Examenbundel Compleet HAVO Wiskunde B

Wiskunde BHAVO

Examenbundel1999-2013

Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook www.examencursus.com.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).


Inhoudsopgave2013 I - Wiskunde B

Opgaven

Bijlage uitwerkbijlage (SSL's conflicted copy 2013-12-18)

Bijlage uitwerkbijlage

Correctievoorschriften

2013 I - Wiskunde B (Pilot)

Opgaven


2013 II - Wiskunde B

Opgaven


2013 II - Wiskunde B (Pilot)

Opgaven


2012 I - Wiskunde B

Opgaven



2012 I - Wiskunde B (Pilot

Opgaven

Bijlage erratum uitwerkbijlage

Bijlage herziene uitwerkbijlage



2012 II - Wiskunde B

Opgaven



2012 II - Wiskunde B (pilot)

Opgaven



2011 I - Wiskunde B (Pilot)

Opgaven


2011 I - Wiskunde B (Vernieuwde 2e Fase)

Opgaven



2011 II - Wiskunde B (Pilot)

Opgaven


2011 II - Wiskunde B (Vernieuwde 2e Fase)

Opgaven




Opgaven


6

16

17

18

31

42

55

67

78

91

103

111

113

124

132

133

134

135

146

155

159

170

179

180

190

199

209

217

218

230

238

250

259

260

270

282

Pagina: 1Voor alle eindexamens, zie www.alleexamens.nl. Voor de perfecte voorbereiding op je eindexamen, zie ook www.examencursus.com.Beschikbaar gesteld door de Universiteit Leiden en Stichting Studiebegeleiding Leiden (SSL).




Opgaven




Opgaven



2009 I - Wiskunde B1 (Oude 2e Fase)

Opgaven


2009 I - Wiskunde B1,2 (Oude 2e Fase)

Opgaven




Opgaven




Opgaven



Opgaven


2008 II - Wiskunde B1 (Oude 2e Fase)

Opgaven

Bijlage Uitwerkbijlage


2008 II - Wiskunde B1,2 (Oude 2e Fase)

Opgaven

Bijlage Uitwerkbijlage



Opgaven



Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven

285

295

304

305

314

323

324

332

344

353

362

363

371

381

382

390

402

413

423

433

441

442

450

458

460

470

480

489

500

502

513

524

525

533

544

545

553






Opgaven



Opgaven



Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven



Opgaven

Bijlage erratum uitwerkbijlage

Bijlage herziene versie uitwerkbijlage




Opgaven




Opgaven



2003 I - Wiskunde B (Oude Stijl)

Opgaven




Opgaven

561

562

569

576

577

584

591

606

608

615

623

624

631

641

642

649

655

656

663

671

672

678

685

686

695

696

697

698

699

705

706

715

723

724

732

739

742

749






Opgaven




Opgaven



Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven



2002 II - Wiskunde B (Oude Stijl)

Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven

754

755

763

768

769

777

784

791

798

799

806

813

814

821

828

829

836

842

843

851

857

859

868

875

877

885

891

893

901

907

909

918

924

925

933

939

941

949






Opgaven




Opgaven




Opgaven



Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven




Opgaven



956

958

966

972

974

983

990

992

1001

1007

1015

1021

1023

1031

1038

1040

1048

1054

1057

1065

1072

1073

1080

1087

1088

1094

1099

1102



HA-1025-a-13-1-o

Examen HAVO

2013

wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Dit examen bestaat uit 19 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening vereist is, worden aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt. Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.

tijdvak 1vrijdag 17 mei

13.30 - 16.30 uur



HA-1025-a-13-1-o 2 / 2 lees verder yyy

Tornadoschalen

In tornados kunnen hoge windsnelheden foto bereikt worden. De zwaarte of heftigheid van een tornado wordt intensiteit genoemd. Er zijn verschillende schalen om de intensiteit van een tornado uit te drukken in een getal. Zo is er de Fujita-schaal die in 1971 is ontwikkeld. Voor de intensiteit op de Fujita-schaal geldt de volgende formule:

23

26,3

'

vF (1)

Hierin is v de maximale windsnelheid in de tornado in m/s en F de intensiteit van de tornado op de Fujita-schaal. F wordt afgerond op een geheel getal. In een zware tornado worden maximale windsnelheden van ongeveer 280 km/u bereikt.

3p 1 Bereken de intensiteit van deze tornado op de Fujita-schaal. Een tornado met intensiteit 4 op de Fujita-schaal komt niet zo vaak voor.

4p 2 Bereken de minimale waarde van v in zon tornado. Rond je antwoord af op n decimaal. Een andere schaal voor de intensiteit van tornados is de in 1972 ontwikkelde Torro-schaal T. Het verband tussen v en T wordt gegeven door de formule:

322,39 ( 4) v T (2)

Hierin is v de maximale windsnelheid in de tornado in m/s en T de intensiteit van de tornado op de Torro-schaal. T wordt afgerond op een geheel getal. Door formule (2) in te vullen in formule (1) en vervolgens de ontstane formule te herleiden, kan worden aangetoond dat er een lineair verband bestaat tussen de onafgeronde F- en T-waarden. Dit lineaire verband kan worden beschreven met een formule van de vorm F aT b.

4p 3 Bereken de waarden van a en b. Rond je antwoorden af op twee decimalen.




Wortel en parabool

De functies f en g zijn gegeven door 4( ) 1 f x x en 2( ) 1 g x x . In figuur 1 zijn de grafieken van f en g getekend. figuur 1

fg

y

xO 1

1

De grafieken van f en g hebben precies n punt gemeenschappelijk.

4p 4 Toon dit op algebrasche wijze aan.

3p 5 Bereken met behulp van differentiren de helling van de grafiek van f in het punt met x-cordinaat 1. De horizontale lijn met vergelijking 3 y snijdt de grafiek van f in de punten A en B en de grafiek van g in de punten C en D. Zie figuur 2. figuur 2

f

g

y

A C

O

D B

x1

1

6p 6 Bereken exact de lengte van lijnstuk DB.




Hearst Tower

In 2006 is in New York de Hearst foto Tower gebouwd op de plek waar sinds 1928 het Hearst Building staat. Bij de bouw van de Hearst Tower zijn alleen de buitenmuren van het Hearst Building blijven staan. De Hearst Tower heeft een plat dak en is 182,0 m hoog. De gehele toren bestaat uit drie delen. Het onderste deel is het oude gebouw. Daarbovenop zit een laag die de vorm heeft van een balk. De hoogte van deze laag en het oude gebouw samen is 33,8 m. Van het bovenste deel van de toren bestaan de verticale wanden uit even grote gelijkzijdige driehoeken. Er staan negen lagen van zulke driehoeken op elkaar. Zie de foto. Uit deze gegevens volgt dat de hoogte van zon gelijkzijdige driehoek ongeveer 16,5 m is en dat de zijden van deze driehoek ongeveer 19,0 m lang zijn.

4p 7 Toon met berekeningen aan dat deze twee afmetingen uit de gegevens volgen. Op de foto is te zien dat een horizontale doorsnede van het bovenste deel van de toren maximaal vier maal de lengte van zon driehoekszijde lang is, en maximaal drie maal de lengte van zon driehoekszijde breed is.

3p 8 Teken op schaal 1:1000 het bovenaanzicht van het bovenste deel van de toren. Licht je werkwijze met berekeningen toe. Een laag van het bovenste deel van de toren heeft de vorm van een balk waaruit vier piramidevormige stukken zijn weggelaten.

5p 9 Bereken de inhoud van n zon laag. Geef je antwoord in duizenden m3 nauwkeurig.




Derdegraadsfunctie en sinus

De functies f en g zijn gegeven door 3( ) 4 f x x x en ( ) sin( )g x a x S. In de oorsprong zijn de hellingen van de grafieken van f en g gelijk.

6p 10 Bereken exact de waarde van a.




Olie

Olie is een belangrijke grondstof. In figuur 1 is af te lezen hoeveel olie er wereldwijd in totaal is verbruikt sinds er in 1859 voor het eerst een oliebron geslagen werd. Zo valt bijvoorbeeld af te lezen dat het totaal van 1000 miljard vaten in de loop van 2002 gepasseerd werd. figuur 1

1200

1000

800

600

400

200

01948 1956 1964 1972 1980 1988 1996 2004

jaar

miljardenvaten

Totale hoeveelheid verbruikte olie

62,5 miljardin 1948

250 miljardin 1970

125 miljardin 1960

500 miljardin 1981

1000 miljardin 2002

12 jaar

10 jaar

11 jaar

21 jaar

In de grafiek van figuur 1 zijn vanaf 1948 de perioden aangegeven waarin de totale hoeveelheid verbruikte olie verdubbelde. Tussen 1948 en 1981 duurde het telkens ongeveer 11 jaar tot de totale hoeveelheid verbruikte olie was verdubbeld. Dit betekent dat tussen 1948 en 1981 de totale hoeveelheid verbruikte olie bij benadering exponentieel groeide.

4p 11 Bereken het jaarlijkse groeipercentage dat hoort bij een verdubbelingstijd van 11 jaar. Geef je antwoord in n decimaal nauwkeurig. Vanaf 1981 groeide de totale hoeveelheid verbruikte olie bij benadering nog steeds exponentieel, maar met een andere groeifactor. In de grafiek is te zien dat de totale hoeveelheid verbruikte olie verdubbelde van 500 miljard tot 1000 miljard vaten in de periode van 1981 tot 2002. Een verdubbelingstijd van 21 jaar komt overeen met een groei van ongeveer 3,4% per jaar.

4p 12 Bereken op algebrasche wijze het jaar waarin volgens dit exponentile model de totale hoeveelheid verbruikte olie de grens van 750 miljard vaten passeerde.




Er zijn in de loop der jaren verschillende modellen gemaakt die het verbruik van olie voorspellen. Een van deze modellen is het model van Hubbert uit 1956. In figuur 2 zie je een grafiek die uit dit model volgt. figuur 2

1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050

500

0

1000

1500

2000

2500

3000miljarden

vaten

jaar Deze grafiek hoort bij de totale hoeveelheid olie die tot dat moment verbruikt is. Een formule voor deze totale hoeveelheid is:

2400

1 56 0,95

tV

Hierin is V de totale hoeveelheid verbruikte olie in miljarden vaten en t de tijd in jaren, met 0 t op 1 januari 1930. De totale hoeveelheid winbare olie in de wereld wordt geschat op 2400 miljard vaten.

4p 13 Bereken in welk jaar deze geschatte voorraad volgens het model van Hubbert voor de helft verbruikt was.




Grafiek van een logaritme

De functie f is gegeven door 3( ) log(4 3) f x x . De grafiek van f snijdt de x-as in punt A en de y-as in punt B. Verder is l de lijn door A en B. Zie de figuur. figuur

x

y

f

l

B

AO

5p 14 Stel op algebrasche wijze een vergelijking op voor l.

3p 15 Bereken de helling van de grafiek van f in het punt met x-cordinaat 1. Rond je antwoord af op twee decimalen.




Grafiek van een cosinus

In de figuur is op het interval > @0, 5 een sinusode getekend. figuur

x

y

1

O 1 2 3 4 5

2

3

4

Deze sinusode is te beschrijven met een vergelijking van de vorm

cos( ( )) y a b c x d . 5p 16 Bepaal geschikte waarden van a, b, c en d zodat cos( ( )) y a b c x d

een vergelijking is van deze sinusode. Licht je werkwijze toe. Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.




Lichaam

Gegeven is een lichaam L dat bestaat uit een prisma ABC.DEF en een halve cilinder. Hierin is 5 AB cm, 3 AC cm, 6 AD cm en hoek CAB is recht. De halve cilinder heeft middellijn AD en hoogte AC. Zie figuur 1. figuur 1

B

E

A

C

D

F

5

63

3p 17 Bereken de inhoud van L in cm3 nauwkeurig. Op de uitwerkbijlage is een begin gemaakt met een uitslag van L op schaal 1:2.

6p 18 Maak de uitslag af. Zet de letters bij de hoekpunten en licht je werkwijze toe. Punt M is het midden van AD en punt N is het midden van CF. Lichaam L wordt doorsneden door het verticale vlak door B, M en N. De doorsnede die zo ontstaat is de vierhoek BPQN. Zie figuur 2. figuur 2

B

E

A

C

D

F

M

N

P

Q

4p 19 Bereken de oppervlakte van BPQN in cm2 nauwkeurig.

einde



HA-1025-a-13-1-u lees verder yyy

wiskunde B HAVO 2013-1

uitwerkbijlage

18

A

B

D

E VERGEET NIET DEZE UITWERKBIJLAGE IN TE LEVEREN

einde

Naam kandidaat __________________________ Kandidaatnummer ____________



HA-1025-a-13-1-u lees verder yyy

wiskunde B HAVO 2013-1

uitwerkbijlage

18 ILJXXU

A

B

D

E VERGEET NIET DEZE UITWERKBIJLAGE IN TE LEVEREN

einde

Naam kandidaat __________________________ Kandidaatnummer ____________



HA-1025-a-13-1-c 1 lees verder yyy

Correctievoorschrift HAVO

2013 tijdvak 1

wiskunde B

Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores 1 Regels voor de beoordeling

Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. Voorts heeft het College voor Examens (CvE) op grond van artikel 2 lid 2d van de Wet CvE de Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen vastgesteld. Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang: 1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van de opgaven, de

beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn beoordeling aan de directeur. De examinator past de beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten toe die zijn gegeven door het College voor Examens.

2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score onverwijld aan de gecommitteerde toekomen.

3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de score toe die zijn gegeven door het College voor Examens.




De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de gecommitteerde.

4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling overleg het aantal scorepunten voor het centraal examen vast.

5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd gezag van de gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het geschil niet kan worden beslecht, wordt hiervan melding gemaakt aan de inspectie. De inspectie kan een derde onafhankelijke gecommitteerde aanwijzen. De beoordeling van de derde gecommitteerde komt in de plaats van de eerdere beoordelingen.

2 Algemene regels

Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Examens van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de namen en/of nummers van de kandidaten,

het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere kandidaat.

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met het beoordelingsmodel. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende regels: 3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt het maximaal te behalen

aantal scorepunten toegekend; 3.2 indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de te

behalen scorepunten toegekend, in overeenstemming met het beoordelingsmodel;

3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;

3.4 indien slechts n voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerstgegeven antwoord beoordeeld;

3.5 indien meer dan n voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal;

3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is aangegeven;

3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde antwoord of onderdeel van dat antwoord;

3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het antwoord van de kandidaat voor te komen;




3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid zijn.

4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan n antwoord gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.

5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar n keer worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of onvolkomenheid mededelen aan het College voor Examens. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening gehouden.

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven.

9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen. Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur. De directeur stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de regels voor omzetting van score naar cijfer.

NB1 Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht.

Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de scores van de kandidaten.

Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht. Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.

NB2 Als het College voor Examens vaststelt dat een centraal examen een onvolkomenheid bevat, kan het besluiten tot een aanvulling op het correctievoorschrift.

Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk nadat de onvolkomenheid is vastgesteld via Examenblad.nl verstuurd aan de examensecretarissen.

Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:

NB a. Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector

deze aanvulling op het correctievoorschrift toe. b. Als de aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden WOLF-scores, voert

Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de verzamelstaat doorvoeren.




Een onvolkomenheid kan ook op een tijdstip geconstateerd worden dat een aanvulling op het correctievoorschrift ook voor de tweede corrector te laat komt. In dat geval houdt het College voor Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met de onvolkomenheid.

3 Vakspecifieke regels

Voor dit examen kunnen maximaal 80 scorepunten worden behaald. Voor dit examen zijn de volgende vakspecifieke regels vastgesteld: 1 Voor elke rekenfout of verschrijving in de berekening wordt n punt afgetrokken tot

het maximum van het aantal punten dat voor dat deel van die vraag kan worden gegeven.

2 De algemene regel 3.6 geldt ook bij de vragen waarbij de kandidaten de Grafische

rekenmachine (GR) gebruiken. Bij de betreffende vragen doen de kandidaten er verslag van hoe zij de GR gebruiken.




4 Beoordelingsmodel

Tornadoschalen

1 maximumscore 3

280 km/u komt overeen met 77,8 m/s 1 77,8 v invullen in de formule geeft 3,3|F 1 Dus de intensiteit op de Fujita-schaal is 3 1

2 maximumscore 4 De waarde van F is dan minimaal 3,5 1 De gevraagde v kan dus gevonden worden door de vergelijking

23

2 3,56,3

'

v op te lossen 1

Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 De minimale waarde van v in zon tornado is 81,3 1 Opmerking Als een kandidaat de vergelijking 4 F oplost, voor deze vraag maximaal 3 scorepunten toekennen.

Vraag

Antwoord

Scores



Vraag

Antwoord

Scores


3 maximumscore 4

Substitutie geeft

23 322,39 ( 4)

26,3

'

TF 1

Dus 23 2

3 32

2,39( 4) 2

6,3

'

F T 1

Dit geeft

232,39

( 4) 26,3

' F T 1

(Dit geeft het lineaire verband 0,52 0,10 | F T dus) 0,52 a en 0,10 b 1

of

(Bijvoorbeeld) 0T invullen in (2) geeft 322,39 4 19,12v en dit

invullen in (1) geeft

2319,12

2 0,106,3

F

| '

1

0T , 0,10 F en F aT b geeft 0,10 b 1

(Bijvoorbeeld) 1T invullen in (2) geeft 322,39 (4 1) 26,72v | en

dit invullen in (1) geeft

2326,72

2 0,626,3

F

| '

1

1T , 0,62 F en F aT b met 0,10 b geeft 0,52 a 1



Vraag

Antwoord

Scores


Wortel en parabool

4 maximumscore 4

De vergelijking 4 21 1 x x moet worden opgelost 1

Kwadrateren van beide zijden geeft 4 2 21 ( 1) x x 1

Haakjes uitwerken geeft 4 4 21 2 1 x x x 1 Hieruit volgt 22 0 x dus 0 x (en dat is de enige oplossing en dus

hebben de grafieken van f en g precies n punt gemeenschappelijk) 1

5 maxim umscore 3

3

4

4( )

2 1

xf x

x (of een vergelijkbare vorm) 2

Invullen van 1 x in de afgeleide geeft (1) 2f (of (1) 1,4f | (of nauwkeuriger)) 1

Opmerking Als een kandidaat bij het differentiren de kettingregel niet of niet correct toepast, voor deze vraag maximaal 1 scorepunt toekennen.

6 maximumscore 6

De vergelijking 4 1 3 x moet worden opgelost (voor 0!x ) 1

Kwadrateren van beide zijden geeft 4 1 9 x 1 Voor B volgt hieruit 4 8 x 1

De vergelijking 2 1 3 x moet worden opgelost (voor 0!x ) 1 Voor D volgt hieruit 2 x 1 De lengte van DB is 4 8 2 1



Vraag

Antwoord

Scores


Hearst Tower

7 maximumscore 4

Voor de hoogte h van de driehoek geldt 182,0 33,8

16,479

|h (m)

(dus de hoogte is ongeveer 16,5 m) 1

In een gelijkzijdige driehoek geldt sin 60 q hx

waarbij x de lengte is

van een zijde van de driehoek 1

Hieruit volgt voor de lengte van een zijde sin 60

q

hx 1

16,47

19,0sin 60

|q

(m) (dus de lengte van een zijde is ongeveer 19,0 m) 1

of

Voor de hoogte h van de driehoek geldt 182,0 33,8

16,479

|h (m)

(dus de hoogte is ongeveer 16,5 m) 1 In de driehoek geldt 2 2 212( ) x h x waarbij x de lengte is van een zijde

van de driehoek 1 Hieruit volgt 2 234 x h 1

243 16,47 19,0 |x (m) (dus de lengte van een zijde is ongeveer

19,0 m) 1 Opmerking Als een kandidaat rekent met de afgeronde waarde 16,5, hierdoor uitkomt op 19,05 en concludeert dat het ongeveer klopt, hiervoor geen scorepunten in mindering brengen.



Vraag

Antwoord

Scores


8 maximumscore 3

Het bovenaanzicht is een rechthoek van (ongeveer) 4 19,0 100

7,61000

bij 3 19,0 100

5,71000

cm 1

Op de gegeven schaal is de lengte van een halve zijde van een

gelijkzijdige driehoek 12 19,0 100 0,95

1000

cm 1

Een juiste tekening waarin in elke hoek een lijnstuk is getekend dat de zijden van de rechthoek verbindt, met begin- en eindpunt ongeveer 0,95 cm van het hoekpunt 1

9 maximumscore 5 De inhoud van de balk die een laag omvat is

(4 19,0) (3 19,0) 16,5 ( 71 478)| (m3) 1 Hiervan moet de inhoud van vier piramides afgetrokken worden 1 De inhoud van zon piramide is 1 13 2( 9,5 9,5) 16,5 ( 248)| (m

3) 1

De inhoud van een laag is gelijk aan 1 13 2(4 19,0) (3 19,0) 16,5 4 ( 9,5 9,5) 16,5 1

Dus de inhoud van een laag is 70 000 (m3) 1



Vraag

Antwoord

Scores


Derdegraad sfunctie en sinus

10 maximumscore 6

2( ) 3 4 f x x 1 (0) 4 f 1 ( ) cos( )g x a x S S 2 (0)g a S 1

(Uit (0) (0) f g volgt) 4

a S

1

Opmerking Als een kandidaat bij het differentiren de kettingregel niet of niet correct toepast, voor deze vraag maximaal 4 scorepunten toekennen.

Olie

11 maximumscore 4

De vergelijking 11 2 g moet worden opgelost 1 Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 Dit geeft 1,065|g 1 Dus een jaarlijkse groei van (ongeveer) 6,5% 1

12 maximumscore 4

De vergelijking 500 1,034 750 t moet worden opgelost 1

Dit geeft 7505001,034 t ( 32 ) 1

Dus 750500log 12,1

log1,034 |t (of 1,034 750500log 12,1 |t ) 1

Dus in 1993 passeerde de totale hoeveelheid verbruikte olie de grens van 750 miljard vaten 1

Opmerking Voor het antwoord 1994 geen scorepunten in mindering brengen.

13 maximumscore 4

De vergelijking 2400

12001 56 0,95

t

moet worden opgelost 1

Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 78,5|t 1 (1930 78 2008 ) dus in 2008 was de geschatte voorraad voor de helft

verbruikt 1



Vraag

Antwoord

Scores



14 maximumscore 5

De vergelijking 3 log(4 3) 0 x moet worden opgelost 1

(Voor de x-cordinaat van A geldt) 12 x 1

(De y-cordinaat van B is) 3 log(4 0 3) 1 1

(De richtingscofficint van l is) 12

1 02

0

yx 1

(Een vergelijking van l is dus) 2 1 y x 1

15 maximumscore 3 De gevraagde helling is gelijk aan (1)f 1 Beschrijven hoe (1)f berekend kan worden 1 (1) 0,52f | 1

Grafiek van een c osinus

16 maximumscore 5

a (4 1

2

) 122 1

(Bijvoorbeeld) b ( 124 2 ) 121 en 4d 2

Het interval > @1, 4 is een halve periode, dus de periode is 6 1

26

cS

( 13 S) (of ongeveer 1,05 (of nauwkeuriger)) 1

Opmerking Als een kandidaat werkt met een vergelijking van de vorm

sin( ( )) y a b c x d , voor deze vraag maximaal 3 scorepunten toekennen.



Vraag

Antwoord

Scores


Lichaam

17 maximumsc ore 3

De inhoud van de halve cilinder is 212 3 3 S ( 42,4| ) (cm3) 1

De inhoud van het prisma is 12 5 3 6 ( 45 ) (cm3) 1

De inhoud van L is ( 21 12 23 3 5 3 6 S |) 87 (cm3) 1

18 maximumscore 6



Vraag

Antwoord

Scores


De lengte van BC is 2 25 3 5,83 | (cm), dus op schaal (ongeveer) 2,9 cm (of uit een tekening op schaal van driehoek ABC de lengte van BC met een passer overnemen) 1

Het tekenen van de vlakken ABC, DEF en BCFE 1 Het tekenen van de halve cirkel met middellijn CF 1 De omtrek van de halve cirkel is 12 2 3 9,42 S | (cm), dus op schaal

(ongeveer) 4,7 cm 1 Het op een geschikte plaats tekenen van een rechthoek met lengte

(ongeveer) 4,7 cm en breedte 1,5 cm 1 Het juist plaatsen van de letters bij de punten 1

19 maximumscore 4 BPQN is op te delen in een vierkant (met zijde 3) en een driehoek met

basis BM (en hoogte 3) 1

De lengte van BM is 2 25 3 ( 34 5,83 |) (cm) 1

De oppervlakte is gelijk aan 123 3 34 3 (cm2) 1

Dit is gelijk aan 18 (cm2) 1

of

De lengte van BM is 2 25 3 ( 34 5,83 |) (cm) 1 (Omdat M het middelpunt van de grondcirkel is, is MP gelijk aan 3

(straal), dus) de lengte van BP is 34 3 ( 8,83| ) (cm) 1 (BPQN is een trapezium met evenwijdige zijden BP en NQ en hoogte 3,

dus) de oppervlakte van BPQN is gelijk aan 12 ( 34 3 3) 3 (cm2) 1

Dit is gelijk aan 18 (cm2) 1

5 Inzenden sco res

Verwerk de scores van de alfabetisch eerste vijf kandidaten per school in het programma WOLF. Zend de gegevens uiterlijk op 28 mei naar Cito.

einde



HA-1025-f-13-1-o

Examen HAVO

2013

wiskunde B (pilot)

Dit examen bestaat uit 17 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen worden. Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening vereist is, worden aan het antwoord meestal geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt. Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling meegeteld.

tijdvak 1vrijdag 17 mei

13.30 - 16.30 uur



HA-1025-f-13-1-o 2 /11 lees verder yyy

Tornadoschalen

In tornados kunnen hoge windsnelheden foto bereikt worden. De zwaarte of heftigheid van een tornado wordt intensiteit genoemd. Er zijn verschillende schalen om de intensiteit van een tornado uit te drukken in een getal. Zo is er de Fujita-schaal die in 1971 is ontwikkeld. Voor de intensiteit op de Fujita-schaal geldt de volgende formule:

23

26,3

'

vF

Hierin is v de maximale windsnelheid in de tornado in m/s en F de intensiteit van de tornado op de Fujita-schaal. F wordt afgerond op een geheel getal. In een zware tornado worden maximale windsnelheden van ongeveer 280 km/u bereikt.

3p 1 Bereken de intensiteit van deze tornado op de Fujita-schaal. Een tornado met intensiteit 4 op de Fujita-schaal komt niet zo vaak voor.

4p 2 Bereken de minimale waarde van v in zon tornado. Rond je antwoord af op n decimaal. Een andere schaal voor de intensiteit van tornados is de in 1972 ontwikkelde Torro-schaal T. Het verband tussen v en T wordt gegeven door de formule:

322,39 ( 4) v T

Hierin is v de maximale windsnelheid in de tornado in m/s en T de intensiteit van de tornado op de Torro-schaal. T wordt afgerond op een geheel getal. Er bestaat een lineair verband tussen de onafgeronde F- en T-waarden. Dit lineaire verband kan worden beschreven met een formule van de vorm

F aT b. 4p 3 Bereken de waarden van a en b. Rond je antwoorden af op twee

decimalen.




Wortel en parabool

De functies f en g zijn gegeven door ( ) 8 4 f x x en 2( ) 1 g x x . In figuur 1 zijn de grafieken van f en g weergegeven. figuur 1

x

y

f

g

O-1 1

1

De grafieken van f en g hebben het punt (1, 2) gemeenschappelijk.

4p 4 Toon op algebrasche wijze aan dat in dit punt de hellingen van de grafieken van f en g gelijk zijn.

De horizontale lijn met vergelijking 3 y snijdt de grafiek van f in het punt A en de grafiek van g in de punten B en C. Zie figuur 2. figuur 2

x

y

f

AB C

g

O-1 1

1

6p 5 Bereken exact de lengte van lijnstuk CA.




Omvliegen

Een burgervliegtuig mag niet via de kortste route van vliegveld Luxemburg naar Schiphol vliegen omdat er een verboden militaire zone tussen ligt. Zie figuur 1, waarin deze zone grijs gemaakt is. figuur 1

Noord

Oost

Zuid

West

L

S

In deze opgave bekijken we een model van deze situatie. In dit model houden we alleen rekening met horizontale afstanden en nemen we aan dat vliegtuigen in rechte lijnen vliegen. De afstand van vliegveld Luxemburg (L) figuur 2 naar vliegveld Schiphol (S) is hemelsbreed 315 km met een koers van 342. Hierin is de koers de hoek ten opzichte van het noorden met de wijzers van de klok mee. Zie figuur 2. Stel dat een vliegtuig vanaf vliegveld Luxemburg eerst richting het westen vliegt en vervolgens richting het noorden vliegt om precies op Schiphol uit te komen. Hierdoor wordt de vliegafstand langer dan 315 km.

4p 6 Bereken hoeveel langer deze vliegafstand is. Geef je antwoord in tientallen kilometers nauwkeurig.

342

315 km

Noord

Noord

Oost

Zuid

West

L

S




In werkelijkheid vliegt men vanaf vliegveld figuur 3 Luxemburg eerst 300 kilometer met een koers van 310 om vervolgens rechtstreeks naar Schiphol te vliegen. Zie figuur 3. Als men rechtstreeks van vliegveld Luxemburg naar vliegveld Schiphol zou mogen vliegen, zou de afstand met een bepaald percentage verkort kunnen worden.

5p 7 Bereken dit percentage in hele procenten nauwkeurig.

Derdegraadsfunctie en gebroken functie

De functies f en g zijn gegeven door 3( ) 4 f x x x en

2

1( ) 1

( 1)g x

ax

.

Voor elke waarde van a snijden de grafieken van f en g elkaar in de oorsprong. Er is een waarde van a zodat in de oorsprong de raaklijnen aan de grafieken van f en g loodrecht op elkaar staan.

7p 8 Bereken exact deze waarde van a.

342

315 km

Noord

310

300 km

L

S




Olie

Olie is een belangrijke grondstof. In figuur 1 is af te lezen hoeveel olie er wereldwijd in totaal is verbruikt sinds er in 1859 voor het eerst een oliebron geslagen werd. Zo valt bijvoorbeeld af te lezen dat het totaal van 1000 miljard vaten in de loop van 2002 gepasseerd werd. figuur 1

1200

1000

800

600

400

200

01948 1956 1964 1972 1980 1988 1996 2004

jaar

miljardenvaten

Totale hoeveelheid verbruikte olie

62,5 miljardin 1948

250 miljardin 1970

125 miljardin 1960

500 miljardin 1981

1000 miljardin 2002

12 jaar

10 jaar

11 jaar

21 jaar

In de grafiek van figuur 1 zijn vanaf 1948 de perioden aangegeven waarin de totale hoeveelheid verbruikte olie verdubbelde. Tussen 1948 en 1981 duurde het telkens ongeveer 11 jaar tot de totale hoeveelheid verbruikte olie was verdubbeld. Dit betekent dat tussen 1948 en 1981 de totale hoeveelheid verbruikte olie bij benadering exponentieel groeide.

4p 9 Bereken het jaarlijkse groeipercentage dat hoort bij een verdubbelingstijd van 11 jaar. Geef je antwoord in n decimaal nauwkeurig. Vanaf 1981 groeide de totale hoeveelheid verbruikte olie bij benadering nog steeds exponentieel, maar met een andere groeifactor. In de grafiek is te zien dat de totale hoeveelheid verbruikte olie verdubbelde van 500 miljard tot 1000 miljard vaten in de periode van 1981 tot 2002. Een verdubbelingstijd van 21 jaar komt overeen met een groei van ongeveer 3,4% per jaar.

4p 10 Bereken op algebrasche wijze het jaar waarin volgens dit exponentile model de totale hoeveelheid verbruikte olie de grens van 750 miljard vaten passeerde.




Er zijn in de loop der jaren verschillende modellen gemaakt die het verbruik van olie voorspellen. Een van deze modellen is het model van Hubbert uit 1956. In figuur 2 zie je een grafiek die uit dit model volgt. figuur 2

1930 1950 1970 1990 2010 2030 2050

500

0

1000

1500

2000

2500

3000miljarden

vaten

jaar Deze grafiek hoort bij de totale hoeveelheid olie die tot dat moment verbruikt is. Een formule voor deze totale hoeveelheid is:

2400

1 56 0,95

tV

Hierin is V de totale hoeveelheid verbruikte olie in miljarden vaten en t de tijd in jaren, met 0 t op 1 januari 1930. De totale hoeveelheid winbare olie in de wereld wordt geschat op 2400 miljard vaten.

4p 11 Bereken in welk jaar deze geschatte voorraad volgens het model van Hubbert voor de helft verbruikt was.





De functie f is gegeven door 3( ) log(4 3) f x x . De grafiek van f snijdt de x-as in punt A en de y-as in punt B. Verder is l de lijn door A en B. Zie de figuur. figuur

x

y

f

l

B

AO

5p 12 Stel op algebrasche wijze een vergelijking op voor l.

3p 13 Bereken de helling van de grafiek van f in het punt met x-cordinaat 1. Rond je antwoord af op twee decimalen.





In de figuur is op het interval > @0, 5 een sinusode getekend. figuur

x

y

1

O 1 2 3 4 5

2

3

4

Deze sinusode is te beschrijven met een vergelijking van de vorm

cos( ( )) y a b c x d . 5p 14 Bepaal geschikte waarden van a, b, c en d zodat cos( ( )) y a b c x d

een vergelijking is van deze sinusode. Licht je werkwijze toe.




Een halve cirkel als grafiek

De functie f is gegeven door 2( ) 1 4 12 f x x x . Verder is de lijn l gegeven met vergelijking 4 y x . l snijdt de grafiek van f in de punten A en B. Zie de figuur. figuur

5p 15 Bereken exact de x-cordinaten van A en B.

De grafiek van f is de helft van een cirkel.

5p 16 Bereken exact de cordinaten van het middelpunt en de straal van deze cirkel.

x

y

O

A

B

l

f




Cirkel en lijn

Gegeven zijn de cirkel c met vergelijking 2 2 256 6 8 x y x y en

middelpunt M en de lijn l met vergelijking 344 3 y x . Zie de figuur.

figuur

In de figuur lijkt het erop dat l de cirkel raakt. Als l inderdaad c raakt, dan is de afstand van M tot l gelijk aan de straal van c. Echter, de afstand van M tot l is kleiner dan de straal van c.

8p 17 Toon op algebrasche wijze aan dat de afstand van M tot l kleiner is dan de straal van c.

einde

x

y

l

c

M

O



HA-1025-f-13-1-c 1 lees verder yyy

Correctievoorschrift HAVO

2013 tijdvak 1

wiskunde B (pilot)

Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel 5 Inzenden scores 1 Regels voor de beoor deling

Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met inachtneming van de artikelen 41 en 42 van het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. Voorts heeft het College voor Examens (CvE) op grond van artikel 2 lid 2d van de Wet CvE de Regeling beoordelingsnormen en bijbehorende scores centraal examen vastgesteld. Voor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 36, 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang: 1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van de opgaven, de

beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn beoordeling aan de directeur. De examinator past de beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten toe die zijn gegeven door het College voor Examens.

2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen, het proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score onverwijld aan de gecommitteerde toekomen.

3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de score toe die zijn gegeven door het College voor Examens.




De gecommitteerde voegt bij het gecorrigeerde werk een verklaring betreffende de verrichte correctie. Deze verklaring wordt mede ondertekend door het bevoegd gezag van de gecommitteerde.

4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling overleg het aantal scorepunten voor het centraal examen vast.

5 Indien de examinator en de gecommitteerde daarbij niet tot overeenstemming komen, wordt het geschil voorgelegd aan het bevoegd gezag van de gecommitteerde. Dit bevoegd gezag kan hierover in overleg treden met het bevoegd gezag van de examinator. Indien het geschil niet kan worden beslecht, wordt hiervan melding gemaakt aan de inspectie. De inspectie kan een derde onafhankelijke gecommitteerde aanwijzen. De beoordeling van de derde gecommitteerde komt in de plaats van de eerdere beoordelingen.

2 Algemene r egels

Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de volgende bepalingen uit de regeling van het College voor Examens van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de namen en/of nummers van de kandidaten,

het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere kandidaat.

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met het beoordelingsmodel. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, ..., n, waarbij n het maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende regels: 3.1 indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt het maximaal te behalen

aantal scorepunten toegekend; 3.2 indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de te

behalen scorepunten toegekend, in overeenstemming met het beoordelingsmodel;

3.3 indien een antwoord op een open vraag niet in het beoordelingsmodel voorkomt en dit antwoord op grond van aantoonbare, vakinhoudelijke argumenten als juist of gedeeltelijk juist aangemerkt kan worden, moeten scorepunten worden toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;

3.4 indien slechts n voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerstgegeven antwoord beoordeeld;

3.5 indien meer dan n voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, worden uitsluitend de eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal;

3.6 indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is aangegeven;

3.7 indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde antwoord of onderdeel van dat antwoord;

3.8 indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het antwoord van de kandidaat voor te komen;




3.9 indien een kandidaat op grond van een algemeen geldende woordbetekenis, zoals bijvoorbeeld vermeld in een woordenboek, een antwoord geeft dat vakinhoudelijk onjuist is, worden aan dat antwoord geen scorepunten toegekend, of tenminste niet de scorepunten die met de vakinhoudelijke onjuistheid gemoeid zijn.

4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel vermelde aantal scorepunten toegekend. Voor elk ander antwoord worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan n antwoord gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.

5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar n keer worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij kan de fout of onvolkomenheid mededelen aan het College voor Examens. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening gehouden.

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven.

9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen. Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur. De directeur stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de regels voor omzetting van score naar cijfer.

NB1 Het aangeven van de onvolkomenheden op het werk en/of het noteren van de behaalde scores bij de vraag is toegestaan, maar niet verplicht.

Evenmin is er een standaardformulier voorgeschreven voor de vermelding van de scores van de kandidaten.

Het vermelden van het schoolexamencijfer is toegestaan, maar niet verplicht. Binnen de ruimte die de regelgeving biedt, kunnen scholen afzonderlijk of in gezamenlijk overleg keuzes maken.

NB2 Als het College voor Examens vaststelt dat een centraal examen een onvolkomenheid bevat, kan het besluiten tot een aanvulling op het correctievoorschrift.

Een aanvulling op het correctievoorschrift wordt zo spoedig mogelijk nadat de onvolkomenheid is vastgesteld via Examenblad.nl verstuurd aan de examensecretarissen.

Soms komt een onvolkomenheid pas geruime tijd na de afname aan het licht. In die gevallen vermeldt de aanvulling:

NB a. Als het werk al naar de tweede corrector is gezonden, past de tweede corrector

deze aanvulling op het correctievoorschrift toe. b. Als de aanvulling niet is verwerkt in de naar Cito gezonden WOLF-scores, voert

Cito dezelfde wijziging door die de correctoren op de verzamelstaat doorvoeren.




Een onvolkomenheid kan ook op een tijdstip geconstateerd worden dat een aanvulling op het correctievoorschrift ook voor de tweede corrector te laat komt. In dat geval houdt het College voor Examens bij de vaststelling van de N-term rekening met de onvolkomenheid.

3 Vakspecifieke regels

Voor dit examen kunnen maximaal 80 scorepunten worden behaald. Voor dit examen zijn de volgende vakspecifieke regels vastgesteld: 1 Voor elke rekenfout of verschrijving in de berekening wordt n punt afgetrokken tot

het maximum van het aantal punten dat voor dat deel van die vraag kan worden gegeven.

2 De algemene regel 3.6 geldt ook bij de vragen waarbij de kandidaten de Grafische

rekenmachine (GR) gebruiken. Bij de betreffende vragen doen de kandidaten er verslag van hoe zij de GR gebruiken.




4 Beoordelingsmodel

Tornadoschalen

1 maximumscore 3

280 km/u komt overeen met 77,8 m/s 1 77,8v invullen in de formule geeft 3,3F | 1 Dus de intensiteit op de Fujita-schaal is 3 1

2 maximumscore 4 De waarde van F is dan minimaal 3,5 1 De gevraagde v kan dus gevonden worden door de vergelijking

23

2 3,56,3v

'

op te lossen 1

Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 De minimale waarde van v in zon tornado is 81,3 1 Opmerking Als een kandidaat de vergelijking 4F oplost, voor deze vraag maximaal 3 scorepunten toekennen.

Vraag

Antwoord

Scores



Vraag

Antwoord

Scores


3 maximumsc ore 4

Substitutie van 322,39 ( 4)v T in de formule voor F geeft

23 322,39 ( 4)

26,3T

F

'

1

Dus 23 2

3 32

2,39( 4) 2

6,3F T

' 1

Dit geeft

232,39

( 4) 26,3

F T

'

1

(Dit geeft het lineaire verband 0,52 0,10F T | dus) 0,52a en 0,10b 1

of

(Bijvoorbeeld) 0T invullen in de formule voor v geeft 322,39 4 19,12v en dit invullen in de formule voor F geeft

2319,12

2 0,106,3

F

| '

1

0T , 0,10 F en F aT b geeft 0,10 b 1 (Bijvoorbeeld) 1T invullen in de formule voor v geeft

322,39 (4 1) 26,72v | en dit invullen in de formule voor F geeft

2326,72

2 0,626,3

F

| '

1

1T , 0,62 F en F aT b met 0,10 b geeft 0,52 a 1



Vraag

Antwoord

Scores


Wortel en parabool

4 maximumscore 4

8

( )2 8 4

f xx

(of een vergelijkbare vorm) 2

( ) 2g x x 1 Invullen van 1x in de afgeleiden geeft (1) (1) 2f g (dus zijn in

dit punt de hellingen van de grafieken van f en g gelijk) 1 Opmerking Als een kandidaat bij het differentiren de kettingregel niet of niet correct toepast, voor deze vraag maximaal 2 scorepunten toekennen.

5 maximumscore 6

De vergelijking 8 4 3x moet worden opgelost (voor 0x ! ) 1 Kwadrateren van beide zijden geeft 8 4 9x 1 Dit geeft 138x (dus de x-cordinaat van A is

138 ) 1

De vergelijking 2 1 3x moet worden opgelost (voor 0x ! ) 1 Dit geeft 2x (dus de x-cordinaat van C is 2 ) 1 De lengte van CA is 138 2 1



Vraag

Antwoord

Scores


Omvliegen

6 maximumscore 4

In deze situatie zijn de afstanden te berekenen in een rechthoekige driehoek waarvan n van de hoeken gelijk is aan (342 270 ) 72 () 1

De afstand in westelijke richting is 315 cos72 q ( 97,3| ) (km) 1 De afstand in noordelijke richting is 315 sin 72 q ( 299,6| ) (km) 1 Dus de vliegafstand is ( 299,6 97,3 315 |) 80 (km) langer 1

7 maximumscore 5 In deze situatie zijn de afstanden te berekenen in een driehoek waarvan

n van de hoeken gelijk is aan (342 310 ) 32 () 1 (Voor de afstand van het laatste deel van de vlucht geldt de

cosinusregel:) 2 2 2afstand 300 315 2 300 315 cos32 q 1 De afstand van het laatste deel van de vlucht is (ongeveer) 170 (km) 1

Het gevraagde percentage is gelijk aan (300 170) 315

100%300 170

1

Het gevraagde percentage is 33 (%) 1



Vraag

Antwoord

Scores


Derdegraad sfunctie en gebroken functie

8 maximumscore 7

2( ) 3 4f x x 1 (De richtingscofficint van de raaklijn aan de grafiek van f in de

oorsprong is) (0) 4f 1

3( ) 2 ( 1)g x a ax 2 (De richtingscofficint van de raaklijn aan de grafiek van g in de

oorsprong is) (0) 2g a 1 (Loodrecht snijden, dus) voor de gevraagde waarde van a geldt

2 4 1a 1 Dus 18a 1

Opmerking Als een kandidaat bij het differentiren de kettingregel niet of niet correct toepast, voor deze vraag maximaal 5 scorepunten toekennen.



Vraag

Antwoord

Scores


Olie

9 maxim umscore 4

De vergelijking 11 2g moet worden opgelost 1 Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 Dit geeft 1,065g | 1 Dus een jaarlijkse groei van (ongeveer) 6,5% 1

10 maximumscore 4

De vergelijking 500 1,034 750t moet worden opgelost 1

Dit geeft 7505001,034t ( 32 ) 1

Dus 750500log 12,1

log1,034t | (of 1,034 750500log 12,1t |) 1

Dus in 1993 passeerde de totale hoeveelheid verbruikte olie de grens van 750 miljard vaten 1

Opmerking Voor het antwoord 1994 geen scorepunten in mindering brengen.

11 maximumscore 4

De vergelijking 2400

12001 56 0,95t

moet worden opgelost 1

Beschrijven hoe deze vergelijking opgelost kan worden 1 78,5t | 1 (1930 78 2008 ) dus in 2008 was de geschatte voorraad voor de helft

verbruikt 1



Vraag

Antwoord

Scores



12 maximumscore 5

De vergelijking 3 log(4 3) 0x moet worden opgelost 1

(Voor de x-cordinaat van A geldt) 12x 1

(De y-cordinaat van B is) 3 log(4 0 3) 1 1

(De richtingscofficint van l is) 12

1 02

0yx

1

(Een vergelijking van l is dus) 2 1y x 1

13 maximumscore 3 De gevraagde helling is gelijk aan (1)f 1 Beschrijven hoe (1)f berekend kan worden 1 (1) 0,52f | 1


14 maximumscore 5

a (4 1

2

) 122 1

(Bijvoorbeeld) b ( 124 2 ) 121 en 4d 2

Het interval > @1, 4 is een halve periode, dus de periode is 6 1

26

cS

( 13 S) (of ongeveer 1,05 (of nauwkeuriger)) 1

Opmerking Als een kandidaat werkt met een vergelijking van de vorm

sin( ( ))y a b c x d , voor deze vraag maximaal 3 scorepunten toekennen.



Vraag

Antwoord

Scores


Een halve cirkel als grafiek

15 maximumsc ore 5

De vergelijking 21 4 12 4x x x moet worden opgelost 1

Hieruit volgt 2 24 12 ( 3)x x x 1

Hieruit volgt 22 2 3 0x x 1 Beschrijven hoe deze vergelijking exact opgelost kan worden 1 (De x-cordinaat van A is) 1 12 2 7 en (de x-cordinaat van B is)

1 12 2 7 (of vergelijkbare vormen) 1

16 maximumscore 5

De grafiek van f heeft als vergelijking 21 4 12y x x 1

Hieruit volgt 2 2( 1) 4 12y x x 1

Dit is te herleiden tot 2 2( 2) ( 1) 16x y 1 De cordinaten van het middelpunt zijn ( 2,1) 1 De straal is 4 1

of

Voor de x-cordinaten van de randpunten van de grafiek geldt 2 4 12 0x x 1

Beschrijven hoe deze vergelijking exact opgelost kan worden 1 6x of 2x 1

(De grafiek van f is de helft van een cirkel, dus) de straal is 2 6

42

1

Het middelpunt heeft x-cordinaat 6 2

22

en y-cordinaat

( ( 6)f (of (2)f )) 1 1



Vraag

Antwoord

Scores


Cirkel en lijn

17 maximum score 8

De vergelijking 2 2 256 6 8x y x y is te herleiden tot 2 2 3

5( 3) ( 3) 9x y 1

De straal van de cirkel is dus 359 ( 3,098| (of nauwkeuriger)) 1

De cordinaten van M zijn (3, 3) 1

Een lijn loodrecht op l heeft richtingscofficint 14 1

3x en 3y invullen in 14y x b geeft 343b (dus een

vergelijking van de lijn m loodrecht op l door M is 314 43y x ) 1

3 314 4 43 4 3x x geeft 0x en dit invullen in 31

4 43y x geeft 343y , dus de cordinaten van het snijpunt van l en m zijn

34(0, 3 ) 1

De afstand tussen (3, 3)M en 34(0, 3 ) , dus van M tot l, is

2 23 94 16(0 3) ( 3 3) 9 ( 3,092| (of nauwkeuriger)) 1

9 316 59 9 (of

Examenbundel Compleet HAVO Wiskunde B

Documents

Transcript of Examenbundel Compleet HAVO Wiskunde B