een hartinfarct

2

Beste lezer,

In 2012 stierven ruim 6000 Nederlanders aan een acuut hartinfarct. Dit aantal daalt gelukkig

elk jaar, maar die daling wordt niet alleen veroorzaakt doordat hartinfarcten minder

voorkomen. In 2012 werden bijvoorbeeld bijna 30.000 Nederlanders in het ziekenhuis

opgenomen na een acuut hartinfarct. Volgens cijfers van de Hartstichting krijgen elke dag

300 mensen een hartaanval.

Geen wonder dat er over dit onderwerp veel wordt gepubliceerd. In de bibliotheek vindt u

volop informatie, literatuur en films over hartinfarcten en aanverwante onderwerpen. In dit

verhalenadvies vindt u een selectie uit die titels. Het is niet de bedoeling hierin uitputtend te

zijn, maar eerder om een aantal relevante en verrassende tips te geven.

De titels zijn onderverdeeld in verschillende rubrieken:

Achtergronden: Meer informatie over het hart en hartziekten.

Je hart gezond houden: Voorkomen is beter dan genezen, luidt het spreekwoord. Wat kun je

zelf doen om je hart in goede conditie te houden en de kans op een (volgende) hartinfarct te

verkleinen?

Na een hartinfarct: Verhalen over het leven na een hartinfarct. Hoe werkt dit door in je leven

en dat van de mensen om je heen?

Een tweedehands hart: Soms is een hart zo beschadigd, dat alleen een transplantatie de

patiënt nog kan redden. Onder dit kopje verhalen en informatie hierover.

Omgaan met ziekte: Iedereen gaat anders om met ziekte. De verhalen in dit rijtje kunnen

inspireren en helpen ziekten (van jezelf en van anderen) te accepteren.

Naast thema-adviezen kunt u bij de verhalencoaches van de Noord Oost Brabantse

Bibliotheken ook een persoonlijk verhaaladvies krijgen. Na een persoonlijk gesprek gaat uw

verhalencoach op zoek naar verhalen (in boeken, films, muziek) die bij u passen, maar u ook

prikkelen en verrassen. Voor meer informatie kunt u terecht in de bibliotheek.

Veel verhalenplezier!

Verhalencoaches Noord Oost Brabantse Bibliotheken

3

Achtergronden

Ziek zijn. Beter worden / Mick Manning & Brita Granström Informatief en interactief (prenten)boek, aantrekkelijk vormgegeven,

over allerlei ziekten waarvoor kinderen naar het ziekenhuis moeten.

Er wordt een situatie geschetst, bijvoorbeeld 'Hans werd getackeld

met voetbal. Zijn been doet pijn. Wat kan het zijn?' Vervolgens

worden twee mogelijkheden gegeven. Het is aan de lezer, als nieuwe

dokter in het ziekenhuis, om te bepalen welke de juiste is. Het goede

antwoord zit achter een grote flap verborgen.

Er wordt op een simpele manier beknopte informatie geven over

aandoeningen en ziekten, geïllustreerd met kleurrijke illustraties.

Onderwerpen die aan de orde komen zijn onder meer waterpokken,

astma, verkoudheid, allergie en een hartaanval (van een oma). Elk

onderwerp beslaat twee pagina's, illustraties zijn eveneens

doorlopend over twee pagina's.

Op de laatste twee pagina's 'vertellen' alle kinderen en familieleden

wat ze moeten doen om goed voor zichzelf te zorgen.

Vanaf ca. 8 t/m 10 jaar.

Hartwijzer. Cardiologisch zapboek / Bart Boon & Richard Braam Hartwijzer is een cardiologisch zapboek: geen boek om van kaft tot

kaft te lezen, maar een boek dat het verband tussen cardiologische

onderwerpen laat zien. Stel, je hebt een hartinfarct gehad. Hartwijzer

biedt je dan niet alleen informatie over deze hartziekte, maar ook over

de risicofactoren die het risico op herhaling groter maken, over

slagaderziekte en over medicijnen om je bloeddruk of je

cholesterolgehalte omlaag te brengen. Om makkelijk van het ene naar

het andere onderwerp te zappen, hebben alle onderwerpen een

nummer gekregen.

In acht secties (Het Hart, Risicofactoren, Symptomen, Onderzoeken,

Beeldvormende Technieken, Behandelingen, Ziektebeelden,

Cardiologie), onderverdeeld in zes a twintig hoofdstukken en nog veel

meer paragrafen (soms vier op een bladzijde) worden losse stukjes

informatie aangereikt. Het is lekker vlot en direct toegankelijk

geschreven en cardiologisch en 'voorlichtingstechnisch' goed verzorgd

en verantwoord (de auteur zijn resp. redacteur en cardioloog).

De informatie uit het boek is ook te vinden op de bijbehorende

website: www.hartwijzer.nl

4

Je hart gezond houden

Hartinfarct? Beroerte? JIJ kan er ZELF wat aan doen! Tips, advies, tests en getuigenissen / Paul De Cort, An Swerts, Neree Claes & Nele Jacobs Deze praktische handleiding over het hartinfarct en de beroerte bevat

heel wat informatie over factoren die het risico op de twee

aandoeningen vergroten, en richt zich ook tot mensen die deze risico's

willen verlagen - zo krijg je tal van tests, vragenlijsten die je kunt

invullen en tips om je levensstijl aan te passen.

Na elke hoofdstuk volgen bovendien getuigenissen van mensen die de

tips proberen toe te passen of een beroerte of hartinfarct hebben

overleefd.

De teksten zijn opgesteld in een vlotte, begrijpbare taal, en de

medische informatie wordt geïllustreerd met figuren, kaders en

enkele foto's. Daarnaast bevat het boek ook verwijzingen naar

websites. Een toegankelijk maar degelijk boek, dat de lezer ook

sensibiliseert.

Koken voor een gezond hart / Jacqui Lynas In de eerste 34 bladzijden wordt ingegaan op de achtergronden van

hart- en vaatziekten. Zowel de medische aspecten als de

voedingkundige kant wordt beschreven. Duidelijke uitleg over tien

leefregels voor een gezonde levenswijze, met daaraan gekoppeld

adviezen voor o.a. inkoop, etiketten lezen en voorkeursproducten.

De recepten, per bladzijde een gerecht, omvatten een totaal

dagmenu, met elk een eigen kleur. Bij elk gerecht staan de voor- en

bereidingstijd, het aantal personen en eventuele geschiktheid voor

vegetariers aangegeven. Duidelijke ingredientenlijst en puntsgewijze

receptuur waarbij kookervaring verwacht wordt. De voedingswaarde

staat vermeld met hierbij totaal vet, verzadigd vet en natriumgehalte.

Bij elk gerecht staat een praktische tip.

Moderne gerechten met duidelijke naamgeving. Mooie kleurenfoto's

verlevendigen zowel het theoretische deel als de recepten. Duidelijke

alfabetisch recepten- en trefwoordenregister ineen. Een goed

receptenboek met goede achtergrondinformatie.

5

Een gezond hart binnen handbereik / Graham Jackson In het kader van het veertigjarig bestaan van de Nederlandse Hartstichting werd dit boek uitgebracht. In deze gemakkelijk leesbare vraagbaak geeft cardioloog Jackson antwoord op velerlei vragen met betrekking tot het hart. In een vraag-en-antwoord-format geeft hij in lekentaal informatie over de werking van het hart, diverse hartkwalen (zoals hartinfarct, coronaire hartziekten en hartkloppingen) en behandelingen daarvan. Daarnaast geeft hij adviezen om de gezondheid van het hart te verbeteren. Daarbij spelen gezonde voeding en verantwoorde beweging een centrale rol. Tevens is er een apart hoofdstuk over hart(-problemen) en seks.

30 minuten per dag voor een gezond hart Hartziekten zijn een van de belangrijkste doodsoorzaken in België en

Nederland. De wetenschappelijke referenties (onder andere naar het

toonaangevende medische tijdschrift The Lancet) en een efficiënt

stappenplan maken dit boek met gezondheidsadviezen uniek. Het

biedt de lezer langzame en kleine stappen in de goede richting aan.

Dit, in combinatie met gezonde gerechten (het boek bevat een aantal

recepten), kalmerende en versterkende oefeningen, zuiverende

kamerplanten en nieuwe ontspanningsmethoden, draagt bij aan een

gezonder leven. De kernpunten zijn: verander je voeding, vermijd

vergiften, kom in beweging, geniet van het leven en leef bewuster. De

illustraties en foto's, alle in kleur, zijn mooi en maken het verhaal veel

duidelijker. Er worden veel kleuren en tekstkaders gebruikt, wat het

erg toegankelijk maakt voor iedereen. Met verwijzingen naar

literatuur en websites, een adreslijst en een register.

6

Na een hartinfarct

De werkplaats / Willem Kuipers De 57-jarige hoofdpersoon, Wytze Benner, is na een hartaanval in de

zomer van 1997 opgenomen op de afdeling intensive care, en overziet

in lange flashbacks drie belangrijke periodes van zijn leven: de

oorlogsjaren, de tijd van de wederopbouw en de jaren zestig. Deze

innerlijke zoektocht moet hem bevrijden van zijn dominante vader

(gestorven aan een hartaanval op zijn 57ste!) en antwoorden geven

op essentiele vragen over de waarde van relaties en de zin van het

leven. Benners bittere conclusie is in een prachtige slotzin verwoord:

'Bevrijd van een leven waarin het altijd oorlog zou zijn.'

Deze roman, vrijwel zeker een autobiografie, biedt een herkenbare

problematiek, geeft boeiende tijdsbeelden, is geschreven in een

eenvoudige, heldere stijl en fraai uitgegeven.

Zorgboek Hartaanval / Stichting September De serie 'Zorgboeken' is al vele jaren een vertrouwd verschijnsel in de

wetenschappelijk verantwoorde publieksvoorlichting over ziekte. De

serie volgt op een boeiende manier de tijdgeest in de zin dat de

benadering en het idioom blijven aansluiten bij de toon van het

publieke debat, waarin het persoonlijke element steeds meer

aandacht krijgt.

Dit nieuw deel valt met de deur in huis met het eerste fragment 'Uit

het dagboek van Pieter K.' waarin een patiënt zelf op een zó pakkende

en tegelijk voor een voorlichtingsboek functionele wijze vertelt over

zijn hartaanval, dat men blijft lezen tot men het aan het einde van dit

eerste fragment is.

Deze evenwichtig persoonlijke en zakelijk-functionele stijl blijft het

hele boek door gehandhaafd: 'De eerste weken', 'Gezond leven',

'Belangrijke risicofactoren' enzovoort tot en met 'Medische

achtergronden' en twintig bladzijden met verwijzingen voor meer

informatie en een index van trefwoorden. De kwaliteit van de tekst is

hoog, zoals van al deze boeken.

7

De vrouw in het vogelhuis. Liefdevol portret van een eigenwijze dame / Pauline van de Ven De moeder van de ik-persoon woont al jaren zeer naar haar zin op de

bovenste etage van een naoorlogs appartementencomplex. Daar

heeft ze zich een eigen wereld geschapen met allerlei planten en

zingende vogels. De problemen beginnen pas als de bejaarde vrouw

een hartinfarct krijgt en niet meer alle trappen op en af kan lopen.

Samen met haar kinderen gaat ze op zoek naar de ideale serviceflat.

Die ligt in een ruim park en beschikt over een smakelijke Hollandse

keuken. De flat wordt aangekocht en het eigen appartement in de

verkoop gezet.

Als de verhuizing al in gang is, besluit de oude vrouw toch maar liever

in haar vertrouwde woning te blijven. De kinderen nemen morrend

het verlies en staan hun moeder zo goed mogelijk bij.

In deze fraaie novelle wordt een liefdevol beeld geschetst van een

heel eigenzinnige, oudere vrouw die alleen voor haar kinderen, katten

en planten leeft. Slechts enkele vage herinneringsflarden wijzen op

roerige tijden uit het verleden.

Ik zal genezen / Jan Veulemans Een man krijgt op zijn zestigste een hartaanval. Hij is nogal bezig met

de dood en dit is het moment dat hij zijn leven overdenkt. Zoals hij

soms als ik-figuur, soms als verteller over dat leven praat, komt het

neer op een nogal alledaags simpel leven. Er gebeurt nauwelijks iets

bijzonders of schokkends.

Belangrijk in dit verhaal zijn enige andere zaken: ten eerste dat het

prachtig van eenvoud is, het verhaal is duidelijk door een dichter

geschreven. De poëzie van alledag is op vele pagina's te herkennen.

De tweede belangrijke zaak is, dat de hoofdfiguur toekomt aan dé

ontdekking: geluk zit in het kleinste, of zoals hij het op pagina 88

schrijft: 'Je erkent dat groot een begrip voor kinderen geweest was en

altijd zou zijn'.

Mensen die gevoel hebben voor literatuur èn het ware leven, zullen

dit boek als een waar geschenk lezen.

Dit boek zit niet in de collectie van de NOBB. U kunt het aanvragen via

www.bibliotheek.nl of via de medewerkers van uw eigen bibliotheek.

8

Grote mensen huilen niet / Fiet den Dekker Een boekje van het genre 'ervaringsdeskundigheid'. Mevrouw Den

Dekker beschrijft haar hartinfarct en haar belevenissen gedurende de

daaropvogende ziekenhuisopname. Het is een levendig relaas van

medische zaken, maar nog meer van menselijke verhoudingen en

tekortkomingen. Het is niet alleen leerzaam voor andere patiënten en

hun verwanten, maar zeker ook voor verpleegkundigen en artsen. Dit boek zit niet in de collectie van de NOBB. U kunt het aanvragen via

www.bibliotheek.nl of via de medewerkers van uw eigen bibliotheek.

Leven met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten / Max Rubens & Esther Wesseling In de reeks 'Leven/omgaan met ...' worden lezers in begrijpelijke taal

geïnformeerd over ziekten. De twee huisartsen die dit boek schreven,

zijn beiden huisartsopleider en informeren hier over hart- en

vaatziekten, evenals over de risicofactoren die kunnen leiden tot deze

ziekten.

Elk hoofdstuk begint met een stukje uit het leven van Maarten

Leeflang, een patiënt in wie de lezer zich kan herkennen, waarna naar

aanleiding daarvan uitleg volgt over wat de ziekte inhoudt, hoe die

kan ontstaan en welke factoren allemaal een rol spelen. Vervolgens

wat er gebeurt als je de ziekte hebt en wat de

behandelingsmogelijkheden zijn. Uiteraard ook veel aandacht voor

gezond leven en het voorkomen van de risicofactoren.

Het boek is goed en helder opgebouwd en leest prettig met duideljke

tabellen en foto's. Aan het eind een register en verwijzing naar

websites.

9

Een tweedehands hart

Motorpech / Amy Silverstein Rechtenstudente Amy heeft last van hartkloppingen, flauwtes,

aanvallen van blindheid. Haar dokter denkt aan stress. Al snel blijkt

het te gaan om een zeer ernstige vorm van hartfalen. Amy is amper 25

jaar oud als ze een donorhart krijgt.

In deze onthutsende autobiografie beschrijft ze haar leven als

hartpatiënte. Er zijn mooie momenten: haar huwelijk met Scott, de

adoptie van hun zoontje. Maar écht goed voelt Amy zich nooit meer,

al was het maar door de medicijnen die ervoor zorgen dat haar hart

niet afgestoten wordt. Daarnaast zijn er heftige onderzoeken en niet

al te fijnzinnige medici.

Het boek is schokkend realistisch, laat zien dat een medisch wonder

ook zijn rauwe kanten kent. Leven met een getransplanteerd hart

betekent strijd, frustratie en angst. Zaken waar niet veel mensen met

een getransplanteerd orgaan over durven praten, want van hen wordt

toch dankbaarheid verwacht. Dit boek laat de schaduwzijde zien.

De auteur werkt voor de United Network of Organ Sharing. Na haar

transplantatie was haar levensverwachting tien jaar, inmiddels zijn we

twintig jaar verder. Het boek is taboedoorbrekend - wie realiseert zich

dat een leven na zo'n levensreddende ingreep misschien nog wel

moeilijker wordt dan het al was?

Rimpelingen / Charles Martin Hartchirurg Reese Mitch komt in een hevig conflict met zichzelf, als hij

betrokken raakt bij het leven van de 7-jarige Annie en haar tante.

Nadat hij zijn vrouw heeft verloren, heeft hij zijn beroep als chirurg

neergelegd. Maar uiteindelijk zal hij de enige blijken te zijn die Annie

kan redden bij een harttransplantatie. Annie heeft een rotsvast

vertrouwen in haar 'nieuwe' hart, wat God haar gegeven heeft. Maar

zal Annie de operatie overleven? En is Reese bereid zijn verleden

onder ogen te zien?

Op een fenomenale wijze weet Martin de lezer tot het einde toe te

boeien met een verrassende samenloop van twee verhaallijnen, die

van het verleden en het heden. In de ik-vorm geschreven, waardoor

de lezer de worstelingen en de emoties van de hoofdpersonen heel

intens meemaakt. Daarnaast bevat het boek veel medische en

biologische informatie. Een prachtige christelijke psychologische

roman, die ontroert en fascineert.

10

Leven met het hart van een ander. De psychische gevolgen van orgaantransplantatie / Elisabeth Wellendorf Een boek over de psychische en ethische aspecten bij

orgaantransplantatie.

De schrijfster heeft in het academisch ziekenhuis in Hannover gewerkt

met chronisch zieke kinderen en heeft kinderen en jonge mensen

begeleid tijdens het proces van orgaantransplantatie. Ze heeft het

boek geschreven omdat ze vindt dat in de media het fenomeen

orgaantransplantatie eenzijdig "bejubeld" wordt.

Vanuit haar ervaringen met patiënten behandelt ze kwesties als: "Wat

betekent het en hoe voelt het om organen te laten vervangen?"; "Wat

betekent het om met het orgaan van een overledene te leven?" Ze

beschrijft de "transplantatiegeschiedenis" van een aantal door haar

begeleide patiënten. Ze stelt het huidige systeem van orgaandonatie

in West-Europa ter discussie. Ook gaat ze in op de hedendaagse

medische ethiek van artsen die steeds sterker levensverlenging als

belangrijkste norm hanteren waardoor de druk om orgaandonor te

zijn in haar ogen toeneemt. Ze plaatst kritische kanttekeningen bij de

nazorg van getransplanteerden en doet aanbevelingen voor

professionele begeleiding en opvang.

Hart gezocht. De overlevingstocht van een man die wacht op een donor / Pieter van de Rest Persoonlijk verslag van Pieter van de Rest die als hij 32 is een zwaar

hartinfarct krijgt. Zijn hart blijkt zo beschadigd dat alleen een

harttransplantatie hem nog zou kunnen redden. Er volgen jaren van

wachten op een geschikte donor, zwaar ziek zijn en op het randje van

de dood zweven, wat een zware wissel trekt op hem en zijn gezin.

Uiteindelijk dient zich toch nog op tijd een voor hem geschikt hart aan

en ondergaat hij een harttransplantatie. Langzaam maar zeker volgt

herstel.

Pieter hield vanaf het moment dat hij bovenaan de donorwachtlijst

stond een blog bij dat ook in dit boek is opgenomen. Hij zocht later

ook uit wie de donor was.

Vlot, met humor en relativeringszin geschreven, waargebeurd,

openhartig verhaal dat goed laat zien hoe het is om jarenlang ziek te

zijn en te wachten op een donor, zowel voor de patiënt zelf als voor

zijn omgeving.

11

Seven pounds (film) Om zijn verleden vol met schuldgevoelens achter hem te laten besluit

Ben (Will Smith) zeven verschillende en onbekende mensen een

helpende hand toe te steken om zo hun levens te veranderen. Hij

zoekt contact met Emily (Rosario Dawson), die een hartkwaal heeft en

met Ezra (Woody Harrelson), een blinde pianist. Naast deze twee

benadert hij ook anderen die net als Emily en Ezra in een moeilijke

situatie verkeren, maar wat zijn nu precies de plannen van Ben?

Donor in hart en nieren. Alles over orgaandonatie / Nienke Beintema, Jos van den Broek, Bert Elbertse & Jessica Teijl De stichting Bio-Wetenschappen en Maatschappij geeft elk kwartaal

een cahier uit dat handelt over een onderwerp uit de

levenswetenschappen, speciaal met het oog op de maatschappelijke

gevolgen ervan. In dit cahier lezen we over technische en ethische

aspecten van transplantatie.

Wat is hersendood? Wat is het verschil tussen het Nederlandse en

Belgische systeem van donorwerving? Waarom wel, of juist niet

doneren? Wat zijn de mogelijkheden van donatie bij leven? Wat zijn

de bezwaren en mogelijkheden van transplantatie van organen van

dieren welke mogelijkheden bieden kunstorganen?

Het cahier is geschreven door een groot aantal deskundigen,

afkomstige uit verschillende (veelal universitaire) centra. Ook

ervaringsdeskundigen komen aan het woord. We vinden een schat

aan interessante, actuele informatie, die kan bijdragen aan een

gedegen meningsvorming. Het boek is zeker ook geschikt voor

(middelbare) scholieren, bijvoorbeeld als basis voor een werkstuk.

Relevante en actuele informatie, duidelijk en voor een breed publiek

bij elkaar gezet, over een onderwerp dat al jaren de gemoederen bezig

houdt.

12

Omgaan met ziekte

De monnik die zijn Ferrari verkocht / Robin S. Sharma Dit is het verhaal van Julian Mantle, een geslaagd advocaat, die door

zijn enerverende maar onevenwichtige leven een bijna noodlottige

hartaanval krijgt. Geconfronteerd met zijn fysieke broosheid maakt

Julian een spirituele crisis door die hem noopt op zoek te gaan naar de

antwoorden op de grote vragen van het leven.

Hij besluit radicaal te breken met zijn luxe maar oppervlakkige bestaan

en waagt zich op een buitengewone odyssee naar een eeuwenoude

cultuur in de Himalaya. Daar vindt hij een krachtig systeem dat de

mens in staat stelt om de potentie van geest, lichaam en ziel ten volle

te ontplooien en intenser, gelukkiger en harmonieuzer te leven.

Daarna draagt hij zijn wijze lessen over op zijn sullige, werkverslaafde

ex-collega John (de ik-figuur in het verhaal) die hem aandoenlijk

dankbaar is.

Olivier etc. (film) Het lowbudget speelfilmdebuut van Sander Burg met in de

hoofdrollen Dragan Bakema (Loverboy, Zwarte zwanen) en Maria

Kraakman (Guernsey). Hoofdpersoon Olivier is een 27-jarige student

die door een aangeboren hartkwaal jong verwacht te sterven en er

daarom op los leeft. Wanneer hij door een nieuw ontwikkelde

operatie gezond wordt, weet hij zich geen raad met zijn leven.

13

Leren leven als een elastiekje. Het vinden van je plek op aarde / Katja Swager-Halberstadt De auteur is vastgelopen in haar snelle leven als carrièremaakster. Het

noodlot slaat op 31-jarige leeftijd toe in de vorm van terminale

baarmoederhalskanker en haar wereld stort in. Zij heeft nog maar kort

te leven. Dit noodlot blijkt echter haar redding.

In dit boek beschrijft zij haar ziekteproces en de behandelingen die zij

moet ondergaan, haar gevecht, haar angsten, maar ook haar overgave

en verwelkoming van wat is: de woede, het verdriet, de pijn, tot

uiteindelijk acceptatie. Via een imaginaire mentor, uit haar innerlijke

bron, krijgt zij opdrachten om het moeilijke proces aan te gaan en te

doorleven. De auteur beschrijft het als een prachtige reis naar haar

hart en weer terug naar het leven. Vervolgens wil zij anderen in dit

proces helpen.

Songteksten staan gedrukt op lichtblauwe pagina’s. De vele prachtige

olieverfschilderijen van de auteur verhalen van het proces waar zij

doorheen gaat. Bevat een playlist en een dankwoord.

Voor mensen die in hun leven voor ernstige ziekten komen te staan en

daaraan in een eerlijk doorleven van het proces willen werken.

Helpen bij ziekte en pijn. Een gids voor de patiënt, het gezin en de zorgverlener / Manu Keirse In dit boek, dat eerder verscheen onder de titel 'Omgaan met ziekte'

(2004), vertelt klinisch psycholoog Manu Keirse hoe je een zieke kunt

bijstaan in moeilijke tijden. Vanuit verschillende invalshoeken wordt

ingegaan op wat de patiënt bezighoudt. Keirse focust bij dat alles

vooral op details die belangrijk kunnen zijn voor de zieke zelf, maar

vaak niet worden opgemerkt door de omgeving.

Daarnaast gaat de auteur uitvoerig in op het moeilijke

verwerkingsproces dat gepaard gaat met ziekte en dood. Veel

aandacht gaat daarbij naar de 'taken' die een zieke moet volbrengen

om zijn situatie te kunnen aanvaarden. Verder krijgen we onder

andere beschrijvingen van ziektebelevingen per leeftijd en komen de

behoeften van de hulpverlener aan bod. Ten slotte wordt (te) kort

ingegaan op de rechten van de patiënt. Dat alles wordt ondersteund

met persoonlijke getuigenissen.

Elk hoofdstuk eindigt met een gedicht en achteraan volgt een

bibliografie. Een vlot geschreven en empathisch boek, dat zowel

geschikt is voor de patiënt en zijn omgeving als voor zorgverleners.

14

Op verhaal komen. Je autobiografie als bron van wijsheid / Ernst Bohlmeijer & Gerben Westhof De auteurs (beiden hoofddocent psychologie aan de Universiteit

Twente) laten in dit praktische werkboek zien hoe de lezer in acht

weken zijn eigen levensverhaal onder de loep kan nemen. In deel

een wordt hun methode theoretisch nader uitgelicht. Middels

nadenken, herinneringen ophalen, schrijfoefeningen en

ontspanningsoefeningen vindt in deel twee intensieve

autobiografische reflectie plaats in de context van het huidige

leven. Tussendoor geeft men tips voor het omgaan met onder

meer piekeren. Deel drie gaat over het stellen van algemene en

specifieke doelen, levenskunst en 'het lezen van je leven'. Deel

vier bevat een epiloog en ervaringen van cursisten.

Met blanco regels om te schrijven, voorwoord, literatuurlijst, twee

bijlagen en een cd met ontspanningsoefeningen. De auteurs

leggen de nadruk op positieve geestelijke gezondheid door helder

te krijgen wat je niet en wel wilt en keuzes te maken die

aansluiten bij je mogelijkheden en talenten, ongeacht of juist door

vroegere levenservaringen. Een helder boek om direct mee aan de

slag te gaan.

Toen de zwanen kwamen / Lucy Christopher De vader van Isla (13, ik-figuur) heeft hartklachten. Als zij samen een

groep wilde zwanen volgen naar een overwinteringsgebied bij hen in

de buurt, valt hij plotseling op de grond. Wachtend in het ziekenhuis

ontmoet Isla de ernstig zieke Harry. Zijn kamer kijkt uit op een meer,

waarin één enkele wilde zwaan zwemt. Waarom is zij niet bij haar

groep? Isla gaat op onderzoek uit. Als zij de zwaan kan helpen, komt

het met haar vader en Harry vast ook goed.

Intrigerend boek waarin de liefde voor wilde zwanen het leven van

hoofdpersoon Isla in alle aspecten raakt. De auteur weet de

schoonheid, kracht en vrijheid van deze vogels overtuigend neer te

zetten en het vleugje mysterie zorgt voor een bijzondere sfeer. Isla’s

groeiende vriendschap met Harry, het verloop van haar vaders ziekte,

opa’s teruggetrokken levenswijze en de band tussen de gezinsleden; al

deze ontwikkelingen worden meeslepend en natuurgetrouw

beschreven in prettig leesbare taal. Een bijzonder boek.