Duurzaamheid & Woonbeleid (Trui Maes)

Trui Maes, UGent.CDOTransitie DuWoBo – Duurzame Wijken

VormingPlus Kortrijk, [email protected]

Een leefbare buurt? Het kan!

‘duurzaam’ aansturen:

… een brede kijk op RO

Vormingplus Kortrijk 20jan11 / 2

Duurzaam wonen

1. Van streefbeeld, in stappen naar transitie

2. Ecopolis, een basisstrategie & gidsprincipes

3. Leren uit goede voorbeelden

Besluit


• wonen op een duurzame manier• dat geeft kwaliteit aan ons leven

en dat van anderen• dat is een levenshouding die

verder gaat dan een gebouw

• is onze thuis, aangepast aan onze behoeften• is betaalbaar, biedt zekerheid

• voldoet aan kwaliteitseisen• is gerenoveerd met bio-eco materialen

• en ja, produceert energie

• ‘in groep’ produceren we energie, zuiveren het grijs water voor hergebruik• we delen veel ruimte, diensten & uitrusting (meervoudig gebruik)• en kweken ons groenten, plukken fruit in de buurtboomgaard

we ...ons huis ...

maar er is meer...

1. streefbeeld 2030 !


• is ontwikkeld en wordt beheerd i.s.m. de bewoners• is aangenaam, veilig en gezond, actief en vol leven, heeft een eigen ziel • biedt jobs en alle voorzieningen en ja, alles duurzaam

onze wijk ...

in 2030 !

de auto ? ... Niet nodig want we wonen vlakbij alles

op reis ? ... Alvast groot aanbod om te fietsen, wandelen, ontspannen & lezen

op ontdekking ? ... Zalig multi-cultureel, veel historiek, (bio)diversiteit

we zijn FIER op onze ecowijk … want we hebben veel duurzaams te bieden voor iedereen, met een rijkdom aan kansen voor ontwikkeling en activiteiten … ze komen van ver van ons leren!

Huidige situatie:

problemen

Visievorming:

gewenste situatie

paden uitzetten

Experimenten

projecten Opvolgen en

leren

Na 19jan11, ging de nood voor

een transitie kiemen …

aansluiting gezocht bij Duwobo…


Hoe loopt zo’n Proces?

Alle domeinen

econo-misch

sociaal fysiek-ecologisch

Institu-tioneel

Leren & onderwijs

Ondernemen & werken

Cultuur & vrije tijd

Wonen

Milieuzorg & natuur…

Optimaleafstemmingtussen vraag

& aanbod

Zowel kwantitatief

als kwalitatief

Rationeel ruimte-& milieugebruik

Kwaliteit vanhet leefmilieu

Biodiversiteit

Kwaliteit van de private,

semi-publieke& publieke

infrastructuur & ruimte

Sociale rechtvaardigheid

Sociale contacten& cohesie

Openheid & diversiteit

Solidariteit, ook met

het zuiden

Kwaliteit van de civiele cultuur,organisaties & processen

worden ingezet

bij sturing vande samenleving

In de sturing is erbijz. aandacht

voor de rol vande overheid

Inhoudelijke uitgangspunten: visie !


Stap 1: VISIE,bepaald door

de transitiearena

• Geïntegreerde benadering

• Gedeelde verantwoordelijkheid en transparante

besluitvorming

• Hoge kwaliteit van het gebouw en de leefomgeving

• Toegankelijk en sociaal rechtvaardig

• Balans tussen privaat en collectief gebruik

• Gesloten kringlopen van stoffen en materialen

• Economisch gezonde en maatschappelijk

verantwoorde bouwsector

Lokeren 021010 - [email protected]


Naar een duurzaam materialengebruik

2006

30 % van de bouwmaterialen

hebben een ecolabel

Voldoende kennis over

milieuverantwoord materiaalgebruik

en concept van duurzaamheidscriteria

van het ganse gebouw

De etikettering van bouwmaterialen wordt verplicht gesteld

10 % van de bouwmaterialen behalen een ecolabel

Indicator voor duurzaamheid en

milieuprestatie ligt vast

Trend : nieuw woonconcepten,

regelingen van binnenklimaat,

verbeteringen comforteisen, tegen

een betaalbaar prijs

Ieder gebouw voldoet aan

kwaliteitsnorm voor milieuverantwoord

materiaalgebruik , gekaderd binnen de

duurzaamheidscriteria voor het ganse

gebouw

Trend : nieuwe materialen worden

ontwikkeld , zowel bio- als

synthetische materialen

203020202010 2015

Alle bouwmateriealen voldoen aan REACH en

bevatten geen schadelijke stoffen meer

Stap 2 : transitiepaden bepalen

Naar een energie producerende

en energiezuinig woningvoorraad

Optie 4

Consumenten

bewustzijn

versterken

Sociale huis

Vesting

MTS

Micro wkk op

biobrandstof

Optie 2

Energieneutrale

bouwconcepten:

Passiefhuizen

Verificatie warmte-

pompen hout-

kachel

Ver-

nieuwings-

projecten

Voorbeeldfunctie

Overheid

(natturwachters

huizen) etc)

Warmtepompen

Windenergie

Zonne-energie

Wegwerken

slechte

bouwkundige

voorschriften

Derde betaler-

systeem uitwer-

ken

Vermijden van

koeling

Opleiding

EPS adviseurs

Documentatie

passiefhuizen

(ook voor renovatie)

Certificatie

passiefhuizen

Impulspro-

gramma’s (finan

ciele incentives,

KI, subsidies

Voorbeeld functie

overheid:

openbare

aanbestedingen

Optie 3:

Energieopwekking

decentraliseren en

optimaliseren

Optie 1

Randvoorwarden van

de overheid

versterken

EPB regelgeving

aanpassen

Goedkope

leningen

Demonstratie

en innovatie

projecten

Aanpassing KI

Begeleiding

niet

Kapitaallkrach-

tige gezinnen

Inventariseren

barrières passiefhuis

bij renov

+

proefprojecten

Wegwerken slechte

stedb. voorschriften

Experimenten

kringwinkels

-na-isolatie

Renovatie

premies

Sociale

economie

experimentenStimuleren

na-

isolatiesector

Label

energiebronnenOnderzoek

werking

leveringsnetten

Nieuwe vormen

van

energieopslag

Verzekering afzet

biobrandstoffen

Hout telen als

energiedrager

Snellere implementatie

energie-

certificering

Stimuleren van nieuwe

beroepen

v. nai-solatie

Sensibilisatiecampagnes

Labelling apparaten en

verlichting

Stap 3 : experimenten bepalen

Stap 4: experimenten + projecten uitvoerenStap 5: LEREN voor opschaling en verbreding

Bostoen

Duurzame wijkenMaatstaven en SBC

ecopolisSteunpunten


• VIBE vzw ism met 10-tal experts• DuLoMi-project 2008-2009• Doel:

– Stimuleren van duurzame stedelijke ontwikkeling– Ecopolis-concept beter bekend maken

• Doelgroep: – Lokale besturen– Planners

• Inspiratiebron: Tjallingii 1992

2. De juiste strategie:

ECOPOLIS > van Touwmodel naar …

Duyvenstein (1985)

Verantwoordelijke stad

Levende stad

Participerende stad

ECOPOLIS > kader: “gidsprincipes” met

oog voor samenhang

de levende stad

de verantwoordelijke stad

de participerende stad

ECOPOLIS > Ecosysteemmodel

Bron: Groenbeheer, VELT, 2005

Van Wirdum en Van Leeuwen (1982)

• Samenhang tussen de thema’s: ze samen bekijken

en de relaties zoeken!

• Drie-stappenstrategie: zoek om lokaal de

problemen op te lossen

1. Voorkom de vraag

2. Vul de vraag in met de meest volhoudbare

oplossing (lokaal + op wereldschaal)

3. Als je geen volhoudbare oplossingen kan toepassen,

pas dan de meest efficiënte oplossingen met zo

weinig mogelijk negatieve impact toe

ECOPOLIS > Holistisch en Trias Ecologica

Website > Doe-wijzer

ECOPOLIS > Strategie van de twee netwerken

Sturende dragers

•Waternetwerk:

laagdynamische

ontwikkelingen

•Verkeernetwerk:

hoogdynamische

ontwikkelingen

> Wonen: tussen de hoog- en

laagdynamische

ontwikkelingen

Uit: HERMY et al, 2005

ECOPOLIS > De lobbenstad

Stedelijke lobben

•600 m tot groen >

loopafstand

•2000 m tot centrum >

15min fietsen

•Hoge densiteit:

50woningen/ha

OV is betaalbaar

Voorzieningen zijn haalbaar

Groene wiggen

•laagdynamische

ontwikkelingen

Uit Gieling (2006)

ECOPOLIS > De lobbenstad > Amsterdam

ECOPOLIS > lobbenstad Keulen/Copenhagen

Aandacht voor de natuurlijke biotoop van de stad

Voorkom hitte-eiland effect

ECOPOLIS > De lobbenstad > Berlijn

ECOPOLIS > De lobbenstad Tübingen

ECOPOLIS > Freiburg Rieselfeld

De lobbenstad: Groene wiggen en ruimte !

ECOPOLIS > Freiburg Vauban

De lobbenstad: Groene wiggen en ruimte !

Ecopolis > van doewijzer naar een geïllustreerd handboek

Gids vanuit de trias ecologica voor de transitie naar een ecopolis

• Vanuit oorspronkelijke betekenis duurzame ontwikkeling (volhoudbare ontwikkeling) en ecopolis

• Zelfde wijze opgebouwd en ingedeeld als doe-wijzer op de website www.ecopolis-vlaanderen.be

http://www.ecopolis-vlaanderen.be/



Gids met praktijkvoorbeelden voor de transitie naar een ecopolis

• 50 voorbeelden uit binnen- en buitenland > inspiratie studiereizen VIBE/KaHo Sint-Lieven/Sint-Lucas

• 5 mastervoorbeelden

• Vauban, Freiburg (D.)

• EVA-Lanxmeer, Culemborg (N.l.)

• Südstadt, Tübingen (D.)

• GWL-terrein, Amsterdam (N.l.)

• Västra Hamnen, Malmö (S.)

Ecopolis> Geïllustreerd handboek Duurzame stedenbouw

Ecopolis> Geïllustreerd handboek Duurzame stedenbouw

3. Goede voorbeeldenWe doorbladeren het Ecopolisboek, de thema’s en cases.

Vormingplus Kortrijk 19jan11

2010,

E.Heuts, E. Rombaut:

te bestellen Die Keure!


Jaime Lerner, Curitiba: http://www.youtube.com/watch?v=haKh9mCk3xk


Besluit: De toekomst wordt vandaag gemaakt

• Durf dromen en definieer streefbeelden

– Geen wet van Meden en Perzen, moet kunnen evolueren

• Bedenk hoe er te komen

– Laat ieder idee zijn plaats

• Exploreer die paden, zoek connecties

– En vergeet niet te evalueren

• Leer, leer, leer

– Een open geest stelt ook eigen uitgangspunten in vraag

Met het hoofd, het hart én de handen!

Duurzaamheid & Woonbeleid (Trui Maes)

Documents

Transcript of Duurzaamheid & Woonbeleid (Trui Maes)