EUrbanis: Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit in Europa
description
Transcript of EUrbanis: Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit in Europa
EUrbanis: Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit in Europa
PBL Ruimteconferentie 2009
Judith Borsboom-van Beurden, Stefan Berghuis, Astrid Brauer, Rob Folkert, Henk Ottens
2
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Europees beleid en andere initiatieven t.a.v. cohesie, ruimtelijke en milieukwaliteit in Europese steden
Lissabon Agenda, economische en sociale cohesie Investeringen in transportnetwerken in TEN Sustainable Development Strategy en Thematische
Strategie voor de Stedelijke Leefomgeving Territoriale Cohesie European Spatial Development Perspective (1998) Aalborg commitments, Leipzig Charter EEA rapporten over urban sprawl (2007, 2009)
Doel: economisch vitale, sociaal coherente en gezonde steden die op een duurzame manier groeien
3
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Opzet Eurbanis
Op basis van grondgebruiksdata CORINE, ESPON database en aanvullende informatie Eurostat zijn 3 typologieën ontwikkeld:
Voor elk cluster in verstedelijkingstypologie representatieve stad gekozen, ook in Urban Audit
Leefomgevingskwaliteit uitgewerkt als concept Interviews case study steden Nadere analyses ontwikkeling grondgebruik en
stedelijk groen
4
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Samenhang tussen energieconsumptie voorpersonenvervoer en stedelijke dichtheden
American cities
Canadian and Australian cities
European cities
Asian cities
Source: Newman and Kenworthy (1999)
5
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Ontwikkeling stedelijk grondgebruik in 1990-2000
Source: NEAA (PBL) 2009
6
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Ontwikkeling stedelijk grondgebruik en dichtheden in 1990-2000
Source: NEAA (PBL) 2009
7
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Verstedelijkingspatronen
Gemiddeld voor Europa toename stedelijk grondgebruik (1% per jaar) en verdunning (-0.3% per jaar), ook bij bevolkingsafname
Voor het grootste gedeelte op landbouwgrond (83%) en bos/natuurgebieden (15%)
Toenemende polarisatie op verschillende schaalniveau’s
8
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 20098
Grote lijnen Europese verstedelijking
9
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 20099
Duidelijk relatie met migratie• urbanisation and
demography
• clear relationship
10
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 200910
Complexe relatie met economische groei
11
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Maar ook aanzienlijke verschillen binnen Europa
Planningscultuur & efficiency planning systemen
Vastgoedmarkt
Demografische ontwikkeling
Woonvoorkeuren & ruimteconsumptie
Mobiliteit
Economische groei en connectie met globale netwerken
12
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Stedelijke verandering in case study steden
Erfurt: suburbanisatie naar omliggende dorpen maar ook re-urbanisation, herstructurering nog niet af
Madrid: suburbanisatie en congestie op ongekende schaal ondanks grote investeringen in transport systeem
Reims: weinig dynamiek, weinig problemen Vilnius: kwaliteit woningvoorraad in “Plattenbau” Rotterdam: herstructuring 60er-70er jaren hoogbouwwijken,
mismatch woningmarkt en arbeidsmarkt, voortgaande suburbanisatie naar omliggende gemeente
Bologna: compacte stedelijke groei
Aarhus: succesvol compacte stad beleid
13
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Leefomgevingskwaliteit (Quality of place)
14
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Grootste problemen leefomgevingskwaliteit in case study steden
Erfurt: werkloosheid, ontvolking, voorzieningenniveau, brownfields
Madrid: luchtkwaliteit, congestie, behoud open ruimten, stedelijk groen
Reims: weinig problemen Vilnius: economische basis grootste zorg, kwaliteit
woningvoorraad Rotterdam: sociale uitsluiting en segregatie, werkloosheid,
brownfields & kosten herstructurering, criminaliteit, luchtkwaliteit, congestie, stedelijk groen
Bologna: betaalbare huisvesting, bereikbaarheid middeleeuwse binnenstad en luchtkwaliteit
Aarhus: draagvlak OV en voorzieningen in stand houden
15
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Waar zou beleid op in moeten zetten?
“Tamelijk” compacte stad beste uitgangspunt : organisatie stedelijk transport en voorzieningen (congestie,
luchtkwaliteit, geluid, maar ook CO2) Bevordering aantrekkelijkheid herontwikkeling brownfields Tegengaan verdere selective migratie waardoor verlies aan sociale
cohesie en economische basis Fragmentatie habitats en aantasting cultuurlandschap Vanuit duurzaamheidscriteria beter voorsorteren op toekomstige
ontwikkelingen als electrificatie personenvervoer en andere energievoorziening
Ook ondergrenzen aan verdichting/compacte stad: Soil sealing, aanwezigheid en bereikbaarheid stedelijk groen
Principes European Spatial Development Perspective (1998) staan nog overeind: m.n. polycentrisme
16
Verstedelijkingsdynamiek en leefomgevingskwaliteit
Judith Borsboom, 3 november 2009
Wat kan Europees beleid doen
Opzetten monitoringssysteem Bevorderen grotere rol ruimtelijke ordening TEN investeringen: accent verschuiven van Europa naar
agglomeratie/conurbatie – bijdrage zowel aan leefomgevingskwaliteit als duurzaamheid
Doorgaan met bronmaatregelen bij milieu maar ook aandacht voor efficiëntie ruimtelijke organisatie (milieu&ruimte label gebouwde omgeving?)
Duidelijker keuzen in Territorial Cohesion policy Reanimatie Thematic Strategy Urban Environment? Ontwikkeling beleid voor landschap naast biodiversiteit Invullen kansen voor steden bij klimaat- en energiebeleid