distributieverlies) 156,7 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 19,8 kmvermogen/lengte (enkel) 3,2 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 7,6 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 12,17 Mio€kostprijs investering distributie 13,10 Mio€kostprijs investering totaal 25,27 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,64 Mio€subsidies distributie 5,01 Mio€kostprijs incl subsidies 18,62 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 2.229.429 €kostprijs warmteproductie back-up 1.712.807 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 124.133 €kostprijs onderhoud 459.800 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 2.892.984 €totaal subsidie productie 597.632 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -1.633.185 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) -1.035.553 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar -statische terugverdientijd nooit jaardynamische terugverdientijd nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 262%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 136,9 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar -statische terugverdientijd nooit jaardynamische terugverdientijd nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 207%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 79,8 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 125,7 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 81.952 tonKengetal CO2 79 kg/MWhth

Hieruit kunnen we afleiden dat door de combinatie van de drie producenten het aandeel dat door eenconventionele back-up zou moeten geleverd worden al veel kleiner is geworden, maar het net toch nog nietterugverdienbaar is. De kosten zijn nog steeds hoger dan de baten. Een vermogenstekort van 27% van hetvermogen is duidelijk nog steeds te hoog.



De grafieken uit paragraaf 4.2.2 zijn in deze paragraaf nog eens toegevoegd met aanvulling van hetcombinatiescenario. Hier kunnen de bovenstaande conclusies grafisch gestaafd worden.

Grafiek 15: Net Present Value voor de verschillende producenten

Grafiek 16: jaarlijkse CO2-uitstoot voor de voorziening van verwarming (pompenergie & back-upinstallatie)van de verschillende scenario’s

-50.000.000

-40.000.000

-30.000.000

-20.000.000

-10.000.000

0

10.000.000

20.000.000

30.000.000

40.000.000

50.000.000

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

nett

oco

ntan

tew

aard

e[€

]

TerugverdientijdIVOO+Prov+Electra NPVstatincl subsIVOO+Prov+Electra NPVdynincl subsIVOO+Prov+Electra NPVstatexcl subs

05.000

10.00015.00020.00025.00030.00035.00040.000

jaarlijkse CO2-uitstoot voor de voorziening vanverwarming van alle vragers [ton]

CO2 elektriciteit

CO2 aardgas



Om de theoretische haalbaarheid van dit combinatiescenario verder te staven, geeft onderstaande tabel voor ditscenario bij een theoretische dekkingsgraad van 100%, en dus een theoretisch vermogen van 63,5 MW deberekeningsresultaten weer. Dit voor de werkelijke kostprijs van warmte aan 0.014 €/kWh in de eerste kolom. Deandere kolommen geven de invloed van een variërende kostprijs weer. Pas bij een warmtekost lager dan 0.005€/kWh, wordt het net werkelijk rendabel. Dit heeft onder meer te maken met de hogere investeringskost voormeervoudige productie.

Tabel 5: overzichtstabel voorontwerp all-in met meervoudige productie (theoretisch vermogen 63,5MW)

Producentnaam IVOO+Electra+Provironmaximum capaciteit producent 63,5 63,5 63,5 63,5 MWmaximum aanbod producent 302,9 302,9 302,9 302,9 GWhaantal draaiuren 4.771 4.771 4.771 4.771 h/jaarproductiekost restwarmte 0,014 0,000 0,005 0,010 €/kWhCO2-kengetal productie 91 91 91 91 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 63,5 63,5 63,5 63,5 MWdekkingsgraad 100% 100% 100% 100%noodzakelijke backupcapaciteit 31,7 31,7 31,7 31,7 MWtotale energievraag (verkoop) 149,8 149,8 149,8 149,8 GWhthverliezen/behoefte 4% 4% 4% 4%totale energievraag (incl distributieverlies) 156,7 156,7 156,7 156,7 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 19,8 19,8 19,8 19,8 kmvermogen/lengte (enkel) 3,2 3,2 3,2 3,2 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 7,6 7,6 7,6 7,6 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 12,17 12,17 12,17 12,17 Mio€kostprijs investering distributie 12,83 12,83 12,83 12,83 Mio€kostprijs investering totaal 25,00 25,00 25,00 25,00 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,64 1,64 1,64 1,64 Mio€subsidies distributie 5,01 5,01 5,01 5,01 Mio€kostprijs incl subsidies 18,35 18,35 18,35 18,35 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 2.229.429 0 783.495 1.566.989 €kostprijs warmteproductie back-up 291.105 291.105 291.105 291.105 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 124.133 124.133 124.133 124.133 €kostprijs onderhoud 459.800 459.800 459.800 459.800 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 2.892.984 2.892.984 2.892.984 2.892.984 €totaal subsidie productie 881.972 881.972 881.972 881.972 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -211.483 2.017.946 1.234.451 450.956 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 670.489 2.899.918 2.116.423 1.332.929 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar - 6% 3% -7%statische terugverdientijd nooit 12 20 55 jaardynamische terugverdientijd nooit 15 22 39 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 121% geen geen 55%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 62,7 0,0 0,0 28,4 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar - 11% 7% 1%statische terugverdientijd 14 6 9 7 jaardynamische terugverdientijd nooit 9 13 24 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar geen geen geen geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 173,1 173,1 173,1 173,1 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 64.203 64.203 64.203 64.203 tonKengetal CO2 15 15 15 15 kg/MWhth



4.3 Financiële haalbaarheid van de individuele aansluiting

Zoals beschreven in de berekeningsmethodiek dient niet enkel de financiële haalbaarheid van het algemene net,maar ook van de individuele aansluiting onderzocht te worden.

Tabel 6: terugverdientijden individuele investeringen

bedrijfsnaam

TVTstatexcl subsidies

[jaar]

TVTincl subsidies

[jaar]

TVTdynincl subsidies

[jaar]

maximaleTVT[jaar]

Frima 6 4 1 3Daikin 7 4 5 5Fides Petfood 2 1 2 15Kantoor Electrawinds 16 10 15 15Eurostation - Maritieme hal 2 2 3 15Eurostation - Stationsgebouw nooit nooit nooit 15Eurostation - Kantoren nooit nooit nooit 15Stad Oostende - Stedelijk Zwembad 4 4 6 15Stad Oostende - De Lange Schuur 8 8 13 15Stad Oostende - MrV sportpark 1 1 2 15Stad Oostende - Stadhuis 3 3 4 15Stad Oostende - Stedelijke Werkhuizen 1 1 2 15Stad Oostende - Dr. E Moreauxschool 5 5 7 15Oosteroever - woningen 2 2 3 15Oosteroever - appartementen 1 1 2 15Oosteroever - kantoren 3 3 4 15Oosteroever - winkel 2 2 3 15Oosteroever - horeca 1 1 0 15t Baanhof 2 2 3 15Morubel 6 3 2 15Verhelst 3 2 3 15Sleuyter - woning 10 10 17 15Sleuyter - kantoor 15 8 12 15Serrecomplex Oudenburg 1 1 2 15Sint-Jan AV, campus Oostende 2 2 3 15OCMW 1 1 2 15Orac 40 38 26 15

Deze tabel geeft voor elke geïnteresseerde warmtevrager de berekende statische en dynamische terugverdientijd,samen met de maximale statische terugverdientijd weer. Indien er geen maximale terugverdientijd opgegevenwerd door de vragers, werd er een maximale terugverdientijd van 15 jaar gehanteerd voor de investering.

Deze terugverdientijd is een vergelijking met het enkelvoudige behoud van de bestaande gasgestookte installatie.Er werd bovendien een terugverdientijd exclusief en inclusief subsidies berekend. Er werd rekening gehoudenmet een verhoogde investeringsaftrek en de ecologiepremie plus indien de warmtevrager een privateonderneming betreft (uitgezonderd projectontwikkelaars). Voor alle overheidsbedrijven werd geen enkele subsidiein rekening gebracht en is er dus geen verschil tussen de TVT inclusief of exclusief subsidies.

Als de investering net buiten de mogelijkheden van de warmtevrager valt, bijvoorbeeld Frima (of Daikin wanneerer geen rekening gehouden wordt met de subsidies), dan valt te overwegen om de aansluiting in een andereabonnementsformule te gieten waardoor de initiële investering terugvalt op een minimum en toch aan deterugverdientijd voldaan wordt.



Voor het laagenergie kantoorgebouw van Electrawinds is de investering voor de aansluiting (achteraan) op eigenterrein hoog, zeker in vergelijking met de afname, vandaar dat de terugverdientijd slechts op 10 tot 15 jaar ligt,afhankelijk van de berekeningswijze (statisch of dynamisch).De nieuwe gebouwen van Eurostation (met uitzondering van de Maritieme hal) aansluiten op het warmtenet isnooit terugbetaalbaar, het warmtenet kan economisch gezien niet concurreren met de energie-efficiëntewarmtepompen op zeewater die nu voorzien zijn.De aansluiting van Orac is ook nooit terugverdienbaar, gezien de grote noodzakelijk investering om de bestaandemagazijnverwarming van direct gasgestookt om te vormen naar watergevoede luchtverhitters. De investering ineen aansluiting op het warmtenet is dus pas rendabel terug te verdienen als de verwarmingsinstallatie van deloodsen op zichzelf in ieder geval moet vernieuwd worden.Op basis van bovenstaande bevindingen zijn volgende warmtevragers in de verdere optimalisatie naar een ideaaltraject veelal buiten beschouwing gelaten:

EurostationOracKantoor Electrawinds

Er is voor elke geïnteresseerde warmtevrager een individuele voorontwerpnota opgemaakt met de technische enfinanciële randvoorwaarden voor elke partij. Hierbij is ook een financiëel vergelijk opgenomen met 3 scenario’sover de komende 15 jaar:

Scenario 1: bestaande toestand, zonder aansluiting aan het warmtenetScenario 2: aansluiting aan het warmtenet, investering 100% bij aansluitingScenario 3: aansluiting aan het warmtenet, investering in abonnementformule

Bij de abonnementsformule is de initiële investering gespreid over 15 jaar, waarbij de initiële investering en dusook de installatie eigendom blijft van de warmtenetverdeler.

4.4 Optimalisatie van het traject op basis van producent Ematco

Ematco blijkt in het ‘all-in’ scenario al rendabel te zijn, om echter te evalueren welke zijtakken wel en welkezijtakken niet rendabel zijn, wordt dus een vergelijkend onderzoek gedaan. Onderstaande tabel vat de resultatenvan dit vergelijkend onderzoek samen.

4.4.1 Ematco: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globale investering

POM W EST-V LAAND EREN – HAA LBAA RH EID SSTU DIE WA RMTEN ET OO ST END E FA SEI I D EEL2 VOORONTW ERP 46|62


Tabel 7: overzicht verschillende trajecten Ematco

Aangeloten clustersKantoor Electrawinds x x x x xSleuyter x x x x xSerrecomplex Oudenburg x x x x xFides Petfood x x xVerhelst x x x x x xOrac xDaikin x x x x x x x x x xZijtak A2a1: MrV + baanhof + kinderboerderij xZijtak A2a21: campus Henri Serruys Oostende x x x x x x xZijtak A2a2111: Zwembad x x xZijtak A2a2112: Stadhuis x xZijtak A3a: Eurostation xZijtak A3b: Stedelijke werkhuizen xZijtak A4a : Dr. E. Moreaux school xZijtak A6a: Morubel x x x x x x x xFrima x x x x x x x x xOosteroever x x x x x x x x x xVragers

Totale piek warmtevraag 22,6 25,8 13,7 15,6 39,5 22,2 11,9 12,3 13,9 16,9 18,1 19,8 30,6 56,3 53,2 MW

dekkingsgraad 285% 250% 471% 415% 163% 291% 542% 525% 462% 383% 357% 325% 211% 114% 121%

noodzakelijke back-upcapaciteit 11,3 12,9 6,9 7,8 19,7 11,1 5,9 6,1 7,0 8,4 9,0 9,9 15,3 28,2 26,6 MW

totale energievraag (verkoop) 83,6 90,2 20,0 20,8 110,2 38,9 16,3 17,7 20,9 32,1 33,5 35,1 52,1 142,3 135,7 GWhth

verliezen/behoefte 3% 3% 2% 3% 3% 7% 6% 6% 6% 6% 6% 6% 4% 4% 4%

totale energievraag (incl verliezen) 85,9 92,9 20,5 21,5 113,2 41,7 17,4 18,8 22,2 34,2 35,6 37,3 54,5 147,6 140,7 GWhth

Leidingnet

totale lengte enkel 2,1 2,5 0,3 1,6 2,8 15,0 6,5 6,5 6,8 8,6 9,4 10,0 8,9 10,5 10,2 km

vermogen/lengte (enkel) 10,7 10,3 45,7 9,5 14,1 1,5 1,8 1,9 2,0 2,0 1,9 2,0 3,4 5,3 5,2 MW/km

behoefte/lengte (enkel) 39,4 36,1 66,7 12,7 39,3 2,6 2,5 2,7 3,1 3,8 3,6 3,5 5,9 13,5 13,4 GWh/km

Investering

kostprijs investering productie 3,53 4,03 2,21 2,49 6,07 3,47 1,95 2,00 2,25 2,69 2,87 3,13 4,73 8,59 8,12 Mio€

kostprijs investering distributie 1,61 2,04 0,00 0,00 2,04 10,34 5,17 5,17 5,34 6,61 7,10 7,58 6,61 8,11 7,71 Mio€

kostprijs investering totaal 5,15 6,07 2,21 2,49 8,12 13,81 7,12 7,17 7,59 9,30 9,97 10,71 11,35 16,70 15,83 Mio€

Subsidies

subsidies productie 1,19 1,21 0,89 1,00 1,32 1,18 0,78 0,81 0,91 1,08 1,15 1,16 1,25 1,45 1,43 Mio€

subsidies distributie 0,34 0,36 0,00 0,00 0,36 3,97 3,10 3,10 3,20 3,28 3,28 3,28 3,28 3,31 3,31 Mio€

kostprijs incl subsidies 3,62 4,51 1,32 1,48 6,44 8,65 3,23 3,26 3,48 4,94 5,53 6,26 6,81 11,93 11,09 Mio€

Jaarlijkse kosten

kostprijs warmteproductie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 €

kostprijs warmteproductie back-up 64.827 89.999 105.545 111.523 195.545 89.583 40.425 43.790 56.507 76.194 80.276 82.608 181.740 271.739 246.567 €

kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 28.436 24.043 1.602 4.329 30.550 34.335 8.480 10.014 17.051 20.834 23.900 28.658 34.845 98.785 92.587 €

kostprijs onderhoud 65.010 75.781 19.700 48.360 95.481 322.659 142.293 142.674 150.049 188.153 205.380 219.743 207.853 267.034 256.263 €

Jaarlijkse baten

totaal jaarlijkse warmteverkoop 770.612 945.304 480.132 508.800 1.425.418 1.444.164 656.876 690.003 775.708 1.078.200 1.110.889 1.166.594 1.556.962 2.500.638 2.325.947 €

totaal subsidie productie 502.619 539.610 101.884 106.511 640.315 232.261 96.083 104.086 121.900 189.861 197.764 207.243 290.507 831.364 795.166 €

Jaarlijkse opbrengst

totale opbrengst excl subsidie prod 612.339 755.480 353.285 344.588 1.103.842 997.587 465.678 493.525 552.102 793.019 801.334 835.586 1.132.524 1.863.079 1.730.531 €

totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 1.114.958 1.295.090 455.168 451.099 1.744.157 1.229.848 561.761 597.610 674.001 982.880 999.098 1.042.828 1.423.031 2.694.443 2.525.697 €

TVT excl subsidies

IRR op 25 jaar 10% 10% 13% 11% 11% 6% 5% 5% 6% 7% 7% 6% 8% 9% 9%

statische terugverdientijd 8 8 6 7 7 14 15 15 14 12 12 13 10 9 9 jaar

dynamische terugverdientijd 11 11 9 10 10 16 18 17 17 15 15 16 13 12 12 jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaar

TVT incl subsidies

IRR op 25 jaar 21% 20% 25% 23% 19% 11% 14% 14% 15% 15% 14% 13% 16% 16% 16%

statische terugverdientijd 3 3 3 3 4 7 6 5 5 5 6 6 5 4 4 jaar

dynamische terugverdientijd 5 5 4 5 6 10 8 8 7 7 8 8 7 7 6 jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen geen

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaar

Primaire Energie

totaal jaarlijkse vermeden primaire energie 108,2 114,8 16,4 17,2 131,9 42,5 16,1 20,3 24,2 36,2 37,3 39,0 52,3 166,2 159,9 GWhep

totaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 125.707 127.174 3.309 3.462 131.194 8.563 3.250 4.110 4.905 7.314 7.561 7.894 10.596 139.063 137.596 ton

Kengetal CO2 6 7 36 36 13 17 18 18 20 17 18 18 25 14 14 kg/MWhth



4.4.2 Ematco: Meest rendabele trajecten

Uit bovenstaande tabellen blijkt dat er heel veel verschillende combinaties met als enige producent Ematcointeressant kunnen zijn. De scenario’s met het beste rendement (hoge IRR) zijn:Scenario 1a: De tak Oudenburg, ie. kantoor Electrawinds- Sleuyter - serrecomplex Oudenburg – Fides Petfood

(figuur 4 en kolom 2 in tabel 5)Scenario 1b: Scenario 1a + Verhelst (figuur 4 en kolom 5 in tabel 5)Scenario 2a: Scenario 1b + de tak naar de haven: Daikin – Morubel – Frima – Oosteroever + de aftakking naar

het AV Sint-Jan (ziekenhuis + OCMW) (figuur 5 en kolom 14 in tabel 5)Scenario 2b: Scenario 2a zonder Fides Petfood (figuur 5 en kolom 15 in tabel 5)

Scenario 2b levert exact dezelfde terugverdientijd en rendement als scenario 2a. De investering ligt wel 1 miljoeneuro lager. Bovendien blijft er zo een mogelijkheid om Fides Petfood rechtstreeks aan Electrawinds te koppelen(zie vorige studie én paragraaf 0 Tabel 11: overzicht partnership Serrecomplex – Electrawinds, aangepasteproductiekost warmte

SERRECOMPLEX - ELECTRAWINDSnaam Electrawindsmaximum capaciteit producent 44,0 MWmaximum aanbod producent 352,7 GWhaantal draaiuren 8.016 h/jaarproductiekost restwarmte 0,010 0,002 €/kWhCO2-kengetal productie 101 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 21,9 21,9 MWdekkingsgraad 201% 201%noodzakelijke backupcapaciteit 11,0 11,0 MWtotale energievraag (verkoop) 82,6 82,6 GWhthverliezen/behoefte 2% 2%totale energievraag (incl distributieverlies) 84,4 84,4 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 0,3 0,3 kmvermogen/lengte (enkel) 73,1 73,1 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 275,5 275,5 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 3,25 3,25 Mio€kostprijs investering distributie 0,30 0,30 Mio€kostprijs investering totaal 3,54 3,54 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,17 1,17 Mio€subsidies distributie 0,15 0,15 Mio€kostprijs incl subsidies 2,22 2,22 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 844.452 168.890 €kostprijs warmteproductie back-up 63.668 63.668 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 4.074 4.074 €kostprijs onderhoud 27.920 27.920 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 743.839 743.839 €totaal subsidie productie 493.938 493.938 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -196.275 479.287 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 297.663 973.225 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar - 11%statische terugverdientijd nooit 7 jaardynamische terugverdientijd nooit 10 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar - geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 37,6 0,0 GWh/jaarTVT incl subsidies



IRR op 25 jaar - 31%statische terugverdientijd 7 2 jaardynamische terugverdientijd nooit 4 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar - geennodige warmtevraag TVT 25 jaar - 0,0 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 108,0 108,0 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 57.240 57.240 tonKengetal CO2 5 5 kg/MWhth



Electrawinds: Meest rendabele trajecten).

Deze trajecten worden hieronder op de kaart weergegeven.

Figuur 4: Traject meest rendabele scenario 1a tak Oudenburg, al dan niet met Verhelst (scenario 1b)

C



-

Figuur 5: Traject meest rendabele scenario 2a tak Oudenburg + naar de haven, al dan niet met Fides Petfood(scenario 2b)

Volgende tabel onderzoek de invloed van het serrecomplex Oudenbrug op de te verwachten terugverdientijden.Het serrecomplex Oudenburg is immers om diverse redenen een onzeker project:

1. Indien met restwarmte gewerkt wordt, moet er ook een aanvoer van CO2 gerealiseerd kunnen worden.Dit maakt geen onderdeel uit van deze studie.

2. Vergunningstechnisch ligt het serrecomplex nog steeds onder vuur. Een aanpassing van het RUP zouverschillende buurtbewoners en natuurorganisaties in het harnas jagen.

HELST

C



Tabel 8: overzicht meest rendabele trajecten Ematco met en zonder het serrecomplex

Aangeloten clusters

Kantoor Electrawinds x x x x x x x x x x

Sleuyter x x x x x x x x x xSerrecomplex Oudenburg x x x x xFides Petfood x x x x x x

Verhelst x x x x x x

Orac

Daikin x x x x

Zijtak A2a1: MrV + baanhof + kinderboerderij

Zijtak A2a21: campus Henri Serruys Oostende x x x x

Zijtak A2a2111: Zwembad

Zijtak A2a2112: Stadhuis

Zijtak A3a: Eurostation

Zijtak A3b: Stedelijke werkhuizen

Zijtak A4a : Dr. E. Moreaux school

Zijtak A6a: Morubel x x x x

Frima x x x x

Oosteroever x x x x

Vragers

Totale piek warmtevraag 22,6 0,7 25,8 3,9 39,5 17,6 56,3 34,4 53,2 31,2 MW

dekkingsgraad 285% 9353% 250% 1670% 163% 367% 114% 187% 121% 206%

noodzakelijke back-upcapaciteit 11,3 0,3 12,9 1,9 19,7 8,8 28,2 17,2 26,6 15,6 MW

totale energievraag (verkoop) 83,6 0,9 90,2 7,5 110,2 27,5 142,3 59,5 135,7 53,0 GWhth

verliezen/behoefte 3% 12% 3% 7% 3% 3% 4% 4% 4% 4%

totale energievraag (incl distributieverlies) 85,9 1,0 92,9 8,0 113,2 28,4 147,6 62,3 140,7 55,4 GWhth

Leidingnet

totale lengte enkel 2,1 1,5 2,5 2,5 2,8 2,8 10,5 10,5 10,2 9,6 km

vermogen/lengte (enkel) 10,7 0,5 10,3 1,5 14,1 6,3 5,3 3,3 5,2 3,3 MW/km

behoefte/lengte (enkel) 39,4 0,6 36,1 3,0 39,3 9,8 13,5 5,7 13,4 5,5 GWh/km

Investering

kostprijs investering productie 3,53 0,21 4,03 0,73 6,07 2,79 8,59 5,33 8,12 4,84 Mio€

kostprijs investering distributie 1,61 0,81 2,04 1,61 2,04 1,61 8,11 7,70 7,71 6,94 Mio€

kostprijs investering totaal 5,15 1,02 6,07 2,34 8,12 4,40 16,70 13,03 15,83 11,77 Mio€

Subsidies

subsidies productie 1,19 0,09 1,21 0,30 1,32 1,12 1,45 1,28 1,43 1,25 Mio€

subsidies distributie 0,34 0,29 0,36 0,31 0,36 0,31 3,31 3,28 3,31 3,28 Mio€

kostprijs incl subsidies 3,62 0,65 4,51 1,73 6,44 2,96 11,93 8,47 11,09 7,24 Mio€

Jaarlijkse kosten

kostprijs warmteproductie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 €

kostprijs warmteproductie back-up 64.827 1.160 89.999 26.332 195.545 131.877 271.739 208.071 246.567 182.899 €

kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 28.436 145 24.043 1.475 30.550 5.607 98.785 39.694 92.587 35.693 €

kostprijs onderhoud 65.010 31.090 75.781 53.861 95.481 73.561 267.034 245.114 256.263 222.343 €

Jaarlijkse baten

totaal jaarlijkse warmteverkoop 770.612 26.882 945.304 202.053 1.425.418 681.689 2.500.638 1.757.621 2.325.947 1.582.945 €

totaal subsidie productie 502.619 5.638 539.610 42.705 640.315 143.772 831.364 332.302 795.166 295.736 €


totale opbrengst excl subsidie prod 612.339 -5.511 755.480 120.386 1.103.842 470.644 1.863.079 1.264.742 1.730.531 1.142.010 €

totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 1.114.958 127 1.295.090 163.091 1.744.157 614.415 2.694.443 1.597.044 2.525.697 1.437.746 €

TVT excl subsidies

IRR op 25 jaar 10% - 10% 3% 11% 9% 9% 8% 9% 8%

statische terugverdientijd 8 nooit 8 19 7 9 9 10 9 10 jaar

dynamische terugverdientijd 11 nooit 11 21 10 12 12 13 12 13 jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar geen 113% geen geen geen geen geen geen geen geen

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaar

TVT incl subsidies

IRR op 25 jaar 21% -9% 20% 7% 19% 15% 16% 14% 16% 15%

statische terugverdientijd 3 4.677 3 8 4 5 4 5 4 5 jaar

dynamische terugverdientijd 5 42 5 14 6 7 7 8 6 7 jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar geen 91% geen geen geen geen geen geen geen geen

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaar

Primaire Energie

totaal jaarlijkse vermeden primaire energie 108,2 0,8 114,8 7,2 131,9 23,6 166,2 59,5 159,9 53,1 GWhep

totaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 125.707 159 127.174 1.454 131.194 4.758 139.063 12.043 137.596 10.753 ton

Kengetal CO2 6 10 7 24 13 33 14 25 14 25 kg/MWhth

80% van de gasprijs voor de restwarmte is enkel een goede prijs voor serres met teelten die niet geschikt zijn voor WKK’s: bladgroenten en andere. Deze hebben echtereen zeer laag verbruik en slecht profiel. Dit is ook niet de beoogde teelt in de toekomstige serres.Als je naar de energie-intensieve teelten gaat waar in Oostende op gemikt wordt, dan heeft de prijszetting van 80% van de gasprijs geen enkele zin. 30% van gasprijs isrealistischer, omdat je dan rekening houdt met de opbrengsten van een WKK in referentiescenario. De grootste opbrengsten zijn daar de WKK-certificaten, die zorgenervoor dat de referentieprijs voor gasgestookte warmte in realiteit dus veel lager ligt.

De invloed van het serrecomplex op de terugverdientijden van Ematco is vooral bij de kleine netten niet te verwaarlozen. We zien de terugverdientijden dan al snel met 5tot 10 jaar stijgen voor de beperkte warmtenetten. De eerste tak naar Sleuyter, kantoor Electrawinds (en het serrecomplex), wordt zonder het serrecomplex zelfs meteenverlieslatend. De impact op de grotere netten is kleiner, met een stijging van de terugverdientrijden van 1 tot 2 jaar.



4.5 Optimalisatie van het traject op basis van producent IVOO

In onderstaande overzichtstabel zijn de meest rendabele trajecten voor IVOO onderzocht, rekening houdendemet de bevindingen uit paragraaf 4.4.1 Ematco: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVTglobale investering.

4.5.1 IVOO: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globale investering

Tabel 9: overzicht verschillende scenario’s IVOO

Aangeloten clusters

Kantoor Electrawinds x x x x x xSleuyter x x x x x xSerrecomplex Oudenburg x x xFides Petfood x x x x x xVerhelst x x x xOracDaikin x xZijtak A2a1: MrV + baanhof +Zijtak A2a21: campus Henri Serruys x xZijtak A2a2111: ZwembadZijtak A2a2112: StadhuisZijtak A3a: EurostationZijtak A3b: Stedelijke werkhuizenZijtak A4a : Dr. E. Moreaux schoolZijtak A6a: Morubel x xFrima x xOosteroever x xVragers

Totale piek warmtevraag 25,8 3,9 39,5 17,6 56,3 34,4 MWdekkingsgraad 89% 596% 58% 131% 41% 67%noodzakelijke back-upcapaciteit 12,9 1,9 19,7 8,8 33,3 17,2 MWtotale energievraag (verkoop) 90,1 7,4 110,1 27,4 142,2 59,5 GWhthverliezen/behoefte 3% 8% 3% 4% 4% 5%totale energievraag (incl verliezen) 92,8 8,0 113,5 28,5 147,5 62,3 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 2,8 2,8 3,9 3,9 10,9 10,9 kmvermogen/lengte (enkel) 9,4 1,4 10,2 4,5 5,2 3,2 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 32,8 2,7 28,4 7,1 13,1 5,5 GWh/km

Investering

kostprijs investering productie 3,82 0,59 5,83 2,61 8,57 5,09 Mio€kostprijs investering distributie 1,52 1,18 3,49 1,94 10,34 8,03 Mio€kostprijs investering totaal 5,34 1,77 9,32 4,54 18,91 13,11 Mio€Subsidies

subsidies productie 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Mio€

subsidies distributie 0,15 0,12 0,62 0,58 3,40 3,36 Mio€

kostprijs incl subsidies 5,19 1,65 8,70 3,97 15,51 9,75 Mio€

Jaarlijkse kosten

kostprijs warmteproductie 1.855.305 160.347 2.269.620 570.146 2.950.751 1.245.384 €

kostprijs warmteproductie back-up 431.154 26.332 1.810.499 131.877 3.247.925 912.156 €

kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 51.957 2.624 55.068 13.712 121.045 51.061 €

kostprijs onderhoud 80.781 58.861 117.081 95.161 283.769 251.514 €

Jaarlijkse baten

totaal jaarlijkse warmteverkoop 944.317 200.657 1.424.446 680.645 2.498.503 1.755.168 €

totaal subsidie productie 470.361 42.838 318.786 144.668 235.640 191.184 €


totale opbrengst excl subsidie prod -1.474.880 -47.507 -2.827.822 -130.251 -4.104.987 -704.947 €

totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) -1.004.519 -4.670 -2.509.036 14.417 -3.869.347 -513.764 €

TVT excl subsidies

IRR op 25 jaar - - - - - -



statische terugverdientijd nooit nooit nooit nooit nooit nooit jaar

dynamische terugverdientijd nooit nooit nooit nooit nooit nooit jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar 791% 167% 858% 172% 643% 234%

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 161,1 4,4 247,3 12,6 276,6 41,6 GWh/jaar

TVT incl subsidies

IRR op 25 jaar - - - - - -

statische terugverdientijd nooit nooit nooit nooit nooit nooit jaar

dynamische terugverdientijd nooit nooit nooit nooit nooit nooit jaar

nodige subsidies TVT 25 jaar 493% 81% 784% 54% 708% 212%

nodige warmtevraag TVT 25 jaar 97,7 2,0 210,9 3,5 250,1 28,0 GWh/jaar

Primaire Energie

totaal jaarlijkse vermeden primaire energie 102,8 7,2 76,8 23,4 66,5 35,8 GWhep

totaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 44.094 1.451 48.114 4.740 55.983 7.301 ton

Kengetal CO2 33 25 111 33 155 105 kg/MWhth

Zelfs als de dekkingsgraad meer dan 100% wordt, is er geen enkel warmtenet rond IVOO dat financieel haalbaaris. Hiermee wordt de bevinding uit fase 1, dat IVOO geen preferente producent is, verder gestaafd

4.5.2 IVOO: Meest rendabele trajecten

Geen van de onderzochte trajecten is rendabel. De reden hiervoor is de combinatie van de minst gunstige ligging,tov de andere producenten, de hoge warmteprijs die wordt gesteld en het relatief beperkte vermogen.

4.6 Optimalisatie van het traject op basis van producent Electrawinds

In onderstaande overzichtstabel zijn de meest rendabele trajecten voor Electrawinds onderzocht.

4.6.1 Electrawinds: vergelijking van de verschillende trajecten op basis van TVT globaleinvestering



Tabel 10: overzicht verschillende trajecten Electrawinds

Aangeloten clusters

Kantoor Electrawinds x x x x x x x xSleuyter x x x x x x x x xSerrecomplex Oudenburg x x x xFides Petfood x x x x x x x xVerhelst x xOrac xDaikin x x x x xZijtak A2a1: MrV + baanhof +kinderboerderij x xZijtak A2a21: campus Henri SerruysOostende x x x xZijtak A2a2111: Zwembad x xZijtak A2a2112: Stadhuis x xZijtak A3a: Eurostation x xZijtak A3b: Stedelijke werkhuizen x xZijtak A4a : Dr. E. Moreaux school x xZijtak A6a: Morubel x x x x xFrima x x x x xOosteroever x x x x xVragers

Totale piek warmtevraag 3,2 16,9 18,7 21,9 25,1 0,4 0,7 3,9 25,8 44,8 22,8 17,5 20,7 17,8 MWdekkingsgraad 536% 101% 91% 78% 68% 3979% 2465% 440% 66% 38% 74% 97% 82% 95%noodzakelijke back-upcapaciteit 1,6 8,4 9,4 11,0 12,5 0,2 0,3 1,9 12,9 27,8 11,4 8,8 10,4 8,9 MWtotale energievraag (verkoop) 6,6 26,6 27,4 82,6 89,2 0,4 0,8 7,4 90,1 122,4 39,7 32,9 39,5 28,3 GWhthverliezen/behoefte 2% 3% 3% 2% 2% 13% 10% 4% 2% 5% 7% 6% 6% 5%totale energievraag (incl distributieverlies) 6,7 27,4 28,4 84,4 91,2 0,4 0,9 7,7 92,2 128,2 42,6 35,1 41,8 29,9 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 0,1 1,9 3,2 0,3 0,4 0,9 1,1 1,1 1,1 15,8 15,8 9,3 9,4 7,6 kmvermogen/lengte (enkel) 39,6 9,1 5,9 73,1 66,0 0,5 0,7 3,4 22,8 2,8 1,4 1,9 2,2 2,3 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 82,1 14,3 8,6 275,5 234,8 0,4 0,8 6,6 79,7 7,8 2,5 3,5 4,2 3,7 GWh/kmInvestering

kostprijs investering productie 0,49 2,51 2,78 3,25 3,72 0,08 0,12 0,59 3,82 6,86 3,37 2,59 3,06 2,63 Mio€kostprijs investering distributie 0,05 0,07 0,07 0,75 1,11 0,43 0,52 0,57 1,52 13,47 11,50 7,66 7,72 6,54 Mio€kostprijs investering totaal 0,54 2,58 2,85 3,99 4,82 0,51 0,63 1,16 5,34 20,34 14,88 10,26 10,78 9,17 Mio€Subsidies

subsidies productie 0,20 1,01 1,12 1,17 1,20 0,03 0,05 0,24 1,20 1,36 1,18 1,04 1,16 1,06 Mio€subsidies distributie 0,00 0,00 0,00 0,15 0,15 0,10 0,10 0,10 0,15 4,35 4,32 3,56 3,56 3,56 Mio€kostprijs incl subsidies 0,34 1,57 1,73 2,67 3,47 0,38 0,49 0,82 3,99 14,62 9,38 5,65 6,05 4,56 Mio€Jaarlijkse kosten

kostprijs warmteproductie 67.243 273.925 283.645 844.452 911.744 4.476 9.256 76.890 921.843 1.282.322 426.199 350.893 418.242 298.991 €kostprijs warmteproductie back-up 25.172 130.718 226.072 709.825 1.091.182 687 1.160 26.332 1.160.399 2.865.936 462.638 114.371 358.198 129.196 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 37 6.224 11.127 4.074 4.267 42 86 762 11.196 108.525 33.565 25.294 30.877 16.537 €kostprijs onderhoud 4.772 54.072 82.731 27.920 32.692 18.427 21.690 26.461 48.381 371.236 338.548 204.043 208.814 170.710 €Jaarlijkse baten

totaal jaarlijkse warmteverkoop 174.632 654.743 683.413 743.839 918.436 12.930 25.885 200.657 944.317 2.209.813 1.467.131 1.101.207 1.275.769 973.599 €totaal subsidie productie 35.311 138.211 124.973 364.706 328.810 2.548 5.322 40.868 321.026 196.206 163.192 187.661 179.305 153.555 €Jaarlijkse opbrengst

totale opbrengst excl subsidie prod 77.409 189.805 79.838 -842.432-

1.121.448-

10.702 -6.306 70.212-

1.197.502-

2.418.207 206.181 406.607 259.639 358.165 €

totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 112.720 328.017 204.811 -477.725 -792.638 -8.154 -984 111.080 -876.476-

2.222.001 369.373 594.269 438.944 511.720 €TVT excl subsidies

IRR op 25 jaar 12% 7% 3% - - - - 5% - - -2% 2% 0% 2%statische terugverdientijd 7 14 36 nooit nooit nooit nooit 17 nooit nooit 72 25 42 26 jaardynamische terugverdientijd 9 14 21 nooit nooit nooit nooit 18 nooit nooit 32 24 28 24 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar geen geen 30% 628% 681% 152% 125% geen 661% 397% 65% 1% 40% 2%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,0 1,4 111,3 127,7 0,9 1,0 0,0 134,6 179,0 10,5 0,1 5,3 0,3 GWh/jaarTVT incl subsidies

IRR op 25 jaar 25% 16% 11% - - - - 10% - - 3% 8% 6% 9%statische terugverdientijd 3 5 8 nooit nooit nooit nooit 7 nooit nooit 21 10 10 9 jaardynamische terugverdientijd 4 6 9 nooit nooit 30 30 10 nooit nooit 22 13 15 11 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar geen geen geen 411% 576% 146% 94% geen 569% 466% geen geen geen geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 0,0 0,0 48,7 77,7 0,7 0,6 0,0 86,6 151,1 0,0 0,0 0,0 0,0 GWh/jaarPrimaire Energie

totaal jaarlijkse vermeden primaire energie 6,5 22,8 20,5 86,4 81,0 0,4 0,8 7,2 79,4 59,4 30,9 35,6 34,7 29,9 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 1.298 4.597 4.147 28.499 29.965 74 159 1.455 30.132 37.903 6.232 7.215 7.036 6.052 tonKengetal CO2 26 33 56 58 82 12 10 24 87 159 80 25 63 32 kg/MWhth

De terugverdientijd is omgekeerd evenredig met de dekkingsgraad. Hoe dichter de dekkingsgraad naar de 100% of meer aanleunt, hoe sneller de totaalinvestering vanhet warmtenet zal terugverdiend zijn. Vanaf een dekkingsgraad boven de 100%, dit wil zeggen dat het gevraagde vermogen van het net kleiner wordt dan beschikbarevermogen (bvb enkel aansluiting Sleuyter en/of kantoor Electrawinds) dan daalt de rentabiliteit van het net snel. De investerings- en uitbatingskosten van het net zijnniet meer in verhouding met jaarlijkse baten, waardoor de terugverdientijd veel langer wordt. Ook voor een warmtenet bestaat er dus een economisch optimum.

Het meest optimale scenario is dan ook een rechtstreeks partnership met Fides Petfood (zie ook Fase I). Een rechtsteeks partnership met het Serrecomplex blijktuiteindelijk niet rendabel, omdat voor het warmtetarief voor de serreteelt slechts op 30% van de gasprijs wordt gelegd om concurrentieel te zijn met hetreferentiescenario WKK.Een tweede mogelijkheid is het beschikbare en gevraagd vermogen zo goed mogelijk op elkaar afstemmen (naar een dekkingsgraad van circa 100%), en dit voor een zocompact (kort) mogelijk warmtenet. Het meest rendabele scenario op die manier is de laatste kolom in bovenstaande overzichtstabel.

De warmte voor het serrecomplex kan eventueel aan een lagere temperatuur beschikbaar gesteld worden, zodat het gros van de elektriciteitsproductie behouden kanblijven. De warmte wordt dan niet alleen laagcolorisch (50-60°C), maar ook goedkoper. Electrawinds stelt zijn warmte nu aan 0.010 €/kWh ter beschikking tussen detwee trappen van de elektriciteitsturbine. Op lage temperatuur zou Electrawinds deze warmte ter beschikking kunnen stellen aan 0.002 €/kWh. Onderstaande tabel geefteen aangepaste berekening hiervoor weer. We zien dat de rentabiliteit stijgt met een lagere warmteprijs, echter nog steeds onrendabel blijft.



Tabel 11: overzicht partnership Serrecomplex – Electrawinds, aangepaste productiekost warmte

SERRECOMPLEX - ELECTRAWINDSnaam Electrawindsmaximum capaciteit producent 44,0 MWmaximum aanbod producent 352,7 GWhaantal draaiuren 8.016 h/jaarproductiekost restwarmte 0,010 0,002 €/kWhCO2-kengetal productie 101 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 21,9 21,9 MWdekkingsgraad 201% 201%noodzakelijke backupcapaciteit 11,0 11,0 MWtotale energievraag (verkoop) 82,6 82,6 GWhthverliezen/behoefte 2% 2%totale energievraag (incl distributieverlies) 84,4 84,4 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 0,3 0,3 kmvermogen/lengte (enkel) 73,1 73,1 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 275,5 275,5 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 3,25 3,25 Mio€kostprijs investering distributie 0,30 0,30 Mio€kostprijs investering totaal 3,54 3,54 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,17 1,17 Mio€subsidies distributie 0,15 0,15 Mio€kostprijs incl subsidies 2,22 2,22 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 844.452 168.890 €kostprijs warmteproductie back-up 63.668 63.668 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 4.074 4.074 €kostprijs onderhoud 27.920 27.920 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 743.839 743.839 €totaal subsidie productie 493.938 493.938 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -196.275 479.287 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 297.663 973.225 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar - 11%statische terugverdientijd nooit 7 jaardynamische terugverdientijd nooit 10 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar - geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 37,6 0,0 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar - 31%statische terugverdientijd 7 2 jaardynamische terugverdientijd nooit 4 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar - geennodige warmtevraag TVT 25 jaar - 0,0 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 108,0 108,0 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 57.240 57.240 tonKengetal CO2 5 5 kg/MWhth



4.6.2 Electrawinds: Meest rendabele trajecten

Uit bovenstaande tabel blijken drie haalbare trajecten:Scenario 3: Directe uitwisseling tussen Electrawinds en Fides Petfood (warmte-uitwisseling via privaat-net)Scenario 4: de tak rond de John Cordierlaan: kantoor Electrawinds – Sleuyter – Fides Petfood + de tak naar

de haven: Daikin – Morubel – Frima – Oosteroever(het serrecomplex, verhelst en AV Sint-Jan campus Oostende zijn hier niet mee opgenomengezien hun grote vermogen, de dekkingsgraad wordt dan zo laag dat de kosten de batenoverstijgen)

De eerste twee trajecten hebben opbrengstrendement van 12% (op een statische analyse). Het derde trajectheeft de eerste 25 jaar slechts een opbrengstrendement van 2%.

Figuur 6: Detail meest rendabele scenario 3 FidesPetfood-Electrawinds – Solvaylaan

Figuur 7: Traject meest rendabele scenario 5 Oudenburg & Oosteroever Electrawinds



4.7 Directe uitwisseling Proviron-Verhelst

Hoewel Proviron gezien zijn beperkte vermogen (6,6 MW) buiten beschouwing wordt gelaten in deoptimalisatieoefening, wordt wel onderzocht of een mogelijk directe uitwisseling tussen de buren Proviron enVerhelst interessant is.De asfaltcentrale Verhelst heeft een relatief beperkt aantal draaiuren op jaarbasis, maar zal altijd aan volvermogen (20 MW) werken. Door het grote verschil in vermogen 6,6 versus 20 MW, heeft een directe uitwisselingmet Proviron slechts een dekkingsgraad van 48%. Aangezien het om een directe uitwisseling gaat, kunnen weechter wel uitgaan van een plaatselijke back-up bij Verhelst en uitsluitend transport van restwarmte over het net.Zo wordt de investering rendabeler voor zowel Proviron als Verhelst. Verhelst diende sowieso een back-upketel teinstalleren, de aardgas die hij daar plaatselijk verstookt, zal steeds goedkoper en efficiënter zijn omdat er geenrekening moet gehouden worden met warmteverliezen. Proviron moet als producent niet investeren in eendergelijk back-up waardoor de investering en dus de terugverdientijd ook een stuk afneemt.Hieruit kunnen we afleiden dat een directe uiwisseling rendabel zal zijn, zie onderstaande tabel. De statischeterugverdientijd ligt afhankelijk van de subsidies (en dus de subsidieerbaarheid van deze CO2-houdenderestwarmte) rond de 8 tot 11 jaar. Van de investering kan geen dynamische terugverdientijd of IRR berekendworden omdat de baten op een bepaald moment negatief worden door de dynamische economische parameters.Om de rentabiliteit na de 10 jaar van dit scenario na te gaan, dient er een uitgebreid economisch modelopgemaakt te worden.

In de geest is dit project wel rendabel.Tabel 12: overzichtstabel directe uitwisseling Proviron - Verhelst

VERHELST - PROVIRONProducentnaam Provironmaximum capaciteit producent 6,6 MWmaximum aanbod producent 52,9 GWhaantal draaiuren 8.016 h/jaarproductiekost restwarmte 0,005 €/kWhCO2-kengetal productie 332 kg/kWhVragersTotale piek warmtevraag 20,0 MWdekkingsgraad 33%noodzakelijke backupcapaciteit 0,0 MWtotale energievraag (verkoop) 20,0 GWhthverliezen/behoefte 2%totale energievraag (incl distributieverlies) 20,5 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 0,6 kmvermogen/lengte (enkel) 35,7 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 35,7 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 2,49 Mio€kostprijs investering distributie 1,49 Mio€kostprijs investering totaal 3,97 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,00 Mio€subsidies distributie 0,14 Mio€kostprijs incl subsidies 2,83 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 102.334 €kostprijs warmteproductie back-up 0 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 1.542 €kostprijs onderhoud 11.200 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 479.618 €totaal subsidie productie 4.759 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod 364.542 €



totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) 369.302 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar -statische terugverdientijd 11 jaardynamische terugverdientijd nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar -statische terugverdientijd 8 jaardynamische terugverdientijd nooit jaarnodige subsidies TVT 25 jaar geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 0,0 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 0,3 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 21.054 tonKengetal CO2 198 kg/MWhth



4.8 Optimalisatie van het combinatiescenario

Ematco is een geplande bedrijfssite, indien deze niet gerealiseerd kan worden zijn de drie afzonderlijke producenten elk veel kleiner en hebben ze elk weinig tot geenhaalbare scenario’s. Hieronder worden kort de meest haalbare scenario’s van Ematco hernomen met een meervoudige aansluiting.

Aangeloten clusters

Kantoor Electrawinds x x x x x x x x xSleuyter x x x x x x x x xSerrecomplex Oudenburg x x x x xFides Petfood x x x x x xVerhelst x x x x x xOracDaikin x x x xZijtak A2a1: MrV + baanhof + kinderboerderijZijtak A2a21: campus Henri Serruys Oostende x x x xZijtak A2a2111: ZwembadZijtak A2a2112: StadhuisZijtak A3a: EurostationZijtak A3b: Stedelijke werkhuizenZijtak A4a : Dr. E. Moreaux schoolZijtak A6a: Morubel x x x xFrima x x x xOosteroever x x x xVragersTotale piek warmtevraag 22,6 25,8 3,9 39,5 17,6 56,3 34,4 53,2 31,2 MWdekkingsgraad 206% 181% 1207% 118% 265% 83% 135% 88% 149%noodzakelijke backupcapaciteit 11,3 12,9 1,9 19,7 8,8 28,2 17,2 26,6 15,6 MWtotale energievraag (verkoop) 83,5 90,1 7,4 110,1 27,4 142,2 59,5 135,6 52,9 GWhthverliezen/behoefte 3% 3% 5% 3% 4% 4% 5% 4% 5%totale energievraag (incl distributieverlies) 85,9 92,6 7,8 113,3 28,4 147,9 62,5 141,3 55,8 GWhthLeidingnettotale lengte enkel 1,9 2,0 2,0 3,7 3,7 12,0 12,0 12,0 12,0 kmvermogen/lengte (enkel) 12,0 13,2 2,0 10,6 4,7 4,7 2,9 4,4 2,6 MW/kmbehoefte/lengte (enkel) 44,4 46,0 3,8 29,4 7,3 11,8 4,9 11,3 4,4 GWh/kmInvesteringkostprijs investering productie 4,39 4,99 0,81 7,61 3,42 10,82 6,62 10,22 6,02 Mio€kostprijs investering distributie 1,53 1,59 1,10 1,60 1,12 8,90 8,65 8,90 8,64 Mio€kostprijs investering totaal 5,92 6,58 1,91 9,21 4,54 19,72 15,27 19,11 14,66 Mio€Subsidiessubsidies productie 1,23 1,26 0,32 1,40 1,18 1,57 1,35 1,54 1,32 Mio€subsidies distributie 0,68 0,68 0,42 0,68 0,42 4,24 4,11 4,24 4,11 Mio€kostprijs incl subsidies 4,01 4,63 1,17 7,13 2,94 13,91 9,81 13,34 9,24 Mio€Jaarlijkse kostenkostprijs warmteproductie 1.222.523 1.317.709 110.892 1.612.683 404.309 2.104.694 889.746 2.009.804 793.866 €kostprijs warmteproductie back-up 64.827 89.999 26.332 195.545 131.877 1.143.176 208.071 841.064 182.899 €kostprijs elektriciteitsverbruik pomp 14.668 16.096 1.370 26.601 6.673 86.357 32.564 82.100 28.705 €kostprijs onderhoud 60.210 64.981 43.061 114.281 92.361 296.634 274.714 293.463 271.543 €Jaarlijkse batentotaal jaarlijkse warmteverkoop 769.695 944.317 200.657 1.424.446 680.645 2.498.503 1.755.168 2.323.843 1.580.512 €totaal subsidie productie 502.596 537.703 41.499 640.991 144.129 658.955 333.609 679.360 298.209 €Jaarlijkse opbrengsttotale opbrengst excl subsidie prod -592.533 -544.467 19.002 -524.664 45.425 - 350.073 -902.588 303.500 €totale opbrengst incl subsidie prod (10 jaar) -89.937 -6.764 60.501 116.327 189.554 -473.403 683.682 -223.227 601.709 €TVT excl subsidiesIRR op 25 jaar - - -9% - -6% - -3% - -3%statische terugverdientijd nooit nooit 100 nooit 100 nooit 44 nooit 48 jaardynamische terugverdientijd nooit nooit 41 nooit 38 nooit 32 nooit 34 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 350% 307% 75% 242% 75% 244% 43% 218% 48%nodige warmtevraag TVT 25 jaar 90,0 77,0 2,1 69,0 5,5 109,3 8,8 97,3 9,5 GWh/jaarTVT incl subsidiesIRR op 25 jaar - - 1% - 3% - 4% - 3%statische terugverdientijd nooit nooit 12 6 8 nooit 9 nooit 10 jaardynamische terugverdientijd nooit nooit 25 nooit 21 nooit 19 nooit 20 jaarnodige subsidies TVT 25 jaar 31% -12% geen geen geen 138% geen 91% geennodige warmtevraag TVT 25 jaar 5,3 -2,2 0,0 0,0 0,0 43,6 0,0 28,3 0,0 GWh/jaarPrimaire Energietotaal jaarlijkse vermeden primaire energie 108,5 115,0 7,2 131,2 23,6 137,5 59,6 140,3 53,3 GWheptotaal jaarlijks vermeden CO2-uitstoot 67.030 68.496 46.348 72.516 50.368 80.386 58.238 78.919 56.771 tonKengetal CO2 6 7 24 12 33 55 25 43 24 kg/MWhth

We kunnen besluiten geen van bovenstaande scenario’s echt haalbaar is zonder subsidies. Rekening houden met de subsidies zijn de meest rendabele scenario’s vanEmatco, zonder serrecomplex, ook op de valreep rendabel voor dit combinatiescenario.

Dit scenario geniet zowel technisch als financieel niet de voorkeur, maar indien de installatie van Ematco niet gerealiseerd zou worden is dit wel een valabel alternatief.



4.9 Technische specificaties van de weerhouden alternatieven

Hieronder wordt een beknopt overzicht gegeven van de technische specificaties waarmee rekening werdgehouden in het voorontwerp van beide weerhouden scenario’s.

Scenario 1b:Ematco –

Oudenburg(incl Verhelst)

Scenario 2b:Ematco –Oudburg,

AV SintJan,Oosteroever(excl FidesP)

Scenario 3:Electrawinds -FidesPetfood

Scenario 4:Electrawinds –Oudenburg &Oosteroever

Warmteproducent EMATCO EMATCO Electrawinds ElectrawindsBeschikbaar vermogen 64,5 64,5 17 17 MWGevraagd vermogen 20,6 45,0 ( 42,6) 2,6 17,8 MWOntworpen vermogen 25,8 (39,5) 56,3 (53,2) 3,2 22,3 MWDekkingsgraad 250% (163) 114% (121) 536% 95%

Investering totaal 6,7 (9,2) 18,5 (17,3) 0,6 10,4 M€Investering productie 4,0 (6,0) 8,3 (7,9) 0,5 2,7 M€Investering distributie 1,7 (1,7) 7,5 (6,9) 0,1 6,5 M€Investering consumenten 1,0 (1,6) 2,7 (2,5) 0,1 1,2 M€

trajectlengte warmtenet 2,5 (2,8) 10,5 (9,9) 0,1 7,6 kmleidinglengte warmtenet 5,0 (6,2) 21,0 (19,8) 0,2 15,2 kmmateriaal leiding epoxy epoxy epoxy epoxymaximale diameter Ø350 (Ø400) Ø500 (Ø500) Ø200 Ø350 mmaantal voorzieneonderstations

1 1 0 1

geïnstalleerd pompvermogen 180,0 (350,0) 220,0 (436,0) 0,3 99,0 kWgeïnstalleerd back-upvermogen

13,0 (20,0) 28,0 (26,5) 1,6 8,9 MW

HINDERNISSENgestuurde boringenspoor John Cordierlaan 20.080 20.080 - 20.080 €brug zandvoordestraat - 20.080 - 20.080 €tunnel & brugTweebruggenstr

- 193.400 - 193.400 €

spoor naar Ankerstraat - 20.080 - 20.080 €waterloop serrecomplex 20.080 20.080 - - €nieuwe constructieparallel aan bestaandebrugkanaal en spuikom - 495.745 - 495.745 €

In scenario 1 en 4 komen twee hindernissen voor. De kruising van het spoor in de John Cordierlaan. In scenario2 komen in totaal zes hindernissen voor, zoals ze geïnventariseerd zijn in de inventarisatie. De meeste van henworden overbrugd met een gestuurde boring. Enkel bij de oversteek van het kanaal en de spuikom dient rekeninggehouden te worden met een nieuwe vrijstaande constructie, parallel aan de bestaande brug. Nieuwe leidingenaan deze bestaande brug hangen ligt juridisch namelijk zeer moeilijk.

4.10 Conclusies

Uit bovengaande studie kunnen volgende algemene conclusies getrokken worden:



- Proviron én IVOO zijn geen zinvolle producenten om individueel aan te sluiten, gezien de lageproductiecapaciteit en hoge productiekost (randvoorwaarden die volgen uit de inventarisatie).

- De preferente producenten zijn Ematco > Electrawinds, dit is niet toevallig ook de volgorde vanstijgende kost voor de warmteproductie.

- De maximale productiekost om een terugverdienbaar net te hebben, ligt op 0,02 €/kWh.- Hieraan gekoppeld blijkt meteen dat andere groene warmtebronnen, die geen 100% restwarmte zijn

(KWO, BEO, biomassa...) financieel geen valabel alternatief zullen zijn. WKK’s, zoals IVOO enElectrawinds er in principe zijn, zullen enkel rendabel zijn indien de financiële afschrijving van de warmtezich beperkt tot 0,02 €/kWh. Met andere woorden enkel WKK’s met als warmtebron gas of afval.

- Het warmtetarief heeft optimaal een kostprijs van 80% van het gastarief.- Voor het serrecomplex kan echter maar maximaal 30% van het gastarief gevraagd worden, gezien

het referentiescenario met een WKK is. Hierdoor is het slechts in enkele gevallen (enkel in relatie totproducent Ematco) financieel interessant om het serrecomplex aan te sluiten. Voor het serrecomplex ligtde maximale productiekost om tot een terugverdienbaar net te komen dan ook niet op 0,02 €/kWh, maarslechts op 0,005 €/kWh.

- Een warmtenet dat alle geïnteresseerde partijen aansluit is rendabel voor Ematco. De kostprijs van eendergelijk warmtenet schommelt rond de 21 tot 22 miljoen euro.

- Een directe uitwisseling tussen Electrawinds en Fides Petfood blijft een zinvol en haalbaar alternatief. Dekostprijs van deze verwezenlijking wordt geraamd op 0,54 miljoen euro.

- Een directe uitwisseling tussen Electrawinds en het serrecomplex Oudenbrug behoort NIET tot demogelijkheden. Daar de ombrengsten voor de warmte hier veel lager liggen als gevolg van hetreferentiescenario met een WKK, in plaats van enkelvoudig gasgestookt.

- Het industriële eiland op Oosteroever is, ofschoon zijn grote afstand, reeds in eerste fase eeninteressante aansluitpiste dankzij het grote gevraagde verbruik. Nu met Morubel bijkomend wordt dezetak nog interessanter.

- De formule van aansluiting en de verdeling van de aansluitkost dient in detail bekeken te worden voorgrensgevallen, Daikin en Frima. Ofschoon hun aansluiting net op de rand van de vooropgesteldehaalbaarheid schommelt, vooral gezien de strenge eisen die ze zelf stellen, heeft hun aansluiting eenpositief effect op de globale terugverdientijd. Een abonnementsformule of spreiding van de investeringvoor aansluiting over verschillende partijen, is te overwegen.

- Het CO2-kengetal van de warmte schommelt tussen de 5-25 kg/kWh voor de goed terugverdienbarewarmtenetten, rond Ematco. De minder goed terugverdienbare netten (vaak omwille van hun lagedekkingsgraad) hebben ook een hoger CO2-getal, tussen de 20-60kg/kWh. Voor de niet-haalbarescenario’s loopt het CO2-getal soms op tot het kengetal van aardgas, afhankelijk van de hoeveelheidgasgestookte bijstook en de pompenergie.

- Alle warmtenetten in voorontwerp zijn voorzien van een bijkomende capaciteit van 25% ten opzichte vande bestaande ontworpen capaciteit, om toekomstige uitbreidingen mogelijk te maken. De invloed van eenhogere reservecapaciteit op de terugverdientijd van het net wordt duidelijk weergegeven in paragraaf 3.2Reservecapaciteit warmtenet.

- Een eventuele combinatie van twee netten is mogelijk. Ten eerste een globaal net voor Ematco metuitzondering van Fides Petfood, ten tweede een directe uitwisseling tussen Electrawinds en Fides Petfood.

- Ematco is een geplande installatie, bij daadwerkelijke ontwikkeling van de syngas-verwerkingsinstallatiedienen de bevindingen van deze studie zeker meegenomen te worden.

- Indien de geplande installatie van Ematco niet gerealiseerd zou worden, geniet een combinatie van deoverige producenten de voorkeur. Dit scenario dient eerst aan een grondige fiscaal-juridische risico-analyse onderworpen te worden.

- De warmte van Ematco is binnen de definitie van ‘groene warmte’ vandaag volledig grijs en kan dus nietmeetellen als het verplicht te voorziene hernieuwbare aandeel voor woningen en kantoren in 2014. Bijeventuele realisatie van het net dringt een onderhandeling over de definitie van ‘groene warmte’ vs‘restwarmte’ zich op.

- De asfaltcentrale van Verhelst is bovendien ook een geplande installatie. Indien beiden gerealiseerdworden in de nabije toekomst, is het voorzien van een directe uitwisseling in bouwfase aangewezen. Vooreen minimale meerprijs kunnen zijn zo een economisch rendabele installatie bouwen, die bovendien opvlak van duurzaamheid innovatief en ongezien is in België.

4.11 Risico’s

Bovenstaande resultaten tonen aan dat de ontwikkeling van een warmtenet een interessant business model kanopleveren. De resultaten van deze studie zijn uiteraard rechtstreeks gelinkt aan de uitgangspunten van deze



studie. De sensitiviteitsanalyse toont aan welke invloed elke parameter heeft op de terugverdientijd van hetwarmtenet, zodat de risico’s gepaard met de keuze van de uitgangspunten duidelijk in kaart worden gebracht.

Uiteraard zijn er nog andere risico’s die de haalbaarheid van een potentieel warmtenet kunnen ondermijnen.Verder onderzoek naar deze risico’s zal dus onontbeerlijk zijn. Hierbij denken wij aan de stopzetting van deactiviteiten van de warmteproducent, het afhaken van enkele of meerdere grote afnemende partners,onverwachte technische defecten door rampen van buitenaf…

De warmte van het stadsverwarmingsnet kan afhankelijk van zijn hernieuwbare aandeel in aanmerking komenvoor het verplicht te voorziene aandeel hernieuwbare energie voor woningen en kantoren in de EPB-regelgevingvanaf 2014. Dit kan een bijkomende hefboom en overtuigingskracht zijn voor nieuwe warmtevragers.Zowel de restwarmte van Ematco, als van Proviron, voldoen vandaag niet aan de vereisten om tot hernieuwbarewarmte gerekend te worden. Dit kan mogelijks nieuwe klanten afschrikken.



5. BIJLAGEN

5.1 VOORONTWERPNOTA’S WARMTEPRODUCENTEN

5.1.1 IVOO

5.1.2 Proviron

5.1.3 EMATCO

5.1.4 Electrawinds

5.2 VOORONTWERPNOTA’S WARMTEVRAGERS

5.2.1 Frima

5.2.2 Daikin

5.2.3 Fides Petfood

5.2.4 Electrawinds kantoorgebouw

5.2.5 Eurostation

5.2.6 Stad Oostende - Stedelijk Zwembad

5.2.7 Stad Oostende - Kinderboerderij

5.2.8 Stad Oostende - Mr. V + Sportpark

5.2.9 Stad Oostende – Stadhuis

5.2.10 Stad Oostende – Stedelijke Werkhuizen

5.2.11 Stad Oostende – Dr. E Morauxschool

5.2.12 Oosteroever

5.2.13 Baanhof

5.2.14 Morubel

5.2.15 Verhelst

5.2.16 Sleuyter – woning & kantoor

5.2.17 Serrecomplex Oudenburg



5.2.18 Campus Henri Serruys Oostende (AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV) & OCMW

5.2.19 Orac

FASE II HAALBAARHEIDSSTUDIE WARMTENET...

Documents

Transcript of FASE II HAALBAARHEIDSSTUDIE WARMTENET...