Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord - sameneenfeijenoord.nl Expeditie... · aanpak van diabetes en...

1

Expeditie Duurzame Zorg

Feijenoord

Afrikaanderwijk, Bloemhof en Hillesluis

‘Samenwerken aan preventie en zorg op maat richting

2018: diabetes, overgewicht en obesitas’

Rotterdam, oktober 2013 Versie 1.9

2

Inhoud

1. Achtergrond en Inleiding 2

1.1 Aanleiding 3 1.2 Situatieschets Afrikaanderwijk, Bloemhof en Hillesluis 4

2. Wat is er nodig? 6

3. Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord 7

4. Doelstellingen, Resultaten en Aanpak 8

4.1 Uitgangspunten 8

4.2 Doelgroepen 8

4.3 Vier hoofdthema’s 9 4.3.1 Optimaliseren samenwerking in de keten 9 4.3.2 Gezondheidsbevordering 10

4.3.3 Vroegopsporing 13 4.3.4 Diagnose & Behandeling 13

4.4 Hoe meten we de resultaten? 16 4.5 Partners 16

4.6 Planning 18 4.7 Positionering van de proeftuin 19 4.8 Risico’s 20

5. Programma organisatie en begroting 21

5.1 Programma organisatie 21 5.2 Begroting 22

Bijlage 1: Situatieschets Afrikaanderwijk, Bloemhof, Hillesluis 23

Bijlage 2: Uitkomsten brainstormsessies Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord 26

Bijlage 3: Begrippen en Terminologie 28

Wat verstaan wij onder Social Marketing? 28 LTA (Landelijke Transmurale Afspraken) 28 NDF 28 NAD 28

Wat verstaan wij onder 0de

lijn, 1ste

lijn, 2de

lijn 29

Aanvullend document

Brochure Expeditie Duurzame Zorg: richting duurzame zorg en een vitale samenleving

3

1. Achtergrond en Inleiding

1.1 Aanleiding

De gezondheidscentra in Rotterdam hebben vanaf 2007 een samenwerking als het gaat om de

aanpak van diabetes en hebben gezamenlijk gewerkt aan het ‘Zorgprogramma Diabetes’ en de

implementatie hiervan in de centra. Deze werkwijze verliep zo goed dat in de periode 2011 en 2012

door OSER binnen de gezondheidscentra in Rotterdam (Zorg op Noord, Zorg op Zuid, Boog en

Sprong) de E-diabetes kernset vanuit het NAD is geïmplementeerd. Daarnaast zijn er transmurale

afspraken tussen huisartsen en internisten gemaakt, zijn er samenwerkingsafspraken rond de

preventie van diabetische voetulcera opgesteld en zijn er i.s.m. de DVN1 bijeenkomsten voor patiënten

georganiseerd. Gezien dit succesvolle traject is door het NAD2/NDF

3 gevraagd om deel te nemen aan

een vervolgtraject: de Expeditie Duurzame Zorg. Aangezien dit een veel omvangrijker traject betreft, is

besloten dit uit te voeren onder het gemeentelijke programma Samen Werken aan een Goede

Gezondheid4 (SWGG). Daarbij is gekozen voor de deelgemeente Feijenoord (specifiek de wijken

Afrikaanderwijk, Bloemhof en Hillesluis) omdat hier vanuit het convenant tussen de gemeente

Rotterdan en Achmea pilotwijken zijn gesitueerd, er eenvoudig aangesloten kon worden bij de

partners van Samen één in Feijenoord5 en hiermee aangesloten kon worden bij de 2

e lijn (Maasstad

Ziekenhuis en Ikazia Ziekenhuis). Doel is het creëren van een sluitende keten in de aanpak van

overgewicht, obesitas en diabetes. Vanuit het convenant tussen gemeente en Achmea zijn dit ook

speerpunten. Aan Samen één in Feijenoord is gevraagd om het project te trekken. Alle betrokken

partners van Samen één in Feijenoord zijn actief in deze wijken.

Kaart 1: Ligging van de wijken

1 Diabetes Vereniging Nederland, website: www.dvn.nl/

2 Nationaal Actieprogramma Diabetes, website: www.actieprogrammadiabetes.nl/

3 Nederlandse Diabetes Federatie, website: www.diabetesfederatie.nl/

4 Samen Werken aan een Goede Gezondheid, website: www.ggdrotterdamrijnmond.nl/samen-werken-aan-een-goede-gezondheid.html

5 Samen één in Feijenoord is een netwerkorganisatie van meer dan 35 partijen in de deelgemeente Feijenoord. Dit zijn partijen

actief op het gebied van zorg, welzijn, wonen en participatie. Het netwerk heeft als doel een sluitend netwerk te creëren waarbij

partijen elkaar versterken in het verlengde van de eigendoelstellingen. Het netwerk is actief sinds 2007, website:

www.sameneenfeijenoord.nl

http://www.ggdrotterdamrijnmond.nl/samen-werken-aan-een-goede-gezondheid.html

4

1.2 Situatieschets Afrikaanderwijk, Bloemhof en Hillesluis

De wijken Afrikaanderwijk, Hillesluis en Bloemhof zijn gesitueerd in de deelgemeente Feijenoord in

Rotterdam Zuid. In de drie wijken bij elkaar wonen ruim 32.000 inwoners. De wijken hebben een

relatief jonge bevolking en er wonen veel mensen met een laag inkomen; ze behoren tot de armste

wijken van Rotterdam. Het percentage werkzoekenden is hoger dan in Rotterdam gemiddeld. Ten

slotte wonen er relatief veel mensen van niet westerse komaf. Uit de door het Jan van Es ontwikkelde

wijkscan waarbij de geanonimiseerde gegevens van de huisartsen van patiënten zijn gekoppeld aan

de NIVEL en IVM cijfers, blijkt dat obesitas, overgewicht en diabetes vragen om een sluitende aanpak

gezien de prognoses over 3, 5 en 7 jaar, zie ook het onderstaande figuur.

De gezondheidssituatie in de wijken laat dus veel problematiek zien, met name waar het gaat om

overgewicht, diabetes en depressie. In het aanbod van zorg, welzijn en leefstijl is daarom optimalisatie

wenselijk. Onderstaande tabel geeft een algemeen beeld van de drie wijken, de gezondheidssituatie

van de bewoners en het aanbod op zorg en leefstijl. Specifieke gegevens zijn opgenomen in de

bijlage.

Situatieschets: Bloemhof, Hillesluis en Afrikaanderwijk

Algemeen:

- Jonge wijk

- Grootste groep van Turkse afkomst

- Marokkaanse en Surinaamse groep ook relatief groot

5

- Bijna 2/3 heeft een laag inkomen (armste wijken van Rotterdam)

- Percentage werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden relatief hoog in vergelijking met de rest van

Rotterdam

- Financiële situatie van de doelgroep is een probleem wanneer het gaat om het betalen van een sportclub/

het meedoen aan een activiteit.

Gezondheidssituatie:

- Slechte ‘ervaren’ gezondheid’

- Percentage bewoners met depressieve klachten significant hoger dan gemiddeld in Rotterdam

- Ongeveer 40% van de kinderen: matig overgewicht

- 10-14% van de kinderen: obesitas

- Ook volwassenen relatief veel overgewicht en obesitas

- De helft tot 2/3 van de volwassenen voldoet niet aan norm ‘gezond bewegen’

- Percentage mensen met diabetes: tussen 6 en 10%

- Bewoners hebben beperkte kennis m.b.t. hun gezondheid/ zijn zich niet altijd bewust van risico’s ongezonde

leefstijl/ hebben moeite met gedragsveranderingen

Aanbod Zorg en Leefstijl:

- Gebruik van zorg hoog

- Keten Zorg – Welzijn – Leefstijl nog niet sluitend; aanbod is onderling te weinig of onvoldoende bekend

- Gebruik van leefstijlaanbod nog niet optimaal

- Gebrek aan regie in leefstijlaanbod

- Gebrek aan continuïteit in leefstijlaanbod

- Er is sprake van een culturele barrière tussen zorgverlener en zorgvrager

- Problematiek wordt vaak wel gesignaleerd, maar er wordt niet altijd actie op ondernomen:

o Tijdgebrek

o We ‘standaardiseren’ veel in de zorg, waardoor we niet ‘breed’ werken

o Moeilijk om elkaar op leefstijl aan te spreken

o Er zijn vaak ‘grotere’ problemen die voorrang hebben

- De omgeving (het hele gezin) wordt niet altijd betrokken bij voorlichting of leefstijlinterventie

Diabetespatiënten

Uit onderstaande gegevens van Achmea blijkt dat in 2010 het aantal diabetespatiënten in de

deelgemeente Feijenoord 80% hoger was, dan verwacht mocht worden op basis van de

populatiekenmerken in de deelgemeente.

Chronische patiënten deelgemeente Feijenoord, 2010 (Achmea verzekerden)

6

2. Wat is er nodig?

Om de problematiek in de wijken in de deelgemeente Feijenoord aan te pakken is een aanpak nodig

die gericht is op de gehele diabetesketen. Het gaat dan op een aanpak op zowel:

- preventie/ gezondheidsbevordering

- vroegopsporing

- diagnose en behandeling.

Ook de verbinding tussen deze onderdelen van de keten is van groot belang. De Nederlandse

Diabetes Federatie (NDF) heeft recentelijk een aanpak ontwikkeld die uitgaat van de verschillende

domeinen in de diabetesketen (zie figuur1.).

Expeditie Duurzame Zorg

De NDF heeft deze aanpak ontwikkeld met verschillende partijen binnen en buiten de zorg6. Doel

daarbij was om de zorg ook op termijn doelmatig, toegankelijk en kwalitatief van hoog niveau te

houden. Zodat we nu en straks ook nog betaalbare en toegankelijke zorg hebben. Deze aanpak is het

Masterplan Diabetes genoemd. De samenwerking van de landelijke partijen - NDF, CZ, Novo Nordisk,

Rabobank en TNO – kreeg een eigen naam: ‘Expeditie Duurzame Zorg – te beginnen bij diabetes’. In

de separaat bijgevoegde stuk ‘Expeditie Duurzame Zorg: informatie over de proeftuinen’, wordt deze

aanpak toegelicht.

Deze expeditie richt zich op een langere termijn, namelijk tot 2025. De doelstellingen op hoofdlijnen:

Gezondheidsbevordering

Voorkomen van een verdere groei van het aantal nieuwe mensen met diabetes door op

bevolkingsniveau de gezondheid te bevorderen.

Vroegopsporing

Vroegtijdige opsporing van mensen met (een hoog risico op) diabetes zodat door een tijdige

behandeling deze aandoening kan worden voorkomen/uitgesteld dan wel complicaties zoveel mogelijk

kunnen worden voorkomen.

Diagnose & Behandeling

Verbeteren van de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van (diabetes)zorg.

6 N.a.v. het boek ‘Diagnose 2025’, initiatief van de NDF, in samenwerking met Rabobank en BeBright

7

Uiteindelijk moet deze aanpak niet alleen leiden tot duurzame zorg maar vooral tot maatschappelijke

winst door hogere vitaliteit en arbeidsparticipatie.

Hoe geven we dit vorm?

Duurzame zorg is mogelijk als preventie (o.a. gezonde voeding, bewegen, leefstijl) en goede zorg

tegelijkertijd en in goede samenhang worden ingezet in een netwerk van (en nieuwe verbindingen

met) partners binnen en buiten de zorg. Omdat afspraken tussen ketenpartners over goede preventie

en zorg op lokaal niveau tot stand moeten komen, ligt het voor de hand om de implementatie ook op

lokaal niveau vorm te geven. Door het inrichten van een aantal regionale proeftuinen, kunnen

verschillende regiomodellen worden ontwikkeld, die ook in andere regio’s toegepast kunnen worden.

Uiteindelijk gaat het om maatwerk op lokaal niveau.

Feijenoord is één van de regionale proeftuinen die hiermee aan de slag gaat. De andere proeftuinen

zijn Oosterhout en Parkstad/Heerlen.

In Feijenoord is ervoor gekozen aan te sluiten bij het netwerk Samen één in Feijenoord, dat sinds

2007 actief is. Een breed netwerk van meer dan 35 partijen in zorg, welzijn, onderwijs en huisvesting.

In het netwerk hebben alle beoogde partners voor de Expeditie een plaats. Het vormt dan ook een

goede basis om de Expeditie Duurzame Zorg in de regio vorm te geven. Daarnaast is samenwerking

gezocht met het programma ‘Samen Werken aan een Goede Gezondheid’ (SWGG) van de gemeente

Rotterdam. Dit programma werkt aan het verbeteren van de ervaren gezondheid in de betreffende

wijken.

3. Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord

Wij vinden het van belang dat de gezondheidssituatie van de bewoners in de drie wijken in Feijenoord

verbetert. Daarvoor is noodzakelijk dat bewoners zich (meer) bewust zijn van het belang van hun

gezondheid, een gezonde leefstijl en de eventuele risico’s die kunnen ontstaan. Zij zijn zich bewust

van hun eigen verantwoordelijkheid en hebben hierin een actieve rol.

In deze Expeditie stellen wij de vraag en behoefte van de bewoner (al dan niet patiënt) centraal. Het

lokale aanbod van zorg, welzijn en leefstijl op het gebied van (preventie van) diabetes is hierop

afgestemd. Het aanbod sluit aan op de doelgroepen in de wijk, waardoor de doelgroepen het aanbod

(beter) gaan gebruiken. Ook is het aanbod daar waar de doelgroep is. Zo kunnen er

(voorlichtings)activiteiten plaats vinden op scholen, in buurthuis of moskee. Dit zijn tevens plekken

waar mensen met (een hoog risico op) diabetes gesignaleerd kunnen worden.

We ‘ontzorgen’ de 1ste

lijn doordat er continuïteit, samenhang en samenwerking in het aanbod van

zorg, welzijn en leefstijl wordt gebracht. Wij zetten in op een sluitende diabetesketen van

gezondheidsbevordering – vroegopsporing – diagnose & behandeling. Zo is vroegopsporing niet

uitsluitend een activiteit van de 1ste

lijn, maar zeker ook van andere partijen in het netwerk rond de

doelgroepen. Bovendien is de zorg die wordt geleverd van goede kwaliteit: toegankelijk, doelmatig en

op maat.

8

4. Doelstellingen, Resultaten en Aanpak

Hoofddoelstelling is het verbeteren van de gezondheidssituatie van de bewoners in Feijenoord.

Daarbij streven we naar een verbetering in de ‘ervaren gezondheid’ en een stijging in het aantal

bewoners dat voldoet aan de norm van ‘gezond bewegen’. We willen een halt toeroepen aan de

stijgende trend in overgewicht, obesitas en diabetes. Ten slotte is een belangrijke doelstelling de

indamming van de stijgende zorgkosten door meer inzet op preventie.

Voor het welslagen van een complex traject als dit in Feijenoord is het van belang om keuzes te

maken en haalbare doelen te stellen. In een eerste stap is dan ook een inventarisatie gehouden onder

relevante stakeholders om gezamenlijk te bepalen waar de focus in de activiteiten gelegd moet

worden. In de hiernavolgende paragrafen wordt daar verder op ingegaan.

4.1 Uitgangspunten

Vanuit de inventarisatie is de volgende focus helder geworden:

• Kies één of meer specifieke doelgroepen

• Richt je op regie, samenhang en samenwerking

• Maak gebruik van innovatie, nieuwe ideeën en ontwikkeling

De uitgangspunten bij de aanpak zijn de volgende:

• De vraag en behoefte van de bewoner (al dan niet patiënt) staan centraal.

• We sluiten zoveel mogelijk aan bij de bestaande programma’s, projecten en initiatieven

• De aanpak is vraaggericht

• Patiënt centraal: multidisciplinaire zorg en preventie zo veel mogelijk dichtbij huis, op maat

• Bottom-up en stapsgewijs: aansluiten bij behoefte en mogelijkheden in Feijenoord

• Toewerken naar een integrale aanpak

• Samenwerking met alle relevante partners

• Diabetes als vertrekpunt, met verbreding van de aanpak als uiteindelijk doel

• Begeleidend onderzoek naar proces en effect

Het plan komt daarom nadrukkelijk tot stand in samenwerking met partijen in de wijk; niet alleen

zorginstellingen, maar ook partijen die zich bezighouden met gezondheid, welzijn, participatie, leefstijl

en het onderwijs.

4.2 Doelgroepen

In de eerste projectfase wordt, als het gaat om gezondheidsbevordering, met name ingezet op

kinderen en hun gezin (inclusief opa’s en oma’s). Binnen deze doelgroep ligt de focus op mensen van

niet-Nederlandse afkomst en/of laaggeletterden.

Wanneer het gaat om activiteiten rondom vroegopsporing en diagnose en behandeling, gaat het om

mensen met een verhoogd risico op diabetes, of mensen die al diabetes hebben. Ook hier zijn de

specifieke doelgroepen de mensen van niet Nederlandse afkomst en laaggeletterden.

9

In latere fases zal de focus ook komen te liggen op mensen in hun arbeidsomgeving. Het gaat dan

zowel om mensen die niet actief zijn in het arbeidsproces, als ook om werknemers.

4.3 Vier hoofdthema’s

Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord is een zeer veelomvattende aanpak. De gehele keten(s) van

preventie en zorg van diabetes, overgewicht en obesitas worden beslagen. Om de aanpak

overzichtelijk en behapbaar te houden, zijn de activiteiten binnen de Expeditie onderverdeeld in vier

thema’s, analoog aan de figuur van de keten (hoofdstuk 2):

1. Optimaliseren/ Samenwerking/ Afstemming in de keten

2. Gezondheidsbevordering

3. Vroegopsporing

4. Diagnose & Behandeling

In de volgende paragraaf staan de doelstellingen en resultaten voor de verschillende thema’s

beschreven. Dit zijn de doelstellingen en resultaten richting 2018, dus voor een periode van 4-5 jaar.

Belangrijke vermelding hierbij is dat het gaat om een groeimodel. Gedurende het traject kunnen, op

basis van nieuwe inzichten en (financiële) mogelijkheden, resultaten en activiteiten toegevoegd

worden. Hiernavolgende beschrijving, betreft een beschrijving op hoofdlijnen. In afzonderlijke

projectplannen worden de activiteiten en resultaten verder gespecificeerd.

4.3.1 Optimaliseren samenwerking in de keten

Doelgroep: zorgverleners in de keten, partners uit welzijn en public health, einddoelgroepen

(patiënten/hoog risicogroepen etc).

Doelstelling: optimaliseren van verbinding en samenwerking tussen professionals en organisaties

binnen de keten.

Professionals, op het gebied van zorg, welzijn en leefstijl, hebben inzicht in elkaars werkzaamheden,

zodat zij op een efficiënte en slagvaardige manier kunnen samenwerken, doorverwijzen en/of zorg

kunnen leveren. De bewoner en/of patiënt wordt dicht bij huis ondersteund en ontvangt deze

ondersteuning bij de juiste professional/instantie.

Resultaten:

a) Er zijn activiteiten en bijeenkomsten voor de professionals uit de verschillende sectoren. Deze

zijn gericht op het verbeteren van inzicht in elkaars werkzaamheden.

b) De (zorg) professionals in de drie wijken zijn aangesloten bij de wijkteams (zij kennen elkaar,

weten elkaar te vinden en verwijzen door waar nodig).

c) Binnen de wijkteams is er specifiek aandacht voor problematiek op het gebied van overgewicht,

obesitas en diabetes (signalering, doorverwijzing en kortdurende behandeling).

Aanpak:

10

Projecten en activiteiten gericht op resultaat 1a:

Faciliteren, initiëren en/of organiseren van multidisciplinaire overleggen (bijvoorbeeld

netwerklunch, Topontmoeting, bijeenkomsten POH’s en diabetesverpleegkundigen),

smoelenboek, online omgeving etc.

Inzetten op verbinding zodat de brug wordt geslagen tussen zorg en leefstijl (zowel aanbod als

professionals);

Faciliteren, initiëren en/of organiseren van afstemming tussen de 2de en de 1ste lijn om de

samenwerking en door- en terugverwijzing te bevorderen, met als doel dat de patiënt in de juiste

lijn behandeld wordt;

Faciliteren van de digitale gegevensuitwisseling in de keten, in vervolg op de implementatie-

activiteiten rond de e-diabetes kernset, waar mogelijk in aansluiting op activiteiten van VZVZ.

Projecten en activiteiten gericht op resultaten 1b en 1c:

Vanuit zorg (overleggen) de verbinding leggen met de wijkteams;

Het aanbieden van scholing en tools (zoals de diabetesrisico test) aan de professionals binnen de

wijkteams op het gebied van signalering van diabetes en de doorverwijsmogelijkheden in de wijk

(zowel leefstijl- als zorgaanbod).

4.3.2 Gezondheidsbevordering

Doelgroep: inwoners van de wijk Feijenoord, met name jeugdigen (en hun directe sociale omgeving)

van niet-Nederlandse afkomst en laaggeletterden.

Doelstelling 1: bewoners zijn zich bewust van het belang van een goede gezondheid en risico van

ongezond gedrag. Zij beschikken over de kennis en vaardigheden om hun gedrag aan te passen.

In de wijken wordt gestimuleerd dat er voldoende voorlichtingsfaciliteiten zijn op het gebied van

gezonde leefstijl (voeding, beweging, gezondheidsrisico’s,). Deze activiteiten dienen afgestemd te zijn

op de wensen, mogelijkheden en belevingswereld van de doelgroep. Voorlichtingsactiviteiten zijn bij

voorkeur niet eenmalig van aard, maar altijd gekoppeld aan follow-up activiteiten of toeleiding naar

gezondheid bevorderend aanbod. Bij deze activiteiten is bewustwording een belangrijk doel. Hierbij

worden bewoners geëquipeerd om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun gezondheid. Dit moet

uiteindelijk leiden tot structurele gedragsverandering bij de doelgroep.

Resultaten:

a) Er zijn voorlichtingsprogramma’s (door)ontwikkeld en geïmplementeerd. Deze programma’s zijn

actief onder de aandacht gebracht bij de doelgroep.

b) Er zijn begeleidingstrajecten voor mensen met overgewicht en (pre) diabetes beschikbaar en

geïmplementeerd. Deze zijn gericht op duurzame gedragsveranderingen.

c) Er is een social marketing campagne ontwikkeld. Deze campagne richt zich op de specifieke

doelgroep ‘kinderen en hun gezin’ (zie onder: ‘doelgroep’).

Aanpak:

Projecten en activiteiten gericht op resultaten 1a en 1b:

11

Onderzoek uitvoeren naar bewustwording, keuzegedrag en mogelijke prikkels t.a.v. (het aanleren

van) een gezonde leefstijl;

Inzetten ‘Voorlichters Gezondheid’/ opleiden vrijwilligers tot voorlichters (maatjes)/ Gewichtige

Gezinnen;

Aanpak ontwikkelen om bewoners te bereiken op vindplekken in de wijk: school, moskee, via

sleutelfiguren, zelforganisaties (evt via onderzoek, inventarisatie, social marketing);

Aanpak via belangrijke kanalen: zoals de leraar, de leidster van de peuters en kleuters,

huishoudelijke hulp (waarbij wordt ingezet op ondersteuning van deze ‘kanalen’);

Organiseren van Sport- en Gezondheidsmarkten, Groepsvoorlichting;

Inzetten op langdurige en interactieve voorlichtingstrajecten;

Inzetten van rolmodellen (bijvoorbeeld spelers van voetbalclub Feijenoord);

Inzetten van huisarts bij het geven van voorlichting (deze professional heeft status bij de

doelgroep);

Inzetten op ouders van peuters en kleuters, om zo een aanpak te ontwikkelen gericht op kinderen

en hun ouders (zie verder onder ‘doelgroep’).

Projecten en activiteiten gericht resultaat 1c:

Inzicht krijgen in social marketing methoden, oa door samen te werken met JOGG (zij bezitten

kennis en expertise over dit thema);

Ontwikkelen van een social marketing campagne om de doelgroep te bereiken en hen te

stimuleren om gezond te leven.

Doelstelling 2: Er is een inzichtelijk leefstijlaanbod. Bewoners maken hiervan gebruik, zorgen

welzijnsprofessionals verwijzen hiernaar door.

Er wordt een inzichtelijk leefstijlaanbod gecreëerd zowel voor de bewoners als voor de professionals

werkzaam in de 0de

en 1ste

lijn. Dit leefstijlaanbod wordt actief gecommuniceerd richting bewoners,

bijvoorbeeld via de Digitale Gezondheidstafel. Op het gebied van zorg en leefstijl worden

professionals verbonden en ontstaat een brug tussen zorg en lokaal (leefstijl)aanbod. Professionals

hebben de competenties om bewoners te motiveren en te begeleiden hun leefstijl aan te passen

(onderdeel hiervan is het toe leiden naar het juiste aanbod).

Resultaten:

a) Aansluiten op de website ‘BeweegKracht Rotterdam’, waar het beweeg- en leefstijlaanbod in

kaart wordt gebracht. Dit aanbod wordt up-to-date gehouden.

b) Er is een communicatietraject ontwikkeld en uitgerold. De uitingen zijn gericht op bewoners en

hebben als doel om het lokale leefstijlaanbod onder de aandacht te brengen.

c) Zorgverleners en andere professionals hebben informatie van en kennis over het leefstijlaanbod.

Zij zijn is staat om patiënten actief door te verwijzen naar het leefstijlaanbod.

d) Professionals zijn geschoold in het begeleiden en motiveren van bewoners/patiënten.

Aanpak:


Beweegaanbod in kaart brengen door Sportsupport;

Bestaande sociale kaart aanvullen met activiteiten op het gebied van leefstijl.

Projecten en activiteiten gericht op resultaat 2b:

12

Opzetten van een communicatietraject richting bewoners. De communicatie uitingen richten zich

op het onder de aandacht brengen van het aanwezige leefstijlaanbod;

Ontwikkelen van een website/ aansluiten bij een bestaande website;

Organiseren van sporten leefstijlmarkten.

Projecten en activiteiten gericht op resultaat 2c:

Bij de vraagwijzer/ wijkteams/ maatschappelijk werk kennis ontwikkelen op het gebied van leefstijl:

preventie, voeding, beweegaanbod (zie onder: ‘keten’).

Projecten en activiteiten gericht op resultaat 2d:

Opzetten en implementeren van een ondersteunings-, trainingstraject voor professionals in het

coachen en motiveren van de doelgroep. Daarbij wordt aangesloten bij Beweegkracht Rotterdam

en het ‘Rotterdamse plan van aanpak overgewicht’.

Doelstelling 3: Bewoners zijn (fysiek) actief en maken gebruik van het lokale beweeg-, voeding- en

leefstijlaanbod. De fysieke omgeving nodigt uit tot bewegen.

In de wijken zijn voldoende beweegmogelijkheden voor de bewoners. Het aanbod sluit aan bij de

wensen en behoeften van de doelgroep en bovendien past het binnen de budgettaire mogelijkheden.

Activiteiten vinden daar plaats waar de bewoners ook zijn. Bewoners worden geïnformeerd over en

gestimuleerd om gebruik te maken van het aanbod of om aanbod te starten. Het merendeel van het

aanbod en de activiteiten gaat uit van het versterken van de eigen kracht van bewoners en draagt bij

aan zelfredzaamheid van (groepen) bewoners. In de wijk zijn er bewonersinitiatieven en initiatieven

die werken met vrijwilligers zoals maatjesprogramma’s. Op die manier is er aanbod dat onafhankelijk

is van externe financiering en daardoor duurzaam aanwezig in de wijk. De beweegcoach en de

website van de beweegmaatjes worden hierin meegenomen.

Resultaten:

a) Er zijn nieuwe locaties in de buitenruimte aantrekkelijk gemaakt voor sport en bewegen.

b) Enkele (bestaande) initiatieven in de wijk op het gebied van gezonde voeding en bewegen voor

de doelgroep, zijn ondersteund (ondersteuning kan per initiatief verschillen).

Aanpak:


Onderzoek naar mogelijke locaties in de wijken die aantrekkelijk kunnen worden gemaakt voor

bewegen en sporten;

Onderzoek naar mogelijkheden voor uitbreiden van fiets- en wandelroutes.


Activiteit inzetten op kinderen en ouders tegelijk: o.a. gezamenlijk sporten, gezamenlijk koken;

Inzetten op bewustwording en vanuit daar mensen in beweging krijgen;

Inzetten op aanpak op maat: mensen prikkelen door leuke beweegactiviteiten (bijvoorbeeld

eenzame dikke mensen kunnen naar een beweegactiviteit in groepsverband gaan om andere

mensen te leren kennen en tegelijk gezonder te worden);

Impuls geven aan:(Kr)eten uit de wijk, Hotspot Hutspot, Stadslandbouw, Moestuinen en

Feijenoord Beweegt.

13

4.3.3 Vroegopsporing

Doelgroep: bewoners met een hoog risico op diabetes.

Doelstelling: Bewoners met een hoog risico op diabetes worden vroegtijdig gesignaleerd en, indien

nodig, doorverwezen naar de huisarts of een passend zorgen leefstijlaanbod.

Vroegopsporing is niet uitsluitend een activiteit van de 1ste

lijn, maar ook van andere partijen in de wijk.

Ook de 0de

lijn signaleert en verwijst door naar de het juiste zorgen leefstijlaanbod. De 1ste

lijn heeft

goed zicht op het aanwezige leefstijlaanbod dat geschikt is voor deze doelgroep.

Resultaten:

a) Professionals uit de 1ste

en 0de

lijn zijn uitgerust om mensen met (een hoog risico op) diabetes te

signaleren, screenen en/of door te verwijzen.

b) In de 0de

en 1ste

lijn zijn activiteiten opgezet om deze doelgroep op te sporen.

c) (Zorg)professionals zijn geïnformeerd over het geschikte aanbod voor deze doelgroep.

Aanpak:


De 0de

lijn wordt uitgerust om mensen met (een hoog risico op) diabetes te signaleren en door te

verwijzen.


Acties inzetten waarbij mensen met een verhoogd risico op diabetes worden gesignaleerd en

doorverwezen;

Inzetten op het verbeteren of intensiveren van casefinding binnen de huisartsenpraktijk

(bijvoorbeeld met behulp van de diabetes risicotest);

Verspreiden van de risicotest via professionals in de 1ste

en 0de

lijn.

Projecten en activiteiten gericht op resultaat 1c

Professionals uit de 1ste

lijn worden bekend gemaakt met het leefstijlaanbod in de wijk (zie onder:

‘gezondheidsbevordering’).

4.3.4 Diagnose & Behandeling

Doelgroep: Mensen met (pre)diabetes

Doelstelling 1: bewoners met (pre)diabetes zijn zich bewust van het belang van een goede

gezondheid en nemen een actieve rol aan in de (preventieve) behandeling van diabetes.

De groep bewoners met (pre)diabetes is zich (meer) bewust van het belang van hun gezondheid, een

gezonde leefstijl en de eventuele risico’s die kunnen ontstaan. Zij zijn zich bewust van hun eigen

verantwoordelijkheid en hebben hierin een actieve rol. Zij zijn zich dus ook bewust van het belang van

hun ‘therapie’ en blijven deze trouw. De zorgverleners in de 1ste

lijn vervullen hierbij steeds meer een

coachende/ ondersteunende rol (een verandering ten opzichte van de veelal medische insteek).

14

Resultaten:

a) Bewoners/patiënten hebben informatie, tools en/of begeleiding ontvangen om het inzicht in hun

eigen gezondheidssituatie te vergroten en weten wat zij kunnen doen om hun gezondheid te

verbeteren/optimaliseren.

b) Er zijn projecten opgezet om de ‘therapietrouw’ bij de doelgroep te verhogen.

c) (Zorg)professionals hebben informatie, tools en/of scholing ontvangen om bewoners/patiënten te

ondersteunen of te coachen bij het vergroten van het inzicht in hun gezondheidssituatie en de

eigen verantwoordelijkheid daarin.

Aanpak:


I.s.m POH inzet op groepsconsulten gericht op eigen verantwoordelijkheid, bewustwording van

een goede gezondheid en gezonde leefstijl en de eventuele risico’s die kunnen ontstaan;

Implementatie van traject van begeleiding van patiënten door zorgvrijwilligers, Voorlichters

Gezondheid en praktijkondersteuners.


Er worden activiteiten ingezet om therapietrouw te verhogen.


Zorgverleners worden getraind om patiënten meer te ondersteunen en te coachen bij

zelfmanagement;

I.s.m. kennisinstituten en sleutelfiguren in de wijk wordt ingezet op het (door)ontwikkelen en

implementeren van hulpmiddelen t.a.v. laaggeletterden en allochtone doelgroep voor POH en

huisarts.

Doelstelling 2: Waar mogelijk wordt de 1ste

lijn ‘ontzorgd’

In Feijenoord is de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van nieuwe of

nieuwbouw van eerstelijnscentra, bij voorkeur met andere functionaliteiten zoals in ’t Slag. Dit

bevordert de afstemming tussen partijen in zorg en welzijn. ‘Ontzorging’ van de 1ste

lijn ontstaat door

enerzijds meer aandacht te besteden aan zelfmanagement, e-health en anderzijds door het brengen

van continuïteit, samenhang en samenwerking in het aanbod van zorg, welzijn en leefstijl. Essentieel

is dat de partijen elkaar persoonlijk kennen, weten wat een ieder doet en kunnen daardoor beter op

elkaar aansluiten.

Resultaten:

a) Zorgverleners uit de 1ste

( en 2de

) lijn zijn op de hoogte van de doorverwijsmogelijkheden en het

aanbod in de wijk.

b) De aanpak gericht op geïndiceerde preventie is geborgd in structuren in de 0de

en 1ste

lijn.

c) Zelfmanagement en e-health zijn onderdeel van het behandeltraject van de patiënt.

Aanpak:


Zie onder ‘keten’ en ‘gezondheidsbevordering’.

15


Er is een optimale (leefstijl)behandeling en organisatie rondom met mensen met een hoog risico

op diabetes (geïndiceerde preventie), zorgverleners passen dit toe;

Er wordt ingezet op een interculturele leefstijl interventie gericht op de allochtone doelgroep. De

1ste

lijn en de thuiszorg werken hierin actief samen.


Er wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn van e-health applicaties om zelfmanagement te

bevorderen.

Doelstelling 3: De zorg die wordt geleverd is van goede kwaliteit: toegankelijk, doelmatig en op maat.

De kwaliteit van leven van de patiënt verbetert: de patiënt heeft minder te maken met complicaties, de

patiënt wordt effectief behandeld en behandeling en begeleiding vindt zoveel mogelijk plaats in de

eigen omgeving. Hierbij is optimale samenwerking, door- en terugverwijzing tussen 2de

en 1ste

lijn van

belang. Daarnaast zijn momenteel enkele patiëntprofielen in ontwikkeling. Deze profielen en daarbij

behorende zorgpaden kunnen ook bijdragen aan het optimaliseren van de zorg. Waar mogelijk wordt

bovendien gebruik gemaakt van zelfmanagement en e-health tools.

Resultaten:

a) De patiënt ontvangt zorg, advies en ondersteuning op maat en door de juiste professionals,

zowel in de 1ste

als 2de

lijn.

b) Er zijn zelfmanagement en e-health tools beschikbaar die de zorgverlener en patiënt kunnen

ondersteunen bij de behandeling. Er is een traject opgezet om deze tools te implementeren in de

praktijk.

Aanpak:


Opgestelde samenwerkingsafspraken (LTA) worden breed gecommuniceerd en geïmplementeerd

door zorggroepen en ziekenhuizen

Er wordt ingezet op samenwerking tussen specialisten van het Maasstad en Ikazia ziekenhuis en

de gezondheidscentra en huisartsenpraktijken;

Er wordt ingezet op deskundigheidsbevordering bij de 1ste

lijn (huisarts en POH) om substitutie

mogelijk te maken;

Een of meerder patiëntprofielen en de daarbij behorende zorgpaden worden geïmplementeerd;

Er wordt inzichtelijk gemaakt in hoeverre er een sluitende keten (0de

-3de

lijn) is gericht op

overgewicht en obesitas bij kinderen (i.s.m. Partnerschap Overgewicht Nederland (PON)).

I.s.m. PON en NDF wordt onderzocht in hoeverre de hierboven benoemde keten en de

diabetesketen op elkaar aansluiten, waar/ of er hiaten zijn en wat er nodig is om dat verder te

verbeteren.

Indien er sprake is van geen/beperkt laagdrempelig, wijkgericht aanbod gericht op kinderen met

overgewicht of obesitas, wordt de LEFF methodiek7 van PON geïmplementeerd. Hierbij wordt

tevens een koppeling gemaakt met bestaande leefstijlinterventies gericht op volwassenen (de

ouders) met (pre)diabetes.

7 LEFF (Lifestyle, Effective, Fun, Freedom) is een laagdrempelig wijkgericht zorgprogramma gericht op kinderen met overgewicht en

obesitas

16


Inventarisatie van geschikte zelfmanagement en e-health tools voor de doelgroep in Feijenoord.

4.4 Hoe meten we de resultaten?

We willen we de aanpak in Feijenoord volgen door middel van wetenschappelijk onderzoek. Er wordt

onderzoek gedaan naar:

Effectevaluatie: het effect op gezondheid, gedrag- en omgevingsmaten en kosteneffectiviteit. Maar

ook effectparameters gerelateerd aan maatschappelijke opbrengsten, zoals inzetbaarheid en

participatie, arbeidsproductiviteit, krijgen een belangrijke plaats.

Procesevaluatie: daarbij gaat het meer om vragen als:

- Zijn de activiteiten uitgevoerd zoals gepland?

- Zijn de beoogde doelgroepen bereikt?

- Wat zijn belemmerende en bevorderende factoren in de uitvoering van activiteiten?

- Maar ook: zijn de partners en stakeholders tevreden over de aanpak?

- Hoe zijn de specifieke inspanningen gewaardeerd en beantwoorden ze aan de verwachtingen?

Voor de effectmeting zal worden samengewerkt met het RIVM. Daarnaast wordt de samenwerking

gezocht met regionale onderzoeksinstituten en het onderzoekstraject dat wordt ingezet vanuit het

Convenant tussen Achmea en de gemeente Rotterdam.

4.5 Partners

De partners in de wijk zijn van groot belang in (het slagen van) de aanpak. De aanpak komt tot stand

ín de wijk en wordt niet van bovenaf opgelegd. Er wordt aansluiting gezocht bij wat er al is in de wijk

en dus ook bij de partijen die al actief zijn in de wijk.

Zowel zorgpartijen als partijen gericht op welzijn en leefstijl (en de samenwerking tussen hen) zijn van

groot belang in deze aanpak, met name omdat er wordt ingezet op een verschuiving van zorg naar

preventie. Ten slotte is ook het onderwijs en onderzoek betrokken in de aanpak: basisonderwijs,

middelbare scholen, MBO’s, Hogescholen en de Universiteit.

17

Primaire partners

Partners Rol Belang Bewoner/ patiënt Al dan niet gebruiken van aanbod

Gezondheidswinst – Kwaliteit van

leven

Gemeente Rotterdam, directie

Publieke Gezondheid en Zorg

Bepaling lokaal gezondheidsbeleid

op gezondheidsbevordering

Gezondheidsbevordering

Samen één in Feijenoord Netwerkstructuur met alle relevante

partners

Versterken netwerk, aansluiting

zorg – welzijn – leefstijl

1e

lijns zorg

(zie bijlage voor zorgaanbod

Feijenoord)

Verwijzing/ selectie van zorg Kwaliteits- en

gezondheidsbevordering

Werkgevers Economisch/ financiële impuls Arbeidsproductiviteit -

Invulling Maatschappelijk

Verantwoord Ondernemen

Zorgverzekeraars (Achmea en

VGZ)

Toegankelijkheid zorg en preventie

Kwaliteitsbevordering, verbeteren

gezondheid van verzekerden, en

kostenbesparing

Deelgemeente Feijenoord/

Gebiedscommissie Feijenoord

Tot 2014: Bepaling lokaal beleid op

oa welzijn/ sport/ accommodaties

Vanaf 2014: advisering over lokaal

beleid en inzet budget voor

burgerparticipatie/

bewonersactiviteiten

Gezondheidsbevordering, welzijn

en participatie van de inwoners van

Feijenoord

2de

lijns zorg (Maasstad en Ikazia

Ziekenhuis)

Zorg 2de

lijn Goede aansluiting in de keten,

substitutie 2de

naar 1ste

lijn

Diabetes Vereniging Nederland Vertegenwoordiging gebruikers

zorgaanbod

Inbreng betrokkenheid patiënt

Overige partners

Naast bovenstaande partners heeft nog een groot aantal partijen (m.n. uit Feijenoord) aangegeven

betrokken te willen blijven in de aanpak. In de volgende fase wordt onderzocht wat de betrokkenheid

per partij zal zijn.

Wijkpartners met focus op preventie

o Welzijnswerk

o Onderwijs (basisschool – middelbare school – MBO)

o Opbouwwerk

o Gezondheidscentra en huisartsen

o Sportverenigingen (o.a. Feijenoord Beweegt, Sportsupport en Sportstimulering)

o MKB

o Gewichtige Gezinnen (Avant Sanare)

o Vrijwilligersorganisatie ‘Bij Corrie’

18

o Bibliotheek

Wijkpartners met focus op preventie én zorg


o Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)

o Voeding- en bewegingspraktijken (Bert Snijder, Movedis)

o Voorlichters Gezondheid

o GGZ (Context)

o Samen Gezond Eten en Bewegen (wijkpastoraat ism zorgpartners)

Wijkpartners met focus op zorg

o Ouderenzorg (Laurens)

o Zichtbare Schakels (wijkverpleegkundigen)

o Thuiszorg Rotterdam e.a. (gespecialiseerd verpleegkundigen)

o STAR


o Ziekenhuizen

Algemeen – ondersteunend met kennis/ervaring

o ZorgImpuls

o Hogeschool Rotterdam

o TNO

o Partnerschap Overgewicht Nederland (PON)

o Pharos, het landelijke kennis- en adviescentrum dat zijn expertise inzet voor een hoge kwaliteit,

effectiviteit en toegankelijkheid van gezondheidszorg voor migranten, vluchtelingen en mensen

met beperkte gezondheidsvaardigheden.8

o Jan van Ooijenstichting, die zich primair richt op allochtone mensen met diabetes

o Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen

Partners die nog betrokken worden

o MOB (wonen, zorg, welzijn en dienstverlening)

o Dona Daria (train de trainer)

o Kenniscentrum diversiteit

4.6 Planning

Fasering

Het plan van aanpak beslaat een periode van vijf jaar. Er is een globale fasering aangegeven voor de

komende periode. Zoals eerder aangegeven is dit masterplan een groeimodel. Geleidelijk komen er

meer/ andere interventies bij op basis van nieuwe inzichten en (financiële) mogelijkheden. De subsidie

behelst financiering voor de eerste drie jaar. Na deze periode wordt een evaluatiemoment ingebouwd,

8 Pharos heeft binnen het Nationaal Actieprogramma Diabetes eind 2012 een training ontwikkeld voor eerstelijns professionals om hun

competenties bij leefstijlbegeleiding van allochtone en lage SES groepen te versterken. Zij heeft veel kennis en ervaring met deze doelgroep

19

waarin samen met financiers wordt gekeken naar de tussentijdse resultaten, en mogelijkheden voor

vervolg.

2013

In de periode t/m december 2013 is/wordt gefocust op het verkennen van de wijk en het

inventariseren wat er in de wijk speelt, waar en onder welke doelgroep de problematiek het

hardnekkigst is en welke projecten er al lopen. Er is en wordt veel gesproken met zorgprofessionals,

maar ook met professionals vanuit het welzijn, sport en leefstijlaanbod. Op basis van deze informatie

is er in deze periode veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van voorliggend plan van aanpak.

2014

In 2014 zal het plan van aanpak uitgewerkt worden voor de latere projectfases. De langdurende

trajecten zullen ingezet worden en er zal veel aandacht zijn voor verduurzaming van het traject. Ten

slotte zal een belangrijk deel van de plannen uit de eerste fase worden uitgevoerd in 2014.

2015 – 2018

In deze periode zullen we aan de slag gaan met onderzoeksresultaten die vanuit de eerdere fases

naar voren zijn gekomen. De langdurige trajecten zullen een vervolg krijgen en er zal uitvoering

worden gegeven aan de plannen vanuit fase 2. Op basis van nieuwe inzichten en mogelijkheden

kunnen er nieuwe trajecten opgestart worden. Ten slotte zal er veel tijd geïnvesteerd worden in de

borging en de continuïteit van het traject. Daarbij zullen de onderzoeksuitkomsten die deze pilot

hebben begeleid een belangrijke rol spelen.

4.7 Positionering van de proeftuin

In alle proeftuinen wordt waar mogelijk aangesloten bij reeds bestaande initiatieven en netwerken. In

Feijenoord is ervoor gekozen aan te sluiten bij het netwerk Samen één in Feijenoord, dat sinds 2007

actief is. Een breed netwerk van meer dan 35 partijen in zorg, welzijn, onderwijs en huisvesting. In het

netwerk hebben veel van de beoogde partners van de Expeditie al een plaats. Het vormt dan ook een

goede basis om de Expeditie Duurzame Zorg in de regio vorm te geven. Daarnaast is samenwerking

gezocht met het programma ‘Samen Werken aan een Goede Gezondheid’ (SWGG) van de gemeente

Rotterdam. Dit programma werkt aan het verbeteren van de ervaren gezondheid in de betreffende

wijken.

Naast aansluiting op het programma Samen Werken aan een Goede Gezondheid en het netwerk

Samen één in Feijenoord, zijn er belangrijke kansen door aansluiting bij de volgende initiatieven:

1. Het convenant tussen Achmea en de gemeente Rotterdam. Zij gaan experimenteren met

wijknetwerken in de wijken Bloemhof en Hillesluis. De speerpunten van dit convenant zijn:

a. Jeugd:

i. Verbeteren gezondheid jonge Rotterdammers

ii. Verbeteren van de leefstijl van jongeren

iii. Versterken van de eigen kracht van jeugdigen en hun gezinnen

b. Volwassenen

i. Verbeteren gezondheid volwassenen

ii. Verbeteren DM-zorg

iii. Verbeteren leefstijl en wegnemen belemmeringen tot de arbeidsmarkt

20

Er is verbinding tussen Expeditie Duurzame Zorg en het convenant tussen gemeente Rotterdam en

Achmea.

2. De wijknetwerken Rotterdam Children’s Zones. Dit zijn integrale wijkteams die actief zijn op

diverse basisscholen en vanaf eind 2012 ook in de wijken Afrikaanderwijk, Bloemhof en Hillesluis.

In de Children’s Zone werken verschillende organisaties gezamenlijk aan dezelfde ambitie:

Kinderen klaarstomen voor een succesvolle toekomst. Kinderen in de Rotterdam Children's Zone

ontwikkelen hun talenten maximaal dankzij een combinatie van excellent onderwijs, steun aan

gezinnen en buitenschools leren.

3. De landelijke JOGG-aanpak (Jongeren op Gezond Gewicht). De JOGG-aanpak wordt in

Rotterdam in twee andere wijken geïmplementeerd, namelijk het Nieuwe Westen en

Hordijkerveld. De lessen die daar worden opgedaan, worden gebruikt. De JOGG pijlers sluiten

grotendeels aan bij de richting die de proeftuin met de aanpak wil inslaan. Daarom wordt zoveel

mogelijk aangesloten bij de stedelijke overleggen en worden de landelijke ontwikkelingen ten

aanzien van JOGG gevolgd. Deze aanpak heeft vijf pijlers:

a. Politiek-bestuurlijk draagvlak

b. Publiek-private samenwerking

c. Sociale marketing

d. Wetenschappelijke begeleiding en evaluatie

e. Verbinding preventie en zorg

4.8 Risico’s

Risico Effect Verantwoordelijk Tegenmaatregel

Tekort draagvlak

(door veelheid

initiatieven/

tijdgebrek)

Geen inzet en

enthousiasme dus geen

actie

Opdrachtgever /

lijnmanagers i.s.m.

projectteam.

Actief communiceren en

betrekken, gebrek aan

draagvlak signaleren.

Zorgen voor aansluiting op

bestaande initiatieven, focus

op ontzorgen 1ste lijn

Financiële

continuïteit

Geen personele inzet/ Geen

specifieke activiteiten om

diabetesketen te sluiten en

preventie te versterken

Stuurgroep en projectgroep

(gemeente en

zorgverzekeraar)

Actief fondsenwerving,

creatief combineren met

andere projecten en

programma’s

Geen goede

aansluiting

aanbod en

doelgroep

Doelgroep gebruikt het

bestaande aanbod niet

Werkgroep die zich met dit

specifieke thema

bezighoudt (zij rapporteren

aan projectgroep)

Goede kennis van de

doelgroep, oa door social

marketing

Gemeentelijke en

deelgemeentelijke

ontwikkelingen,

bezuinigingen

Nieuwe coalitie/

Programma’s stoppen/ geen

bestuurlijk draagvlak/ prof’s

die wegbezuinigd worden

Gemeente, deelgemeente

en stuurgroep

Lobby en regelmatige

communicatie belang

van continuïteit in beeld

brengen

21

5. Programma organisatie en begroting

5.1 Programma organisatie

Projectteam

Het team dat de proeftuin in Feijenoord begeleidt, bestaat uit:

- Lokale coördinator (0,3 fte); ondersteunt de activiteiten in de regio met lokale kennis en expertise;

de coördinator wordt rond de implementatie van zorginnovaties, activiteiten rondom

vroegopsporing en aansluiting zorg-welzijn ondersteund door een klein team van zorgverleners

(poh/huisarts) (totaal 0,2 fte)

- Medewerker GGD (0,1 fte) verbinding 0de

– 1ste

lijn en gemeentelijk gezondheidsbeleid.

(cofinanciering vanuit GGD)

- Een NDF projectleider (0,15 fte): stuurt de regio-adviseurs aan van alle proeftuinen aan, zorgt

voor aansluiting bij landelijke initiatieven, haalt informatie op, zorgt voor landelijke opschaling,

zorgt er voor dat er vanuit de proeftuinen PR gegenereerd wordt, coördineert onderzoek etc. De

omvang van de fte zoals hier genoemd, betreft een evenredige investering in Rotterdam.

- NDF Regioadviseur (0,3 fte): ondersteunt de regio bij de implementatie en uitvoering van

activiteiten

- Communicatie-ondersteuning (0,1 fte)

Stuurgroep

Het projectteam legt verantwoording af aan de stuurgroep. In deze stuurgroep zijn de volgende

personen en organisaties vertegenwoordigd:

Stuurgroep:

- Mieke Reynen (Procesmanager, Samen een in Feijenoord)

- Karin Keulers (Programmamanager, Samen Werken aan een Goede Gezondheid)

- Inge de Weerdt (Directeur, NDF)

- Annamarie van der Velden (projectcoördinatorcoördinator Samen een in Feijenoord, tevens

projectcoördinator Expeditie Duurzame Zorg)

- Annette Straver (thematrekker Toegang tot Zorg, GGD)

- Elize van Ballegooie (Expeditie-coördinator NDF)

Periodiek vindt er een bestuurlijk overleg plaats waarin de volgende partijen zijn vertegenwoordigd:

- Maasstad Ziekenhuis

- Ikazia Ziekenhuis

- Gemeente Rotterdam, directie Publieke Gezondheid en Zorg

- Deelgemeente

- ZorgImpuls

- OSER

- Zorg op Zuid

- Achmea

- Samen één in Feijenoord

- NDF

22

5.2 Begroting

De begroting en een overzicht van de co-financiering zijn op te vragen.

23

Bijlage 1: Situatieschets Afrikaanderwijk,

Bloemhof, Hillesluis

Aantal inwoners9 Afrikaanderwijk Bloemhof Hillesluis Rotterdam

9.014 13.713 10.721 592.939

Leeftijd10

Afrikaanderwijk Bloemhof Hillesluis Rotterdam

percentage 0-19 jaar 29% 27% 29% 22%

percentage 20-64

jaar

61% 64% 63% 63%

percentage 65+ 10% 9% 8% 14%

Afkomst11


Surinamers 13% 11% 13% 9%

Antillianen 4% 5% 5% 4%

Kaapverdianen 3% 2% 3% 3%

Turken 34% 26% 30% 8%

Marokkanen 14% 10% 14% 7%

Overig niet-westers 11% 10% 9% 7%

Autochtoon 14% 27% 18% 52%

Overig EU/2007 3% 5% 5% 6%

Overig westers 3% 3% 3% 5%

HH inkomen12


percentage

huishoudens met

laag inkomen* 73% 69% 69% 51%

*percentage huishoudens met inkomen dat tot laagste 40% van Nederland behoort (gemiddelde NL dus 40%)

Werk Afrikaanderwijk Bloemhof Hillesluis Rotterdam

niet-werkende

werkzoekenden13

14% 12% 12% 8%

percentage

uitkeringsgerechtigden14

17% 14% 13% 7%

percentage

uitkeringsgerechtigden

>1 jaar15

14% 11% 10% 7%

9 Bron: COS, 2010

10 Bron: COS, 2010

11 Bron: COS, 2010

12 Bron: COS/CBS, 2008

13 Bron: CWI/COS, 2010

14 Bron: SoZaWe/COS, 2010

15 Bron: SoZaWe/COS, 2010

24

Levensverwachting bij

geboorte


Vrouw 77,6 80,0 80,2 81,0

Man 73,4 74,1 74,5 75,8

Chronische Ziekten Afrikaanderwijk Bloemhof Hillesluis Rotterdam

Diabetes16

10,8% 6,2% - 5,9%

Luchtwegklachten (astma

/COPD e.d.)17

12,6% 21,4%* 8,9%

9,1%

Depressie18

22,2%* 20,2%* 16,5% 11,0%

- Te weinig waarnemingen.

* Verschilt significant van de rest van Rotterdam

Gezond opgroeien19


ervaren gezondheid leerlingen

groep 7 (gaat wel - slecht) 23% 25% 25%

17%


klas 1 (gaat wel - slecht) 25% 25% 24%

18%


klas 3 (gaat wel - slecht) 22% 29% 12%

18%

matig overgewicht leerlingen

groep 7 39% 36% 41%

21%

obesitas kinderen leerlingen

groep 7 10% 14% 12%

7%

Gezond voelen20


Matig of hoog risico op

depressie 55,0% 58,2% 59,8%

48,0%

Matig tot zeer ernstige

eenzaamheid 53,0% 44,8% 63,2%*

42,2%

Matig overgewicht 30,8% 25,4% 36,2% 33,6%

Obesitas 22,8% 20,3% 9,6% 14,4%

Onvoldoende bewegen (16+) 64%* 55,9%* 65,5%* 42,7%

Roken 23,8% 32,2% 26,3% 27,9%

Alcoholconsumptie (16 – 55 jr) - 7,7% - 9,9%

Middelengebruik (16 – 55 jr) - 14,8% - 9,9%

Seksueel risicogedrag (16 –

55 jr) - 9,9% 9,4%

10,7%

Huiselijk geweld (16+) 8,7% 11,4% 18,5%* 8,2%

Schuldhulpverlening (aantal) 124 186 123 5.955

Schuldhulpverlening (per

1.000 huishoudens) 31 29 26

19

- Te weinig waarnemingen


16 Bron: Gezondheidsenquête 2008



19 Bron: Jeugdmonitor 2008/2009


25

Gezond zorgen21


Huisartscontact 71,6% 81,5% 81,8% 73,7%

Tandartscontact 56,0% 66,5% 66,9% 67,2%

Contact GGZ/AMW 19%* 13,8% 18,3%* 8,8%



26

Bijlage 2: Uitkomsten brainstormsessies

Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord

Doel

Om een integrale aanpak zo goed mogelijk vorm te geven, hebben we ideeën, kennis, enthousiasme

en ervaring van de in de wijken betrokken partijen nodig.

Om deze kennis te boven tafel te krijgen zijn er twee workshops georganiseerd.

Tijdens deze sessies was het doel om op basis van wat er in Feijenoord is, in discussie te gaan en zo

te komen tot concrete aanpak om de diabeteszorg en -preventie nog verder te verbeteren.

Doelgroep en opzet

Hoewel de opzet van de bijeenkomsten identiek was, lag de focus wel op andere onderdelen van de

(diabetes)zorgketen:

1. Op 14 mei lag de nadruk op ‘vroegopsporing van mensen met een (hoog) risico op diabetes

en diagnose en behandeling van deze doelgroep. Hier waren vooral zorgpartners uit de 0de

,

1ste

en 2de

lijn aanwezig.

2. Op 21 mei stond ‘gezondheidsbevordering en vroegopsporing’ centraal. Hierbij waren o.a.

GGD, Welzijn, Zorgimpuls, Sportorganisaties, onderwijs en enkele zorgpartners aanwezig.

Thema’s die tijdens de bijeenkomsten aan de orde kwamen zijn: gezonde leefstijl, bewegen, voeding,

leefstijlinterventies, zelfmanagement, signalering, diagnostisering, behandeling/doorverwijzing,

innovatie, regie en samenwerking tussen partijen.

Na enkele brainstormrondes is aan de deelnemers gevraagd om aan te geven waar en bij welke

doelgroep de prioriteit ligt. De belangrijkste uitkomsten zijn hieronder weergegeven.

Belangrijkste uitkomsten

Doelgroep

Allochtone groep en laaggeletterden met een (hoog) risico op diabetes

Gezinnen (kinderen 6-12 jaar en hun ouders)

Setting/context

Onderwijs, tevens een manier om ouders te bereiken

De wijk (buurtcentra, informele ontmoetingsplekken, moskee, supermarkt, fysieke omgeving etc.)

Aanpak

Gezinsbenadering

Gericht op de gemeenschap of sociale omgeving, waar mogelijk de zorg en ondersteuning uit de

medische omgeving trekken.

Casefinding van mensen met een hoog risico op diabetes (in de huisartspraktijk)

27

Voorlichting in eigen taal via communicatiemiddelen zoals brochure, internet, App.

Regie

Onderzoek wie de regie het beste in welke situatie op zich neemt: de huisarts/POH,

leefstijladviseur, wijkverpleegkundige (Zichtbare Schakel) of iemand anders.

Samenwerking

Faciliteren multidisciplinaire samenwerking

Ontlasten toename vraag naar zorg bij huisartsen

Kennis maken met partners in de wijk; inzicht in elkaars werk

Continueren, versterken en koppelen van bestaande netwerken

Verbeteren aansluiting zorg en sport

Innovatie

Ontwikkelen hulpmiddelen en werkwijze om allochtone doelgroep en laaggeletterden goed te

bereiken en gedragsverandering te bewerkstelligen

‘Discovery Vitality’; programma gericht op het belonen van gezond gedrag

28

Bijlage 3: Begrippen en Terminologie

Wat verstaan wij onder Social Marketing?

Social Marketing heeft in zijn oorsprong in de jaren ’70. Toen kwam de realisatie dat traditionele

marketingprincipes niet alleen in te zetten zijn om producten te verkopen, maar ook om denkbeelden

en gedrag te beïnvloeden. Social Marketing is de toepassing van commerciële marketing concepten

en technieken om positieve maatschappelijke of sociale veranderingen te bewerkstelligen.

Uitgangspunt van Social Marketing is de doelgroep centraal te stellen en niet top down de boodschap

te zenden. Dit betekent dat je op de hoogte moet zijn van de belevingswereld van je doelgroep.

In dit geval is Social Marketing een manier om de doelgroep te verleiden om gezonde keuzes te

maken. Daarvoor moet onderzocht worden waar de doelgroep zich bevindt, wat de doelgroep

beweegt, hoe de doelgroep te bereiken is en hoe de doelgroep te verleiden.

LTA (Landelijke Transmurale Afspraken)

Een LTA bevat richtlijnen voor de samenwerking tussen huisartsen en specialisten die als

uitgangspunt kunnen dienen voor het maken van regionale transmurale werkafspraken. De LTA

Diabetes Mellitus Type 2 geeft aanbevelingen voor de samenwerking tussen de huisartsen en de

internisten bij de zorg voor patiënten met diabetes mellitus type 2 en houdt daarbij rekening met een

verschil in expertise en patiëntenpopulatie tussen huisartsen en internisten.

NDF

De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) is de koepel die mensen met diabetes, zorgverleners en

onderzoekers verenigt. De federatie telt negen lidorganisaties. De NDF zet zich in voor een betere

kwaliteit van zorg en leven voor mensen met (pre-)diabetes en treedt op als vertegenwoordiger en

woordvoerder van het diabetesveld tegenover de overheid, de media en tal van partijen in de

zorgsector en daarbuiten.

NAD

Het Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD) werd uitgevoerd in de periode tussen 2009 en 2013.

Het programma had als doel de groei van diabetes in Nederland in te perken. De acties waren gericht

op preventie van DM2, of het uitstellen van complicaties bij mensen die al diabetes hebben, en goede

zorg voor iedereen met diabetes. Het NAD, dat in opdracht van de overheid werd ontwikkeld en werd

uitgevoerd door de NDF, ondersteunde zorgprofessionals in het uitvoeren van

preventieactiviteiten (conform de NDF Zorgstandaard). De acties hadden betrekking op:

Ontwikkeling ondersteuningsaanbod voor zorgprofessionals op het gebied van diabetespreventie

Inventarisatie bestaande leefstijlinterventies en meer zicht op leefstijl- en

zelfmanagementinterventies voor diabetes

Diabetespreventie en verbeterde zelfzorg voor allochtone diabetespatiënten en hun partners

http://nl.wikipedia.org/wiki/Marketing

http://www.actieprogrammadiabetes.nl/

http://www.zorgstandaarddiabetes.nl/

29

Cultuursensitief ondersteuningsaanbod voor zorgprofessionals.

Wat verstaan wij onder 0de lijn, 1ste lijn, 2de lijn

0de

lijn: De partijen in de wijk die niet persé zorg-gerelateerd zijn, maar waar mensen wel gebruik

van maken, en gesignaleerd kunnen worden. Hieronder vallen bijvoorbeeld welzijnswerk,

sportverenigingen, scholen, vrijwilligersorganisaties, zelforganisaties etc.

1ste

lijn: Hieronder vallen primair: huisarts, fysiotherapeut, diëtist, psychologen, apothekers,

logopedisten, oefentherapeuten en verloskundigen

2de

lijn: ziekenhuiszorg

Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord - sameneenfeijenoord.nl Expeditie... · aanpak van diabetes en...

Documents

Transcript of Expeditie Duurzame Zorg Feijenoord - sameneenfeijenoord.nl Expeditie... · aanpak van diabetes en...