VLUCHTELINGENKINDERENBIJ ONS OP SCHOOL

DRAAIBOEK

Inhoud

Inleiding 3

Praktische informatie voor de eerste opvang 4

Aandacht voor het vluchtelingenkind 7

Tips voor de leraar 9

Aandacht voor de groep 10

Omgaan met de pers 12

Bijlagen 14

Achtergrondinformatie 17

Bronnen 18

Sinds de zomer van 2015 hebben scholen in Nederland te maken gekregen met een toenemende stroom van vluchtelingenkinderen. "Europa is een plek waar vluchtelingenzich veilig kunnen voelen", zei voorzitter Juncker van de Europese Commissie begin september in zijn toespraak. "Daar moeten we niet bang van worden, maar juist trots op zijn."

Aan de vragen die KPC Groep krijgt, merken we dat scholen graag goed voorbereid willen zijn op de komst van vluchtelingenkinderen. Scholen zoeken een steuntje in derug. Wat kunnen we doen? Hoe pakken we dit aan? Wat moet je wel maar wat vooral ook niet doen?

Om scholen te ondersteunen hebben we het initiatief genomen voor dit draaiboek Vluchtelingenkinderen bij ons op school. We reiken hierin praktische handreikingen entips aan. Scholen die meer informatie willen, kunnen contact opnemen met Machiel van de Laar (m.vandelaar@kpcgroep.nl).

Ook zijn we benieuwd naar uw ervaringen met dit draaiboek. Stuur uw vragen, inzichtenen tips naar info@kpcgroep.nl.

Inleiding

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 3

Aandachtspunten bij de start

- Stel een werkgroep samen die de activi-teiten coördineert en de taken verdeelt.In dit team neemt de leidinggevende al-tijd als eindverantwoordelijke zitting. Dewerkgroep kan worden aangevuld metde intern begeleider, zorgcoördinator,vertrouwenspersoon, teamleider en/ofeen of meerdere leraren.

- Bepaal samen wat de taken en verant-woordelijkheden van de werkgroep zijn.In dit draaiboek worden daar verschil-lende voorzetten voor aangereikt.

- Denk samen met de leden van de werk-groep na over de organisatievorm en dewijze van plaatsing van vluchtelingenkin-deren in de school. Het is aan te beve-len om voor deze nieuwkomers (zekerbij aanvang) een apart groepje temaken, eventueel samen met anderescholen in de directe omgeving. Hier-door kan uitgebreide en gerichte aan-dacht worden gegeven aan degewenning en taalontwikkeling. Som-mige scholen kiezen ervoor hierbij hetzogeheten combimodel te gebruiken: ’s morgens in de taalklas en ’s middagsin de leeftijdsgroep.

Bij de opvang kunnen meerdere scholenbetrokken zijn. Differentiatie van vluchte-

lingenkinderen naar leeftijd en onderwijsni-veau is een belangrijk punt. Zo mogelijkkunnen aparte groepen worden gevormd,afhankelijk van het aantal nieuwkomers.Hierbij verdient het aanbeveling in iedergeval onderscheid te maken tussen 6 – 8 jarigen en 8 – 12 jarigen en tussengealfabetiseerde en niet-gealfabetiseerdekinderen.

- Probeer zoveel mogelijk informatie overde nieuwe leerling(en) te verzamelen:de context van het gezin, reiservarin-gen, schoolervaringen van de leer-ling(en) in het land van herkomst, wieis/zijn de contactpersoon voor leerlin-gen en gezin? Welke verwachtingenhebben zij?

- Onderzoek als werkgroep hoe enwaarom de leerlingen bij uw school zijnaangemeld.

- Bepaal als werkgroep ook met welke ex-terne organisaties of instanties contactmoet kunnen worden opgenomen wan-neer dit noodzakelijk is. Denk hierbij aande huisarts, politie, centra voor jeugd engezin, maatschappelijk werk, tolk-ver-taalbureau, maar mogelijk ook aansport-, muziek- of buurtverenigingen.

Praktische informatie voor de eerste opvang

Dit draaiboek is opgesteld voor de eerste opvang vanvluchtelingenkinderen in uw school. Het gaat uit van het scenario dat er nog geen of nauwelijks stappen zijn ondernomen door school. Voor die scholen die wél zijn voorbereid,kan dit draaiboek dienen als checklist. In beide gevallen is ons advies:handel pragmatisch en maak altijd die keuzes die passen bij uw context. Zo hoeven zaken niet groter aangepakt te worden dan nodig is.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 4

- De kans bestaat dat vluchtelingenkinde-ren geen contact meer hebben met fa-milieleden (ouders, grootouders, ooms,tantes, neefjes, nichtjes et cetera). Zezijn vermist of overleden. Soms bereikthen dat nieuws pas na aankomst in Nederland. Neem contact op met na -bestaanden. Wijs hiervoor een contact-persoon uit de werkgroep aan.

- Zorg voor goede telefonische bereik-baarheid van uw school.

- Bepaal wie namens de school de pers tewoord staat. Zie voor meer informatiehierover het onderdeel Omgaan met depers in dit draaiboek.

- Bepaal als werkgroep hoe alle mede-werkers van de schoolorganisatie geïn-formeerd worden.

- Bepaal als werkgroep de kernbood-schappen voor de externe communica-tie en via welke kanalen je deboodschap naar buiten brengt over dekomst van vluchtelingenkinderen. Voor-beelden zijn: een nieuwsbericht plaat-sen op de internetsite van school, sturenvan een informatiebrief naar ouders.Weeg ook de noodzaak en de voor- ennadelen af van een eventuele ouderbij-eenkomst op school? Realiseer je alswerkgroep wat de impact en effectenvan een dergelijke actie kunnen zijn.Een belangrijke tip: laat ouders zichvooraf altijd aanmelden zodat u preciesweet wie er komen.

- Maak afspraken wanneer de werkgroepweer bij elkaar komt voor briefing envervolg. Maak ook afspraken binnen dewerkgroep over de directe bereikbaar-heid (24/7) van de leden van de werk-groep.

Bijeenkomst personeel

- Voorbereiding:• Maak scherp wat de doelen en ver-

wachtingen zijn. Informeren en inzichtverschaffen? Draagvlak versterken?‘Ophalen’ en delen van beelden enemoties?

• Maak afspraken over wie de bijeen-komst leidt en welke informatie pre-cies wordt gedeeld over de aanpakvan de school (binnen de bestaandeklas of juist in een apart groepje) envanuit welke kernwaarden de schoolgaat opereren bij de ondersteuningvan vluchtelingenkinderen.

• Bepaal of het nodig is dat afwezigepersoneelsleden (telefonisch) wordenbijgepraat. En zo ja: op welke wijzeen door wie?

- Uitvoering:• Communiceer kernachtig en verlies je

niet in details.

• Bied ruimte voor reacties en voor vra-gen en emoties.

• Spreek af hoe de leerlingen wordengeïnformeerd Wanneer, waar, doorwie en op welke manier?

• Bespreek met elkaar welke reacties teverwachten zijn bij de leerlingen enhoe hiermee om te gaan. Tip! Eengespreksmodel voor een groepsge-sprek in de eigen klas kan hiervoorworden gebruikt. U vindt deze infor-matie op http://www.kpcgroep.nl/ge-spreksmodel.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 5

• Maak in de bijeenkomst afsprakenover hoe de groep, waarin vluchtelin-genkinderen worden geplaatst, wordtvoorbereid op taalverschillen en opeventuele trauma’s waarmee devluchtelingenkinderen mogelijk tekampen hebben. Hoe kunnen de leer-lingen communiceren met de nieuw-komers? Hoe bereid je de groep voorop eventueel heftige verhalen?

• Bepaal tijdens de bijeenkomst welkepersonen en instanties buiten schoolmoeten geïnformeerd worden enmaak afspraken over ‘wie doet dat?’

• Sta stil bij de te creëren eventuele(externe) opvangmogelijkheden voorleerlingen die geconfronteerd wor-den met trauma’s van vluchtelingen-kinderen? (individueel?, in de groep?,in een aparte ruimte?).

• Check of alles wat nodig is op tafel isgekomen tijdens de bijeenkomst. Stelde vraag: ‘Hebben we aan alles ge-dacht?’

• Maak afspraken over de verdere com-municatie en informatievoorzieningvoor het personeel.

Na de bijeenkomst

• Neem de dagelijkse schoolroutineszo snel mogelijk weer ter hand. Dezegeven immers structuur. Het primaireproces moet zoveel mogelijk door-gaan. Dit helpt een gevoel van veilig-heid te bewerkstelligen, de realiteitterug te vinden en eventuele angst teverminderen.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 6

a Voor het vluchtelingenkind is het prettigals hij/zij niet alleen op uw school is.Zorg ervoor – waar mogelijk - dat hetkind met relatief bekende anderen in deklas zit. Realiseer u dat vluchtelingenkin-deren elkaar mogelijk pas onderweghebben leren kennen en niet altijd de-zelfde achtergrond, cultuur of geloofs-overtuiging delen. Daarnaast zijn ergoede ervaringen om een medeleerlingde rol van ‘maatje’ of ‘buddy’ te latenvervullen, eventueel bij toerbeurt.

b Tref voorzieningen als het gaat om detaal: hoe kunt u communiceren met hetkind? Spreekt het kind (beperkt) Engels?Is er een tolk/vertaler beschikbaar?In het begin is alles vreemd en nieuwvoor het kind. Geef het daarom tijd omte wennen aan de nieuwe fase. Veelvluchtelingenkinderen hebben vaakmeerdere keren gewisseld van locatieen hebben behoefte aan een gevoel vanveiligheid om te kunnen wennen aan denieuwe situatie.

c In een aantal gevallen kan uw school ex-terne hulp nodig hebben. Bijvoorbeeldwanneer het kind last krijgt van lichame-lijke of geestelijke klachten. Een lastigdilemma is op welk moment u zich zor-gen moet gaan maken en inschakelingvan externe professionals noodzakelijkis. Een algemene richtlijn: de eerstedagen of weken worden stressreactiesals normaal beschouwd. Ze horen bij hetnormale gewenningsproces en aanpas-sing aan de nieuwe situatie. Wel is hetvan belang te letten op de volgendeverschijnselen:- opvallend teruggetrokken gedrag;- snel veranderende gemoedsstemmin-

gen;

- slapeloosheid en nachtmerries;- concentratie en geheugen -

stoornissen;- gevoelens van angst, irritatie,

depressie en schuld.Bespreek met elkaar het gedrag enhoud samen in uw school de vingeraan de pols. Bepaal daarbij samenwanneer doorverwijzing nodig is ennaar welke organisatie.

De werkgroep beschikt over een actueel overzicht van hulpverleners.

d Vluchten gaat gepaard met gevoelensvan rouw en verlies: verlies van een be-kende omgeving, verlies van dierbaren,verlies van een bekende taal en cultuur,mogelijk verlies van huisdieren. Het be-geleiden van verdrietige kinderen enhun ouders en het herkennen van hunpijn is een zware opgave. De ervaringleert dat leraren deze taak goed kunnenvervullen. Voorwaarden zijn hiervoor eengoede voorbereiding en duidelijke af-spraken. Welke ruimte en aandachtbiedt uw school voor individuele be-hoeften van de leerling om te herden-ken? Welke begrenzingen heeft uworganisatie hierbij? Is dit duidelijk, dankunnen leraren een belangrijke bron vansteun zijn.

e Afhankelijk van wat vluchten voor hetpersoonlijk leven van een kind betekent,kunnen de reacties van kinderen en jon-geren behoorlijk verschillen. Het ismoeilijk te voorspellen in welke emotio-nele staat het vluchtelingenkind uwschool binnenkomt. Mogelijk hebben degebeurtenissen het gevoel van veilig-heid aangetast. Sommige kinderen be-leven mogelijk de gebeurtenissen alseen soort avontuur. En voor anderen is

Aandacht voor het vluchtelingenkind: tips

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 7

het vluchten mogelijk al een tijd gele-den en heeft dit een zekere plek gekre-gen. Volg het kind zo goed mogelijk inwat het nodig heeft. Als het kind graagovergaat tot de orde van de dag, dan isdat ook goed. Realiseer u wel dat ditbeeld in de loop der tijd weer kan ver-anderen.

f Zorg ervoor dat u signalen van trauma’stijdig oppakt en doorverwijst. Nogmaalswijzen we erop: omring u met een net-werk van professionele hulpverleners.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 8

a Het is zaak een goede balans te vindentussen enerzijds uw eigen emoties enanderzijds uw professionele opdrachtom kinderen en jongeren te begeleidenin hun leren en ontwikkelen. Wat zijndaarbij uw verwachtingen? Wat kunt enwilt u voor deze kinderen betekenen?Richt u zich hierbij vooral op uw profes-sioneel handelen.

b Zorg dat u tijd en gelegenheid hebtgehad voor uw eigen emoties voordat umet leerlingen in gesprek gaat. Leerlin-gen hebben graag te maken met een le-raar die authentiek is en ook emotieslaat zien. Ze zijn echter niet gebaat bijeen docent die gestuurd of overmandwordt door emoties.

c Zorg ervoor dat u goed geïnformeerdbent over de vluchtelingenproblematieken de achtergronden hiervan. Adequateinformatie over een aantal landen vanherkomst (‘factsheets’) zijn te downloa-den op www.pharos.nl.

d Laat u informeren via de werkgroep. Dewerkgroep heeft een overzicht gemaaktvan instanties waarmee samen kan wor-den gewerkt: denk hierbij aan huisarts,politie, centra voor jeugd en gezin,maatschappelijk werk, tolk-vertaalbu-reau, maar wellicht ook sport-, muziek-of buurtverenigingen.Denk aan curatief of preventief hande-len. Curatief betekent: op tijd een ex-pert inschakelen als u merkt dat hetvluchtelingenkind of iemand anders inde klas extra hulp nodig heeft. Preven-tief betekent: zorgen voor een goed enveilig groepsklimaat waarin iedereenzichzelf kan zijn en zijn of haar gevoe-

lens op veilige wijze kan uiten. Voorkompestgedrag of buitensluiten.

e De werkgroep en de schoolleiding zor-gen waar nodig voor een aanvullendetraining voor het lerarenteam als hetgaat om sociaal groepsklimaat, rouwver-werking of NT2. Over het aanleren vanNederlands als tweede taal (NT2) is veelinformatie te vinden op www.lowan.nl

Tips voor de leraar

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 9

a Zorg voor goede gesprekken met kinde-ren en een klimaat waarin zij onderlinghun zorgen kunnen uiten en vragen kun-nen stellen.

b De kans bestaat dat speculaties en zelfs‘indianenverhalen’ de ronde gaan doen.Houd in de gaten waar leerlingen overpraten en intervenieer wanneer beeldenniet kloppen met de feiten en de werke-lijkheid. Toon begrip voor gevoelens vanonrust of onzekerheid, maar nuanceerwaar nodig en mogelijk en herhaal watfeitelijk aan de orde is en bekend is.

c De confrontatie met vluchtelingenproble-matiek heeft op iedere leerling en leraareen andere uitwerking. Net als in de sa-menleving geven mensen hier immersuiteenlopend betekenis aan en kijkenmensen vanuit verschillende perspectie-ven naar de vluchtelingenstroom en deoorzaken en gevolgen hiervan. Nietdenkbeeldig is dat leerlingen en oudersongenuanceerde uitspraken doen. Diegaan mogelijke ook over politiek of overgeloof. Belangrijk is dat uw school helder heeftvanuit welke kernwaarden en binnen welksociaal klimaat discussies plaats vinden inde groep. Emoties als verdriet, veront-waardiging en boosheid zijn begrijpelijk.Is er sprake van schelden, gebruik vanschuttingwoorden en onrust stoken dan issprake van grensoverschrijdend en kwet-send gedrag. Wees alert op uitsprakenen vooroordelen die vanuit de thuissitua-tie kunnen worden ‘meegegeven’ en opmogelijk extreem gedrag. Is dit aan deorde, bespreek dit dan met de betrokkenouders. Communiceer proactief en maakexpliciet wat uw school als niet accepta-bel ziet en wat de onderliggende kern-

waarden van uw school hierbij zijn.

d Kinderen komen met verschillende‘mindsets’ naar uw school. Sommigeleerlingen hebben misschien emotionelebeelden of filmpjes over de vluchtelin-genstroom gezien op tv of op YouTube.Anderen willen gewoon les. Dat geldtook voor de vluchtelingenkinderen zelfen voor de leraren. Geef ruimte om ge-voelens te delen maar focus vooral ophet ‘normaal’ door laten gaan van hetonderwijsleerproces.

e Samen met de groep kijken naar bij-voorbeeld het Jeugdjournaal of school-tv weekjournaal kan helpen in het ge-sprek in de groep en het delen van in-zichten en emoties. Bereid dergelijkeuitzendingen goed voor: voer erna eengroepsgesprek en wees alert welke leer-lingen misschien even extra aandachtnodig hebben.

f Vaak willen leerlingen in dit soort on-machtige situaties iets DOEN. Zoals bijvoorbeeld het organiseren van inza-mel acties. Probeer die krachten te mo -biliseren en zoek samen met leerlingennaar mogelijkheden voor een actie ofeen project. Dit kan helpen om vorm tegeven aan emoties en frustraties en kanzorgen voor verbinding. Maar kanaliseereventuele initiatieven ook. Voorkomovermatige liefdadigheid en activisme.

g Sommige leerlingen praten graag om teverwerken, anderen hebben andere ui-tingsvormen nodig. Met name in de cre-atieve/sportieve vakken kunnenleerlingen opdrachten uitvoeren om opeen andere manier om te gaan met watze meegemaakt hebben.

De groep waarin de vluchtelingenkinderen geplaatst worden: tips

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 10

h In de komende periode zal de vluchtelin-genstroom nog regelmatig in het nieuwskomen. Met nieuwe berichten over men-sen die in bootjes de Middellandse Zeeoversteken; beelden van vluchtelingen inovervolle bussen of treinen; nieuws oververscherpte grensbewakingen et cetera.De behoefte om hier regelmatig aan-dacht aan te besteden is logisch en begrijpelijk. Maar ga hier gedoseerdmee om. De gewone schoolroutines helpen om structuur aan te brengen enkunnen leerlingen houvast geven inemotioneel soms complexe tijden.

i Ook in tijden van verwarring gelden re-gels: toestemming vragen om naar hettoilet te gaan of om naar een andereruimte te gaan e.d. Structuur geeft veiligheid in een onveilige situatie. Daarnaast zijn er altijd leerlingen die de grenzen van de nieuwe vrijheid wil-len uitproberen. Wees dus zo duidelijk mogelijk over die grenzen.

j Belangrijk is dat mededelingen die naarde leerlingen gaan van tevoren door deschoolleiding, werkgroep en/of hetteam eenduidig zijn geformuleerd. Alleleraren geven hierdoor dezelfde infor-matie. Hierdoor vermindert de kans opruis binnen uw school.

k Scholen met groepen met vluchtelin-genkinderen kunnen de interesse trek-ken van media. Ook leerlingen kunnenhiervoor benaderd worden om te vertel-len over hun ervaringen. Medewerkinggeven door leerlingen aan interviewskan een risico opleveren voor betrokke-nen en indirect dus ook voor uw school.Uitspraken kunnen worden uitgelicht enuit hun context worden gehaald. Dekans bestaat dat leerlingen hierdoorsoms ongewild in het nieuws komen.Uw school doet er verstandig aan leer-lingen en ouders hiervan bewust temaken. (Zie ook het onderdeel ‘Om-gaan met de persmedia’).

l Leerlingen kunnen met vluchtelingen inhun midden veel vragen stellen. Ensoms blijven vragen naar informatie dieal eerder gegeven is. Blijf vragen beant-woorden of antwoorden herhalen en gebruik daarbij steeds dezelfde bewoor- dingen. Wanneer u het antwoord opeen vraag (nog) niet weet, draai er danniet omheen. Wees altijd open en eerlijken geef ‘procesinformatie’. Dat weet ikniet, maar zodra daar duidelijkheid overis, vertel ik het jullie’.

m De komst van vluchtelingenkinderen kan leiden tot actief gebruik van socialmedia. Denk hierbij aan twitter, face-book, you tube en groep apps. Dit kanleiden tot ongewenste bijeffecten dieook de reputatie van uw school kunnenraken. Daarom moet u als school hier uiterst alert op zijn. Veel scholen vragenzich in af hoe ze moeten omgaan metsocial media, welke richtlijnen ze daar-voor kunnen opstellen en op welkewijze het gebruik van social media controleerbaar is. Duidelijk moet wor-den wat u als school ziet als verant-woord social media gebruik binnen decontext van uw organisatie. Ook is vanbelang dat uw school adequaat rea-geert op incidenten rond social mediawaarbij leerlingen of docenten betrok-ken zijn.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 11

a Houd de regie in eigen handen. Regisseer zelf het contact met de pers.Journalisten doen hun professionelewerk en hebben hun eigen belangen.Respecteer dit en zie hen niet als ‘vijan-den’. Werk mee maar wel vanuit uweigen spelregels. U kunt als school dui-delijke kaders stellen voor wat men kanen mag op het schoolterrein. Dat geldt voor in-terviews met leerlingen maar ook voorhet maken van beelden.

b Het vluchtelingenvraagstuk is uiterstcomplex en heeft vele morele, economi-sche, juridische en politieke aspecten.Blijf bij persgesprekken ‘dicht bij de bal’en ga niet op de stoel van de politiekzitten. Spreek vanuit uw eigen verant-woordelijkheid en de drijfveren en kern-waarden van uw school.‘Wij zijn er voor goed onderwijs, vooralle kinderen ook vluchtelingenkinderen,ook als zij tijdelijk of langer in Neder-land verblijven.’

c Coördinatie is van groot belang: deperscontacten kunnen het best via een

speciaal daarvoor aangewezen persoonverlopen. Spreek met elkaar – mede -werkers, leraren, ouders én leerlingen –af dat alléén de contactpersoon met depers praat. Dat vraagt wel om uitleg:sommige leerlingen – maar ook leraren– zullen zich gevleid voelen als hen omeen interview wordt gevraagd en zullengeneigd zijn hierop in te gaan. Vaak rea-liseren zij zich niet de reikwijdte van aande media gegeven uitspraken; somsworden woorden verdraaid of wordenaan hen uitspraken ontlokt, waar ze laterspijt van hebben, soms kunnen opmer-kingen onbedoeld kwetsend zijn.

d Als u nog geen richtlijnen heeft, kunnenonderstaande actiepunten u helpen lijnaan te brengen in de omgang met depers.

- Benoem een perswoordvoerder. De meeste scholen hebben hier al afspraken over, bijvoorbeeld dat con-tacten met de pers alleen via de bestuurder van het schoolbestuur verlopen.

Omgaan met de pers

De komst van vluchtelingenkinderen naar uw school kan persaandachtgenereren. Een medium wil bijvoorbeeld weten hoe uw school omgaatmet de opvang van vluchtelingenkinderen. Of een medium is benieuwdnaar de stellingname van de school in het vluchtelingendebat. Wanneerde school op dergelijke vragen of persuitnodigingen wil ingaan, is hetzaak om goed voorbereid het contact met de media aan te gaan.Bedenk hierbij dat ‘goed nieuws’ voor veel media ‘geen nieuws’ is.Persmedia zijn per definitie op zoek naar knelpunten, problemen ofconflicten. Vanuit dat perspectief zal ook de komst van vluchtelingen -kinderen naar uw school mogelijk worden ‘geframed’.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 12

- Instrueer ook de leerlingen hoe zemet de media om moeten gaan.

- Sta geen pers toe bij bijeenkomstenmet leerlingen, ouders of andere belanghebbenden.

- Stem altijd met de werkgroep af overde kernboodschappen en het al danniet ingaan op persuitnodigingen vanlokale, regionale en nationale nieuws-media.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 13

1 Overweeg of een infobijeenkomst overde komst van vluchtelingenkinderen opschool voor ouders wel of niet nodig is.Als het geen meerwaarde heeft, doe hetdan niet. U maakt het onderwerp wel-licht onbedoeld groter dan nodig is. Alshet wel nodig is nodig dan alleen dieouders uit die een kind in de klas heb-ben zitten waarin een vluchtelingen kindwordt geplaatst.

2 Laat ouders vooraf inschrijven voor deinfobijeenkomst en controleer bij dedeur wie er naar binnen gaat. Houd ca-mera’s buiten de deur.

3 Denk goed na over de setting. Over-weeg bijvoorbeeld het gesprek te voe-ren aan statafels. Een zaal met podiumkan afstand scheppen en een gevoelvan ‘wij’ en ‘zij’ oproepen.

4 Geef zakelijke en heldere informatie aanouders en bedenk dat hun voornaamsteaandacht zal uitgaan naar de zorg voorhet eigen kind.

5 Geef ruimte aan emoties en aan ver-schillende denkbeelden bij ouders. Komtelkens terug op de visie van uw eigenschool en de overtuigingen van waaruitu handelt en lesgeeft.

6 Spreek af hoe u ouders van het vervolgop de hoogte houdt. Blijf in gesprek.

7 Geef aan met welk netwerk van profes-sionele hulpverleners u samenwerkt.

Bijlagen

Bijlage 1

Grootschalige bijeenkomsten met ouders. Wel of niet doen? Hieronder vindt u praktische tips.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 14

Bijlage 2:

Voorbeeldbrief ouders/verzorgers

Beste ouders,

De vluchtelingenstroom die sinds de zomer van 2015 door verschillendeomstandigheden op gang is gekomen, heeft ook onze school bereikt. Veel families, ouders, grootouders, ooms, tantes, kinderen (groot of klein) uitverschillende landen zijn op drift geraakt en hebben hun heil gezocht naar eenveiliger heenkomen in Europa. Velen van hen hebben onderweg beproevingenmoeten doorstaan. We zullen u de schrijnende verhalen besparen, maar u heeft ervast over gelezen in de krant of over gehoord via tv of YouTube.

Aan onze school is gevraagd om (..aantal noemen) vluchtelingenkinderen op tenemen vanuit centrum X. Voor hoe lang of hoe kort de kinderen bij ons op schoolzullen zijn, is op dit moment nog niet bekend. Als school hebben wij ons in iedergeval bereid getoond en nemen wij van harte onze maatschappelijkeverantwoording als het gaat om de opvang van deze kinderen. Van ons kunt u verwachten dat wij deze kinderen maximaal zullen ondersteunen,zonder de huidige onderwijssituatie te verstoren. Dus continueren wij onzeonderwijsstructuur en doen we waar we voor staan en gaan: het verzorgen vangoed onderwijs.

Het kan zijn dat de kinderen traumatische ervaringen hebben opgedaan die zijwillen delen in de groep. Onze leraren zijn hierop voorbereid en weten op welkewijze ze het gesprek hierover zo goed mogelijk aan kunnen gaan. Ook uw kind kanmet verhalen thuis komen over belevenissen die de vluchtelingenkinderenonderweg of in het land van herkomst hebben meegemaakt. Praat erover met uwkind, geef ruimte aan emotie en gevoelens van onveiligheid, maar blijf nuchter enkalm.

Graag willen we met u, ouders/verzorgers, samenwerken om elkaar te informerenen het proces van opvang goed te monitoren.

Voor vragen en of zorgen kunt u terecht bij de mentor/groepsleraar van uw kind.We zullen u blijven informeren hoe wij als school op de actuele situatie reageren.

Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Met vriendelijke groet,

De directie (naam…)

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 15

Bijlage 3:

Bekostiging en toezicht

Bij de opvang van vier leerlingen die minder dan een jaar in Nederland zijn of wanneer umeer dan tien nieuwkomers opvangt, heeft uw school recht op bijzondere bekostiging.Op www.lowan.nl vindt u rekenmodules.

Om het toezicht aan te kunnen passen aan de situatie van uw school heeft de onderwijs-inspectie verschillende categorieën benoemd van scholen die vluchtelingen opvangen.Een reguliere school die vluchtelingenkinderen opvangt wordt een type-3 of een type-4voorziening genoemd. Type-3 scholen hebben 1 of 2 klassen met nieuwkomers. Type-4scholen hebben enkele nieuwkomers in de reguliere klassen geplaatst. Type-1 en type-2scholen zijn volledig gericht op nieuwkomers.De manier waarop de onderwijsinspectie toeziet op scholen die nieuwkomers opvangenis te lezen via: http://www.onderwijsinspectie.nl/veelgestelde-vragen/primair-onderwijs/nieuwkomers/overzicht

Scholen kunnen samenwerken door een type-3 scholen in hun midden te creëren. Dezeschool verzorgt naast het reguliere onderwijs in 1, 2 of 3 aparte klassen (van 10 – 15 leer-lingen) het onderwijs voor nieuwkomers (vluchtelingenkinderen). De groepen worden dangeformeerd naar de leeftijd, alfabetiseringsvaardigheid en taalniveau van de kinderen.Hierdoor ontstaat een efficiënte schoolorganisatie. Om de bekostiging hiervan mogelijkte maken schrijven de leverende buurtscholen de vluchtelingenkinderen tijdelijk overnaar de opvangschool. Bij uitstroom na een jaar keren ze terug naar de thuisschool.

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 16

Veel gestelde vragenhttp://www.onderwijsinspectie.nl/veelgestelde-vragen/primair-onderwijs/nieuwkomers/overzicht

www.lowan.nl

Landelijk regieteam asielkinderenhttps://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/regieteam-gaat-opvang-en-onderwijs-vluchtelingenkinderen-organiseren

Dialoog in de klas: handvattenhttp://www.kpcgroep.nl/dialoogindeklas

Praktijkcasehttp://www.verus.nl/nieuws/vluchtelingenkinderen-op-de-reguliere-school-ga-niet-het-wiel-opnieuw-uitvinden

Achtergrondinformatie

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 17

Bij de samenstelling van deze publicatie hebben wegebruik gemaakt van de volgende bronnen:

‘Als een ramp de school treft’, I.Spee en M. van de Laar,KPC Groep, 2012

‘De leegte in school’, uitgave IVP en NIP, 2014

‘Informeren zonder escaleren: zo kan het’, de Volkskrant,28 oktober 2015

Diverse draaiboeken van KPC Groep voor hoe om tegaan met onverwachte gebeurtenissen en calamiteiten

Bronnen

KPC Groep | Vluchtelingenkinderen bij ons op school 18