Waardeer context en semantiek!

Waardeer context

en semantiek!

Christine Liebrecht

Universiteit van Amsterdam

Lettica Hustinx, Margot van Mulken en Peter Jan Schellens

Radboud Universiteit Nijmegen

Workshop betrouwbaarheid – Radboud Universiteit Nijmegen – 28 maart 2014

Inleiding

Hoe komen taalintensiveerders voor in evaluatieve teksten?

Eerdere onderzoeken naar dit onderwerp

• Renkema (1997)

• Pander Maat (2004)

• Van Mulken en Schellens (2006)

• Van Mulken en Schellens (2012)

Liebrecht, C. (te verschijnen). Intens krachtig. Stilistische intensiveerders in evaluatieve teksten. Proefschrift Radboud Universiteit Nijmegen

Methode

• 2 corpora met evaluatieve teksten

Methode

• 2 corpora met evaluatieve teksten

• 2 codeurs (per corpus): expert en student-assistent

• Training

• Codeerinstructie

• Lees de hele tekst

• Bekijk of de auteur in de zin een (waarde)oordeel uit

• Is de uiting evaluatief? Probeer de evaluatie af te zwakken door een woord(deel) weg te laten of te vervangen zonder dat de strekking van de uiting als zodanig verandert.

• Is dit mogelijk? Dan bevat de uiting een intensiveerder

• Markeer het intensiverende element

Intercodeursbetrouwbaarheid

Betrouwbaarheidsmaat

• Analyse-eenheid was niet constant (de eenheid varieerde

van leesteken tot hele zin)

• ‘Oplossingen’ om toch Cohen’s Kappa te berekenen

• Analyse-eenheid op zinsniveau (Wilson, Wiebe & Hwa,

2006)

• Ook kijken naar overeenstemming niet-intensiverende

elementen (Feinstein & Cicchetti, 1990; Burgers, 2010)


Eerdere corpusstudies

• Renkema (1997): 60% bij 3 codeurs, 85% bij 2 van 3

• Pander Maat (2004): 71%

• Van Mulken & Schellens (2006):

• 44% met Renkema-analyse

• 36% met Pander Maat-analyse

• Van Mulken & Schellens (2012):

• 33% met eigen analyseschema TIM


Overeenstemming Alleen de expert Alleen de

student-assistent

Totaal

Corpus 1 3257 1579 2010 6846

Corpus 2 626 87 951 1664

Onze overeenstemming

Kwalitatieve analyse

• Wat zijn kenmerkende eigenschappen van

taalintensiveerders?

• Sommige intensiverende elementen lijken gemakkelijker

te identificeren dan andere:

• Dat is heel mooi

• Wat een afgrijselijk idee

• Er waren miljoenen mensen

• Alle concurrenten duiken onder de prijs

Kwalitatieve analyse

Uitgangspunten

• Woordsoorten (o.a. bijwoorden, adjectieven, werkwoorden,

nomina, meerwoordige intensiveerders (stijlfiguren))

• 2 parameters die de complexiteit van de identificeerbaarheid

van taalintensiveerders wellicht kunnen verklaren:

• Contextafhankelijkheid

• Semantische rijkheid

Contextafhankelijkheid

• De mate waarin de context noodzakelijk is voor de

vaststelling van de intensiteit van een potentiële

intensiveerder

• Van sommige elementen mag worden verwacht dat ze een

intensiveerder zijn (omdat ze dat vrijwel altijd zijn)

• Andere elementen hebben soms wel en soms niet een

intensiverende functie


Contextonafhankelijke intensiveerders

• Verbieden in de reguliere media en op internet!!!!! (DO16-2)

• Hier ben ik al erg blij mee. (OVP internet 87)

• Ik weet dat hij een vreselijke man is en een verschrikkelijke

politicus (PO06-1)

• Je kan die bloemen dus net zo goed in de sloot sodemieteren(DO13-2)


Contextafhankelijke(re) intensiveerders

• Hiermee heeft het duo niet alleen hun stempel op de hedendaagse Nederlandse popmuziek gedrukt, maar ook op de kleinkunst (DR14-2)

• Ouderen moeten en kunnen langer doorwerken, dat vindt iedereen. (DO21-1)

• In feite is ‘Themepark’ een groot pleidooi voor tolerantie (PR07-2)

• Maar voor de Lage Landen in zijn geheel is het een ramp. (PO01-2)

Hyperboliek en figuurlijk gebruik!


Contextafhankelijkheid is een continuüm: elementen zijn te

plaatsen op een glijdende schaal die mate van

afhankelijkheid weergeeft

Semantische rijkheid

• De pregnantie van de betekenis van potentiële

intensiveerder

• Sommige intensiveerders hebben enkel een graderende

functie

• Andere intensiveerders voegen meer informatie aan de

uiting toe, bijvoorbeeld concrete of emotionele informatie

Interessant verschijnsel: semantische verbleking

(semantic bleaching) (Brinton & Traugott, 2005; Roberts, 2010)


Semantisch arme intensiveerders

• Verbieden in de reguliere media en op internet!!!!!(DO16-2)

• Hiermee heeft het duo niet alleen hun stempel op de

hedendaagse Nederlandse popmuziek gedrukt, maar ook

op de kleinkunst (DR14-2)

• Hier ben ik al erg blij mee. (OVP internet 87)


Semantisch rijker(e) intensiveerders

• Tenenkrommend om zijn clichés (PR21-1)

• Ik word pisnijdig, strontziek en kotsmisselijk van zulke

uitspraken. (DO09-1)

• Een prachtig kantoor aan een dure Amsterdamse gracht(PO07-1)

• Het regent nog bonussen (DO23-1)


Betekenisdimensies binnen semantische rijkheid

• Concreetheid

• Gedetailleerdheid en specificiteit

• Voorstelbaarheid en beeldendheid

• Verwijst naar zintuiglijk waarneembare zaken

• Bloemrijkheid

• Emotionaliteit

• Brengt iets teweeg bij de ontvanger

• Roept emoties op


Semantisch rijker(e) intensiveerders

• Tenenkrommend om zijn clichés (PR21-1)

• Ik word pisnijdig, strontziek en kotsmisselijk van zulke

uitspraken. (DO09-1)

• Een prachtig kantoor aan een dure Amsterdamse gracht(PO07-1)

• Het regent nog bonussen (DO23-1)

Kwadrantenmodel

iden

tifi

ceer

ba

arh

eid

+

+

-

-

parameters

Wisselwerking Contextafhankelijkheid en



iden

tifi

ceer

ba

arh

eid

+

+

-

-

parameters

Wisselwerking Contextafhankelijkheid en


zeer.tenenkrommend.

groot

ramp

..

iedereen. .zowel … als

Context en semantiek:

enorm waardevol

Christine Liebrecht

[email protected]

Lettica Hustinx, Margot van Mulken en Peter Jan Schellens

Liebrecht, C. (te verschijnen). Intens krachtig. Stilistische intensiveerders in evaluatieve teksten

Waardeer context en semantiek!

Marketing

Transcript of Waardeer context en semantiek!