Platentektoniek, aardbevingen en vulkanisme

Landbouw in Europa

1. Beschrijf precies wat je op de foto ziet?

2. Wat denken

of voelen

de mensen op de foto

volgens jou?

3. Welk gevoel krijg je bij deze foto en

waarom?

4. Waar op aarde is deze foto genomen volgens jou?

FOTO 1

1. Beschrijf precies wat je op de foto ziet?

2. Wat denken

of voelen

de mensen op de foto

volgens jou?

3. Welk gevoel krijg je bij deze foto en

waarom?

4. Waar op aarde is deze foto genomen volgens jou?

FOTO 2

Wat is het verband tussen deze twee foto’s?

Wat is het verband tussen deze twee foto’s?Pingvellir - IJsland

Deze plaats ligt op de scheiding van de Euraziatische en

Noordamerikaanse aardplaat.

Nergens ter wereld is de breuklijn zo goed

zichtbaar als hier.

Izmit – Turkije17 augustus 1999

aardbeving met kracht van 7,2 op de schaal van Richter. 14.000 doden en

tienduizenden gewonden waarvan

sommige pas na een paar dagen onder het puin

worden gehaald.Verband: beide plaatsen liggen langs plaatranden

1. Beschrijf precies wat je op de foto ziet?

2. Wat dacht of voelde

de fotograa

f toen hij deze

foto nam?

3. Welk gevoel krijg je bij deze foto en

waarom?

4. Waar op aarde is deze foto genomen volgens jou?

FOTO 3

1. Beschrijf precies wat je op de foto ziet?

2. Wat dacht of voelde

het meisje op de foto

volgens jou?

3. Welk gevoel

krijg je bij deze foto

en waarom?

4. Waar op aarde is deze foto genomen volgens jou?

FOTO 4

Wat is het verband tussen deze twee foto’s?

Wat is het verband tussen deze twee foto’s?

Omayra Sanchez was één van de 25000 slachtoffers van de uitbarsting van de Nevado del Ruiz in Colombia (14 november 1985).

Dit 13-jarig meisje zat klem drie dagen klem in water en beton. Deze foto is kort voor haar dood genomen en heeft veel ophef veroorzaakt in de wereld.

Platentektoniek, aardbevingen en vulkanisme

Aan het eind van deze les kun je:• De oorzaken van plaattektoniek opnoemen;• De verschijnselen aardbeving en vulkanisme beschrijven;• Jouw gevoel in eigen woorden weergeven van gevolgen van

natuurrampen als aardbevingen en vulkaanuitbarstingen;• Door goede samenwerking de werkvorm ‘viskom’ uitvoeren;• Van recente aardbevingen aantonen welke platen de oorzaak

van de beving waren en om welk type plaatbeweging het ging;

Hoe is het mogelijk…

…dat de aarde zo tekeer gaat?!

Platentektoniek

De platentektoniek zorgt voor verwoestendenatuurkrachten.

Platentektoniek is de motor achter:

• Vulkanisme• Aardbevingen• Tsunami’s • Gebergtevorming

• In deze les gaan we aandacht besteden aan vulkanisme en aardbevingen..

Wat is platentektoniek?

De aardbol bestaat uit:

• Binnenkern• Buitenkern• Mantel• Aardkorst

De aardkorst drijft overhet vloeibare magma in de mantel.

Van de aardkorst naar de kern

De aardkorst: het buitenste laagje

De platen van de aarde

De aardkorst bestaat uit ongeveer 9 grote platen en meerdere kleine platen.

De aardbevingen van afgelopen week

• http://earthquakes.tafoni.net/

De opbouw van de aarde

• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20060208_opbouw01(2’40 min)

Platentektoniekhttp://www.youtube.com/watch?v=GYVS_Yh6dTk&feature=player_embedded

(1’141 min)

Drie typen plaatbewegingen:• Transform (platen schuiven langs elkaar)• Convergent (platen duiken onder elkaar)• Divergent (platen bewegen uit elkaar)

• Transform:

Divergent (uit elkaar bewegen) Convergent (onder elkaar duiken)

Gevolgen van ’drijvende’ platen (1)

Gevolgen van ’drijvende’ platen (2)

Wat gebeurt er bij aardbevingen?• Twee platen schuiven langs elkaar heen of

duiken onder elkaar

• Snelheid: paar centimeter per jaar

• Soms met grote schokken

• De kracht die vrij komt bij schokken veroorzaakt aardbevingen

• Hypocentrum: Het diepste punt in de aarde waar de aarbeving begin

• Epicentrum: Het punt aan het aardoppervalk recht boven het hypocentrum (hier voel je de zwaarste schokken)

San Andreas breukSoms is een breuklijn zichtbaar in het landschap.

Zoals hier: De SanAndreasbreuk in Californië:

De grens tussen de Noord-Amerikaanse plaat en dePacifische plaat

Gemiddelde verschuiving: 5 a 6 cm per jaar

Wonen op een breuk is riskant...

De schaal van Richter

• Deze schaal geeft de kracht van aardbevingen weer

• Bij de allerlichtste trilling staat de schaal van Richter op 0

• Als de trilling tien keer zo zwaar is, krijgt deze het getal 1 en als hij weer 10 keer zo zwaar is getal 2

AardbevingenWaardoor ontstaan ze?

• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20060208_aardbeving01(2’04 min)

Waar ontstaan vulkanen?

Waar ontstaan vulkanen? (2)

Een vulkaan

Wat zijn de gevaren?

Bij een uitbarsting komtnaar buiten:

• Gloeiend hete lava

• Aswolk (grote verspreiding)

• Giftige gassen en stoom

• Vulkanische bommen

Het ontstaan van vulkanen en eilandenOp de grens van twee aardplaten

• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20060208_vulkaan01(3’10 min)

Afrikaanse Slenk

Thetyszee

Niet meer bestaande oceaan. Overblijfselen zijn Middellandse Zee, Kaspische Zee, Zwarte Zee, Aralmeer