SOCiAL - Draaiboek groepswerking

DRAAIBOEK GROEPSWERKING

Samenwerkingsverband OCMW’s in Arrondissement Leuven

COLOPHON

Broos Wendy

Smolders Elke

Van Garsse Sander

Verelst Tina

Verschuere Herman

SOCiAL, Samenswerkingsverband van OCMW’s in het Arrondissement LeuvenGrote Bollostraat 7 bus 2, 3120 Tremelo. 016 - 52 52 52

www.socialgroep.be

SOCiAL - Samenwerkingsverband van OCMW’s in Arrondissement Leuven DRAAIBOEK GROEPSWERKING 2012 - p. 3

INLEIDING

Dit draaiboek kwam tot stand met de steun van de provincie Vlaams-Brabant. Het draaiboek is gestoeld op een jarenlange ervaring en expertise in het werken met OCMW-cliënten. Vanuit deze expertise proberen we een erg laagdrempelig en toegankelijk antwoord te geven op de vraag “groepswerking, hoe beginnen we er aan?”.

Doorheen dit draaiboek schetsen we stap voor stap met veel aandacht voor prak-tijkvoorbeelden en praktische “do’s en dont’s” een groepswerking van A tot Z. Het draaiboek kan dus in de eerste plaats dienen als inspiratiebron voor maatschap-pelijk werkers binnen een OCMW aangezien daar onze expertise ligt, maar is daarnaast ook breder toepasbaar voor vormingswerkers.

Doorheen het draaiboek wordt vaak verwezen naar interessante spelvormen, inspiratiebronnen voor specifieke thema’s (vb. CEDES, het CIS,…). Waar moge-lijk verwijzen we rechtstreeks naar de betrokken organisaties, websites,… om de informatie zo toegankelijk mogelijk te maken.


DRAAIBOEK GROEPSWERKING 1

GROEPSWERKING - DE BASIS 5

DE GROEPSWERKING - SESSIES 21

NUTTIGE SITES EN INFORMATIE 39

BIJLAGEN 46

1GROEPSWERKING - DE BASIS

1

GROEPSWERKING

WAT I S G R O E P S W E R K?Bronvermelding: Bindkracht in armoede: krachtgerichte individuele hulpverlening in dialoog – boek 2, Lannoo Campus, 2009

Traditionele hulpverlening is vaak gericht op één op één relaties tussen de hul-verlener en de cliënt. Naast de noodzakelijke en rijke wereld van de individuele hulpverlening ligt ook nog een niet ontgonnen gebied van collectieve hulpverle-ning: het groepswerk.

Groepswerk biedt kans op aanvullende positieve effecten, die hulpverleners via een individuele hulpverleningsrelatie moeilijker kan bereiken. We denken dan bijvoorbeeld aan het doorbreken van sociale isolement, het delen van ervaringen en leren van lotgenoten, het versterken van het zelfbeeld door het opbouwen van solidariteit. Voortbouwend op Bind-Kracht in Armoede: “Leefwereld en Hulpverle-ning” stellen we de ingrediënten van een ‘krachtgericht groepswerk voor (Dries-sens en Van Regenmortel, 2006: 300-304):

• ERVARINGEN VAN MENSEN IN ARMOEDE CENTRAAL STELLEN. In groepswerk maken deelnemers bij elkaar concrete verhalen en belevenissen los in een sfeer van groeiend vertrouwen. Deze ervaringen vormen de bouwstenen waarop het groepsproces verder bouwt.

• UITBREIDING VAN KENNIS EN VAARDIGHEDEN. Deelnemers krijgen extra kansen om te groeien, om nieuwe inzichten te verwerven en nieuwe vaardigheden in te oefenen.

• GROEI BENOEMEN. De groepswerker erkent het belang van succeservaringen, ziet en benoemt de vaardigheden en inzet van de deelnemers, waardoor ook de participatie verhoogt.

• FOCUS OP KRACHTEN. Mensen die erkenning en steun ervaren voor wat ze bete-kenen voor anderen, ontwikkelen een positiever zelfbeeld en een geloof in de


DE BASIS

1

toekomst. Hun overlevingskracht wordt positief gekanaliseerd in zelfontplooiing en solidariteit met anderen.

• GERICHTHEID OP ZELFONTPLOOIING EN HET GROEPSPROCES waarbij men rekening houdt met de verschillende snelheden in de groei van de deelnemers.

• OP MAAT WERKEN via een gepaste ondersteuning bij persoonlijke problemen en het wegwerken van participatiedrempels.

• INTERACTIES op basis van relationele gelijkheid tussen de groepswerker en de groepsleden en tussen de groepsleden onderling, met aandacht voor de ba-lans van geven en nemen.

• PARTICIPATIE OP MAAT. Deelnemers worden betrokken bij de werving van nieuwe leden en de kennismakingsgesprekken. Ze kunnen experimenteren en mo-gen falen bij het opnemen van meer verantwoordelijkheid. Ze kunnen zelf hun participatieniveau bepalen.

• AANDACHT VOOR VERBINDINGEN naar buiten via samenwerking, dialoog, doorver-wijzing en sociale actie.

Bovenstaande ingrediënten maken hopelijk voldoende duidelijk dat groepswer-king niet kan herleid worden tot een schools karakter, waarbij het belangrijk-ste argument zou zijn om informatie op een manier die kost efficiënt is door te geven. Groepswerk is geen lesgeven. Integendeel, optimaal treden deelnemers in dialoog met elkaar, worden er tips, weetjes, … uitgewisseld en dit op een niet-hiërarchische manier. Als groepswerker sta je expliciet op gelijke voet met de deelnemers. Je probeer via je eigen actieve inbreng in de groep de kracht van de groep op een positieve manier te laten spelen.


DE BASIS

1

I S G R O E P S W E R K I E T S VO O R M I J ?Voor een groep staan is heel anders dan individuele begeleiding. Je moet er echt graag staan, voor die groep. Als je merkt dat je wat onzeker bent bijvoorbeeld bij de start, vraag dan een collega ter ondersteuning. Geef de moed ook niet te snel op. Je zult merken dat sommige groepen heel gemakkelijk lopen, terwijl je bij andere groepen moet trekken en sleuren. Het geeft een goed gevoel om een “goede groep” te hebben. Wees ook niet meteen te kritisch voor jezelf. Ook al bereid je hetzelfde thema voor bij groep a, x en y dit thema zal telkens anders uitdraaien.

Maar dat is het mooie aan groepswerk, je kan genieten van de grote verschei-denheid. De groep zal je fouten vergeven, dit maakt je menselijk (zie verder). Je moet wel deze fouten kunnen toegeven aan jezelf en aan de groep. Als ze zien dat wij ook eens een misstapje doen, ons kunnen vergissen, … gaat de groep vooruit, ook al betekent dit voor jou persoonlijk dat je uit een comfortabele hulp-verleningspositie moet stappen.

G R O E P S W E R K – E E N D U O B A A N ?Bovenstaande ingrediënten voor de groepswerking scheppen natuurlijk meteen hoge verwachtingen en roepen, vooral bij hulpverleners met een individueel ge-richte achtergrond, terecht de vraag op “hoe moet ik dat alleen gaan doen?”. Een meer dan terechte vraag is dus of een groepswerking niet beter door 2 personen wordt begeleid.

Vanuit onze specifieke ervaring in het werken met OCMW-cliënteel, werken wij in de groepswerking meestal samen met een maatschappelijk assistent. Dit maakt het werken met de groep aangenamer en schept bijkomende mogelijkheden, maar houdt tegelijkertijd enkele nadelen in. In de tabel hieronder vind je een korte oplijsting van de voor- en nadelen van een solo-begeleiding.


DE BASIS

1

voordelen nadelen

• Deelnemers staan soms schuchter t.o.v. hun maatschappelijk werkers. Door de specifieke hulpverlenings-relatie heerst (vaak) een kloof. Een groepswerking alleen leiden creëert voor de deelnemers een lagere drempel om, voor bepaalde thema’s, het achterste van hun tong te durven laten zien.

• Je moet alles alleen doen (zie deel 2 – de sessies), dit kan soms heel wat praktische stress met zich meebrengen. Bij een opstartende groep kan het alleen al uit prakti-sche overwegingen aan te raden zijn om met twee personen de eerste sessies te begeleiden.

• Je moet natuurlijk met twee op de-zelfde lijn zitten voor de aanpak van de groep. Dit maakt dat - zeker bij nieuwe thema’s – er extra overleg en tijd kruipt in het afstemmen van visie, ideeën. Deze afstemming re-sulteert wel in een “rijkere” groeps-werking.

• Emoties kunnen soms hoog oplo-pen. Als je met twee begeleiders bent, kan één iemand de groep verder begeleiden, terwijl de andere zich ontfermt over de persoon die er nood aan heeft. Als je alleen bent, heb je die mogelijkheid niet en lijdt de groepsdynamiek hier mogelijk onder. Blijf je bij de groep of neem je even de zorg voor een individuele deelnemer op?

• Voor vele groepswerkingen is het een voordeel om een verslagje te kunnen maken. Tegelijk een groepswerking leiden en oog heb-ben voor de verbale en non-verbale communicatie van elke individuele deelnemer is erg moeilijk.


DE BASIS

1

Tips als je het toch alleen doet:

• Bereid de sessies extra goed voor

• zorg dat een collega stand-by is als het té moeilijk wordt in de groep; zorg ervoor dat je bij slaande ruzies iemand kan opbellen voor assistentie!

• panikeer niet direct als je het antwoord op bepaalde vragen niet weet; schrijf de vraag op en beantwoord ze in een volgende sessie.

V E E L W E R K?

Is het de moeite waard?GROEPSWERK IS HEEL INTENSIEF, HET VRAAGT VEEL VOORBEREIDING EN NAZORG. Misschien denk je in het begin: is dit allemaal de moeite wel waard? Uit ervaring antwoor-den wij hier volmondig JA op. De stapjes die (sommige) deelnemers zetten, ge-ven een ongelofelijke motivatie om verder te gaan. Niet elke deelnemer zal actief deelnemen, niet elke deelnemer zal altijd gemotiveerd zijn. Maar de kleine stapjes die ze zetten, maken het de moeite waard: een groep die gevormd wordt, men-sen die hun koopgedrag veranderen, deelnemers die elkaar steunen in als buiten de groep, deelnemers die initiatief (beginnen) te nemen, … . Dat zijn de mooie kanten aan het verhaal.

De andere kantSOMS ZULLEN ER INDERDAAD MOMENTEN ZIJN WAAROP JE DENKT: JANDORIE! Nu hebben we al dat werk gedaan, iedereen opgebeld, zoveel moeite erin gestopt en dan komt er niemand opdagen. Dit kan voorvallen. Ligt het aan het thema? Ligt het aan de groep zelf? Ligt het aan de methodiek? Ligt het bij de deelnemers? … Belangrijk is op zoek gaan naar de oorzaak van dit probleem. Als je mensen persoonlijk kan ontmoeten: vraag waarom het moeilijk is, wat anders / beter kan? Als een persoonlijk contact niet meer lukt, bel hen gerust op. Maak van deze evaluatie gebruik om het anders aan te pakken.


DE BASIS

1

A A N DAC H T S P U N T E N VO O R D E B E G E L E I D E R 1

Wees jezel fWEES JEZELF, DAT IS DE EERSTE EN BELANGRIJKSTE LES. De deelnemers voelen jouw stemming aan als geen andere en spelen daar ook op in. Doe jezelf dus niet anders voor dan je bent. Gaat het een dagje minder goed, vertel hen dat, zon-der daarom tot in detail te treden. Aangeven dat je een slechtere dag hebt, kan helemaal geen kwaad.

Open houding …NIEMAND KAN VERWACHTEN DAT GROEPSWERKERS ALLES KENNEN EN WETEN. Heeft de groep een vraag en kan je op dat moment geen antwoord bieden, schrijf de vraag op en gooi het antwoord de volgende groepswerking weer in de groep. Probeer niet om binnen een sessie alles strikt afgebakend te houden, maar sta open voor de invloeden die vanuit de groep komen.

GEBRUIK EEN LEIDRAAD ENKEL ALS KAPSTOK. De meeste informatie komt van de groep zelf. Moedig dat aan. Gebruik humor, en laat er voldoende ruimte voor.

Als je merkt dat de tijd er bijna opzit, drijf dan niet het tempo op. Sluit rustig af en neem het gesprek eventueel mee naar een volgende keer.

… maar hanteer toch grenzenHOU OVERZICHT OVER EEN GROEP. Durf grenzen stellen en “neen” zeggen aan men-sen of situaties die gemaakte grenzen overschrijden. Respecteer de koffie/rookpauze. Wees voldoende zeker van je stuk. Raak niet in paniek als er iets misloopt, vraag desnoods aan iemand van de groep of die kan helpen met een bepaald probleem (bv. computer die uitvalt). Tel rustig tot 5, geef desnoods een korte pauze, … tot je het probleem hebt opgelost en weer verder kan gaan.

1 Dialogue Learning Centre, Francis Gastmans


DE BASIS

1

Het zel fstandige act iveren …DEELNEMERS HEBBEN DE GROOTSTE INBRENG. Zij zijn de ervaringsdeskundigen. Laat hen bij een probleem zelf nadenken, geef hen hints als ze moeilijk op gang ko-men. Laat hen samenwerken in kleine groepjes, want met twee weet je meer dan alleen. De deelnemers mogen fouten maken, geef hen opbouwende feedback wanneer ze dit aanbrengen en denk samen met de groep na hoe het wel juist kan.

BETREK DE DEELNEMERS. Laat hen actief participeren en experimenteren door middel van rollenspelen (op voorwaarde dat de groep hiervoor openstaat), subgroepjes, voorlezen, aanduiden, vertellen,...

… door een vragende houdingLAAT DE GROEP ZELF NADENKEN. Geef ruimte om antwoorden te formuleren. Er mag gerust een stilte-moment zijn, wees hier niet bang voor. Stel open vragen. Vragen waar deelnemers met ‘ja’ of ‘neen’ kunnen antwoorden, zijn geen goede vragen. Laat de groep meedenken en zoeken naar een antwoord. Als je een bepaald onderwerp of thema besproken hebt, vraag aan iemand uit de groep om het kort samen te vatten en vul aan daar waar nodig is. Geef niet zelf altijd de korte samenvatting.

Communiceer duidel i jkHEB OOG VOOR DE HELE GROEP. Verdeel je aandacht als je iets uitlegt, blijf niet fo-cussen op iemand uit de groep, deze persoon zal zich al snel geviseerd voelen. Vraag feedback aan de groep of ze alle informatie begrepen hebben. Ga er niet zomaar van uit, dat iedereen alles begrijpt.

Hanteer qua taalgebruik, in schema’s en verslagen korte en duidelijke zinnen. Gebruik pictogrammen om (moeilijke) woorden verstaanbaar te maken, zeker als er anderstaligen in de groep zitten.


DE BASIS

1

Een werkzame relat ieBOUW AAN JE RELATIE MET DE DEELNEMERS. Maak tijdens de groepswerking oogcontact met de deelnemers. Besteed voldoende aandacht aan de informele momenten: wees op tijd, biedt koffie of thee aan, ga tijdens de pauze mee buiten staan ookal rook je niet. Meng je onder de deelnemers. Als deelnemers niet geïnteresseerd zijn, neem hen in de pauze apart en vraagt wat er is. Misschien hadden ze van-morgen weer een zware rekening in de bus?

Geef voldoende complimentjes, bevestig de deelnemers en win het vertrouwen van de individuele leden. Dit heeft een positief effect op de groepsdynamiek.

De dynamiek van het programmaWIJK DESNOODS AF VAN JE PROGRAMMA. Voor de aanvang van de groepswerking, zul je waarschijnlijk een programma hebben opgesteld, redelijk vaak zal blijken dat je hiervan moet / kan afwijken. Deelnemers staan soms langer stil bij een bepaald thema of er komen vragen uit de groep, waar je samen een antwoord op zoekt. Een groepswerking is immers niet per definitie geslaagd, omdat het hele pro-gramma is afgewerkt.

Je hoef t het warm water niet ui t te v indenPROBEER JE MATERIAAL EERST UIT. Er bestaat véél materiaal: in deel 3 van dit hand-boek kan je hiervan een deel terugvinden. Voor elk thema is er wel een aange-paste spelvorm. Belangrijk is wel dat je deze spelvormen eigen maakt. Wordt vertrouwd met het materiaal, probeer het zelf uit, verander waar nodig is om zaken makkelijker uit te leggen, onthouden of verstaanbaar te maken. Gebruik ook dagelijkse voorbeelden, concrete situaties, … met andere woorden cases ‘uit het leven gegrepen’.


DE BASIS

1

R O L L E N VA N D E G R O E P S W E R K E R 2

Als groepswerker neem je verschillende rollen op zich. Het kan helpen om je be-wust te zijn van de mogelijke invloed die je op de groep hebt. Je kan deze rollen immers niet allemaal tegelijk opnemen. De ene keer moet je je meer zus gedra-gen, de andere keer ben je meer zo.

In sommige rollen moet je groeien dat is een leerproces voor zowel de groep als de groepswerker. Hieronder lichten we enkele van de meest voorkomende rollen toe. Het kan helpen om voor jezelf stil te staan bij welke rol voor jou het meest herkenbaar is. Aan welke rol moet je nog werken? Welke rol neemt misschien best een collega op?

Steunf iguurJE GEEFT STEUN AAN DE GROEP. Die situeert zich zowel op het emotionele als op het praktische vlak. Wanneer iemand bijvoorbeeld niet geweest is naar een groeps-werk bel je hem op en zeg je: “hé ik heb je gemist, kan je de volgende keer er terug bij zijn, …” of je geeft een kaartje voor een verjaardag. Steunen is niet ge-lijk aan pamperen. We willen mensen activeren en weerbaar maken op hun eigen tempo.

Voorzi t terALS GROEPSWERKER MOET JE OVER EEN BEPAALDE BASISHOUDING BESCHIKKEN. Respect is daarbij een belangrijk sleutelwoord. Respect zowel voor het proces van de groepswerking, maar ook voor de individuele persoon in de groep. Mensen moeten met een goed gevoel naar huis gaan. De stillere mensen moeten de kans krijgen om iets te vertellen, ook al impliceert dit dat je de “meer mondige” men-sen soms moet afblokken.

Onterechte of onbedoeld groffe opmerkingen herkader je en je hebt aandacht voor de verbindende uitspraken tussen mensen. Roddels pak je meteen aan en de negatieve effecten van verbinding (vb. kliekjesvorming) doorbreek je.

2 In groep werken met cliënten Vorming VVSG 2012 - Claudine Sergeant en Marijke De Waele


DE BASIS

1

NetwerkerGA MET VOLDOENDE AANDACHT VOOR DE BUITENWERELD OM MET DE GROEPSWERKING. Ga bijvoorbeeld op zoek naar andere groepswerkers, deel ervaringen, verspreid materiaal, verrijk je kennis. Daar leer je zelf veel uit en ook de groep profiteert hiervan. In andere gemeentes, provincies, … gebeurt net hetzelfde.

Leg voldoende externe contacten en schakels voor hen, neem drempels weg die een negatieve invloed zouden kunnen hebben op hun eigen netwerk. Ga samen op ontdekking (vb. een uitstap) naar wat er nog is.

ModelJE HEBT ALS GROEPSWERKER EEN VOORBEELDFUNCTIE. Mensen leren veel van elkaar, maar ook van jou. Durf je fouten en misstappen toe te geven. Vertel hoe je het hebt aangepakt, wat is er misgegaan, wat heb je eruit geleerd, … . Zo ervaren ze dat wij ook maar mensen zijn. Maar let ook op je taalgebruik, houding en attitude.

VernieuwerALS GROEPSWERKER HEB JE EEN GRENSVERLEGGENDE ROL. Je bent enerzijds een scha-kelpersoon tussen de mensen onderling. Je laat hen in contact komen met elkaar. Je zorgt voor een nieuwe samenwerking. Daarnaast kan je ook met de groep naar buiten komen door bijvoorbeeld een soep-op-de-stoep-actie te orga-niseren, een krant te maken ... Zo doorbreek je hun mogelijke isolement.

Wanneer je deze grenzen kan doorbreken, dan groeien mensen. Hier kan (veel) weerstand tegen komen, laat mensen zelf hun grenzen aftasten. De groepsdruk kan hier een positief effect op hebben.

Informat ieaanbrengerTIJDENS DE GROEPSWERKING BEHANDEL JE VERSCHILLENDE THEMA’S. De informatie die je behandelt komt grotendeels van de groep zelf. Ook als groepswerker biedt je een hele hoop informatie aan. Er heerst soms een grote kenniskloof, als groepswerker is het onze taak om deze te dichten.


DE BASIS

1

Brugf iguur naar andere hulpverleningOOK KUNNEN WE ALS GROEPSWERKER EEN BRUGFIGUUR ZIJN. Waar individuele begelei-ding soms te kort schiet, kan groepswerk dieper ingaan op problemen waarmee mensen zitten. Maar dit kan ook andersom werken, door mee groepswerking te geven, pik je veel op van wat deelnemers vertellen. Je krijgt een duidelijker over-zicht over hun problematiek, je krijgt er een andere kijk op! Dit kan je meenemen naar de individuele hulpverlening.

RaadgeverTOT SLOT KAN JE ALS GROEPSWERKER EEN RAADGEVER ZIJN. Groepswerking is vaak een vrijblijvende hulpverlening, je kan niemand ertoe verplichten. Deelnemers zijn niet verplicht om op adviezen en goede raad in te gaan. Sommige deelnemers maken deze raad zich eigen, andere niet.

P R A K T I S C H E A A N DAC H T S P U N T E N VO O R D E G R O E P

Wees op t i jdKOM OP TIJD. Beter nog: wees 15 minuten voor de groepswerking ter plaatse. Zorg er tenminste voor dat de deelnemers binnen kunnen. Het openbaar vervoer heeft soms zijn beperkingen in uurregeling, waardoor de deelnemers soms te laat of te vroeg komen. Een lokaal dat ter beschikking is en een hartelijk onthaal, stelt de deelnemers gerust.

Zet het lokaal klaarBRENG HET LOKAAL OP VOORHAND IN ORDE. Bij bepaalde activiteiten (bv. spel, rol-lenspelen, werken in subgroepjes, film bekijken) is het handig dat je het lokaal vooraf al in orde brengt. Dit neemt niet veel tijd in beslag, maar het bespaart je een hele rompslomp wanneer je het tijdens de groepswerking zelf moet doen.


DE BASIS

1

Kof f ie en gebakEEN HAPJE EN EEN DRANKJE DOEN HET ALTIJD. Koffie, thee, water, koekjes of een stukje taart. Het zijn zaken die niet veel kosten, maar het geeft de deelnemers een warm en welkom gevoel. Biedt deze aan als de deelnemers binnen komen en vraag hen tijdens de pauze of ze nog wat bij willen hebben. Dit is alvast een ijsbreker.

Stuur voor elke bi jeenkomst een SMS-je ter herinneringPLANNEN, EEN AGENDA BIJHOUDEN BLIJKT VAAK ZEER MOEILIJK. De doelgroep kampt met verschillende problemen tegelijk en houdt er vaak een chaotische levensstijl op na. Ze leeft vaak van dag tot dag. Stuur je deelnemers voor elke bijeenkomst een smsje ter herinnering. Je zal merken dat dit echt een positief effect heeft.

Bel naar mensen die niet gekomen zi jn om te vragen waaromALS DEELNEMERS NIET NAAR DE GROEPSWERKING KOMEN, bel hen dan op. Zeg hen dat je hen gemist hebt, vraag waarom ze niet konden komen. Als er problemen zijn met de groep, de inhoud, … probeer dit op te lossen en bespreekbaar te maken.

Zet geen ex-par tners samen in 1 groepEX-PARTNERS KUNNEN VOOR PROBLEMEN ZORGEN, met een negatieve sfeer in de groep tot gevolg. Zeker wanneer het over gevoeligere onderwerpen gaat kunnen emo-ties de bovenhand nemen en dit is niet bevorderend voor de groep.

Zorg dat deelnemers een basiskennis hebben van het NederlandsELKE GROEPSWERKING PLEIT IK VOOR EEN BASISKENNIS VAN DE NEDERLANDSE TAAL. Vaak strookt dit niet met de realiteit. De doelgroep is wat hij is. In sommige gemeen-ten zijn meer allochtone deelnemers dan autochtone. Soms zijn vertalingen in het Frans of Engels nodig, probeer deze dan in de mate van het mogelijk al op voorhand voor te bereiden.


DE BASIS

1

Gebruik makkeli jke woorden, kor te zinnen en pic to’s t i jdens monde-l ing overleg en verslaggevingMAKKELIJKE WOORDEN, KORTE ZINNEN EN PICTO’S. Een must tijdens de groepswerking, maar ook in de verslaggeving nadien. De deelnemers krijgen een verslag van elke groepswerking mee naar huis (meer hoofdstuk 2 – per bijeenkomst). Spreek verstaanbaar en op niveau van de deelnemers. Het verslag moet op hun maat gesneden zijn, enkel zo hebben ze er iets aan.

Neem aanwezigheidsl i jsten opMAAK VAN ELKE GROEPSWERKING EEN AANWEZIGHEIDSLIJST. Laat de deelnemers deze te-kenen, vul hem zelf in, … . Zo heb je een duidelijk overzicht van wie wanneer er was en dat helpt je om de deelnemers op een individuele manier te benaderen.

Verpl icht geen mensen om te komenVERPLICHT BIJ VOORKEUR GEEN MENSEN OM TE KOMEN. Straf ze dus niet als ze afwe-zig zijn. Het is inderdaad zo dat de meeste deelnemers angst ondervinden bij het concept ‘groepswerking’, vele kennen dit niet. De gedachte dat ze hun leven moeten gaan vertellen of hun financiële situatie moeten toelichten aan iedereen schrikt hen af. Eens ze één keer geweest zijn, valt hun angst vaak weg. Onze ervaring leert echter dat bij verplichte deelname, het erg lang duurt voor deze oorspronkelijke weerstand wegvalt.

Een intake gesprek kan helpen om hun initiële angsten weg te nemen. Bereid hen individueel voor op wat er gaat komen. Licht toe wat groepswerk is, wat ze mogen verwachten, laat materiaal zien waarmee je gaat werken, ... . Maak hen enthousiast en laat hen zelf de keuze om aan de groepswerking deel te nemen.


DE BASIS

1

Min. 6 max. 12 deelnemers per sessie …EEN IDEALE GROEP BESTAAT UIT ZES TOT TWAALF DEELNEMERS. Onder de zes wordt het bijna één op één begeleiding: de gesprekken komen niet goed op gang, er is weinig groepsgevoel, de kracht van het groepsgericht werken zal hier niet ten volle benut worden. Daarnaast kunnen deelnemers zich geviseerd voelen. Door-dat er weinig deelnemers zijn, moet er extra veel inbreng van henzelf komen of moet de groepswerker de resterende tijd zelf “vullen”.

Bij een grotere groep, kan het er soms te rumoerig aan toe gaan. Er komen meer verschillende persoonlijkheden tot uiting, meer verlegen persoonlijkheden komen onvoldoende aan bod (hier komen we op terug in deel 2 - per bijeenkomst).

… maar hou rekening met afval lersERVARING LEERT OM MINSTENS 20 MENSEN AAN TE SPREKEN of aan te schrijven om tot een gezonde groepsgrootte te komen. Vele deelnemers zeggen dat ze gaan ko-men, zelfs tijdens het intakegesprek, maar bij de start valt gemiddeld de helft af. Maar ook tijdens de groepswerking zelf vallen mensen af door: ziekte, werk, geen interesse, of omdat “het toch niet is wat ze ervan verwachtten”, … .

DuurDE GROEPSWERKING DIE WIJ AANBIEDEN BESTAAT UIT 2, MAXIMAAL 3 UUR. We houden een pauze van 10 min. Deze pauze is heel belangrijk. Als je mee participeert, kom je tijdens pauze ook heel veel van elkaar te weten wat je kan meenemen tijdens de groepswerking zelf.

Locat ieHOU REKENING MET DE MOBILITEIT VAN DE GROEP. Probeer deze zo dicht mogelijk bij hun eigen leefwereld te houden. Voor groepwerkingen in samenwerking met de lokale besturen is er vaak de mogelijkheid tot een lokaal dienstencentrum.


DE BASIS

1

Hou rekening met de emotionele beladenheid van een locatie. In onze ervaring merken we bijvoorbeeld dat er bijvoorbeeld bij vele mensen nog een drempel bestaat om bij ‘hét OCMW’ binnen te gaan. Ze zijn bang dat mensen gaan roddelen.


DE BASIS

12DE GROEPSWERKING - SESSIES

2

CHRONOLOGIE VAN EEN GROEPSWERKINGIn dit deel staan we stil bij de “chronologie” van een groepswerking. Met veel aandacht voor concrete praktijkvoorbeelden overlopen we de standaard aan-dachtspunten per deel van de groepswerking. Let erop: dit zijn richtlijnen. Veran-der en pas aan naar je eigen werkwijze, zodat het voor jou een bruikbaar pakket wordt. Achteraan – bijlage 6 kan je een checklist terugvinden van onderstaande puntjes.

T H E M A K E U Z EAls je een groepswerking wilt opstarten, begin dan zeer laagdrempelig. Groeps-werk blijft een vreemd en abstract begrip voor vele mensen. Mensen zijn bang hun hele leven te moeten delen met anderen. Daarom kan het aan te raden zijn om bij het thema armoedebestrijding bij de opstart toch niet te fel te focussen op budgetten, schulden en financiële aspecten. Daarover heerst immers nog vaak een taboe bij mensen uit kansengroepen. Er bestaat ongelofelijk veel materiaal - in deel 3 kan je sites en linken terugvinden. Goede thema’s om met groepswerk te starten zijn: gezondheid, budgetkoken, … zolang het maar praktische zaken zijn, doe dingen, … .

• Zou ik dat OCMW wel binnenstappen? Iedereen in het dorp kan dit zien!

• Achterklap, ik mag er niet aan denken! Toch maar eens proberen, …

• En dan groepswerk?! Wat is dat? Mijn leven moe-ten vertellen, in groep aan vreemden, en dan nog eens mijn geldproblemen bespreken! Ik denk er nog niet aan.

• Wie zit daar, hoe gaan die reageren op mij, … ?


VERLOOP VAN EEN SESSIE

2

Aan deze thema’s kan je budget terugkoppelen: waar ga je winkelen, hoe ga je winkelen, wat is gezonde voeding, moet gezonde voeding duur zijn, zijn er oefeningen voor mijn gezondheid die ik thuis zelf kan doen, wat zijn generische geneesmiddelen, … . Thema’s in overvloed. Ervaring leert dat ook tijdens deze minder “zware” bijeenkomsten, mensen de kans grijpen om tijdens informele momenten erg open te communiceren. Denk bijvoorbeeld aan een eetmoment of afwasmoment bij een kookgroep. Het voordeel van dit soort laagdrempelige groepswerking is, dat mensen gewoon worden aan het concept. Ze leren het groepswerk kennen, ze leren elkaar kennen, … na afloop van een x aantal ses-sies. Eens ze de stap gezet hebben en vertrouwd zijn met het concept, zijn ze vaak zelf vragende partij om verder te gaan met groepswerking, en om ook op een “diepere” manier te werken.

O P S TA R T

Thema-uitwerking

Wat is de aanle iding om groepswerk ing te star ten?

ELKE ORGANISATIE HEEFT ZIJN EIGEN INVALSHOEK, SFEER, CULTUUR, … . Elke organisatie heeft dan ook zijn eigen specifieke vragen en noden. Bevraag deze goed en stel ze ook intern scherp. Ga langs bij de betrokken hulpverleners, vraag welke de specifieke problemen zijn. Vraag ook na welke signalen ze oppikken van hun cliënten. Als er al enkele groepswerkingen lopen, ga bij de deelnemers na welke thema’s hen nog boeien.

• Ik ben heel graag naar de groepswerking geko-men, het heeft me uit mijn isolement getrokken. Ik kom terug onder de mensen. Het is helemaal anders dan ik had verwacht. Het is goed mee-gevallen.

• Ik hoop dat het volgend jaar terug is. Dan kom ik zeker!



2

Wat is de doelste l l ing: wat wi l je precies bereiken met de groep?

WIL JE BEREIKEN DAT MENSEN OP TERMIJN ZELFSTANDIGER WORDEN IN HUN HANDELEN? Of wil je tijdens het groepswerk meer tijd maken voor zaken, die je tijdens een individuele begeleiding niet kan uitdiepen? Je kan ook doelstelling formuleren voor de organisatie: “we willen onze benadering van de cliënten aanpassen aan de reacties die we vanuit de groep krijgen”.

Stel je doelstellingen niet te hoog. Het heeft weinig zin om te stellen dat je de uitstroom van cliënten in budgetbeheer sterk wil verhogen, wanneer de doelgroep daar niet klaar voor is. Dat is immers een werk van erg lange adem, een groeps-werking draagt maar een klein beetje bij aan het bereiken van deze doelstelling. Maar die kleine stapjes die de deelnemers zetten, zijn voor henzelf van even groot belang als de uitstroom vergroten.

Prakt ische zaken bepalen

Locat ie

DE BEREIKBAARHEID MOET HAALBAAR ZIJN VOOR ELKE DEELNEMER. In landelijke gemeen-ten, biedt het openbaar vervoer meestal geen afdoende oplossing. Vele mensen hebben geen auto of brommer, ze zijn aangewezen op een fiets of komen te voet.

Zoek een centrale plaats in jullie gemeente. Als er een dienstencentrum is, laat hier dan bij voorkeur de groepswerking doorgaan, in plaats van op het OCMW zelf.

Het kan zelfs zo zijn, dat je deelnemers moet gaan ophalen. Maak hier ook tijd voor en plan het in. Uit ervaring weten we dat, na verloop van tijd, deelnemers met elkaar gaan meerijden, als de groep zich aan het vormen is. En dan valt deze taak voor jou als groepswerker weg.



2

Ti jdst ip

GA NA WIE JE DEELNEMERS ZIJN. Zijn dit werkende mensen, personen op invaliditeit, mama’s en papa’s, …, dan geef je best ’s avonds een groepswerking, vb. van 18u30 tot 21u30. Ga na wat haalbaar is voor de deelnemers. Als de groepswer-king overdag kan doorgaan, laat je hem beter overdag doorgaan, dit is voor jou aangenaam maar ook voor de deelnemers zelf. Vooral tijdens wintermaanden, kan een groepswerking ’s avonds de nodige afwezigheden met zich meebrengen.

Bepaal ook het aantal sessie (6 keer, 10 keer, wekelijks, maandelijks, …). Be-langrijk is om een vaste structuur te vinden: bijvoorbeeld 10 wekelijks, dinsdag-voormiddag van 10u00 tot 12u00.

Belangrijk: Als er deelnemers met kinderen bijzijn, zorg voor kinderopvang, vb. Gezinsbond. Dit is vaak een drempel om toch niet te komen. Bekijk of de kin-deroppas bij de deelnemers thuis kan (mag?) komen. Is dat niet zo, voorzie een lokaal ter plaatste waar één of meerdere oppassers voor de kindjes zorgen.

Begeleiding

GEEF SAMEN MET EEN COLLEGA GROEPSWERKING. Als groepswerker leid je de groep. Maar je collega heeft ook een even belangrijke rol te vervullen. Deze neemt weliswaar ook de rollen op die hierboven beschreven zijn, maar zorgt voor dat steuntje in de rug. De persoon waarop je terug kan vallen, wanneer je je draad eventjes kwijt bent, wanneer het in de groep wat rumoeriger is. Zij maakt het verslag tijdens de groepswerking, zij is het extra paar ogen, … .



2

S A M E N S T E L L I N G G R O E P

Lijst kandidaten opstel len

Bepaal de doelgroep

WELKE SPECIFIEKE DEELNEMERS WIL JE? Nadat je het thema bepaald hebt, ga je best samen zitten met je collega’s en buig je je over volgende vragen:

• Zijn het mensen uit budgetbeheer of budgetbegeleiding,

• Zijn het deelnemers uit de gezinszorg, jongeren, alleenstaande ouders, … ?

Stel vervolgens een profiel samen en sta stil bij volgende vragen:

• Wat is de motivatie van de deelnemers?

• Wat doe je met ex-partners?

• Wat is de basiskennis van Nederlands taal die de deelnemers moeten heb-ben?

• Hoe zit het met de schoolse vaardigheden (rekenen, schrijven, lezen) bij de deelnemers?

• Wat doe je met verslavingsproblematiek?

• Hoe stellen we de groep samen qua leeftijd, sekse, nationaliteit?

Er kunnen verschillende samenstellingen van groepen zijn: alleenstaande moe-ders, gepensioneerden, zeer diverse groepen qua leeftijd en nationaliteit, … Mensen vinden een gemeenschappelijke zorg: ze hebben het op de één of andere manier allemaal moeilijk. Ze worstelen met taal, geld, kinderen, … . Deze zorg wordt gemeenschappelijk gedragen, waardoor er erkenning is en samenho-righeid.



2

Bepaal de toeleiders

SAMEN WERKEN MET MAATSCHAPPELIJK WERKERS. In elk OCMW heeft de groepswerker één aanspreekpersoon. Deze persoon moet zijn / haar collega’s warm maken om mensen te zoeken voor de deelname. Samen bekijken ze de lijsten en zetten de mogelijk kandidaten op papier.

Kandidaten voor de eerste keer aanspreken en mot iveren

Flyer maken

THEMA, LOCATIE EN TIJDSTIP. Als je deze hebt bepaald, maak je een mooie uitnodi-gende flyer. In bijlage 1 kan je hier een voorbeeld van terugvinden. Deze flyer moet aanspreken, gebruik pictogrammen, foto’s, duidelijk en kort taalgebruik. Volgende items kunnen op de flyer staan:

• Thema

• Data

• Plaats

• Kostprijs : gratis

• Contactpersoon

• WELKOM!

Deelnemers warm maken

ZORG ERVOOR DAT JE THEMA BEGINT TE LEVEN. Van zodra de potentiële kandidaten zijn gekend, maak je hiervan werk. Dit kan je al een ruime tijd op voorhand doen, tussendoor tijdens individuele momenten, in de wandelgang, … . Daardoor krijg je uit eerste hand te horen hoe groot de motivatie is (klopt de inschatting die we initieel maakten?). Beperk je ook niet teveel, het kan bij wijze van spreken dat je 50 personen aanspreekt.



2

Binnen onze specifieke structuur wordt deze taak vaak opgenomen door de maatschappelijk werkers. Als je merkt dat er interesse bestaat of dat er toch nog een gezonde dosis twijfel heerst, maak je een afspraak met hen voor een ken-nismakingsgesprek.

Motiveringsgesprek / kennismakingsgesprek

Huisbezoek

HET MOTIVERINGSGESPREK OF KENNISMAKINGSGESPREK GEBEURT BEST BIJ DE MENSEN THUIS. Dit is om drempels weg te nemen. Beperk deze bezoeken tot een 20-tal kandi-daat deelnemers. Huisbezoeken blijven bij uitstek de meest laagdrempelige ma-nier om mensen op hun gemak te krijgen. Enkel wanneer huisbezoeken praktisch niet haalbaar zijn, maak je individuele kennismakingsgesprekken op de locatie waar de groepswerking zal doorgaan.

Ga met enthousiasme op bezoek en probeer hen warm te maken voor wat je wil doen met de groepswerking. De kennismakinggesprekken, plan je best een week voordien. Trek hier voldoende tijd voor uit, vraag aan de deelnemers, wanneer hen het beste past dat je langskomt. Laat je er meer tijd tussen, kan het zijn dat heel wat mensen afhaken.

Heet hen welkom en bedank hen dat je mocht langskomen. Het is de bedoeling om de mensen warm te maken voor groepswerk. Leg vervolgens uit wat groeps-werk is, waarover het thema gaat, …. Heb je al wat materiaal, neem dit dan mee en toon het. Deze gesprekken duren ongeveer een half uurtje… Sommige lopen uit, andere zijn bij wijze van spreken op 5 min. geklonken.

Belangrijk: soms kan het zijn dat mensen niet komen opdagen, niet verwittigen dat ze niet komen, te laat komen, … . Dit is vaak eigen aan de doelgroep. Bel hen, na 10 min. gerust zelf op en vraag de reden. Soms kan het zijn dat ze het totaal vergeten zijn. Misschien komen ze nog langs of nodig hen uit op de tweede dag. Belangrijk is dat je rustig blijf, dwing of forceer niets, dat verhoogt enkel de weerstand.



2

Verslag

VRAAG TIJDENS JE HUISBEZOEK OF JE ENKELE VRAGEN MAG STELLEN. Noteer deze en zet ze nadien in een verslagje / fiche. Hier kan je op terugvallen. Op het einde van deze gesprekken heb je een overzicht van wie definitief gaat komen. Vragen die je kan stellen:

• Naam

• Adres

• Telefoonnummer meest bereikbaar

• Gezinssituatie (adres, kinderen leeftijd kinderen, … gescheiden, getrouwd, …)

• Motivatie (waarom wil je naar de groepswerking komen? Wat interesseert jou?, …)

• Al eens aan een groepswerking deelgenomen?

• Zijn er praktische problemen die we moeten oplossen? (vervoer, kinderop-vang, …)

Def ini t ieve l i jst met geïnteresseerden opmakenVAN ZODRA JE WEET WIE KOMT, MAAK JE OOK NOG EEN APARTE LIJST. Deze kan je achter-aan terugvinden – bijlage 2. Als je deelnemers moet verwittigen, kan je deze lijst snel bekijken. Hier staan alle belangrijke gegevens op.

Terugkoppelen van motiveringsgesprekken met col lega’sMAAK VOLDOENDE TIJD OM DE GESPREKKEN TERUG TE KOPPELEN MET COLLEGA’S. Ook zij blij-ven op die manier voldoende betrokken bij de ontwikkelingen binnen de groeps-werking en kunnen zo ook signalen opvangen van de deelnemers als de groeps-werking bezig is.



2

P E R B I J E E N KO M S TPer bijeenkomst zijn er een aantal taken die je moet inplannen. Hieronder worden ze verder toegelicht.

Bellen of sms-en naar de deelnemers ter herinneringSMS OF BEL DE DAG VOORDIEN. “Eventjes een herinnering: morgen is het groepswer-king, hopelijk kan je erbij zijn! Tot dan! Groetjes” Als de deelnemers niet opne-men, spreek dan iets in op de voicemail. Zo weten ze waarover het gaat. Bellen met een onbekend nummer zorgt vaak voor argwaan. Als je iets op de voicemail inspreek en je probeert een kwartiertje later nog eens, is de kans heel groot dat ze wel opnemen.

Als je brieven stuurt, maak dan op de enveloppe duidelijk dat het over de groeps-werking handelt. De deelnemers hebben vaak negatieve ervaringen met briefwis-seling: rekeningen, deurwaarder, … . De groepswerking is iets positief of zou dit althans moeten uitstralen. Met een eigen logo / stempel / … weten de deelne-mers waaraan ze zich kunnen verwachten.

Zorgen voor drank en versnaperingenEEN WARM ONTHAAL, EEN GEZELLIGE SFEER. Koekjes en drank (vb. koffie, thee, wa-ter, soep) mogen niet ontbreken. Ze doorbreken het kille gevoel. Het geeft een aanknopingspunt om te beginnen met een gesprek, wanneer de eerste, tweede deelnemer arriveert. Vele mensen hebben ook thuis niet de mogelijkheid om zichzelf eens te verwennen met bijvoorbeeld ingepakte koekjes.

Inhoudel i jke voorbereidingAchteraan in deel 3 vind je een hele lijst van sites waarin informatie en materiaal te vinden is. Soms zal je merken dat je materiaal moet aanpassen, omdat het té belerend is of te kinderachtig, maar er zijn ook heel goede materialen bij. Kijk naar je groep en zie wat werkt en pas aan wat niet werkt.



2

Groepsafspraken maken

Tijdens groepswerkingen wordt er heel wat overlegd. Daarom is het ook heel belangrijk en noodzakelijk om een soort code of groepsafspraken te maken. Deze kunnen in samenspraak met de groep gebeuren. Of je kan de groep zelf laten aangeven wat zij belangrijk vindt.

Insteekwoorden die je hiervoor kan gebruiken zijn: groepsgeheim, inzet, steunen, luisteren, … .

CEDES 3 heeft zo’n WAAW code bedacht. Het zijn 4 gemakkelijke en duidelijke logo’s die voor iedereen verstaanbaar zijn. Als groepsbegeleider is het jou taak om hierover te waken. Als dit lukt: is de sfeer in de groep WAAW!

Werkmateriaal voorzienVERZORG JE MATERIAAL. Deelnemers hebben er ook baat bij om met goed materiaal te werken. Voorzie schrijfgerief, kladbladen, rekentoestelletjes, … . Alles wat je nodig denkt te hebben tijdens de groepswerking voorzie je zelf. Je kan niet van deelnemers verwachten materiaal zelf te kopen. Verzamel het aangekochte mate-riaal terug aan het einde van elke groepswerking.

Tip: voorzie op kantoor een (plooi)bakje met hierin koekjes, schrijfpapier, mapjes van de deelnemers, … . Kijk telkens je naar een groepswerking vertrekt na of alles erin zit en of je al dan niet materiaal moet aanvullen (zoals een film, reken-machientjes, een educatief spel, … ). Het is niet nodig om al je materiaal mee te zeulen: beperk je tot het hoogst noodzakelijke en laat thuis wat je niet nodig hebt!

3 www.cedes-ed.org



2

Begeleiden van de bi jeenkomstDe aandachtspunten uit deel 1, moet je vooral hier proberen toe te passen. Dit zal niet altijd gemakkelijk zijn of van een leien dakje lopen. Elke groep is anders, elke groep vraag een andere aanpak. Zo zijn er groepen, die graag dingen doen, andere groepen die graag luisteren, nog andere groepen die vooral praten, … . Je moet zelf op zoek gaan naar de eigenheid en het karkater van de groep. Als je na elke groepswerking vraagt wat ze ervan vonden, weet je zeker of je goed zit.

Neem aan het begin van elke groepswerking een aanwezigheidslijst op, (bijlage 3) zo kan je zien wie aanwezig was, wie extra uitleg nodig heeft de volgende keer en wie je al dan niet moet opbellen.

Wat doe je met onrust in de groep?

Elke deelnemer heeft zijn verleden en heeft in de loop der jaren soms een muur rond zich gebouwd, zijn heel gesloten of juist heel agressief van antwoord. Dit is niet gemakkelijk voor andere deelnemers om dit te plaatsen. Als je wrevel merk, neem je de betreffende deelnemers eventjes apart. Licht toe, dat je merkt, voelt dat er problemen zijn. Neem hier voldoende de tijd voor, laat hun het verhaal vertellen hoe ze alles ervaren. En neem tot slot de deelnemers samen, vaak gaat het om misinterpretaties, verkeerd kaderen van uitdrukkingen, woorden, mimiek, … . Als groepswerker is het jouw taak om hier een juist kader rond te plaatsen.

Maak een Verslag voor de deelnemersTijdens de groepswerking maakt één van de begeleiders een verslag. Hierin wor-den de aan- en afwezigheden opgenomen. Maar ook wordt er neergeschreven wat de deelnemers vertellen. Deze verhalen komen samen met de inhoud van de groepswerking in een verslag. Dit verslag of het persoonlijk verhaal, krijgen de deelnemers mee naar huis. Maak deze verslagen tijdig en stel niet uit, want dan vergeet je de tussentijdse opmerkingen, anekdotes. De deelnemers hechten grote waarde aan deze verslagen. Als je bijvoorbeeld een keer de mapjes verge-ten bent, krijgt je hier gegarandeerd een reactie op!



2

De verslagen moeten luchtig zijn: voeg eventueel enkele foto’s toe, maak gebruik van pictogrammen. Kort en duidelijk taalgebruik, maak gebruik van kleuren. Een voorbeeld kan je terugvinden in bijlage 4. Deze verslagen worden in hun werk-mapje gestopt (zie eerste bijeenkomst – werkmapje).

LET OP: DEONTOLOGIEAls we met een groep werken aan persoonlijke verhalen, worden deze ook ge-noteerd. Elke deelnemer krijgt alleen zijn eigen persoonlijke verhaal mee naar huis. Het zou niet correct zijn elkaars levensverhaal te laten lezen. Individuele en persoonlijke levensverhalen (wanneer je bv. met de praatplaten van CEDES werkt) hou je persoonlijk en druk je ook per persoon af. Deze verhalen gaan niet naar collega’s die niet aanwezig zijn op de groepswerking, anders schenden we het groepsgeheim.

Aan de andere kant zijn tips, informatie, weetjes, de grote lijnen van de groeps-werking en de werkpunten, ... (dus de niet-persoonlijke inbreng), wel vatbaar voor publicatie voor de hele groep. Dit verslag kan / mag wel meegedeeld worden aan interne diensten.

Voor beide verslagen (het persoonlijke net als het groepsverslag) is het belangrijk dat je je deelnemers bij de start van je bijeenkomst erop wijst dat er een verslag zal worden gemaakt. Spreek ook af dat persoonlijke informatie alleen wordt door-gespeeld als de deelnemer hiervoor zijn/haar toestemming heeft gegeven.

Tussent i jdse evaluat ie

Voor de deelnemers

STEL AAN HET EINDE VAN DE GROEPSWERKING EEN PAAR VRAGEN. Zo weet je of je de juiste richting uitgaat met de groep. Dit gebeurt altijd mondeling. Aan deze evaluaties is niemand verplicht om deel te nemen, je merkt aan de groep of ze mee zijn of niet. Het is een extra middel om zaken af te toetsen en zeker te zijn. Voorbeeld-vragen:



2

• Was het interessant?

• Heb je er iets uit geleerd?

• Waarover wou je nog meer uitleg?

• …

Wat wel belangrijk is, zeker wanneer je groepswerking over een lange tijdspanne loopt, is een meer diepgaande tussentijdse evaluatie. Deze kan mondeling of schriftelijk gebeuren. Schriftelijk kan zelfs anoniem. Voor de deelnemers kan dit een veiligheid zijn. Bij mondelinge evaluaties durft niet iedereen altijd eerlijk zijn gedacht te zeggen, bijvoorbeeld door groepsdruk. Daarom kunnen schriftelijke evaluaties soms meer aan de oppervlakte brengen. Deze evaluatie is uitgebreider en valt in grote lijnen te vergelijken met de eindevaluatie (bijlage 5). De bedoe-ling is niet om de deelnemers veel te laten schrijven en te lezen. Gewoon een paar bolletjes aanduiden en ruimte laten voor eventuele commentaar is meer dan voldoende. Overloop eerst mondeling de vooropgestelde vragen. Zodat je zeker weet dat iedereen de vragen begrijpt.

Voor je col lega’s

SCHETS DE GROTE LIJNEN VOOR JE COLLEGA’S. Zo weten zij waarrond je gaat werken, welke onderwerpen er aan bod komen, … . Zo weten ze ook welke van hun cliënten ze extra in het oog moeten houden. Dit niet om hen te controleren, maar om een oogje in het zeil te houden vb als er een emotioneel zwaar thema aan bod kwam. Als we in de groep merken dat het bij deelnemer x minder goed gaat, polsen we bij zijn begeleider of zij dit ook merkt of ook signalen opvangt.

Belangrijk bij deze evaluatie naar je collega’s toe is dat je je houdt aan het groepsgeheim (zie de opmerking over de deontologie hiervoor). Alles wat in de groep gezegd wordt, blijft ook in de groep. Hier moeten we ons aan houden, want dit schept een sfeer van veiligheid en vertrouwen. Eventueel vraag je toe-stemming aan de deelnemer om zijn verhaal / probleem toch in detail te bespre-ken met collega’s.



2

E E R S T E B I J E E N KO M S T

WerkmapjeVOORZIE VOOR ELKE DEELNEMERS EEN MAPJE. Hierin zitten: voorblad en de flyer. Dit mapje wordt hun leidraad tijdens (om op terug te vallen voor de data) maar ook na de groepswerking, om de tips en weetjes die besproken werden nog eens op te zoeken. Ze kunnen thuis nog eens nakijken wat we allemaal bespraken, of om herinneringen op te halen. Dit hoeft geen duur mapje te zijn: ringmap, showmap-je, … . Als de deelnemers maar op een praktische manier hun verslagen kunnen wegsteken. Dit werkmapje mogen ze mee naar huis nemen, of je houdt het zelf in bewaring tot de volgende groepswerking. Laat de deelnemers de keuze, durf hen de verantwoordelijkheid geven om dit zelf mee naar huis te nemen en het weer bij te hebben. Als deelnemers aangeven: “ik vergeet dit sowieso”, dan hou je het best zelf bij.

A F R O N D I N GTOT SLOT IS ER DE AFRONDING. Deze bereid je met veel zorg voor. De groepswerking zonder boe of bah afsluiten kan niet. Je hebt verschillende weken heel intensief met elkaar gewerkt en dit vraagt het nodige verzorgde afscheid. De afsluiting gaat meestal gepaard met een receptie, etentje, uitstapje, … . Hieronder lichten we enkele aandachtspunten toe.

Breng een toast uit op de mensen, voor hun deelname, inzet en motivatie. Het zal niet altijd een gemakkelijke weg zijn geweest die jullie hebben afgelegd, zet hen daarom eens extra in de bloemetjes en geef hen complimentjes. Na de toast, kan je een officiële diploma uitreiking houden.



2

Diploma makenAAN HET EINDE VAN ELKE GROEPSWERKING WORDT EEN DIPLOMA UITGEREIKT. Dit is natuurlijk geen officieel diploma, maar het betekent wel enorm veel voor de deelnemers. Vele van hen hebben hun school niet afgemaakt omwille van allerlei omstandig-heden. Dit diploma geeft hen erkenning voor hun inzet en motivatie. De deelne-mers zijn hier ook erg gebrand en trots op dat ze dit krijgen. In sommige groeps-werkingen laten we een “formele persoon”, vb. de OCMW-voorzitter, het diploma overhandigen om het geheel wat officiëler te maken. Het diploma wordt onderte-kend door de groepswerker(s) en eventueel door de voorzitter en secretaris van het OCMW.

Werkmapje van de deelnemers in orde brengenDE VOORLAATSTE GROEPSWERKING VRAAG JE ALLE MAPJES. Breng ze helemaal in orde. Je zorgt dat alle verslagen, foto’s, flyers, … die je in de loop van de groepswerking hebt uitgedeeld erin zitten. Dit vraagt wat tijd, zeker als je een grote groep hebt. Maar als je een verzorgd mapje kan afgeven met alle praktische en nuttige infor-matie erin, gebruiken deelnemers dit ook effectief.

At tent ie voor de deelnemersAAN HET EINDE VAN JE GROEPSWERKING KAN JE EEN ATTENTIE KOPEN. Denk goed na over een attentie, leg een link met het thema, geef iets bruikbaars. Dat moet daarom helemaal niet duur zijn, het gaat meer om het gebaar. Maar dit hoeft niet altijd, want ze krijgen al hun werkmapje.

Enkele voorbeelden:

• bij een kookgroep: trakteren op een etentje, het kookboekje: ‘meer smaak voor minder centen’, of een ander budgetkookboekje, een aardappelmesje (vele mensen hebben geen goed materiaal), …

• bij een budgetgroep: een ringmap met de nodige onderverdelingen, budget-kookboekje, bon voor de T2 (tweedehands kledingwinkel) in Leuven, etentje, als de deelnemers gespaard hebben tijdens elke groepswerking (vb. €1 per



2

deelname) krijgen ze hier op het einde hun gespaard bedrag + de intrest van de spaarboekjes op dat moment terug, …

• Bij een gezondheidsgroep: etentje, verzorgingsproducten, cultuur en ontspan-ningscheque (sommige culturele centra geven enorme kortingen), …

Versnaperingen voor recept ieZoals hierboven al aangegeven, kan je een receptie houden, als je niet uit gaat eten of eten laat brengen (pizza’s). Voorzie schuimwijn 0 % alcohol en fruitsap (let hierbij op voor mogelijke verslavingsproblematiek). Het mag gerust wat meer zijn als de gebruikelijke koffie en een koekje. Als je een kookgroep hebt gehad, kan je de deelnemers zelf hun aperitief hapjes laten maken, of je kan ze zelf eens in de watten leggen, door het voor hun te maken.

Evaluat ie met deelnemers voorbereidenTot slot hebben we de evaluatie met de deelnemers. Dit is een zeer belangrijke evaluatie, je kan hem in bijlage 5 terugvinden. Het geeft een houvast en leidraad voor het werkingsverslag (zie 2 puntjes hieronder) maar ook naar een volgende groepswerking toe. Deze evaluaties gebeuren best schriftelijk, overloop zoals bij de tussentijdse evaluatie de vragen mondeling en check of iedereen het begrijpt. Geef de deelnemers rustig de tijd om deze in te vullen en haal nadien de papie-ren op. Je kan aan de groep vragen om deze mondeling te doen, sommige groe-pen staan hiervoor open, andere niet. In sommige groepswerkingen gebeuren de evaluaties met vrijwilligers of door mensen die helemaal niets met de groepswer-king te maken hebben, bv. collega van een andere dienst, neemt de vragenlijst bij de deelnemers af. Bereidt de deelnemers hier op voor, vraag hen op voorhand of ze dit zien zitten of niet. Het voor- of nadeel is dat mensen eerlijker hun ge-dacht gaan geven, of aan de andere kant dat ze toe klappen.



2

Evaluat ievergadering met de groepswerker en al le col lega’s Uit een groepswerking komt heel veel informatie. Deze kan implicaties hebben op de werking van de organisatie zelf, vb. meer aandacht besteden aan bepaalde problematieken. Geef een globaal beeld van wat de deelnemers van de groeps-werking vonden, hou rekening met het groepsgeheim, eventueel aan de hand van een werkingsverslag.

Dit kan een samenvatting zijn van alle verslagen die je voor de deelnemers hebt gemaakt. Hierin staat:

• Samenstelling groep, aantal deelnemers per sessie

• Onderwerpen die aan bod kwamen, wat vond de groep ervan

• Welke doelstellingen heb je bereikt, welke niet en waarom

• …



3NUTTIGE SITES EN INFORMATIE

3

VORMNG VOOR HULPVERLENERSWAT WEBSITE

Informatie en vormingen rond het thema armoede www.bindkracht.be

Informatie, vorming, good practices om de armoedekloof

stap voor stap te overbruggen, d.m.v.:

• Procesbegeleiding in groepen van mensen in ar-moede

• Ontwikkeling leermiddelen en methodieken bank• Train de trainers• Coaching en advies• Sensibilisatie breed publiek of vorming actoren

www.cedes-ed.org

Good practices naar verschillende doelgroepen www.vlaamscentrumschuldenlast.be

VERENIGEN DIE WERKEN ROND HET THEMA ARMOEDEWAT WEBSITE

Website www.armoedebestrijding.be

Deskundige hulpverlening voor mensen met

vragen en problemen

www.caw.be

Centrum voor Ongelijkheid, Armoede, Sociale

Uitsluiting en de Stand

www.oases.be

Good practices naar verschillende doelgroepen www.vlaamscentrumschuldenlast.be

Website www.welzijnszorg.be

Website www.welzijnsschakels.be


NUTTIGE INFO

3

VERENIGINGEN WAAR ARMEN HET WOORD NEMEN WAT WEBSITE

Vzw De Link staat in voor de coördinatie van de

opleiding en tewerkstelling van ervaringsdes-

kundigen in de armoede en sociale uitsluiting

www.de-link.net

Bij het Netwerk tegen Armoede werken vereni-

gingen in Vlaanderen en Brussel samen met

het uiteindelijke doel armoede en sociale uit-

sluiting uit te bannen. In de verenigingen staan

mensen die in armoede leven centraal

www.vlaams-netwerk-armoede.be

ANDEREWAT WEBSITE

Website www.vlaamsbrabant.be

Inventaris voor hulpverleners van bestaande

methodieken over financiële educatie

www.projectprometheus.be

De participatiewiki is een site die een overzicht

biedt van participatiebevorderende methodieken

http://participatiewiki.be/wiki/index.php/

Hoofdpagina

Creatieve brainstorm technieken www.beleidsimpuls.nl/creatieve_technieken.php

Praktische tips voor non-profit organisaties http://wereldverbeteraars.blogspot.be


NUTTIGE INFO

3

BROCHURES - SPELVORMEN WAT WEBSITE

Christelijke Mutualiteit: aanvragen van informa-

tie en brochures rond allerlei thema’s

www.cm.be/diensten-en-voordelen/advies-en-

informatie/publicaties/folders-brochures.jsp

Christelijke Mutualiteit: vormingsaanbod www.cm.be/applicatie/agenda.jsp

Centrum voor Informatieve Spelen: aankoop,

verhuur, begeleiding van educatief spelmateri-

aal over allerlei thema’s

www.spelinfo.be

CULTUUR EN VRIJE TIJD: KORTINGEN OP HET VRIJE-TIJDSAANBODWAT WEBSITE

FactorY is een laagdrempelig beeldend en

sociaal-artistiek atelier en richt zich voorname-

lijk op maatschappelijk kwetsbare mensen

www.30cc.be/programma/sociaal-artistiek

Het sociaal programma ‘Een brug tussen twee

werelden’ richt zich tot al wie het leven kwets-

baar heeft gemaakt op sociaal, economisch of

medisch vlak

www.demunt.be/nl/298/Een-brug-tussen-

twee-werelden

Het Fonds Vrijetijdsparticipatie heeft als doel

mensen die in armoede leven meer en vol-

waardig te laten participeren aan culturele acti-

viteiten, sportactiviteiten en het jeugdwerk door

bestaande drempels te verlagen en mensen te

stimuleren tot deelname en ontwikkeling van de

eigen creativiteit

www.fondsvrijetijdsparticipatie.be

Website naar het boek en verwijzing naar het

toneelstuk ‘Leven in een krabbenmand’. Met

informatie en methodieken rond het thema bud-

get en de leefwereld van mensen in armoede

www.ikbeniemandniemand.be


NUTTIGE INFO

3

Rap op Stap helpt bij vakantie- en vrijetijds-

wensen van mensen met een beperkt budget

www.rapopstap.be

Steunpunt vakantieparticipatie helpt mensen

met een beperkt budget met hun vakantie en

daguitstappen

www.vakantieparticipatie.be

METHODIEKEN EN INFO

M E T H O D I E K E N B A N K R O N D G E Z O N D H E I D, B U D G E T, E N E R G I E , …WAT WEBSITE

Methodiekenbank rond allerlei thema’s www.armoede-in-zicht.be

Informatie, vorming, good practices om armoe-

dekloof te overbruggen, d.m.v.:• Procesbegeleiding in groepen van mensen

in armoede• Ontwikkeling leermiddelen en methodieken-

bank• Train de trainers• Coaching en advies

Sensibilisatie breed publiek of vorming actoren

www.cedes-ed.org

Methodieken en materialen ter ondersteuning

van projecten en acties rond gezondheid.

Gratis ofwel te lenen

www.logo-oostbrabant.be

Website met:

• Draaiboek rond groepswerkingmethodiekendatabank rond allerlei thema’s

www.socialgroep.be

Foto voice methodiek: manier om bij de start

van een nieuwe themawerking de leefwereld

naar voor te brengen

www.samenlevingsopbouwgent.be/themas/

Beleidsparticipatie/sterkearmen-werkingA.htm


NUTTIGE INFO

3

V E R K I E Z I N G E NWAT WEBSITE

Op een laagdrempelige, verstaanbare manier,

werken rond het thema verkiezingen. Toemeka

biedt vormingspakketen aan

www.toemeka.be/KK/KK_algemeen.htm

G E E S T E L I J K E G E Z O N D H E I DWAT WEBSITE

Voor volwassenen met informatie en tips om je

goed in je vel te voelen

www.fitinjehoofd.be

Voor jongeren tussen 12 en 16 jaar met infor-

matie en opdrachten om je goed in je vel te

voelen

www.noknok.be

Voor vormingswerkers om te werken met de

methodiek van de Goed-Gevoel-Stoel

www.fitinjehoofd.be/goedgevoelstoel.aspx#.

UO2KgK6H-Bc

I C E - B R E A K E R S E N A F S LU I T I N GWAT WEBSITE

Methodiekenbank met allerlei spelen van ken-

nismaking tot evaluatiespelen

www.steunpuntjeugd.be/vorming-in-de-jeugd-

sector/methodiekendatabank

Om een periode leuk af te sluiten: het Ta-da

lijstje

www.talententoolbox.nl/ta-da-lijst-nieuw

Om de positieve aspecten van mensen in kaart

te brengen: een complimenten muur

www.oplossingsgerichtmanagement.nl/ongeru-

briceerd/de-complimentenmuur

E N E R G I EWAT WEBSITE

Informatieve laagdrempelige site over het

energielandschap en energieverbruik

www.energiebad.be

Energiebesparende maatregelen www.energiesnoeiers.net


NUTTIGE INFO

3

B U D G E T T E R E NWAT WEBSITE

Informatie en methodieken om te werken rond

het thema budget

www.gripopdeknip.nl

Hoe omgaan met geld www.nibud.nl

Interactief spel rond schulden www.patsenco.be

Sesibiliseringsproject www.dagzonderkrediet.be

De budgetplanner helpt om een overzicht te

maken van je inkomsten en uitgaven

www.budgetplanner.be

Informatie over schulden, schuldhulpverlening,

rechten en plichten van schuldenaar en schuld-

eiser, …

www.eerstehulpbijschulden.be

BOEKENTitel AUTEUR

Groepswerk in het maatschappelijk werk Nora Van Riet

Empowerment in de praktijk van het OCMW Tine Van Regenmortel

Maatzorg, een methodiek voor het begeleiden

van kansarmen

Tine Van Regenmortel

Dit boek is geld waard... Dé budgettips voor de

bezige vrouw

Karolien Van Dinter

WERKMAPPENTitel AUTEUR

CAW Visserij Gent Budgetmap

OCMW Heusden-Zolder Nu komen we rond


NUTTIGE INFO

34BIJLAGEN

4

BIJLAGE 1 - DE FLYER

D

e So

cial

e di

enst

G

roep

swer

ker

A

nn &

Bar

bara

Elke

OC

MW

Kor

tenb

erg

SOCiA

L

SO

CiA

L— S

amen

wer

king

sver

band

OC

MW

’s in

het

Arr

ondi

ssem

ent L

euve

n

MET

JO

U

We

kijk

en e

rnaa

r ui

t om

van

star

t te

gaan

U I

T N

O D

I G

I N

G

GRO

EPSW

ERK

ING

O

PVO

EDIN

GSO

ND

ERST

EUN

ING


BIJLAGEN

4

Gro

epsw

erki

ng ?!?!

W

il je

mee

r wet

en o

ver “

de w

erel

d” v

an je

kin

d?

Heb

je z

in o

m m

et a

nder

e ou

ders

te p

rate

n ov

er (j

e)

kind

(ere

n)?

Scho

ol, v

rije

tijd,

vrie

nden

… w

at d

oe je

erm

ee?

Kom

dan

zek

er n

aar o

nze

groe

psw

erki

ng ro

nd:

OPV

OED

ING

S-O

ND

ERST

EUN

ING

Wan

neer

? Er

zijn

6 b

ijeen

kom

sten

op

dond

erda

g vo

orm

idda

g

van 10u0

0 to

t 12u

00.

11

okt

ober

201

2

22 n

ovem

ber 2

012

25

okt

ober

201

2

6 de

cem

ber 2

012

8

nove

mbe

r 201

2

20 d

ecem

ber 2

012

Ook

zul

len

we

een

uits

tap

mak

en, m

eer i

nfor

mat

ie

volg

t tijd

ens

de g

roep

swer

king

.

Insc

hrijv

en?

Via

je m

aats

chap

pelij

k w

erke

r of

bel n

aar h

et O

CMW

va

n Ko

rten

berg

02

/ 755

23

20 v

oor 1

5 /0

9/20

12.

Waa

r?

We

kom

en s

amen

in h

et D

iens

tenc

entr

um B

erke

nhof

. Be

ekst

raat

25,

307

0 Ko

rten

berg

Kost

prijs

? N

IETS

! A

lle b

ijeen

kom

sten

zijn

GRA

TIS!

Vrag

en?

Heb

je v

rage

n, tw

ijfel

je o

f heb

je e

en p

rakt

isch

pr

oble

em? B

el n

aar A

nn, B

arba

ra o

f Elk

e Sm

olde

rs.

Ann

& B

arba

ra :

02 /

755

23 2

0

Elk

e: 0

479

/ 43

45 13


BIJLAGEN

4

BIJLAGE 2 - OVERZICHT DEELNEMERS - INSCHRIJVINGEN

Overzicht

deelne

mers

naam

adres

tel.

gebo

orte

jaar

Mgebo

orte

jaar

Valleen

staand

ekind

1(°19

…)

kind

2(°19

…)

kind

3(°19

…)

kind

4(°19

…)

kind

5(°19

…)

werk(loos)

taal

m.ass.


BIJLAGEN

4

BIJLAGE 3 - AANWEZIGHEIDSLIJST

Aanw

ezighe

idslijst

Naa

mde

elne

mer

GW

1dd

/mm/jjjj

GW

2dd

/mm/jjjj

GW

3dd

/mm/jjjj

GW

4dd

/mm/jjjj

GW

5dd

/mm/jjjj

GW

6dd

/mm/jjjj

GW

7dd

/mm/jjjj

GW

8dd

/mm/jjjj

GW

9dd

/mm/jjjj

GW

10dd

/mm/jjjj

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.


BIJLAGEN

4

BIJLAGE 4 - VERSLAG DEELNEMERS

Aanwezig: Maria, Griet, Ruth, Alice, Philippe, Natalie en Elke

Wat is stressAan de hand van 3 tekeningen onze stresskippen bespraken we de gevolgen van stress.

Hoe reageert je lichaam op stress?hoofdpijnnekpijnzweethandenrugpijn

hartkloppingenbuikpijnnagelbijtenbibberen / koud hebben

Je gevoelenshuileringverdrietiglacherigvervelingsnel in paniekslecht concentreren

prikkelbaarsnel boosalles moet vlug gebeurenzenuwachtigchaos in je hoofdvergeetachtig

Je gedragveel of juist weinig pratennagelbijtenveel naar het toilet moetenontploffen als er iets misgaat

stotterenniet kunnen stilzittentics, friemelen of plukkenniet goed kunnen slapen

Tips

Nadien bespraken we enkele tips:aromatherapie: je hoeft niet speciaal dure producten te kopen. De Aldi heeft ook heel goedeproducten. De meest aangewezen geuren om te ontspannen zijn: lavendel, munt, rozenblaadjes.masseer je oren: neem je oorlel tussen duim en wijsvinger en masseer ze enkele ogenblokken. Gavervolgens langs de oorschelp, van beneden naar boven. Dan is je achteroor aan de beurt.positief denken: kies een positieve zin of lijfspreuk, bv. Ik ga eruit geraken, ik ga dat en dat doen, endie mensen kunnen mij daarbij helpen, … .adem bewust: neem de tijd voor een goede ademhaling. Adem in langs je neus en uit langs je mond,dit is je buikademhalingzoek een andere ruimte op: soms ben je te lang ergens geweest. Ga dan eventjes zitten in je tuin,badkamer, … .doe iets actiefs: wandelen, fietsen, lopen, zwemmen, gezelschapspel spelen, , tekenen, schilderen,bloemschikken, koken, muziek luisteren, een douche of warm bad nemen, … . Het is belangrijk iets tezoeken wat jij graag doet.


BIJLAGEN

4

TechniekenEr zijn verschillende soorten ontspanningstechnieken die je bij een professioneel iemand kan beoefenen. Maarje kan het ook zelf doen. Het zijn geen wondermiddeltjes, maar ze kunnen toch al een beetje helpen.

Gezichtsmasker

Huidtypen

Alle huidtypen: voor een zachte huid

Benodigdheden

1 theelepel honing

1 theelepel natuur yoghurt (liefst geen magere of dieet)

Bereiding

Mix de ingrediënten samen en smeer het dan royaal over je gezicht.

Laat het dan voor 15 minuten op je gezicht intrekken.

Was het daarna af met lauw water.

Variatie

Vette huid: doe er enkel druppels limoensap of citroensap bij

Droge huid: doe er een extra lepel honing bij

Ontspannen op rustige muziek

Materiaal

grote handdoek om op te liggen

CD speler

rustige muziek

Verloop van de activiteit

Ga op je rug liggen en sluit je ogen. Plooi je benen en plaats je voeten op de grond. Zet je voeten een klein

beetje uit elkaar. Plaats één hand op de buik, de andere op je borst.

Adem door de neus in en voel je buik omhoog gaan. Adem door de mond uit. Als ademen door de neus te

moeilijk is, doe het dan ook door de mond.

Concentreer je gedurende een paar minuten op de ademhaling en wordt je bewust welke hand meebeweegt.

Denk ondertussen aan een rustige, mooie plaats: de zee, de bergen, een bos, …

Fantaseer wat je daar aan het doen bent. Aan het wandelen op het strand, kijken naar de dingen rondom je, …

als de muziek stopt, open je rustig je ogen.


BIJLAGEN

4

BIJLAGE 5 - EVALUATIE DEELNEMERS

1

Groepswerking – evaluatie deelnemers

Geef aan in welke mate je akkoord bent met onderstaande uitspraken.

Hoe meer akkoord, hoe hoger het cijfer.

1: zeer slecht

2: slecht

3: tussenin

4: goed

5: zeer goed

Wat vond je van de onderwerpen?

Onderwerpen 1 2 3 4 5

Zijn er nog andere thema’s die je graag wou bespreken?

Wat vond je van de groep

Groep 1 2 3 4 5

Hoe was de sfeer in de groep?

Vind je dat je voldoende aan bod komt in de groep?

Wat kan anders / beter?


BIJLAGEN

42

Wat vond je van de groepswerking?

Groepswerking 1 2 3 4 5

Kwam je graag naar de groepswerking?

Waaromwel of waarom niet:

Was het tijdstip goed?

Zo neen, wat zou beter zijn

Heb je iets bijgeleerd?

Wat zou anders of beter kunnen?

Opmerkingen?

DANK JE WEL !


BIJLAGEN

4

BIJLAGE 6 - CHECKLIST

Groepswerking CHECKLIST

Opstart

thema uitwerken

o aanleiding

o doelstelling

praktische zaken bepalen

o locatie

o tijdstip

o begeleiding

Samenstelling groep

lijst kandidaten opstellen

o bepaal de doelgroep

o bepaal de toeleiders

kandidaten voor de eerste keer aanspreken over de groepswerking en motiveren

o flyer maken

o deelnemers warm maken

afspraak maken voor motiveringsgesprek

o huisbezoek

o verslag

definitieve lijst met geïnteresseerden opmaken

overlopen van de resultaten van de motiveringsgesprekken met sociale dienst

Per bijeenkomst

bellen of sms-en naar de deelnemers ter herinnering

zorgen voor drank en versnaperingen

inhoudelijke voorbereiding

werkmateriaal voorzien

begeleiden van de bijeenkomst

verslag voor de deelnemers maken

tussentijdse evaluatie houden

Eerste bijeenkomst

werkmapje voor elke deelnemers voorzien

Afronding

diploma maken

werkmapje van de deelnemers in orde brengen

attentie voor deelnemers voorzien

versnaperingen voor receptie

evaluatie met deelnemers voorbereiden

evaluatievergadering met de groepswerker en alle betrokken maatschappelijk werkers houden


BIJLAGEN

SOCiAL - Draaiboek groepswerking

Documents

Transcript of SOCiAL - Draaiboek groepswerking