B. F. .

iDISSERTATIO ACADEMICA.

9

Quam,„CONSENT. AMPLISS. ORDINE PHILOSOPH.

IN REG. ACAD. UPSALEENSI,

CE.LEB.E.R RIMO VIHO,

AG. p E T R O5

ELOQUENT. PKOFESS. REG. ET ORRCÄNDTDM BONOR UM CENSVR/E

MODESTE SURMITT] T

JONAS ER. SUNDSTRÖM,GESTRIG]US.

IN AUDIT.CAROL. MAJOR. D. I. DECEMB.Anni M DCCLIIL

/TA A M G

U P S A LI IE ,

Exeu! LAUR. MAGN. HÖJER, Reg, AeaeJ. Typogr.

KONGL. MAJ: TSTRO-TJENARE, JuftitiiE och Commercie-BORQ-MÅSTARE uti Handels och Scapelfladen Gefléj

Mgååle HERREN, '"%•HerrJOH.H OMNBERö,

BRUKS PATRON wid Lögdö*

ÅJle ock Hbgogta*■ Herr PHILIP

c f '3 ' Mine Gunßige HERRAR

Tanken icke, Gunflfge Gynnare, at det årat framfor defla få blad tekna Edra wärclaEder hyfer , behofwer icke ledas få långt

ket flg på det nogafte påminner den gunft ochen rund tid behagat mig omfatta. Och ehuruftorre nöje af at göra wål , ån at gora wålger-wertes lagen , på det defla bladen måge wittnaframhärdar

Mine Gunßige HERRARS

MmiukaßJONAS E.

KONGL• MA.J.-TSTRO-TJENARE och LANDS-SECRETERARE

öfwer Gefleborgs Landshéfdirigedöme,Hhgådle HERREN,

Herr HAQUIN. J. HUSS,och Lagfors Rruki Medelpad,de HERREN,

KRAPP,och GYNNARE.

något fåfängt fofterbygds nit, fbm bringar mig,Namn. Den innerliga wördnad , fom jag förifrån. Han har (it urfprung uti ct hjerta , hwil-godhet, hwarmed J, mine Gunftige Gynnare,jag nogfamt wet, at Edert ädelmodiga finne harningarna kunniga , lå följer jag dock denne in¬om min wördnad , fom under hela min lefnad

ach GYNNARES

tjenare^SUNDSTRÖM.

Admodi Reverend: CT Prxclhrisßmis

Bom. MAGIST RIS,Rcgii Gymnafii* Gevah'enfisLEGT O R IB U S-

Dexterrimis,,et

JRECTORf, GONRECTORIG G E E EG iE

Supremo Scholas Trivia Iis VigiianrisfTmiY,-Nec non

Admoil. Réver. CT Pv<eclarifl. CT Clariff. VlfclS,Bli, Mag.PETRÜ O. WAEDNERJ

PAS i OKI in Rasbo & Kil mericisfimo,et

Dn.EAURENT GFÄGERHOLMjPASTORI in Åpfunda GJtric. dignislimo,PRÄGEP J ORIBUS uti olim méis fidclisßmis>

ita PÄTRONIS CS tA UT0R1RUS jamoptimist

1u\'ijfertätfoném- hane de Patriäomania \ esc teter*na fitiatis lege, cum omnigen<z felicttatis vfr

%q> dat, dicat, dedieatNOMINUM VESTRORUM-

■a

r t/1ror oh/p'Vtmtt cfltmir,JONAS E. SUNDSTRÖM

Ondra icke , min Herfe , at hg wid detta:tilfållet inftåller mig wid thé lårdas tåfiings-plats; Jag år then fåmme, hwars fpåda

ungdoms planta min Herre aldraförft genomGLJDs wålftgnelfe, wåttnat. „ Soni min fårbindel-fe år (för, lå år ock min fågnad ^ wid min Her-'res Jfamftég , innerlig. Jag 6n(kar, at dygden/fom alcid igenom jträngä fiigar til mSIef plågar

< fåra fina ålfkare, åndteligen mårte bekröna Édra?goromåf oclv med ymnog (kiord betala den flit/hwarå jag åfyna wictne warit, fom alcid har desÄnöjet at framhärda-

Min HERRES

å. 6 Ne*? '17ih

, flrlunåne tjenaré,IdATTH. OL,OMNBERG*

D. D.

SI.

iteras non aliter, ac homkies,nafci , adolefcere & tandem fe-nefcere, neminem ignorare finunC& antiquiores % 8c recentiores, hi-ftorise Literarise annale*. De cau-fa hujus rei paulo curatius inquifi-turi inveniemus , in orbe eruditönon tantum exftitifie viros, Divi¬

na humanaque eruditione inftru&isfimos, qui nulluni ia-borem ad literas perpoliendas reformidarunt, verum et-jam multos, qui, cum veritatem in omnibus fe&ari de-berent, eam tarnen non e latebrii eruere, fed ridiculiscommentitiisque fabölis*,'irnrfio fentehtiarum portentis ,obfcurare adlaborarunt. Etenim nihil, quantumvis ra-tione , vel experientia comprobatum, acceptant, nifiquod eoium opinioni fit confentaneum.' Örnnia fihe ju-dicjo » hoe eft , temere & prsecipitanter, rarionibus fci-llpef noqdum expenfis^,, adnrittunt, unde fit, ut, verit3-tis non tam firmiterVonvföi, quam falfitatis Iaqueis irre-titi, in medium veniant. Alii vero ab immaturse adhucsctatis ideis deerrandi occafionem captant. Alii confve-tudine, animis prope ingenerata, indu&i» in devia pro-labuntur. Alios au&oritatis eminentiorum, aquibus

di/Ten-

) 7 (

difientire religioni ducunt, freno ita compefcit regirque,tit cum Pythagoricis in verba magiftri jurare & ad tri-tum filud dvTcs eCpcc , afyli inftar, identidem provocarehäud ^erecundentur. Per Vitium furréptionis y ea, qua?non experiuntur , .experiri tibi videntur a!ii. Multoscaufe i nefcio quce, labyrinthis invodvunt (<r). S ngulavero fi enumerarem.j vel diesme deficeret, vel multitu-do memoriarn nollram delafiaret. Hinc nos contenti e-rimus irr fcenam produxifie , qui Patridomaniae labe &lue omnino infedd funt peftifera, Ell: enirn illa morbusernditorum epidemious t ferax & perquarn feeunda mon-ftrofarum fententiarum mater, eiii fedandae, nedum für-pitus evellendae, imparem fefe fore conqueritur tota arsMachaonia. Qu® licet ita fint, id tarnen agemus, utar&ioribus harum pagelhrum limitibus dedecus ipfiuscompte&amur, &, quantum in nobis fuerit, detegamus.Ejusmodi tentamine, fi defiderio Tuo, B. L. , ex allenon fatisfecero, hoc duntaxat abs Te expeto, ut alie-nus a Patridomania fis interpres, hoc eft, benignus acfaventisfiirms.

(a) Cfr. Rydelii Exercitat. Rational Part. IV,§. IL

Patridomania eft vox originis Graecse ex vocabulis9tUT(ps, patria & potvlcc furor , a jxoclvsSeci, furer^%inianire, compofit?, quemadmodum frequentari folentlitulomania (a), Xenomania (b), 'E/kqvcfActvicc} Pm[a<xio«f/ocvloc <C), Xaverefte&vlcc , o^vl^ofxocvloc, t7r7ropocvioi &C. apudlLexlcographos. Patria , ut ufum quam maxime com-munem, euK que a Philofophis reeeptum, confideremus,denotat locum, tn quo quts lucis hujus ufuram fertirus cfi$vel, uti abi, fenfu magis adssquato , explicant, terram?in qua babitrndi & certa officid oheundi jjire qavift fiintparentes noßri 9 cum najeermur \ßj, Quod vero ad vo-

cem

) ß ( sSÄ^cem pavlcc adtinet, non tantum de illis ufurpatur, qui«bus-fanum non eft finciput , quique ob vitiofos cerebrihumores, pecudum inftar, non quo eundum , Ted quoitur., feqvuntur, inqtie abfunia omnia rapiuntur , fedetiam Iis convenit , qui, prcelucente quidem iotelie&u,agunt, nihilo tarnen minus idipfum praejudiciis adeo ha-hent occsecatum , ut prius, quam s rationibus fufficien-tibus (int parati, rei adfenl'um prasbeant eamque fummacum peitinacia defenfitent. Hinc Patridomania definiripoteft, quod fit invidum, indecorum & pedanticum patriaeextollendaß ftudium,, ex , pr&judkiis infcQo, intcllectutfwluntate, cxco noftri amore carrupta , oftum, Coégittne vitii magnitudo, & imperitorum varius in eo pingen-do error , in id incumbere , ut hsec univerfa & finguladuce fua non defraudentur.

(«) Cfr. Di/p, de litulomania, habit, Upf, /74/". (h)vid. Df/p. de Xenamania, habit. Upf. /74?. (c) cfr. Mar¬hof. Patavinitas Liviana c, 12 & 13, (dj Schubert. Philo/,Pracf. Univ. p* m. 212.

§. HI.Dixi Patridornaniam eflfe ftudiym extollendse patriae,

idque rinvidüm, indecorum & pedanticum, utiode de-duci queat fludium natalis foli celebrandi, u?i tempefti-vum, decorum & modeftum j ita lege naturali quam ma-frime nobis commendatum, Haep enim jubet edopetque,patriam tantp majore ftudio pietateque effet profequen-dam, quanto verius fit illam, (ecundum fapientrfiimiquondam, intér Latiales .Oratorps , effatum , oirmesomnium caritates complecti (a). Et fi ita eil diligenda,ut etiam facultatibus & vitac fu?e nemo bonus pepercerif^dummodo falutem ejus adjutum promotumque ire queat,cur denegandum erit ei tantillum pietatis officium*? Curnon a calumniis vindicanda erit ca, quas nos genuit, ge-nitos in finu fpo recepit, receptosque hqnore, benefi-

- ' ' ciis,

) 9 ( <&&

ciis, prfemiis, ornat atque adauget. Hoc ipfum poftulatprudentia politica, in imperiis quibuscunque, rite con-ftitutis, obfervari fclita. Sic legato vitio verti nonpoteft, fi patriae conditiones, etfi debiles, filéat &, ejusloco , ritu Celsenenfium, de quibus mentio injicitur apudCURTIUM{b), turrium altitudinem, militum invidtuinrobur, urbium opulentiam, egregiam civium multitudi-nem & ruris luxuriantia bona, pieniore ore, celebret.Contra, quis ignorat, quam imprudenter faciat ille, qui,inter medios hoftes degens , imbecillitatem patriae, a l-dita de ejus ceconomia & ftatu interno, finiftra narratio-ne, effutiverit ? Po/Tunt inde, velut ex Pandorae pyxi-de , multi calamitatum torrentes , reipublic® fundamen-ta facillime fubruturi, derivari. Qu as res in. caufa eft,cur in quibusdam imperiis, gravi fub pcena, interdtftumfit ejusmodi edere Iibros , quibus conditio flatus patrii,prcecipue fi quodammodo claudicet , exteris & hoflibusinnotefcat. Illuftre hujus rei exemplum praebet NICO-LAUS RAGVALDI, Archiepifcopus, quondam Upfa-lic-nfis, qui in Concilio Bafileenfi, anno MCDI habito,pereleganti orationeGOTHORUM nomen ad ccelum u»-que extulit, ut nobis au&ores funt JOHANNES MA¬GNUS (c) & BENZELIUS (d). Alios lubens praetereo.

(<?) Cic.Ojffic.Lib■ Lc.jy. (b) IJbr. III c, I. (c) Hiß.Sveon. Gothor. Lib. XVI. (d) Monument. Ecck/% Svco-Gotbic. p» loi.

§. IV.Sic fuum decus refervandum eft huic patriae Iaudan-

dae ftudio, nec illi Trocr^i^o/uotveicBoii dicendi funt, qui inillo cum laude occupantur. Verum , fimul atque invi-de, praspdtere, indecore & pedantice , ut ita dicam , adidipfum procedis, ftatim in Patridomanias vittum, neces-fe eft incurras.. Quin invidia in boc regnet, nullum pro-fe<fto eft dubium. Nam illa infedi, exterorum praeroga-

B tivas,

) ic ( §*$)

tivas, omni, qua fieri potefl, ratione, extenuare adla-borant: cunéta, quce de patria fua fcripferunt , atro no-tant carbone : laudem propriam inde vilefcere putant,quod alii, ingeniofe admodum & fubtiliter , incunabulagentis furc 2d vetuftiftimum hominum genus extenderintac fefe cum optimis quibuscünque nafionibus velint com«parare. Porrö contra regulas decori peccare etiam ifioscertum eft, cum aut nihil redte factum efle judicent, ni-fi quod patriae moribus conveniat, aut naturalem & ci-vilem illain pulcritudinem , qtse in externis rnoribus ob-fervari debet, fusque deque habeant, aliis, quibuscumUlis res eft, placesnt, necne, parum folliciti (ab Hividentur tibi, quod naturale, ftabi'e & fixum eft deco-rum, agnofcere (b), Exiftimant, falva honeftate , fieriron pofTe , ut ab avitis & barbaris iliorum moribus ali-quantulum difcedatur : Et hoc quldem non allter, acMufcovit«, qui, fub imperio PETRI I , barb?s fuas in-genti pecunlse fumma redimere voluerurt. Quaproptervefano impetu, & odio plusquarn V?tiniano , ilios pro-feqvuntur, qui eorum pfacita detre&anf. Quid ? quodinnutneros deregunt archaifmos & folcecifmos morum,quos 7?vj* n&i aliis obtrudere haud verentur, ar¬gumentaf iontfm fuarum has facientes prxmifias .* Sa harFar och Mor for mig lejroat : Så hajwa wåra Förfaderqjort , likwål hafvoa de kommit fram i werlden tå wåf9Jom avi. Quocirca fciendum eft, ambiticnem eamqueridiculam non pcnitus abefie. Quando enim b bi vidi funtId invénifie, non quod pueri in faba, & ex quo fperantlaudes patriae amplificari , tum oftenfare non clefiftunt,quantam gratiam patriae retulerint: multorum enim anno-rum laborem nominant opus fuum&, more juvenil;, exful-tant tripudiantque, quod Ifta in apertumprötulerin^qu©ataque iliis, seternis tenebris fepufta, nunquam publicamadfpicerent lucem. En peänrtfifinum fetidum! en ridrcu-lum ineptiendi genus! (a) Ry~

) II ((si) Ryåelii DiJJ. de pedantifmi genuina facie rfr. Ne-

pos in pr,ejat. (b) Lucietn Patrice Encomium 7. Il.p. a?j.§. V.

In originem Patridomanice fl inquirimus , eam exduobus fontibus , uti §. 2. habetur, derivari iiquet ; exintelleciu videlicet, pr&judiciis infecto, & voluutate,cceco noflri amore corrupta• Quod ad intelleélum anti-net, non fimplici de caufa prsejudiciis infi itur. Heicenim in cenfum venit generatim, quod debita adtentionon adhibeatur , ut ex obfcuris evadant ide« clar« & cxconfufts diftindlae» Simul obfervare licet, multcs in a.ginationi, omnem mentis dircdlionem faepifiin e refpuen-ti, plus jufto , indulgere , atque, cum bona, Tibi a pa-tria , velut communi matre, collata, animo men orirepracfentant, rationis fcrutinium intermittere, nubernpro Junone captando, & falfum pro vero ttnerius foven-do. Quod malurn altiores utique agit radices, dum ac-cedit mala educatio, qu« confvetudine tam peftifera depatria alte cogitandi animos imbuit, ut poftea vix, acne vix quidem , eradicari queat. Et quid dicam deauétorit te , qu« ex prsepoftera illa oritur opinicne,quam de popularibus , eruditionis farna & nomine illi>-ftriffimis, concepimus, quafi quidquid illi prcferunt depatria , tanquam ex tripode didlum , fine jufto examineadprcbandum eflet ? Ad voluntatem quod fpeélat, illautplurimum fölet exfequi, quse intelle&us, pra. judiciiscorruptus, ut verum ftbi reprsefentavit *. at .fölet inter-dum circa patriae laudem ad ea ftatuenda fefe deterrnina*re, quas intelleäus mere boilum judicavit. Fit hoc exardentiffimo, quo femetipfos omnes ample&untur, amo¬re, & tum praecipue, cum, in gratiae & favoris aueu-piurn apud Principes & Optimates, calamos fuos venaleshabent Scriptores. Ut vero eruditi , qui ejusmodi obcaufas, in patriae fuse Iaudibus multi ac nimii funt, pro

B 2 divtr-

) i2 (diverfitate difciplinarum, qua? colunf, In HISTORICOS,GRAMMATICOS, CRITICOS & POL1 FIGOS diftri-buuntur; i(a jam illorum Patridoinaniam figillatim per-ftringere conftitui.

5. vi.Ex HISTORICIS , qui in primam Hiftorise legem,

nihil non fahi de patria dteendo (a) graviter peccarit,primi fuere CHALD/EI StAdGYP Til. Hi enim ab tem-poribus omnium antiquilfimis gentis fuie incunabula cer-tarirn repetere annixi lunt j ut pluribus monfhat JU3TI-NUS (b). Dimanavit lues ifta ad CHIWENSES, quieoferuntur e/Je ingenio, ut reliquos mortales, tamquamrüdes , inertes, barbaros, fe vero fuaque omnia magnicc praedicent gf exquifitis laudibus gloriofe profequuntur.Cui réi fidem facit vwidio(um iUnd: Chinenjes duos ha¬bere oculos y Europaeos uturn & > quod hwninum efl rrli-qQum, caecutire (r). Idem peccant multi EUROP/EO-RUjM , ex GERMANIS LANSIUS, MORHORUS&CLUVERIUS y & ex GALLI3 CAROLUS PERRAL-TUS, in poémate : La ftecle de Lovis te grand infcri-pto , ad alriorem artium fcientiammque apicern qui ad-fcendiflfe contendit Galliam, imperante LUDÖVICOXIV , quam oiim Latium & Graeciam. Verum enrmve-ro quis ignorat nec aréloum orbem hoc morbo Iiberari?Omnium enim gentium antiquifhmi & praeftantiflimi vo-lunt e/Te GOTHI : illis originern fuam debere tofam Elt-ropam, maxim3m partem reliqui orbis, fr habitato¬res in luna invenirentur, etiam illos Gothici fangvinisprogeniem effe, eleganter Iudit Cimbti .te gentis cfccus,LUDOVICUS HOLBERGIUS (d). Quis igitur non mi-retur eos , quiDaniam a Dan, Jacobi Patriarehae fifro,diéhm dTe autumant (c)} Quis dementia non inhmulatJOHANNEM MAGNUM , qur MAGOGUM, Noachjnepotem* primtim Svedas regem efle defenfitavit, qui-

que

) 13 (

que Sveciam a Svenone & Upfaliam ab Ubbone deriva-vit (/)? Quis adfentitur PETRO BÅNGIO » qui Sve¬ciam ante diluvium habitatam fuifie, arcam Noteinmon-tibus Helflngicc oonftitifTe & A DAMUM primum paren-tem, in Kielkefind habirafTe sdftruit (g)? Quis nondis-fentiat a MESSENIO, RUDRECKIO & PAULINO, vi-ris aiioqnin ingeniofifTimls, fed prccpropsre informia JO¬HANNIS MAGNI placita acceptantibus (b)} Quis nonatro carbone noter SAXONEM GRAMMATICUM &PETRUM PARVUM ROSEFONTaNUM, ScriptoresDaniae, patriae fuas futiles encomialtas, exterortirn verornaledicos conviciatores (i)} Ergo putidam illam juredemiramur infulFifatern. . Nam quid eft fiolidius, quamab antiqu täte conditoris, vetuflifftma licet , in polte¬ros gloriam translatam velie ? Nullam, vel exiguam il-lam efTe teftantur CHAMITTE , qui, quamvis civitatemante SEMITAS & JAPHETITAS conftituerint, in fer-vitutem tarnen» cui culpa patris addicerentur, lapfd tem¬poris, redigebantur» & ROMANI, etli adventitii 8chofpites, ipfos tarnen Aborigines qui gloria infigniter(uperavere (k), HincDALINUS noftras (/): ffag har'mårht bos någre af mine k. Landsman, at d? få gentawilja [kryta med en diktfull ålder. Det år få fbrnåmt»mena de, at hafwa warit förr ^ än andre, lik/om leljeworo hederligare, ån Stockholm > efter det år en äldreStad. Porro, quid eft, quod omnibus naturse bonis prae-cellentiffimam patriam tuam fore, mordicus tuearis, cumqutevis terra fuo, & quidem peculiari» proventu fuper-fciat. Audiamus HÖLBERG1UM:Früchts dißingvunt certo atque animantia terram :

Unicuique (uns fertilttatis honor:India mittit ebur ; motles dant thura Sah tei3

GaUia Delpbinos, gignit Iberia equos.Dat

) H ( &3)

Bat Lattum Papas , /Egyptia terra papyros »Ihracta datque grues, Weflpbala terra fites:

Rußta dat eortum, dat cornua Gratia magna:Anglia gignit oves, Cimbria noflra boves.

Vellera dant Seres, Hollanctia nil nifi verba;Ditior eß Batava natio tiutta tarnen Qn).

.Idem de prrerogativis & virtutibus hommum di&umefto:nam, ut verba LANSII, orniflis illis, quibus ipfe PatA-domaniam prodit, mea faciam: hic teftificor, meomnesEuropsios amare, aeftimare, colere: nulläm nationemcontemnere , crimiaari, odifTe. Prsedico HUNGAROS,quia funt Chriftiani orbis vigiles : laudo POLONOS,quia funt animofi; magnifacio SVECOS , quia candidi &redi amantes : honoro DANOS, quia iibertatis fludiofi:fufpicioBRITANNOS, quia rnagnifici : dülgo GALLOS,quia humani : extollo HISPANOS, quia fortes: ITA¬LOS admiror, quia elegantes. &c. (n)

(a) Cic. Ilde örat. c. ig. (b) Lib. If c. i. (c) Tb Lan-fii Confultat. de principatu inter provincias Europa p. 4.(d) Meditat. Moral. (e) dt. loc. (f) Hill. Sveou Gotb. L f.c. 4. (g) Hiß. Ecclef. Sveog.p, 24. feq. (b, vid.Diff. D Fa-lis Mejpniorum Up/, ante annum bah. c/r. Dalini Fhß. Sv.Tom. /• in prsej. (/') Waüini Diff. de Sigtmia flaute éf cad.p' 188' (k) WildesHifl. Pragnn c. 2. §. g- p. 44. (l) DaliniHiß. Sv. T. Ii in preef. (w) Epigr. Lib. IV. ep. XL VII. (n)Lanfli Con/. de principatu inter provincias Europa p. pyj,

§. VII.Ad Patridotnaniam GRAMMATICORUM trans-

Itum facio. Hi adeo interdum funt impudentes, ut di-cant nullam in orbe dari lingvam, qux vernacula eorumfit antiquiorj hanc vero illam ipfamfui(fe,quse ante cnnfu-fionem omnibus communis fuit; hane Iocutum e/Te NOA-CHUM cum filiis & ex hac dein, velut agmine facto,

oames

) 15 ( Q*#orrnes exiifle Ifngvas. Sic JOHANNES GOROPIUSBECANUS novam &inauditarn , (irnul ridiculam omni-no fententiam nugacemque protulit de primatu lingvaeCirnbrica?, Tita enim ßelgicarn fuamvocat,) a qua &Hebräern & lingvas omnes ceteras defiuxifTe exiliimat,Hunc fequitur ANDREAS SCHRiECKIUS RODOR-N1US. Is quidem Hebroeam lingvam primigeneamagnofcit & in BECANUM aliter fentientem, invehitur;fed ipfe nefcioquam cerebrinarn lingvarn Hebrseam com«minifcitur, cujus, cum Celtica prima ejus propag/ne ,convenientiam ineptis adlufionibus, qiise Becano nihilflultitia cedunt, psffim jaélitat (#)• Sic CLUVERIUS& MORH0FIUS (b) tantum tribuunt 1 ingv ce Germa¬nica , ut, qua cetatem, certare cum Graeca & Hebneapoflit ; ceteras vero Italicam, Gatlicam & Hifpanicamlonge exfuperet. Pari modo multi conqueruntur r inpa-tria noftra eruditos , vei hac in re Patridomaniam fo-vere. Verum enim vero funtf qui femitamagis fpeciofain lau des vernacula? exfpatientur. Hi pleno ore extol-lunt veneres & flofculos , quibus fuam iingvam , prte a-»Iiis, abundare autumant ; gloriantur facultate varias fen-tentias breviter & nervofe exprimendi ; jaétant perfe-btionem, imperfeétione quce caret reliquarum (c): pro-ferunt ingentem vocabulorum copiam , quorum ex nu-mero, ad fuperftitionem usque , omnem exterminanfperegrinitatem : delecRantur verborum ampullis & fva-viter fonantibus fententiis; immo, fxsret 7toAris (p^Tot-a-lus , omnium & fmgularum elegantias in fuam con-fluxiiTe clarrrtant. Si de di<Ris dubitasj en! ANTO¬NIUS VERDERIUS , qui pcétas & oratores GallosGrascis & Lafinis dubiam palmam reddere exiftirnavif.En ! JOH. LABORATORIUS (d) & CAR. PERRAL-TUS (c), quorum ille, in pecuiiari rra&atu, Latinaevernaeulam prcelulit j hic vero in Gallis fuis orandi peri-

tiaro

) 16 ( v

tiam adeo laudibus extulit, ut unurn illum le Maltre di-<kum, (qui tanien fortafTe primus Gallorum laudem me-retur in eloquentia) propter tres oratfunculas, optimisquibusque e Graecis & Romanis opponere haud dübitet.En! BENIIIS , qui ex Italis Italicam impudentiffimispraeconiis exaggeravit (/). En 1 Hifpanorurn complu-res, qui de Caftiliana lingva tam infolenter ien-tiunt, utDEum , cum in monte Sinai adloqueretur Mo-fen, bac lingva ufum fuiffe, non di<kitent, fed fere cre-dant (g). Verum, quam ftolidi hi fuerint, nemo nonperfpictt- Etenim, queenam antiquiilima & primseva Sitlingva, tuto adftruere, hoc opus , hiclabor, cum nc-verimus , exordia gentium & populorum Cimmeriis o-mnino tenebris e/Te involuta & , quo major ht lingvaevetuftas, eo crebrioribus fuccubuiffe illam mutationibus,& tantis quidem, interrlum nihil ut priftini fui habitusretinuerit. Efto : retinuerint priftinam faciem hodiernaelingvse, qua tarnen ratione eminebunt fingulae in artatislaude, cum non nifj dialedli effe poffint, quippe primer-va illa, unde, velttex equo Trojano, omnes exierunt,aut circa confufionem Babylonicam efl deperdita,aut nullaaliaelt, quam lingva Hebrsa (b). Lingvarum indolemfl quaeris, verum quidem eft, unam lingvam altera effevel molliorem, vel afperioremj ideo tarnen imperfedlij-nis & Herilitatis ceteras före arguendas non concedi-mus. Habet fuas laudes Gallica, habet fuum decus Ita-lica, habet fuam gloriam Anglica, habet Svio-Gothicafuum pretium , habent fua elogia eruditorum lingvaealise, quibus fibi inJinu gratulari poflunt (/').

(a) Morbo f. Poiyhtß. Lit* L. I V.r. 11 (.§. 4» (b) rit.loco. ( c) 4yrtri Diff. de comparatione Erad. Ant.& K er.SecL U1.ff.io. (d)Morhoff Poiyb. Lit .le. (e) Stölln Hiß.Lit. p. iSi. (/) Morb. cit. L (f) Voyaqes biff. de lEuropé1m, IL c. S* C b) vide Drjff. A:o 1J42 beic habit. de Mu¬

tatio-

) 17 C

tationibus Lingvo SvioGotb.p.y.tf g* (i) Vide Diff. UpfalA:o 174? hab. de jufto lingvarum pretio p. 22. it. Di/p. deFatis Eloqventiß in circulo eruditorum nuperrime htic ba~bit. jf. /7.

§. VIII,

Porro, qui prsejudiciis &amore patriae reguntur CRI«TICl, fimul ac ad fenfum , ex Au&oribus eruendurn,accedunt, confeflim id, quod volunt, invenire fibi vi-dentur. Tum enim conquirunt undique in OR PHRO,PLATONE, HOMERO, TACiTO , immo in SCRI-PTURA SACRA, fonte omnium iimpidiflimo, ingen-tem nomiaum congeriem , quibus gentes & nationes,vetufliori sevo, infignitae fuerunt. Inde , ti fonus, ho-diernis patriae adpellationibus quodammodo congruat,vel, quae demum cunque leviores circumftantiae & ra-tiunculfle fvaferint, acriter inftant urgentqne, hifce no-minibus eorum natale folum, ron aliud, intelle&umiri. Unde fit, ut infignis evadat regionum ttoKvmvcuIoc^immo tales effodiantur respublicce , quae aut non nili incerebellis Poétarum exftiterunt, aut pluribus locis com-petunt , aut in alio quodam orbe inveniendae funt (.7).Hinc quis ignorat, quanta anirnorum contentione mo¬tse fint hae quoeftiones ; Naut per Gocrtf Maqog intelli-gimtitr Sveo-Gotbi noftri , quod MESSENiUS defeodit?An Hyperboret & tantopere decantata Nyjo-os- ra "ArA«v-ro£ , cujus mentio injicitur apud PLATONEM inSvecia collocanda funt, ut propugnavit RUDBECKIUS?Nit 1n Scytbiä , Gotbiz & Sveciee etymon unum idetnquefit , ut exifiirnat BIOERNERUS ? Et fic porro. Lon»gum föret enumerare id genus plura , parum digna eru-ditis, & regulis, quas praefcribit Logica, Hermeneuti-eis > quain maxime contraria.

C {a) Nok

y 18 c <&»

(a) Nob. Ol DaliniHifl. regn. Tö/«. 1. in preef.

§. IX.In medium veniunt nunc PÖLITICI. Hi ipfi tumfuam produnt Patridomaniam, cum, nimio populariumamoredu<5li, licentise januam iilis aperiunt, atque con¬

tra Principem rebellandi jus fat liberaliter concedi pos-fe exlftimant. Hoc malum Politicis Monarchomaibifmisdicitur, fl originem ejus fpedles, cruentis iilis nu-ptiis Parifinis & parricidio Anglicano narales fuos deberefertur. Et nim, circa hoc tempus, STEPHANUS JU»NIUS BRUTUS vindicias contra tyvannos, (eu de Prin-cipis in populum , populique in Principem legitima Dote-flate typis publicis divulgaviu Sequebatur JOANNESBOUCHER1US» qui , anno 1591, quatuor libros dejufla HENRICl III. abdicatione e reqno Francorum edi-dit., Nec multo poft in Jucem prodibat fcriptum incer-ti Auctoris de jufla reip. Chriftiance in reges impios &hcereticos auffioritate, animadverfione , jufli(Jimaque Ca-thoIt corum ad HENRICUM NA VAR RAEUM Lf quem-tunqite h&reticum a regno Galliar repetlendum, confoedera-tipne. In Angl a opinronem iflam difTeminavit GEOR¬GIUS BUCHANANUS in dialoqo de jure reqni apudScotos. Verum, fi qwis unqtiam populäres parricidas de-fendit, eil profeélo MILTONUS" Is en im , in deflen-fione pro populo Anqticano, quam oppofuit SALMAS! I de»fenfloniregtae pro CARQLO I., fuo genio tantopere indul-fit, ut eruditiflima Sveonum orbisque Europoei Regina»CHRISTINA , oraculi inftar, ediceret: Nemo pejoremcaufam melius eqit MIL TONO > & nemo- melioremcanfam pejus eqit SALMAS/0. Quod quidem effatum,Id-effecerat» ut idem Auélor defenßonem fecundarn propopulo Anglicano egregie fcripferit, cui occafionem de-

dit

> !9 (

dit ANONYMUS fcripto, hoc quidem titulo: Regitfangvinis (lamor adverfus parricidas. Hi Tunt prceci-pua exempla eorum, qui, ex Politicis , Patiidomaniaiaborcvere. Quid vero aliud Tecerunt, quam quod Ten-tenciam introduxerint perditam & focietati civili peni-tus exitialem ? Etenim , fi bellum inter imperantes &fubje&os propter quasdam minores tefionesy locurr*haberet, tum Tumma injuria adficeretur Princeps , com-munisque fecuritas quam maxime turbaretur, omnes de-nique boni mores exularent , immo Tumma cum imismifcerentur. Cum vero lex naturac, hac ratione, nonpoffit non violari & quicquid Tit ejusmodi, ut lexnatureeinde violetur,ad hoc nobis legenullum datum eft jus; it®czco quidem adparet, neque (ubjedtos poTTe Tibi arroga-re facultatem adverTus Principe? rebellandi, neque intereruditos illos invreniri debere, qui talia popularium faci-nora clefenlitare conentur,

(§. X.Sic, pro ingenii rnodulo, per nonnullas fcientias-

euntes, Pätrfdomanfam , Vitium eruditis tantopere fami¬liäre , breviter perftrinximus. Fateor equidemy poiTe& idem in aliis difc plinis fieri, in primis in Eloaventia,Ethica , Phyfica & Åftrologia. At cum mihi obftet resangufta domi & defit ingenii vis , velis heic contradlis ,portum ingredior. Quaproprer o ! homo , qui patriaeeruditus efie velis panegyrifba , abi & memento ccelurn teTlultitia perere, Brevi evanefc tid , quod heic vocas pa-triam , &, fi ad longe excellentitrs adTpirare gefirs ttoA/-t«v(acc , tuum omnino erit DEum exfollere , & itaquidet»

extollere, omnia, quce heic hofpes a&itas, UCultima debmnt

IN EJUS SOLTUS GLORIAMr

TUHerr AU

NSr min Wän , lejkrifwer,dt lårde utan blygd y

Med Patrioti/Ji ifwer ,

Uphoja egen bygd;Sag önfkar mycken lycka

Och fpår Er ymnog lön:dpclh Er Jkal Jmycka

Med hederskrant[en grön iMen, när fim jf med heder

Eathedren fligen i >

Sa agten Ert jag beder?För Patridmanie.

Gefle d. ii Nov.1753' $ACOB HULTHlNy

C-Goibus.