De onderzoeker en de krant

Dr. Samuël Kruizinga (KB Onderzoeker te Gast / Universiteit van Amsterdam

De onderzoeker en de krant

• Waarom krantenonderzoek?

• Praktische voorbeelden

• Mijn eigen onderzoek

• Uitdaging aan Europeana Newspapers

Onderzoeker te gast 28-10-2014

De onderzoeker en de krant

• Waarom krantenonderzoek?

• Praktische voorbeelden

• Mijn eigen onderzoek

• Uitdaging aan Europeana Newspapers

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Wat staat er in de krant?

• ‘Nieuws’

• Opinie en/of commentaar

• Reclame

• Financiële, juridische, commerciële of sociale gegevens

• Humor

• Spotprenten / afbeeldingen

• Literatuur / wetenschap

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Kranten als historische informatiebron

• Harde data

• Advertenties geven informatie over koopkracht

• Nieuws, commentaar, interpretatie…

• … vanuit verschillende gezichtspunten en invalshoeken

• Cultuurhistorische gegevens

• Veranderingen in stijl, smaak

• Voorbeelden: De Tijd, 24 juli 1870

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Kranten en ‘publieke opinie’

• Wie vindt er iets als de krant iets vindt?

• Individuele journalist? Of (hoofd)redacteur?

• Journalist als representant van sociale groep?

• Reflectie van mening van bepaalde elites?

• Reflectie van ‘de’ publieke opinie?

• Wat gebeurt er met de informatie uit de krant?

• Invloed op politieke / maatschappelijke debatten?

• Invloed op “de lezer”

• Bredere vraag: in hoeverre is krant een reflectie van een maatschappij?

• Praktisch voorbeeld

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Tilburgsche Courant, 22 oktober 1885

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Krant is commercieel

• Kranten volgen het nieuws…

• … dat wordt gemaakt door Bismarck en de Paus…

• … maar nieuws wordt geselecteerd en gekleurd door maatschappelijke voorkeur van eigen lezerspubliek

• Tilburgsche Courant: conservatief-katholiek regionaal georiënteerd dagblad

Onderzoeker te gast 28-10-2014

De krant en de lezer

• Wat doet een krantenbericht met een lezer? Lastig.

• statistische informatie over oplages

• opiniepolls / verkiezingsuitslagen en verschuivende openbare mening

• geletterdheid en sociaaleconomische omstandigheden

• Algemeen

• De Lezer is en blijft een enigma

• Kranten vormen of versterken meningen

• Grootschalig onderzoek neemt (iets) van onzekerheid weg

• ‘Digital humanities’: Pim Huijnen

Onderzoeker te gast 28-10-2014

De onderzoeker en de krant

• Waarom krantenonderzoek?

• Praktische voorbeelden

• Mijn eigen onderzoek

• Digitale (on)mogelijkheden

• Uitdaging aan Europeana

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Mijn onderzoek

Onderzoeker te gast 28-10-2014

De Nederlandse herinnering aan WOI

• Herinnering: ‘collectief geheugen’ (Halbwachs 1924)

• ‘Impact’ van een gebeurtenis op een samenleving

• Onderzoek nu: gedenktekens, cultuuruitingen

• Nadruk op ‘de dood’

• Mijn insteek

• Van formeel naar informeel, van elitair naar breed-maatschappelijk

• Referenties in kranten naar de oorlog in periode 1918-1940

• In welke contexten refereerden kranten aan de oorlog?

• Hoe?

• Topic modelling

Onderzoeker te gast 16-09-2014

De onderzoeker en de krant

• Waarom krantenonderzoek?

• Praktische voorbeelden

• Mijn eigen onderzoek

• Uitdaging aan Europeana Newspapers

Onderzoeker te gast 28-10-2014

Europeana Newspapers…

• Maakt veel mogelijk!

• Grote voordelen:

• Gemak

• Enormiteit

• Vergemakkelijkt, verbreed en vernieuwd onderzoek

• Inter- en transnationale fenomenen

• Maar let op:

• Balans tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek

• Balans tussen context, paratext en ‘bag of words’

• Laat zien wat kan!

Onderzoeker te gast 28-10-2014