Emotionele Intelligentie -...

Emotionele intelligentie

Stephanie Lievens en Fien Van WonterghemSeminarie: psycho-pedagogische competentie

Begeleiding:Mevr. Verstraete2006-2007

Emotionele Intelligentie 2


InleidingWij hebben dit onderwerp gekozen omdat het frequent terugkerend onderwerpwas tijdens de voorbereidende gesprekken. Problemen in onze maatschappijontstaan vaak doordat we niet weten hoe we moeten omgaan met onze eigenemoties. Daarom vonden wij het erg interessant om te werken rond emoties enhoe we er uiteindelijk moeten mee omgaan.

Wij hebben onze scriptie dan ook in twee delen gesplitst. In het eerste deelvertellen we over emoties, welke basisemoties we hebben en welkegezichtsuitdrukkingen daarmee gepaard gaan.

In het tweede deel gaan we dieper in op de manier waarop we best met onzeemoties omgaan en de emoties van anderen. We doen dit aan de hand van hetbegrip emotionele intelligentie.


Inhoudstafel1Emoties

1.1 Wat is emotie? 51.2 De basisemoties en gezichtsuitdrukkingen 5

1.2.1 Boosheid 51.2.2 Vreugde 61.2.3 Verdriet 61.2.4 Angst 71.2.5 Afschuw of walging 81.2.6 Verrassing 8

2 Emotionele intelligentie 102.1 Zelfbeheersing 102.2 Zelfbewustzijn 122.3 Motivatie 142.4 Empathie 152.5 Sociale vaardigheden 162.6 Nut van emotionele intelligentie 182.7 Emotionele intelligentie ontwikkelen 182.8 Emotionele intelligentie bij kinderen en jongeren 192.9 Emotionele intelligentie bij volwassenen 20

2.9.1 Emotioneel intelligent opvoeden 202.9.2 Emotionele intelligentie op de werkvloer 21

2.10 Enkele feiten van emotionele intelligentie 212.10.1 Emotionele intelligentie en leeftijd 212.10.2 Emotionele intelligentie en geslacht 212.10.3 Veel gestelde vragen 21


1 Emoties

1.1 Wat is emotie?

Elk individu beschikt over emoties. De wetenschap spreekt over opwindingof geestverstoring, gevoel, passie, elke heftige of opgewonden toestand.Emoties zijn er op elk moment van de dag. Denk maar aan je ergernis alsiemand voorbijsteekt aan het loket. Teleurstelling na het verliezen van eenwedstrijd. Maar ook vreugde bij het weerzien van een vriend. Emotiesontstaan al in een heel vroeg stadium. Vanaf de peutertijd wordt eengroot deel van de emoties en de verwerking gevormd. In de loop der jarenontwikkelt je emoties zich steeds verder, op basis van opgedaneervaringen. Door die ervaringen leren we omgaan met onze emoties en metdie van anderen. Als je goed kan omgaan met je emoties en die vananderen, heb je een hoog emotionele intelligentie. Je emotioneleintelligentie kan je dus aanleren. Hierbij moet je vooral bewust lerenomgaan met je emoties: ga confrontaties aan en ontloop geen situaties.Evalueer elke situatie. Word niet meteen kwaad als iemand een verkeerdeinhaalmanoeuvre maakt. Misschien gaat het wel om een spoedgeval.Kortom, kennis van de eigen emoties of zelfbewustzijn vormt de besteaanzet.

1.2 De basisemoties en gezichtsuitdrukkingen

1.2.1 Boosheid

Boosheid is een negatieve emotie. Dit betekent niet dat het een slechteemotie is of dat deze emotie niet getoond mag worden, maar in onzemaatschappij wordt het onze kinderen vaak aangeleerd om deze emotiete onderdrukken, wat niet altijd de juiste reactie is. Maar altijd enoveral kwaad reageren is ook niet de juiste oplossing. Je moet dus eenevenwicht vinden tussen reageren en in zekere zin onderdrukken.Emotioneel intelligente personen hebben dit evenwicht dan ookgevonden.Als je boos bent stijgt je bloeddruk en gaat je hart sneller slaan, hetadrenalinegehalte in je bloed stijgt. Je spieren spannen zich en jegezicht loopt rood aan. Je lichaam maakt zich als het ware klaar om tevechten. Je kunt je boosheid laten blijken door harder te praten,onrustig heen en weer te lopen, te stampvoeten, met je vuist op tafelte slaan, of te gooien met deuren of met servies. Maar vooral ook aanje gezichtsuitdrukking is je boosheid te herkennen.


Je gezichtsuitdrukking bij boosheid:Je voorhoofd wordt samengeknepen,waardoor een frons ontstaatJe wenkbrauwen worden omlaaggetrokkenJe perst je lippen samen of laat jetanden zienJe ogen lijken uit te puilen en vuur teschietenJe neusvleugels staan wijduitJe oogleden zijn gespannenJe gezicht loopt rood aan

1.2.2 Vreugde

Vreugde is de emotie die je voelt bij tevredenheid, enthousiasme,plezier, blijheid en geluk. Het is een positieve emotie: je voelt jeprettig en lacht. Lachen wordt vaak gezien als het belangrijkste tekenvan vreugde. Iemand die lacht hoeft echter niet per definitie blij tezijn. Als je je niet zo goed voelt kan lachen wel bijdragen totverbetering van je stemming. Als je blij bent vinden er verschillendefysiologische reacties in je lichaam plaats. Je bloeddruk stijgt en jehart gaat sneller kloppen. Je ademhaling wordt sneller. Tegelijkertijdontspant je lichaam zich. Er is aangetoond dat er bij vreugdeverschillende hormonen, waaronder endorfine worden vrijgemaaktVreugde kan daardoor ook bijdragen aan een goede gezondheid envermindering van pijn. Vreugde is aanstekelijk; je kunt het delen metanderen.Je gezichtsuitdrukkingen bij vreugde:

Je voorhoofd is ontspannen of heeftlichte horizontale rimpelsJe wenkbrauwen worden lichtelijkopgetrokkenDe hoeken van je lippen gaan omhoogSoms wijken je lippen en worden jetanden zichtbaarAls je hard lacht gaat je mond openJe wangen worden opgelichtEr ontstaan rimpels vanaf jeneusvleugels naar je mondhoekenNaast je ogen spreiden zich rimpeltjeszijwaarts (kraaiepootjes)


1.2.3 Verdriet

Verdriet is de emotie die je voelt bij teleurstelling, ongeluk en rouw.Het is net zoals boosheid een negatieve emotie, maar terug geenslechte emotie of een emotie dat niet getoond mag worden, zoals zovaak beweert wordt in onze maatschappij. Terug is het een kwestie vaneen evenwicht zoeken tussen je verdriet uiten en niet uiten. Met eenlichte voorkeur om je emotie te uiten, wat je emotionele gezondheid tengoede komt.Het huilen staat je nader dan het lachen. Verdriet heeft vaak temaken met verlies. Dit kan gaan dan om iemand die is overleden, eenonbeantwoorde liefde, een gemiste kans of een afwijzing voor eenbelangrijke baan. Ook heimwee is een vorm van verdriet vanwegeverlies. Huilen is een manier om je verdriet te uiten. Dit kan een gevoelvan opluchting geven. Verdriet kun je delen met anderen; het kanhelpen als je gesteund wordt in je verdriet. Iemand die verdrietig isheeft vaak behoefte aan aanraking, een arm om zich heen. Verdriet isaanstekelijk. Het verdriet van anderen kan ons ook verdrietig maken.Denk maar eens aan een begrafenis van iemand die je zelf niet zo goedkent of gewoon aan een droevige film.Je gezichtsuitdrukking bij verdriet:

Je voorhoofd is gefronstJe wenkbrauwen worden samen getrokkenDe hoeken van je lippen wijzen omlaagJe onderlip kan gaan trillenEr ontstaan rimpels vanaf je neusvleugelsnaar je mondhoekenDe huid rond je oogleden wordt naar binnengetrokkenJe ogen worden vochtig

1.2.4 Angst.

Angst is de emotie die je voelt als je schrikt of bang bent. Het is ookeen negatieve emotie: je voelt je er meestel niet prettig bij. Als jeschrik hebt dan heb je het gevoel dat er iets vreselijks of gevaarlijksgaat gebeuren. In de tijd van de holbewoners die altijd op hun hoedemoesten zijn voor gevaar was dit een zeer zinvolle emotie. Angstvergrootte hun oplettendheid en maakte hun lichaam gereed om tevluchten, te vechten of stokstijf te bevriezen waardoor ze nietopvielen. In onze moderne tijd zijn angsten soms minder reëel en


kunnen deze zelfs ziekelijke vormen aannemen. Denk maar eens aan defobische angst voor spinnen, terwijl spinnen hier toch niet echt eenbedreiging vormen. Veel mensen leven voortdurend in angst: angst datze ontslagen worden, angst dat hen of anderen wat gebeurt en angstom dood te gaan. Angst kan lang achtereen duren en zorgen voorvoortdurende waakzaamheid. Angst kan ook plotseling optreden:schrikken. Het verhoogt het adrenalinegehalte in het bloed. Sommigemensen vinden het gevoel van spanning geeft prettig en kijken daaromgraag naar een griezelfilm.Je gezichtsuitdrukkingen bij angst:Je wenkbrauwen trekken samen en weer omhoog

De lippen worden licht teruggetrokken ende mond geopendJe onderlip wordt omlaag getrokkenDe ogen worden grootEr kunnen rimpels ontstaan in het middenvan je voorhoofdJe neusvleugels trekken strakJe huid trekt bleek wegJe kunt transpiratie op je voorhoofdkrijgen (angstzweet

1.2.5 Afschuw of walging

Afschuw is een het gevoel dat je iets vies vindt of dat het je tegenstaat. De gradatie van afschuw verschilt van lichte tegenzin totwalging:- Ik walgde van de geur van braaksel- Ik ging bijna over mijn nek bij het zien van dat dode varken.- Ik vind lever afschuwelijk vies!Afschuw is een negatieve emotie die vaak voorkomt bij het zien, ruikenof proeven van iets dat je niet lekker vindt. Ook herinnering aan ietsonsmakelijks kan het gevoel van afschuw geven. Afschuw kan gepaardgaan met misselijkheid, kokhalzen en verlies van eetlust. Het kan zelfsvoorkomen dat je werkelijk moet braken omdat iets je tegen staat. Jekunt afschuw herkennen doordat iemand zich afkeert van hetgeen hijvies vindt, afwerende gebaren met zijn handen maakt, zijn neusoptrekken misschien je tong uitsteken en misschien rochelende geluiden:bah!, bluhhh! , bulch!


Je gezichtsuitdrukking bij afschuw:Je trekt je neus op, op je neusrugontstaan rimpelsJe wenkbrauwen worden naar binnengetrokkenJe oogleden worden samengeknepenEr ontstaan lijnen onder je ondersteooglidJe wangen worden omhoog getrokkenJe trekt je bovenlip omhoogMisschien steek je je tong uitJe krijgt horizontale plooien vanafje neus naar je kin

1.2.6 Verrassing

Verrassing is de emotie die plaatsvindt als iets onverwacht of plotselinggebeurt. Verrassing wordt gezien als een positieve emotie. In deNederlandse taal wordt wel het onderscheid gemaakt tussen eenaangename en onaangename verrassing. In beide gevallen is het eenreactie op een onverwachte gebeurtenis. Verrassing is een combinatievan verbazing met blijdschap. Het is een emotie die duidelijkherkenbaar is aan de reactie van iemand. De verraste persoon blijftmeestal stokstijf staan, ademt diep in en slaat soms de handen naarhet hoofd of voor de mond. De eerste kreten die iemand uitslaakt bijverrassing zijn bijna ook non-verbaal en hebben meestal niet veel meerinhoud dan: Ooooh! Aaaah!, Oeoeoe! of Eeee!Je gezichtsuitdrukkingen bij een verassing:

Je wenkbrauwen worden hoogopgetrokkenJe ogen staan wijd openJe onderkaak kaak zakt naarbeneden en je mond valt open.Je krijgt horizontale rimpels over dehele breedte van je voorhoofd


OpmerkingHet is duidelijk dat er emoties zijn die tot verschillende basisemotiesbehoren. Zo is jaloezie een variant op woede, met eventueel elementenvan vrees en verdriet. Ook het gevoel van twijfel of hoop zijn moeilijkte classificeren.Toch bestaan er wel degelijk kernemoties. Paul Ekman, een professoraan de universiteit van California, deed een onderzoek bij mensen uitgeïsoleerde culturen. Zij waren aldus niet beïnvloedt door film oftelevisie en kenden geen schrift. Hij ontdekte zo dat mensen overal terwereld dezelfde basisemoties herkennen.


2 Emotionele intelligentie.

Het is de bedoeling dat je de emoties die we in vorig hoofdstuk beschrevenhebben, intelligent gebruiken. Daarom hebben emotionele intelligentie.Emotionele intelligentie verwijst naar de capaciteit om onze eigen gevoelens endie van anderen te herkennen, om onszelf en anderen te motiveren en om goedom te gaan met onze eigen emoties en met emoties bij relaties.Emotionele intelligentie bestaat uit 5 componenten:Zelfbeheersing: in staat zijn uw eigen emotionele gesteldheid te sturen en tebeheersen.Zelfbewust zijn en weten wat u emoties u vertellen.Motivatie: uw emoties in banen leiden om het u mogelijk te maken uw doelen tebereiken.Empathie: het herkennen en lezen van emoties bij anderen.Sociale vaardigheden: het contact met en de invloed op anderen.

2.1 Zelfbeheersing.

Test:1) Je bent op vakantie, het regent terwijl het zonnig had moeten zijn. Hoereageer je?

A)Je klaagt voortdurend over het weer tegen iedereen die willuisteren.B)Je schrijft kaartjes naar huis met de opmerking:’het is prachtigweer voor de eenden.’C)Je probeert activiteiten te verzinnen waarbij de regen geenspelbreker is.

2) Iemand noemt je steeds bij een naam waar je niet van houdt. Bv. eenbijnaam van vroeger waarvan je dacht dat je hem kwijt was. Hoe reageerje?

A)Je doet het gehele geval af als kinderachtig.B)Je maakt opmerkingen die de ander kan horen maar spreekthem/haar niet direct aan.C)Je spreekt de ander aan met een naam waarvan je weet dat hij/zijdaar niet van houdt.

3) Je rijdt op de vierbaansweg waar vrachtwagens- zoals ze vaak doen-voortdurend op de linkerbaan komen om in te halen en zodoende het verkeerophouden. Hoe reageer je?

A)Je accepteert de situatie gelaten.B)Als je de hinderende vrachtwagens passeert, drukt je op uw claxon.


C)Je gebaart naar Jan en alleman dat je niet gelukkig bent met desituatie.

4) Iemand wiens werk u erg waardeert, zegt dat hij of zij voor de komendedrie maanden niet voor u kan werken. –Hij/zij heeft te veel te doen enz.-Hoe reageer je?

A)Je blijft de persoon belagen om het werk eerder te doen.B)Je wacht drie maanden,C)Je vindt iemand anders om het werk te doen.

5) Je moet wachten op een shuttlebus die u naar het vliegtuig moet brengenomdat een andere passagier te laat is. Hoe reageer je?

A)Je vraagt de chauffeur meerdere malen hoelang deze nog zalwachten voor deze wegrijdt.B)Je leunt achterover in u stoel en gaat lezen.C)Je maakt vlijmscherpe opmerkingen tegen de andere passagiers alsde laatkomer arriveert.

6)Je staat in een rij. De rij naast u gaat sneller. Wat doe je?A)Je blijft in jouw rij en wacht op uw beurt.B)Je blijft in jouw rij en kijkt herhaaldelijk op uw horloge.C)Je wisselt jouw rij en hindert daarbij andere mensen.

TestZelfbeheersing

Meest EI Minst EI Tussenliggend

1 C A B2 A B C3 A B C4 B C A5 B C A6 A C BTOTAAL

Zelfbeheersing gaat over het vermogen om onze emotionele staat tebeheren en te controleren. Het gaat ook over de verantwoordelijkhedendie je moet nemen en rekening moeten houden met andere mensen. Enigezelfbeheersing is nodig om de samenleving effectief te laten functioneren.De kunst van zelfbeheersing ligt in het werken met jouw gevoelens niet inhet toegeven aan gevoelens. Door de genoegdoening uit te stellen en deimpulsiviteit te onderdrukken, krijg je meer controle over jezelf en plaatsje jezelf in een voordelige positie ten opzichte van anderen.Zelfbeheersing gaat over het beheren van gevoelens zodat je je op eenmanier gedraagt die bij de omstandigheden past.


2.2 Zelfbewustzijn

Zelfbewustzijn is het bewust zijn van je emoties. Op een dieper niveauzult je de kracht herkennen waarmee je diepste gevoelens uwlevenservaringen verrijken. De ervaring wijst uit dat er vaak valse enonrealistische zelfbeelden hebben.Het kan zijn, om twee uitersten te noemen, dat je veel te laag over jezelfdenken of dat je te vol bent van je eigen waarden. Als je plannen maakt,beslissingen neemt of actie onderneemt is wie je bent meer dan wat ookgedefinieerd door de kracht van je diepste gevoelens. Hoebewonderenswaardig het dus mag zijn om op andere vlakken succesvol tewillen zijn, je moet je wel afvragen wat er bij jouw gaande is, niet alleenin jouw hoofd maar ook in jouw emoties.

Test:

1) Je krijgt een paar tegenslagen te verwerken bij iets waar je altijd algoed in bent geweest. Hoe reageer je?

A)Je zegt tegen jezelf dat je ‘het’ misschien kwijt bent.B)Je zegt tegen jezelf dat je ‘het’ niet plotseling kunt kwijt geraaktzijn en dat de handigheid wel terug zal komen.C)Je zegt tegen jezelf dat als anderen jouw meer zouden helpen, jeterug zou kunnen komen op het niveau waar je was.

2) Hoe reageert je doorgaans als je in een nieuwe groep met nieuwemensen komt?

A) Je bent verlegen en zegt zo weinig mogelijk.B) Je bent behoedzaam en op jouw hoede en wacht tot de mensen totde mensen je benaderen.C) Je bent open en vriendelijk, behalve als er iets gebeurt waardoorjouw houding verandert.

3) Een vriend vraagt je wat je van het leven verwacht. Wat antwoord je?A) Je zegt:”Ik weet bijna altijd wat ik verwacht.”B) Je zegt:”Ik weet nooit zeker wat ik verwacht.”C) Je zegt:”Soms weet ik wat verwacht maar andere keren ben ik daarniet zo zeker van.


4) Er is een film geweest met Brad Pitt als zwangere man. Hoe reageer jedaarop.

A) Het is een fantastische en absurd idee om een mannelijke acteureen zwangerepersoon te laten spelen vooral als het Brad Pitt is.B) Het is gewoon weer zo’n trucagemiddel voor Pitt.C) Je gelooft niet in de hypothese, het is te ongeloofwaardig.

5) Denk aan de laatste vijf gesprekken die je hebt gehad en probeer je teherinneren wat er tegen je gezegd werd- niet de precieze woorden maarhet principe. Hoeveel herinner je je?

A) Heel weinig.B) Delen ervan.C) Bijna alles.

6) In een enquête word je gevraagd waarom je denkt dat de mensenbevriend met je blijven. Wat is je antwoord.

A) Je zegt dat ze om jouw geven omdat je om hen geeft.B) Je zegt dat ze om jouw geven om wat je bent met al jouw gebreken.C) Je zegt dat ze om jouw geven omdat ze al altijd jouw vrienden zijngeweest.

Test 2 Meest EI Minst EI Tussenliggend1 B A C2 C A B3 A B C4 A B C5 C A B6 B C ATotaal


2.3 Motivatie

Simpel gezegd verwijst motivatie naar de krachten die je gedragstimuleren en dirigeren, de krachten die je helpen, als individu en ingroepen, om doelen te bereiken. Je hebt het hier over zelfvertrouwen,doorzettingsvermogen, vastberadenheid, volharding, toewijding enoptimisme. Het begrijpen van de motivatie draagt bovendien in belangrijkemate bij tot je sociale vaardigheden, inclusief je vermogen om een positiefeffect te hebben op het gedrag van anderen, conflicten te vermijden en opte lossen, coöperatief met mensen te kunnen leven en werken, leiderschapuit te voeren en bij te dragen tot het bouwen en steunen van succesvolleteams.

Test:1) Je voelt je gefrustreerd en geïrriteerd omdat je gevraagd bent eenmoeilijke taak uit te voeren. Wat doe je?

A) Je neemt een korte pauze om helder na te kunnen denken en om eenplan uit te werken om de taak efficiënt te kunnen aanpakken.B) Je houdt je frustratie voor jezelf en gaat er zo goed mogelijk meeaan de slag.C) Je klaagt erover tegen iedereen die ernaar wil luisteren en zorgt datje de taak zo snel mogelijk afmaakt.

2) Je wordt gevraagd om aan een taak te werken waar u een intense hekelaan geeft. Wat doe je?

A) Je doet de taak zo snel mogelijk maar met een minimale inspanning.B) Je blijft de taak uitstellen en doet eerst andere werkzaamhedenwaar je liever werkt.C) Je pakt de taak op en doet het zo goed mogelijk; je besteedt erzoveel mogelijk tijd en moeite aan.

3) Je hebt negatieve commentaar gekregen op jouw prestatie, iets wat jeniet verwacht had. Hoe reageer je?

A) Je luistert zonder commentaar naar de kritiek maar je wijst hetvanbinnen af.B) Je weigert botweg het bewijs waarop de commentaar gebaseerd is.C) Je luistert zorgvuldig naar de commentaar en overweegt manieren omjouw werk te veranderen rekening houdend met de commentaren.


Test 3 Meest EI Minst Ei Tussenliggend1 A C B2 A B C3 C B ATotaal

2.3 Empathie

Empathie is het vermogen om in de gedachten en de persoonlijkheid vaniemand anders door te dringen en door dat te doen in uw verbeelding tekunnen ervaren wat de subjectieve gevoelens of diepste emoties van dieander te zijn. Empathie omvat het vermogen om deze vaardigheden eneigenschappen toe te kunnen passen, zowel op het niveau van groepen enorganisaties als op het niveau van persoon tot persoon. Empathie is daaromhet medium waardoor je jezelf bewust worden van onuitgesproken signalenof emotionele aanwijzingen, die anders onopgemerkt voorbij zouden gaan.

Test1)Je bent op een feest. Een goede vriend(in) die de helle avond heel stil isgeweest, barst plotseling in tranen uit. Wat doe je?

A)Je gaat naar de vriend(in) toe, leidt hem/haar weg van de starendeblikken van de mensen en biedt hem/haar wat te drinken aan, evenalseen luisterend oor.B)Je zegt tegen de vriend(in) dat hij/zij op moet houden zich aan testellen en dat zijn/haar gedrag je in verlegenheid brengt tegenover deandere mensen.C)Je negeert jouw vriend(in) en gaat naar een ander deel van deruimte.

2) Je ontvangt een sms waarin je samen met een goede vriend(in), die opdat moment niet bij jouw is, wordt uitgenodigd om die avond uit te gaan.Wat doe je?

A)Je zendt meteen een berichtje terug waarin je zegt dat je eendefinitief antwoordzult sturen als je contact hebt gehad met jouw vriend(in).B) Je antwoordt onmiddellijk en zegt dat je zeker zult gaan maar datje nog nietC) Je zendt meteen een boodschap terug waarin je zegt dat je en jouwvriend(in) blij zijn met de uitnodiging en deze accepteren.


3)Iemand op een aangrenzende werkplek heeft moeilijkheden met denieuwe computersoftware en houdt daarmee de werkzaamheden van hetteam op. Wat doe je?

A)Je geeft mondelinge instructies aan de betreffende persoon over hoehij of zij verder moet en gaat dan door met jouw eigen werk.B)Je erkent het belang van de taak voor het team, stopt onmiddellijkmet wat je aan het doen bent, neemt het werk over en doet het zelf.C)Je vraagt de persoon uit te leggen wat het is dat het probleemveroorzaakt en gaat dan korte tijd naast hem/haar zitten terwijl hij/zijaan het werk is, ondertussen coachend waar het nodig is.

4)Wanneer je een groepje mensen nadert die je nauwelijks kent, stoppenze met praten op het moment dat je je bij hen voegt. Hoe reageer je?

A)Je beschuldigt hen er met een grapje van om achter iemands rug omover iemand te praten -misschien bent je het wel- en je kijkt hoe zereageren.B)Je gaat door alsof je niets vreemds aan hun gedrag hebt opgemerkt.C)Je neemt aan dat ze een privé-gesprek hebben , maakt jouw excusesvoor de onderbreking en vraagt of het goed is als je bij hen komtstaan.

Test 4 Meest EI Minst Ei Tussenliggend1 A B C2 A C B3 C B A4 C B ATotaal

2.4 Sociale vaardigheden

Sociale vaardigheden zijn heel belangrijk bij het ontwikkelen vanemotionele intelligentie. Het zijn onze sociale vaardigheden die het onsmogelijk maken om contact met anderen aan te gaan, het geaccepteerd enopgenomen worden in een groep,het goed functionerenin een groep, enz...Sociale vaardigheden zijn belangrijk in alle aspecten van ons leven tenzij jenatuurlijk als een kluizenaar op een onbewoond eiland leeft, totaalgeïsoleerd van de andere mensen. Deze vaardigheden zijn vooral hetvermogen om met anderen te communiceren en het vermogen om effectiefen harmonieus met anderen samen te werken.Sociale vaardigheden lijken sommige mensen gemakkelijk af te gaan, maardat verbergt vaak de hoeveelheid tijd, moeite en aandacht voor detail die


deze mensen in het opbouwen en onderhouden van het relaties stoppen, hetwerken met anderen en het ontwikkelen van hun leiderscapaciteiten.

Test:1) Je vermoedt dat iemand die ja na staat, ongelukkig is over iets dat jegedaan hebt, maar als je vraagt hoe hij of zij zich hierover voelt, zegt depersoon alleen ’Oké’. Wat doet u?

A) Je geloot wat je gezegd wordt – dat alles werkelijk OK is.B) Je wacht totdat je denkt dat het juiste moment daar is enmoedigt de persoon dan aan eerlijk te zijn en te praten over hoe hijof zij zich werkelijk voelt.C) Je neemt aan dat de persoon er liever niet tegen jouw over praaten respecteert diens recht op stilzwijgen over deze zaak.

2) Je bent in gesprek met iemand en je ogen lijken je iets anders tevertellen dan wat je te horen krijgt. Wat doe je?

A) Je zegt zo beleefd als je kunt dat het je niet duidelijk is wat ergezegd wordt en zoekt naar een opheldering over de dingen die ubezighouden.B) Je behandelt wat er gezegd wordt met achterdocht maar neemtje voor het later uit te zoeken.C) Je haalt je schouders op over je twijfels en neemt wat er gezegdwordt voor waaraan.

3) Een nieuweling in je groep heeft moeite met het soort taalgebruik en degrapjes die jullie in je groep maken. Wat doe je?

A) Je gaat door zoals gewoonlijk - de nieuwkomer moet zich maaraanpassen aan de groep en niet omgekeerd.B) Je corrigeert de miscommunicatie van de nieuwkomer als die zichvoordoet.C) Je neemt de tijd om de nieuwkomer wat van jullie taalgebruik engrapjes uit te leggen en moedigt de anderen aan om dit ook te doen.

4) Je begint te voelen dat er te veel grapjes gemaakt worden ten kostevan een goedaardige persoon in je groep en dat de persoon er genoeg vanheeft om zo behandelt te worden. Hoe reageert u?

A) Je spreekt rustig met de andere leden van de groep om te tonendat je bezorgt bent om die ene persoon en je stelt voor dat ze hungedrag veranderen.B) Je probeert de grap weg te leiden van de betreffende persoon inde richting van de andere groepsledenC) Je doet niets – je wacht tot de andere groepsleden de boodschapdoorkrijgen en stoppen met wat ze aan het doen zijn.


Socialevaardigheden

Meest EI Minst EI Tussen beiden

1 B A C2 A C B3 C A B4 A C Btotaal

2.6 Nut van emotionele intelligentie

Een hoog IQ is niet direct een garantie voor zakelijk succes. Mensen meteen hoog IQ falen nog wel eens, terwijl andere met een lager IQ meersucces hebben. IQ blijkt dus geen factor te zijn die bepaalt of iemandsuccesvol is.Uit onderzoek blijkt dat mensen die succesvol zijn een hoog EQ hebben.Een hoog EQ voorspelt dus in hoge mate iemands succes. Meer in detailblijkt zelfs dat emotionele vaardigheden twee keer zo belangrijk zijn inhun bijdrage tot succes. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een hogerEQ gezonder zijn, minder last hebben van stress, beter presteren en eenhogere tevredenheid hebben over hun levenskwaliteit.

2.7 Emotionele intelligentie ontwikkelen.

Gelukkig is gebleken dat in tegenstelling tot IQ, EQ verder te ontwikkelenis. Uw IQ ligt redelijk vast, is in hoge mate erfelijk, ontwikkelt zich enbereikt een hoogte punt in uw late tienerjaren en stabiliseert zich tot ueind vijftig bent, waarna het zachtjes afneemt. Emotioneel intelligentevaardigheden zijn geen aangeboren talenten, maar aangeleerdevaardigheden, en zijn dus te verbeteren.Hoe kun je emotionele intelligentie ontwikkelen of verbeteren?Hoewel de denkende hersenen iets al kunnen begrijpen als ze het slechtséén keer gehoord of gelezen hebben, is er voor de emotionele hersenenhelaas een andere aanpak nodig: zeer veel oefening en herhaling. U zulthet echt moeten willen en er hard voor moeten werken. Een korte cursusof een doe-het-zelfboek biedt helaas geen eenvoudige oplossing omdatbestaande gewoontes vaak moeten worden afgezwakt èn vervangen moetenworden door betere gewoontes.


Enkele tips om je EI beter te ontwikkelen:• Krijg meer inzicht in uw eigen emoties en hun invloed• Bepaal uw sterke en zwakke punten• Verbeter of ontwikkel uw zelfvertrouwen• Hou een positieve kijk op dingen• Verbeter of ontwikkel uw inlevingsvermogen• Onderken en kom tegemoet aan behoeften van anderen• Leer hoe u anderen inspireert en motiveert• Leer hoe u anderen kan helpen zichzelf te ontwikkelen• Leer hoe u beter om kunt gaan met conflicten• Leer hoe u beter binnen een team en met andere teams samenwerkt

2.8 Emotionele intelligentie bij kinderen en jongeren

Goleman denkt dat als kinderen gerichter en met meer aandacht begeleidworden in hun emotionele ontwikkeling, er veel narigheid voorkomen kanworden zoals criminaliteit, zelfmoorden, depressies,… Al deze zakenzouden voortkomen uit een gebrekkige emotionele ontwikkeling van jongemensen. En als een beetje training op jonge leeftijd zoveel kan opleveren,waarom zouden we daar niet onmiddellijk mee beginnen?

Eetstoornissen, afzonderingsgedrag, angst en depressie, crimineel ofagressief gedrag, tienerzwangerschappen, problemen met de concentratie,verslavingen: niet alleen in de Verenigde Staten, maar ook elders komt hetsteeds meer voor. En vooral bij jongeren die in hun vroege jeugd nietgeleerd hebben om om te gaan met emoties als angst, onvrede engedeprimeerdheid.

* EQ bij kinderen op school.Het EQ, de gedragsstijlen, hebben invloed op de leerprestaties.Meestal is die invloed stimulerend, een laag EQ werkt remmend. Als deschoolresultaten niet goed zijn, dan kan dit aan het IQ liggen maar alser niets mis is met het EQ kan dat komen door de emotionele enandere persoonlijkheidsstijlen. Emotionele intelligentie zorgt er ook voordat je , na een slecht rapport, niet meteen opgeeft. Dat je je herpakten de volgende keer beter gaat doen.Emotionele intelligentie kan getest worden maar dat laat je beter nietover aan de leerkracht, die hebben al genoeg aan het hoofd enbovendien moet je al iets kennen van psychologie dus laat je het bestover aan de begeleidingsdienst.De leerkracht moet zelf ook een hoog EQ hebben, hij moet het goedevoorbeeld geven. Het is de bedoeling dat hij de kinderen helpt waar zehet moeilijk mee hebben.


2.9 Emotionele intelligentie bij volwassenen.

Volwassenen kunnen door emotionele intelligentie succesvol zijn in hun werkmaar ook bij het opvoeden van hun kinderen kan emotionele intelligentiebelangrijk zijn.

2.9.1 Emotioneel intelligent opvoeden.

Emotioneel coachende ouders stellen grenzen, maar ze zijn nietgefixeerd op wangedrag. "Volgzaamheid, gehoorzaamheid enverantwoordelijkheid ontstaan vanuit een gevoel van liefde enverbondenheid, dat kinderen in hun gezin voelen."Maar opvoeden met liefde is niet genoeg. Het geheim zit hem in demanier waarop ouders in gesprek gaan met hun kinderen als de emotieshoog oplopen. Sommige ouders zien die situaties als unieke gelegenhedenom hun kind iets te leren over het omgaan met emoties, en de normenen waarden in het gezin. Op den duur krijgt het kind van dezeemotioneel coachende ouders hierdoor vanzelf een noodzakelijke dosiszelfvertrouwen, maar zonder dat dat ten koste gaat van een gevoel vanverantwoordelijkheid en een moreel besef. Emotioneel coachende ouderszijn zich bewust van de emoties van hun kind, luisteren naar hunkinderen en laten hun kinderen voelen dat hun gevoelens niet verkeerdzijn. Ze helpen hun kinderen hun emoties te verwoorden.

2.9.2 Emotionele intelligentie op de werkvloer.

Personen die succesvol zijn op hun werk, zijn meestal niet de personenmet een hoog iq, hoog diploma.De meest succesvolle baas is diegene diehet best weet om te gaan met "de zogenaamde zachte factoren,diegene die uitblinkt in zelfkennis, het aansturen van emoties,motivatie, inlevingsvermogen en het hanteren van andermans emoties".En dat klopt zeker in de kenniseconomie van vandaag. Veel vaker danvroeger worden lompe, ongevoelige bazen door hun ondergeschiktenafgedankt.


2.10 Enkele feiten van emotionele intelligentie.

2.10.1 Emotionele intelligentie en leeftijd.

Onderzoek heeft uitgewezen dat leeftijd invloed heeft op emotioneleintelligentie. EQ blijkt het hoogst ontwikkeld te zijn zo rond de eindveertig, begin vijftig, en bevestigt de algemene wijsheid dat emotionelevolwassenheid met leeftijd en ervaring komt.

2.10.2 Emotionele intelligentie en geslacht.

Onderzoek heeft ook uitgewezen dat er verschil is in EQ tussen mannenen vrouwen. Niet zozeer op de totaalscore, maar wel op deverschillende onderdelen. Vrouwen lijken betere interpersoonlijkevaardigheden te hebben dit wil zeggen dat ze beter zijn in hetherkennen van emoties bij anderen , terwijl mannen betereintrapersoonlijke vaardigheden lijken te hebben en dus meer met huneigen emoties en behoeftes bezig zijn.

2.10.3 Veel gestelde vragen

Zijn vrouwen emotioneel intelligenter dan mannen?Nee, maar er is en belangrijk onderscheid: vrouwen zijn iets beter inhet herkennen van emoties bij anderen (empathie). Mannen daarentegenhouden zich vooral meer bezig met hun eigen emoties en behoeftes.

Compenseert EQ de "klassieke intelligentie" (het IQ) ?Nee, maar het helpt! Als klassieke intelligentie meet hoe goed je bentom problemen op te lossen, dan meet emotionele intelligentie hoe goedje bent om die oplossing in de praktijk te brengen. Beide staan dus nietlos: bijvoorbeeld: als je tijdens de IQ test nerveus bent, dan zal jeminder goed scoren.Is EQ echt een parameter voor de kans op succes?Waarschijnlijk. Aangezien er nog heel wat lange-termijn-onderzoekdient te gebeuren rond EQ drukken we ons voorzichtig uit. Deaanwijzingen zijn echter duidelijk: succesvolle mensen hebben gemiddeldeen hoger EQ. Deze vaststelling wordt bevestigd door de relatie tussenEQ en salaris.

Zijn emoties aangeboren of cultureel?De basisemoties lijken al aanwezig van bij de geboorte.Kleine verschillen in emoties, en combinaties leren we waarschijnlijkaan.Het uiten van emoties is cultureel - soms is het een taboe (chinezenzullen blijven lachen, zelf als ze woedend zijn of hard


onderhandelen,als westerling krijg je in zo'n situatie soms de indruk datze je uitlachen)

Kan je emotionele intelligentie aanleren?A) Ja, het gaat om competenties: dat zijn dingen die je kan leren, netals lezen en schrijven - hou er wel rekening mee dat je ook niet op eendag hebt leren en schrijven - het vergt heel wat oefening!B) het hangt er van af: als voor jou bepaalde dingen niet belangrijk zijnin het leven (zoals contact hebben met anderen, interesse voor mensen,voor het non-verbale, ...) dan is de kans minder groot dat je jeemotionele intelligentie zult ontwikkelen.Voorbeeld: we kunnen mensen niet leren goesting hebben.

Waarom hebben wij emoties?Ze vertalen denkprocessen uit ons onderbewuste in signalen die ons"bewustzijn" niet kan negeren

Emotionele Intelligentie -...

Documents

Transcript of Emotionele Intelligentie -...