6 BINNENLAND

door Nadia Berkelder

LAUWERSOOG – Goed nieuws voorgarnalenliefhebbers: vanaf vol-gend jaar liggen er veel meer echtverse Hollandse gepelde garnalenin de winkel.In Lauwersoog komt een garnalen-pelfabriek die een vijfde van de to-tale vangst aan grijze noordzeegar-nalen kan verwerken. Die garna-len hoeven dan niet meer dagenheen-en-weer te reizen naar Ma-rokko of Polen om daar uit hunschil gehaald te worden. Ze liggenbinnen een dag of twee na devangst al in de supermarkt.De fabriek wordt gebouwd doorgarnalenpeller GPC Kant en gar-nalenhandel Telson. Er komentwintig machines, die elk vijfdui-

zendkilo gar-nalen inde weekkunnen pellen.„We bouwen de fabriek in de ha-ven waar de schepen aankomen”,vertelt directeur Rob Pikkert vanTelson. „Als de vissers arriveren,gooien we de garnalen meteen inde machine.”De familie Kant puzzelt al jarenop een goede garnalenpelmachi-ne die kan concurreren met het ta-rief van de snelle handpellers inMarokko en Polen. „We zijn alsinds 1990 bezig”, zegt AlfredKant. ,,Mijn vader is ermee begon-nen. Nu zijn we eindelijk zover:

vroeger bleef er nog te veel vleesachter om rendabel te zijn. Wezijn zelfs een keer failliet gegaan,maar de machine liet ons niet los:iedereen begrijpt dat het beter isom hier garnalen te pellen dan inMarokko.”Vroeger werden Hollandse garna-len door thuiswerksters gepeld;het was een baantje voor vrou-wen (en kinderen) in vissersdor-pen. Toen thuispellen vanwege dehygiëne verboden werd, verhuis-de de productie naar lagelonenlan-den. Daar worden de garnalen ge-peld in grote gekoelde ruimtes.„Voor het pellen van alle noord-zeegarnalen heb je een voetbalsta-dion vol mensen nodig”, zegt Pik-kert. „Dertig- tot veertigduizend.Die vind je in Nederland niet.”

Voor vissers biedt de pelmachinevoordelen. Erik en Anita Kalf heb-ben een garnalenkotter op Texel,de TX65. Ze brengen hun vangstgekookt naar Kant, die nu nog inLeens zit, laten de garnalen daarpellen en verkopen de kakelversegarnalen onder hun eigen label:‘Texelse garnaal’. „Mensen hier opTexel vinden het hartstikke leukom een garnaal van het eiland tekopen”, zegt Anita Kalf. „Ze sma-ken beter omdat er minder conser-veringsmiddel op hoeft. En voorons is het financieel voordelig. Opdit moment zijn de prijzen voorgarnalen redelijk, maar er zijnook periodes geweest dat die echtheel slecht waren.”Eigenlijk is alles beter aan de gar-naal die uit de pelmachine komt,

zegt Kant. „Er wordt minder CO2

uitgestoten omdat we niet naarMarokko hoeven te rijden met aldie vrachtwagens, er hoeven geenE-nummers meer op het etiket enze smaken beter. Of het goed af-loopt met de garnalenpelsters inMarokko? Laat die nou net in eengebied zitten dat economischenorm aan het groeien is, dus datkomt wel goed.”Voor de bergen garnalenschillendie over blijven na het pellen, wor-den allerlei toepassingen gezocht.Eerst gaan de schillen in de soep;als ze hun smaak kwijt zijn, res-teert een schil die rijk is aan chiti-ne, een stof waarmee van alles ge-maakt kan worden: van bodemver-beteraar voor de landbouw totzonnepanelen.

Fabriek omgarnaal te pellen

Garnalen hoeven straks nietmeer via Marokko richting ons

bord, dankzij de pelmachine.

HOLLANDSE GARNALEN

BRABANTS DAGBLAD ZATERDAG 14 MAART 2015 BINNENLAND 7

door Caspar van Oirschoten Jelle Boonstra

LUTTEN – Als Freddy Arends (23)donderdagavond tijdens een wan-deling een praatje maakt op straat- een stoep is er niet op de Dedem-svaartseweg-Noord - in Lutten,gaat het opeens gruwelijk mis. Eenpasserende Mercedes schept dekersverse vader en de kinderwa-gen met daarin zijn nog geen vijfweken oude zoontje Milan.

Ze vliegen door de lucht. Baby Mi-lan overleeft de klap niet. OokFreddy is er slecht aan toe. Metvolgens de buren zwaar letselbrengt een ambulance hem naarhet ziekenhuis in Zwolle.De zilverkleurige Mercedes rijdtna de klap door, alleen de afgebro-ken rechter buitenspiegel blijftachter. In de auto zit de 51-jarigeG. Hij woont een halve kilometerverderop. Vlak bij zijn huis slaathij rechtsaf een onverhard paadjein, maar dat loopt dood. G. staptuit en rent weg.Via Burgernet gaat er een oproepuit met daarin een omschrijvingvan de auto. Die wordt al snel ge-vonden. Leeg.Nog dezelfde avond meldt G. zichbij het politiebureau in Harden-berg. Daar wordt een bloedproefgenomen om te kijken of hij mette veel drank op achter het stuurheeft gezeten. G. wordt ingeslo-ten op verdenking van dood enletsel door schuld, en het verlatenvan de plaats van een aanrijding.Het blijft de grote vraag wat deoorzaak van het dodelijk ongeluk

is. Reed G. te hard? Stuurde hijper abuis over de strepen van hetfietspad? Waar stond Freddy metde kinderwagen? Feit is dat het na-genoeg donker was.De markeringen die de forensi-sche experts van de politie op hetwegdek hebben achtergelaten, ver-tellen vrijdagochtend een deelvan het verhaal: de gele en wittekrijtstrepen staan niet op de rij-baan voor auto’s, maar vooral aande rand, waar het wegdek rood isgeverfd, als rijstrookje voor fiet-sers.Hoe gevaarlijk is de Dedemsvaart-seweg-Noord? Op het eerste ge-zicht lijkt het risico mee te vallen,want het meeste doorgaande ver-keer pakt de N377, de provincialeweg iets ten noorden van hetdorpje.„Ze rijden hier ontzettend hard”,zegt een vrouw op de fiets. Aanhet begin liggen er verkeersdrem-pels op de weg. De maximumsnel-heid is 50, daarna mag de snel-heid omhoog naar 70 in het weid-se landschap.

Verdachte G. was eigenaar vaneen grondverzetbedrijf dat vijfjaar geleden ter ziele ging. Vracht-wagens met zijn naam voorop wa-ren een bekend beeld in het dorpmet krap tweeduizend inwoners.Zijn echtgenote is aangeslagen.„Dit is heel verdrietig voor ieder-een, je kent elkaar allemaal in Lut-ten, dat maakt het extra erg.”Nadat haar echtgenoot was door-gereden, overlegde hij telefonischmet zijn vrouw: wat moet ikdoen? „Hij was zelf ook duidelijkin shock”, zegt ze. „Hij heeft zich-zelf aangegeven, dat was goed.”Was er drank in het spel, zoals zein het dorp zeggen? „Ik weet hetniet, ik kan dat niet zeggen, onder-zoek moet het maar uitwijzen.”Freddy en zijn vriendin Ellen zijnbegin dit jaar komen wonen opde bovenetage van een wit huisjeiets buiten de kern van Lutten.Hij is schilder, zij werkt bij eenZeeman in Hardenberg en De-demsvaart. Op hun Facebookpagi-na’s staan tientallen foto’s vanhun zoontje. „Ik zou vanavond opkraambezoek gaan”, reageert Fred-dy’s werkgever Dennis Ekkel vande Schildersservice Vechtdal inHardenberg. „We zijn er hier metz’n allen helemaal kapot van.”Collega’s van de jonge moeder El-len, die niet met hun naam in dekrant willen, kunnen het ook nietbevatten. „Een collega hoorde heten heeft ons geïnformeerd. Watmoeten we nou tegen Ellen zeg-gen? Ze waren zo gelukkig samen,die twee hadden al sinds 2007 ver-kering. Onbegrijpelijk dat dit kangebeuren.”

DEN BOSCH – In Brabant moet eencampus komen waar wetenschap-pers en praktijkonderzoekersgaan samenwerken aan verduurza-ming van landbouw en veeteelt.Met dat plan komt D66. Het ideeis om de krachten te bundelenvan de universiteiten van Wage-ningen en Eindhoven, de DesignAcademy uit Eindhoven, de HASHogeschool van Den Bosch en di-verse mbo’s. „Juist in Brabant isde innovatiedrang het grootst”,motiveert Anne-Marie Spierings,D66-lijsttrekker in Brabant, dekeuze voor haar provincie. „DeQ-koorts heeft hier bijvoorbeelddiepe wonden geslagen.”

De zogenoemde Landbouw Inno-vatie Campus zou ook moetengaan bevorderen dat Europa voorzijn voedsel voortaan niet meer af-hankelijk is van andere wereldde-len.D66-Tweede Kamerlid GerardSchouw: „Het is onverantwoordom het veevoer van over de helewereld naar Nederland te slepen.In Brazilië worden regenwoudengekapt voor sojavelden om onzevleesproductie in stand te hou-den. Dat moet slimmer en beterkunnen.”Waar in Brabant de campus hetbeste zou kunnen komen, laatD66 nog in het midden.

Twee vrouwen zittenachter een tafel meteen enorme berg gar-nalen. Achter hetraam toetert eenvrachtwagen met eennieuwe lading. Het re-clamespotje in 2000voor de Gouden Gidsmaakte het vak garna-lenpeller – dat nudoor de pelmachinesdefinitief lijkt te ver-wijnen – in één klapbekend.

Het filmpje eindigdedat jaar als vierde inde Gouden Loeki-ver-kiezing, maar ieder-een weet het nog: devrouw die zichtbaaroverspannen raakt,haar collega die deGouden Gids pakt enhet uitzendbureaubelt. „Ik zoek garna-lenpellers. Type: nietlullen, maar pellen.Hei-je geen her-un-treuder? Een bejaarde

ofzo?” Intussenklinkt een koor vanscheepstoeters: overhet water komt eenvloot visserschepenaan, met nóg meergarnalen. „Een bolle-peller? Wat he’k dáárnou aan.”De garnalenpelsterflipt. „Nou”, zegt haarcollega tegen het uit-zendbureau. „Dankijk ik nog even ver-der.”

Ik zou vanavond opkraambezoek gaan, wezijn er helemaal kapot van

Je kent elkaar allemaal inLutten, dat maakt hetextra erg

Werkgever van Freddy Arends

Echtgenote van verdachte

‘Ik zoek garnalenpellers.Type: niet lullen, maar pellen’

“

“

� Een beeld uit het reclamespotje van de Gouden Gids, met de overwerktegarnalenpelsters.

Lutten kan de dood vanbaby Milan niet bevatten

D66: campus voorlandbouw in Brabant

TOT

20%PRIJS

VOORDEEL

LET’S CELEBRATE DESIGN2000-2015: CILO 15 JAAR

15% KORTING OP DE GEHELE PIET BOON COLLECTIE

Gerritsenweg 11gnaast Eijerkamp, Zutphen

T. 0575 583 656www.cilo.nl

Elke zondag open 11.00 - 17.00