energieCoaCh-handleiding

naaM energiecoach:

inhoUd

Welkom! 3

Contact 4

1. De Energiecoach 5

1.1 Wat is een Energiecoach? 5

1.2 Wat doet de Energiecoach? 5

1.3 Training en begeleiding door Amsterdams Steunpunt Wonen 5

2. Aan het werk als Energiecoach 8

2.1 Groepsbijeenkomsten organiseren 8

2.2 Huiskamerbijeenkomsten 10

2.3 Een spreekuur houden 10

2.4 Een bespaaractiviteit organiseren 11

3. ENERGIE, een introductie 13

3.1 Energie 13

3.2 Duurzame Energie 13

3.3 Gas - Elektriciteit: 2 - 1 13

3.4 Energie wordt duurder 14

3.5 Wat is Watt? 14

3.6 Elektriciteitsverbruik 15

3.7 Het Energielabel van apparaten 17

3.8 Bespaar op Gas 18

3.9 Bespaar op Elektriciteit 21

3.10 Bespaar op Water 25

3.11 BespaarProducten 28

4. Energierekening lezen 32

4.1 Inleiding 32

4.2 Een gesprek over de energierekening voeren 36

4.3 Overstappen of blijven: kiezen tussen energieleveranciers 39

Bijlage 1 40

Bijlage 2 44

Energiecoaches is een project van ASW, Nieuwezijds Voorburgwal 32, 1012 RZ Amsterdam

www.steunpuntwonen.nl

WelkoM!

Beste bewoner,

Welkom op de cursus Energiecoach. Leuk dat je deelneemt! We waarderen het dat je je wilt

inzetten voor een beter milieu en een lagere energierekening voor jou en je buurtgenoten.

Energie besparen is belangrijk. Het houdt op de lange termijn woningen betaalbaar en is

beter voor het milieu. Daarom voeren we voor onze woningen waar mogelijk en financieel

haalbaar energiebesparende verbeteringen uit, zoals het aanbrengen van isolatie of dubbel

glas in de woning. Met deze verbeteringen alleen redden we het niet. Het echte besparen

hangt af van hoe bewoners met energie omgaan.

Zonder dat mensen het in de gaten hebben verbruiken ze vaak veel meer energie dan

nodig is. Bijvoorbeeld door de hele dag de kamerdeuren open te laten. Daardoor verwarmt

het hele huis, terwijl ze overdag alleen de woonkamer gebruiken. Zonde van de energie én

van het geld. Door bewust om te gaan met energie kunnen mensen veel geld besparen op

hun woonlasten. Wie kan je daarbij beter helpen en inspireren dan je eigen buur?

Wij wensen je veel inspiratie en plezier met deze cursus!

Ron Huisman Maartje Swüste Aleida Verheus

Projectleider Coördinator Trainer-begeleider

Energiecoach Duurzaamheidsprogramma Energiecoaches

-3-

ContaCt

De Key heeft het project Energiecoaches mogelijk gemaakt.

De opleiding van de Energiecoaches wordt verzorgd door Aleida Verheus

van het Amsterdams Steunpunt Wonen.

Aleida Verheus

a.verheus@steunpuntwonen.nl

telefoonnummer: 06 - 296 234 96

Projectleider bij De Key is Ron Huisman.

Ron Huisman

telefoonnummer: 020- 621 43 33

Aanvullende contactgegevens worden per coach aangeleverd afhankelijk van het

gebied waar je werkzaam bent.

-4-

1. de energieCoaCh

1.1 Wat is een energiecoach?

De Energiecoach is een huurder van De Key die een speciale training heeft gevolgd:

de training Energiecoaches bij De Key. De Energiecoach zet zich vrijwillig in omdat hij/

zij het leuk vindt om wat te leren over energiebesparing in huis èn om daarmee zijn/haar

buren en buurtbewoners te helpen om te besparen op de energierekening en daarmee

op de woonlasten en het milieu.

De Energiecoach is géén medewerker of vertegenwoordiger van De Key en kan daarom

niet ingaan op problemen die huurders van De Key hebben met bijvoorbeeld onderhoud

of dienstverlening door De Key. Hiervoor kunnen zij direct doorverwijzen naar de reguliere

contactpersonen en telefoonnummers.

1.2 Wat doet de energiecoach?

De Energiecoach gaat in zijn/ haar buurt of woningcomplex op pad om informatie over

energiebesparing in huis te delen met medebewoners. Iedereen is bewoner, dus iedereen

weet dat je energie nodig hebt voor verwarming, verlichting, koken, wassen, douchen.

Maar niet iedereen heeft hetzelfde verbruik. De Energiecoach helpt mensen zich bewust te

worden waarvoor allemaal energie nodig is. De Energiecoach kent allerlei tips waardoor

mensen kunnen besparen zonder dat ze daar in de dagelijkse praktijk veel van merken.

De Energiecoach zoekt mensen op die het leuk vinden om wat te leren over

energiebesparing. Hoe dat gaat, zal per persoon verschillen. De Energiecoach kan op allerlei

manieren bewoners benaderen en voorlichten, op een manier die bij hem/haar past en waar

de bewoners uit de buurt op afkomen. Looptijd van het project is in principe tot eind 2015;

als het goed gaat en het is leuk dan gaan we wellicht door in het nieuwe jaar.

1.3 training en begeleiding door

amsterdams Steunpunt Wonen

De Energiecoach heeft een training van 3 bijeenkomsten gevolgd en gaat daarmee aan

de slag. De training Energiecoach bestaat uit 3 bijeenkomsten van 2,5 uur. In de training

worden de volgende onderwerpen behandeld:

• Energieverbruik in woningen

• Kosten van gas en elektra

• Hoe zit de energierekening in elkaar

• Bespaartips aardgasverbruik

• Bespaartips elektriciteitsverbruik

• Bespaartips (warm)waterverbruik

• Aan de slag als energiecoach: wat kun je doen?

-5-

De Energiecoach krijgt de handleiding Energiecoach als naslagwerk. Ook zullen in overleg

aanvullende materialen geleverd worden die gebruikt kunnen worden als hulpmiddel bij

gesprekken en bijeenkomsten over energiebesparing in huis.

De Energiecoach krijgt na afloop van de training een badge met foto zodat hij/zij als

Energiecoach herkenbaar is voor de buurtbewoners.

Na afloop van de training gaan de Energiecoaches zelf aan de slag met behulp van de

opgedane kennis. Ze onderhouden met elkaar contact over de geplande afspraken, zodat

ze bijvoorbeeld met elkaar mee kunnen lopen om te kijken hoe het in een bepaalde buurt

gaat, of om de eerste keren samen op te trekken.

Er worden 2 terugkombijeenkomsten georganiseerd om gezamenlijk te bespreken hoe

het gaat: is het leuk, moeilijk, spannend? Hoe doet eenieder het? Wat gaat goed, wat kan

beter? Welke informatie heeft men nog nodig? Welke ideeën zijn er ontstaan?

Elke maand worden de coaches per e-mail voorzien van tips en informatie over

energiebesparing in huis.

-6-

aantekeningen

-7-

2. aan het Werk alS energieCoaCh

Na het volgen van de training zit je vol kennis en kun je aan de slag. Maar wat ga je doen?

Wat is een goede manier om de buurtbewoners te benaderen? Hebben ze wel belangstelling

voor het onderwerp energiebesparing? Is er een geschikte ruimte om iets te organiseren?

In dit hoofdstuk lichten we een aantal manieren toe waarop je aan het werk kan gaan:

1. Groepsbijeenkomsten

2. Huiskamerbijeenkomsten

3. Spreekuur

4. Bespaaractiviteit

5. Kinderactiviteit

2.1 groepsbijeenkomsten organiseren

Om meer mensen tegelijk te informeren en iets te leren over energiebesparing kun je één

of meer bijeenkomsten organiseren. Let dan op de volgende punten:

Tijdsduur en tussentijd

De ervaring leert dat mensen nieuwe informatie beter onthouden als ze er nog een keer

op terug kunnen komen en over door kunnen praten. Het is daarom aan te raden om

een groep 2 keer bij elkaar te laten komen met een tussentijd van bijvoorbeeld een week.

Dit heeft ook als voordeel dat de tijdsduur van een bijeenkomst zelf wat korter kan zijn

waardoor meer mensen mee zouden kunnen of willen doen.

Groepsgrootte

Om meerdere mensen tegelijk te bereiken en daarbij mensen actief mee te laten praten is

een groepsgrootte tussen 8 en 12 personen ideaal.

Ruimte

Zoek een ruimte waar een groep van 8-12 mensen goed in past en prettig kan

verblijven. Bijvoorbeeld een zaaltje in een naburig Huis van de Wijk, de ruimte van de

bewonerscommissie of van de huismeester. Zorg voor koffie en thee en een koekje erbij

maakt het nog gezelliger.

Sfeer

Als Energiecoach ben je ‘gastheer’ of ‘gastvrouw’ van de groep, maar dat betekent niet

dat je er alleen voor staat. Probeer ervoor te zorgen dat iedereen zich op zijn/haar gemak

voelt en dat niemand buitengesloten wordt. Als je merkt dat één of meer deelnemers in de

groep het niet begrijpt, of de Nederlandse taal niet goed beheerst, vraag dan regelmatig

(aan de groep): ‘is dat duidelijk?’ of ‘heeft u hier vragen over?’.

-8-

-9-

Kennis delen; zenden en ontvangen

Als Energiecoach heb je veel geleerd over de thema’s Gas, Elektriciteit en Water. Natuurlijk

is het leuk om deze informatie en kennis zo veel mogelijk te delen. Dit heet ook wel

informatie ‘zenden’. Bij een KoffieBijeenkomst is het ook de bedoeling dat deelnemers tips

en weetjes met elkaar delen. Probeer om naast het ‘zenden’ van informatie ook informatie

te ‘ontvangen’. Dit kan door de deelnemers vragen te stellen over wat zij weten en of zij

nog tips hebben. Zo blijft een KoffieBijeenkomst levendig. De uitdaging is een goede balans

te vinden tussen ‘zenden’ en ‘ontvangen’.

Open vragen

Stel als BespaarBoach af en toe open vragen. Deze techniek kan nuttig zijn wanneer de

aandacht van deelnemers verslapt of als je zelf wat extra dynamiek aan de KoffieBijeenkomst

wilt geven. Door open vragen te stellen kan de groep zoveel mogelijk van elkaar leren.

Open vragen kunnen zijn:

• Kunt u meer vertellen over deze tip/dit thema?

• Hoe gaat u met dit apparaat om in huis?

• Kunt u verduidelijken wat u daarmee bedoelt?

• Kunt u daarover wat meer vertellen?

Dit zijn ‘open’ vragen. Met open vragen wil de vrager een duidelijker inzicht krijgen in wat

de ander bedoelt of hoe hij zich voelt. Daartegenover staan ‘suggestieve’ vragen. Vragen,

die eigenlijk een bewering zijn. Door een suggestieve vraag te stellen krijgt de ander

weinig ruimte om zelf na te denken.

Thema-posters

elke Energiecoach krijgt 3 thema-posters met bespaartips op een leuke en duidelijke manier

weergegeven. Gebruik deze om het gesprek op gang te krijgen, of als geheugensteuntje voor

uzelf. Hang ze aan de muur en ga ernaast staan om toelichting te geven, of leg ze midden op

tafel zodat iedereen zich er overheen kan buigen en meekijken.

Feedback

De Energiecoach is de groepsleider van de KoffieBijeenkomst. Je zorgt voor vaart in de

KoffieBijeenkomsten en bewaakt de inhoud van de KoffieBijeenkomsten. Vaak zitten er in

een groep een paar lolbroeken, kletskousen en anderen die niet goed de aandacht kunnen

vasthouden. Probeer deze personen op een neutrale manier feedback te geven als zij de

KoffieBijeenkomsten ernstig verstoren.

Hoe doe je dat?

• Benoem iets positiefs aan hun gedrag. Zeg bijvoorbeeld “het is prettig dat u erbij bent”,

of “ik waardeer uw enthousiasme”.

• Zeg objectief wat er gebeurd en spreek vanuit uzelf, in ‘ik’-zinnen. Bijvoorbeeld: “Ik merk

dat u enthousiast bent om hier te zijn. Ik hoor u veel praten.”

-10-

• Koppel vervolgens het gevolg van de handeling “het vele praten” aan de feedback.

Bijvoorbeeld: “Ik merk dat u enthousiast bent om hier te zijn. Ik hoor u veel praten.

Het gevolg hiervan is dat we niet toekomen aan het onderwerp van gesprek, terwijl wij

daarvoor bij elkaar zijn.”

• Geef een suggestie om het gedrag te verbeteren. Bijvoorbeeld: “Het zou leuk zijn als u

een inhoudelijke bijdrage levert aan het gesprek door een voorbeeld te geven van hoe u

met dit thema om gaat.”

• Probeer feedback vanuit uzelf, de ‘ik’- vorm, te geven. Vermijd ‘maar’ en kwets de ander

niet door de feedback neutraal en waardevrij te houden.

• Als het niet meteen lukt de sfeer te herstellen, bedenk dan dat je er niet alleen voorstaat.

Betrek de groep bij het probleem en leg de groep de vraag voor of men door wil of niet,

en dat het op deze manier niet goed lukt.

2.2 huiskamerbijeenkomsten

Een huiskamerbijeenkomst is vergelijkbaar met een groepsbijeenkomst, maar dan met

minder deelnemers en bij iemand thuis. Heb je zelf een ruime woonkamer en vind je het

leuk mensen bij je thuis te vragen, dan kun je op een wat informelere manier de kennis

delen en bespreken. Misschien ken je andere bewoners die dit leuk zouden vinden en die als

gastvrouw/gastheer willen optreden terwijl jij als Energiecoach dan voor de inhoud zorgt.

Voor de één zal een bijeenkomst bij iemand thuis niet direct uitnodigend klinken, terwijl

voor een ander het juist een reden kan zijn om mee te doen, omdat het wat persoonlijker is.

Je voelt dit zelf waarschijnlijk goed aan hoe dit in jouw buurt of wooncomplex zal zijn.

Ook voor huiskamerbijeenkomsten gelden de aandachtspunten uit de vorige paragraaf.

2.3 een spreekuur houden

Met een spreekuur kun je individuele bewoners voorlichten over energiebesparing. In

een één-op-één gesprek kun je vragen beantwoorden en bijvoorbeeld samen zijn/haar

jaarafrekening van het energiebedrijf bekijken en bespaarmogelijkheden doornemen.

Bewoners die niet zo van bijeenkomsten en groepsactiviteiten houden zullen een

spreekuur aantrekkelijker vinden. Het aantal bewoners dat je bedient is uiteraard lager

dan in een groepsbijeenkomst van gelijke tijdsduur.

Een spreekuur kun je heel goed combineren met bestaande spreekuren in de buurt,

bijvoorbeeld van de bewonerscommissie of van de huismeester.

-11-

2.4 een bespaaractiviteit organiseren

Naast voorlichtingsbijeenkomsten en spreekuren kun je als Energiecoach ook meer ‘actie’

vragen aan de buurtbewoners. Hieronder een paar ideeën:

• Bespaarwedstrijd: bewoners die hieraan mee willen doen wordt gevraagd om gedurende

een bepaalde periode elke week op een vast tijdstip de meterstand van de gas- en

elektrameter te noteren. Degene die het is gelukt om de meeste weken minder te

verbruiken dan de week ervoor is winnaar . De Energiecoach kan ervoor kiezen of hij/zij

elke week de meterstanden wil hebben, bv. via e-mail of dat de bewoner dit na enige tijd

aanlevert op een formulier. De bewonerscommissie kan budget beschikbaar stellen voor

één of meer prijzen en meehelpen een leuke activiteit rond de prijsuitreiking te bedenken,

of deze te combineren met een reeds geplande activiteit zoals een straat- of buurtfeest.

• Ideeënwedstrijd: wat zou de beste energie-bespaartip voor de bewoners van de buurt/ het

complex zijn? De Energiecoach kan een aantal mede-juryleden benoemen.

• Verbruiksmeters laten rouleren in het complex: De Key stelt (onder voorbehoud!) een

elektra-verbruiksmeter beschikbaar. Deze kan het verbruik van één apparaat meten. Het

apparaat geeft het actuele verbruik weer (bv. 2000 W voor een waterkoker) en het verbruik

sinds de start van de meting (bv 2,8 kiloWattuur als de waterkoker 3x daags 4 minuten

aanstaat gedurende een week). Bewoners kunnen de meter reserveren bij de Energiecoach

en betalen een kleine borg voor het gebruik.

• Vorm een energiecommissie met meerdere bewoners uit de buurt en ga, eventueel samen

met de bewonerscommissie of andere buurtgroepen, ideeën verzamelen wat je met

energiebesparing en duurzaamheid kunt doen in je buurt of het complex

• Organiseer een speciale groepsbijeenkomst voor kinderen uit de buurt. Laat ze zelf ideeën

bedenken om energie te besparen.

-12-

aantekeningen

3. energie, een introdUCtie

3.1 energie

Wereldwijd komt 81% van de energievoorziening uit fossiele brandstoffen (kolen, olie en

aardgas). In Nederland ligt dit percentage nog hoger door onze aardgasreserves.

Nederland is met haar enorme aardgasreserves een echt aardgasland, met name door de

inzet van aardgas voor verwarming en de opwekking van elektriciteit.

Elke dag weer maken we gebruik van energie, voor de verwarming van het huis, het draaien

van de wasmachine, het opladen van de telefoon…En dit alles kost steeds meer geld…

Fossiele brandstoffen worden steeds schaarser en daarnaast groeit de vraag enorm.

Hierdoor stijgen de prijzen van fossiele brandstoffen en daarmee ook onze energierekening.

3.2 duurzame energie

Buiten in de natuur zijn energiebronnen die in tegenstelling tot fossiele brandstoffen nooit

opgaan, zoals zon, wind en water. Zo levert een moderne windmolen elektriciteit voor

4.000 huishoudens en straalt de zon per dag voldoende energie naar de aarde om de hele

wereldbevolking een jaar van energie te voorzien.

Waarom maken we dan niet alleen gebruik van duurzame energie? De productie van duurzame

energie is soms duurder dan energie uit fossiele brandstoffen. Duurzame energie is wel volop in

ontwikkeling waardoor het steeds goedkoper wordt. Daarnaast wordt duurzame energie steeds

interessanter omdat deze , in tegenstelling tot fossiele brandstoffen, nooit opraakt.

3.3 gas - elektriciteit: 2 - 1

Een gemiddeld huishouden heeft een energierekening van € 155

per maand. Gemiddeld betaalt men twee keer zoveel aan gas

(€ 100) als aan elektriciteit (€ 55) (bron: NIBUD feb 2015). Kijk dus

met name waar je kunt besparen op verwarming en warm water.

-13-

= gas = elektriciteit

3.4 energie wordt duurder

Energie (gas & elektriciteit) wordt steeds duurder. In de periode 2000-2010 is gas met

104% en elektriciteit met 110% gestegen. Gelukkig zijn er ook steeds meer mogelijkheden

om energie te besparen.

BRON: CBS

3.5 Wat is Watt?

Watt: Het vermogen van bijvoorbeeld een lamp, waterkoker of tosti-apparaat geeft aan

hoeveel energie voor het gebruik nodig is. Als je de lamp aandoet, wordt op elk moment

dat de lamp brandt een hoeveelheid Watt verbruikt.

KiloWattuur: De totale hoeveelheid elektriciteit die je nodig hebt om zo’n lamp een

bepaalde tijd te laten branden, druk je uit in KiloWattuur, of kWh. Op je elektriciteitsmeter

wordt de hoeveelheid kWh geteld. Een gemiddeld Nederlands huishouden verbruikt per

jaar 3.340 kWh. Dat kost dan € 660.

Kubieke meter aardgas: hierin word je gasverbruik op de gasmeter geteld. Gemiddeld

verbruikt een Nederlands huishouden per jaar 1525 m³ gas, dat kost dan € 1200.

Kubieke meter water: de watermeter telt het aantal kubieke meters (= 1000 liter) dat

een huishouden verbruikt. Een vierpersoons huishouden verbruikt gemiddeld 169 m³

(dus 169.000 liter) per jaar en dat kost dan € 265.

-14-

= Prijsontwikkeling energie

= Inflatie

1997

100

150

200

250

20122009200320032000

-15-

3.6 elektriciteitsverbruik

De hoeveelheid elektriciteit die je nodig hebt hangt af van de apparaten die je gebruikt,

wat daarvan het vermogen is en hoe lang je ze gebruikt. .

Om uit te rekenen hoeveel een TV van bijvoorbeeld 100 Watt verbruikt in 24 uur, gebruik je:

100W*24 uur=2400W = 2,4 kWh

Om vervolgens de verbruikskosten van deze TV te weten vermenigvuldig je het aantal

kWh met de gemiddelde prijs per kWh. Dit is vastgesteld op 23 eurocent. In dit geval

2,4 kWh *€ 0,23 = 0,55 cent voor het verbruiken van de TV 24 uur lang.

Stel je kijkt dagelijks 2,5 uur TV op een TV die 100W verbruikt. Dan kost dat per dag:

100W*2,5 uur=250W = 0,25 kWh.

De gebruikskosten zijn dan 0,25 kWh *€ 0,23 = 0,06 cent per dag.

En uitgaande van een maand met 30 dagen € 1,80 per maand.

Stel je warmt je stoommaaltijd op met 950 Watt voor 2 minuten, dan kost dat:

950W/60 minuten= 15,83W per minuut. Dit is 0,01583 kWh per minuut.

0,01583 kWh*2 minuten =0,03166 verbruikte kWh voor het opwarmen van de stoommaaltijd.

De kosten daarvan zijn 0,03166 kWh*0,23 cent= 0,0073, afgerond € 00,01.

Overzicht van gemiddelde verbruikskosten van veel voorkomende huishoudelijke apparaten

Apparaat Gemiddeld Elektriciteits-

Verbruik per jaar*

Gemiddelde

VerbruiksKosten per jaar*

Verlichting 540 kWh € 124

Kookplaat 55 - 530 kWh € 13 tot € 122

Wasmachine 215 kWh € 50

Vaatwasser 305 kWh € 70

cv-pomp (moderne ketel) 270 kWh € 62

Computer 140 kWh € 32

Video 110 kWh € 25

TV 270 kWh € 62

* Kostenindicatie op jaarbasis, bij gemiddeld gebruik en elektriciteitsprijs van 23 eurocent /

kWh (prijspeil 2012).

-16-

3.7 het energielabel van apparaten

Op veel apparaten zit het energielabel. Dit geeft je inzicht in het verbruik van energie door

elektrische apparaten. Zo kun je gemakkelijker kiezen voor apparaten die minder stroom

verbruiken en op de langere termijn voordelig zijn.

Energielabel

Het energielabel is een (door de Europese Unie) verplicht

informatielabel. Het geeft met verschillende kleuren en de

letters A tot en met G, informatie over het energieverbruik van:

afwasmachines, airconditioners, koel- en vriesapparatuur, ovens,

verlichting, wasdrogers, wasdroogcombinaties en wasmachines.

Vanaf eind 2011 is het energielabel ook verplicht voor TV’s.

Sommige energielabels geven ook nog andere informatie. Zo

vermeldt het energielabel op vaatwassers en wasmachines ook het

waterverbruik.

Hoe komt een apparaat aan een energielabel?

In de wet staat vastgelegd welke informatie op het energielabel moet staan. Om die

informatie te verkrijgen, vinden standaard metingen plaats. Daardoor zijn de resultaten van

verschillende apparaten met elkaar te vergelijken. Zo wordt bij wasmachines altijd gemeten

hoeveel energie het apparaat gebruikt tijdens een katoenwasprogramma op 60 graden en

met volle belading. De fabrikant voert de meting zelf uit.

De informatie uit de meting komt op een strookje te staan, dat meegeleverd wordt aan de

winkelier. De winkelier plakt dit strookje op het energielabel dat op het apparaat zit, zodat

de consument dit kan aflezen.

Een nieuw apparaat is vrijwel altijd veel zuiniger in gebruik dan een vergelijkbaar oud

apparaat. Voorbeeld: een koel-vries-combinatie koelkast van 8 jaar oud verbruikt per jaar

meer dan het dubbele dan een nieuwe met een A+++-label; het scheelt zo’n 210 kWh per

jaar oftewel € 48.

Het kan daarom financieel aantrekkelijk zijn om een apparaat eerder te vervangen dan het

moment waarop het stuk gaat.

-17-

aantekeningen

1010

1010

10 10

3.8 bespaar op gas

Aardgas is een fossiele brandstof die miljoenen jaren geleden

diep onder de grond is ontstaan.

Een huishouden geeft gemiddeld € 155 per maand uit

aan energie. Tweederde hiervan is voor gas, dat is € 100.

Hiervan wordt driekwart ofwel € 75 voor verwarming

gebruikt en een kwart ofwel € 25 voor warm water.

Aan elektriciteit wordt gemiddeld € 55 per maand

uitgegeven.

Prijs van energie

Een kubieke meter aardgas kost ongeveer € 0,65.

Per jaar geeft een gemiddeld Nederlands gezin

€ 100 aan aardgas uit. Het verbruik hangt sterk af

van de grootte van de woning en het woningtype.

Zie onderstaand staatje:

hoogte gasverbruik naar woningtype

woningtype

gemiddeld verbruik

per jaar in m3

kosten per maand bij

cv in €

flat 1.025 73

tussenwoning 1.425 95

hoekwoning 1.625 108

2 onder 1 kap 2.025 127

vrijstaand 2.650 161

gemiddeld alle woningen 1.525 100

Bedragen zijn inclusief vastrecht en 21% BTW. Bron: RVO juli 2014, bewerking Nibud

theMa i: BeSpaar op gaS

-18-

-19-

Daarnaast is het aantal personen en de leefsituatie van invloed. Een gezin met 3 kinderen

zal meer gasverbruik hebben dan een alleenstaande; en een gepensioneerd echtpaar dat

vaak thuis is zal meer gasverbruik hebben dan een jong, werkend stel.

De energiebesparingstips richten zich dan ook de hoeveelheid aardgas zelf, maar op

mogelijkheden om te besparen in díe woning door dát huishouden. Besparen op overbodig

verbruik zogezegd.

Bespaartips waar je eigenlijk niets van merkt noemen we ‘snelle tips’ en tips waarvoor je

wel echt iets moet veranderen noemen we ‘keuze tips’. Voor nu laten we bouwkundige

maatregelen zoals isoleren van vloeren, gevels en daken en dubbelglas buiten

beschouwing. Bewoners zullen begrijpen dat besparen in een slecht geïsoleerd huis

moeilijker zal gaan. Maar dit project gaat over wat bewoners zelf kunnen doen, onder

het motto ‘alle beetjes helpen’.

Besparen op gas: snelle tips kosten niets

Verstoppertje

Laat de radiator vrij staan, niet verstopt achter de bank of een gordijn. Dat bespaart tot 2%

per jaar op uw energierekening.

Kamer uit, verwarming uit

Stop met het verwarmen van (slaap)kamers waar u toch niet bent. De verwarming lager

zetten bespaart € 30 per jaar. Wilt u toch wat warmte om te slapen? Draai de verwarming

een half uur voor het slapen gaan open en weer dicht als u naar bed gaat.

Goedkoper koken

Gemiddeld kost koken op gas € 20 per huishouden. Koken op een elektrische kookplaat tot

€ 50. Koken met deksels op de pannen scheelt tot 10% in de gas of elektriciteitskosten van

het koken. Daarnaast kunt u kokend besparen met het volgende:

• Zorg dat de pan goed op de warmtebron past: € 4 per jaar;

• Wok of stoom groenten in plaats van koken: € 3 per jaar;

• Porties op maat koken (voorkomt ook dat u eten weg moet gooien);

• Zet de oven of het fornuis uit voor het einde van de bereidingstijd.

Ze blijven toch nog een tijdje warm;

• Door minder water in de pan te doen, wordt alles toch gaar en

kost het minder gas om het water te koken. Als aardappelen en

groente voor een derde onder water staan, worden ze al gaar.

Besparen op gas: anders wonen en slim investeren

Thermostaat lager

De verwarming overdag 1 graad lager zetten bespaart 6% op de stookkosten. Dus zet uw

verwarming op 19 graden en trek eindelijk die zelfgemaakte rendiertrui aan die u met kerst

kreeg. Of kruip met een lekker dekentje bij elkaar op de bank.

In de gordijnen

Gordijnen houden de warmte binnen en de kou buiten. Een kleine moeite,

gezelliger en bespaart tot € 20 per jaar.

Extra verwarming

Plaats RadiatorFolie achter de verwarming,

dan verdwijnt de warmte niet.

Douche je Rijk

Door minder warm water te gebruiken kan niet alleen water, maar ook veel gas

worden bespaard. Iets korter douchen en er wordt al bespaard. We douchen

gemiddeld 8,5 minuut per dag, maken we daar 5 minuten van dan besparen we

tot € 40 per persoon per jaar aan gas & water.

Tochtwering en dorpels

Als er tocht langs de ramen en deuren naar binnen komt, gaat er warmte naar buiten.

Door het aanbrengen van tochtband in raamkozijnen en tochtdorpels onder deuren naar

buiten of naar koude ruimtes kan tot €20 per jaar op de energierekening bespaard worden.

Doe-Die-Dure-Deuren-Dicht-Dankjewel

Een deurdranger kost zo’n € 6 en voorkomt dat de warmte door uw woning gaat zwerven.

Dichte deuren helpen dus om energie en geld te besparen (tot € 20 per jaar) en bovendien

hebt u minder last van tocht, veel beter toch?

-20-

3.9 BeSpaar op elektriCiteit

Elektriciteit in uw portemonnee

Een huishouden geeft gemiddeld € 58 per maand uit aan elektriciteit. Door slimmer

om te gaan met uw apparaten kunt u tot wel 20% besparen. Dat levert geld op!

Onderstaand een overzicht van het elektriciteitsverbruik van huishoudelijke apparaten.

Het elektriciteitsverbruik is sterk afhankelijk van het aantal personen in een huishouden.

Met meer kinderen of volwassenen zullen er meer kamers regelmatig verlicht worden, meer

computers aanstaan, zal vaker de wasmachine draaien…

elektriciteitsverbruik naar grootte huishouden

aantal personen in

huisdouden

gemiddeld gebruik in

kWh per jaar

€ per maand, incl.

energieteruggave belastingen

1 2.010 29

2 3.360 55

3 4.120 70

4 4.580 78

5 5.450 95

6 5.790 102

gemiddeld per huishouden 3.340 55

Bedragen zijn inclusief vastrecht, 21% BTW en de energiebelastingteruggave.

Bron: RVO juli 2014, bewerking Nibud

theMa ii: BeSpaar op elektriCiteit

-21-

= Koelkast/vriezer

= Verlichten

= TV

= Overig

= Computer

= Wasmachine

= Vaatwasser

= CV pomp

= Kookplaat (55-530 kWh)

= DVD

Besparen op elektriciteit:

snelle tips kosten niets

De coole koelkast

Koelen en vriezen is goed voor 17% van uw elektriciteits-

verbruik, ofwel € 119 per jaar. Daar kan makkelijk iets af:

• Zet de koelkast 10 cm van de muur en op een koele plaats.

Dan kan de koelkast makkelijker warmte afgeven;

• Ontdooi de vriezer regelmatig: een vriezer vol aangevroren

ijs verbruikt 10% meer elektriciteit dan een schone vriezer;

• Laat ingevroren producten ontdooien in de koelkast.

Zo koelen deze producten uw koelkast zonder dat u

energie nodig heeft!;

• Laat restjes eerst afkoelen buiten de koelkast;

• Let op de juiste temperatuur: koelkast tussen 4 en 7°C,

vriezer tussen -18 en -20°C. U kunt hiervoor een

KoelkastThermometer gebruiken.

Slim koffie drinken

Zo’n 30% van de gezette koffie wordt weggegooid.

Dat is verspilde energie en koffie. Vooral de warmhoud en

standby functie verbruiken veel energie. Zet het apparaat

helemaal uit en bespaar € 29 per jaar aan energie & koffie.

Bespaar verder door precies de gewenste hoeveelheid koffie

te zetten. Eenmaal klaar blijft de koffie in een thermoskan langer

warm en geurig dan in de koffiepot. Lekkerder én voordelig.

Goedkoop kopje thee?

Veel mensen zetten meer thee dan ze opdrinken. Dat kost niet alleen water, maar vooral veel

energie. Als u steeds het juiste aantal kopjes zet bespaart u zo € 5 per jaar.

Kamer uit, licht uit.

Laat alleen licht branden daar waar het nodig is. Op de verpakking van spaar-

en ledlampen is te zien hoe vaak de lamp aan en uit kan. Kies voor een lamp die

je dagelijks 4x aan en uit doet een minimaal aantal schakelingen van 15.000.

StandBY- en SlUipVerBrUik

Slapend arm worden

Ruim 12% van uw energierekening gaat verloren aan apparaten die op standby staan.

Dat noemen we sluipverbruik: energie die u niet gebruikt, maar wel betaalt. Die kleine rode

lampjes op uw video, stereo en die oplader die onnodig in uw stopcontact blijft zitten,

kosten u € 100 per jaar.

-22-

x 25.000

Even schakelen

Zeker 2/3 van het sluipverbruik is te vermijden door apparaten echt uit te zetten. Een

stekkerdoos met aan/uit schakelaar helpt: met één druk op de knop staan apparaten echt uit.

Besparen op elektriciteit:

anders wonen en slim investeren

Een lichtje branden

Het verlichten van uw huis is goed voor 15% van uw

totale elektriciteitsverbruik, namelijk € 105 per jaar.

Vervang alle gloeilampen in huis door spaarlampen en

bespaar € 60 per jaar. Gaat er al een lichtje branden?

LEDlampen zijn duurder in aanschaf maar gaan langer

mee dan spaarlampen. In het gebruik zijn ze daarom

inmiddels ongeveer even duur. Let bij het kiezen van

lampen op het aantal branduren en de ‘lichtkleur’

uitgedrukt in K (Kelvin). 3000K of meer zorgt voor een

witter, warmer licht; daaronder is het ‘koeler’ licht.

Nieuw apparaat?

Kies bewust voor een zuinig label. Label A+ is inmiddels de ondergrens voor nieuwe

koelkasten. Kiezen voor A++ of A+++ zorgt voor een lager energieverbruik. Bij een

tafelmodel koelkast is het stroomverbruik van een A+ label zo’n € 17 per jaar hoger dan

een A+++. Reken je met een levensduur van 15 jaar, dan ben je nog goedkoper uit als de

aanschafprijs minder dan € 255 hoger ligt. Voor een koelvriescombinatie ligt het verschil in

stroomverbruik op € 34 per jaar, wat in de aanschaf max. € 310 kan schelen.

-23-

WaSSen

Geldmachine of wasmachine?

Met een paar kleine aanpassingen kunt u veel geld besparen op wassen:

• Op 90° wassen is kostbaar en ouderwets: Het is 7x zo duur als een

wasje op 15°. Af en toe wassen op 60° is echter wel goed voor de

levensduur van de machine;

• Draai de was op 30° in plaats van 60° en bespaar jaarlijks € 30;

• Wassen met een volle trommel in plaats van een halve trommel

bespaart jaarlijks € 20.

Niets is gratis, … behalve de wind en de zon

Een wasdroger kost jaarlijks ongeveer 400 kWh, € 88 aan energie.

Door uw was buiten te laten drogen bespaart u niet alleen kosten,

maar ruikt de kleding frisser en slijt de kleding minder snel. Lang leve

moeder natuur! Is er buiten geen ruimte, dan kan een wasrek in een

goed geventileerde ruimte gezet worden, bv. een slaapkamer met het raam open.

tV en computer

Kijkwijzer

Afhankelijk van het type TV verbruikt een TV gemiddeld 270 kWh per huishouden, of € 60 per

jaar. Met een aantal makkelijke tips kunt u het energieverbruik van uw TV verminderen:

• Hoe kleiner het beeldscherm, hoe meer besparing. Dit geldt ook voor computers;

• Zet het beeldscherm op een donkere plek en stel de helderheid en contrast van de TV lager af;

• Ook een idee: de TV vrije avond! Speel weer eens een oud-Hollands bordspel, nodig de

buren uit voor een kop koffie of maak een wandeling door de buurt;

• Nieuwe TV? Kies dan voor een LCD-scherm. Deze verbruikt de helft van de energie van

een plasma-scherm.

• Laptops en tablets verbruiken minder elektriciteit dan desktop computers. Een computer ver-

bruikt per jaar zo’n 200 kWh, een laptop 55 kWh en een tablet verbruikt zo’n 12 kWh per jaar.

• Stel op een computer de ‘slaapstand’ in, zodat na een aantal minuten het scherm vanzelf

uitgaat. Gebruik géén screensaver, deze kost juist energie!

Kijken…,rekenen…. ,kopen!

U kunt veel energie besparen

door te letten op energielabels

wanneer u apparaten koopt.

Een gemiddeld huishouden

is met A-labels tot € 100

goedkoper uit dan met

B-labels.

-24-

3.10 BeSpaar op Water

Nederland is een waterland. We hebben overal gemakkelijk toegang tot schoon drinkwater.

Ongemerkt gebruiken wij hier veel van. Per Nederlander verbruikt men gemiddeld 2.300 m3

water per jaar, dat is bijna een Olympisch zwembad vol aan water! Een deel van dit water

wordt thuis verbruikt en daar betalen we voor. Het overige water wordt indirect verbruikt,

bijvoorbeeld voor de productie van voedsel. Zo is voor 1 kg rundvlees 15.000 liter water nodig

en voor 1 kopje koffie 140 liter.

De gemiddelde drinkwaterprijs voor 2015 is € 1,52 per m³(= 1000 liter). Het verwarmen van

water kost daarnaast ook gas (bij een gasketel of geiser) of elektriciteit (boiler, waterkoker,

vaatwasser, wasmachine). Besparen op water helpt dus ook te besparen op elektriciteit. Van

de gemiddelde gasrekening gaat 20% op aan het verwarmen van water voor de badkamer

en de keuken.

Wat kost ons water?

Per dag gebruiken we zo’n 130 liter drinkwater per persoon. Dit kost per huishouden

gemiddeld € 13 per maand.

De spuigaten uit

De top 3 waterslurpers in huis is:

• Douche (50 liter per persoon)

• Toilet (40 liter)

• Wassen (20 liter).

WaSSen

Slimmer douchen

Elk jaar verspillen we 600 miljoen douchebeurten, omdat slechts de

helft van de Nederlanders een douchekop gebruikt die water bespaart. Een waterbesparende

douchekop helpt te besparen op warm water, dus ook op de energie die nodig is om het water

te verwarmen.

theMa iii: BeSpaar op Water

-25-

Kraan uit tijdens poetsen

Het is iets dat u elke dag doet: tandenpoetsen.

Een deel van de Nederlanders laat daarbij de

kraan open. En dat is jammer, want het is water

dat niet wordt gebruikt. De kraan uit doen tijdens

het tandenpoetsen scheelt € 9 per jaar. Makkelijk

verdiend toch? En heren, dit geldt natuurlijk ook

voor het scheren.

Grote wasjes

Wat is goedkoper, met de hand afwassen of een

vaatwasser gebruiken? De moderne vaatwassers

worden steeds zuiniger en verbruiken vaak

minder water en energie dan een hand afwas

doet, mits de vaatwasser goed gevuld is. U kunt

verder besparen door bij een minder vuile vaat

een zuiniger programma in te stellen op lage

temperatuur. En wist u dat een half wasblokje vaak

al voldoende is voor de hele vaat?

Waterhardheid

Amsterdam is zachter dan u denkt

Jaarlijks koopt Nederland 150 miljoen kg wasmiddel. Vaak gebruiken

we meer wasmiddel dan nodig is voor de waterhardheid en het type was.

Het water in Amsterdam heeft een gemiddelde waterhardheid, dit betekent dat u

niet veel waspoeder hoeft te gebruiken. Goed voor het milieu en uw portemonnee!

-26-

toilet

Drinkwater door de WC

Een groot deel van het drinkwater dat u

elke dag gebruikt verdwijnt door het toilet.

Best zonde. Met een spoelonderbreker of

een spaarknop kunt u de hoeveelheid

water per spoelbeurt beperken: Te koop

vanaf € 7, eenvoudig te monteren en

bespaart 8.000 liter water per jaar.

Een fles gevuld met water in de

stortbak zetten, vermindert het

volume en dus de hoeveelheid

water per spoeling. Let wel op

dat het volume van de stortbak

groot genoeg blijft (6 liter bij

grote boodschap, 3 bij kleine)

om verstopping van het riool te

voorkomen. Zet liever geen baksteen

in de stortbak voor waterbesparing:

de poreuze steen maakt het makkelijk

voor bacteriën om in de stortbak te gaan woekeren.

aantekeningen

-27-

3.11 BeSpaarproducten

Hier zie je een aantal voorbeelden van producten die kunnen helpen bij het besparen

op elektriciteit, gas en water.

-28-

RadiatorStickerKaart Verbruiksmeet-stekker

DoucheCoach

Radiatorfolie

Stekkerblok

met schakelaar

-29-

Hieronder zie je een kort overzicht van de belangrijkste tips en wat dit op de energierekening

kan schelen.

Snelle tips Besparing per jaar

Thermostaat een graad later zetten € 60 tot € 80

Ruimtes die niet verwarmd hoeven worden bv. slaapkamers:

deur dichthouden

€ 30

Standby stand zoveel mogelijk beperken € 50

Was niet in de droger maar aan de lijn € 50

Was op 30 of 40 graden doen en met een volle trommel € 15

Niemand in de kamer? Verwarming laag, deur dicht, licht uit € 30

Douche niet langer dan 5 min € 40

Slim investeren Besparing per jaar

Voorkom tocht met tochtstrips, brievenbusborstels, tochtdorpels € 20 tot € 30

Bij kou van enkel glasramen: dikke gordijnen € 20

Radiatorfolie aanbrengen bij radiatoren die tegen buitenmuren

zijn geplaatst

€ 30

Het is leuk om zelf een aantal websites te bekijken waarop bespaartips staan. De belangrijkste

tips vind je overal wel terug, maar in heel wisselende vormgeving en duidelijkheid.

Onderstaande sites zijn goed en nuttig en geven op een leuke manier de tips weer, ook voor

verschillende doelgroepen.

Idee: ga samen met een bewoner die je spreekt achter de tablet of laptop door zo’n website

en gebruik dit als ‘kapstok’ voor een gesprek.

Websites voor consumenten Wat vind je daar?

www.milieucentraal.nl over ongeveer alles wat met

energiebesparing en duurzaamheid te

maken heeft

www.consumentenbond.nl alle reguliere tips, verwarmen , elektra etc.

www.nibud.nl elektra, gas, water

Websites voor huurders Wat vind je daar?

www.huurders.info zelf besparen en in overleg met

verhuurder

www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl aan de hand van een plaatje ‘door het

huis lopen’

Diverse sites Wat vind je daar?

www.erkendstarterscoach.nl onderhoud, verwarming, spaarlampen etc.

www.energiegenie.nl volop energie voor je werkstuk of

spreekbeurt’

www.weteringduurzaam.nl o.a. warmtefoto’s van ramen en effect van

gordijnen etc

Websites van energiebedrijven Wat vind je daar?

www.nuon.nl apparaten, verwarmen verlichten etc.

www.greenchoice.nl/besparen Heel leuk vormgegeven huis met zeer

veel tips om te bekijken

-30-

-31-

aantekeningen

4. energierekening lezen

4.1 inleidingHet lezen van een energierekening is nog niet zo eenvoudig. De prijzen van elektriciteit en

gas verschillen. In de loop van het jaar veranderen de tarieven waardoor een verandering in

Euro niet alles zegt over het echte verbruik. Dan zijn er ook nog veel posten op de rekening,

die niks met het verbruik te maken hebben.

Aan de hand van twee voorbeeld-rekeningen gaan we kijken wat er nu allemaal op staat en

wat daar uit op te maken valt. Daarna bespreken we een checklist die u als Energiecoach kunt

gebruiken om tijdens het BespaarSpreekuur met bewoners te bespreken.

Tot slot kijken we welke tips u kunt geven op grond van de rekening en de checklist.

Ook staan we stil bij de overwegingen die komen kijken bij overstappen naar een andere

leverancier en bij dag- en nachtstroom.

energierekening lezen

Er zijn verschillende energieleveranciers waarvan de rekeningen er niet allemaal

hetzelfde uitzien. Belangrijk is om op te zoeken wat het verbruik is (aantal m³ gas en kWh)

in welke periode en of dit op metingen of op schattingen is gebaseerd. We behandelen hier

2 voorbeeld rekeningen, die in de bijlagen zijn weergegeven.

Voorbeeldrekening 1: bijlage 1.

Het eerste blad van deze energierekening is eigenlijk een brief. Aan de rechterkant van deze

brief ziet u in één oogopslag of men moet betalen of geld terug krijgt. U ziet ook wat de

bewoner het komende jaar per maand betaalt (het termijnbedrag). Bedragen zijn belangrijk

voor het budget, ze zeggen echter niet alles over het gebruik. De prijs van energie kan

omhoog of omlaag gegaan zijn. Om naar het verbruik te kijken, gaan we naar de 2de pagina

van de Bijlage op pagina 41.

In het taartdiagram (rond plaatje onderverdeeld in 3 vlakken) ziet u dat de energie

minder kost dan de overige kosten op de rekening. Het is belangrijk te weten op welke kosten

de bewoner invloed uit kan oefenen. Waar kan men op besparen? Als we de toelichtingen

lezen, ziet u dat de bewoner geen invloed heeft op de netwerkkosten of de belastingen.

Op de derde pagina staan een hoop getallen. Zo vindt u er bijvoorbeeld de meterstanden.

Let heel goed op of er geen klein sterretje bij staat. Als er een klein sterretje bij de meterstand

staat, dan is het een geschatte stand! Een geschatte stand betekent dat er geen standen zijn

opgenomen of doorgegeven. Is dit het geval? Geef dan bij de bewoners aan dat ze zo snel

mogelijk hun meterstanden doorgeven. Is de geschatte meterstand te laag, dan krijgt de

bewoner (soms pas na jaren) een nare, hoge naheffing.

Het verschil tussen de beginstand en de eindstand is het verbruik. Dit verbruik keer de prijs (het

tarief) is wat men moet betalen voor het energie verbruik. Bij elektriciteit wordt het verbruik

-32-

gemeten in kWh (kilo Watt uur). Pagina 14 van de “EnergiecoachHandleiding” vertelt u meer

over Watt. Het verbruik van gas meten we in m³ (kubieke meter). Het is dus niet met elkaar te

vergelijken. Dat is ook niet nodig.

Naast de werkelijke kosten voor het verbruik van energie, zien we vastrecht voor de aansluiting

en vastrecht voor transport. Hier heeft de bewoner geen invloed op. Iedereen in Nederland

betaalt belasting (die de energieleverancier weer af moet dragen aan de Belastingdienst) en

deels krijgt men ook weer belasting terug. Dit staat allemaal op de energierekening.

Op de vierde pagina van de energierekening staan toelichtingen en uitleg. Bij het

stroomverbruik en het gasverbruik leest u of het verbruik omhoog is gegaan, omlaag of

ongeveer gelijk gebleven. We hebben net een hele strenge winter (2012/2013) achter de rug,

waardoor voor veel mensen het gasverbruik hoger is dan het jaar ervoor.

Onder verbruik leest u ook of de bewoner meer of minder gebruikt dan zijn of haar

omgeving. Hierbij is geen rekening gehouden met hoeveel mensen er in elk huis wonen

en hoe groot/klein de woningen zijn. Stel een bewoner verbruikt minder dan zijn of haar

omgeving, dan kan het zijn dat die bewoner heel zuinig is. Het kan ook zijn dat een bewoner

maar met 2 volwassenen woont en dat ze allebei vijf dagen per week op hun werk zitten. Als

om hen heen dan veel gezinnen wonen, waarvan de moeder en jongste kinderen veel thuis

zijn, dan hebben zij natuurlijk een hoger verbruik. Het zegt dus niet zo heel veel.

Voorbeeldrekening 2: bijlage 2

Deze voorbeeldrekening is van “WoonEnergie”, dat is een inkoopcollectief voor huurders van

woningcorporaties. Deze energierekening is gesplitst in 2 delen die bovendien niet tegelijk

verstuurd werden: de gasafrekening en de elektriciteitsafrekening.

De gasafrekening laat direct de periode en het verbruik in m³ gas zien. Dan ziet u de leverings-

kosten (op basis van het verbruik) en de transportkosten plus de BTW over deze bedragen.

De transportkosten zijn vaste bedragen die door Liander, de netbeheerder bepaald worden.

Vervolgens ziet u de totale kosten en de reeds betaalde voorschotbedragen. Let hierbij op de

meegetelde voorschotbedragen: soms is die van de laatste maand niet meegeteld! Bijvoorbeeld

als de meterstand op 7 maart is doorgegeven, dan kan het voorschotbedrag van maart niet in

de totaaltelling zijn meegenomen. Deze maand wordt dan het jaar erop meegenomen.

Op de volgende pagina worden de details toegelicht. Hier is meteen zichtbaar dat er een

verschil is in bedragen omdat per 1-1-2013 de tarieven zijn gewijzigd.

De elektriciteitsafrekening in dit voorbeeld betreft een woning met een ‘dubbele meter’.

Dat wil zeggen één meter die draait tussen 7 uur ’s ochtends en 23 uur ’s avonds; en één

meter die ’s nachts telt. De tarieven hiervoor zijn ook verschillend: ’s nachts wat goedkoper

dan overdag. Ook hier weer leveringskosten, transportkosten en BTW en de reeds betaalde

voorschotbedragen.

Op de laatste pagina staan de details met begin- en eindstand, de belasting en transport-

kosten etc.

-33-

dag en nachttarief?

In voorbeeld 2 zagen we een rekening van een woning met een ‘dubbele meter’. Veel

mensen denken dat bij iedereen en dus ook bij henzelf, elektriciteit ’s nachts en in het

weekend goedkoper is. Dit is alleen het geval als er een speciale elektriciteitsmeter in de

woning is die geschikt is voor een dubbel tarief. Hierbij is de ‘nachtstroom’ goedkoper en de

‘dagstroom’ duurder. Heeft een bewoner geen dubbele meter, dan zou hij/zij moeten betalen

voor het aanleggen daarvan en het is de vraag of die kosten worden terugverdiend. Heeft

een bewoner veel elektrische apparaten die ’s nachts gebruikt kunnen worden zoals een

vaatwasser, wasmachine of wasdroger, dan is het mogelijk voordeliger.

Belangrijk aandachtspunt: denkt u ook aan de buren? In oude huizen kan men vaak de

wasmachine van de buren horen en voelen trillen en als men dan steeds ’s nachts de was

doet levert dit veel overlast op!

Vergelijking energieverbruik

De verbruikscijfers van de energierekening, dus het aantal kWh en het aantal m³ aardgas,

kunnen vergeleken worden met de gemiddelde bedragen die voor het woningtype of het

soort huishouden gelden. Zo kunt u een idee krijgen of men nou “teveel” verbruikt of niet.

In Slotermeer wonen de meeste mensen in een woningtype dat hieronder ‘flat’ heet.

Het aardgasverbruik is vooral afhankelijk van het soort woning dat men bewoont.

Hieronder is dit te zien:

woningtype gemiddeld verbruik per jaar in m³ kosten per maand bij cv in €*

flat 900 66

tussenwoning 1.350 91

hoekwoning 1.590 104

2 onder 1 kap 1.670 108

vrijstaand 2.220 138

gemiddeld

alle woningen 1.440 96

* Bedragen zijn inclusief vastrecht en 21 % BTW. Bron: HOME, ECN, bewerking Nibud

-34-

Het elektriciteitsverbruik is met name afhankelijk van de grootte van het huishouden:

aantal personen in

huishouden

gemiddeld gebruik

in kWh per jaar

€ per maand, incl.

energieteruggave belastingen

1 2.010 30

2 3.360 56

3 4.120 70

4 4.580 79

5 5.450 95

6 5.790 102

gemiddeld per huishouden 3.340 55

Bedragen zijn inclusief vastrecht, 21% BTW en inclusief energiebelastingteruggave

Bron: HOME, ECN, bewerking Nibud

aantekeningen

-35-

4.2 een gesprek over de energierekening voeren

Om samen met een bewoner te kijken of de energierekening omlaag kan, is het handig

iets meer over de persoon te weten te komen. Hiervoor lopen we de checklist door. Aan de

hand van de antwoorden in de checklist, kunt u verder vragen om een beeld te krijgen van

het energieverbruik en tips geven.

De checklist helpt u om te ontdekken waar bespaard kan worden. Het is geen “quiz”

waar op grond van de antwoorden tips uitrollen. De checklist geeft u, als Energiecoach,

informatie om het gesprek verder mee te voeren.

Vraag Mogelijke tips / vervolgvragen

Was uw energierekening

hoger of lager dan vorig jaar?

Heeft u zelf een idee waar dit

aan kan liggen?

Was het een strenge winter?

Was iemand meer thuis dan het jaar ervoor?

Wonen er meer/minder mensen in uw woning?

Heeft u nieuwe elektrische apparaten gekocht?

Wat voor woning heeft u?

(flat, rijtjeshuis, hoekhuis,

bovenste verdieping, begane

grond, tussenwoning et

cetera)

Hierin kan deels een verklaring liggen voor het

verbruik. Een hoekwoning verbruikt meer energie

dan een tussenwoning bij het zelfde gedrag. Bespreek

of de ‘koude kant’ (geen buren) goed geïsoleerd is.

Tochtstrips maken al verschil.

Hoeveel verschillende

kamers heeft uw woning?

Hier kunt u bespreken hoeveel die kamers gebruikt

worden. Wordt in sommige kamers alleen geslapen?

Of ook gespeeld en huiswerk gemaakt? Slaapkamers

zijn snel warm, een uurtje de kachel aan is vaak

genoeg voor een middag warm spelen.

Hoeveel mensen wonen er in

uw woning?

Zijn deze mensen veel thuis of juist niet (school, werk).

Wanneer moet het huis warm zijn? Het hele huis?

Hoe meer mensen, hoe vochtiger de lucht (uitademen,

lichaamswarmte). Vochtige lucht duurt langer om te

verwarmen, dus goed ventileren, ook in de winter.

Hangen er gordijnen voor uw

verwarming?

Geef aan hoe het huis mooi en gezellig ingericht

kan worden en tegelijk de kachels hun warmte goed

kunnen verspreiden.

-36-

Vraag Mogelijke tips / vervolgvragen

Staat de bank voor de

verwarming?

Deze houdt de warmte tegen, liefst de bank op afstand

van de radiator zetten.

In welke ruimtes gebruikt u

de verwarming?

Probeer te achterhalen of de verwarming aan staat in

ongebruikte ruimtes. Hoe kan dit anders?

Wanneer zet u de

verwarming uit/omlaag?

De woonkamer blijft warm als u hem een uur voor u

naar bed gaat uit zet. Vergeet ook vooral niet om in

andere ruimtes de verwarming uit te zetten als u er

niet bent.

Op hoeveel graden wast u? De was wordt goed schoon op 30 of 40 graden.

Voor uw wasmachine moet u af en toe een was op

60 draaien zodat achtergebleven zeeprestjes goed

oplossen. Eens per maand is genoeg.

Hoe droogt u de was? Buiten hangen is gratis, u hoeft veel minder te strijken

en de was ruikt nog lekker ook.

Wat voor lampen gebruikt u

(gloei, spaar, led)?

Bespreek het verschil in gebruik van de verschillende

lampen. Spaarlampen zijn duurder dan gloeilampen,

maar verbruiken minder stroom en gaan langer mee.

Weet u wat radiatorfolie

is/doet?

Vertel over de mogelijkheid om in huis gratis te laten

klussen door de GroeneKlussers.

Wat is de koudste plek in

uw woning?

Bedenk samen oplossingen.

Hoe ventileert u? Ventileer altijd waar mensen zijn. Dus ’s nachts in de

slaapkamers en overdag in de woonkamer (nog beter

om altijd te ventileren). Het voorkomt schimmel en

droge lucht is sneller (goedkoper) warm te stoken.

-37-

doorvragen?

Soms vinden mensen het niet prettig om over thuis of privé zaken te praten. Stel u wilt

uitleggen dat 5 minuten douchen in plaats van 8,5 minuten een mooie besparing oplevert.

De vraag: “Hoe vaak doucht u en hoe lang?” lijkt een logische vraag. Toch kan het mensen

een naar gevoel geven. Iemand kan denken: “Ik ga echt niet vertellen dat ik 2x per dag een

half uur douche. Ik schaam me dood dat ik zoveel water verspil” of iemand kan bang zijn dat

anderen juist vinden dat hij te weinig doucht.

Soms is het verstandig om iets uit te leggen, zonder te vragen hoe het bij de persoon thuis

gaat. Of hou het bij uzelf, zeg bijvoorbeeld: “Ik vind het heerlijk om lekker lang onder de

douche te staan, maar ik schrok wel toen ik zag hoeveel dat kost. Ik was dan ook blij toen

iemand mij vertelde over de spaardouchekop, nu verbruik ik al veel minder water in dezelfde

tijd. En vorige week kreeg ik een DoucheCoach (voorbeeld laten zien). Ik red het nog niet om

in 5 minuten te douchen hoor, maar zelfs door per keer 1 minuut korter te douchen bespaar

ik al een hoop water (en gas om het water te verwarmen).”

Over het algemeen is het goed weinig over uzelf te praten. Het gaat om de bewoner en hoe die

zijn energie verbruik omlaag kan brengen. Soms is het echter handig om iets bespreekbaar te

maken door een voorbeeld van uzelf te geven.

Het is uiteindelijk de keuze van de bewoner wat men het belangrijkste vindt: comfort (langer

douchen) of besparen (korter douchen). Het is de rol van de Energiecoach om mensen

bewust te maken van de keuze die ze hebben!

aantekeningen

-38-

4.3 overstappen of blijven:

kiezen tussen energieleveranciers

Hoeveel winst valt er dan te behalen met overstappen? Je kunt verschillende opties

kiezen m.b.t. looptijd van het contract; vaste en/of variabele tarieven en of je grijze of

groene stroom wenst. Er volgt dan per keuze een lijst op volgorde van prijs. Soms is het

aanbod beperkt omdat een aanbieder een bepaald product niet biedt, of alleen in een

bepaald gebied werkzaam is.

Een rekenvoorbeeld: Op 2 maart 2015 kijken we op www.energieprijzenvergelijken.com.

Invoeren: 5 personen, postcode 1064PA, gasverbruik 1100 m³ en elektraverbruik 2800 kWh

per jaar.

We hebben 2 soorten contracten ingevoerd en gekeken naar de prijsverschillen tussen de

goedkoopste aanbieder, het aanbod op de 10e en op de 20e plaats. In het staatje hieronder

zie je de verschillen in prijzen:

Vaste prijs, 1 jaar,

grijze/groene stroom

Vaste of variabele prijs,

3 jaar, groene stroom

per jaar per maand per jaar per maand

Prijs goedkoopste aanbieder 1188 99 1242 104

Prijs nr. 10 1303 109 1347 112

Prijs nr. 20 1371 114 1406 117

Met een beetje puzzelen kun je (tenzij je nu al een goedkoop contract hebt) wel tot

€ 10 per maand besparen.

aantekeningen

-39-

-40-

Bijlage 1

-41-

-42-

-43-

-44-

Bijlage 2

-45-

-46-

-47-

Twinstone © 2015