Download het lessenpakket / leerkrachtenhandleiding

Voedingsatelier

L E S P A K K E T L E E R K R A C H T E N H A N D L E I D I N G2 D E E N 3 D E G R A A D

Een duurzame kijk op voeding

Auteurs: Dorien Pelckmans (Velt), Leentje Speybroeck (Velt), Stijn Bruers (Ecolife), Ann Van AperenOntwerp omslag: Banananas.netOpmaak binnenwerk: Integra

© Plantyn nv, Mechelen, BelgiëAlle rechten voorbehouden. Uitgeverij Plantyn heeft alle redelijke inspanningen geleverd om de hou-ders van intellectuele rechten op het materiaal dat in dit leermiddel wordt gebruikt, te identifi ceren, te contacteren en te honoreren. Mocht u ondanks de zorg die daaraan is besteed, van oordeel zijn toch rechten op dit materiaal te kunnen laten gelden, dan kunt u contact opnemen met uitgeverij Plantyn.

Dit lespakket kwam tot stand met steun van de provincie Vlaams Brabant en in samenwerking met Velt en Ecolife.

PlantynMotstraat 32, 2800 MechelenT 015 36 36 36F 015 36 36 [email protected]

Een duurzame kijk op voedingleerkrachtenhandleiding


4 Voedingsatelier - Een duurzame kijk op voeding - Plantyn, Mechelen

In deze les worden verschillende aspecten van duurzame voeding op een speelse manier aangebracht. In een eerste fase bekijken en analyseren de leerlingen de inhoud van hun favoriete belegd broodje. Nadien maken zij een effectenrapport van de ecologische voeten waterafdruk van hun broodje. In een tweede fase gaan zij met de opgedane kennis zelf een duurzaam broodje samenstellen. Daarvoor krijgen zij een uitgebreide ingrediëntenlijst.

lesduur: 3 x 50 min

1 Lesdoelstellingen

De leerlingen kunnen:

leerplandoelen VVKS0 –STW

(voeding)

leerplandoelen GO! – STW

(praktijk huishoudkunde)

1. uitleggen waarom lokale voeding duurzamer is LPD6

2. voorbeelden geven van handelingen om voedselverspilling te voorkomen

LPD6

3. het verschil tussen bio- en niet-bio-voeding verwoorden

LPD4 LPD6

4. aantonen dat lokale voeding minder belastbaar is voor het milieu

LPD6

5. voorbeelden geven van lokale en ingevoerde voedingsproducten

LPD6

6. een vegetarisch gerecht naar keus beschrijven

7. verklaren waarom het raadzaam is te kiezen voor verse voeding.

LPD6

8. manieren formuleren voor het vermijden van verpakking

LPD6

9. de milieu-impact van verpakking staven

10. bereidingsmethodes opsommen met een laag energieverbruik

LPD5 LPD6

11. vergeten groenten herkennen LPD5

12. verklaren waarom gevarieerde voeding gezonder is

13. onderbouwen waarom een ‘faire prijs’ voor voeding en boer van belang is

14. een standpunt verdedigen

15. informatie kritisch verwerken


Voedingsatelier - Een duurzame kijk op voeding - Plantyn, Mechelen 5

leerplandoelen VVKS0 –STW

(voeding)

leerplandoelen GO! – STW

(praktijk huishoudkunde)

16. een standpunt formuleren

17. de betekenis van een etiket op de verpakking van een voedingsproduct toelichten

LPD4

18.a. aantonen dat duurzame voeding op

maatschappelijk, economisch, ecologisch en sociaal vlak gevolgen heeft

b. staven met voorbeelden dat de impact van deze gevolgen met elkaar verbonden zijn.

Behandelde vakoverschrijdende eindtermen: zie bijlage 5.

2 Lesinhoud

Het begrip ‘duurzame voeding’ kan op verschillende manieren worden ingevuld. Hieronder vind je tien tips die het verhaal concreet en tastbaar maken. Deze tekst is in eerste plaats bedoeld om jou als leerkracht te informeren. Het staat je vrij om dit ook als extra informatiemateriaal aan je leerlingen te bezorgen.

Gezonde voeding: gezond voor jezelf én voor het klimaat!Ons huidige voedingspatroon is voor 30% verantwoordelijk voor de klimaatverandering. Bovendien eten we vaak te vet en ongezond. Het kan gelukkig anders! Hieronder vind je tien hapklare tips om direct mee aan de slag te gaan.

1 Elk seizoen weer andersKies voor producten van het seizoen. Denk maar aan zongerijpte tomaten, de eerste asperges in het voorjaar of de pompoenen bij Halloween. Zo vermijd je dat je voeding onnodige kilometers afl eggen of gekweekt zijn in verwarmde serres. Een extra stimulans: groenten en vruchten van het seizoen zijn qua smaak op z’n best doordat ze gerijpt zijn door de natuurlijke zon, ze bevatten de meeste voedingsstoffen en zijn het vriendelijkst voor je portemonnee.Profi teer van de troeven van het seizoen en leg je voorraad aan voor de volgende maanden. Zo kan je in het volle aardbeienseizoen goedkoop én milieubewust zelf confi tuur maken.

www.velt.be: Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinierenwww.groentekalender.be: De groente-en fruitkalender online

2 Voedsel is te waardevol om weg te werpenAls je enkel naar de huishoudens kijkt, dan gooit elke Vlaming gemiddeld 50 kg vast eetbaar voedsel per jaar weg (in GFT en restafvalzak) en 30 liter vloeibaar eetbaar voedsel per persoon per jaar (door de gootsteen). Als je daar de landbouw, nijverheid en diensten bijtelt, worden die aantallen nog groter. Er zijn heel wat trucjes om dit te voorkomen. Ga winkelen met een winkellijstje en hou je daaraan. Bovendien ga je best niet winkel als je honger hebt; je laat je dan sneller verleiden om dingen te kopen die je niet nodig hebt. Als je kiest voor een vaste ‘restjesdag’ per week, zullen ook de restjes van de vorige maaltijden niet in de vuilnisbak belanden. Zo kunnen de worteltjes en erwtjes die je maandag at, gemakkelijk verwerken in de stoofschotel van woensdag.



3 Bioproducten voor minder pesticidenDe biologische landbouw pakt de teelt van voedsel resoluut anders aan. De vruchtbaarheid van de bodem staat voorop met behulp van een gedoseerde bemesting met compost en groenbemesters. Een uitgekiende vruchtwisseling zorgt ervoor dat de bodem zich kan herstellen en dat plagen minder kans maken. Zo zet een bioboer zijn aardappelen niet elk jaar op hetzelfde veld. Op die manier beschermt hij zijn pootgoed tegen schimmelziektes. Indien nodig worden de planten tegen belagers beschermd met plantaardige bestrijdingsmiddelen.Consumenten vinden doorgaans dat biologisch geteelde groenten voller en sterker smaken. In biologische verwerkte producten zoals kaas, koekjes, brood en sauzen is slechts een beperkt aantal natuurlijke toevoegstoffen – de zogenaamde E-nummers – toegestaan. De smaak wordt niet opgepept met synthetische aroma’s en zoetstoffen of met geharde oliën en vetstoffen.

www.biomijnnatuur.be: Adressen en informatie over biologische landbouw en producten

4 Vers van hierIn de supermarkt vind je producten van over de hele wereld. Toch kies je, zeker voor verse producten, beter voor producten van eigen makelij. Elk seizoen kunnen we uitgebreid kiezen uit producten die we vers uit de tuin of bij de boer halen, aangevuld met gedroogde peulvruchten en gedroogd fruit, noten, pitten, zaden of koel opgeslagen bewaargroenten en -fruit. Zo beperken we het aantal kilometers dat onze voeding afl egt. Bij een overaanbod kun je confi turen, sapjes... maken.

5 Van vleeseter tot fl exitariërKies ervoor om enkele dagen in de week een vegetarische maaltijd de bereiden. Op die manier leer je tal van nieuwe gerechten kennen en draag je jouw steentje bij voor een beter milieu. Ook vis eet je best met mate. Er zijn heel wat vissoorten bedreigd omdat ze te vaak worden opgevist. Als je vis koopt, neem je best even een kijkje op de viswijzer.

http://ecosmos.velt.be/: Heerlijk broodbeleg met lokale seizoensgroentjeshttp://jongesla.com/category/broodbeleg-2/: Broodbelegreceptjes van Dorien Knockaertwww.evavzw.be: Vereniging voor vegetarismehttp://www.groeneprinses.be/category/recepten/broodbeleg/: Verrukkelijke broodsmeersels van De Groene Prinseswww.goedevis.nl: website met de viswijzer die je vertelt welke vis je nog kan etenhttp://watervoetafdruk.be/: website met een calculator om de ecologische en watervoetafdruk van maaltijden te berekenen en vergelijkenhttp://www.voedingscentrum.nl/nl/mijn-boodschappen/milieu-en-klimaat/voedselafdruk.aspx: calculator om je totale voedselafdruk te berekenen

6 Zelf bereid in plaats van kant-en-klaarKant-en-klare producten bevatten vaak heel wat kunstmatige bewaar- en kleurstoffen. Bovendien worden ze vaak gemaakt van ‘minderwaardige’ grondstoffen. Zo bestaat de kaas op je diepvriespizza meestal voor een groot stuk uit ‘nepkaas’ of imitatiekaas. Als je zelf aan de slag gaat in de keuken, weet je perfect waaruit je gerecht bestaat. En wat gaat er boven de geur van zelfgebakken cake?

7 Vermijd verpakkingen en afvalKies bij het winkelen voor producten met weinig verpakking. Koeken hoeven niet noodzakelijk apart verpakt te zijn en kan je in een luchtdichte doos bewaren. Groenten en fruit kan je ook los kopen. Heb je na het koken of eten toch nog afval? Doe het in de juiste vuilbak of -zak. http://nl.observ.be/article/4170-x.html?1&show=7http://www.fetra.be/Verpakking_-_hefboom_voor_Duurzaamheid.pdfwww.voedingscentrum.nl: informatie over voedselverspilling, tips en recepten met restjeshttp://www.nietgenoeg.be/Nieuws/65/Lees-ons-basisdossier-over-voedselverspilling.aspx: de campagne van 11.11.11 tegen voedselverspilling



http://www.milieucentraal.nl/themas/milieubewust-eten/voorkom-voedselverspilling: tips en ideeën om voedselverspilling tegen te gaan

8 Bewust bereiden is energie besparenAls je je groenten kookt, doe je dit best in een pot met kokend water. Dit water kan je daarna gebruiken als bouillon voor de soep. Daarnaast zijn er heel wat bereidingswijzen die minder energie vragen zoals stoven, stomen, blancheren of wokken.Bovendien past op elk vuur een pot. Zet een grote pot op het grote vuur en een kleine pot op het kleine. Zo spaar je heel wat energie en centen uit. http://documentatie.leefmilieubrussel.be/documents/100tipsenergie_nl.pdf

9 Gevarieerd eten is voedzaam en lekkerNooit eerder hebben we in winter en zomer zo kunnen genieten van een waaier aan seizoengroenten en -fruit, met extra dank aan de vele ‘vergeten’ groenten zoals pastinaak, warmoes, koolrabi en aardpeer. Aarzel niet om ze op je menu te zetten. In een ecologische voeding krijgen ook granen (gerst, boekweit, spelt) en peulvruchten (kapucijners, tuinbonen) een belangrijke rol toebedeeld. Voedingsmiddelen afwisselen zorgt ervoor dat we alle noodzakelijke vitamines, mineralen en spoorelementen in evenwichtige en goed opneembare dosissen aangeleverd krijgen.

www.groentekalender.be: De groente-en fruitkalender online

10 Geef de boer geld voor zijn waarZowel in het zuiden als het noorden krijgen de kleinere boeren vaak niet het loon dat ze verdienen. Ze hebben moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Een goede prijs moet de boer in staat stellen om zijn investeringen in zaai- en plantgoed, stallingen en machines op een redelijke termijn terug te verdienen, zijn kinderen naar school te laten gaan in plaats van hen te moeten inzetten bij de oogst, en een appeltje voor de dorst over te houden op zijn oude dag. Kies daarom voor producten met het Max Havelaarlabel. In eigen land kan je via hoevewinkels, op boerenmarkten en via groentenabonnementen rechtstreeks bij de boer je groenten en fruit kopen.

www.oxfamwereldwinkels.behttp://www.befair.be/nl/content/eerlijke-handelhttp://www.oxfamwereldwinkels.be/receptenwww.voedselteams.bewww.rechtvanbijdeboer.be

3 Lesverloop

1. Introductie: welkom in de broodjeszaak 20 min

De leerlingen kiezen uit de bestellijst hun favoriete broodje. De leerlingen die hetzelfde broodje kozen, vormen een groepje. Een groep bestaat maximum uit vier leerlingen.

Elk groepje krijgt een blad in A3-formaat en dikke kleurstiften. Zij maken een tekening van hun favoriete broodje. Ze maken daarnaast een oplijsting van de ingrediënten.Bij drie ingrediënten noteren zij:

� Waar het vandaan komt: beschrijving van het hele proces van boer tot bord.

� Hoe elk ingrediënt verpakt wordt

Benodigdheden:

� bijlage 1: bestellijst broodjes

� 6-tal A3-bladeren



2. Vraaggesprek 15 min

In dit vraaggesprek worden de ervaringen van de leerlingen bevraagd. Van daaruit worden opstapjes gecreëerd naar enkele begrippen van de duurzame voeding.

� Was het een eenvoudige oefening?

� Wat is er je opgevallen bij de beschrijving van het hele proces van boer tot bord?i i Hoeveel tussenstappen had je nodig voor het vlees? En voor de mayonaise of cocktailsaus?i i Hoe vaak moet iets worden vervoerd?i i Hoeveel mensen werken mee aan de verwerking van bijv. het brood, het vlees?

� Hoeveel verschillende verpakkingen hebben jullie gevonden?i i Uit welke materialen bestaan de verpakkingen?

3. Leergesprek over de milieueffecten 25 min

Vraag de leerlingen de zes broodjes te rangschikken van minst naar meest milieuvervuilend. Hierna krijgen de leerlingen het milieueffectenrapport van hun broodje. Op het milieueffectenrapport kunnen de leerlingen zien hoeveel land er nodig is geweest om dat ene broodje te maken. Dit is de ecologische voetafdruk van hun broodje.

benodigdheden:

� bijlage 2: milieueffectenrapport per broodje

Het vraaggesprek gaat verder:

� Welk broodje scoorde laag?

� Welk broodje scoorde hoog?

� Waarom scoort het broodje gezond beter dan het broodje américain?

� Waarom scoort het broodje tonijnsalade zo hoog?

� Hoe denken jullie dat dit komt?

� Welke aspecten van de ingrediënten kunnen meespelen?

Hou de antwoorden bij aan de hand van een mindmap op het bord. Vraag de leerlingen hetzelfde te doen. Hiervoor kunnen ze gebruik maken van pagina 3 in de leerlingenbundel.

Volgende aspecten kunnen aan bod komen (je hoeft niet alle thema’s te bespreken, behandel zeker de vet gedrukte):

� Ingrediënten van biologische oorsprong

� Seizoensgroenten

� Lokale groenten� Minder vlees/vis� Ingrediënten van eerlijke landbouw

� Ingrediënten met minder verpakking� Ingrediënten waarvan minder wordt weggegooid

� Zelf bereide maaltijden ipv kant-en-klaar

� Energie besparen tijdens het bereiden

� Gevarieerd eten



Uitbreiding: + 20 minJe kan hier gebruik maken van enkele vergelijkende grafi eken waarin te zien is wat er gebeurt met de ecologische voetafdruk als je kiest voor producten van het seizoen, lokale of biologische producten.

benodigdheden:

� bijlage 3: grafi eken met verschillende ingrediënten

Uitbreiding: + 20 minJe kan op de verschillende principes ook doorgaan met je leerlingen. Hieronder vind je enkele suggesties voor vragen en opdrachten.

� Waarom is een broodje met tonijnsla niet duurzaam?

� Geef een voorbeeld van een veggie broodje.

� Noem voor elk seizoen één groente.

� Noem drie redenen waarom je beter je biologische eitjes bij de boer om de hoek koopt dan in de supermarkt?

� Bestaan er duurzame bananen? Leg uit.

� Geef een supertip om minder voedsel te verspillen.

4. Korte en lange naverwerking

Vanaf hier heb je de keuze uit twee verschillende verwerkingsopdrachten.

4a. groepswerk/integrale opdracht 6 x 50 min

Na dit lesgedeelte kan je eventueel starten met een groepswerk of integrale opdracht. Deze staat omschreven in het ‘lespakket - Een duurzame kijk op voeding’.

4b. Duurzaam broodje 40 min

Rond je deze les liever af met een korte groepsopdracht, dan kan je opteren voor onderstaand lesverloop.

Vraag de leerlingen om met hun groepje zelf een broodje samen te stellen volgens de principes van duurzame voeding. Vraag hen om er één te maken voor de winter en één voor zomer.

Geef de leerlingen een groentekalender en ingrediëntenlijst. Op de achterzijde van de A3’s uit vorige opdracht kunnen ze hun broodje tekenen en de ingrediënten oplijsten. Je kan hen suggereren dat er naast vlees en kaas ook tal van groentebelegjes bestaan.

Nadien stellen de leerlingen hun broodje voor aan hun medeleerlingen en geven ze aan welke principes van duurzame voeding aan bod komen in hun broodje. Ze kunnen een naam en leuze voor hun broodje bedenken als uitgangspunt voor hun betoog.

Na deze voorstelling wordt er gestemd welk broodje het meest duurzame is.

Benodigdheden:

� A3-papier

� groentekalender: printversie op www.groentekalender.be

� bijlage 4: ingrediëntenlijst



Uitbreiding:Laat de leerlingen de ecologische en watervoetafdruk van hun broodje berekenen op www.watervoetafdruk.be. Via de simulator kunnen ze ook bekijken hoe ze hun broodje nog kunnen verduurzamen.

5. Evaluatie 10 min

Bespreek samen met je leerlingen het verloop en hun ervaringen uit deze les. Hieronder vind je enkele richtvragen.

� Ben je tevreden met je duurzaam broodje? Denk je dat het even lekker is als je eerste lievelingsbroodje?

� Was het moeilijk om overeen te komen over de samenstelling van het broodje?

� Met welk van de duurzaamheidscriteria hield je het meest rekening?

� Denk je dat je rekening zal houden met de criteria bij het kopen van je volgende broodje? Hoe?



Bijlage 1 Broodjesbestellijst

smos kaas kaas, ei, mayonaise, sla, tomaat, geraspte wortel , komkommer € 2,90

club préparé, ei, augurk, cresson, cocktailsaus, tomaat € 3,00

martino préparé, versnipperde ui, tabasco, ansjovis, mosterd, ketchup, sla

€ 3,20

smos gezond eiersla, geraspte wortel, cresson, tomaat, komkommer € 2,90

smos hawaï hesp, cocktailsaus, ananas, eieren € 3,00

smos tonijn tonijnsalade, eieren, tomaat, sla, mayonaise € 3,20



Bijlage 2 Milieueffectenrapport per broodje

Deel deze grafi eken uit aan je leerlingen. Aan de hand hiervan kunnen ze de broodjes rangschikken van meest tot minst milieuvriendelijk.

Deze grafi eken geven aan hoeveel oppervlakte er nodig was om één broodje te maken. Dit gaat over de landbouwgrond waarop de tomaat werd geteeld, maar ook het stukje bos dat nodig was om de CO2-uitstoot tijdens de productie van het broodje te compenseren.

smos kaas (5,82 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel

club (5,93 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel

a



martino (9,51 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel

smos gezond (4,03 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel



smos Hawaï (5,93 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel

tonijnsla (9,98 m2)

oliën en vetten

brood

fruit

groenten

vlees, vis enzuivel



Bijlage 3 Vergelijkende grafi eken van de 6 broodjes met ingrediënten van verschillende oorsprong

Deze grafi eken kan je projecteren. Samen met je leerlingen kan je via een vraaggesprek nagaan welke ingrediënten van de broodjes de grootste impact hebben op de ecologische voetafdruk.

10

12

8fruit

groenten

brood

vlees, vis en zuivel

oliën en vetten

6

4

2

0smos kaas(5,82 m2)

club(5,93 m2)

martino(9,51 m2)

smos Hawai(5,93 m2)

tonijnsla(9,98 m2)

smos gezond(4,03 m2)

ecologische voetafdruk van 6 broodjes

10

12

8

biologische producten

gewoon6

4

2

0smos kaas club martino gezond hawai tonijnsla

ecologische voetafdruk van 6 broodjesvergelijking tussen gewone en biologische ingrediënten

5,825,82 5,935,93

9,519,51

4,034,033,383,38

5,555,55

4,494,494,49

9,989,989,549,54

7,927,92

4,854,854,814,81



10

12

8

seizoensgroenten

gewoon6

4

2

0smos kaas club martino smos

gezondsmos

Hawaïtonijnsla

ecologische voetafdruk van 6 broodjesvergelijking tussen gewone en seizoensgebonden ingrediënten

5,825,82 5,935,93

9,519,51

4,034,033,53,5

5,935,935,865,86

9,989,989,69,69,439,43

5,635,635,295,29

10

12

8

lokale producten

gewoon6

4

2


ecologische voetafdruk van 6 broodjesvergelijking tussen gewone en lokale producten

5,825,82 5,935,93

9,519,51

4,034,034,034,03

5,555,385,555,38

9,989,819,989,819,289,28

5,935,935,575,57



10

12

8

seizoensgebonden,biologische en lokaleproducten

gewoon6

4

2


ecologische voetafdruk van 6 broodjesvergelijking tussen gewone en duurzamere broodjes

5,82 5,93

9,51

4,03

2,61

5,55

4,24

9,98

9

9,98

9

7,62

4,324,03

5,82 5,93

9,51

4,03

2,61

5,55

4,24

7,62

4,324,03



Bijlage 4 IngrediëntenlijstIngrediëntenlijst duurzame broodjes

Spreads, slaatjes en ander lekkere broodsmeersels

EVA’s groentepaté (tofu, worteltjes, prei)

Tofutartaar (tofu, mayonaise, dille)

Pompoenspread (pompoen, prei, walnoten)

Tomatentapenade (zongedroogde tomaten, olijfolie)

Pittaslaatje (prei, cocktailsaus, sojagehakt)

Italiaanse wittebonenpaté van Jamie Oliver (wiite bonen, olijfolie, citroensap, look)

Komkommerslaatje ( schijfjes komkommer, dressing)

Seldersalade (geraspte knolselder, mayonaise)

Huzarenslaatje (aardappelen, augurk, witte kool, mayonaise, radijsjes)

Veggie préparé (wortel, ui, augurk, cocktailsaus, kappertjes)

Bloemkoolspread (bloemkool, mayonaise)

Champignons à la Grecque (tomatensaus, champignons)

Avocadospread (avocado)

Rodebietenmieriksworteltapenade (rode biet, mierikswortel, mayonaise)

Paprikaspread (paprika, kikkererwten)

Linzenpaté (linzen, nootjes, prei)



Garnituur

Tomatenschijfjes

Geraspte wortel

Cresson

Sla

Gekookt ei

Augurk

Komkommer

Radijsjes

Uiringen

Geraspte wittekool

Geraspte rodebiet

Witloof

Appelschijfjes

Aardbeien

Perenschijfjes

Schijfjes meloen

Schijfjes mango

Prinsessenboontjes



Kaas/vlees/vis

Gouda

Brie

Kruidenkaas

Fetakaas

Mozarella

Biologische kaas

Geitenkaas

Préparé

Ham

Biologische ham

Spek

Biologisch spek

Zalm

Tonijn

Makreel

Ansjovis

Sardientje



Bijlage 5 Behandelde Vakoverschrijdende Eindtermen

4 Voeten

Gemeenschappelijke stam

1. De lln brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk

2. De lln kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen

5. De lln houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen

11. De lln kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen aan de hand van relevante criteria

12. De lln zijn bekwaam om alternatieven af te wegen en een bewuste keuze te maken

13. De lln kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken

17. De lln toetsen de eigen mening over maatschappelijke gebeurtenissen en trends aan verschillende standpunten

18. De lln gedragen zich respectvol

26. De lln gaan om met verscheidenheid

27. De lln dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander

Context 1: Lichamelijke gezondheid en veiligheid

1. De lln maken gezonde keuzes in hun dagelijkse voeding

15. De lln beseffen dat maatschappelijke fenomenen een impact hebben op veiligheid en gezondheid

Context 3: Sociorelationele ontwikkeling

6. De lln doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik



Context 4: Omgeving en duurzame ontwikkeling

2. De lln herkennen in duurzaamheidsvraagstukken de verwevenheid tussen economische, sociale en ecologische aspecten en herkennen de invloed van techniek en beleid

3. De lln zoeken naar mogelijkheden om zelf duurzaam gebruik te maken van ruimte, grondstoffen, goederen, energie en vervoermiddelen

4. De lln zoeken naar duurzame oplossingen om de lokale en globale leefomgeving te beïnvloeden en te verbeteren

5. De lln tonen interesse en uiten hun appreciatie voor de natuur, het landschap en het cultureel erfgoed

Context 5: Politiek-juridische samenleving

1. De lln geven aan hoe zij kunnen deelnemen aan besluitvorming in en opbouw van de samenleving

2. De lln passen inspraak, participatie en besluitvorming toe in reële schoolse situaties

13. De lln geven voorbeelden die duidelijk maken hoe de mondialisering voordelen, problemen en confl icten inhoudt

Context 6: Socio-economische samenleving

2. De lln toetsen de eigen opvattingen aan de verschillende opvattingen over welzijn en verdeling van welvaart

3. De lln zetten zich in voor de verbetering van het welzijn en de welvaart in de wereld

4. De lln hebben bij het kopen van goederen en het gebruiken van diensten zowel oog voor prijs-kwaliteit en duurzame ontwikkeling als voor de rechten van de consument

8. De lln geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan

Context 7: Socioculturele samenleving

3. illustreren het belang van sociale samenhang en solidariteit

In deze les worden verschillende aspecten van duurzame voeding op een eenvoudige manier aangebracht. In een eerste fase bekijk en analyseer je de inhoud van jouw favoriete belegde broodje. Nadien maak je een effectenrapport van de ecologische voeten waterafdruk van dat broodje. In een tweede fase ga je met de opgedane kennis zelf een duurzaam broodje samenstellen. Daarvoor krijg je een uitgebreide ingrediëntenlijst.

Dorien PelckmansLeentje SpeybroeckStijn BruersAnn Van Aperen

www.plantyn.com/voedingsatelier

in samenwerking met

Download het lessenpakket / leerkrachtenhandleiding

Documents

Transcript of Download het lessenpakket / leerkrachtenhandleiding